Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ (Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến n...

Tài liệu (Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014

.PDF
216
169
90

Mô tả:

(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014(Luận án tiến sĩ) Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014
VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VIỆT HÙNG PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 2000 ĐẾN NĂM 2014 LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC HÀ NỘI, 2019 VIỆN HÀN LÂM KHOA HỌC XÃ HỘI VIỆT NAM HỌC VIỆN KHOA HỌC XÃ HỘI NGUYỄN VIỆT HÙNG PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN Ở VIỆT NAM TỪ NĂM 2000 ĐẾN NĂM 2014 Chuyên ngành : Lịch sử Việt Nam Mã số : 92 29 013 LUẬN ÁN TIẾN SĨ SỬ HỌC Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS. NGUYỄN VĂN NHẬT HÀ NỘI, 2019 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi, các số liệu, tư liệu được sử dụng trong luận án là trung thực. Những kết luận khoa học của luận án chưa từng được công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả Nguyễn Việt Hùng MỤC LỤC Trang Danh mục các chữ viết tắt Danh mục các bảng Danh mục các phụ lục MỞ ĐẦU…………………………………………………………………….. 1 Chương 1. TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI .................................................................................................. 6 1.1. Các công trình nghiên cứu về thanh niên, công tác Đoàn và phong trào thanh niên................................................................................................ 6 1.2. Các công trình nghiên cứu về hoạt động tình nguyện và phong trào Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam. .......................................................... 19 1.3. Kết quả nghiên cứu của các công trình đã công bố và những vấn đề luận án tiếp tục giải quyết.............................................................................. 22 Chương 2. QUAN ĐIỂM CỦA ĐẢNG, NHÀ NƯỚC VỀ THANH NIÊN, CÔNG TÁC THANH NIÊN VÀ CƠ SỞ LỊCH SỬ CHO VIỆC PHÁT ĐỘNG PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN Ở VIỆT NAM ..................................................................................................... 26 2.1. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về thanh niên, công tác thanh niên và phong trào thanh niên………………………………………………….. 26 2.1.1. Một số vấn đề cơ bản về công tác thanh niên, phong trào thanh niên và phong trào Thanh niên tình nguyện............................................................ 26 2.1.2. Tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác thanh niên………………………………………... 30 2.2. Cơ sở lịch sử và chủ trương của Trung ương Đoàn về phong trào Thanh niên tình nguyện……………………………………………………. 37 2.2.1. Cơ sở lịch sử .......................................................................................... 37 2.2.2. Chủ trương của Trung ương Đoàn về phong trào Thanh niên tình nguyện............................................................................................................... 48 Chương 3. HÌNH THỨC VÀ NỘI DUNG HOẠT ĐỘNG CỦA PHONG TRÀO THANH NIÊN TÌNH NGUYỆN (2000 - 2014................................. 57 3.1. Một số hình thức và mô hình triển khai phong trào Thanh niên tình nguyện……………………………………………………………………….. 57 3.1.1. Một số hình thức triển khai……………………………………………. 57 3.1.2. Một số mô hình, tổ chức có hoạt động tình nguyện ở Việt Nam........... 68 3.2. Hoạt động tình nguyện tham gia phát triển kinh tế - xã hội và bảo vệ môi trường……………………………………………………………….. 71 3.2.1. Một số phong trào và nội dung chính………………………………… 71 3.2.2. Kết quả đạt được..................................................................................... 73 3.3. Hoạt động tình nguyện vì an sinh xã hội……………………………... 84 3.3.1. Một số phong trào và nội dung chính…………………………………. 