Tài liệu Kinh tế việt nam trong quá trình hội nhập kinh tế quốc tế

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 A. Lêi më ®Çu I. Kinh tÕ ViÖt Nam 1. Kinh tÕ ViÖt Nam trong qu¸ tr×nh héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ HiÖn nay vÊn ®Ò ph¸t triÓn kinh tÕ lµ mét vÊn ®Ò rÊt cÇn thiÕt , tÊt yÕu ®èi víi mäi quèc gia. Nh-ng ë mçi n-íc kh¸c nhau th× ®i b»ng c¸c con ®-êng kh¸c nhau do dùa vµo c¸c tiÒm lùc cña chÝnh m×nh . §èi víi ViÖt Nam , tõ khi xo¸ bá c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang kinh tÕ thÞ tr-êng th× §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· x¸c ®Þnh r»ng : ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ mét tÊt yÕu ®Ó ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ . Do n-íc ta cã xuÊt ph¸t thÊp vµ ®i lªn tõ mét n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu , ng-êi d©n cã tr×nh ®é kÜ thuËt thÊp do ®ã ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ thùc tiÔn kh¸ch quan mµ cÇn ph¶i thùc hiÖn theo nã . 2. Lý do viÕt ®Ò tµi a. TÇm quan träng cña ®Ò tµi Víi ViÖt Nam th× viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n liÒn víi viÖc ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá, do ®ã ®Ò tµi sÏ cho ta thÊy nh÷ng thùc tr¹ng (thêi c¬, tån ®äng) cña doanh nghiÖp võa vµ nhá tõ ®ã rót ra ®-îc c¸c h-íng ®i ®óng nhÊt, c¸c gi¶i ph¸p tèi -u nhÊt nh»m n©ng cao vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá nãi riªng vµ nÒn kinh tÕ nãi chung. b. N©ng cao nhËn thøc cña sinh viªn Sinh viªn lµ nh÷ng ng-êi chñ thùc sù cña ®Êt nø¬c sau , lµ ng-êi cã kh¶ n¨ng lµm thay ®æi côc diÖn cña ®Êt n-íc . Khi ®ã ®Ò tµi sÏ gióp sinh viªn nhËn biÕt vµ cã ý thøc h¬n tíi sù ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt n-íc . Nã còng lµ cÇu nèi gi÷a lý thuyÕt vµ thùc t¹i , gi÷a sù ph¸t triÓn kinh tÕ víi nhiÖm vô cña sinh viªn . Lµ mét sinh viªn , em xin c¶m ¬n thÇy Mai H÷u Thùc ®· h-íng dÉn em hoµn thµnh ®Ò ¸n nµy , qua ®ã gióp em hiÓu s©u s¾c h¬n vÒ nÒn kinh tÕ ®Êt n-íc , n©ng cao n¨ng lùc vµ tr¸ch nhiÖm cña b¶n th©n. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 B. PhÇn lý luËn chung I.Kinh tÕ ViÖt nam , vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá(DNVVN) Tõ n¨m 1986 , khi §¶ng vµ nhµ n-íc ta ®· nhËn thøc ra c¸c sai lÇm cña m×nh vµ ®· cã b-íc chuyÓn ®æi rÊt quan träng sang kinh tÕ thÞ tr-êng ®ã lµ chÊp nhËn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn th× vai trß cña doanh nghiÖp võa vµ nhá míi ®-îc nhËn thøc ®óng , nh-ng do nø¬c ta ®i n-íc n«ng nghiÖp l¹c hËu do ®ã khi tiÕn hµnh c¶i c¸ch cã c¸c thùc tr¹ng Do c¸c doanh nghiÖp ë ViÖt nam ®-îc ph¸t triÓn mét c¸ch chÝnh thøc tõ khi cã LuËt doanh nghiÖp t- nh©n . LuËt c«ng ty ¸p dông tõ n¨m 1990, söa ®æi n¨m 1994. ®Õn n¨m 1998 sè c¸c doanh nghiÖp t¨ng kh«ng ®¸ng kÓ do c¸c ®iÒu kiÖn kh¸ch quan vµ chñ quan sau : S¶n xuÊt kinh doanh cña DNVVN ®¹t hiÖu qu¶ thÊp diÔn ra cã tÝnh chÊt phæ biÕn trong tÊt c¶ c¸c ngµnh, c¸c lo¹i h×nh së h÷u, nguyªn nhan lµ do gi¸ c¶ chÊt l-îng s¶n phÈm kh«ng ®¸p øng ®-îc yªu cÇu cña thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc do: .Chi phÝ vËn chuyÓn qu¸ cao. .Vai trß hîp ®ång phô trî ch-a d-îc nhËn thøc ®óng. .ThiÕu th«ng tin vÒ thÞ tr-êng trong vµ ngoµi n-íc. .Khã khã kh¨n vÒ tµi chÝnh. .C«ng nghÖ, kÜ thuËt thÊp. .Nhu cÇu ®µo t¹o cña c¸c ngµnh doanh nghiÖp võa vµ nhá ch-a ®-îc ®¸nh gi¸ ®óng. .Cã vÊn ®Ò khã kh¨n vÒ nguyªn liÖu ®Çu vµo theo ®-êng nhËp khÈu. .S¶n xuÊt nguyªn liÖu ®Çu vµo chÊt l-îng cao ë trong n-íc cßn h¹n chÕ. .C¬ chÕ qu¶n lý cßn nhiÒu ®iÒu bÊt cËp. §ã còng lµ thùc tr¹ng chung cña nÒn kinh tÕ nø¬c ta. Cßn c¸c doanh ngiÖp quèc doanh th× kh«ng ph¸t huy ®-îc hiÖu qu¶ cña m×nh lu«n û l¹i vµo nhµ 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 n-íc do ®ã nã còng dÇn mÊt ®i vÞ thÕ cña nã trong nÒn kinh tÕ c¹nh tranh cã tÝnh chÊt khèc liÖt hiÖn nay. 2.Vai trß cña DNVVN ®èi víi sù ph¸t triÓn kinh tÕ_x· héi . cña ®Êt n-íc ta hiÖn nay. Trong nÒn kinh tÕ chñ yÕu lµ s¶n xuÊt cña n-íc ta hiÖn nay, DNVVN chiÕm tû träng lín trong nÒn kinh tÕ hay trong tæng sè doanh ngiÖp. Cïng víi n«ng ngiÖp vµ kinh tÕ n«ng th«n, DNVVN lµ nh÷ng nh©n tè b¶o ®¶m sù æn ®Þnh sù æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng cña nÒn kinh tÕ, t¨ng tr-ëng kinh tÕ, t¹o viÖ lµm cho ng-êi lao ®éng, khai th¸c vµ tËn dông hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng vÒ vèn, tay nghÒ vµ nh÷ng nh÷ng nguån lùc cßn tiÒm Èn trong ®©n c-, ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ truyÒn thèng, gãp phÇn ph©n bè c«ng nghiÖp, bæ xung cho c«ng nghiÖp lín, ®¶m b¶o vÒ c©n b»ng lín trong kinh tÕ - x· héi - m«i tr-êng. So víi c¸c doanh nghiÖp lín, DNVVN cã nh÷ng lîi thÕ c¬ ®éng, linh ho¹t, dÔ dµng chyÓn h-íng s¶n xuÊt kinh doanh, nh¹y bÐn víi nh÷ng sù thay ®æi cña thÞ tr-êng, s½n sµng ®Çu t- vµo nh÷ng lÜnh vùc thö nghiÖm ®æi míi c«ng nghÖ. Do sè l-îng nªn lÜnh vùc nµy cã kh¶ n¨ng ®a d¹ng ho¸ s¶n phÈm, tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña cuéc sèng, nã ®-îc cô thÓ ë nh÷ng ®iÓm sau: a.