Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ LẬP VÀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO BỘ PHẬN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC HẬU GIANG...

Tài liệu LẬP VÀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO BỘ PHẬN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC HẬU GIANG

.PDF
92
224
139

Mô tả:

TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH KHA THẢO SƢƠNG LẬP VÀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO BỘ PHẬN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC HẬU GIANG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Kế toán tổng hợp Mã số ngành: 52340301 Cần Thơ, tháng 09/ 2014 TRƢỜNG ĐẠI HỌC CẦN THƠ KHOA KINH TẾ - QUẢN TRỊ KINH DOANH KHA THẢO SƢƠNG MSSV: 4114157 LẬP VÀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO BỘ PHẬN TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC HẬU GIANG LUẬN VĂN TỐT NGHIỆP ĐẠI HỌC Ngành: Kế toán tổng hợp Mã số ngành: 52340301 CÁN BỘ HƢỚNG DẪN LÊ TÍN Cần Thơ, tháng 09/ 2014 LỜI CẢM TẠ Trong suốt khoảng thời gian học ở Trƣờng Đại Học Cần Thơ, em đã đƣợc tiếp thu và học hỏi đƣợc rất nhiều từ quý thầy cô. Đặc biệt là sự tận tình, ân cần chỉ bảo của quý thầy cô Khoa Kinh tế - Quản trị kinh doanh đã trang bị cho em những kiến thức quý báu cũng nhƣ là hành trang và nền tảng để em vững bƣớc hơn khi vào môi trƣờng làm việc đầy thử thách ngoài xã hội. Qua thời gian thực tập tại Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang em cũng xin gởi lời cảm ơn sâu sắc nhất đến các anh chị trong công ty đã hƣớng dẫn tận tình để em có thể hoàn thành tốt đề tài này. Em cũng xin gởi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc đến thầy Lê Tín, ngƣời đã tận tình hƣớng dẫn và đóng góp cho em trong suốt thời gian thực hiện đề tài này. Nhân đây, con cũng xin gởi lời cảm ơn đến cha mẹ, ngƣời đã nuôi dạy con nên ngƣời và động viên an ủi con khi con gặp những khó khăn và trở ngại trong cuộc sống. Cám ơn các bạn lớp kế toán tổng hợp 2 K37 đã nhiệt tình đóng góp ý kiến cho em trong thời gian qua. Mặc dù đã cố gắng rất nhiều nhƣng cũng không tránh khỏi thiếu sót và hạn chế trong quá trình thực hiện. Rất mong sự thông cảm và chỉ bảo cũng nhƣ sự đóng góp chân thành của quý thầy cô và bạn bè để đề tài ngày một tốt hơn. Xin chân thành cảm ơn!. Cần Thơ, ngày … tháng ... năm 2014 Sinh viên thực hiện Kha Thảo Sƣơng i LỜI CAM KẾT Tôi xin cam kết luận văn này đƣợc hoàn thành dựa trên các kết quả nghiên cứu của tôi và các kết quả nghiên cứu này chƣa đƣợc dùng cho bất cứ luận văn cùng cấp nào khác. Cần Thơ, ngày ….. tháng ….. năm 2014 Sinh viên thực hiện Kha Thảo Sƣơng ii MỤC LỤC Trang DANH MỤC BẢNG ------------------------------------------------------------------ vii DANH MỤC HÌNH --------------------------------------------------------------------ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT --------------------------------------------------------- x Chƣơng 1: GIỚI THIỆU--------------------------------------------------------------- 1 1.1 Lý do chọn đề tài ------------------------------------------------------------------ 1 1.2 Mục tiêu nghiên cứu -------------------------------------------------------------- 2 1.2.1 Mục tiêu chung ------------------------------------------------------------------ 2 1.2.2 Mục tiêu cụ thể ------------------------------------------------------------------ 2 1.3 Phạm vi nghiên cứu --------------------------------------------------------------- 2 1.3.1 Không gian ----------------------------------------------------------------------- 2 1.3.2 Thời gian ------------------------------------------------------------------------- 2 1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu ---------------------------------------------------------- 2 Chƣơng 2: PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - 3 2.1 Phƣơng pháp luận ----------------------------------------------------------------- 