84 3.3.2. Kết quả đạt được..................................................................................... 87 3.4. Hoạt động tình nguyện đảm bảo an ninh – quốc phòng…….............. 98 3.4.1. Một số phong trào và nội dung chính…………………………………. 98 3.4.2. Kết quả đạt được………………………………………………………. 100 Chương 4. NHẬN XÉT VÀ MỘT SỐ KINH NGHIỆM…………………. 108 4.1. Nhận xét về phong trào Thanh niên tình nguyện …………………… 108 4.4.1. Về nội dung hoạt động………………………………………………… 108 4.4.2. Phương thức triển khai ………………………………………………... 110 4.1.3. Về hiệu quả, tác động của phong trào Thanh niên tình nguyện………. 115 4.1.4. Nguyên nhân những thành công của phong trào Thanh niên tình 120 nguyện.............................................................................................................. 4.1.5. Một số khó khăn, hạn chế và nguyên nhân……………………………. 122 4.2. Một số kinh nghiệm……………………………………………………. 126 4.3. Một số vấn đề đặt ra đối với phong trào Thanh niên tình nguyện hiện 129 nay …………………………………………………………………….. 4.3.1. Thời cơ, thách thức…………………………………………………… 129 4.3.2. Yêu cầu đặt ra và một số giải pháp đẩy mạnh phong trào Thanh niên 134 tình nguyện trong thời gian tới………………………………………………. KẾT LUẬN...................................................................................................... 148 CÁC CÔNG TRÌNH KHOA HỌC CỦA TÁC GIẢ ĐÃ CÔNG BỐ......... 151 TÀI LIỆU THAM KHẢO.............................................................................. 152 PHỤ LỤC......................................................................................................... 178 DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT An toàn giao thông ATGT Ban Chấp hành Trung ương BCHTW Chính trị - xã hội CT-XH Chủ nghĩa xã hội CNXH Công nghiệp hóa, hiện đại hóa CNH, HĐH Hội đồng nhân dân HĐND Kinh tế-xã hội KT-XH Liên hiệp thanh niên LHTN Nhà xuất bản Nxb. Thanh niên cộng sản TNCS Thanh niên tình nguyện TNTN Ủy ban nhân dân UBND Xã hội chủ nghĩa XHCN DANH MỤC CÁC BẢNG, BIỂU ĐỒ Trang Bảng Hoạt động tuyên truyền về Tháng Thanh niên và Chiến dịch 1: Thanh niên tình nguyện Hè, 2003-2012....................................... 58 Bảng Địa bàn chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè năm 2001-2008.. 61 2: Bảng Số lượng Thanh niên tình nguyện tham gia các chiến dịch thanh 3: niên tình nguyện hè, 2000 – 2014...................................... Bảng Một số đóng góp của hoạt động tình nguyện phát triển kinh tế - 4: xã hội............................................................................................ 78 Bảng Thống kê hoạt động tập huấn, chuyển giao khoa học kỹ thuật.... 80 64 5: Bảng Hoạt động y tế, chăm sóc sức khỏe cộng đồng trong các chiến 89 6: dịch............................................................................................... Biểu Kết quả tiếp nhận máu toàn quốc từ năm 1994 đến năm 2013.... 90 đồ: Bảng Kết quả vận động và tổ chức hiến máu tại Lễ hội Xuân hồng từ 07: năm 2008 đến năm 2014.............................................................. 92 Bảng Hoạt động Tiếp sức mùa thi, Tiếp sức đến trường của Thanh 08: niên............................................................................................... 93 Bảng Hoạt động chăm sóc, giáo dục thiếu niên, nhi đồng.................... 95 09: Bảng Hoạt động Xây dựng văn minh đô thị, đảm bảo trật tự an toàn 10: giao thông trong các Tháng Thanh niên....................................... 103 Bảng Số lượng các đội hình thanh niên tình nguyện và số buổi tuyên 11: truyền về an toàn giao thông trong các chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè.............................................................................. 104 DANH MỤC CÁC PHỤ LỤC Trang Phụ lục 01: Bảng tổng hợp kết quả chiến dịch Thanh niên tình nguyện hè từ năm 2000 đến hết năm 2014................................................ 