Tài liệu Lạm phát và hậu quả của lạm phát

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu - Mét trong nh÷ng bµi häc rót ra tõ thµnh c«ng cña c«ng cuéc ®æi míi lµ thùc hiÖn c¬ chÕ thÞ trêng víi ®a d¹ng ho¸ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, chÝnh viÖc ph¸t huy tÝnh tù ®iÒu tiÕt cña c¬ chÕ thi trêng ®· gióp ViÖt Nam tho¸t khái khñng ho¶ng kinh tÕ vµ t¹o ra nh÷ng c¬ së ban ®Çu cho sù ph¸t triÓn. C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh( DNNQD) tuy cha thùc sù ®îc quan t©m vµ ph¸t triÓn ®óng møc nhng còng ®· chøng tá sù n¨ng ®éng, kh¶ n¨ng khai th¸c tiÒm n¨ng trong nh©n d©n, ®ãng mét vai trß kh«ng thÓ thiÕu trong giai ®o¹n hiÖn nay. ChÝnh v× vËy cÇn ph¶i ph¸t triÓn thµnh phÇn doanh nhgiÖp ngoµi quèc doanh, trong t¬ng quan cñng cè thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc,lµ mét biÖn ph¸p quan träng nh»m khai th¸c toµn diÖn vµ ph¸t huy néi lùc cña nÒn kinh tÕ trong c«ng cuéc ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc. - Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña c¸c DNNQD , ngµnh ng©n hµng ®· cã mét vai trß hÕt søc quan träng vµ cÇn thiÕt trong mèi t¬ng quan gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ ng©n hµng. Sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh gãp phÇn quan träng trong viÖc t¨ng trëng tÝn dông, ngîc l¹i tÝn dông ng©n hµng cã t¸c ®éng tÝch cùc th¸o gì khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, gióp cho ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nµy ®îc liªn tôc c¶i thiÖn, ®æi míi, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, t¨ng søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng. NhËn thøc ®îc vÊn ®Ò nµy nªn trong thêi gian võa qua, chi nh¸nh NHNN-PTNT Hµ Néi ®· ®a ra nh÷ng gi¶i ph¸p cho viÖc më réng tÝn dông ®èi víi c¸c DNNQD. Tuy nhiªn trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn ngoµi nh÷ng kÕt qu¶ ®· ®¹t ®îc cßn béc lé nh÷ng khã kh¨n víng m¾c. Trong thêi gian thùc tËp t¹i chi nh¸nh NHNN-PTNT Hµ Néi, em ®· rÊt quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy vµ chän lµm chuyªn ®Ò thùc tËp. Em hi väng víi ®Ò tµi: “Gi¶i ph¸p më réng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i chi nh¸nh NHNN-PTNT Hµ Néi” sÏ phÇn nµo th¸o gì ®îc nh÷ng khã kh¨n trong mèi quan hÖ tÝn dông gi÷a chi nh¸nh vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doang trªn ®Þa bµn. KÕt cÊu chuyªn ®Ò gåm 3 phÇn chÝnh: Ch¬ng 1: TÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng ho¹t ®éng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i chi nh¸nh NHNN-PTNT Hµ Néi. Ch¬ng3: Gi¶i ph¸p më réng tÝn dông ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh t¹i chi nh¸nh NHNN-PTNT Hµ Néi. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Do h¹n chÕ vÒ mÆt lý luËn vµ thùc tiÔn, nªn chuyªn ®Ò thùc tËp kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc ý kiÕn ®ãng gãp cña cac¸ thÇy c« vµ c¸c b¹n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TiÕn sÜ Vò Duy Hµo ®· nhiÖt t×nh híng dÉn em hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy. Em xin c¶m ¬n c¸c c¸n bé chi nh¸nh NHNN-PTNT Hµ Néi ®· gióp ®ì em trong thêi gian thùc tËp t¹i c¬ quan. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng1 tÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. 1.1_tÝn dông ng©n hµng. 1.1.1_Kh¸i niÖm tÝn dông ng©n hµng. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu lµ Nî, Cã vµ Trung gian.Cã nghÜa lµ ng©n hµng thêng xuyªn nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t thu lîi nhuËn. Th«ng thêng lîng vèn cña ng©n hµng thêng rÊt nhá bÐ so víi nhu cÇu vay vèn cña c¸c kh¸ch hµng, do ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau trong x· héi. Nguån vèn mµ ng©n hµng cã vµ huy ®éng ®îc lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng th¬ng m¹i ®Çu t l¹i cho nÒn kinh tÕ. §©y lµ nguån gèc cña ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. Theo c¸ch hiÓu chung nhÊt, tÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng vµ mét bªn lµ kh¸ch hµng cña ng©n hµng , trong ®ã ng©n hµng chuyÓn giao tiÒn hay tµi s¶n cho kh¸ch hµng sö dông kÌm theo thêi gian hoµn tr¶ l¹i cho ng©n hµng toµn bé sè gèc vµ mét phÇn l·i do hai bªn tho¶ thuËn. 1.1.2_C¸c h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ diÔn ra hÕt søc ®a d¹ng vµ phong phó. §Ó ®¸p øng ®îc sù ®a d¹ng vµ phong phó nµy th× ®ßi hái tÝn dông ng©n hµng còng ph¶i cã nh÷ng h×nh thøc phong phó, ®a d¹ng. Cã nhiÒu h×nh thøc ph©n lo¹i tÝn dông theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau, theo ®iÒu 49 môc 2 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông th× tÝn dông ng©n hµng ®îc thÓ hiÖn díi c¸c h×nh thøc sau: 1.1.2.1_H×nh thøc cho vay. Quy chÕ cho vay cña c¸c tæ chøc tÝn quy ®Þnh: cho vay lµ mét h×nh thøc cña cÊp tÝn dông, theo ®ã tæ chøc tÝn dông cho kh¸ch hµng vay mét kho¶n tiÒn ®Ó sö dông vµo mét môc ®Ých vµ thêi gian nhÊt ®Þnh theo tho¶ thuËn víi nguyªn t¾c hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i. Tæ chøc tÝn dông cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vay ng¾n h¹n nh»m ®¸p øng nhu cÇu cho s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ ®êi sèng. Tæ chøc tÝn dông cho c¸c tæ chøc, c¸ nh©n vay trung vµ dµi h¹n nh»m thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô vµ ®êi sèng. 1.1.2.2_H×nh thøc chiÕt khÊu. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c giÊy tê cã gi¸ ®îc ph¸t hµnh vµ lu th«ng theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Ngêi gi÷ c¸c giÊy tê cã gi¸ nµy nÕu cÇn tiÒn mÆt 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 khi c¸c giÊy tê cã gi¸ cha ®Õn h¹n th× cã thÓ mang c¸c giÊy tê cã gi¸ nµy ®Õn ng©n hµng th¬ng m¹i ®Ó xin chiÕt khÊu. “Tæ chøc tÝn dông ®îc cÊp tÝn dông díi h×nh thøc chiÐt khÊuth¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¸n h¹n kh¸c. Ngêi chñ së h÷u th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c ph¶i chuyÓn giao ngay mäi quyÒn vµ lîi Ých hîp ph¸p ph¸t sinh tõ c¸c giÊy tê cã gi¸ ®ã cho tæ chøc tÝn dông”( ®iÒu 57 môc 2 LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông). Nh vËy vÒ b¶n chÊt kinh tÕ, chiÕt khÊu th¬ng phiÕu vµ c¸c giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n kh¸c lµ tÝn dông ng¾n h¹n mµ ng©n hµng chuyÓn tiÒn cho ngêi cho ngêi chñ së hò c¸c giÊy tê cã gi¸ ®ã khi nã cha ®Õn h¹n thanh to¸n. Kh¸ch hµng muèn b¸n th¬ng phiÕu cho ng©n hµng ph¶i lËp ®Çy ®ñ thñ tôc gièng nh vay vèn, lµm ®¬n xin chiÕt khÊu th¬ng phiÕu, ng©n hµng kiÓm tra kh¶ n¨ng thanh to¸n nî khi ®Õn h¹n cña ngêi ph¸t hµnh th¬ng phiÕu, nÕu ®îc chÊp nhËn vµ quyÕt ®Þnh møc chiÕt khÊu. Th«ng thêng c¸c ng©n hµng chØ chiÕt khÊu c¸c th¬ng phiÕu cã thêi gian ®Õn h¹n ng¾n( tõ 3 ®Õn 6 th¸ng ) u ®iÓm ®Æc biÖt cña h×nh thøc tÝn dông chiÕt khÊu lµ nÕu trong trêng hîp khã kh¨n vÒ kh¶ n¨ng thanh to¸n th× cã thÓ ®em c¸c giÊy tê cã gi¸ ®ã ®Õn ng©n hµng Trung ¬ng xin t¸i chiÕt khÊu. 1.1.2.3_H×nh thøc nhËn tr¶. Lµ h×nh thøc tÝn dông mµ ngan hµng nhËn tr¶ nî thay cho ngêi ph¸t hµnh k× phiÕu khi ®Õn h¹n thanh to¸n mµ ngêi ph¸t hµnh k× phiÕu kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n. §©y lµ sù ®¶m b¶o ch¾c ch¾ncho ngêi së h÷u k× phiÕu r»ng hä sÏ nhËn ®îc tiÒn khi ®Õn h¹n thanh to¸n còng nh cã thÓ dÔ dµng ®em k× phiÕu ®i chiÕt khÊu.