3 2.1.1 Khái quát về báo cáo bộ phận -------------------------------------------------- 3 2.1.2 Khái quát về chi phí ------------------------------------------------------------- 9 2.2 Lƣợc khảo tài liệu ----------------------------------------------------------------- 10 2.3 Phƣơng pháp nghiên cứu -------------------------------------------------------- 11 2.3.1 Phƣơng pháp thu thập số liệu ------------------------------------------------ 11 2.3.2 Phƣơng pháp phân tích số liệu ----------------------------------------------- 11 Chƣơng 3: GIỚI THIỆU TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY CỔ PHẦN DƢỢC HẬU GIANG -------------------------------------------------------------------------- 14 3.1 Lịch sử hình thành và quá trình phát triển ------------------------------------ 14 3.1.1 Thông tin chung ---------------------------------------------------------------- 14 3.1.2 Lịch sử hình thành ------------------------------------------------------------- 14 3.1.3 Quá trình phát triển ------------------------------------------------------------ 15 iv 3.2 Ngành nghề kinh doanh --------------------------------------------------------- 16 3.3 Đặc điểm cơ cấu tổ chức -------------------------------------------------------- 17 3.3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức ---------------------------------------------------------- 17 3.3.2 Chức năng và nhiệm vụ từng bộ phận -------------------------------------- 19 3.4 Đặc điểm tổ chức bộ máy kế toán ---------------------------------------------- 20 3.4.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán ------------------------------------------------ 20 3.4.2 Các phƣơng pháp kế toán áp dụng ------------------------------------------- 21 3.5 Tổng quan hoạt động sản xuất kinh doanh ----------------------------------- 22 3.5.1 Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh qua 3 năm 2011 – 2013 ------- 22 3.5.2 Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh 6 tháng đầu năm 2012, 2013, 2014 ------------------------------------------------------------------------------------- 24 3.6 Thuận lợi, khó khăn và định hƣớng phát triển ------------------------------- 27 3.6.1 Thuận lợi ------------------------------------------------------------------------ 27 3.6.2 Khó khăn ------------------------------------------------------------------------ 27 3.6.3 Định hƣớng phát triển --------------------------------------------------------- 28 Chƣơng 4: LẬP VÀ PHÂN TÍCH BÁO CÁO BỘ PHẬN TẠI CÔNG TY CỔ PHẨN DƢỢC HẬU GIANG -------------------------------------------------------- 29 4.1 Lập và phân tích báo cáo bộ phận tại công ty cổ phần DHG năm 2011 -- 30 4.1.1 lập và phân tích báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất năm 2011---------------------------------------------------------------------------------------------- 30 4.1.2 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm sản xuất năm 2011 ------------------------------------------------------------------------------------- 35 4.2 Lập và phân tích báo cáo bộ phận tại công ty cổ phần DHG năm 2012 -- 40 4.2.1 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất năm 2012--------------------------------------------------------------------------------------------- 40 4.2.2 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm sản xuất năm 2012 ------------------------------------------------------------------------------------- 45 4.3 Lập và phân tích báo cáo bộ phận tại công ty cổ phần DHG năm 2013 -- 50 4.3.1 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất năm 2013--------------------------------------------------------------------------------------------- 50 v 4.3.2 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm sản xuất năm 2013 ------------------------------------------------------------------------------------- 55 4.4 Phân tích số dƣ bộ phận qua 3 năm 2011 – 2013 ---------------------------- 59 4.4.1 Phân tích số dƣ bộ phận của các phân xƣởng qua 3 năm 2011, 2012, 2013 ------------------------------------------------------------------------------------- 59 4.4.2 Phân tích số dƣ bộ phận theo nhóm sản phẩm qua 3 năm 2011,2012, 2013 ------------------------------------------------------------------------------------- 62 4.5 Lập và phân tích báo cáo bộ phận của công ty cổ phần DHG 6 tháng đầu năm 2014 ------------------------------------------------------------------------------- 64 4.5.1 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất 6 tháng đầu năm 2014 ------------------------------------------------------------------------------- 64 4.5.2 Lập và phân tích báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm sản xuất 6 tháng đầu năm 2014 ---------------------------------------------------------------- 68 CHƢƠNG 5: GIẢI PHÁP NÂNG CAO HIỆU QUẢ HOẠT ĐỘNG CỦA CÁC BỘ PHẬN TRONG CÔNG TY ---------------------------------------------- 71 5.1 Nhận xét ---------------------------------------------------------------------------- 71 5.2 Giải pháp -------------------------------------------------------------------------- 72 5.2.1 Giải pháp chung ----------------------------------------------------------------- 72 5.2.2 Giải pháp cho từng phân xƣởng ---------------------------------------------- 73 CHƢƠNG 6: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ------------------------------------- 76 6.1 Kết luận ---------------------------------------------------------------------------- 76 6.2 Kiến nghị -------------------------------------------------------------------------- 77 6.2.1 Đối với sở y tế ------------------------------------------------------------------- 77 6.2.2 Đối với bộ y tế ------------------------------------------------------------------ 77 TÀI LIỆU THAM KHẢO ------------------------------------------------------------ 78 PHỤ LỤC ------------------------------------------------------------------------------ 79 Phụ lục 1 Tổng hợp doanh thu các bộ phận qua 3 năm 2011 – 2014 và 6 tháng đầu năm 2014 ------------------------------------------------------------------------- 79 Phụ lục 2 Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí ----------------------- 79 vi DANH MỤC BẢNG Trang Bảng 2.1: Mẫu báo cáo bộ phận theo tổng giá trị và tỷ lệ ------------------------ 5 Bảng 2.2: Mẫu báo cáo bộ phận theo giá trị và đơn vị --------------------------- 6 Bảng 3.1: Một số danh hiệu cao quý mà công ty đã đạt đƣợc ------------------ 16 Bảng 3.2: Ngành nghề kinh doanh ------------------------------------------------- 17 Bảng 3.3: Kết quả hoạt động kinh doanh và các tỷ số sinh lời của Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang qua 3 năm 2011-2013 ------------------------------------ 22 Bảng 3.4: Kết quả hoạt động kinh doanh và các tỷ số sinh lời của Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang 6 tháng đầu năm 2012, 2013, 2014 --------------------- 25 Bảng 4.1: Bảng tổng hợp và phân loại chi phí theo từng phân xƣởng năm 2011.. ------------------------------------------------------------------------------------ 31 Bảng 4.2: Báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất năm 2011 -------------- 32 Bảng 4.3: Bảng tổng hợp và chi phí theo nhóm sản phẩm năm 2011 ---------- 36 Bảng 4.4: Báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm năm 2011 -------------------- 37 Bảng 4.5: Bảng tổng hợp và phân loại chi phí theo từng phân xƣởng năm 2012 ------------------------------------------------------------------------------------------- 41 Bảng 4.6: Báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất năm 2012 -------------- 42 Bảng 4.7: Bảng tổng hợp chi phí sản xuất theo nhóm sản phẩm năm 2012 --- 46 Bảng 4.8: Báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm năm 2012 ------------------- 47 Bảng 4.9: Bảng tổng hợp và phân loại chi phí theo từng phân xƣởng năm 2013 ------------------------------------------------------------------------------------------- 51 Bảng 4.10: Báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất năm 2013 ------------- 52 Bảng 4.11 Bảng tổng hợp chi phí theo nhóm sản phẩm năm 2013 ------------- 56 Bảng 4.12: Báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm năm 2013 ------------------- 57 Bảng 4.13: Bảng tổng hợp số dƣ bộ phận và tỷ lệ số dƣ bộ phận theo phân xƣởng qua 3 năm 2011, 2012, 2013 ------------------------------------------------ 61 Bảng 4.14 Bảng tổng hợp số dƣ bộ phận và tỷ lệ số dƣ bộ phận theo nhóm sản phẩm qua 3 năm 2011, 2012, 2013 ------------------------------------------------- 63 viii Bảng 4.15: Bảng tổng hợp chi phí và phân loại chi phí tại các phân xƣởng 6 tháng đầu năm 2014 ---------------------------------------------------------------- 65 Bảng 4.16: Báo cáo bộ phận theo phân xƣởng sản xuất 6 tháng đầu năm 2014 ------------------------------------------------------------------------------------------- 66 Bảng 4.17: Bảng tổng hợp và phân loại chi phí theo nhóm sản phẩm 6 tháng đầu năm 2014 -------------------------------------------------------------------------- 68 Bảng 4.18: Báo cáo bộ phận theo nhóm sản phẩm 6 tháng đầu năm 2014 ---- 69 viii DANH MỤC HÌNH Trang Hình 3.1 Sơ đồ cơ cấu tổ chức Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang ------------ 18 Hình 3.2 Sơ đồ cơ cấu tổ chức phòng quản trị tài chính ------------------------ 20 Hình 3.3 Kết quả hoạt động kinh doanh Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang giai đoạn năm 2011 đến năm 2013 ------------------------------------------------------- 22 Hình 3.4 Kết quả hoạt động kinh doanh Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang 6 tháng đầu năm 2012, 2013, 2014 ------------------------------------------------ 25 Hình 4.1 Sơ đồ các bộ phận theo hƣớng phân tích-------------------------------- 29 Hình 4.2 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo phân xƣởng năm 2011 ------------- 33 Hình 4.3 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo nhóm sản phẩm năm 2011 -------- 38 Hình 4.4 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo phân xƣởng năm 2012 ------------- 43 Hình 4.5 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo nhóm sản phẩm năm 2012 -------- 48 Hình 4.6 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo phân xƣởng năm 2013 ------------- 53 Hình 4.7 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo nhóm sản phẩm năm 2013 -------- 55 Hình 4.8 Số dƣ bộ phận của các phân xƣởng qua 3 năm 2011-2013 ---------- 60 Hình 4.9 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo phân xƣởng 6 tháng đầu năm 2014 ------------------------------------------------------------------------------------------- 67 Hình 4.10 Cơ cấu doanh thu và SDBP theo nhóm sản phẩm 6 tháng đầu năm 2014 ------------------------------------------------------------------------------------- 70 ix DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT BCBP : Báo cáo bộ phận CP : Chi phí CPKB : Chi phí khả biến CPBB : Chi phí bất biến DHG : Dƣợc Hậu Giang DT : Doanh Thu ĐVT : Đơn vị tính NVL : Nguyên vật liệu NCTT : Nhân công trực tiếp px : Phân Xƣởng sp : Sản phẩm SDBP : Số dƣ bộ phận SDĐP : Số dƣ đảm phí SXC : Sản xuất chung sx : Sản xuất TGĐ : Tổng giám đốc Vp : Văn phòng x CHƢƠNG 1 GIỚI THIỆU 1.1 LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong nền kinh tế đang khó khăn nhƣ hiện nay rất nhiều doanh nghiệp đang đứng trên bờ vực phá sản thì việc duy trì và đạt đƣợc lợi nhuận trong kinh doanh càng trở nên khó khăn. Lợi nhuận luôn là mục tiêu cuối cùng và quan trọng nhất trong mỗi doanh nghiệp kinh doanh, vì vậy để có thể đạt đƣợc mục tiêu này doanh nghiệp phải giảm chi phí và nâng cao doanh thu đặc biệt là doanh thu từ bán hàng và cung cấp dịch vụ. Để quản lý tốt 2 khoản