178 Phụ lục 02: Bảng tổng hợp kết quả Tháng Thanh niên từ năm 2003 đến hết năm 2013............................................................................ 191 Phụ lục 03: Một số hình ảnh về phong trào Thanh niên tình nguyện (2000 – 2014)........................................................................... 198 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài luận án Thanh niên là bộ phận đặc biệt của xã hội, có vị trí quan trọng trong suốt tiến trình lịch sử dựng nước và giữ nước của dân tộc. Hồ Chí Minh, trong nhiều bài nói và viết của mình đã luận giải một cách thuyết phục rằng: "Nước nhà thịnh hay suy, yếu hay mạnh, một phần lớn là do các thanh niên" [66, tr. 216]. Nghị quyết Trung ương 7 (khóa X) “Về tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên” tiếp tục khẳng định: “Thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc; là lực lượng chủ yếu trên nhiều lĩnh vực, đảm nhận những công việc đòi hỏi hy sinh, gian khổ, sức khỏe và sáng tạo.”[211, tr. 809] Trước yêu cầu mới của sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc, các cấp, các ngành cần phát huy tốt vai trò của thanh niên và thanh niên cần tiếp tục tự khẳng định mình thực sự là lực lượng xung kích, sáng tạo trong đời sống xã hội, dưới sự lãnh đạo của Đảng, sự định hướng, dẫn dắt của Đoàn. Phong trào Thanh niên tình nguyện do Đoàn thanh niên phát động trên quy mô toàn quốc từ năm 2000 là một hoạt động hết sức có ý nghĩa, có tính giáo dục và tính nhân văn, là môi trường đoàn kết tập hợp thanh niên, thu hút thanh niên tham gia vào các hoạt động cách mạng. Hoạt động tình nguyện đã mạng lại ý nghĩa to lớn về nhiều mặt, kinh tế - chính trị - văn hóa - xã hội, an ninh quốc phòng. Đồng thời qua đó, thanh niên được rèn luyện, cống hiến và trưởng thành, sống có hoài bão, có lý tưởng và không ngừng nâng cao ý thức giác ngộ cách mạng. Phát huy những giá trị truyền thống tốt đẹp của dân tộc, trong sự nghiệp cách mạng của nhân dân ta dưới sự lãnh đạo của Đảng, thanh niên ta cũng luôn luôn có mặt ở những nơi đầu sóng ngọn gió của Tổ quốc với tinh thần của những người tình nguyện. Truyền thống tình 1 nguyện, hy sinh những lợi ích nhỏ bé của bản thân để cống hiến mọi khả năng trí tuệ, sức lực, của cải vật chất cho sự nghiệp cách mạng cao cả của dân tộc đã làm nên đặc trưng và bản chất anh hùng của thế hệ trẻ mang tên Bác Hồ vĩ đại. Hiệu quả, tác động của phong trào Thanh niên tình nguyện thực sự to lớn như vậy, tuy nhiên phong trào Thanh niên tình nguyện vẫn chưa nhận được một sự quan tâm đúng mức. Nhiều hoạt động tình nguyện của thanh niên vẫn còn riêng lẻ, tự phát chưa có sự kết nối chặt chẽ giữa các cơ quan, ban ngành đoàn thể, thiếu sự chỉ đạo chặt chẽ có hệ thống dựa trên các khung pháp lý có hiệu lực nên không đảm bảo được tính bền vững – là một trong những yếu tố quan trọng cho sự thành công của hoạt động thanh niên tình nguyện. Hơn thế nữa, các nghiên cứu về phong trào Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam chưa nhiều và các nghiên cứu chưa thực sự phản ánh được bức tranh tổng thể về hiện trạng các hoạt động, phong trào Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam. Do đó, nghiên cứu sinh chọn đề tài “Phong trào thanh niên tình nguyện ở Việt Nam từ năm 2000 đến năm 2014” làm luận án tiến sĩ lịch sử, chuyên ngành Lịch sử Việt Nam là thực sự cần thiết, không chỉ giúp đánh giá đúng thực trạng, những đóng góp, tác động của phong trào Thanh niên tình nguyện đối với sự phát triển kinh tế - xã hội của đất nước mà còn đưa ra những bài học kinh nghiệm để đẩy mạnh và phát triển hoạt động thanh niên tình nguyện trong thời gian tới. 2. Mục đích và nhiệm vụ nghiên cứu của luận án 2.1. Mục đích nghiên cứu - Làm rõ quá trình hình thành, phát triển, hoạt động và những đóng góp chủ yếu của phong trào Thanh niên tình nguyện đối với sự phát triển kinh tế - xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước từ năm 2000 đến hết năm 2014. 