§Ó cã ®îc sù ®¶m b¶o ®ã, doanh nghiÖp ph¸t hµnh k× phiÕu sÏ ph¶i tr¶ cho ng©n hµng mét kho¶n hoa hång. Trong hîp ®ång tÝn dông gi÷a ngêi ph¸t hµnh k× phiÕu vµ ng©n hµng cã quy ®Þnh ngêi ph¸t hµnh k× phiÕu ph¶i giao sè tiÒn cña k× phiÕu chËm nhÊt tríc ngµy k× phiªó ®Õn h¹n.Ng©n hµng ph¶i thÈm ®Þnh kh¶ n¨ng thanh to¸n cña doanh nghiÖp tríc khi ng©n hµng ®¶m b¶o cho doanh nghiÖp ®ã ph¸t hµnh k× phiÕu. 1.1.2.4_TÝn dông tr¶ nhiÒu lÇn. Lµ h×nh thøc cho vay mµ viÖc tr¶ nî ®îc ph©n ra lµm nhiÒu thêi h¹n, mçi lÇn tr¶ nî bao gåm mét phÇn gèc vµ mét phÇn l·i.Lo¹i tÝn dông nµy rÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm sö dông vèn cña doanh nghiÖp lµ thu håi vèn lµm nhiÒu lÇn. TÝn dông tr¶ nhiÒu lÇn bao gåm c¸c lo¹i tÝn dông ng¾n, trung vµ dµi h¹n.Doanh nghiÖp vµ ng©n hµng tho¶ thuËn møc cho vay, l·i xuÊt cho vay vµ k× h¹n tr¶ nî còng nh sè l·i vµ gèc cho mçi lÇn tr¶ nî. TÝn dông tr¶ nhiÒu lÇn cã thÞ trêng réng lín vµ phong phó, tuy nhiªn cµn cã ®iÒu kiÖn ®¶m b¶o ®Ó thùc hiÖn lo¹i cho vay nµy. 1.1.2.5_H×nh thøc b¶o l·nh. 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §©y lµ h×nh thøc tÝn dông ph¸t sinh do ng©n hµng nhËn b¶o l·nh dïng uy tÝn cña m×nh ®Ó ®¶m b¶o thanh to¸n cho ngêi b¸n hµng trong trêng hîp ngêi mua hµng( ngêi ®îc b¶o l·nh) kh«ng cã kh¶ n¨ng thanh to¸n nî. Cã hai lo¹i b¶o l·nh: B¶o l·nh b»ng th: ng©n hµng ph¸t hµnh mét th b¶o l·nh ®Ó kh¸ch hµng cã thÓ mua vËt t hµng ho¸, bao thÇu…Trong th b¶o l·nh ng©n hµng cam kÕt sÏ tr¶ thay cho kh¸ch hµng khi kh¸ch hµng kh«ng tr¶ tiÒn, nép thuÕ… B¶o l·nh b»ng h×nh thøc chÊp nhËn: ng©n hµng cã thÓ dïng c¸ch kÝ chÊp nhËn vµo mét th¬ng phiÕu do nhµ cung cÊp lËp khi b¸n chÞu cho kh¸ch hµng hay do mét ng©n hµng lËp cho ngêi muèn vay tiÒn. B¶o l·nh vay tiÒn cña mét ng©n hµng kh¸c cßn lµ c¸ch san sÎ rñi ro cho nhiÒu ng©n hµng. 1.1.2.6_H×nh thøc cÇm cè bÊt ®éng s¶n. §©y lµ h×nh thøc cho vay dµi h¹n trªn c¬ së ®¶m b¶o b»ng bÊt ®éng s¶n nh nhµ cöa , ®Êt ®ai , xëng m¸y…Tµi s¶n cÇm cè ph¶i ®îc chuyÓn cho ngêi cho vay. Do ®ã ngêi cho vay lµ ngêi së h÷u trùc tiÕp, cßn ngêi vay chØ cßn lµ ngêi së h÷u gi¸n tiÕp tµi s¶n cÇm cè.Trong ho¹t ®éng ng©n hµng ®iÒu ®ã cã nghÜa lµ tµi s¶n cÇm cè dÔ vËn chuyÓn cã gi¸ trÞ cao th× ®îc ®a vµo kho cña ng©n hµng, nÕu lµ c¸c hµng ho¸ ®ang trªn ®êng ®i hoÆc c¸c bÊt ®éng s¶n, tµi s¶n… cã khèi lîng lín th× cÇm cè cã thÓ lµ c¸c giÊy tê cã gi¸ chøng nhËn quyÒn së h÷u c¸c tµi s¶n ®ã. 1.1.2.7_H×nh thøc cho thuª tµi chÝnh. §©y lµ h×nh thøc tÝn dông trong ®ã ngêi cho thuª tµi s¶n theo yªu cÇu cña ngêi ®i thuª thùc hiÖn viÖc cho thuª tµi s¶n theo hîp ®ång thuª mua. Tµi s¶n cho thuª thêng bao gåm ®éng s¶n vµ bÊt déng s¶n nh nhµ cöa, ®Êt ®ai , m¸y mãc thiÕt bÞ cã gi¸ trÞ lín..Trong hîp ®ång thuª mua ph¶i cã gi¸ thuª, thêi h¹n thuª vµ c¸ch thøc sö lý tµi s¶n khi hÕt thêi h¹n thuª, gi¸ thuª bao gåm khÊu hao tµi s¶n cho thuª, l·i trªn c¬ së l·i xuÊt cña vèn bá ra mua tµi s¶n vµ c¸c chi phÝ kh¸c. HÕt hîp ®ång thuª, ngêi thuª cã thÓ yªu cÇu b¸n l¹i tµi s¶n cho hä hoÆc yªu cÇu thuª tiÕp hoÆc tr¶ l¹i tµi s¶n cho ngêi cho thuª. Trong thêi gian cho thuª tµi s¶n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña ngêi cho thuª nªn thùc chÊt ®©y lµ kho¶n cho vay cã ®¶m b¶o ch¾c ch¾n. Cho thuª tµi chÝnh kh«ng gièng nh h×nh thøc cho vay tr¶ gãp, còng kh«ng gièng cho vay b×nh thêng. Nã t¹o thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp cã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh hoÆc c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt thêi vô. 1.1.3_Quy tr×nh cho vay ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . Qua nghiªn cøu c¸c h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng, chóng ta thÊy c¸c h×nh thøc tÝn dông chÝnh lµ c¸c s¶n phÈm hµng ho¸ trªn thÞ trêng kinh doanh tÝn dông vµ cÊp dÞch vô ng©n hµng. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta cßn ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn, ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng chñ yÕu vµ phÇn 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lín vÉn lµ ho¹t ®éng huy ®éng vµ cho vay vèn. NÒn kinh tÕ cµng ph¸t triÓn th× nhuy cÇu vay vèn cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nãi riªng vµ cña nÒn kinh tÕ nãi chung cµng ph¸t triÓn. Do vËy viÖc ®¸p øng nhu cÇu vay vèn lµ nhiÖm vô quan träng cña c¸c ng©n hµng. Nã gãp phÇn t¹o ra sù ph¸t triÓn cña tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy nhiªn ®Ó tr¸nh rñi ro thÊt tho¸t trong ho¹t ®éng tÝn dông cña m×nh th× c¸c ng©n hµng ph¶i cÊp tÝn dông theo mét tr×nh tù chÆt chÏ. Tuú theo quy m« , tÝnh chÊt, ®Æc ®iÓm cña tõng mãn vay, tõng kh¸ch hµng vµ ®iÒu kiÖn thùc tÕ ®Ó thùc hiÖn quy tr×nh cho vay, nhng nh×n chung theo c¸c bíc sau: Bíc 1: Híng dÉn kh¸ch hµng vÒ ®iÒu kiÖn tÝn dông vµ lËp hå s¬ vay vèn. Khi kh¸ch hµng ®Ò xuÊt yªu cÇu vay vèn, c¸n bé tÝn dông híng dÉn kh¸ch hµng cô thÓ vµ ®Çy ®ñ vÒ c¸c ®iÒu kiÖn vay vèn Ng©n hµng theo c¬ chÕ tÝn dông hiÖn hµnh. NÕu kh¸ch hµng chÊp thuËn th× híng dÉn kh¸ch hµng lËp hå s¬ vay vèn ®Ó ng©n hµng chÝnh thøc nghiªn cøu thÈm ®Þnh. Tuú theo yªu cÇu vay vèn cô thÓ cña kh¸ch hµng, c¸n bé tÝn dông c¨n cø vµo chÕ ®é thÓ lÖ tÝn dông thuéc tõng lo¹i cho vay ®Ó híng dÉn ngêi vay lËp hå s¬vay vèn. VÒ c¬ b¶n hå s¬ vay vèn gåm: GiÊy tê0 chøng nhËn vÒ t c¸ch ph¸p nh©n hoÆc thÓ nh©n. GiÊy ®Ò nghÞ vay vèn. Ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕ ho¹ch vay vèn, tr¶ nî. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh thêi ®iÓm gÇn nhÊt. Bíc 2: §iÒu tra, thu thËp, tæng hîp c¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ ph¬ng ¸n vay vèn. §Ó quyÕt ®Þnh cho vay hay tõ chèi kho¶n vay, c¸n bé tÝn dông ph¶i ®iÒu tra, thu thËp, tæng hîp vµ ph©n tÝch c¸c nguån th«ng tin vÒ kh¸ch hµng bao gåm:th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp vµ th«ng tin do c¸n bé ng©n hµng tù ®iÒu tra t c¸c nguån th«ng tin ë c¸c c¬ quan cã liªn quan vµ thÞ trêng. Mét sè nguån th«ng tin quan träng cÇn ph¶i ®iÒu tra nh sau: Pháng vÊn ngêi vay : nh»m kiÓm tra, quan s¸t th¸i ®é, ph¬ng ph¸p vµ néi dung tr¶ lêi cña kh¸ch hµng, ph¸t hiÖn nh÷ng m©u thuÉn vµ tr¶ lêi kh«ng nhÊt qu¸n, hoÆc kh«ng trung thùc gi÷a hå s¬ vay vèn vµ néi dung tr¶ lêi pháng vÊn. Nh÷ng th«ng tin tõ c¸c ng©n hµng cã quan hÖ thanh to¸n, tiÒn göi, tÝn dông víi kh¸ch hµng: lo¹i th«ng tin nay lÊy tõ sæ s¸ch, tµi kho¶n kÕ to¸n cña ng©n hµng ®èi víi c¸c nghiÖp vô nãi trªn, qua tµi kho¶n cña ng©n hµng hoÆc tõ sè liÖu thèng kª, c¸c nhËn xÐt, ®¸nh gi¸ cña c¸c ng©n hµng cã quan hÖ tÝn dông víi kh¸ch hµng. Nh÷ng th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp lÊy tõ hå s¬ vay vèn vµ sæ s¸ch kÕ to¸n, b¸o cao tµi chÝnh: c¨n cø vµo c¸c hå s¬ nµy c¸n bé tÝn dông ph¶i tæng 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hîp ®Çy ®ñ néi dung c¸c th«ng tin quan träng nh t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, t×nh h×nh tµi chÝnh, vèn tù cã, chÊt lîng tµi s¶n nî, tµi s¶n cã, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n chung, kh¶ n¨ng tr¶ nî vay… C¸c nguån th«ng tin tõ c¸c tæ chøc cã liªn quan vµ th«ng tin tõ thÞ trêng: c¸n bé tÝn dông ph¶i ®iÒu tra, thu thËp thªm c¸c th«ng tin cã liªn quan ®Õn c¸c kho¶n vay t¹i c¸c c¬ së nh nh trung t©m th«ng tin rñi ro cña Ng©n hµng nhµ níc, c¸c c¬ quan kiÓm to¸n thuÕ… Ngoµi ra, ph¶i ®iÒu tra thùc tÕ t¹i n¬i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngêi vay: tiÕn hµnh kiÓm tra, tham quan kh¶o s¸t thùc tÕ t¹i nhµ m¸y , ph©n xëng hay v¨n phßng vµ gÆp gì nh©n viªn ë ®ã ®Ó trùc tiÕp ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý, tr×nh ®é kÜ thuËt , uy tÝn vµ chÊt lîng s¶n phÈm. C¸c h×nh th¸i hiÖn vËt vµ chÊt lîng cña tµi s¶n cè ®Þnh, tµi s¶n lu ®éng, s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô… Bíc 3: Ph©n tÝch, thÈm ®Þnh kh¸ch hµng vµ kh¶ n¨ng vay vèn. Néi dung c¬ b¶n cña ph©n tÝch vµ thÈm ®Þnh tËp trung vµo hai vÊn ®Ò chñ yÕu sau:  Ph¬ng ¸n vay vèn ph¶i ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn cho vay, nguyªn t¾c cho vay theo thÓ lÖ, chÕ ®é quy ®Þnh cô thÓ ®èi víi c¸c lo¹i cho vay ®ã, ®¶m b¶o kh¶ n¨ng cho vay thu ®îc gèc vµ l·i ®óng h¹n.  Hå s¬, thñ tôc vay vèn ph¶i ®Çy ®ñ, hîp lÖ, hîp ph¸p theo chÕ ®é quy ®Þnh, nÕu x¶y ra tranh chÊp tè tông th× ph¶i ®¶m b¶o an toµn vÒ ph¸p lý cho ng©n hµng. Tuú theo tõng nhu cÇu vay vèn cô thÓ, c¸n bé tÝn dông cÇn x¸c ®Þnh néi dung vµ ph¬ng ph¸p thÈm ®Þnh thÝch hîp võa ®¶m b¶o chÊt lîng vµ thêi gian thÈm ®Þnh cho mét mãn vay b×nh thêng tèi ®a kh«ng qu¸ 5 ngµy lµm viÖc. C¸c vÊn ®Ò träng t©m cÇn tËp trung thÈm ®Þnh nh sau: *N¨ng lùc ph¸p lý cña c¸c kh¸ch hµng. *TÝnh c¸ch vµ uy tÝn cña kh¸ch hµng: nh»m h¹n chÕ ®Õn møc thÊp nhÊt c¸c rñi ro do chñ quan cña kh¸ch hµng g©y nªn nh rñi ro vÒ ®¹o ®øc, rñi ro vÒ thiÕu n¨ng lùc, tr×nh ®é kinh nghiÖm, kh¶ n¨ng thÝch øng víi thÞ trêng. §Ò phßng ph¸t hiÖn nh÷ng ©m mu lõa ®¶o cña kh¸ch hµng ngay tõ ban ®Çu. *N¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng: ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng nh»m x¸c ®Þnh søc m¹nh tµi chÝnh, kh¶ n¨ng ®éc lËp tù chñ tµi chÝnh trong kinh doanh, kh¶ n¨ng thanh to¸n vµ hoµn tr¶ nî cña ngêi vay. Ngoµi ra cßn ph¶i x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè vèn cña ngêi vay thùc tÕ tham gia vµo ph¬ng ¸n xin vay ng©n hµng theo quy dÞnh cña chÕ ®é cho vay. Muèn ph©n tÝch ®îc vÊn ®Ò nµy ph¶i dùa vµo c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh: b¶ng tæng kÕt tµi s¶n vµ b¶ng quyÕt to¸n lç l·i( ë thêi ®iÓm quyÕt to¸n gÇn nhÊt ) 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Mét sè chØ tiªu quan träng khi thÈm ®Þnh vµ ph©n tÝch n¨ng lùc tµi chÝnh cña kh¸ch hµng: Thíc ®o tiÒn mÆt: chØ tiªu nµy x¸c ®Þnh b»ng tån quü tiÒn mÆt b×nh qu©n céng víi nh÷ng tµi s¶n cã thÓ chuyÓn thµnh tiÒn dÔ dµng vµ nhanh chãng. ChØ tiªu nµy cho biÕt kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî thêng xuyªn, nÕu b»ng hoÆc lín h¬n tæng sè nî ph¶i thanh to¸n thêng xuyªn hµng th¸ng lµ tèt. Tû lÖ hiÖn hµnh: (kh¶ n¨ng thanh to¸n hiÖn hµnh)®îc ph¶n ¸nh b»ng tû lÖ: Tµi s¶n lu ®éng/Nî ng¾n h¹n Tû lÖ nµy cho biÕtkh¸ch hµng cã ®ñ tµi s¶n lu ®éng ®Ó tr¶ c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n khi thua lç bÊt ngê x¶y ra. Tû lÖ nµy lín h¬n 1 lµ tèt, nÕu nhá h¬n 1 cÇn ph©n tÝch nguyªn nh©n thiÕu ®¶m b¶o. Kh¶ n¨ng thanh to¸n nhanh: thÓ hiÖn b»ng tû lÖ thanh to¸n nhanh. §ã lµ tû lÖ ®îc tÝnh b»ng c¸ch chia tµi s¶n quay vßng nhanh cho nî ng¾n h¹n. Trong ®ã tµi s¶n quay vßng nhanh lµ tµi s¶n cã thÓ nhanh chãng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn, bao gåm: tiÒn mÆt, tiÒn göi ng©n hµng , tiÒn ®ang chuyÓn, c¸c kho¶n ®Çu t ng¾n h¹n ®Õn h¹n, c¸c kho¶n ph¶i thu ng¾n h¹n cã kh¶ n¨ng thu. Tû lÖ nµy cho biÕt trong trêng hîp kh«ng cßn thu nhËp tõ nguån b¸n hµng th× kh¶ n¨ng huy ®éng c¸c nguån tiÒn cã kh¶ n¨ng huy ®éng nhanh vµ c¸c chøng kho¸n cã kh¶ n¨ng dÔ dµng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn ®Ó tr¶ nî, tû lÖ nµy lín h¬n hoÆc b»ng 1 lµ tèt, nÕu nhá h¬n 1 th× kh¶ n¨ng thanh to¸n cã nh÷ng vÊn ®Ò khã kh¨n. Kú thu tiÒn b×nh qu©n: ®îc sö dông ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng thu håi vèn trong thanh to¸n trªn c¬ së c¸c kho¶n ph¶i thu vµ doanh thu tiªu thô b×nh qu©n mét ngµy. Vßng quay hµng tån kho( vßng quay hµng ho¸ ):®©y lµ mét chØ tiªu kh¸ quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tû lÖ nµy ®îc x¸c ®Þnh b»ng doanh thu tiªu thô theo gi¸ vèn trªn gi¸ trÞ trung b×nh vËt t hµng tån kho. Vßng quay nµy cµng nhanh cµng tèt. Tû lÖ nµy dïng ®Ó nghiªn cøu x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay vµ c¸c k× h¹n tr¶ nî cô thÓ. Kh¶ n¨ng sinh lêi cña tµi s¶n: tû lÖ nµy ®îc tÝnh b»ng th¬ng sè gi÷a tæng sè lîi nhuËn kinh doanh( lîi nhuËn tríc thuÕ ) trªn tæng tµi s¶n cã. ChØ tiªu nµy cho biÕt kh¶ n¨ng sinh lêi tæng thÓ cña tµi s¶n cã. Tû lÖ nµy lín th× hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cã cao vµ ngîc l¹i. Tû suÊt lîi nhuËn cña vèn së h÷u( lîi nhuËn rßng chia cho vèn së h÷u ): tû suÊt nµy cho biÕt mét ®ång vèn cña chñ së h÷u t¹o ra bao nhiªu 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®ång lîi nhuËn. Tõ chØ tiªu nµy, c¸n bé tÝn dông cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kh¶ n¨ng huy ®éng lîi nhuËn cña kh¸ch hµng ®Ó tr¶ c¸c kho¶n nî hoÆc ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Tû suÊt lîi nhuËn rßng cña doanh sè b¸n hµng( lîi nhuËn rßng chia cho doanh sè b¸n hµng )tû lÖ nµy cã thÓ tÝnh chung hoÆc tÝnh chung cho tõng mÆt hµng. Tû suÊt lîi nhuËn cµng cao th× hiÖu qu¶ cµng lín. Tû lÖ nµy ®Ó so s¸nh hiÖu qu¶ ®Çu t vèn ®èi víi tõng lo¹i s¶n phÈm ®Ó cã sù lùa chän s¶n phÈm nµo hiÖu qu¶ h¬n hoÆc so s¸nh víi cïng lo¹i s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp trªn thÞ trêng ®Ó thÊy râ møc ®é c¹nh tranh. Tû suÊt lîi nhuËn cña vèn ®Çu t( lîi nhuËn rßng chia cho tæng gi¸ trÞ vèn ®Çu t )tû lÖ nµy cßn gäi lµ hÖ sè hoµn vèn, lµ sè ®o kh¶ n¨ng sinh lîi cña vèn ®Çu t. §©y lµ chØ tiªu quan träng ®Ó x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t. Tû suÊt lîi nhuËn cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t cµng cao vµ ngîc l¹i. C¸c hÖ sè an toµn vÒ tµi chÝnh: c¸c chØ tiªu nµy dïng ®Ó do lêng vÒ møc ®é rñi ro, cã thÓ bï ®¾p ®îc b»ng nguån vèn cña chñ së h÷u. Tæng tµi s¶n nî/Tæng tµi s¶n cã( tû lÖ nµy cµng nhá h¬n 1 cµng tèt) Tæng tµi s¶n nî/Vèn chñ së h÷u( tû lÖ nµy cµng nhá h¬n 1 cngf tèt) *Ph¬ng ¸n vay vèn vµ tr¶ n¨ng tr¶ nî gèc vµ l·i. ThÈm ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ v¸ kh¶ n¨ng thùc thi cña ph¬ng ¸n vay vèn: ®¸nh gi¸, kiÓm tra kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh, ph¬ng ¸n sö dông vèn vay cã phï hîp víi thùc tÕ thÞ trêng kh«ng, c¸c ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn ph¬ng ¸n, c¸c sè liÖu thu nhËp vµ chi phÝ, c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thu¹t, tû lÖ lîi nhuËn theo dù ¸n…cã hîp lý kh«ng. Ph¬ng ph¸p tÝnh to¸n kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng: -C¨n cø vµo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng c¸n bé tÝn dông ph¶i lËp b¶ng c©n ®èi c¸c nguån thu chi tµi chÝnh tæng hîp cña kh¸ch hµng trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh(ph©n theo tõng th¸ng ®èi víi cho vay ng¾n h¹n vµ tõng n¨m ®èi víi cho vay trung vµ dµi h¹n ). B¸o c¸othu chi lµ b¶n ghi chÐp toµn bé chu chuyÓn tiÒn thu vµo vµ chi ra cña mét ph¸p nh©n hoÆc thÓ nh©n trong mét thêi k×. -TÝnh ra sè chªnh lÖch thu vµo vµ chi ra. -C¨n cø sè chªnh lÖch nguån thu nãi trªn ®Ó x¸c ®Þnh nguån tr¶ nî vay ng¾n h¹n vµ nguån tr¶ nî vay trung vµ dµi h¹n theo tõng thêi gian phï hîp víi nguån thu. Mét sè vÊn ®Ò cÇn thÈm ®Þnh vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng: 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 -§¸nh gi¸ kh¶ n¨ng hiÖn thùc cña kÕ ho¹ch vµ ®iÒu hµnh kÕ ho¹ch vÒ tµi chÝnh, tr¶ nî cña kh¸ch hµng. -X¸c ®Þnh ®é chÝnh x¸c vµ hîp lý cña c¸c sè liÖu kÕ ho¹ch vµ sè liÖu dù b¸o, lo¹i trõ c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi cã ¶nh hëng. -§¸nh gi¸ nguån thu nhËp vµ c¸c chØ sè vÒ kh¶ n¨ng tr¶ nî trong thêi gian vay vèn. -X¸c ®Þnh xem ph¬ng ¸n tr¶ nî cã kh¶ thi hay kh«ng. C©n ®èi gi÷a c¸c nguån thu, ph¬ng ¸n vay vèn víi kÕ ho¹ch tr¶ nî. Trêng hîp kh¸ch hµng cã vay vèn nhiÒu ng©n hµng hoÆc cã nhiÒu kho¶n nî ph¶i tr¶ th× ph¶i lµm ®îc c©n ®èi tæng hîp vÒ nguån tr¶ nî vµ kÕ ho¹ch tr¶ nî. §¸nh gi¸ c¸c b¶o ®¶m tiÒn vay(tµi s¶n thÕ chÊp , cÇm cè, b¶o l·nh ): -Môc ®Ých thÈm ®Þnh lµ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh khi ph¸t m¹i ph¶i dÔ b¸n, gi¸ trÞ thu ®îc thùc tÕ ph¶i bï ®¾p ®ñ nî vay gèc, l·i vµ c¸c lo¹i thuÕ theo quy ®Þnh. -Néi dung thÈm ®Þnh ph¶i kiÓm tra thñ tôc hå s¬ ph¸p lý , giÊy tê së h÷u, tiªu chuÈn tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh, c¬ së ®Þnh gi¸ TSTC, cÇm cè, b¶o l·nh ph¶i ®óng víi c¸c quy ®Þnh tµi chÝnh hiÖn hµnh. Ngoµi ra ph¶i kiÓm tra thùc tÕ t¹i hiÖn trêng ®Ó x¸c ®Þnh ®Þa ®iÓm, chÊt lîng thùc tÕ, h×nh thøc hiÖn vËt , gi¸ trÞ thùc tÕ. C¸n bé tÝn dông vµ tæ thÈm ®Þnh ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm ®Þnh tµi s¶n thÕ chÊp theo chÕ ®é quy ®Þnh t¹i hiÖn trêng. Ph©n tÝch vµdù b¸o ¶nh hëng cña m«i trêng kinh doanh ®Õn ph¬ng ¸n vay vèn, tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Bíc 4: QuyÕt ®Þnh cho vay. Trong mäi trêng hîp, ph¬ng ¸n vay vèn sau khi ®îc thÈm ®Þnh vµ xÐt thÊy tho¶ m·n ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn vµ nguyªn t¾c cho vay theo thÓ lÖ chÕ ®é quy ®Þnh míi ®îc quyÕt ®Þnh cho vay. Bíc 5: KiÓm tra vµ hoµn chØnh hå s¬ cho vay vµ hå s¬ tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh. Tríc khi ph¸t tiÒn vay ph¶i lËp ®Çy ®ñ hå s¬ cho vay, hå s¬ thÕ chÊp cÇm cè, b¶o l·nh. KiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña c¸c hå s¬:h×nh thøc vµ néi dung cña c¸c hå s¬, con dÊu ch÷ kÝ vµ hä tªn cña nh÷ng ngêi liªn quan ph¶i ký… Hå s¬ vay vèn, thÕ chÊp, b¶o l·nh, cÇm cè ngan hµng gi÷ ph¶i lµ hå s¬ gèc kh«ng ®îc tÈy xo¸, söa ch÷a. C¸n bé tÝn dông ph¶i lu gi÷ ®Çy ®ñ mét bé hå s¬ cho vay, thÕ chÊp, cÇm cè, b¶o l·nh vµ c¸c v¨n b¶n, giÊy tê bæ xung kh¸c trong suèt qu¸ tr×nh theo dâi thu nî, gia h¹n nî, hoÆc xö lý rñi ro cho ®Õn khi hÕt nî. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Bíc 6: Ph¸t tiÒn vay. Yªu cÇu ph¸t tiÒn vay sao cho kh¸ch hµng sö dông vèn vay ®óng môc ®Ých, cã hiÖu qu¶ vµ h¹n chÕ thÊp nhÊt mäi rñi ro x¶y ra trong qu¸ tr×nh sö dông vèn vay cña kh¸ch hµng. Bíc 7: Gi¸m s¸t kh¸ch hµng sö dông vèn vay vµ theo dâi rñi ro. C¸n bé tÝn dông ph¶i cã biÖn ph¸p ®Ó theo dâi, n¾m b¾t ®Çy ®ñ, kÞp thêi mäi diÔn biÕn cña qu¸ tr×nh sö dông tiÒn vay vµ t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh chung cña kh¸ch hµng. C¸c lÜnh vùc ph¶i xem xÐt vµ kiÓm tra bao gåm; -KiÓm tra t¹i c¬ së cña kh¸ch hµng. Theo dâi t×nh h×nh thÞ trêng vµ ngµnh hµng s¶n xuÊt kinh doanh cña ngêi vay cã ¶nh hëng ®Õn vèn cña ng©n hµng. -§¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n thÕ chÊp theo gi¸ hiÖn hµnh, nÕu gi¶m so víi lóc thÕ chÊp th× ph¶i bæ xung tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc gi¶m d nî t¬ng øng. Bíc 8: Thu håi nî, gia h¹n nî. TÊt c¶ mäi nguån thu h×nh thµnh tõ vèn ®i vay cña ng©n hµng vµ c¸c nguån tµi chÝnh kh¸c ®· ®îc kh¸ch hµng tho¶ thuËn trong kÕ ho¹ch tr¶ nî ng©n hµng khi cã nguån thu ng©n hµng ph¶i thu håi ngay. Kh¸ch hµng kh«ng ®îc sö dông vèn dïng tr¶ nî ng©n hµng ®Ó quay vßng, sö dông cho môc ®Ých kh¸c. C¸c kho¶n nî cã vÊn ®Ò, kh¸ch hµng ®Ò nghÞ cho gia h¹n nî, gi·n nî c¸n bé tÝn dông ph¶i thÈm ®Þnh, kiÓm tra thùc tÕ vµ lËp tê tr×nh cho gi¸m ®èc quyÕt ®Þnh. NÕu c¸c kho¶n nî kh«ng ®îc tr¶ nî ®óng h¹n vµ kh«ng ®îc gia h¹n gi·n nî , khoanh nî ..th× ph¶i ¸p dông c¸c biÖn ph¸p kiªn quyÕt ®Ó thu nî gèc vµ l·i, kÓ c¶ c¸c biÖn ph¸t ph¸t m¹i tµi s¶n, thu håi tµi s¶n, khëi kiÖn ra c¬ quan ph¸p luËt. Bíc 9: Xö lý rñi ro. §èi víi c¸c mãn nî ®· dïng mäi biÖn ph¸p ®Ó gi¶i quyÕt nhng kh«ng thu håi ®îc ph¶i xö lý rñi ro th× c¨n cø vµo chÕ ®é, v¨n b¶n quy ®Þnh, lËp ®Çy ®ñ hå s¬ ph¸p lý, häp héi ®ång tÝn dông ®Ó xö lý theo thÈm quyÒn hoÆc lËp v¨n b¶n tr×nh cÊp trªn gi¶i quyÕt. Bíc 10: Thanh lý hîp ®ång vay vèn. Sau khi kh¸ch hµng tr¶ hÕt nî gèc vµ l·i, hoÆc d nî ®· ®îc cÊp cã thÈm quyÒn cho phÐp xö lý rñi ro hoÆc xo¸ nî, c¸n bé tÝn dông vµ c¸n bé kÕ to¸n ®èi chiÕu, tÊt to¸n tµi kho¶n cho vay cña mãn nî ®ã, chuyÓn toµn bé hå s¬ liªn quan ®Õn kho¶n vay ®ã vµo kho lu tr÷. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.2- Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . 1.2.1-VÞ trÝ cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh trong qu¸ tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn kinh tÕ. Khu vùc kinh tÕ ngoµi quèc doanh bao gåm c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ s¶n xuÊt nhá( hé gia ®×nh). C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh cã tÝnh chÊt t h÷u( kh«ng kÓ c¸c ®¬n vÞ ®Çu t níc ngoµi) bao gåm c¸c doanh ngiÖp t nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c¸c c«ng ty cæ phÇn vµ c¸c ®¬n vÞ theo h×nh thøc hîp t¸c x·. Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, quan ®iÓm ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ níc ta b»ng con ®êng c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ lµ sù nghiÖp cña toµn d©n, ®ßi hái sù kh¸c nhau cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, v× vËy ngoµi thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc cßn cã thµnh kinh tÕ kh¸c tham gia vµo c«ng cuéc ®æi m¬Ý, ®Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . C¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã nh÷ng vai trß kh«ng thÓ phñ nhËn ®èi víi nÒn kinh tÕ, nhÊt lµ t×nh h×nh kinh tÕ níc ta hiÖn nay. Thø nhÊt; tr×nh ®é cña lùc lîng s¶n xuÊt cña níc ta cßn thÊp, trong khi ®ã tiÒm n¨ng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ cßn rÊt lín nhng kh¶ n¨ng khai th¸c cßn h¹n chÕ, sù ®éc chiÕm cña h×nh thøc së h÷u nhµ níc kh«ng cho phÐp khai th¸c hÕt nh÷ng tiÒm n¨ng lín cña dÊt níc. Mét lîng vèn kh¸ lín vÉn cßn n»m teong nh©n d©n, do ®ã chØ cã ph¸t triÓn thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh míi cã kh¶ n¨ng khai th¸c ®îc chóng. V× thÕ kh«ng thÓ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊ nÕu kh«ng cho phÐp thµnh phÇn kinh tÕ ngoµi quèc doanh ph¸t triÓn. Thø hai; trong t×nh h×nh níc ta hiÖn nay, cÇn ph¶i më cöa hoµ nhËp víi khu vùc vµ thÕ giíi th× c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh sÏ lµ cÇu nèi quan träng cho sù hoµ nhËp ®ã. C¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi cÇn cã nh÷ng ngêi b¹n ®ång hµnh ®Ó hä an t©m ®Çu t vµo kÜ thuËt , c«ng nghÖ…ChÝnh c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ngoµi quèc doanh cã thÓ thu hót vèn, c«ng nghÖ vµ lµ ngêi b¹n ®ång hµnh t¹o sù tin tëng cho c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi. Thø ba;trong qu¸ tr×nh c¶i c¸ch c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, ®· n¶y sinh mét sè vÊn ®Ò nh thÊt nghiÖp, sù bá ngá mét sè ngµnh vµ khu vùc do nhµ níc kh«ng ®ñ søc ®¶m tr¸ch hay kh«ng cã tÇm quan träng sèng cßn. ChÝnh c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh sÏ t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm , gi¶i quyÕt vÊn ®Ò thÊt nghiÖp vµ t¹o ra sù ph¸t triÓn c©n ®èi cho nÒn kinh tÕ. Thø t; c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã kh¶ nng tËp trung vèn lín , trÝ tuÖ vµo c¸c nghµnh kinh tÕ ph¸t triÓn hay nh÷ng nghµnh kinh tÕ ®ßi hái nhiÒu hµm lîng tri thøc nh c«ng nghÖ th«ng tin…còng nhu cã kh¶ n¨ng lÊp ®Çy nh÷ng kho¶ng trèng trong c¸c lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cÇn nhiÒu vèn vµ cã møc lîi nhu©n thÊp mµ c¸c nhµ ®Çu t lín Ýt quan t©m tíi. 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thø n¨m; c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh thêng g¾n liÒn víi chñ së h÷u nªn trong quyÕt ®Þnh ®Çu t cã sù c©n nh¾c cÈn thËn còng nh cã sù æn ®Þnh trong néi bé, Ýt x¶y ra t×nh tr¹ng tham nhòng. Nãi chung lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy còng gãp phÇn thóc ®Èy qu¸ tr×nh lµnh m¹nh ho¸ trong ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Thø 6; doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh võa lµ ®èi thñ c¹nh tranh quyÕt liÖt , võa lµ ®èi t¸c lµm ¨n trong qu¸ tr×nh cung cÊp s¶n phÈm, hoµn thiÖn s¶n phÈm, tiªu thô s¶n phÈm, cung cÊp ®Çu vµo cho doanh nghiÖp quèc doanh. Sù kÕt hîp s¶n xuÊt- tiªu thô gi÷a c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh vµ c¸c doanh nghiÖp quèc doanh t¹o ra mét d©y chuyÒn s¶n xuÊt lín cña x· h«Þ, gióp cho thêi gian s¶n xuÊt tiªu thô ®îc rót ng¾n vµ s¶n phÈm s¶n xuÊt ra lµ hoµn thiÖn h¬n víi chÊt lîng cao h¬n. Nh vËy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· thóc ®Èy vµ t¨ng cêng c¸c mèi quan hÖ trong níc, ®ång thêi t¹o ra gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i lu«n ®æi míi ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. Thø 7; doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh tån t¹i vµ ph¸t triÓn lµ mét bé phËn c¸ ®ãng gãp lín cho ng©n s¸ch nhµ níc. ThuÕ lµ nguån thu chñ yÕu cña ng©n s¸ch nhµ níc, nguån thu nµy sÏ ®îc dïng vµo viÖc ®Çu t c¸c nghµnh kinh tÕ mòi nhän hoÆc x©y dùng c¬ së h¹ tÇng, gióp ®ì hç trî c¸c thµnh phÇn kinh tÕ yÕu kÐm. Do ®ã, sù tån t¹i c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cã vai trß ®iÒu hoµ thu nhËp ®ång thêi ®ãng gãp cho ng©n s¸ch nhµ níc. Tõ sau khi quèc héi th«ng qua LuËt c«ng ty vµ LuËt doanh nghiÖp t nh©n( 12. 1990)khu vùc doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· cã sù ph¸t triÓn nhanh chãng vµ ®¹t ®îc mét sè hiÖu qu¶ nhÊt ®Þnh, ph¸t huy tÝch cùc trong viÖc huy ®éng vèn, gi¶i quyÕt viÖc lµm, t¹o sù n¨ng ®éng trong kinh doanh vµ tho¶ m·n mét phÇn nhu cÇu cña thÞ trêng. Mét kÕt qu¶ næi bËt lµ sè lîng c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· t¨ng lªn nhanh chãng, kh¶ n¨ng thu hót vèn ®Çu t, t¨ng møc nép ng©n s¸ch vµ thu nhËn lao ®éng kh¸ ®«ng. nÕu n¨m 1991 cã 125 doanh nghiÖp víi sè vèn ®iÒu lÖ lµ 69 tû ®ång th× ®Õn nm 1996 ®· cã 26.091 doanh nghiÖp víi sè vèn ®iÒu lÖ 8.257 tû ®ång, t¬ng ®¬ng kho¶ng 14% tæng vèn ®iÒu lÖ cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, gi¶i quyÕt tÝch cùc vÊn ®Ò thÊt nghiÖp, t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho x· héi, gãp phÇn æn ®Þnh t×nh h×nh chÝnh trÞ x· héi trong nh÷ng n¨n qua. Riªng n¨m 1999 ®· cã 3675 doanh nghiÖp ®îc ®¨ng kÝ kinh doanh. §¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã lµ nhê nh÷ng ®iÒu kiÖn kh¸ thuËn lîi nh: c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cña Nhµ níc lu«n lu«n khuyÕn khÝch, hç trî cho sù ra ®êi vµ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . H¬n n÷a, lùc lîng lao ®éng ViÖt Nam dåi dµo, cã tay nghÒ, s½n sµng ®¸p øng yªu cÇu vÒ lao ®éng cho c¸c doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh còng ph¶i ®èi ®Çu víi nh÷ng khã kh¨n lín: ra ®êi trong ®iÒu kiÖn c¬ së vËt chÊt nghÌo nµn, kü thuËt c«ng nghÖ l¹c hËu, tr×nh ®é qu¶n lý cha cao nÕu nh kh«ng muèn nãi lµ yÕu kÐm, thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 quèc doanh nhá hÑp . GÇn ®©y, do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶ng tµi chÝnh tiÒn tÖ Ch©u ¸ ®· lµm gi¶m ®¸ng kÓ lîng kh¸ch hµng cña c¸c níc bÞ khñng ho¶ng g©y ra nh÷ng khã kh¨n trong kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . Nhng khã kh¨n lín nhÊt cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh lµ t×nh tr¹ng thiÕu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. Mét sè doanh nghiÖp do thiÕu vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm dÉn ®Õn kÐm kh¶ n¨ng c¹nh tranh. T×nh tr¹ng trèn thuÕ, lËu thuÕ còng xuÊt ph¸t tõ vÊn ®Ò thiÕu vèn. VËy vèn cho c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ®· vµ ®ang lµ vÊn ®Ò hÕt søc quan t©m cña c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . 1.2.2- C¸c nguån vèn cña doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Nguån vèn cña mçi doanh nghiÖp kh«ng gièng nhau do qu¸ tr×nh huy ®éng vµ sö dông vèn phô thuéc vµo mét lo¹t c¸c nh©n tè kh¸c nhau nh: lo¹i h×nh së h÷u doanh nghiÖp, nghµnh nghÒ hay lÜnh vùc kinh doanh, quy m« vµ c¬ cÊu tæ chøc cña doanh nghiÖp, tr×nh ®é qu¶n lý, tr×nh ®é khoa häc kÜ thuËt, chiÕn lîc ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Nhng nh×n chung, vèn mµ c¸c doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng ®îc b¾t nguån tõ hai nguån chÝnh sau: 1.2.2.1- Vèn tù cã cña doanh nghiÖp. nÕu doanh nghiÖp muèn thµnh lËp vµ ho¹t ®éng ®îc th× chñ doanh nghiÖp ph¶i ®Çu t mét sè vèn nhÊt ®Þnh. §èi víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, vèn ban ®Çu chÝnh lµ vèn do ng©n s¸ch Nhµ níc cÊp, cßn ®èi víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c møc vèn ®îc quy ®Þnh cho tõng ngµnh nghÒ kinh doanh gäi lµ vèn ph¸p ®Þnh. §©y lµ møc vèn tèi thiÓu ph¶i cã ®Ó ®îc thµnh lËp vµ ho¹t ®éng theo quy ®Þnh cña Nhµ níc. Tuy nhiªn hiÖn nay kh¸i niÖm “ vèn ph¸p ®Þnh” ®· ®îc thay thÕ b»ng vèn ®iÒu lÖ, ngo¹i trõ mét sè ngµnh nghÒ kinh doanh dÆc biÖtt nh vµng b¹c , x©y dùng.. Trong thùc tÕ, vèn tù cã cña doanh nghiÖp t nh©n thêng lín h¬n nhiÒu so víi vèn ph¸p ®Þnh, nhÊt lµ sau mét thêi gian ho¹t ®éng vµ më réng kinh doanh. Tuy nhiªn còng cã nhiÒu trêng hîp do nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau nªn nguån vèn tù cã cña c¸c doanh nghiÖp kh«ng cßn ®ñ kh¶ n¨ng duy tr× ho¹t ®éng cña c«ng ty. §èi víi c«ng ty cæ phÇn, vèn ®ãng gãp ban ®Çu cña c¸c cæ ®«ng lµ nÒn t¶ng vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó thµnh lËp c«ng ty. Mçi cæ ®«ng lµ mét chñ së h÷u cña c«ng ty vµ chØ chÞu tr¸ch nhiÖm trªn gi¸ trÞ cæ phÇn mµ hä n¾m gi÷. Sè vèn mµ mçi c«ng ty cæ phÇn huy ®éng ®îc khi thµnh lËp c«ng ty ®Ó d¨ng ký víi c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn gäi lµ vèn ®iÒu lÖ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, khi lµm ¨n cã l·i c¸c c«ng ty cæ phÇn thêng cã nhu cÇu t¨ng vèn ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh víi hi väng thu ®îc nhiÒu lîi nhuËn h¬n. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Mét bé phËn kh¸c cña vèn tù cã cña doanh nghiÖp lµ nguån vèn tõ lîi nhuËn ®Ó l¹i. Mét sè doanh nghiÖp coi träng viÖc t¸i ®Çu t ®Ó më réng s¶n xuÊt kinh doanh. Môc ®Ých lµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy cµng t¨ng vµ lîi nhuËn ®em lai ngµy cµng cao. Ngoµi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng khi cÇn më réng quy m« s¶n xuÊt kinh doanh, l¾p ®Æt thªm hoÆc ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ…c«ng ty còng cã thÓ t¨ng vèn th«ng qua viÖc huy ®éng tõ c¸c cæ ®«ng. Song còng cã nh÷ng trêng hîp c«ng ty t¨ng vèn b»ng c¸ch chuyÓn mét phÇn quü dù tr÷ tµi chÝnh thµnh vèn ®iÒu lÖ cña c«ng ty. C¸c h×nh thøc t¨ng vèn nµy ®îc thùc hiÖn theo nh÷ng quy ®Þnh riªng biÖt vµ chÆt chÏ cña ph¸p luËt Nhµ nø¬c vµ c¸c quy ®Þnh cña c«ng ty. §Ó thµnh lËp doanh nghiÖp , vèn tù cã ®îc coi lµ t¹m ®ñ. Nhng ®Ó duy tr× vµ ph¸t triÓn th× ngoµi nguån vèn tù cã, doanh nghiÖp cÇn ph¶i ®i vay. 1.2.2.2-Nguån vèn ®i vay. Doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn tõ c¸c ®èi t¸c th«ng qua h×nh thøc tÝn dông th¬ng m¹i hay vay tõ ng©n hµng th«ng qua h×nh thøc tÝn dông ng©n hµng.  TÝn dông th¬ng m¹i. C¸c doanh nghiÖp thêng khai th¸c nguån tÝn dông th¬ng m¹i hay cßn gäi lµ tÝn dông cña nhµ cung cÊp. Nguån vèn nµy ®îc khai th¸c qua quan hÖ mua b¸n chÞu, mua b¸n tr¶ chËm hay tr¶ gãp. Nguån vèn tÝn dông th¬ng m¹i cã ¶nh hëng hÕt søc to lín kh«ng chØ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp mµ cßn ®èi víi toµn bé nÒn kinh tÕ. TÝn dông th¬ng m¹i lµ mét ph¬ng thøc tµi trî tiÖn lîi vµ linh ho¹t, nã t¹o ra kh¶ n¨ng më réng quan hÖ hîp t¸c lµm ¨n mét c¸ch l©u bÒn.  TÝn dông ng©n hµng. C¸c ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu vay vèn tøc thêi cho c¸c doanh nghiÖp víi thêi h¹n cã thÓ tõ vµi ngµy cho ®Õn vµi n¨m víi lîng vèn theo nhu cÇu s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp cã thÓ vay vèn ng¾n h¹n, trung h¹n hoÆc dµi h¹n theo møc l·i xuÊt ph¶i tr¶ kh¸c nhau. Do ë ViÖt Nam thÞ trêng tµi chÝnh cha ph¸t triÓn nªn tÝn dông ng©n hµng cã vai trß vµ vÞ trÝ rÊt quan träng ®èi víi c¶ ng©n hµng vµ doanh nghiÖp, ®ång thêi ®èi víi nÒn kinh tÕ nãi chung. Nã cã nh÷ng ®Æc ®iÓm tiÕn bé vµ cã vai trß thóc ®Èy sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nãi riªng. 1.2.3- Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 *TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn h×nh thµnh c¬ cÊu vèn tèi u cho c¸c doanh nghiÖp. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, hiÕm cã doanh nghiÖp nµo chØ sö dông vèn tù cã ®Ó ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, bëi v× ®iÒu ®ã kh«ng nh÷ng h¹n chÕ kh¶ n¨ng më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña doang nghiÖp mµ cßn lµm t¨ng chi phÝ vèn. HiÖn nay ®Ó thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh dÇu t thêng thÝch sö dông vèn vay v× nÕu chñ së h÷u doanh nghiÖp chØ ®ãng gãp mét tû lÖ nhá trong tæng sè vèn th× rñi ro trong s¶n xuÊt kinh doanh chñ yÕu do c¸c chñ nî g¸nh chÞu. MÆt kh¸c, b»ng c¸ch t¨ng vèn th«ng qua vay nî, c¸c chñ doanh nghiÖp vÉn n¾m quyÒn kiÓm so¸t vµ ®iÒu hµnh doanh nghiÖp. Ngoµi ra, nÕu doanh nghiÖp thu ®îc lîi nhuËn tõ tõ tiÒn vaylín h¬n l·i ph¶i tr¶ th× lîi nhuËn dµnh cho chñ doang nghiÖp gia t¨ng ®¸ng kÓ. H¬n n÷a, l·i vay ®îc tÝnh trong chi phÝ hîp lý hîp lÖ khi tÝnh thuÕ thu nhËp, tõ ®ã c«ng ty sÏ ®îc hëng mét phÇn lîi tõ thuÕ. Tuy nhiªn nÕu tû lÖ nî qu¸ cao, doanh nghiÖp sÏ bÞ r¬i vµo t×nh tr¹ng mÊt kh¶ n¨ng thanh to¸n. ViÖc t¨ng sö dông nî lµm t¨ng rñi ro cña c¸c luång tiÒn vµo cña c«ng ty. Nhng tû lÖ nî cao thêng dÉn ®Õn møc l·i xuÊt mong ®îi cao h¬n. V× vËy, rñi ro cao h¬n cïng víi nî lín h¬n cã khuynh híng