mục quan trọng này nhà quản trị nên chia nhỏ thành các bộ phận để có thể dễ dàng quản lý, kiểm soát hơn. Tùy theo yêu cầu mà nhà quản trị có thể phân bộ phận theo lĩnh vực kinh doanh, sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ riêng rẽ, một nhóm các sản phẩm hoặc dịch vụ có liên quan mà bộ phận này có rủi ro và lợi ích kinh tế khác nhau với các bộ phận kinh doanh khác. Hiện nay, mặc dù kế toán quản trị là không bắt buộc thực hiện trong doanh nghiệp nhƣng kế toán quản trị là một công cụ quan trong hỗ trợ đắc lực cho nhà quản trị trong công tác quản lý và một trong những công cụ hiệu quả của kế toán quản trị là báo cáo bộ phận. Báo cáo tài chính chỉ cho nhà quản trị cái nhìn tổng quan về kết quả hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp mà không thể hiện đƣợc những vấn đề còn tồn đọng trong doanh nghiệp. Nhà quản trị nên lập báo cáo bộ phận để có thể biết đƣợc những tồn đọng này, do đây là báo cáo chi tiết cho các bộ phận cấu thành của doanh nghiệp. Bằng cách phân tích báo cáo thu nhập theo từng bộ phận sẽ cho nhà quản trị sẽ biết đƣợc mức sinh lời trong ngắn hạn và dài hạn của từng bộ phận, đồng thời phát hiện đƣợc bộ phận yếu kém ảnh hƣởng xấu đến kết quả kinh doanh của toàn doanh nghiệp từ đó có các biện pháp hợp lý nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ phận. Báo cáo bộ phận còn cho thấy đƣợc công tác tổ chức và quản lý của doanh nghiệp. Công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang là công ty hoạt động với quy mô lớn, nên việc quản lý cũng rất phức tạp. Vì vậy kế toán quản trị là rất cần thiết đối với công ty. Đặc biệt, báo cáo bộ phận sẽ cung cấp các thông tin chi tiết để ra các quyết định quản trị liên quan đến từng bộ phận trong công ty. Thấy đƣợc nhu cầu và tầm quan trọng của báo cáo bộ phận nên tôi quyết định chọn đề tài “Lập và phân tích báo cáo bộ phận tại Công ty cổ phẩn Dƣợc Hậu Giang” để làm đề tài luận văn tốt nghiệp của mình. 1 1.2 MỤC TIÊU NGHIÊN CỨU 1.2.1 Mục tiêu chung Thiết lập và phân tích báo cáo bộ phận tại công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang để thấy đƣợc hiệu quả hoạt động của các bộ phận. Qua đó đƣa ra các giải pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của từng bộ phận. 1.2.2 Mục tiêu cụ thể - Lập và phân tích báo cáo bộ phận tại Công ty cổ phần DHG. - Đánh giá hoạt động của các bộ phận tại Công ty cổ phần DHG. - Đề xuất các giải pháp để nâng cao hiệu quả hoạt động của bộ phận. 1.3 PHẠM VI NGHIÊN CỨU 1.3.1 Không gian: Đề tài đƣợc thực hiện tại công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang. 1.3.2 Thời gian 1.3.2.1 Thời gian thu thập số liệu Số liệu đƣợc thu thập để lập và phân tích báo cáo bộ phận trong thời gian 3 năm 2011, 2012, 2013 và 6 tháng đầu năm 2014. 1.3.2.2 Thời gian thực hiện đề tài nghiên cứu Đề tài đƣợc thực hiện từ tháng 9 năm 2013 đến tháng 11 năm 2013 1.3.3 Đối tƣợng nghiên cứu Báo cáo bộ phận tại công ty cổ phần Dƣợc Hậu Giang đƣợc chia theo từng phân xƣởng sản xuất và nhóm sản phẩm. 2 CHƢƠNG 2 PHƢƠNG PHÁP LUẬN VÀ PHƢƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU 2.1 PHƢƠNG PHÁP LUẬN 2.1.1 Khái quát về báo cáo bộ phận 2.1.1.1 Các khái niệm và đặc điểm a) Khái niệm - Bộ phận là một phần, một khía cạnh hoạt động, một đơn vị hay một phòng ban thuộc cơ cấu hoạt động của tổ chức và hoạt động vì mục tiêu chung của tổ chức (Lê Phƣớc Hƣơng, 2011). Ví dụ nhƣ công ty Vietnamairline chia ra thành 2 bộ phận: các chuyến bay quốc tế và các chuyến bay nội địa. Công ty đƣợc phẩm chia ra 3 bộ phận: thi trƣờng Miền Bắc, Miền Trung, Miền Nam. Từ các ví dụ trên ta thấy bộ phận có thể là sản phẩm, dòng sản phẩm, thị trƣờng, cửa hàng, phân xƣởng, khách hàng,... - Báo cáo bộ phận là một báo cáo so sánh doanh thu với chi phí của từng bộ phận nằm trong cơ cấu tổ chức sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, nhằm xác định kết quả kinh doanh của từng bộ phận trong tổ chức. Báo cáo