§ãng gãp vµo kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nÒn kinh tÕ. Trong c¸c lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh ë n-íc ta DNVVN cã søc nan to¶ vµo mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi. Sè l-îng DNVVN chiÕm 98% tæng sè doanh nghiÖp thuéc h×nh thøc doanh nghiÖp nhµ n-íc, doanh nghiÖp tËp thÓ, doanh nghiÖp t- nh©n, c«ng ty cæ phÇn,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n, c«ng ty cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi vµ c¸c c¬ së kinh tÕ c¸ thÓ. TÝnh tÝnh ®Õn n¨m 1996 n-íc ta cã 2,2 triÖu hé c¸ thÓ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, 5790 doanh nghiÖp nhµ n-íc, 21360 doanh nghiÖp vµ c«ng ty t- nh©n. b. T¹o viÖc lµm thu nhËp cho ng-êi lao ®éng. Víi tèc ®é t¨ng d©n sè hiÖn nay so víi tèc ®é t¨ng cña nÒn kinh tÕ th× tû lÖ ng-êi thÊt nghiÖp sÏ gia t¨ng, do ®ã ngoµi c¸c chÝnh s¸ch lµm gi¶m tèc ®é 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 t¨ng d©n sè cÇn ph¶i kÕt hîp víi t¨ng nhanh sè l-îng doanh nghiÖp võa vµ nhá ®Ó gi¶i quyÕt vÊn ®Ò c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng .Thùc tÕ c¸c n¨m qua cho thÊy , toµn bé c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc n¨m cao nhÊt còng chØ thu hót 1,6 triÖu lao ®éng. Trong khi ®ã c¸c d¬n vÞ c¸ thÓ trong c«ng nghiÖp vµ th-¬ng m¹i ®· thu hót ®-îc 3,5 triÖu lao ®éng , c¸c c«ng ty vµ c¸c doanh nghiÖp t- nh©n còng thu hót ®-îc gÇn nöa triÖu lao ®éng, nÕu tÝnh c¶ sè lao ®éng ®-îc gi¶i quyÕt lµm ngoµi doanh nghiÖp nµy thu hót cã thÓ lªn tíi 4,5 triÖu lao ®éng . HiÖn nay ë n-íc ta cã gÇn 1,6.000 000 doanh nghiÖp võa vµ nhá gi¶i quyÕt cho kho¶ng 20-25% lùc l-îng lao ®éng x· héi . c. Thu hót vèn ®Çu t- ph¸t triÓn kinh tÕ Do quy m« nhá, dÔ ®Çu t- , dßng chu chuyÓn vèn nhanh vµ nhê c¸c chÝnh s¸ch ph¸t triÓn kinh tÕ cña §¶ng vµ nhµ n-íc , hµng n¨m c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®· thu hót mét nguån vèn ®¸ng kÓ tõ d©n c-, ®-a nguån vèn vµo trong chu chuyÓn kh¾c phôc t×nh tr¹ng thiÕu t×nh tr¹ng thiÕu vèn trÇm träng trong khi nguån vèn trong d©n cßn nhiÒu ch-a ®-îc khai th¸c . d. Lµm cho nÒn kinh tÕ n¨ng ®éng Sè l-îng c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá kh¸ lín , l¹i th-êng xuyªn t¨ng lªn , nªn ®· lµm t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh vµ lµm bít rñi ro cho c¸c doanh nghiÖp . §ång thêi lµm t¨ng sè l-îng hµng ho¸ dÞch vô tho¶ m·n nhu cÇu ®a d¹ng cña ng-êi tiªu dïng . Sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp võa vµ nhá t¸c ®éng tÝch cùc tíi chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ nhÊt lµ c¬ cÊu n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n. e. Cã kh¶ n¨ng tËn dông c¸c nguån lùc x· héi . VÒ vèn: Doanh nghiÖp võa vµ nhá th-êng khëi sù ban ®Çu b»ng nguån vèn h¹n hÑp cña c¸c c¸ nh©n hoÆc sù ta× trî cña bªn ngoµi hÕt søc h¹n hÑp , nh-ng vÉn khëi sù b»ng nguån vèn Ýt ái ®ã . VÒ lao ®éng : Do nã nh»m vµo môc tiªu s¶n xuÊt kinh doanh phôc vô nhu cÇu ng-êi tiªu dïng , do ®ã nã sö dông nhiÒu lao ®éng , Ýt vèn , kh«nh nhÊt thiÕt 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ®ßi hái lao ®éng cã tr×nh ®é cao , ph¶i ®µo t¹o nhiÒu thêi gian , tèn kÐm . ChØ cÇn ®µo t¹o ng¾n ngµy lµ cã thÓ tham gia ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . VÒ nguyªn liÖu : Do nguån vèn Ýt , lao ®éng chñ yÕu lµ thñ c«ng v× thÕ nguyªn liÖu ®-îc sö dông chñ yÕu lµ nguyªn liÖu t¹i chç thuéc ph¹m vi ®Þa ph-¬ng , dÔ khai th¸c sö dông qua ®ã còng t¹o ra c«ng ¨n viÖc lµm cho ng-êi lao ®éng ®Þa ph-¬ng . RÊt Ýt c¸c doanh nghiÖp sö dông nguyªn liÖu ngo¹i nhËp . Khi kh¶o s¸t 1000 doanh nghiÖp th× 80% sè doanh nghiÖp cã nguån nguyªn liÖu cung øng tõ ®Þa ph-¬ng n¬i s¶n xuÊt. f.Cã t¸c ®éng quan träng tíi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸ , chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ. Qu¸ tr×nh ph¸t triÓn doanh nghiÖp võa vµ nhá còng lµ qu¸ tr×nh c¶i tiÕn m¸y mãc thiÕt bÞ , n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt kinh doanh vµ chÊt l-îng s¶n phÈm ®Ó ®¸p øng nhu cÇu thÞ tr-êng , ®Õn mét møc nµo ®ã nhÊt ®Þnh dÉn tíi chuyÓn biÕn c«ng nghÖ lµm cho qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸ kh«ng chØ diÔn ra theo chiÒu s©u mµ cßn c¶ theo chiÒu réng. DNVVN ph¸t triÓn lµm cho c«ng nghiÖp vµ dÞch vô ph¸t triÓn dÉn ®Õn chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ thso h-íng ngµy mét tèt h¬n. 3. Sù cÇn thiÕt cña DNVVN. Tõ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ vµ vai trß cña c¸c DNVVN ta ph¶i rót ra ®-îc sù ph¸t triÓn kinh tÕ g¾n víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn doanh ngiÖp võa vµ nhá, do ®ã ph¶i nãi nªn ®-îc sù cÇn thiÕt cña doanh nghiÖp võa vµ nhá nh- sau:  Chóng g¾n liÒn víi c¸c c«ng nghÖ trung gian, lµ cÇu nèi gi÷a c«ng nghÖ truyÒn thèng víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.  Quy m« nhá, cã tÝnh n¨ng ®éng, linh ho¹t, tù do s¸ng t¹o trong kinh doanh.  C¸c DNVVN dÔ dµng ®æi míi thiÕt bÞ c«ng nghÖ, thÝch øng víi cuéc c¸ch m¹ng khoa häc kü thuËt-c«ng nghÖ hiÖn ®¹i.  DNVVN chØ cÇn vèn ®Çu t- Ýt, hiÖu qu¶ cao, thu håi vèn nhanh. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368  DNVVN cã tû suÊt vèn ®Çu t- trªn lao ®éng thÊp h¬n nhiÒu so víi doang nghiÖp lín cho nªn cã hiÖu qu¶ t¹o viÖc lµm cao.  hÖ thèng tæ chøc qu¶n lý, s¶n xuÊt ccña c¸c DNVVN gän nhÑ, c«ng t¸c ®iÒu hµnh mang tÝnh trùc tiÕp.  Quan hÖ gi÷a ng-êi lao ®éng vµ ng-êi qu¶n lý kh¸ chÆt chÏ.  Sù ®×nh trÔ, thua lç, ph¸ s¶n cña c¸c DNVVVN ¶nh h-ëng rÊt Ýt, hoÆc kh«ng g©y lªn khñng ho¶ng kinh tÕ-x· héi, ®ång thíi Ýt chÞu ¶nh h-ëng bëi khñng ho¶ng kinh tÕ d©y truyÒn. Sù cÇn thiÕt cña nã cßn thÓ hiÖn qua c¸c vai trß vµ t¸c ®éng kinh tÕ x· héi.  C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cã vÞ trÝ rÊt quan träng ë chç chóng ®a sè trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh . ë hÇu hÕt c¸c n-íc th× sè l-äng c¸c DNVVN chiÕm kho¶ng trªn d-íi 90% trong tæng sè c¸c doanh nghiÖp .  Nã gãp phÇn trong sù t¨ng tr-ëng cña nÒn kinh tÕ vµ t¨ng thu nhËp quèc d©n . B×nh qu©n chiÕm kho¶ng trªn d-íi 50% GDP ë mçi n-íc . ë ViÖt nam theo ®¸nh gi¸ cña viÖn nghiªn cøu qu¶n lý kinh tÕ trung -¬ng th× hiÖn nay khu vùc doanh nghiÖp võa vµ nhá cña c¶ nø¬c chiÕm kho¶ng 24% GDP .  T¸c ®éng lín nhÊt cña DNVVN lµ gi¶i quyÕt mét sè l-îng lín chç lµm viÖc cho ng-êi lao ®éng, gãp phÇn xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo . DNVVN t¹o viÖc lµm cho kho¶ng 50-80%lao ®éng trong ngµnh c«ng nghiÖp dÞch vô.  C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá gãp phÇn lµm n¨ng ®éng nÒn kinh tÕ . Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng víi sè l-îng lín kÕt hîp víi chuyªn m«n ho¸, ®a d¹ng ho¸ mÒn dÎo , hoµ nhÞp víi ®ßi hái uyÓn chuyÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êngdo ®ã lµm n¨ng ®éng nÒn kinh tÕ.  Khu vùc DNVVN thu hót ®-îc nhiÒu vèn nhµn dçi trong d©n c- . do tÝnh chÊt nhá lÎ , dÔ ph©n t¸n ®i s©u vµo c¸c ngâ ng¸ch , b¶n , lµng vµ yªu cÇu sè l-îng vèn bá ra ban ®Çu cña doanh nghiÖp kh«ng nhiÒu nªn c¸c DNVVN lµ lùc l-îng quan träng ®Ó thu hót vèn trrrong d©n c-. Theo -íc tÝnh sè tiÒn nhµn 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 dçi trong d©n c- nhiÒu gÊp vµi lÇn so víi vèn ®Çu t- tõ n-íc ngoµi vaß trong n¨m , do ®ã khi huy ®éng ®-îc nguån vèn ®ã th× DNVVN kµm t¨ng kh¶ n¨ng cña chÝnh m×nh vµ lµm nhÑ g¸nh nÆng vèn , lµm cho d©n tin lµm theo chÝnh s¸ch cña §¶ng vµ nhµ n-íc.  DNVVN cã vai trß lín trong chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ , ®Æc biÖt lµ khu vùc n«ng th«n . Do n-íc ta cã h¬n 80% s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , trrong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i chuyÓn dÞch c¬ cÊu ViÖc c¸c doanh nghiÖp ph¸t triÓn vµ ®i s©u vµo n«ng th«n sÏ lµ nh©n tè thóc ®Èy nã.  C¸c DNVVN gãp phÇn quan träng trrong viÖc thùc hiÖn ®o thÞ ho¸ vµ phi tËp trung ho¸, thùc hiÖn ph­¬ng ch©m “ly n«ng bÊt ly h­¬ng” qua ®â nâ ph©n phèi lùcl-îng lao ®éng , gi¶m bít sè lao ®éng d- thõa ë n¬i träng ®iÓm nhHµ Néi , TpHCM . nã còng rót dÇn lùc l-îng lao ®éng lµm trrong nong nghiÖp chuyÓn sang c«ngnghiÖp vµ dÞch vô nh-ng vÉn sèng t¹i quª h-¬ng b¶n qu¸n . §ång hµnh víi nã lµ diÔn ra xu h-íng nh÷ng khu vùc tËp trung c¸c c¬ së c«ng nghiÖp m dÞch vô ngay ë n«ng th«n tiÕn dÇn lªn h×nh thµnh c¸c thÞ tø thÞ trÊn hay c¸c ®o thi nhá ®an xen gi÷a lµng quª ®ã lµ qu¸ tr×nh ®o thÞ phi tËp trung  C¸cDNVVN lµ n¬i -¬m mÇm cho c¸c tµi n¨ng trÎ kinh doanh , n¬i ®µo t¹o rÌn luyÖn c¸c doanh nghiÖp . Víi quy m« nhá nã sÏ gióp c¸c doanh nghiÖp lµm quen víi m«i tr-êng kinh doanh cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ®Çy tÝnh c¹nh tranh vµ lo¹i trõ kÕt luËn II. Thùc tr¹ng cña c¸c DNVVN ë ViÖt nam 1. Nh÷ng yÕu kÐm cña DNVVN trong c¬ chÕ thÞ tr-êng hiÖn nay BÊt kú nÒn kinh tÕ nµo dï lµ ë nh÷ng n-íc ph¸t triÓn ®Òu cã c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá . §i vµo c¬ chÕ thÞ tr-êng víi nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ , sù gia t¨ng sèDNVVN kµ xu thÕ cã tÝnh quy luËt. Ch¼ng h¹n nh- ë Canada lµ mét trong 7 n-íc cã nÒn c«ng nghiÖp ph¸t triÓn nhÊt thÕ giíi sèDNVVN chiÕm h¬n 90% tæng sè c¸c doanh nghiÖp vµ 50% lùc l-îng lao ®éng . Cßn ë n-íc ta 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 hiÖn nay , sè l-îng c¸c doanh nghiÖp ngµy cµng t¨ng , nã tuyÓn dông hµng triÖu ng-êi chiÕm 49% lùc l-îng lao ®éng trrong tÊt c¶ c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp . C¸c DNVVN chiÕm 65,9% so víi tæng sè c¸c doanh nghiÖp ë n-íc ta , chiÕm 33,6%c¸c doanh nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi . S¶n phÈm cña khu vùc kinh tÕ t- nh©n (hÇu hÕt lµ DNVVN) kho¶ng 2528%GDP . Nép ng©n s¸ch , chØ tÝnh riªng kho¶n thu thuÕ ngoµi quèc doanh hµng n¨m kho¶ng 30%thu thuÕ tõ khu vùc quèc doanh(thèng kª 1999) . Nã chiÕm 31% gi¸ trÞ gi¸ trÞ s¶n xuÊt toµn ngµnh c«ng nghiÖp vµ 63% tæng l-îng vËn chuyÓn hµng ho¸ vµ hµnh kh¸ch . Song c¸c doanh nghiªp cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n , kinh doanh kh«ng æn ®Þnh , kÐm hiÖu qu¶, nã lµ do c¸c nuyªn nh©n kh¸ch quan vµ chñ quan sau.  