2 2.2. Nhiệm vụ nghiên cứu - Nghiên cứu cơ sở lịch sử, quá trình ra đời và phát triển của phong trào Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam. - Trình bày thực trạng các hoạt động tình nguyện của thanh niên ở Việt Nam trong giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2014. - Phân tích, làm rõ ưu điểm, hạn chế, những vấn đề khó khăn, vướng mắc trong quá trình triển khai, tổ chức thực hiện phong trào Thanh niên tình nguyện và đánh giá, nhận xét, rút ra một số kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp để phát huy hiệu quả của phong trào Thanh niên tình nguyện trong giai đoạn hiện nay và sắp tới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu của luận án 3. 1. Đối tượng nghiên cứu Phong trào Thanh niên tình nguyện do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh cấp trung ương phát động và tổ chức thực hiện. 3. 2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Luận án tập trung nghiên cứu các hoạt động tình nguyện của thanh niên Việt Nam trong phạm vi cả nước. - Về thời gian: Luận án nghiên cứu các vấn đề nói trên trong khoảng thời gian từ năm 2000 (Năm Thanh niên Việt Nam, năm Trung ương Đoàn chính thức phát động và triển khai phong trào Thanh niên tình nguyện trong toàn quốc) đến hết năm 2014 (Năm Thanh niên Việt Nam, đánh dấu 15 năm phong trào Thanh niên tình nguyện) và đề cập ở mức độ nhất định đến các phong trào thanh niên trước và sau giai đoạn 2000 – 2014. - Về nội dung: Nghiên cứu cơ sở lịch sử, quá trình hình thành, phát triển, nội dung hoạt động, kết quả triển khai phong trào Thanh niên tình nguyện do Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức trên các lĩnh vực kinh tế - xã hội, an ninh – quốc phòng, an sinh xã hội và bảo vệ môi trường. 3 4. Cơ sở lý luận, phương pháp nghiên cứu của luận án 4.1. Cơ sở lý luận Luận án được tiến hành trên cơ sở chủ nghĩa Mác – Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và các quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên, công tác thanh niên và phong trào thanh niên. 4.2. Phương pháp nghiên cứu Luận án sử dụng kết hợp các phương pháp nghiên cứu chủ yếu như sau: - Phương pháp lịch sử kết hợp với phương pháp lôgic: được sử dụng xuyên suốt trong công trình nghiên cứu này để phân tích mối liên hệ giữa các sự kiện lịch sử, các phong trào thanh niên; nghiên cứu và luận giải các các vấn đề thông qua các sự kiện cụ thể trong quá trình lịch sử, trong từng phong trào cũng đòi hỏi tuân theo trật tự logic chặt chẽ mang tính liên kết. - Phương pháp so sánh: được sử dụng nhằm đưa ra những kết luận, nhận xét, đánh giá trong luận án được khách quan và chính xác hơn. - Phương pháp phân tích - tổng hợp: được sử dụng nhằm luận giải quá trình phát động, triển khai, vai trò, tác động của phong trào Thanh niên tình nguyện trong thời kỳ từ năm 2000 đến hết năm 2014. - Phương pháp tổng kết thực tiễn: được sử dụng để đúc rút các kinh nghiệm lịch sử, rút ra thành công và hạn chế của phong trào Thanh niên tình nguyện trong giai đoạn từ năm 2000 đến hết năm 2014. 5. Đóng góp mới về khoa học của luận án - Luận án nghiên cứu một cách có hệ thống về phong trào Thanh niên tình nguyện dưới góc độ sử học góp phần làm rõ hoạt động, vai trò và những tác động, hiệu quả tích cực trong hoạt động tình nguyện của thanh niên Việt Nam giai đoạn từ năm 2000 đến năm 2014; từ đó, đúc kết một số kinh nghiệm, đề xuất những giải pháp nhằm phát huy hiệu quả các hoạt động tình nguyện của thanh niên Việt Nam. 4 - Đóng góp, bổ sung nhiều tài liệu có giá trị về tổ chức và hoạt động của Đoàn thanh niên, Hội LHTN, Hội Sinh viên Việt Nam, góp phần vào công tác nghiên cứu, giảng dạy lịch sử Đoàn và phong trào thanh niên Việt Nam, phục vụ công tác giáo dục truyền thống cho thế hệ trẻ. Đồng thời, đây cũng là nguồn tài liệu tham khảo có giá trị cho đội ngũ cán bộ Đoàn trong việc tham mưu, xây dựng, tổ chức thực hiện các phong trào thanh niên. 6. Ý nghĩa lý luận và thực tiễn của luận án - Luận án góp phần vào việc nghiên cứu lý luận và thực tiễn về phong trào thanh niên nói chung, phong trào Thanh niên tình nguyện nói riêng, làm cơ sở khoa học cho việc đổi mới nhận thức và phương thức hoạt động của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, Hội LHTN Việt Nam trong tình hình mới. - Luận án có thể dùng làm tài liệu tham khảo phục vụ nghiên cứu, giảng dạy cán bộ Đoàn và công tác thanh niên ở các cơ sở đào tạo; làm tài liệu tham khảo có giá trị cho chính bản thân các tình nguyện viên, đoàn viên, thanh niên tham gia phong trào Thanh niên tình nguyện. 7. Kết cấu của luận án Ngoài phần Mở đầu, Kết luận, Danh mục công trình của tác giả đã công bố có liên quan đến đề tài luận án, Phụ lục và Danh mục tài liệu tham khảo, luận án được kết cấu 4 chương, 12 tiết. Chương 1. Tổng quan tình hình nghiên cứu liên quan đến đề tài Chương 2. Quan điểm của Đảng, Nhà nước về thanh niên, công tác thanh niên và cơ sở lịch sử cho việc phát động phong trào Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam Chương 3. Hình thức và nội dung hoạt động của phong trào Thanh niên tình nguyện (2000 – 2014) Chương 4. Nhận xét và một số kinh nghiệm 5 Chương 1 TỔNG QUAN TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU LIÊN QUAN ĐẾN ĐỀ TÀI Cho đến nay, việc nghiên cứu về phong trào thanh niên nói chung và phong trào Thanh niên tình nguyện nói riêng đã nhận được sự quan tâm không chỉ của những nhà hoạch định chính sách, chủ trương, đường lối trong hệ thống chính trị mà còn được nhiều nhà khoa học tập trung nghiên cứu. Đặc biệt kể từ khi Việt Nam tiến hành công cuộc đổi mới đất nước thì các nghiên cứu, đánh giá về thanh niên, công tác thanh niên và các phong trào thanh niên ngày càng nhiều hơn. Có thể chia thành ba nhóm nghiên cứu liên quan đến đề tài. 1.1. Các công trình nghiên cứu về thanh niên, công tác Đoàn và phong trào thanh niên - Vũ Oanh (1991), Công tác thanh niên là nhiệm vụ ưu tiên trong chiến lược con người, Nxb Trẻ, TP. Hồ Chí Minh. Trên cơ sở phân tích, dẫn chứng các số liệu thống kê về đóng góp của thanh niên trên các lĩnh vực xã hội trong các giai đoạn lịch sử cách mạng, tác giả khẳng định thanh niên nước ta hết thế hệ này đến thế hệ khác, đã luôn nêu cao tinh thần yêu nước, không ngại gian khổ, hy sinh, sẵn sàng dấn thân vì sự nghiệp dựng nước và giữ nước. Công trình cũng nhấn mạnh đến việc Đảng, Nhà nước cần ưu tiên đầu tư cho công tác thanh niên, tăng cường sự lãnh đạo của Đảng đối với công tác thanh niên, tạo mọi điều kiện thuận lợi để thanh niên được học tập, cống hiến công sức, trí tuệ góp phần cùng toàn Đảng, toàn dân và toàn quân đẩy mạnh công cuộc đổi mới vì mục tiêu xây dựng một nước Việt Nam dân giàu, nước mạnh, dân chủ, công bằng, văn minh. - Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (1995), Kỷ yếu hội thảo Tư tưởng Hồ Chí Minh về vận động thanh niên. Kỷ yếu đã tập hợp được nhiều bài viết có giá trị của các nhà khoa học, nhà nghiên cứu và cả các đồng chí lãnh đạo, nguyên lãnh đạo Đảng, Nhà nước, Đoàn Thanh niên. Các tác giả tập 6 trung phân tích, làm rõ lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh về thanh niên và phương pháp vận động thanh niên; tiếp tục khẳng định vai trò, vị trí quan trọng của thanh niên với các phong trào hành động trong tiến trình lịch sử và xác định rõ trách nhiệm của Đảng, Nhà nước đối với sự nghiệp đào tào, bồi dưỡng thế hệ trẻ và xây dựng Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh theo tư tưởng Hồ Chí Minh; Tổ chức Đoàn cần quán triệt sâu sắc tư tưởng Hồ Chí Minh để tiếp tục tổ chức tốt các phong trào hành động cách mạng trong thanh niên, để mọi thanh niên đều được cống hiến và trưởng thành trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - Hồ Đức Việt (1996), Thanh niên với sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Nội dung cuốn sách khẳng định suốt tiến trình lịch sử của dân tộc, thông qua các phong trào thanh niên do Đoàn TNCS Hồ Chí Minh tổ chức, thanh niên Việt Nam luôn thể hiện rõ vai trò xung kích sáng tạo của mình trong sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc. Trong công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, thanh niên có vị trí và vai trò hết sức quan trọng, bởi lẽ thanh niên là nguồn nhân lực trẻ, chiếm hơn 50% lực lượng lao động của đất nước. Nhiều phong trào lớn của tuổi trẻ đặc biệt là phong trào thanh niên tình nguyện ở một số tỉnh, thành đã thu hút hàng triệu thanh niên thực hiện những nhiệm vụ kinh tế - xã hội đất nước. Ngoài ra tác giải cũng phân tích những vấn đề cơ bản của công tác thanh niên, phương pháp tổ chức, tập hợp và đoàn kết các tầng lớp thanh niên và nhiệm vụ của của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh trong thời kỳ đổi mới. - Nguyễn Phương Hồng (1997), Những bài học kinh nghiệm của phong trào thanh niên lập nghiệp, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả cho rằng các phong trào thanh niên nói chung, phong trào Thanh niên lập nghiệp (giai đoạn 1993 – 2002) nói riêng có vai trò quan trọng trong việc đoàn kết, tập hợp thanh niên tham gia phát triển kinh tế - xã hội, cổ vũ thanh niên thi đua học tập, rèn luyện và bảo vệ Tổ quốc. Phong trào Thanh niên lập nghiệp là một chủ trương đúng đắn, kịp thời, phù hợp với nguyện vọng của thanh niên và yêu cầu của 7 công cuộc đổi mới, có sự kế thừa và phát huy truyền thống dân tộc, sức sống của phong trào là kết hợp hài hoà giữa lợi ích của đất nước và lợi ích gia đình của mỗi thanh niên. Để phong trào thanh niên đi sâu vào thanh niên và nhận được sự đồng thuận của xã hội, các phong trào thanh niên phải không ngừng đổi mới cả nội dung và hình thức, phải bảo đảm cả yếu tố chính trị (nhiệm vụ chính trị) và nhu cầu, nguyện vọng của tuổi trẻ. Nghĩa là các phong trào thanh niên muốn lôi cuốn thanh niên thì vừa phải phát huy được tính xung kích, tình nguyện của thanh niên vừa chăm lo, giáo dục, bảo vệ thanh niên. - Đặng Cảnh Khanh, Nguyễn Hồng Thanh (1997), Tập hợp, đoàn kết thanh niên thông qua phong trào hành động cách mạng trong thời kỳ đổi mới, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Các tác giả đã dựa trên lập trường quan điểm chủ nghĩa Mác - Lênin, tư tưởng Hồ Chí Minh và Đảng Cộng sản Việt Nam để nhìn nhận, đánh giá vai trò, tác động của phong trào thanh niên đối với thanh niên và đối với xã hội; Những vấn đề trong công tác tập hợp thanh niên thông qua các hoạt động phong trào trong điều kiện đổi mới toàn diện kinh tế, xã hội của đất nước và đưa ra một số đề xuất về định hướng và giảp pháp. Các tác giả cho rằng các phong trào thanh niên là một phương thức để đoàn kết, tập hợp thanh niên. Phong trào thanh niên là phong trào hành động cách mạng mang yếu tố tự giác của quần chúng nhân dân đông đảo được giác ngộ, luôn hướng tới những lợi ích chung, những mục tiêu của cách mạng để hành động. Mặt khác chính sức hấp dẫn của phong trào lại có khả năng thuyết phục, lôi cuốn một bộ phận quần chúng không nhỏ khác tham gia vào các hành động, từ đó được giác ngộ, hăng hái đi vào con đường giác ngộ cách mạng. Bởi vậy có thể khẳng định rằng, phong trào hành động cách mạng chính là hình thức quan trọng để đoàn kết, tập hợp thanh niên, giúp thanh niên phát huy được sức mạnh tích cực của mình. Đánh giá cao tác động của phong trào thanh niên, các tác giả cũng cho rằng để phong trào có sức mạnh lôi cuốn đông đảo đoàn viên, thanh niên tham gia thì một trong những yếu tố quan trọng nhất là những nhiệm vụ chính trị của Đảng, những mục tiêu của sự nghiệp cách mạng biểu 8 hiện qua phong trào phải có sự thống nhất hữu cơ với những khát vọng của tuổi trẻ. - Đỗ Mười (1997), Tuổi trẻ đi đầu trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả khẳng định vai trò to lớn của thanh niên đã được chứng minh trong các giai đoạn lịch sử của dân tộc. Đồng thời tác giả nhấn mạnh tầm quan trọng của thanh niên và các phong trào hành động của thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. - Nguyễn Thị Tú Oanh (1999), Phát huy nguyồn lực thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa ở Việt Nam hiện nay (LATS Triết học), Hà Nội. Tác đánh giá vai trò của nguồn lực thanh niên với sự phát triển xã hội, thực trạng của nguồn lực thanh niên hiện nay, các nguyên nhân yếu kém và bài học kinh nghiệm cùng phương hướng giải pháp chủ yếu để phát huy nguồn lực thanh niên và phong trào thanh niên trong sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa của Việt Nam. - Văn Tùng (1999), Tìm hiểu tư tưởng Hồ Chí Minh về xây dựng và củng cố tổ chức Đoàn, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả đã khái quát lý luận chủ nghĩa Mác – Lê nin về giáo dục và tổ chức thanh niên, tư tưởng Hồ Chí Minh và những quan điểm của Đảng đối với công tác xây dựng, củng cố tổ chức Đoàn, những vấn đề cần quan tâm trong công tác thanh niên nói chung, trong tổ chức, thực hiện phong trào thanh niên nói riêng và những vấn đề phát triển mới trong công tác tổ chức của Đoàn. - Nguyễn Văn Buồm (2000), Thanh niên Việt Nam trước thềm thế kỷ 21 : Số liệu và phân tích, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả phân tích tình hình thanh niên trước năm 2000 cũng như việc phân bố lực lượng này trong cơ cấu xã hội, các chính sách phát triển thanh niên của Nhà nước. Tác giả cũng đi sâu nghiên cứu các chương trình hành động của thanh niên, các phong trào thanh 9 niên để thấy hiệu quả, tác động đối với xã hội và đối với chính bản thân thanh niên. - Nguyễn Văn Hùng (chủ biên) (2001), Đảng Cộng sản Việt Nam với công tác vận động thanh niên trong thời kỳ đẩy mạnh công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước, Nxb Chính trị Quốc gia, Hà Nội. Cùng với việc trình bày khái quát tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về xây dựng Đoàn Thanh niên, về nâng cao chất lượng đoàn viên, các tác giả đề cập đến sự trưởng thành và những tên gọi đi cùng năm tháng của Đoàn TNCS Hồ Chí Minh, hệ thống tổ chức thanh niên và tổ chức quản lý Nhà nước về công tác thanh niên, các cuộc vận động và phong trào thanh niên do Đoàn phát động qua các kỳ Đại hội. Các tác giả khẳng định thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, một trong những nhân tố quan trọng quyết định tương lai, vận mệnh dân tộc. Thanh niên là một trong những nội dung công tác rất quan trọng của Đảng Cộng sản Việt Nam, ngay từ khi mới thành lập Đảng đã rất quan tâm đến công tác thanh niên. Công tác vận động thanh niên và lãnh đạo công tác thanh niên hiện nay phải đặt trong sự tác động đan xen (cả mặt thuận, không thuận, cả thời cơ và thách thức) của những yêu cầu và bối cảnh thời kỳ mới, phải có sự nhìn nhận, đánh giá thật sự khách quan, đúng với thực trạng để không quá lạc quan nhưng cũng không quá bi quan về tình hình thanh niên hiện nay. - Trần Văn Miều (2001), Phong trào thanh niên với việc đào tạo nguồn nhân lực trẻ, Nxb Thanh niên, Hà Nội. tác giả đã phân tích, đánh giá tác động của phong trào thanh niên đối với xã hội nói chung và tập trung đánh giá tác động của phong trào thanh niên trong lĩnh vực cung cấp nguồn nhân lực chất lượng cao cho công cuộc công nghiệp hóa, hiện đại hóa nói riêng. Tác giả cho rằng đào tạo nguồn nhân lực trẻ thông qua phong trào thanh niên và công trình thanh niên là hình thức tự đào tạo. Tức là Đoàn Thanh niên Cộng sản Hồ Chí Minh huy động tuổi trẻ để họ tham gia các hoạt động xã hội, tham gia lao động sản xuất, từ đó rút ra bài học kinh nghiệm về quan hệ xã hội, tổ chức 10 hoạt động xã hội, giao tiếp, biết cách điều hành công việc và họ được rèn luyện về thể chất, ý thức kỷ luật lao động tập thể. Đoàn thanh niên đóng vai trò