lµm gi¶m gi¸ cæ phiÕu, nhng l·i xuÊt mong ®îi cao h¬n. Do ®ã c«ng ty ph¶i x¸c ®Þnh mét c¬ cÊu vèn tèi u, ®ã lµ mét c¬ cÊu híng tíi sù c©n b»ng gi÷a l·i xuÊt vµ rñi ro vµ tèi ®a ®îc gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty.Qua ®ã ta thÊy r»ng doanh nghiÖp sö dông vèn vay tõ ng©n hµng hay vay vèn tÝn dông sÏ gãp phÇn h×nh thµnh c¬ c©ó vèn tèi u cho doanh nghiÖp. *TÝn dông ng©n hµng víi dÆc ®iÓm lµ buéc ngêi vay ph¶i tr¶ l·i vµ gèc trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh nµo ®ã ®· buéc ngêi kinh doanh ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn vay. Ngêi ®i vay ph¶i tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tèc ®é quay vßng vèn ®Ó sao cho khi hÕt thêi h¹n vay cã ®ñ vèn vµ l·i ®Ó tr¶ ng©n hµng vµ mét phÇn lîi nhuËn cho m×nh. Víi ®iÒu kiÖn rµng buéc vÒ l·i xuÊt, thêi gian vµ môc ®Ých khi vay, ngêi vay hiÓu râ tr¸ch nhiÖm cña hä trong viÖc sö dông vèn vay vµ ph¶i thóc ®Èy s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh sao cho ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Nh vËy tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn thóc ®Èy viÖc h¹ch to¸n kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. *Ng©n hµng cã thÓ cung cÊp vèn cÇn thiÕt cho c¸c doanh nghiÖp ®Ó ®æi míi trang thiÕt bÞ, ®æi míi c«ng nghÖ, t×m kiÕm thÞ trêng, n©ng cao tr×nh ®é cña nh©n viªn…do ®ã t¹o cho doanh nghiÖp kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr êng. *Mèi quan hÖ réng r·i cña ng©n hµng ®èi víi c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ trong hÇu hÕt c¸c nghµnh, c¸c lÜnh vùc th«ng qua ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng ®· t¹o ra cho ng©n hµng cã ®îc mét hÖ thèng th«ng tin phong phó. T ®ã cã thÓ cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ thÞ trêng vµ t vÊn cho kh¸ch hµng cña m×nh vÒ kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh. Do ®ã cã thÓ nãi ng©n hµng lµ mét hÖ thèng cã thÓ 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 tham mu tÝch cùc trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, tr¸nh rñi ro trong kinh doanh. *TÝn dông ng©n hµng b¶o ®¶m cho qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ®îc diÔn ra liªn tôc. Tuy nhiªn kh«ng ph¶i ng©n hµng cung cÊp ®Òu vèn cho tÊt c¶ c¸c kh¸ch hµng mµ ng©n hµng tËp trung vµo nh÷ng kh¸ch hµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶, tr¸nh rñi ro cho ng©n hµng. §©y chÝnh lµ ®éng lùc thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nãi riªng lu«n lu«n cè g¾ng lµm ¨n cã hiÖu qu¶ h¬n. 1.3-C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc më réng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh. Cã thÓ chia c¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc më réng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh ra lµm hai nhãm nh©n tè. §ã lµ c¸c nh©n tè kh¸ch quan vµ chñ quan. 1.3.1- C¸c nh©n tè mang tÝnh kh¸ch quan. Thø nhÊt; nh©n tè kinh tÕ. NÒn kinh tÕ lµ mét hÖ thèng bao gåm nhiÒu ho¹t ®éng kinh tÕ cã liªn quan biÖn chøng, rµng buéc lÉn nhau. BÊt k× sù biÕn ®éng cña mét ho¹t ®éng kinh tÕ nµo ®ã còng ®Òu ¶nh hëng ®Õn viÖc s¶n xuÊt kinh doanh trong c¸c lÜnh vc cßn l¹i. H¬n n÷a, ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i cã thÓ ®îc coi lµ chiÕc cÇu nèi gi÷a c¸c lÜnh vùc kh¸c nhau cña nÒn kinh tÕ. V× vËy sù æn ®Þnh hay bÊt æn, sù t¨ng trëng nhanh hay chËm ch¹p cña nÒn kinh tÕ sÏ t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi ho¹t ®éng cña c¸c ng©n hµng. §Æc biÖt ho¹t déng tÝn dông ng©n hµng lµ ho¹t ®éng nh¹y c¶m nhÊt ®èi víi nh÷ng biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ, do ®ã sù biÕn ®éng cña nÒn kinh tÕ sÏ t¸c ®éng m¹nh mÏ tíi ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . Khi nÒn kinh tÕ ë t×nh tr¹ng hng thÞnh, tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ cao vµ æn ®Þnh, m«i trêng kinh doanh Ýt biÕn ®éng hÊp dÉn nhµ ®Çu t th× nhu cÇu vay vèn cña doanh nghiÖp t¨ng lªn, v× khi m«i trêng ®Çu t hÊp dÉn c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n tèt thêng cã nhu cÇu më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nh»m kiÕm thªm lîi nhuËn. Do vËy tÝn dông ng©n hµng cã c¬ héi ph¸t triÓn. Ngîc l¹i nÕu nÒn kinh tÕ ®ang trong t×nh tr¹ng ®×nh trÖ, c¸c doanh nghiÖp cã xu híng co côm trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh th× tÝn dông ng©n hµng sÏ bÞ thu hÑp.§Æc biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh kh«ng cã sù hç trî cña Nhµ níc khi gÆp khã kh¨n th× khi gÆp ph¶i m«i trêng kinh doanh bÊt æn ®Þnh , kh«ng kÕ ho¹ch ho¸ ®îc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh th× x¸c xuÊt thÊt b¹i lµ rÊt lín.Thùc tÕ ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp ViÖt Nam ®ang trong t×nh tr¹ng khèn ®èn v× m«i trêng kinh doanh kh«ng æn ®Þnh, thËm chÝ nhiÒu doanh nghiÖp ®· bÞ ph¸ s¶n vµ kh«ng tr¶ nî ®îc ng©n hµng vµ còng kh«ng ®îc ng©n hµng cho vay tiÒn. §iÒu ®ã ®· ¶nh hëng m¹nh mÏ tíi ho¹t ®éng tÝn dông cña ng©n hµng. 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Hai lµ: nh©n tè x· héi. C¸c nh©n tè x· héi: niÒm tin tëng lÉn nhau, t×nh h×nh trËt tù an ninh vµ an toµn x· héi, tr×nh ®é d©n trÝ…¶nh hëng trùc tiÕp tíi c¸c t¸c nh©n chÝnhtham gia vµo quan hÖ tÝn dông ng©n hµng ®ã lµ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. Quan hÖ tÝn dông ng©n hµng dùa vµo c¬ së tÝn nhiÖm lÉn nhau gi÷a kh¸ch hµng vµ ng©n hµng, v× vËy uy tÝn lµ tiÒn ®Ò quan träng trong quan hÖ nµy.§èi víi kh¸ch hµng nµo ho¹t ®éng kinh doanh cã hiÖu qu¶, cã uy tÝn víi ng©n hµng th× ®îc u ®·i trong quan hÖ tÝn dông. nÕu ng©n hµng nµo ho¹t ®éng an toµn, hiÖu qu¶, nhanh chãng ®¸p øng ®îc nhu cÇu cña kh¸ch hµng th× ®îc kh¸ch hµng lùa chän, tin cËy.NiÒm tin tëng lÉn nhau trong quan hÖ sÏ lµ c¬ së ®Ó më réng quan hÖ cña m×nh víi nh÷ng ®èi tîng kh¸c trong nÒn kinh tÕ. Ngoµi ra, trËt tù an ninh , an toµn x· héi, tr×nh ®é d©n trÝ..cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi quan hÖ tÝn dông ng©n hµng. ThËt vËy, nÕu mét n¬i nµo ®ã mµ an ninh trËt tù kh«ng ®¶m b¶o, an toµn x· héi kÐm, cã nhiÒu trém c¾p vµ c¸c tÖ n¹n x· héi kh¸c sÏ g©y ra t©m lý kh«ng yªn t©m cho c¸c nhµ ®Çu t, vµ c¸c nhµ ®Çu t còng sÏ kh«ng ®Çu t vµo n¬i nh vËy. Do ®ã nhu cÇu vay vèn còng h¹n chÕ, ¶nh hëng tíi viÖc më réng tÝn dông cña ng©n hµng. Ngîc l¹i, n¬i nµo cã trËt tù an ninh tèt, Ýt trém cíp vµ c¸c tÖ n¹n x· héi sÏ sn toµn cho ho¹t ®éng ®Çu t. §iÒu ®ã sÏ khuyÕn khÝch c¸c chñ ®Çu t më réng quy m« ho¹t ®éng cña m×nh. Nh vËy nhu cÇu tÝn dông t¨ng lªn vµ tÝn dông ng©n hµng cã c¬ héi ph¸t triÓn. Ba lµ: Nh©n tè ph¸p lý. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã quyÒn tù chñ vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh nhng ph¶i ®¶m b¶o trong khu«n khæ ph¸p luËt. Ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng còng vËy, ph¶i tu©n theo quy ®Þnh cña ng©n hµng Nhµ níc, LuËt c¸c tæ chøc tÝn dông, LuËt d©n sù vµ c¸c quy ®Þnh kh¸c. nÕu nh÷nh quy ®Þnh cña luËt ph¸p kh«ng râ rµng, kh«ng ®ång bé, kh«ng kÞp thêi , kh«ng æn ®Þnh vµ cã nhiÒu kÏ hë th× rÊt khã kh¨n cho ng©n hµng trong c¸c ho¹t ®éng nãi chung vµ ho¹t ®éng tÝn dông nãi riªng. Bëi v× ng©n hµngkh«ng cã mét c¨n cø ph¸p lý râ rµng, ®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ho¹t ®éng. Ngîc l¹i, nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt, nh÷ng quy ®Þnh râ rµng ®Çy ®ñ, ®ång bé vµ æn ®Þnh sÏ lµ mét hµnh lang ph¸p lý v÷ng ch¾c, gãp phÇn vµo sù c¹nh tranh lµnh m¹nh gi÷a c¸c ng©n hµng trong ho¹t ®éng tÝn dông. Vµ ®ã còng lµ c¬ së ph¸p lý ®Ó ng©n hµng gi¶i quyÕt c¸c khiÕu n¹i , tè c¸o khi cã tranh chÊp x¶y ra trong ho¹t ®éng tÝn dông. §iÒu ®ã sÏ gióp cho ng©n hµng më réng tÝn dông mét c¸ch cã hiÖu qu¶. 1.1.3.2. C¸c nh©n tè kh¸ch quan. ViÖc më réng tÝn dông ®èi víi c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh nãi riªng kh«ng chØ chÞu t¸c ®éng bëi c¸c nh©n tè kh¸ch quan mµ cßn bëi c¸c nh©n tè chñ quan nh: chÝnh s¸ch vµ thÓ lÖ tÝn 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 dông, th«ng tin tÝn dông, chÊt lîng nh©n sù vµ c¬ së vËt chÊt thiÕt bÞ cña ng©n hµng, t×nh h×nh huy ®éng vèn, c«ng t¸c tæ chøc cña ng©n hµng …vµ chÝnh b¶n th©n c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh . Thø nhÊt: ChÝnh s¸ch tÝn dông. ChÝnh s¸ch tÝn dông bao gåm c¸c yÕu tè h¹n møc cho vay ®èi víi mét kh¸ch hµng, k× h¹n cña kho¶n tÝn dông, l·i xuÊt cho vay vµ møc lÖ phÝ, c¸c lo¹i cho vay ®îc thùc hiÖn, sù ®¶m b¶o vµ kh¶ n¨ng thanh to¸n nî cña kh¸ch hµng, híng gi¶i quyÕt phÇn tÝn dông vît giíi h¹n, c¸c kho¶n vay cã vÊn ®Ò… TÊt c¶ c¸c yÕu tè ®ã t¸c ®éng trùc tiÕp vµ m¹nh mÏ tíi viÖc më réng tÝn dông cña ng©n hµng. nÕu tÊt c¶ c¸c yÕu tè thuéc chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n, hîp lý vµ linh ho¹t, ®¸p øng ®îc nhu cÇu ®a d¹ng cña kh¸ch hµngvÒ vèn th× ng©n hµng ®ã sÏ thµnh c«ng trong viÖc thùc hiÖn môc tiªu më r«ng tÝn dông vµ ®¶m b¶o chÊt lîng tÝn dông. Ngîc l¹i, nÕu nh c¸c yÕu tè cña chÝnh s¸ch ®Òu cøng nh¾c kh«ng hîp lý, kh«ng ®¸p øng ®îc nh÷ng nhu cÇu ®a d¹ng vÒ vèn cña kh¸ch hµng th× ng©n hµng kh«ng thÓ thùc hiÖn ®îc môc tiªu më réng quy m« tÝn dông cña m×nh. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, sù c¹nh tranh gay g¾t x¶y ra gi÷a ng©n hµng trong viÖc thu hót c¸c kh¸ch hµng th× chÝnh s¸ch tÝn dông ®óng ®¾n, linh ho¹t lµ hÕt søc quan träng. Ng©n hµng cµng ®a d¹ng ho¸ c¸c møc l·i xuÊt phï hîp víi tõng lo¹i kh¸ch hµng, tõng k× h¹n cho vay vµ cã c¸ch sö lý ®óng ®¾n c¸c kho¶n nî cña kh¸ch hµng, cã chÝnh s¸ch kh¸ch hµng, chÝnh s¸ch s¶n phÈm hÊp dÉn th× cµng thu hót ®îc kh¸ch hµng, thùc hiÖn thµnh c«ng môc tiªu më réng tÝn dông. Thø 2: Quy tr×nh cÊp tÝn dông. Quy tr×nh tÝn dông quy ®Þnh c¸c bíc cÇn thiÕt ph¶i thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh cho vay, thu nî, ®¶m b¶o an toµn vèn tÝn dông, ®îc tiÕn hµnh tõ khi b¾t ®Çu ph©n tÝch nhu cÇu cho ®Õn khi thu håi ®ñ c¶ vèn vµ l·i. Quy tr×nh cÊp tÝn dông lµ mét yÕu tè quan träng ®Ó thùc thi chÝnh s¸ch tÝn dung t¹i mét tæ chøc tÝn dông. Cã thÓ kh¸i qu¸t qu¸ tr×nh cÊp tÝn dông nh sau: LËp hå s¬ xin cÊp tÝn dông ThÈm ®Þnh tÝn dông QuyÕt ®Þnh cÊp tÝn dông Qu¶n lý tÝn dông ®îc cÊp -Ngêi ®îc cÊp tÝn dông cã ®ñ tin tëng trong quan hÖ vay tr¶ kh«ng -Kho¶n cÊp tÝn dông nµo ®îc cÊp sÏ ®îc hoµn tr¶ -nÕu tÝn dông ®îc cÊp, ng©n hµng cã thiÕt lËp c¸c mèi quan hÖ kiÓm so¸t ®îc kho¶n tÝn dông ®· cÊp trong suèt thêi gian quan hÖ kh«ng 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Sù t«n träng vµ kÕt hîp nhÞp nhµng trong c¸c bíc sÏ t¹o ®iÒu kiÖn cho ng©n hµng ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c khuyÕt ®iÓm, n¾m ®îc biÔn biÕn cña kho¶n tÝn dông ®Ó cã biÖn ph¸p can thiÖp kÞp thêi, sím ng¨n ngõa h¹n chÕ rñi ro cã thÓ x¶y ra. Nhng kh«ng ph¶i nhÊt thiÕt mét c¸ch cøng nh¾c theo tõng c«ng ®o¹n ®ã. Ph¶i linh ho¹t trong tõng trêng hîp ®Ó b¶o vÖ lîi Ýhc cña ng©n hµng vµ c¶ kh¸ch hµng vµ x· héi. §iÒu ®ã sÏ g©y ®îc c¶m t×nh víi kh¸ch hµng vµ ngµy cµng thu hót ®îc nhiÒu kh¸ch hµng quan hÖ víi ng©n hµng. Thø 3: VÒ th«ng tin tÝn dông. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ai n¾m b¾t ®îc nhiÒu th«ng tin chÝnh x¸c, kÞp thêi h¬n sÏ chiÕn th¾ng trong c¹nh tranh. Trong ho¹t ®éng tÝn dông, ng©n hµng ®Çu t chñ yÕu dùa vµo lßng tin. Lßng tin cã chÝnh x¸c hay kh«ng phô thuéc vµo chÊt lîng th«ng tin cã ®îc. §Ó ho¹t ®éng tÝn dông ngµy cµng ®îc më réng víi chÊt lîng tÝn dông ngµy cµng cao, hiÖu qu¶ lín , ng©n hµng ph¶i n¾m b¾t ®îc chÝnh x¸c th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vay vèn nh: -Th«ng tin phi tµi chÝnh, gåm cã: t c¸ch, uy tÝn, n¨ng lùc qu¶n lý, n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh, quan hÖ x· héi… -Th«ng tin gi¸n tiÕp nh: t×nh h×nh kinh tÕ x· héi, th«ng tin vÒ xu híng ph¸t triÓn vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña ngµnh nghÒ. -Th«ng tin tµi chÝnh cña kh¸ch hµng: kh¶ n¨ng tµi chÝnh, kÕt qu¶ kinh doanh trong qu¸ khø, c«ng nî, nhu cÇu vèn hîp lý, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ph¬ng ¸n, kh¶ n¨ng tr¶ nî, gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp. Yªu cÇu th«ng tin tÝn dông ph¶i chÝnh x¸c, kÞp thêi, ®Çy ®ñ. Do ®ã ng©n hµng cÇn ph¶i cã nhiÒu th«ng tin kh¸c nhau. Thùc tÕ ë ViÖt Nam chóng ta rÊt khã kh¨n trong viÖc t×m kiÕm th«ng tin mét c¸ch chÝnh x¸c, kÞp thêi. §· cã nhiÒu kho¶n tÝn dông bÞ rñi ro, thÊt tho¸t do thiÕu th«ng tin nh: kh¸ch hµng dïng mét tµi s¶n , thËm chÝ mét dù ¸n ®Ó ®i vay nhiÒu ng©n hµng, kh¸ch hµng sö dông giÊy tê gi¶, hîp ®ång gi¶, ph¬ng ¸n gi¶ ®Ó xin vay,kh¸ch hµng ®¶o nî, thµnh lËp c«ng ty con ®Ó cã danh nghÜa lõa vay vèn cña ng©n hµng, cuèi cïng kh«ng tr¶ ®îc nî, ng©n hµng r¬i vµo t×nh tr¹ng khèn ®èn v× gÆp ph¶i nhiÒu rñi ro. §iÒu ®ã lµm mÊt lßng tin vµo c¸c kh¸ch hµng lµm ¨n cã hiÖu qu¶ kh¸c vµ cã thÓ ng©n hµng bÞ mÊt kh¸ch hµng. HoÆc mét sè ng©n hµngdo kh«ng n¾m b¾t ®îc th«ng tin kÞp thêi nªn ®· kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu vÒ vèn vay cho kh¸ch hµng, do vËy h¹n chÕ viÖc më réng tÝn dông cña ng©n hµng. Thø 4: T×nh h×nh huy ®éng vèn. Ng©n hµng lµ mét ngµnh dÆc biÖt trong nÒn kinh tÕ, ho¹t ®éng chñ yÕu theo ph¬ng ch©m “ ®i vay ®Ó cho vay”. Bëi vËy, nÕu kh«ng ®i vay ®îc tøc lµ kh«ng huy ®éng ®îc vèn th× kh«ng thÓ cã ho¹t ®éng “ cho vay”. Nguån vèn huy ®éng ®îc cµng lín vµ ®a d¹ng th× cµng t¹o ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng tÝn dông ph¸t triÓn. 20