VÒ quan ®iÓm chñ tr-¬ng chÝnh s¸ch Tr-íc ®©y , nhËn thøc vÒ vai trß vµ tÇm quan träng cña c¸c DNVVN ch-a râ rµng dÉn tíi sù ph¸t triÓn cña chóng mang tÝnh tù ph¸t , ch-a cã sù ®Þnh h-íng vµ hç trî tõ phÝa nhµ n-íc . Nh-ng t¹i §¹i héi §¶ng8 vµ gÇn ®©y lµ c«ng v¨n sè 681/CP-KTN cña chÝnh phñ ®· ®-a ra tiªu chÝ x¸c ®Þnh DNVVN , giao cho Bé kÕ ho¹ch vµ ®Çu t- lµm ®Çu mèi chñ tr× phèi hîp cïng víi c¸c Bé , ngµnh , ®Þa ph-¬ng tiÕp tôc nghiªn cøc hoµn trØnh ®Þnh h-íng chÝnh s¸ch ph¸t triÓn DNVVN . §©y lµ b-íc tiÕn lín trong viÖc thùc hiÖn chñ tr-¬ng vµ c¸c kÕ ho¹ch cña §¶ng , chÝnh phñ vÒ c¸c DNVVN.  Vèn vµ tÝn dông §Ó ®¸p øng nhu cÇu tÝn dông cña m×nh c¸c doanh nghiÖp vay vèn chñ yÕu tõ c¸c tæ chøc phi tµi chÝnh , th«ng th-êng tõ b¹n bÌ , ng-êi th©n hoÆc ng-êi cã tiÒn nhµn dçi víi møc l·i suÊt kh«ng chÝnh thøc th-êng gÊp 3 ®Õn 6 lÇn l·i suÊt ng©n hµng. Mét phÇn lµ do c¸c DNVVN khã cã thÓ vay ®-îc c¸c kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n trung h¹n vµ dµi h¹n tõ c¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông chÝnh thøc kh¸c. MÆt kh¸c nh÷ng kho¶n vay cã b¶o ®¶m hiÕm khi dµnh cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá. Nguyªn nh©n lµ do c¸c thñ tôc tÝn dông cña 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông cßn rÊt phøc t¹p, dÉn ®Õn chi phÝ dao dÞch cao, lµm cho c¸c kho¶n tÝn dông trë nªn qu¸ tèn kÐm ®èi víi c¸c DNVVN. Thªm n÷a c¸c ng©n hµng kh«ng muèn cho c¸c DNVVN vay v× cho DNVVN vay kho¶n kh«ng lín nh-ng møc ®é phøc t¹p cã thÓ lín h¬n ho¨ b»ng mét doanh nghiÖp lín vay do c¸c ng©n hµng sö dông cïng mét thñ tôc cho vay kh«ng cÇn ph©n biÖt quy m« cña doanh nghiÖp lín hay nhá. Vµ sî hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp lµ t- nh©n do ®ã kh«ng an toµn cho vèn vay vµ mang l¹i Ýt lîi nhu¹an. Bªn c¹nh ®ã, nh÷ng quy chÕ vÒ viÖc ký quü vµ c¸c dù ¸n ®Çu t- qu¸ cøng nh¾c lµm cho nhiÒu doanh nghiÖp kh«ng thÓ ®¸p øng ®-îc khi muèn vay vèn tÝn dông. *§Êt ®ai. §Êt ®ai cho c¸c ho¹t ®éng cña DNVVN cßn thiÕu, c¸c doanh nghiÖp gÆp nhiÌu khã kh¨n trong viÖc ®-îc cÊp quyÒn sö dông ®Êt hoÆc hä gÆp khã kh¨n khi thuª ®Êt lµm trô së hoÆc nhµ m¸y. Nguyªn nh©n lµ do c¸c thñ tôc ®Ó ®-îc cÊp quyÒn sö dông ®Êt lµ kh«ng râ rµng vµ th-êng kh«ng c«ng nhËn cho c¸c DNVVN, ®Æc biÖt lµ ®Êt c«ng nghiÖp c¸c quyÒn mua b¸n, chuyÓn nh-îng, vµ cÇm cè quyÒn sö dông ®Êt ®Ó ký quü vèn cßn ch-a ®-îc chÊp nhËn. Theo ®iÒu tra 452 dù ¸n ®Çu t- míi (1997) chØ cã 17 dù ¸n thuéc khu vùc t- nh©n. Nã lµ mét ®iÒu r©t5s bÊt cËp ®èi víi DNVVN. Còng do nh÷ng khã kh¨n trong viÖc chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p, nªn vÉn cßn tån t¹i mét thÞ tr-êng ®Êt ®ai ®¸ng kÓ ho¹t ®éng mét c¸ch kh«ng chÝnh thøc vµ bÊt hîp ph¸p. *C«ng nghÖ_Kü thuËt. Theo ®¸nh gi¸ th× phÇn lín c¸c c«ng nghÖ do c¸c DNVVN sö dông lµ l¹c hËu. Lý do xuÊt ph¸t tõ viÖc vèn ®Çu t- ®Çu vµo cña c¸c doanh nghiÖp rÊt thÊp so víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc, h¬n n÷a c¸c DNVVN ®-îc x¸c ®Þnh víi tiªu chÝ vÒ vèn t-¬ng ®èi thÊp. C¸c doanh nghiÖp còng khã cã thÓ vay vèn dµi h¹n vµ trung h¹n cÇn thiÕt ®Ó chuyÓn ®æi, n©ng cÊp c«ng nghÖ. Bªn c¹nh ®ã , viÖc nhËp khÈu m¸y mãc thiÕt bÞ ®¸nh thuÕ víi thuÕ suÊt cao. Trong khi ®ã doanh 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghiÖp cã vèn ®Çu t- n-íc ngoµi l¹i d-îc miÔn trõ. So víi c¸c doanh nghiÖp nhµ n-íc, c¸c DNVVN rÊt khã tiÕp cËn thÞ tr-êng c«ng nghÖ maý mãc thiÕt bÞ quèc tÕ do thiÕu c¸c th«ng tin vÕ thÞ tr-êng nµy vµ nhµ n-íc còng ch-a sö dông c¸c chÝnh s¸ch hç trî ®Ó c¸c doanh nghiÖp cã kh¼ n¨ng cã thÓ tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®Ó n©ng cao s¶n xuÊt. . Søc c¹nh tranh vµ tiÕp cËn v¬Ý thÞ tr-êng trong n-íc vµ thÕ giíi . S-c c¹nh tranh cña c¸c DNVVN vÉn cßn ë møc ®é rÊt thÊp nh-ng s¶n phÈm cña c¸c DNVVN ph¶i c¹nh tranh víi sè l-îng lín c¸c s¶n phÈm nhËp lËu víi gi¸ rÎ h¬n. §iÒu nµy lµ nguyªn nh©n c¸c DNVVN khã cã thÓ tiÕp cËn víi thÞ tr-êng thÕ giíi . Do h¹n chÕ vÒ ho¹t ®éng th-¬ng m¹i. ChÊt l-îng s¶n phÈm ®Çu ra cña c¸c DNVVN th-êng thÊp h¬n so víi c¸c hµng nhËp v× tr×nh ®é kü thuËt thÊp; kü n¨ng qu¶n lý kÐm do lh«ng ®-îc ®µo t¹o vµ thiÕu kinh nghiÖm qu¶n lý hiÖn ®¹i. H¬n n÷a t×nh h×nh cËp nhËt th«ng tin nhanh vµ kÞp thêi , chÝnh x¸c ®Çy ®ñ vÒ thÞ tr-êng trong n-íc vµ thÕ giíi ch-a ®-îc c¸c DNVVN ®¸nh gi¸ chÝnh x¸c dÊn ®Õn søc c¹nh tranh kÐm vµ bá lì nhiÒu c¬ héi kinh doanh. *Søc c¹nh tranh gi¶m trªn thÞ tr-êng trong n-íc. C¸c DNVVN gÆp nhiÒu khã kh¨n do nh÷ng thñ tôc ®iÒu kiÖn c¹nh tranh kh«ng b×nh ®¼ng ë thÞ tr-êng trong n-íc. Lý do xuÊt ph¸t tõ viÖc b¶n quyÒn vµ c¸c quyÒn së h÷u trÝ tuÖ kh¸c ch-a ®-îc thùc hiÖn mét c¸ch nghiªm chØnh do ®ã cã hµnh gi¶, hµng nh¸i cßn phæ biÕn. Ngoµi ra c¬ së s¶n xuÊt cña c¸c DNVVN trong ®iÒu kiÖn hiÖn nay cßn yÕu kÐm còng lµm gi¶m søc canhj tranh cña c¸c s¶n phÈm s¶n xuÊt ra ngay t¹i thÞ tr-êng trong n-íc. Bªn c¹nh ®ã sè l-îng c¸c trung t©m t- vÊn vµ hç trî cho c¸c doanh nghiÖp cßn ch-a ®ñ.  Kü n¨ng ®µo t¹o qu¶n lý. Kü n¨ng chuyªn m«n vµ qu¶n lý trong c¸c DNVVN cµn rÊt thÊp do nÒn kinh tÕ ®ang trong thêi kú chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ tr-êng , tuy nhiªn kinh nghiÖm qu¶n lý theo ®Þnh h-íng thÞ tr-êng hiÖn ®¹i cßn thiÕu ch-a cã sù hç trî tµi 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 chÝnh cña nhµ n-íc cho viÖc ®µo t¹o c«ng nh©n cho c¸c doanh nghiÖp . C¸c tr-êng ®µo t¹o qu¶n lý kinh doanh , qu¶n lý vµ ph¸p luËt thiªn h¼n vÒ lý thuyÕt h¬n lµ thùc hµnh .  T×nh hinh c«ng nî . Mét hiÖn t-îng hiÖn nay lµ nhiÒu DNVVN, b¸n hµng co tr¶ chËm rÊt nhiÒu vµ khã thu håi vèn qua ®ã lµm chËm qu¸ tr×nh lu©n chuyÓn vèn vµ thÊt tho¸t vèn. T×nh tr¹ng nî khã ®ßi vµ sö dông chiÕm dông vèn lan réng d©y truyÒn gi÷a c¸c doanh nghiÖp nã lµ c¨n bÖnh trÇm kha vµ cµng ngµy cµng nghiªm träng . Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ®ang ®øng tr-íc nguy c¬ ph¶i më réng hÖ thèng ph©n phèi ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô s¶n phÈm. Theo mét cuéc kh¶o s¸t vÒ t×nh tr¹ng tµi chÝnh 300doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh cña côc ThuÕ TpMCH ®· ph¸t hiÖn ra nhiÒu con sè ¶o ,cã250 doanh nghiÖp b¸o c¸o t×nh tr¹ng tµi chÝnh coa vèn ®iÒu lÖ ©m , thËm chÝ cã doanh nghiÖp trong sè nµy ©m h¬n 30 lÇn mµ vÉn ho¹t ®éng . Còng theo côc ThuÕ TpHCM qua ®ît ®¨ng ký kinh doanh cã ®Õn 1170 doanh nghiÖp kh«ng ®Õn®¨ng ký , thuéc t×nh tr¹ng chê gi¶i thÓ hoÆc cè t×nh kh«ng kª khai , 750 doanh nghiÖp ®-îc cÊp giÊy nh-ng kh«ng biÕt ®Þa ®iÓm ë ®©u , cßn ho¹t ®éng hay ®· ngõng ho¹t ®éng ( Thêi b¸o Kinh tÕ ViÖt Nam , Sè 45 ngµy 5/6/1999).  Nhu cÇu ®µo t¹o ë cacDNVVN ch-a ®-îc ®¸nh gi¸ ®óng . Trong viÖc ph¸t triÓn mét doanh nghiÖp th× viÖc ®µo t¹o ph¶i ®-îc ®-a lªn hµng ®Çu , viÖc ®µo t¹o c¸c c¸n bé qu¶n lý sÏ n©ng cao chÊt l-îng qu¶n lý , ®µo t¹o c«ng nh©n sÏ n©ng cao tay nghÒ dÔ tiÕp cËn víi c«ng nghÖ hiÖn ®¹i do ®ã mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn tÊt yÕu ph¶i n©ng cao c«ng t¸c ®µo t¹o . Trong tÊt c¶ nh÷ng yÕu kÐm ®ã ®Òu t¸c ®éng rÊt xÊu ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp , cã nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn doanh nghiÖp ë hiÖn t¹i ,cã nh÷ng yÕu tè t¸c ®éng ®Õn mai sau . nh-ng yÕu tè ¶nh h-ëng tíi c¶ b©y giê vµ 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 mai sau cña doanh nghiÖp ®ã lµ c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®èi víi doanh nghiÖp vµ tr×nh ®é ®µo t¹o c¸n bé qu¶n lý kinh doanh cña doanh nghiÖp. 2. Nh÷ng vÊn ®Ò tån t¹i cña c¬ chÕ qu¶n lý DNVVN vµ nguyªn cña sù tån t¹i a. Tån t¹i c¬ chÕ qu¶n lý Vai trß cña nhµ n-íc ®èi víi foanh nghiÖp , trong ®ã cã c¶ DNVVN ®-îc thÓ hiÖn qua c¸c chøc n¨ng cña qu¶n lý nhµ n-íc .§ã lµ t¹o lËp m«i tr-êng kinh doanh thuËn lîi cho c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng , ®Þnh h-íng , h-ính hÉn , ®iÒu tiÕt , hç trî vµ kiÓm so¸t. Trong ®ã c¬ chÕ chÝnh s¸ch®èi víi c¸c doanh nghiÖp ,®Æc biÖt lµ c¸c DNVVN ®-îc ®Èy m¹nh , tuy nhiªn vÉn cßn nh÷ng h¹n chÕ sau :  ThiÕu nh÷ng v¨n bÈn ph¸p luËt mang tÝnh chÊt ®Þnh h-íng . Nhµ n-íc ch-a cã luËt c¬ b¶n vÒ DNVVN , còng nh- c¸c v¨n b¶n chÝnh thøc ®Þnh h-íng ph¸t triÓn DNVVN vµo nh÷ng ngµnh nghÒ nµo lµ chñ yÕu . SAu 3 n¨m ®æi míi , Nhµ n-íc míi ban hµnh ®-îc luËt nh- LuËt doanh nghiÖp tnh©n ,LuËt c«ng ty , LuËt thuÕ doanh thu , LuËt thuÕ lîi tøc vµ mét sè luËt kh¸c cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp nãi chung . C¸c LuËt quan träng nh- LuËt khuyyÐn khÝch ®Çu t-, LuËt ph¸ s¶n doanh nghiÖp ... ,còng míi ®-îc ban hµnh , ch-a cã luËt riªng cho c¸c DNVVN . §èi víi c¸c n-íc trªn thÕ giíi , kÓ c¶ nh÷ng n-íc trong khu vùc hä ®Òu cã nh÷ng xhÝnh s¸ch riªng cho cc¸ DNVVN . Mét sè n-íc nh- NhËt B¶n, Hµn Quèc, Ma-lai-xi -a, in-do nª-si-a,®· ban h¯nh “LuËt c¬ b°n cho c¸c doanh nghiÖp nhà”. Nâ x¸c ®Þnh rá quy m« vèn , lao ®éng cho tõng lo¹i h×nh s¶n xuÊt kinh doanh , x¸c ®Þnh râ ngµnh nghÒ lÜnh vùc -u tiªn , ngµnh nghÒ dµnh riªng cho c¸c DNVVN , chÝnh s¸ch -u ®·i vÒ vèn tÝn dông ,trong ®ã quy ®Þnh tØ lÖ b¾t buéc ®èi víi tÊt c¶ c¸c ng©n hµng , tæ chøc tÝn dông b¾t buéc ph¶i cho doanh nghiÖp võa vµ nhá vay ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh . Qua ®ã ta thÊy viÖc thiÕu nh÷ng v¨n b¶n cã tÝnh chÊt ®Þnh h-íng quan träng , cã ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp Tõ sau khi ®æi míi nhµ n-íc ta ®· cã nh÷ng chÝnh s¸ch dµnh riªng cho c¸c doanh 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 nghiÖp ,c¸c c¬ së s¶n xuÊt Ýt vèn (NghÞ ®Þnh 66/H§BT)... nh-ng chÝnh s¸c ®ã ch-a g©y ®-îc lßng tin , vµ ch-a cã tÝnh æn ®Þnh l©u dµi . c¸c DNVVN vµ doanh nghiÖp t- nh©n mÆc c¶m lµ phô thuéc vµo nhµ n-íc tr-íc mçi lÇn thay ®æi chÝnh s¸ch , phÇn thiÖt thuéc vÒ chñ doanh nghiÖp cho nªn c¸c chá doanh nghiÖp khong d¸m ®Çu t- lín , hoÆc ®Çu t- th× c©n nh¾c xem ®Çu t- vµo ngµnh nµo ®Ó thu ®-îc lîi nhanh , khi chÝnh s¸ch thay ®æi thi ®· cã thÓ thu håi vèn . §iÒu nµy cho thÊy c¸c chÝch s¸ch cña nhµ n-íc ch-a cã chiÕn l-îc ®Þnh h-ính cho t-¬ng lai c¸c doanh nghiÖp , nã chØ gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò tr-íc m¾t , do ®ã t¹o nªn t©m lý lo ©u cho c¸c chñ doanh nghiÖp . Trong ®Çu t- vµo s¶n xuÊt mçi khi chÝnh s¸ch thay ®æi th× buéc chñ s¶n xuÊt ph¶i thay ®æi ngµnh hµng , dÉn ®Õn sù thay ®æi c«ng nghÖ ra rÊt tèn kÐm , do ®ã sù ra ®êi cña c¸c v¨n b¶n luËt cã tÝnh chÊt ®Þnh h-íng lµ rÊt quan träng nã mang tÝnh chÊt ph¸p ly cao . Do ch-a cã luËt , chÝnh s¸ch quy ®Þnh vÒ ngµnh nghÒ s¶n xuÊt kinh doanh -u tiªn cho c¸c DNVVN , cho nªn khi ra ®êi cac doanh nghiÖp ph¶i ®-¬ng ®Çu c¹ch tranh víi mäi lo¹i h×nh doanh nghiÖp , kÓ c¶ c¸c doanh nghiÖp lín . V× vËy t×nh tr¹ng sím bÞ ph¸ s¶n lµ ®iÒu khã tr¸nh khái víi DNVVN . §iÒu nµy ®· ®-îc chøng minh ë c¸c n-íc c«ng nghiªp ph¸t triÓn , nÕu kh«ng cã chÝnh s¸ch -u tiªn th× tØ lÖ doanh nghiÖp nhá sau 1-2 n¨m ho¹t ®éng bÞ ph¸ s¶n lªn tíi 50-60% (Anh 66%, 1969) .Nh-ng ë nh÷ng n-íc cã chÝnh s¸ch , luËt dµnh riªng cho c¸c DNVVN nh- NhËt B¶n, Hµn Quèc -u ®·i tÝn dông cho ngµnh nghÒ lÜnh vùc -u tiªn hoÆc dµnh riªng , buéc c¸c doanh nghiÖp lín ph¶i triÓn khai c¸c hî ®ång phô cho c¸c doanh nghiÖp th× tØ lÖ DNVVN bÞ ph¸ s¶n sau 12 n¨m ho¹t ®éng lµ tõ 10-18%.  HÖ thèng v¨n b¶n ph¸p luËt cã chÝnh s¸ch ch-a ®ång bé , mét sè v¨n b¶n ph¸p luËt ®· ban hµnh nh-ng ch-a ®-îc thùc hiÖn tèt . Sau n¨m 1986 , mét sè ®Þnh h-íng ph¶ttiÓn kinh tÕ , phï häp víi diÒu kiÖn thùc tÕ cña ViÖt Nam , mét ®Êt n-íc n«ng nghiÖp l¸c hËu s¶n xuÊt mang tÝnh chÊt tù cung tù cÊp lµ chñ yÕu chuyÓn sang s¶n xuÊt hµng ho¸ víi nhiÒu thµnh 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phÇn kinh tÕ .§¶ng vµ nhµ n-íc ®· x¸c ®Þnh viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ gÊn liÒn víi viÖc ph¸t triÓn c¸c DNVVN . MÆc dï ®· cã luËt khuyÕh khÝch ®Çu t- trong n-íc nh-ng qu¸ tr×nh thùc hiÖn cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n ®iÒu ®ã ¶nh h-ëng kh«ng nhá , ®Æc biÖt lµ c¸c DNVVN . Thùc tÕ cho thÊy , khi n-íc ta ®· co luËt ®Çu t- n-íc ngoµi , ®· khuyÕn khÝch ®Çu t- n-íc ngoµi vµo n-íc ta , nh-ng sè dù ¸n ®-îc më ra rÊt chËm , quy m« bÐ, mang tÝnh chÊt th¨m dß , gi÷ chç , hoÆc ®Çu t- vµo lÜnh vùc cã kh¶ n¨ng thu håi vèn nhanh, do hä sî chÝnh s¸ch cña ta thay ®æi hä sÏ kh«ng thÓ thu vèn ®-îc . Mét sè chÝnh s¸ch ban hµnh nh-ng vÉn ch-a ®i vµo cuéc sèng v× cã sù m©u thuÉn ®ång bé gi÷a c¸c kh©u , ®iÒu ®ã kh«ng nh÷ng ¶nh h-ëng tíi doanh nghiÖp mµ cßn ¶nh h-ëng tíi sù gi¸m s¸t , kiÓm so¸t cña nhµ n-íc . Mét chÝnh s¸ch ra ®êi ph¶i xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tiÔn cña ®Êt n-íc, tõ vÜ m« . Trong khi ®ã kh«ng Ýt nh÷ng v¨n b¶n ph¸p luËt , chÝnh s¸ch kh«ng ®-îc thùc hiÖn tèt nh- Ph¸p lÖnh KÕ to¸nvµ thèng kª , Ph¸p lÖnh b¶o hé lao ®éng , ®¨ng ký kinh doanh ngµnh nghÒ ®ã lµ do c¸c nguyªn nh©n sau: +LuËt ph¸p chÝnh s¸ch cßn nhiÒu ®iÓm xa rêi víi thùc tÕ cña doanh nghiÖp , c¸c lo¹i thuÕ ®¸nh chång chÐo nhau , kh«ng cã sù ph©n biÖt vÒ quy m« doanh nghiÖp . +ý thøc tù gi¸c trong viÖc thùc hiÖn luËt lÖ , chÕ ®é chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc ®èi víi c¸c DNVVN cßn h¹n chÕ , t×nh h×nh ®¨ng ký mét ®»ng kinh doanh mét nÎo cßn phæ biÕn. +Tæ chøc thùc hiÖn ph¸p luËt ch-a tèt  C¬ chÕ qu¶n lý ch-a t¹o ®-îc m«i tr-êng kinh doanh thuËn lîi , cho c¸c doanh nghiÖp v-ît qua ®-îc c¸c khã kh¨n vÒ tµi chÝnh , kÜ thuÊt vµ thÞ tr-êng . + H¹n chÕ vÒ tµi chÝnh : béc lé qua sù kh«ng hoµn thiÖn cña thÞ tr-êng tµi chÝnh ë n-íc ta ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng cña hÖ thèng ng©n hµng , tæ chøc tÝn dông . c¸c thñ tôc xin vay cßn phøc t¹p vµ ph¶i thÕ chÊp b»ng tµi s¶n cè ®Þnh , ®oa lµ mèt ®iÒu rÊt khã víi doanh nghiÖp míi ho¹t ®éng 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 + H¹n chÕ vÒ thÞ tr-êng:®©y lµ vÊn ®Ò nan gi¶i cña c¸c doanh nghiÖp lµ thiÕu chiÕn l-îc vÒ thÞ tr-êng, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng bµi b¶n . Nhµ n-íc ch-a ®-a ra nhiÒu tæ chøc dÞch vô , t- vÊn vÒ th«ng tin thÞ tr-êng , thiÕu c¸c hiÖp héi t- vÊn cña chÝnh hä . Do ®ã c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng bÞ giíi h¹n bëi c¸c thÞ tr-êng ®Þa ph-¬ng lµ chñ yÕu, sù v-¬n ra n-íc ngoµi cßn qu¸ Ýt . NhiÒu cuéc ®iÒu tra ë ®ång b»ng s«ng Hång cho thÊy 70-80% s¶n phÈm cña c¸c doanh nghiÖp ®-îc tiªu thô t¹i ®Þa ph-¬ng v× hä kh«ng n¾m ®-îc thÞ tr-êng ngoµi tØnh nªn kh«ng d¸m xuÊt hµng sang tØnh kh¸c . + H¹n chÕ kÜ thuËt:Tr×nh ®é trang bÞ kÜ thuËt cña c¸c DNVVN cßn rÊt thÊp , phÇn lín vÉn lµ thñ c«ng, h¬n 2/3 c¸c doanh nghiÖp sö dông m¸y mãc thiÕt cò do c¸c c¬ së quèc doanh thanh lý hoÆc tù chÕ t¹o Vèn , lao ®éng , c«ng nghÖ , kÜ thuËt , thÞ tr-êng lµ nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n cña c¸c doanh nghiÖp nãi chung vµ cña DNVVN khi míi t¹o dùng vµ cho ®Õn c¶ qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp , do ®ã cÇn sù hç trî cÇn thiÕt cña chÝnh chñ .  HÖ thèng tæ chøc qu¶n lý DNVVN ®æi míi chËm ,ch-a phï hîp. + ViÖc ph©n cÊp, qu¶n lý doanh nghiÖp nhµ n-íc nãi chung, DNVVN nãi riªng theo tõng ngµnh , tõng ®Þa ph-¬ng tá ra kh«ng phï hîp v¬id xu thÕ vËn ®éng trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng dÉn ®Õn sù mÊt b×nh ®¼ng trong viÖc hêng dÉn ®Õn sù mÊt b×nh ®¼ng trong viÖc huy ®éng vèn vµ lùa chän lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh. + ViÖc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ngoµi quèc doanh, ®Æc biÖt lµ DNVVN th× võa bu«ng láng võa phøc t¹p tuú thuéc vµo tõng ®Þa ph-¬ng. + C¬ quan qu¶n lý vµ c¸n bé qu¶n lý ch-a thùc sù ®æi míi kÞp víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña DNVVN. Nãi chung hÖ thèng qu¶n lý DNVVN cßn ph©n t¸n , thiÕu thèng nhÊt, chËm ®æi míi. b).Nguyªn nh©n cña sù tån t¹i. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Sù h¹n chÕ cña c¬ chÕ qu¶n lý DNVVN lµ do nhiÒu nguyªn nh©n, cã nguyªn nh©n kh¸ch quan lµ phô thuéc vµo ®iÒu kiÖn kinh tÕ, cã nguyªn nh©n chñ quan thuéc vÒ c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc vµ qu¶n lý DNVVN. + Ch-a nhËn thøc ®óng vµ ®Çy ®ñ vÒ nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ¶nh h-ëng ®Õn viÖc thiÕt lËp khu«n khæ ph¸p luËt, chÝnh s¸ch ®èi víi DNVVN. + NhËn thøc thiªn kiÕn vÒ c¸c DNVVN ¶nh h-ëng tíi viÖc x©y dùng c¸c ch-¬ng tr×nh hç trî ph¸t triÓn. Trong mét thêi gian dµi n-íc ta say s-a víi m« h×nh kinh tÕ quy m« lín, hiÖn ®¹i dùa trªn mét nÒn t¶ng thÊp kÐm do ®ã ®· dÉn ®Õn sù ®×nh trÖ trong nÒn kinh tÕ. LÞch sö cho thÊy r»ng muèn lªn ®-îc ®Ønh cao h¬n th× ph¶i ®i tõ c¸i thÊp h¬n, sù nãng véi chñ quan sÏ khã ®i ®Õn thµnh ®¹t ph¸t triÓn kinh tÕ do ®ã thÊy ®-îc tÇm quan träng khi ph¸t triÓn c¸c DNVVN. + Tæ chøc thùc hiÖn cøng nh¾c, kh«ng phï hîp víi t×nh h×nh ®Þa ph-¬ng s¶n xuÊt. ViÖc ¸p dông c¸c chÝnh s¸ch cña nhµ n-íc mang Ýnh chÊt ®Ëp khu«n do ®ã nã mang l¹i nhiÒu bÊt lîi cho DNVVN. trong xu h-íng chung lµ qu¶n lý doanh nghiÖp b»ng ph¸p luÊt , do ch-a cã hÖ thèng ph¸p luËt, chÝnh s¸ch ®ång bé th× vËn dông kh¸c nhau lµ kh«ng tr¸nh khái. HiÖn t-îng qu¶n lý “cøng” nh­ thêi gian chê xÐt duyÖt d¯i, bé m¸y qu°n lý thiÕu n¨ng lùc, cßn quan liªu dÉn ®Õn hiÖn t-îng ho¹t ®éng ngoµi ph¸p luËt . + Tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp. §©y còng lµ vÊn ®Ò ®¸ng ®-îc quan t©m ë tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp ®Æc biÖt lµ DNVVN. HiÖn nay ®éi ngò qu¶n lý cña doanh nghiÖp ch-a ®ñ n¨ng lùc, ch-a thÓ am hiÓu vÒ thÞ tr-êng vµ n¾m b¾t ®-îc tr×nh ®é qu¶n lý míi. Víi nh÷ng h¹n chÕ vµ tån t¹i ®ã nã sÏ k×m h·m sù ph¸t triÓn cña c¸c DNVVN. §Ó kh¾c phôc t×nh tr¹ng nµy ®¶ng vµ nhµ n-íc ta ph¶i ®-a ra nh÷ng ®-êng lèi, ®Þnh h-íng, hç trî c¸c doanh nghiÖp nh- sau: 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 III. Sù ®æi míi ë c¬ chÕ, chÝnh s¸ch cho c¸c DNVVN ë ViÖt Nam. 1. Hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý. + Hoµn thiÖn vµ ban hµnh khung khæ ph¸p lý cho c¸c DNVVN ho¹t ®éng. ë hÇu hÕt c¸c n-íc trªn thÕ giíi, ta ®Òu thÊy cã c¸c bé luËt riªng cho c¸c DNVVN. Do ®ã viÖc x©y dùng mét hÖ thèng v¨n b¶n, bé luËt dµnh riªng cho c¸c DNVVN lµ hÕt søc cÇn thiÕt. Trøoc m¾t cÇn hoµn thiÖn h¬n n÷a hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p luËt hÞn hanh vµ tham kh¶o mét sè bé luËt cña c¸c n-íc ASEAN trong tÝnh ®Æc thï cña ViÖt Nam. C¸c v¨n b¶n ph¶i ®¶m b¶o tÝnh æn ®Þnh l©u dµi, Ýnh ®ång bé, thèng nhÊt ®Ó c¸c doanh nghhiÖp yªn t©m ®Çu ts¶n xuÊt. + C¸c thñ tôc hµnh chÝnh. Thñ tôc hµnh chÝnh lu«n lµ vÊn ®Ò nhøc nhèi cña doanh nghiÖp, do ®ã chÝnh phñ ph¶i cã nh÷ng biÖn ph¸p triÖt ®Ó vµ liªn tôc t¹o ®iÒu kiÖn tèt nhÊt cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong ®ã chó ý c¸c thñ tôc: ®¨ng ký thµnh lËp vµ ®¨ng ký kinh doanh, thñ tôc ®Êt , thñ tôc vay vèn tÝn dông, thñ tôc xuÊt nhËp khÈu. + Thµnh lËp côc vµ c¬ quan ph¸t triÓn DNVVN. ViÖc tËp hîp c¸c DNVVN l¹i trong mét tæ chøc qu¶n lý thùc thi c¸c chÝnh s¸ch, kiÕn nghÞ, c¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DNVVN lµ nªn lµm ... c¬ quan nµy sÏ thèng nhÊt qu¶n lý c¸c DNVVN trªn ph¹n vi c¶ n-íc. + ChÊn chØnh vµ h×nh thµnh c¸c tæ chøc cung cÊp dÞch vô cho c¸c DNVVN. ViÖc tæ chøc c¸c c¬ quan cung cÊp th«ng tin, t- vÊn vµ dÞch vô lµ vÊn ®Ò quan träng ë ViÖt Nam hiÖn nay vµ lµ nhu cÇu bøc thiÕt cña DNVVN, gióp hä n¾m ®-îc c¸c th«ng tin kinh tÕ, th«ng tin thÞ tr-êng mét c¸ch nhanh nhÊt nh¨mf ®em l¹i hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cao h¬n cho c¸c DNVVN. + KiÕn nghÞ ®èi víi c¸c chÝnh s¸ch qu¶n lý kinh tÕ vÜ m«: 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 _ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch th-¬ng m¹i vµ c«ng nghiÖp: cã chÝnh s¸ch söa ®æi hîp lý c«ng b»ng víi mäi doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ, chÝnh s¸ch trî gi¸ xuÊt khÈu b¶o hé s¶n xuÊt. _ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch tµi chÝnh tÝn dông: ®¶m b¶o c¸c DNVVN ®-îc vay vèn nh- mäi thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. Bµi bá ®èi sö -u ®·i vÒ vay nî xo¸ nî, gi·n nî ®èi víi c¸c kho¶n nî qu¸ h¹n..., më réng c¸c h×nh thøc tÝn dông, thµnh lËp c¸c hÖ thèng b¶o hµnh b¶o hiÓm tÝn dông cho c¸c DNVVN. D¬n gi¶n ho¸ c¸c thñ tôc ng©n hµng ®Æc biÖt lµ vÒ cho vay trung h¹n vµ dµi h¹n. _ Hoµn thiÖn c¸c chÝnh s¸ch thuÕ: tr¸nh sù trïng lÆp vÒ thuÕ, c¸c v¨n b¶n vÒ thuÕ cÇn ph¶i râ rµng, nhÊt qu¸n æn ®Þnh, gi¶i quyÕt sù bÊ b×nh ®¼ng vÒ nghÜa vô thuÕ gi÷a c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp. _ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch c«ng nghÖ ®µo t¹o: ChÝnh phñ cÇn cã c¸c biÖn ph¸p khuyÕn khÝch ®Ó hç troqj ®æi mí c«ng nghÖ, hç trî ®µo t¹o nguån nh©n lùc cho c¸c DNVVN nh»m cã c¸c c¸n bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n cã t×nh ®é cao. ChÝnh phñ cÇn më thªm trung t©m ®µo t¹o. _ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch ®Çu t-. _ Hoµn thiÖn chÝnh s¸ch thÞ tr-êng: Do thÞ tr-êng lµ n¬i c¸c doanh nghiÖp mua b¸n trao ®æi hµng ho¸, c«ng nghÖ... do ®ã nhµ n-íc ph¶i më cöa thÞ tr-êng h¬n n÷a ®Ó khuyÕn khÝch snr xuÊt. Tãm l¹i khi ViÖt Nam ®· ®¹t ®-îc c¸c thµnh tùu kinh tÕ thÞ ph¶i cã nh÷ng chÝnh s¸ch toµn diÖn h¬n, c¶ trøoc m¾t vµ l©u dµi ®èi víi c¸c DNVVN. 2. ChÝnh s¸ch hç trî c¸c DNVVN. Do vai trß rÊt quan träng cña c¸c DNVVN, do ®ã sù ph¸t triÓn nã lµ yÕu tè tÝch cùc ®Ó ph¸t triÓn vµ æn ®Þnh tÕ x· héi. §¶ng vµ nhµ n-íc ®· hç trî mét c¸ch rÊt tÝch cùc víi c¸c DNVVN vÒ mÆt tÝn dông, ®Êt ®ai, thÞ tr-êng lao ®éng... Tuy nhiªn hiÖu qu¶ thÊp, lîi nhuËn thÊp, t¨ng tr-ëng chñ yÕu ®Çu t- vµ nî nÇn. Trong sè kho¶ng 34.000 doanh nghiÖp ngoµi nhµ n-íc ®ang ho¹t ®éng hiÖn nay cã kho¶ng 95% doanh nghiÖp cã vèn d-íi 5 tû hoÆc lao ®éng d-íi 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 200 ng-êi. C¸c doanh nghiÖp nµy vÒ chÝnh s¸ch, hiÖn còng ®-îc h-ëng sù hç trî vÒ ®Çu t-, nh-ng thùc tÕ rÊt Ýt cã thÓ tiÕp cËn vµ ®-îc h-ëng sù hç trî nµy. Ngay b¶n th©n c¸c DNVVN lµ c¸c ®èi t-îng cã thÓ tiÕp cËn dÔ dµng víi c¸c -u ®·i ®Çu t- còng chØ chØ míi ®¹t tû lÖ khiªm tèn. N¨m 1998 gi¶i quyÕt ®-îc 124 dù ¸n, n¨m 1999 lµ 165 dù ¸n cho 83 doanh nghiÖp trong tæng sè gÇn 2000 doanh nghiÖp do trung -¬ng qu¶n lý. Do ®ã cÇn ®a d¹ng ho¸ sù hç trî cho c¸c DNVVN ë c¸c mÆt, nhanh chãng x©y dùng ch-¬ng tr×nh hç trî cô thÓ ®èi víi c¸c DNVVN. C¸c ch-¬ng tr×nh chØ nªn tËp trung trong mét sè nh÷ng lÜnh vùc cÇn thiÕt tuú vµo ®iÒu kiÖn cô thÓ. HiÖn nay cã tíi h¬n 50% c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá ho¹t ®éng th-¬ng m¹i vµ dÞch vô do vËy rÊt kh«ng cÇn thiÕt cã c¸c biÖn ph¸p hç trî vµ khuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ®µu t- vµo lÜnh vùc nµy. HiÖn t¹i c¸c lÜnh vùc cÇn ®-îc -u tiªn lµ c«ng nghiÖp chÕ biÕn vµ x©y dùng h¹ tÇng n«ng th«n. §èi t-îng thùc hiwnj c¸c triÓn khai c¸c ch-¬ng tr×nh nªn lµ c¸c ®Þa ph-¬ng, uû ban nh©n d©n c¸c tØnh, thµnh phè ph¶i chñ ®éng x©y dùng quy ho¹ch, thiÕt kÕ dù ¸n gãi ®Çu t- trong c¸c lÜnh vùc -u tiªn, phï hîp víi t×nh h×nh ®Þa ph-¬ng. C¸c ®Þa ph-¬ng cã thÓ cã nh÷ng cam kÕt b¶o hé -u ®·i nhÊt ®Þnh. KhuyÕn khÝch c¸c ng©n hµng t¹i ®Þa ph-¬ng, ®Æc biÖt lµ c¸c ng©n hµng n«ng nghiÖp, quü hç trî ®Çu t- , quü khuyÕn khÝch xuÊt khÈu... tham gia dù ¸n, ®Çu t- hoÆc cho vay. Gióp dì h-íng dÉn doanh nghiÖp tiÕp cËn ®-îc víi c¸c -u ®·i nhµ n-íc cho phÐp, ®Æc biÖt luÊt khuyÕn khÝch ®Çu t- trong n-íc ®· quy ®Þnh. Ch-¬ng tr×nh cã thÓ tËp trung thùc hiÖn trong 5 tíi 10 n¨m tuú theo t×nh h×nh ph¸t triÓn. Ngoµi ra cßn kÕt hîp khai triÓn thùc hiÖn nhanh chãng c¸c chÝnh s¸ch ®Çu t- theo ch-¬ng tr×nh ph¸t triÓn cña chÝnh phñ nh- x©y dùng c¬ së h¹ tÇng n«ng th«n , c«ng gnhÖ chÕ biÕn sau thu ho¹ch, c«ng nghÖ n«ng th«n. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 IV. Gi¶i ph¸p ph¸t triÓn DNVVN ë ViÖt Nam. Tõ thùc tr¹ng cña c¸c DNVVN, nh÷ng vÊn ®Ò tån tËi cÇn d-îc gi¶i quyÕt, kh¶o s¸t kinh nghiÖm thùc tÕ vµ mét sè n-íc trªn thÕ giíi ta cã thÓ rót ra mét sè ph-¬ng h-íng vµ gi¶i ph¸p sau: 1. §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý DNVVN. + §æi míi vÒ nhËn thøc t- t-ëng: xuÊt ph¸t tõ quan hÖ s¶n xuÊt ph¶i phï hîp víi tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é cña lùc l-îng s¶n xuÊt, kiÕn tróc th-îng tÇng ph¶i phï hîp víi h¹ tÇng kinh tÕ. §ã lµ c¬ chÕ qu¶n lý kinh doanh ph¶i ®-îc x©y dùng phï hîp víi m« h×nh kinh tÕ ®-îc lùa chän, ®ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã ®Þnh h-íng x· héi chñ nghÜa vµ b¶n chÊt cña c¬ chÕ qu¶n lý doanh nghiÖp võa vµ nhá ph¶i t-¬ng øng víi b¶n chÊt cña m« h×nh kinh tÕ ®ã. + §æi míi vÒ quan ®iÓm cña c¬ chÕ qu¶n lý: _ HiÖu qu¶ kinh tÕ - x· héi: C¸c doanh nghiÖp kinh doanh ngoµi hiÖu qu¶ kinh tÕ nh-ng kh«ng thÓ coi nhÑ hiÖu qu¶ x· héi, ph¶i g¾n nã lµm mét. _ Ph¸t triÓn DNVVN theo c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹i ho¸. Tõng b-íc chuyÓn ®æi c¨n b¶n toµn diÖn ph-¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp tõ lao ®éng thñ c«ng l¹c hËu cho ®Õn lao ®éng m¸y mãc, thiÕt bÞ hiÖn ®¹i. _ Quan ®iÓm tiªn tiÕn vµ hiÖn thùc: Qu¸ tr×nh x©y dùng vµ hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý DNVVN tr-íc hÕt ®¶m b¶o yªu cÇu tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i, ®ã lµ viÖc nghiªn cøu thµnh tùu tiªn tiÕn khoa häc qu¶n lý, kinh nghiÖm cña c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ khu vùc §«ng Nam ¸ . _ Quan ®iÓm kÕt hîp hµi hoµ lîi Ých cña chñ doanh nghiÖp-ng-êi lao ®éng vµ nhµ n-íc. _ KÕt hîp nhÞp nhµng gi÷a c¸c DNVVN víi c¸c doanh nghiÖp lín. + §æi míi c¬ chÕ qu¶n lý DNVVN theo h-íng tiÕp tôc hoµn thiÖn c¬ chÕ thÞ tr-êng vµ cã sù qu¶n lý cña nhµ n-íc. Sù ph©n ®Þnh qu¶n lý cña nhµ n-íc vµ cña doanh nghiÖp ch-a thËt râ rµng, g©y ¶nh h-ëng lín ®Õn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt 20