là người định hướng và tổ chức các hoạt động nhằm giáo dục tinh thần và thể chất cho thanh niên. - Văn Tùng (2001), Một số vấn đề về công tác thanh niên trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Tác giả phân tích chủ nghĩa Mác – Lê nin, tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên và công tác thanh niên. Từ đó tác giả khẳng định công tác thanh niên, đặc biệt là các phong trào thanh niên do tổ chức Đoàn phát động có vai trò, vị trí quan trọng trong thời kỳ công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước và trong công tác đoàn kết, tập hợp, giáo dục thanh niên. - Văn Tùng (2002), Đoàn Thanh niên cộng sản Hồ Chí Minh qua các kỳ Đại hội, Nxb Thanh niên, Hà Nội. Công trình khắc họa những dấu mốc quan trọng của Đoàn Thanh niên qua các kỳ Đại hội toàn quốc, các phong trào hành động cách mạng của tuổi trẻ qua các giai đoạn cách mạng, đặc biệt là vai trò, đóng góp của thanh niên trong công cuộc đổi mới, trong đó khái quát quá trình hình thành và đóng góp nhất định của phong trào Thanh niên tình nguyện ở Việt Nam. - Viện Nghiên cứu Thanh niên, Trung tâm Phát triển khoa học công nghệ và tài năng trẻ (2001), Thế hệ trẻ Việt Nam - Nghiên cứu lý luận và thực tiễn, Nxb Lao động – Xã hội, Hà Nội. Các tác giả nhận định thanh niên là lực lượng xã hội to lớn, là lực lượng xung kích thúc đẩy sự nghiệp công nghiệp hóa, hiện đại hóa đất nước. Thanh niên có những đặc điểm riêng về sinh lý, tâm lý, so với nhóm xã hội khác, luôn nhạy cảm với cái mới, vừa tác động, vừa chịu sự tác động không nhỏ vào môi trường xã hội. Thực tế những năm qua cho thấy, với sự tác động cả tích cực lẫn tiêu cực của cơ chế thị trường, thanh niên đang có những biến động về cơ cấu, vị thế xã hội, nhận thức, tâm trạng, nguyện vọng, đạo đức và lối sống…phần nào ảnh hưởng đến thái độ, tinh thần xung 11 kích, tình nguyện tham gia các hoạt động xã hội, các phong trào thanh niên. Nhiều bài viết trong công trình đã có những phân tích, đánh giá, gợi mở những vấn đề lý luận và thực tiễn về phong trào thanh niên. Cụ thể như tác giả Trần Văn Miều với bài viết “Định hướng nghiên cứu về phong trào thanh niên Việt Nam” đã làm rõ tư tưởng Hồ Chí Minh về tổ chức phong trào thanh niên, phân tích mục tiêu, động lực, sự ra đời của phong trào thanh niên. Tác giả Nguyễn Văn Buồm với bài viết “Tình hình thanh niên Việt Nam thập kỷ 90 – thực trạng và giải pháp” đã dựng nên bức tranh tổng thể về tình hình thanh niên từ dân số, học tập, sức khỏe, nghề nghiệp việc làm, sở thích, nhu cầu, tâm tư, nguyện vọng để từ đó Trung ương Đoàn có những định hướng cho thanh niên hay tổ chức phong trào thanh niên phù hợp. Các bài viết của các tác giả Nguyễn Văn Thanh, Trần Đức Mã, Dương Kiều Hương đã phân tích, cung cấp nhiều số liệu quan trọng, những đóng góp chủ yếu của các phong trào thanh niên thập kỷ 90 của thế kỷ XX trong hoạt động xóa đói giảm nghèo, trong công tác xóa mù chữ và phổ cập giáo dục, trong phòng chống tệ nạn ma túy…đây là những thông tin quan trọng cho việc đánh giá, nhận xét, so sánh các phong trào thanh nên trước và sau năm 2000. - Bộ Khoa học Công nghệ - Môi trường – Trung ương Đoàn TNCS Hồ Chí Minh (2002), Báo cáo khoa học “Phong trào hành động cách mạng của thanh niên – thực trạng và định hướng phát triển, Hà Nội. Báo cáo phân tích thực trạng một số phong trào thanh niên cuối thế kỷ XX từ quá trình phát động, tổ chức thực hiện, kết quả đạt được, những ưu điểm, hạn chế và qua đó đề xuất một số giải pháp có tính định hướng để phát huy phong trào thanh niên. - Nhiều tác giả (2003), Giáo dục rèn luyện thanh niên theo tư tưởng Hồ Chí Minh và quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam, Nxb Quân đội nhân dân, Hà Nội. Các tác giả phân tích tư tưởng Hồ Chí Minh, quan điểm của Đảng Cộng sản Việt Nam về thanh niên, công tác thanh niên và sự vận dụng 12
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan