Tài liệu Lợi nhuận - các biện pháp nâng cao lợi nhuận trong doanh nghiệp

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lêi më ®Çu NÒn kinh tÕ n-íc ta sau nhiÒu n¨m ch×m trong c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cña c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. NÒn kinh tÕ ®ã tÊt yÕu g©y l·ng phÝ nghiªm träng dÉn ®Õn hËu qu¶ khñng ho¶ng kinh tÕ x· héi mµ muèn v-ît qua ph¶i ®æi míi nÒn kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng theo c¬ chÕ thÞ tr-êng c¸c doanh nghiÖp muèn ph¸t triÓn tèt ph¶i tÝnh ®Õn hËu qu¶. Nãi c¸ch kh¸c ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn nh»m ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó träng tíi môc tiªu lîi nhuËn, lµ môc tiªu kinh tÕ hµng ®Çu ®èi víi bÊt kú doanh nghiÖp nµo. Víi suy nghÜ trªn em ®· lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu lµ: "Lîi nhuËn - C¸c biÖn ph¸p n©ng cao lîi nhuËn trong doanh nghiÖp". 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 I. Lîi nhËn vµ nguån h×nh thµnh lîi nhuËn : 1. Lîi nhuËn : 1.1. C¸c quan ®iÓm vÒ lîi nhuËn : Tõ tr-íc tíi nay, cã rÊt nhiÒu c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau vÒ lîi nhuËn. Ta cã thÓ thÊy ®-îc ®iÒu nµy qua c¸c quan ®iÓm vÒ lîi nhuËn sau : + Lîi nhuËn cña doanh nghiÖp lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a thu nhËp vÒ tiªu thô hµng ho¸ vµ dÞch vô víi chi phÝ ®· bá ra ®Ó ®¹t ®-îc thu nhËp ®ã. ViÖc tÝnh to¸n thu nhËp hay chi phÝ ®· chi ra lµ theo gi¸ c¶ cña thÞ tr-êng mµ gi¸ c¶ thÞ tr-êng do quan hÖ cung cÇu hµng ho¸ vµ dÞch vô quyÕt ®Þnh. + Lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng cña c¸c ho¹t ®éng SXKD, lµ chØ tiªu chÊt l-îng tæng hîp ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng SXKD cña doanh nghiÖp. + Thu nhËp cña doanh nghiÖp hay chÝnh lµ doan thu b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô trõ ®i toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ( chi phÝ vÒ tiÒn thuª lao ®éng, tiÒn l-¬ng, tiÒn thuª nhµ cöa, tiÒn mua vËt t- ... ) thuÕ hµng ho¸ vµ c¸c thø thuÕ kh¸c hÇu nh- cßn l¹i ®-îc gäi lµ lîi nhuËn. Cã thÓ biÓu diÔn qua biÓu sau : BiÓu 1 : Mèi quan hÖ gi÷a doanh thu, chi phÝ, thuÕ vµ lîi nhuËn. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Doanh thu b¸n hµng vµ dÞch vô Chi phÝ biÕn ®æi Chi phÝ biÕn ®æi L·i gép Chi phÝ cè ®Þnh Lîi nhuËn tr-íc thuÕ Lîi nhuËn Tæng chi phÝ s¶n xuÊt ThuÕ thuÇn tóy 1.2 C¸c lo¹i lîi nhuËn cña doanh nghiÖp: Trong doanh nghiÖp, cã nhiÒu lo¹i h×nh lîi nhuËn kh¸c nhau, ta cã thÓ kh¸i qu¸t thµnh c¸c lo¹i lîi nhuËn sau : + Lîi nhuËn tr-íc thuÕ. + Lîi nhuËn sau thuÕ. 2. C¸c nguån h×nh thµnh lîi nhuËn cña doanh nghiÖp : Néi dung ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp rÊt phong phó vµ ®a d¹ng, do ®ã lîi nhuËn ®¹t ®-îc tõ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp còng h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau. Thø nhÊt : Lîi nhuËn cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh vµ phô lµ kho¶n chªnh lÖch gi÷a doanh thu vÒ tiªu thô vµ chi phÝ cña khèi l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ lao vô thuéc c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chÝnh phô cña doanh nghiÖp. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Thø hai : Lîi nhuËn cña c¸c ho¹t ®éng liªn doanh liªn kÕt lµ sè chªnh lÖch gi÷a thu nhËp ph©n chia tõ kÕt qña ho¹t ®éng liªn doanh liªn kÕt víi chi phÝ cña doanh nghiÖp ®· chi ra ®Ó tham gia liªn doanh. Thø ba : Lîi nhuËn thu ®-îc tõ c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh lµ chªnh lÖch gi÷a c¸c kho¶n thu chi thuéc c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Thø t- : Lîi nhuËn do c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c mang l¹i lµ lîi nhuËn thu ®-îc do kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng kinh tÕ kh¸c ngoµi c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ trªn. Lîi nhuËn gi÷ vÞ trÝ quan träng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo. V× trong ®iÒu kiÖn h¹ch to¸n kinh doanh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng doanh nghiÖp cã tån t¹i vµ ph¸t triÓn hay kh«ng th× ®iÒu quyÕt ®Þnh lµ doanh nghiÖp ®ã ph¶i t¹o ra lîi nhuËn. V× thÕ lîi nhuËn ®-îc coi lµ mét trong nh÷ng ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng, ®ång thêi lµ mét chØ tiªu c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn t¸c ®éng ®Õn tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. ViÖc thùc hiÖn c¸c chØ tiªu lîi nhuËn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®¶m b¶o cho t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp ®-îc v÷ng ch¾c. Lîi nhuËn cña qu¸ tr×nh kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp c«ng ng hiÖp lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh toµn bé kÕt qu¶ vµ hiÖu qu¶ 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 cña qu¸ tr×nh kinh doanh, cña tÊt c¶ c¸c mÆt ho¹t ®éng trong qu¸ tr×nh kinh doanh Êy, nã ph¶n ¸nh c¶ vÒ mÆt l-îng vµ mÆt chÊt cña qu¸ tr×nh kinh doanh, cña ho¹t ®éng kinh doanh. C«ng viÖc kinh doanh tèt sÏ ®em l¹i lîi nhuËn nhiÒu tõ ®ã lîi nhuËn cã kh¶ n¨ng tiÕp tôc qu¸ tr×nh kinh doanh cã chÊt l-îng vµ hiÖu qu¶ h¬n. Trong tr-êng hîp ng-îc l¹i doanh nghiÖp lµm ¨n kÐm hiÖu qu¶ dÉn ®Õn thua lç nÕu kÐo dµi cã thÓ dÉn ®Õn ph¸ s¶n. II. Ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh lîi nhuËn cña doanh nghiÖp vµ ph©n phèi lîi nhuËn trong doanh nghiÖp : Nh- ta ®· biÕt lîi nhuËn lµ chØ tiªu ph¶n ¸n sè l-îng vµ chÊt l-îng cña c¸c mÆt ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. ChØ tiªu nµy phô thuéc vµo tæng møc tiªu thô s¶n phÈm hµng ho¸ vµ chi phÝ ®· chi ra ®Ó ®¹t ®-îc kÕt qu¶ ®ã. Ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc lîi nhuËn theo c«ng thøc sau : Tæng lîi Tæng chi phÝ s¶n Tæng nhuËn tr-íc = - xuÊt doanh thu t huÕ kinh doanh Hay: 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Tæng lîi Tæng nhuËn tr-íc Chi phÝ cè = doanh thu Chi phÝ + ®Þnh biÕn ®æi t huÕ - Tæng doanh thu lµ tæng sè tiÒn thu ®-îc vÒ b¸n hµng ho¸ vµ dÞch vô. - Chi phÝ cè ®Þnh lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ kh«ng thay ®æi theo khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh, kh«ng thay ®æi khi s¶n l-îng thay ®æi nhkhÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, tiÒn thuª ®Êt, m¸y mãc thiÕt bÞ, ph-¬ng tiÖn kinh doanh, tiÒn l-¬ng, b¶o hiÓm x· héi cña c¸n bé c«ng nh©n viªn ( lao ®éng gi¸n tiÕp trong doanh nghiÖp ). - Chi phÝ biÕn ®æi lµ nh÷ng chi phÝ t¨ng hoÆc gi¶m cïng víi sù t¨ng hoÆc gi¶m cña s¶n l-îng nh- tiÒn mua nguyªn vËt liÖu, tiÒn l-¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt . Chi phÝ biÕn ®æi nãi chung tû lÖ víi khèi l-îng hµng ho¸ s¶n xuÊt hay mua vµo ®Ó b¸n. Tæng lîi Tæng chi phÝ Tæng nhuËn sau t = Chi phÝ - s¶n xuÊt kinh doanh thu + biÕn ®æi huÕ doanh C¸c kho¶n thuÕ ph¶i nép bao gåm : - ThuÕ doanh thu = Tæng doanh thu x tû lÖ thuÕ doanh thu ph¶i nép 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - ThuÕ tµi Gi¸ thµnh khèi l-îng nguyªn (nÕu = Tû lÖ thuÕ tµi nguyªn x s¶n phÈm ph¶i nép cã) - ThuÕ xuÊt Doanh thu xuÊt = Tû lÖ thuÕ x nhËp (nÕu cã) nhËp khÈu xuÊt nhËp khÈu Vèn s¶n xuÊt do Tû lÖ thuÕ - ThuÕ vèn = ng©n s¸ch nhµ x vèn ph¶i nép n-íc cÊp Ngoµi ra doanh nghiÖp cã thÓ thu ®-îc lîi nhuËn tõ c¸c ho¹t ®éng kinh doanh kh¸c kh«ng mang tÝnh chÊt tiªu thô hµng ho¸. Lîi nhuËn tõ c¸c Tæng chi phÝ bá ho¹t ®éng kinh = Tæng thu nhËp ra doanh kh¸c Nh- vËy ta cã thÓ x¸c ®Þnh tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp nh- sau : Tæng lîi nhuËn Lîi nhuËn tõ ho¹t Tæng lîi nhuËn = tõ s¶n xuÊt kinh + ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp doanh 7 kh¸c Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Khi ®· tÝnh to¸n ®-îc tæng sè lîi nhuËn cña doanh nghiÖp ta cßn ph¶i x¸c ®Þnh sè thuÕ lîi tøc doanh nghiÖp ph¶i nép. ThuÕ l îi tøc ph¶i Tæng sè lîi = nép Tû lÖ thuÕ lîi tøc x nhuËn ph¶i nép Sè lîi nhuËn cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i thuÕ lîi tøc ®-îc gäi lµ lîi nhuËn thuÇn tóy cña doanh nghiÖp. Nh- chóng ta ®· biÕt : Toµn bé doanh thu, gi¸ thµnh toµn bé vµ thuÕ ®Òu ®-îc x¸c ®Þnh dùa trªn c¬ së khèi l-îng s¶n phÈm tiªu thô, gi¸ b¸n i=l i=l ®¬n vÞ, gi¸ thµnh ®¬n vÞ vµ i=lmøc thuÕ ®¬n vÞ s¶n phÈm tiªu thô. Do ®ã tæng lîi nhuËn tiªu thô cßn cã thÓ ®-îc tÝnh theo c«ng thøc sau : ln = [ n (Qi x Gi ) - ( m Zi +m Ti )] ln : Tæng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp Qi : S¶n l-îng hµng ho¸ tiªu thô Gi : Gi¸ b¸n hµng ho¸ lo¹i i Zi : Gi¸ thµnh hµng ho¸ lo¹i i Ti : ThuÕ hµng ho¸ lo¹i i tiªu thô n : Sè lo¹i hµng ho¸ m : Sè lo¹i thuÕ 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Qua c«ng thøc x¸c ®Þnh lîi nhuËn trªn ta cã thÓ thÊy râ ®-îc sù ¶nh h-ëng cña tõng nh©n tè s¶n l-îng tiªu thô, c¬ cÊu mÆt hµng, gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c lo¹i thuÕ ®Õn tæng sè lîi nhuËn ®¹t ®-îc cña doanh nghiÖp. Ta cã thÓ xÐt sù ¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè trªn qua viÖc ph©n tÝch d-íi ®©y. 1. Nh©n tè s¶n l-îng s¶n phÈm tiªu thô : Trong tr-êng hîp c¸c nh©n tè kh¸c kh«ng biÕn ®éng ( nh©n tè vÒ gi¸ c¶, gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm hµng ho¸ dÞch vô tiªu thô, thuÕ ...) th× s¶n l-îng tiªu thô t¨ng gi¶m bao nhiªu lÇn tæng sè lîi nhuËn tiªu thô còng t¨ng gi¶m bÊy nhiªu. Nh©n tè nµy ®-îc coi lµ nh©n tè chñ quan cña doanh nghiÖp trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doan nãi chung vµ qu¶n lý tiªu thô nãi riªng. ViÖc t¨ng s¶n l-îng tiªu thô ph¶n ¸nh kÕt qu¶ tÝch cùc cña doanh nghiÖp tõ kh©u s¶n xuÊt ®Õn kh©u chuÈn bÞ tiªu thô vµ tiªu thô s¶n phÈm. 2. Nh©n tè kÕt cÊu mÆt hµng tiªu thô : ViÖc thay ®æi tû träng mÆt hµng tiªu thô cã liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh chÝnh s¸ch s¶n phÈm, c¬ cÊu mÆt hµng cña doanh nghiÖp. Mçi lo¹i mÆt hµng cã tû träng møc l·i lç kh¸c nhau do ®ã nÕu t¨ng tû träng nh÷ng mÆt hµng cã møc l·i cao, gi¶m tû träng tiªu thô nh÷ng mÆt hµng cã møc 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 l·i thÊp th× mÆc dï tæng s¶n l-îng tiªu thô cã thÓ kh«ng ®æi nh-ng tæng sè lîi nhuËn cã thÓ vÉn t¨ng. ViÖc thay ®æi tû träng mÆt hµng tiªu thô l¹i chÞu ¶nh h-ëng cña nhu cÇu thÞ tr-êng. VÒ ý muèn chñ quan th× doanh nghiÖp nµo còng muèn tiªu thô nhiÒu nh÷ng mÆt hµng mang l¹i lîi nhu¹an cao song ý muèn ®ã ph¶i ®Æt trong mèi quan hÖ cung cÇu trªn thÞ tr-êng vµ nh÷ng nh©n tè kh¸ch quan t¸c ®éng. 3. Nh©n tè gi¸ b¸n s¶n phÈm : Trong ®iÒu kiÖn b×nh th-êng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh b×nh th-êng, gi¸ b¸n s¶n phÈm do doanh nghiÖp x¸c ®Þnh. Trong tr-êng hîp nµy gi¸ b¸n s¶n phÈm thay ®æi th-êng do chÊt l-îng s¶n phÈm thay ®æi. Do viÖc thay ®æi nµy mang tÝnh chÊt chñ quan, tøc lµ ph¶n ¸nh kÕt qu¶ chñ quan cña doanh nghiÖp trong qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ qu¶n lý chÊt l-îng nãi riªng. Khi gi¸ b¸n s¶n phÈm t¨ng sÏ lµm tæng sè lîi nhuËn tiªu thô. Tõ ph©n c¸chg trªn cã thÓ suy ra r»ng viÖc c¶i tiÕn n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm lµ biÖn ph¸p c¬ b¶n ®Ó t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c viÖc thay ®æi gi¸ b¸n còng do t¸c ®éng cña quan hÖ cung cÇu, cña c¹nh tranh ... ®©y lµ t¸c ®éng cña yÕu tè kh¸ch quan. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 4. Nh©n tè gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô : Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm lµ tËp hîp toµn bé c¸c kho¶n môc chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cao hay thÊp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ cña viÖc qu¶n lý, sö dông lao ®éng, vËt t- kü thuËt, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu nh- s¶n l-îng s¶n xuÊt, gi¸ c¶, møc thuÕ kh«ng thay ®æi th× viÖc gi¶m gi¸ thµnh sÏ lµ nh©n tè tÝch cùc ¶nh h-ëng ®Õn viÖc t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. 5. Nh©n tè thuÕ nép ng©n s¸ch : ¶nh h-ëng cña thuÕ ®èi víi lîi nhuËn lµ kh«ng theo cïng mét tû lÖ. ViÖc t¨ng gi¶m thuÕ lµ do yÕu tè kh¸ch quan quyÕt ®Þnh ( chÝnh s¸ch, luËt ®Þnh cña nhµ n-íc ). Víi møc thuÕ cµng cao th× lîi nhuËn cña doanh nghiÖp cµng gi¶m nh-ng doanh nghiÖp vÉn ph¶i cã nghÜa vô ®ãng thuÕ ®Çy ®ñ cho nhµ n-íc. 6. ChÕ ®é ph©n phèi lîi nhuËn trong doanh nghiÖp : Lîi nhuËn t¹o ra sau mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh mét phÇn ®-îc trÝch nép vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc, mét phÇn ®Ó l¹i doanh nghiÖp. PhÇn trÝch nép vµo ng©n s¸ch nhµ n-íc biÓu hiÖn ë h×nh thøc nép thuÕ lîi tøc ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo ( tû lÖ nép thuÕ lîi tøc 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th-êng nlµ 25% vµ 45% ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cung cÊp dÞch vô. PhÇn ®Ó l¹i doanh nghiÖp ®-îc trÝch vµo 3 qòy ®ã lµ qòy khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt, qòy phóc lîi vµ qòy khen th-ëng theo c¸c tû lÖ sau : Qòy khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh > 35%. Qòy phóc lîi vµ khen th-ëng < 65%. ViÖc trÝch lîi nhuËn vµo qòy khuyÕn khÝch ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh gióp cho doanh nghiÖp cã tÝch lòy t¹o kh¶ n¨ng t¸i s¶n xuÊt më réng nh»m ph¸t triÓn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp sÏ cã kh¶ n¨ng ®Çu t- ®æi míi m¸y mãc thiÕt bÞ, c¶i tiÕn chÊt l-îng s¶n phÈm, n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ... tõ ®ã cã ®iÒu kiÖn tiªu thô ®-îc nhiÒu s¶n phÈm h¬n, ®¹t lîi nhuËn cao h¬n. Cßn phÇn trÝch vµo qòy phóc lîi vµ qòy khen th-ëng nh»m môc tiªu t¹o ra c«ng cô khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng kh«ng ngõng n©ng cao tay nghÒ vµ tr×nh ®é, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, c¶i thiÖn ®iÒu kiÖn lµm viÖc, n©ng cao ®êi sèng cña ng-êi lao ®éng, lµ ®éng lùc gióp cho ng-êi lao ®éng g¾n bã víi doanh nghiÖp h¬n. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 III. C¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn vµ c¸c biÖn ph¸p t¨ng lîi nhuËn 1. C¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn : a. ý nghÜa cña c¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn : Khi tÝnh to¸n hiÖu qu¶ cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chóng ta kh«ng thÓ coi lîi nhuËn lµ chØ tiªu duy nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt l-îng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ còng kh«ng chØ dïng chØ tiªu nµy ®Ó so s¸nh chÊt l-îng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau. Tr-íc hÕt lîi nhuËn lµ kÕt qu¶ tµi chÝnh cuèi cïng nã chÞu ¶nh hworng bëi nhiÒu nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan, ®ång thêi c¸c nh©n tè nµy l¹i t¸c ®éng lÉn nhau. Nh- do ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt kinh doanh, ®iÒu kiÖn vËn chuyÓn hµng ho¸, ®iÒu kiÖn thÞ tr-êng tiªu thô, thêi ®iÓm tiªu thô cã kh¸c nhau còng lµm cho lîi nhuËn cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau. H¬n n÷a quy m« cña c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cïng lo¹i s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô kh¸c nhau th× lîi nhuËn thu ®-îc còng sÏ kh¸c nhau. ë nh÷ng doanh nghiÖp lín cã thÓ c«ng t¸c qu¶n lý kÐm nh-ng sè lîi nhuËn thu ®-îc vÉn lín h¬n nh÷ng doanh nghiÖp cã quy m« nhá nh-ng c«ng t¸c qu¶n lý l¹i rÊt tèt. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Do vËy ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch ®Çy ®ñ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th× ph¶i sö dông c¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn. C¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn chÝnh lµ c¸c chØ tiªu sinh lîi kinh doanh biÓu hiÖn mèi quan hÖ gi÷a lîi nhuËn vµ chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ hoÆc víi nguån lùc tµi chÝnh ®Ó t¹o ra lîi nhuËn. §ång thêi còng thÓ hiÖn tr×nh ®é n¨ng lùc kinh doanh cña nhµ kinh doanh trong viÖc sö dông c¸c yÕu tè ®ã. Nh- vËy ngoµi chØ tiªu lîi nhuËn tuyÖt ®èi cßn ph¶i dïng c¸c chØ tiªu t-¬ng ®èi lµ tû suÊt lîi nhuËn. b. C¸c chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn : * Tû suÊt lîi nhuËn cña vèn : §©y lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a sè lîi nhuËn ®¹t ®-îc víi sè vèn ®· chi ra bao gåm c¸c vèn cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng. C«ng thøc : Tæng sè lîi nhuËn Tû suÊt lîi nhuËn = Tæng vèn s¶n xuÊt kinh cña vèn doanh Tæng sè vèn s¶n xuÊt kinh doanh bao gåm vèn cè ®Þnh vµ vèn l-u ®éng ®· chi ra ( trong ®ã vèn cè ®Þnh lµ nguyªn gi¸ tµi s¶n cè ®Þnh trõ ®i 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 sè ®· khÊu hao vµ vèn l-u ®éng lµ vèn dù tr÷ s¶n xuÊt, vèn thµnh phÈm dë dang, vèn thµnh phÈm ). ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn cña vèn cho thÊy hiÖu qu¶ sö dông mét ®ång vèn s¶n xuÊt t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. §Ó n©ng cao chØ tiªu nµy ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ, sö dông tiÕt kiÖm vèn trong c¸c kh©u cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. * Tû suÊt lîi nhuËn cña gi¸ thµnh : Lµ quan hÖ tû lÖ gi÷a lîi nhuËn tiªu thô so víi gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô tiªu thô. C«ng thøc : Tæng sè lîi nhuËn Tû suÊt lîi nhuËn Gi¸ thµnh toµn bé s¶n = cña gi¸ thµnh phÈm hµng ho¸ & dÞch vô tiªu thô ChØ tiªu nµy cho thÊy hiÖu qu¶ cña mét ®ång chi phÝ sö dông trong viÖc t¹o ra lîi nhuËn. §iÒu nµy cho phÐp doanh nghiÖp t×m biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. * Tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu b¸n hµng : 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Lµ mét chØ sè ph¶n ¸nh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, biÓu hiÖn quan hÖ gi÷a tû lÖ lîi nhuËn tiªu thô vµ doanh thu b¸n hµng. C«ng thøc : Tæng sè lîi nhuËn Tû suÊt doanh lîi = Tæng doanh thu tiªu thô hµng ho¸ & dÞch vô Qua c«ng thøc cho thÊy hiÖu qu¶ cña mét ®ång doanh thu th× t¹o ra ®-îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. * Tû suÊt lîi nhuËn theo lao ®éng : Lµ so s¸nh gi÷a tæng lîi nhuËn víi sè l-îng lao ®éng tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh hoÆc víi tæng chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng ( tiÒn c«ng) sö dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. §iÒu nµy cã t¸c dông khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp qu¶n lý vµ sö dông tèt lao ®éng trong doanh nghiÖp theo c¸c hîp ®ång lao ®éng. C«ng thøc : Tæng sè lîi nhuËn Tû suÊt lîi nhuËn = Tæng lao ®éng sö dông trong theo lao ®éng kú 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 2. C¸c biÖn ph¸p nh»m t¨ng lîi nhuËn trong doanh nghiÖp Qua viÖc ph©n tÝch c¸c yÕu tè ¶nh h-ëng ®Õn viÖc t¨ng lîi nhuËn ë phÇn trªn ta cã thÓ ®-a ra mét sè biÖn ph¸p chÝnh nh»m t¨ng lîi nhuËn trong c¸c doanh nghiÖp nh- sau : 2.1 T¨ng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô theo nhu cÇu trong n-íc vµ quèc tÕ trªn c¬ së phÊn ®Êu n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô . Nhu cÇu vµ thÞ hiÕu cña ng-êi tiªu dïng hay cña thÞ tr-êng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó, dÔ biÕn ®éng. Trong ®iÒu kiÖn c¸c nh©n tè kh¸c æn ®Þnh th× viÖc t¨ng l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô theo nhu cÇu thÞ tr-êng sÏ lµm t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Muèn t¨ng ®-îc khèi l-îng s¶n phÈm tiªu thô cÇn chuÈn bÞ tèt c¸c yÕu tè vµ ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc tiÕn hµnh thuËn lîi, tæ chøc tèt qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch c©n ®èi nhÞp nhµng vµ liªn tôc, khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng. PhÊn ®Êu n©ng cao chÊt l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô : Nhu cÇu thÞ tr-êng ®ßi hái ngµy cµng cao vÒ chÊt l-îng s¶n phÈm hµng ho¸ vµ dÞch vô, phÊn ®Êu c¶i tiÕn c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt l-îng mÉu m· s¶n phÈm tiªu thô lµ ®iÒu kiÖn ®Ó t¨ng nhanh kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp tõ ®ã gióp t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp. §èi víi nh÷ng 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 s¶n phÈm cã hµm l-îng chÊt x¸m cao cho ta kh¶ n¨ng n©ng cao gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng. Nh-ng ®Ó n©ng cao ®-îc chÊt l-îng s¶n phÈm ®ßi hái b¶n th©n doanh nghiÖp ph¶i nç lùc cè g¾ng. 2.2 T¨ng c-êng tiªu thô nh÷ng s¶n phÈm cã tû träng lîi nhuËn cao : Mçi doanh nghiÖp thu ®-îc nh÷ng nguån lîi nhuËn kh¸c nhau tõ nh÷ng mÆt hµng tiªu thô kh¸c nhau. §èi víi nh÷ng mÆt hµng tiªu thô cã tû träng lîi nhuËn lín doanh nghiÖp ph¶i phÊn ®Êu t¨ng l-îng tiªu thô vµ chó träng vµo s¶n xuÊt mÆt hµng ®ã nhiÒu h¬n. Trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr-êng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i s¶n xuÊt kinh doanh theo kiÓu tæng hîp do vËy mµ c¬ cÊu mÆt hµng rÊt ®a d¹ng vµ phong phó. Cã thÓ cã mÆt hµng kh«ng cã l·i hay l·i thÊp, cã mÆt hµng cã l·i cao vËy ®Ó t¨ng lîi nhuËn doanh nghiÖp nªn chó träng viÖc t¨ng mÆt hµng thu ®-îc lîi nhuËn cao. 2.3 PhÊn ®Êu h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c¸c chi phÝ kh¸c nh»m t¨ng lîi nhuËn cña doanh nghiÖp : §©y lµ nh©n tè quan träng ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo, gi¸ thµnh lµ tæng hîp cña nhiÒu nh©n tè chi phÝ t¹o nªn trong ®ã bao gåm 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 c¸c chi phÝ chÝnh nh- : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng l-îng thø n÷a lµ c¸c chi phÝ tiÒn l-¬ng, tiÒn c«ng vµ cuèi cïng lµ chi phÝ cè ®Þnh ( thÓ hiÖn qua viÖc khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh hµng n¨m ®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh ) do vËy ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn ph¶i gi¶m c¸c nh©n tè chi phÝ trªn : - BiÖn ph¸p tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu, n¨ng l-îng : CÇn ph¶i c¶i tiÕn ®Þnh møc tiªu hao, c¶i tiÕn ph-¬ng ph¸p c«ng nghÖ, sö dông tæng hîp nguyªn liÖu, vËt liÖu thay thÕ, gi¶m tû lÖ phÕ phÈm, gi¶m chi phÝ mua s¾m, vËn chuyÓn, b¶o qu¶n vµ tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu. ¶nh h-ëng cña biÖn ph¸p nµy ®Õn viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh theo c«ng thøc : ChØ sè tû ChØ sè h¹ ChØ gi¸ thµnh do ChØ sè ®Þnh = gi¶m chi phÝ träng NVL x sè -1 x trong gi¸ møc NVL gi¸c¶ thµnh s¶n NVL phÈm - BiÖn ph¸p gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm : 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Muèn gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng vµ tiÒn c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cÇn t¨ng nhanh n¨ng suÊt lao ®éng b»ng c¸ch c¶i tiÕn c«ng t¸c tæ chøc s¶n xuÊt, tæ chøc lao ®éng, ¸p dông tiÕn bé khoa häc kü thuËt vµ c«ng nghiÖp, n©ng cao tr×nh ®é ng-êi lao ®éng, cã chÕ ®é khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng thÝch hîp b»ng c¸ch ¸p dông h×nh thøc l-¬ng h-ëng ®óng møc. N¨ng suÊt lao ®éng t¨ng nhanh h¬n chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng b×nh qu©n sÏ cho phÐp gi¶m chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã kho¶n môc chi phÝ vµ tiÒn c«ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gi¶m theo tû lÖ víi tû träng tiÒn l-¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. ¶nh h-ëng cña viÖc gi¶m chi phÝ tiÒn l-¬ng sÏ ®-îc tÝnh to¸n theo c«ng thøc : ChØ sè tiÒn l-¬ng b×nh ChØ sè h¹ gi¸ ChØ sè chi phÝ tiÒn qu©n thµnh s¶n phÈm -1 = do t¨ng n¨ng l-¬ng trong gi¸ thµnh ChØ sè t¨ng x s¶n phÈm suÊt lao ®éng n¨ng suÊt lao ®éng 20