bộ phận cần thiết cho ngƣời quản lý trong việc phân tích hoạt động của các bộ phận trong doanh nghiệp, đánh giá thành quả của bộ phận và ngƣời quản lý ở từng bộ phận cũng nhƣ trên phạm vi hoạt động toàn doanh nghiệp (Huỳnh Lợi, 2012). b) Đặc điểm Đặc điểm bộ phận: Theo chuẩn mực kế toán thì bộ phận phân theo lĩnh vực kinh doanh, sản xuất hoặc cung cấp sản phẩm, dịch vụ riêng lẻ, một nhóm các sản phẩm dịch vụ có liên quan mà bộ phận này có rủi ro và lợi ích kinh tế khác với các bộ phận kinh doanh khác. Các nhân tố cần xem xét để xác định sản phẩm và dịch vụ có liên quan hay không, gồm: - Tính chất của hàng hóa và dịch vụ; - Tính chất của quy trình sản xuất; - Kiểu hoặc nhóm khách hàng sử dụng các sản phẩm hoặc dịch vụ; 3 - Phƣơng pháp đƣợc sử dụng để phân phối sản phẩm hoặc cung cấp dịch vụ; - Điều kiện của môi trƣờng pháp lý nhƣ hoạt động ngân hàng, bảo hiểm hoặc dịch vụ công cộng; Bộ phận theo khu vực địa lý có thể phân biệt đƣợc của một doanh nghiệp tham gia vào quá trình sản xuất và cung cấp sản phẩm, dịch vụ trong phạm vi một môi trƣờng kinh tế cụ thể mà bộ phận này có rủi ro và các lợi ích kinh tế khác với các bộ phận kinh doanh trong các môi trƣờng kinh tế khác. Các nhân tố cần xem xét để xác định bộ phận theo khu vực địa lý, gồm: - Tính tƣơng đồng của các điều kiện kinh tế, chính trị; - Mối quan hệ của những hoạt động trong các khu vực địa lý khác nhau; - Tính tƣơng đồng của hoạt động kinh doanh; - Rủi ro đặc biệt có liên quan đến hoạt động trong một khu vực địa lý cụ thể; - Các quy định về kiểm tra ngoại hối và các rủi ro về tiền tệ; Đặc điểm báo cáo bộ phận: Theo tác giả Huỳnh Lợi, 2012 thì báo cáo bộ phận là một bộ phận cung cấp thông tin doanh thu, chi phí, lợi nhuận trong nội bộ của doanh nghiệp. Báo cáo bộ phận đƣợc thành lập theo mô hình ứng xử của chi phí, nghĩa là toàn bộ chi phí phát sinh đều đƣợc tách ra thành biến phí và định phí nhằm tạo điều kiện thuận lợi để nhận thức về cách ứng xử của chi phí với những mức độ hoạt động khác nhau. Chi phí đƣợc tách ra thành chi phí kiểm soát đƣợc và chi phí không kiểm soát đƣợc theo phạm vi đƣợc phân cấp quản lý của bô phận. Nghĩa là cần phải xác định chi phí nào thuộc trách nhiệm và quyền kiểm soát của bộ phận, chi phí nào thuộc trách nhiệm và quyền kiếm soát của cấp quản lý cao hơn nhằm tạo điều kiện thuận lợi cho việc đánh giá về thành quả trách nhiệm của ngƣời quản lý bộ phận. Báo cáo bộ phận phản ánh kết quả kinh doanh của toàn bộ doanh nghiệp và các bộ phận trong cơ cấu tổ chức quản lý của doanh nghiệp hoặc kết quả kinh doanh của toàn bộ doanh nghiệp với các sản phẩm, dịch vụ, khu vực kinh doanh của doanh nghiệp. Báo cáo bộ phận cũng có thể thể hiện chi phí, thu nhập, kết quả một khu vực, một phòng ban hay một mặt hoạt động nào đó trong doanh nghiệp. 4 Báo cáo bộ phận thƣờng có sự thay đổi khi thay đổi cơ cấu tổ chức quản lý trong doanh nghiệp hoặc thay đổi các sản phẩm, dịch vụ, khu vực kinh doanh của doanh nghiệp hoặc thay đổi nhu cầu thông tin phục vụ cho hành động quản trị. 2.1.1.2 Báo cáo bộ phận Báo cáo bộ phận có thể đƣợc xây dựng dƣới những hình thức sau: - Thể hiện các tiêu chí theo tổng giá trị và tỷ lệ với hình thức này giúp nhà quản trị có các thông tin cần thiết phục vụ cho hoạt động quản trị nhƣ tổng mức giá trị và tỷ lệ doanh thu, biến phí, số dƣ đảm phí, định phí từng cấp và lợi nhuận từng phạm vi. Bảng 2.1: Mẫu báo cáo bộ phận theo tổng giá trị và tỷ lệ Công ty... Bộ phận... BÁO CÁO BỘ PHẬN Từ ngày ... tháng .. năm Chỉ tiêu đến ngày ... tháng ... năm Toàn công ty Bộ phận Bộ phận (bộ phận) (SP, khu vực) (SP, khu vực) Số tiền Số tiền Số tiền Tỷ lệ Tỷ lệ Tỷ lệ Doanh thu Chi phí khả biến Số dƣ đảm phí Chi phí bất biến trực tiếp Số dƣ bộ phận Chi phí bất biến chung Lợi nhuận Kế toán phụ trách Ngày ... tháng ... năm Giám đốc Nguồn: Lê Phước Hương, 2011, kế toán quản trị phần 1 - Thể hiện tiêu chí theo giá trị và đơn vị với hình thức này nhà quản trị có thể biết đƣợc các thông tin cần thiết phục vụ cho hoạt động quản trị nhƣ tổng mức giá trị, giá trị đơn vi của doanh thu, biến phí, số dƣ đảm phí, định phí từng cấp và lợi nhuận từng phạm vi. 5 Bảng 2.2: Mẫu báo cáo bộ phận theo giá trị và đơn vị Công ty... Bộ phận... BÁO CÁO BỘ PHẬN Từ ngày ... tháng .. năm Chỉ tiêu đến ngày ... tháng ... năm Toàn cty Bộ phận Bộ phận (bộ phận) (SP, khu vực) (SP, khu vực) Số tiền Số tiền Số tiền Đơn vị Đơn vị Doanh thu Biến phí bộ phận Số dƣ đảm phí Định phí bộ phận Số dƣ bộ phận Định phí chung Lợi nhuận Kế toán phụ trách Ngày ... tháng ... năm Giám đốc Nguồn: Huỳnh Lợi, 2012, kế toán quản trị 2.1.1.3 Ý nghĩa các chỉ tiêu trong báo cáo bộ phận - Doanh thu bộ phận Doanh thu bộ phận đƣợc tính trực tiếp hoặc phân bổ cho bộ phận, bao gồm doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ ra bên ngoài, doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ cho bộ phận khác cử doanh nghiệp. Doanh thu bộ phận không bao gồm: + Thu nhập khác + Doanh thu từ tiền lãi hoặc cổ tức, kể cả các khoản tiền lãi thu đƣợc trên các khoản ứng trƣớc hoặc các khoản tiền cho các bộ phận khác vay, trừ khi hoạt động chủ yếu của bộ phận này là hoạt động tài chính. + Lãi từ việc bán các khoản đầu tƣ hoặc lãi từ việc xóa nợ trừ khi hoạt động chủ yếu của bộ phận này là hoạt động tài chính. + Doanh thu của bộ phận bao gồm cả phần lãi hoặc lỗ do đầu tƣ vào công ty liên kết, công ty liên doanh hoặc các khoản đầu tƣ tài chính khác đƣợc 6 hạch toán theo phƣơng pháp vốn chủ sở hữu khi các khoản doanh thu đó nằm trong doanh thu hợp nhất của tập đoàn. - Chi phí bộ phận gồm biến phí bộ phận và định phí bộ phận: Chí phí bộ phận là chi phí phát sinh từ hoạt động kinh doanh của bộ phận đƣợc tính trực tiếp cho bộ phận đó và phần chi phí của doanh nghiệp đƣợc phân bổ cho bộ phận đó, bao gồm cả chi phí bán hàng và chi phí có liên quan đến những giao dịch với bộ phận khác của doanh nghiệp. Chi phí bộ phận không bao gồm: + Chi phí khác + Chi phí tiền lãi, kể cả các khoản tiền lãi phải trả phát sinh đối với khoản tiền ứng trƣớc hoặc các khoản tiền vay từ các bộ phận khác, trừ khi hoạt động chủ yếu của bộ phận này là hoạt động tài chính. + Lỗ từ việc bán các khoản đầu tƣ hoặc lỗ từ việc xóa nợ, trừ khi hoạt động chủ yếu của bộ phận này là hoạt động tài chính. + Phần sở hữu của doanh nghiệp trong khoản lỗ của bên nhận đầu tƣ do đầu tƣ vào công ty liên kết, công ty liên doanh hoạc các khoản đầu tƣ tài chính khác đƣợc hạch toán theo phƣơng pháp vốn chủ sở hữu. + Chi phí thuế thu nhập doanh nghiệp. + Chi phí hành chính chung và các chi phí khác phát sinh liên quan đến toàn bộ doanh nghiệp. Các chi phí đƣợc doanh nghiệp chi hộ bộ phận đƣợc coi là chi phí bộ phận nếu chi phí đó liên quan đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của bộ phận và những chi phí này có thể đƣợc tính trực tiếp hoặc phân bổ vào bộ phận đó một cách hợp lý. Đối với bộ phận có hoạt động kinh doanh chủ yếu là hoạt động tài chính, thì doanh thu và chi phí đƣợc trình bày trên cơ sở thuần trong báo cáo bộ phận nếu báo cáo tài chính của doanh nghiệp hoặc báo cáo tài chính hợp nhất đƣợc trình bày trên cơ sở thuần. - Số dư đảm phí: Số dƣ đảm phí (SDĐP) là chênh lệch giữa doanh thu và tổng chi phí khả biến hay chênh lệch giữa giá bán và chi phí khả biến đơn vị. Số dƣ đảm phí có thể tính cho tất cả loại sp, một loại sp, một đơn vị sp. Nói cách khác, số dƣ đảm phí là lợi nhuận tức thời sau khi bù đắp chi phí khả biến phát sinh. SDĐP = Doanh thu – CPKB (2.1) Tỷ lệ SDĐP = Tổng số dƣ đảm phí / Doanh thu (2.2) 7 Tỷ lệ SDĐP đƣợc tính dựa trên doanh thu thể hiện mức đóng góp của các bộ phận vào tổng thể. Tỷ lệ SDĐP giúp so sánh hiệu quả sinh lời của các bộ phận trong ngắn hạn có quy mô khác nhau. Trong ngắn hạn, bộ phận nào có tỷ lệ SDĐP cao hơn sẽ có khả năng sinh lời cao hơn. - Số dư bộ phận: Số dƣ bộ phận là số tiền còn lại sau khi dùng doanh thu trang trải tất cả các chi phí do bộ phận đó phát sinh. Số dƣ bộ phân đƣợc xem là lợi nhuận của bộ phận đó đóng góp vào lợi nhuận chung của doanh nghiệp. Số dƣ bộ phận cho thấy khả năng sinh lời của bộ phận đó trong dài hạn - CPBB trực tiếp là CPBB phát sinh liên quan trực tiếp đến một bộ phận, số tiền phát sinh sẽ chuyển thẳng vào bộ phận này. Khi bộ phận này không tồn tại thì CPBB trực tiếp sẽ biến mất hoàn toàn. - CPBB chung là chi phí gián tiếp phát sinh cho tổng thể. Chi phí này sẽ chuyển đến các bộ phận khác thông qua quá trình phân bổ. Do đó ngƣời quản lý bộ phận không thể kiểm soát đƣợc loại chi phí này. Đứng ở gốc độ toàn doanh nghiệp, chi phí này không thể loại bỏ khi ngƣng hoạt động một hay một vài bộ phận (Lê Phƣớc Hƣơng, 2011). Chi phí này sẽ đƣợc chuyển cho các bộ phận thông qua quá trình phân bổ. Nhƣng thông thƣờng do nó rất rất phức tạp, khó phân bổ hợp lý cho các bộ phận nên chỉ phẩn bổ khi có yêu cầu của nhà quản trị. - Lợi nhuận: là phần lợi nhuận cuối cùng của doanh nghiệp sau khi trừ tất cả chi phí phát sinh. Lợi nhuận = Số dƣ bộ phận – Định phí chung (2.3) 2.1.1.4 Phân tích báo cáo bộ phận a) Phân tích số dư bộ phận Số dƣ bộ phận = Doanh thu bộ phận – Chi phí bộ phận (2.4) Số dƣ đảm phí bộ phận = Doanh thu bộ phận – Chi phí khả biến (2.5) Số dƣ bộ phận = Số dƣ đảm phí bộ phận – Chi phí bất biến trực thuộc (2.6) Nhìn vào công thức ta thấy số dƣ bộ phận là lợi nhuận trƣớc khi bù đắp các chi phí bất biến chung do tổng thể phát sinh. Chỉ tiêu này dùng để do lƣờng kết quả hoạt động của bộ phận trong dài hạn. Khi doanh nghiệp có nhiều bộ phận tƣơng tự nhau thì số dƣ bộ phận càng lớn càng tốt. Hay nói cách khác bộ phận nào có số dƣ bộ phận lớn hơn là đóng góp vào lợi nhuận tốt hơn. Tuy nhiên, dùng số dƣ bộ phận để đánh giá các bộ phận khác quy mô thì chƣa hợp lý lắm nên có thể thì xem xét chỉ tiêu tỷ lệ số dƣ bộ phận. 8 Tỷ lệ số dƣ bộ phận = số dƣ bộ phận / doanh thu bộ phận (2.7) Tỷ lệ số dƣ bộ phận đƣợc tính dựa trên doanh thu thể hiện mức đóng góp của bộ phận vào tổng thể. Chỉ tiêu này giúp so sánh hiệu quả sinh lời của các bộ phận trong dài hạn có quy mô khác nhau. Khi tổng thể có nhiều bộ phận với các tỷ lệ số dƣ bộ phận khác nhau thì ngƣời quản lý sẽ tập trung phát huy bộ phận có số dƣ lớn nhất vì trong dài hạn bộ phận nào có tỷ lệ số dƣ bộ phận cao hơn sẽ có mức sinh lời cao hơn. Đồng thời ngƣời quản lý nên tìm biện pháp nâng cao hiệu quả hoạt động của các bộ phận có tỷ lệ số dƣ bộ phận thấp. b) Phân tích báo cáo bộ phận Phân tích báo cáo bộ phận để thấy đƣợc mức độ đóng góp của các bộ phận vào kết quả chung của doanh nghiệp. Trong báo cáo này có 3 mức lợi nhuận đƣợc xem xét bao gồm: - Lợi nhuận trƣớc khi bù đắp chi phí bất biến (số dƣ đảm phí) để đánh giá vai trò của bộ phận trong ngắn hạn. - Lợi nhuận trƣớc khi bù đắp chi phí chung (số dƣ bộ phận) để đánh giá vai trò của bộ phận trong dài hạn. - Lợi nhuận cuối cùng của doanh nghiệp. Kết quả trình bày trên báo cáo bộ phận có cung cấp nhiều thông tin hay không là phụ thuộc vào mức độ chi tiết của các loại chi phí bất biến. Chi phí bất biến cần đƣợc tách ra để xác định số dƣ bộ phận. Nhƣ chúng ta đã phân tích, để tăng hiệu quả ngƣời quản lý cần quan tâm đến tiềm năng sinh lời ngắn hạn thông qua việc sử dụng các yếu tố khả biến và sử dụng hợp lý nguồn lực dài hạn (Lê Phƣớc Hƣơng, 2011). 2.1.2 Khái quát về chi phí 2.1.2.1 Khái niệm chi phí Trong quá trình sản xuất kinh doanh, doanh nghiệp phải tiêu hao các loại vật tƣ, nguyên vật liệu, hao mòn máy móc thiết bị, trả công cho ngƣời lao động..v.v...Chi phí sản xuất kinh doanh của một doanh nghiệp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ hao phí về vật chất và về lao động mà doanh nghiệp phải bỏ ra để sản xuất, tiêu thụ sản phẩm và một số khoản tiền thuế gián thu mà doanh nghiệp phải bỏ ra để thực hiện hoạt động sản xuất - kinh doanh trong một thời kỳ nhất định. 9
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan