Tài liệu Kinh nghiệm sử dụng bài tập về hiện tượng thực tiễn trong dạy học hóa học thpt

MỤC LỤC Nội dung Mục lục A. MỞ ĐẦU I. Lí do chọn đề tài II. Mục đích nghiên cứu III. Đối tượng nghiên cứu IV. Phương pháp nghiên cứu B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHƯƠNG 1: SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN MÔN HÓA HỌC 1. SỬ DỤNG TRONG GIẢNG DẠY BÀI MỚI 2. SỬ DỤNG KHI LUYỆN TẬP, KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ 3. SỬ DỤNG THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CÂU HỎI THỰC TIỄN MÔN HÓA HỌC THPT 1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN 1.1. BÀI GIẢNG VỀ PHI KIM 1.2. BÀI GIẢNG VỀ KIM LOẠI 1.3. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT VÔ CƠ 1.4. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ 2. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ 2.1. CÂU HỎI TỰ LUẬN 2.2. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM IV. HIỆU QUẢ CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM C. KIẾN NGHỊ, KẾT LUẬN TÀI LIỆU THAM KHẢO 1 Trang 1 2 2 3 3 3 4 4 4 5 5 5 8 9 11 11 11 12 12 15 16 16 26 28 29 30 A. PHẦN MỞ ĐẦU I. LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI Trong thời kỳ khoa họ ky thuâ ̣t phat triên như vu baoo Mô ̣t trong nhưng trong tâm ̣ua Đangg Nha nượ la đi mơi nnên giao dụg nâng ̣ao ̣h́t lương giao dụo Giao dụ không ̣hỉ truynên ạt kiến thự́ ̣ho họ sinh ma ̣òn phai giúp họ sinh ̣hiếm lĩnh kiến thự́g vận dung kiến thự́ khoa họ vao ̣u ̣ s.ngo Đê ạt ̣ạ mụ tiêu ó thì khâu t pha la đi mơi phương phap giao dụ từ l.i dạy họ truynên thu m t ̣hinêu sang dạy họ theo “phương phap dạy họ tị́h ̣ự̣”o Lam ̣ho: “ Họ” la qua trình kiến tạo: tìm tòig kham phag phat hiệng khai thạ va xử lí thông ting …Họ sinh tự mình hình thanh hiêu biếtg năng lự̣ va phẩm ̣h́to “Dạy” la qua trình tđ ̣hự́ hoạt ng nhận thự́ ̣ho họ sinh: ̣ạh tự họg sang tạog hơp tạg… dạy phương phap va kĩ thuật lao ng khoa họg dạy ̣ạh họo Họ ê ap ứng nhưng nhu ̣ầu ̣ua ̣u ̣ s.ng hiện tại va tương lai…Giúp họ sinh nhận thự́ ượ nhưng inêu a họ ̣ần thiếtg bđ ị́h ̣ho ban thân va ̣ho sự phat triên xa h io Đặ̣ biệt Môn Hóa Họ ở trường THPT giư m t vai trò quan trong trong việ̣ hình thanh va phat triên trí dụ ̣ua họ sinho Môn hóa họ la b môn khoa họ gắn linên vơi tự nhiêng ời s.ng ̣ua ̣on ngườio Việ̣ họ t.t b môn hóa họ trong nha trường sẽ giúp họ sinh hiêu ượ rõ vnê ̣u ̣ s.ngg nhưng biến đi vật ̣h́t trong ̣u ̣ s.ng hang ngay khỏi bỡ ngỡ trong ̣ạ tình hu.ng gặp phai trong tự nhiêng ̣ung như trong ̣u ̣ s.ngo Từ ó lý giai ượ ̣ạ hiện tương kỳ bíg suy nghĩ ́p u ̣âu hỏi vì sao Lại ̣ó hiện tương óo Thậm ̣hí hiêu ượ nhưng dung ý khoa họ hoa họ trong ̣u ̣ s.ngo Đđi mơi bượ ầu a em lại kết qua ̣ao vnê ̣h́t lương b môno Tuy nhiên vơi ̣́p THPTg kiến thự́ b môn hóa họ: ̣ạ khai niệmg ịnh luật… ưa vao ŕt khô ̣ứng bu ̣ họ sinh phai biết va vận dung… ̣hưa i sâu vao qua trình giai thị́hg giai quyết ̣ạ v́n nê nên họ sinh hay nham ̣hano Nhưng họ sinh ̣ó kha năng tư duy không ̣ao thì ̣ó xu hương sơ họ b môn nayo Đặ̣ biệt la nhưng nơi ̣òn khó khăn vnê ̣ạ ̣ơ sở ứng dung kiến thự́ b môn vao thự̣ tiễno Riêng ơn vị trường tôi ̣hưa ượ trang bị ầy u vnê phương tiện dạy họ như: may ̣hiếug phòng thự̣ hanh b mông…nên không tạo ượ mụ tiêu thụ́ ẩy ý thự́ họ tập ̣ung như sự yêu thị́h b môn ̣ho họ sinho Xút phat từ nhưng thự̣ tế ó va m t s. kinh nghiện trong giang dạy b môn hóa họg tôi th́y ê ̣ó ̣h́t lương giao dụ b môn hóa họ ̣aog người giao viên ngoai phat huy t.t ̣ạ phương phap dạy họ tị́h ̣ự̣ ̣ần khai thạ thêm ̣ạ hiện tượng hóa học thực tiễn trong đời sống ưa vao bai giang bằng nhinêu hình thự́ khạ nhau nhằm phat huy tính tị́h ̣ự̣g sang tạo ̣ua họ sinhg tạo ninêm ting ninêm vuig hứng thú trong họ tập b môno Từ nhưng lí do ó tôi ̣hon nê tai: “KINH NGHIỆM SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC THPT”. 2 II. MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU Đnê tai: “KINH NGHIỆM SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN TRONG DẠY HỌC HÓA HỌC THPT” sẽ ̣ung ̣́p ̣ho ̣ạ em hệ th.ng Bai tập hiện tương hóa họ thự̣ tiễn ̣ho ̣ạ bai giang trong ̣hương trình hóa họ lơp 10g 11g 12o Vận dung hệ th.ng ̣ạ Bai tập hiện tương hóa họ thự̣ tiễn a xây dựng ê dạy họ ̣hương trình hóa 10g 11g 12 nhằm giao dụ ý thự́ va tăng hứng thú họ tập b môn ̣ho họ sinho Nếu vận dung t.t hệ th.ng ̣ạ hiện tương hóa họ thự̣ tiễn vao bai giang trong ̣hương trình hóa 10g 11g 12 sẽ lam tăng ý nghĩa thự̣ tiễn ̣ua môn họg lam ̣ho ̣ạ bai họ trở nên h́p dẫn va lôi ̣u.n họ sinh hơno Đồng thời góp phần năng ̣ao năng lự̣ nhận thự́g tự họg tị́h ̣ự̣ ̣hu ng họ tập ̣ua họ sinho Đinêu ó lam tăng hứng thú họ tập mang lại kết qua họ tập b môn ̣ao hơno Ngoai rag hệ thống bài tập về hiện tượng hóa học thực tiễn la nnên tang vưng ̣hặ́ ̣ho họ sinh lơp 10g 11g 12 va ặ̣ biệt dùng ê ôn thi THPT Qu.̣ gia trong nhưng năm gần âyo Việ̣ xây dựng m t bai giang ̣ó hiệu qua ̣ần danh nhinêu thời gian va tâm sự́g tôi mong rằng ̣ạ ồng nghiệp hay ̣hung sự́ ̣ùng tôi ê nâng ̣ao hiệu qua trong ̣ông tạ giang dạyo III. ĐỐI TƯỢNG VÀ PHẠM VI NGHIÊN CỨU III.1. ĐỐI TƯỢNG: Qua trình dạy họ môn hóa họ 10g 11g 12 ở trường THPTo Cạ phương phap dạy họ tị́h ̣ự̣g phương phap tị́h hơp môi trườngg kĩ năng vận dung kiến thự́ trong họ tập va liên hệ thự̣ tiễn ̣ua b môn hóa họo III.2. PHẠM VI: Cạ bai dạy trong ̣hương trình hóa họ lơp 10g 11g 12 IV. PHƯƠNG PHÁP NGHIÊN CỨU - Phương phap tđng kết rút kinh nghiệm giang dạyo - Phương phap thự̣ nghiệm sư phạmo - Phương phap so sanh va phân tị́h tđng hơpo - Nghiên ̣ứu thự̣ trạng dạy họ hóa 10g 11g 12 ở Trường THPT Nông C.ng I - Liệt kê ̣ạ hiện tương hóa họ thự̣ tiễn ap dung ̣ho m t s. bai dạy ̣u thê ở ̣hương trình hóa lơp 10g 11g 12 3 B. NỘI DUNG SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM I. CƠ SỞ LÍ LUẬN CỦA SÁNG KIẾN KINH NGHIỆM Việ̣ sử dung bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ vao trong qua trình dạy va họg trượ hết: 1o Tạo inêu kiện ̣ho việ̣ họ va hanh gắn linên vơi thự̣ tếg tạo ̣ho họ sinh sự hứng thúg hăng say trong họ tậpo 2o Xây dựng thai họ tập úng ắng phương phap họ tập ̣hu ngg tị́h ̣ự̣g sang tạo; lòng ham họg ham hiêu biếtg năng lự̣ tự họg năng lự̣ vận dung kiến thự́ vao ̣u ̣ s.ngo 3o Giúp ̣ho họ sinh ̣ó ượ nhưng hiêu biết vnê hệ tự nhiên va hoạt ng ̣ua nóg tạ ng ̣ua nó .i vơi ̣u ̣ s.ng ̣ua ̣on người; nhưng anh hưởng ̣ua nhưng hoạt ng ̣ua ̣on người lên hệ tự nhiêno Từ óg họ sinh ý thự́ ượ hoạt ng ̣ua ban thân trong ̣u ̣ s.ngg ặ̣ biệt la .i vơi v́n nê môi trườngo 4o Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ ̣òn xây dựng ̣ho họ sinh nhưng kĩ năng quan satg thu nhập thông tin va phân tị́h thông ting dần hình thanh phương pháp nghiên cứu khoa học. 5o Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ phat triên kĩ năng nghiên ̣ứu thự̣ tiễn va kĩ năng tư duy ê giai thị́h ̣ạ hiện tương thự̣ tiễng luôn ̣hu ng trong ̣u ̣ s.ng; nuôi dưỡng nhận thự́ va ̣ạ quan niệm úng ắn vnê ̣ạ hiện tương trong tự nhiên va ̣u ̣ s.ngo 6o Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họ phat triên sự anh gia thẫm mĩo 7o Bai tập vnê ̣ạ hiện tương tự nhiên lam ̣ho họ sinh th́y ̣ạ qua trình hóa họ luôn xay ra xung quanh tao Khi giai thị́h ượ ̣ạ hiện tương tự nhiêng họ sinh sẽ yêu thị́h môn hóa họ hơno 8o V́n nê vnê môi trường hiện nay ang trở thanh v́n nê ̣́p bạh va mang tính toan ̣ầuo Do vậyg môn hóa họ ̣ó nhiệm vu va ̣ó nhinêu kha năng giao dụ ̣ho họ sinh ý thự́ bao vệ môi trườngo Cần tị́h hơp n i dung vnê bao vệ môi trường vao việ̣ dạy họ hóa họo II. THỰC TRẠNG VẤN ĐỀ Qua qua trình giang dạy nhinêu năm tôi a rút ra ượ tình hình dạy va họ ở trường THPT như sau: 1. Đối với học sinh Môn hoa họ trong trường phđ thông la m t trong môn họ khóg nếu không ̣ó nhưng bai giang va phương phap hơp lý phù hơp vơi thế hệ học trò dễ lam ̣ho họ sinh thu ng trong việ̣ tiếp thug ̣am nhậno Đa ̣ó hiện tương m t s. b phận họ sinh không mu.n họ hoa họg ngay ̣ang lạnh nhạt vơi giá trị thực tiễn của hoá học. 2. Đối với giáo viên Tôi nhận th́y trong Sạh Giao Khoa môn Hóa Họ ̣ua ̣hương trình hóa họ ở ̣́p Trung Họ Phđ Thông ̣ó nê ̣ập ến m t s. hiện tương thự̣ tiễn hóa họ ̣ua ̣ạ 4 ̣h́t ̣ó trong bai họ nhưng ̣hưa ầy u hoặ̣ ̣hỉ dừng ở mự́ thông bao ̣ho họ sinh biết nên Họ sinh nhinêu lụ́ Họ sinh không thê hiêu ượ nhưng hiện tương hết sự́ quan trong ̣ua ̣ạ ̣h́t óo Mặt khạ ̣ó nhưng hiện tương hóa thự̣ tiễn khạ ma Sạh giao khoa ̣hưa ̣ập nhậtg ồng thời ̣ó nhưng hiện tương thự̣ tiễng ứng dung ̣ua ̣ạ ̣h́t ma giao viên ̣hưa ̣hặ́ a nắm rõ ượ nên phai tìm hiêu thêm qua ̣ạ kênh khạ nhau: bao ̣híg tạp ̣hí khoa họg mạng internet…o Vì vậy tôi ̣hon nê tai nay vơi mụ ị́h góp phần giúp họ sinh dễ hiêug thiết thự̣g gần gui vơi ời s.ng va lôi ̣u.n họ sinh khi họo III. GIẢI PHÁP VÀ TỔ CHỨC THỰC HIỆN CHƯƠNG 1: SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN MÔN HÓA HỌC Vơi ặ̣ iêm a dạng va phong phú ̣ua Bai tập vnê hiện tương thự̣ tiễn hóa họg việ̣ truynên ạt ̣ho họ sinh nhưng kiến thự́ thự̣ tiễn ̣ó thê sử dung nhinêu phương phap khạ nhaug thông qua nhinêu hình thự́ khạ nhau; ̣ó thê ưa vao khi giang bai mơi thông qua ̣ạ ̣âu hỏig ̣ạh ặt v́n nêg hay m t bai tập nhỏg ̣ung ̣ó thê giao viên thông tin ̣ho họ sinh; ̣ung ̣ó thê ưa vao trong ̣ạ giờ luyện tập thông qua ̣ạ bai tập hay ưa vao nê kiêm tra vơi m t dung lương nh́t ịnho Đặ̣ biệt la tđ ̣hự́ ̣ạ hoạt ng ngoại khóa như ̣ạ ̣u ̣ thig ̣ạ Câu Lạ̣ B Hóa Họg…o 1. SỬ DỤNG BÀI TẬP VỀ HIỆN TƯỢNG THỰC TIỄN TRONG GIẢNG DẠY BÀI MỚI Trong ̣ạ giờ giang bai mơig giao viên ̣ó thê linh hoạt nhinêu phương phap khạ nhau ê kết hơp ̣ạ kiến thự́ thự̣ tiễn vao bai giang; thuận lơi nh́t la hai phương phap tị́h hơp va lồng ghépo *Tích hợp: la kết hơp m t ̣ạh ̣ó hệ th.ng ̣ạ kiến thự́ hóa họ vơi kiến thự́ thự̣ tiễng lam ̣ho ̣húng hòa quyện vao nhau thanh m t thê th.ng nh́to Ví dụ 1: Chương trình lơp 11 ̣ơ ban ̣ó bai “Photpho”o Giao viên giai thị́h hiện tương “Ma trơi”; qua ó ̣òn giao dụ ̣ho họ sinh ̣ạh nhìn nhận úng ắn va khoa họ ̣ạ v́n nê trong ̣u ̣ s.ngg tranh nhưng tư tưởng sai lầmg mê tín dị oan do kém hiêu biếto Ví dụ 2: Chương trình lơp 11 ̣ơ ban ̣ó bai “Các hợp chất của cacbon” + CO: ̣ó vai trò lam ̣h́t khử trong ̣ông nghiệpg ặ̣ biệt la ̣ông nghiệp luyện kimo Giao viên ph.i kết hơp vơi kiến thự́ thự̣ tiễn: kha năng gây ng ̣ ̣ua COg triệu ̣hứng bị ng ̣g ̣ạ nguồn sinh CO thường ̣ó trong ̣u ̣ s.ng ê phòng tranho + CO2: song song vơi việ̣ giang vnê vai trò ̣ua CO 2 .i vơi qua trình quang hơp ̣ua ̣ây xanhg người giao viên phai nê ̣ập ến v́n nê gây “hiệu ứng nhà kính” ̣ua CO2g giao dụ họ sinh va moi người nên trồng ̣ây xanhg bao vệ rừng ̣ung ̣hính la bao vệ môi trường va ̣u ̣ s.ngo Đôi khi ̣hỉ m t vai ̣âu liên hệ thự̣ tiễn ̣ung gây ượ anh hưởng t.t ̣ho họ sinho *Lồng ghép: la thê hiện sự lắp ghép n i dung bai họ vnê mặt ̣́u trụ́ ê ̣ó thê ưa vao bai họ m t oạng m t mụg m t s. ̣âu hỏi ̣ó n i dung liên quan ến thự̣ tiễno 5 Ví dụ 3: Khi giang vnê pH ̣ua dung dị̣h ta ̣ó thê hỏi họ sinh “Vì sao chúng ta lại bị sâu răng, đặc biệt là khi ăn các thức ăn nhiều đường?” Ví dụ 4: Hay khi dạy vnê sự thuy phân ̣ua ̣ạ mu.ig giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi “Vì sao phèn chua lại có thể làm trong nước”. Ví dụ 5: Bai “muối amoni” giao viên ̣ó thê yêu ̣ầu họ sinh giai thị́h “tại sao NH4HCO3 được dùng làm bột nở ”…ohay nê ̣ập ến việ̣ sử dung phân bón- phân ạm ure thị́h hơp vơi nhinêu loại ́t trồng hay không? Ví dụ 6: Lơi dung tính ̣h́t nao ̣ua CO 2 ma người ta thường dùng nhưng bình tạo khí nay ê dập tắt ̣ạ am ̣hay? Vậy HS ̣ần biết: Khí CO 2 không ̣hay va không duy trì sự ̣hay ̣ua nhinêu ̣h́t! ** Ta ̣ó thê lồng ghép kiến thự́ vnê môi trườngg y tếg san xútg vệ sinh an toan thự̣ phẩmoooooCó thê dẫn ̣hứng m t s. ví du sau ây: Ví dụ 7: Thang 10/2015g ̣ạ ̣huyên gia ̣ua Cơ quan qu.̣ tế nghiên ̣ứu ung thư ̣ua WHO (IARC) ̣anh bao ̣ạ loại thịt xông khóig giăm bôngg xụ́ xị́hooo la m.i e doa ung thư lơn nh́t ̣ho sự́ khỏe ̣ua ̣on ngườig ngang vơi ̣ạ tạ nhân khạ như amiangg asen (thạ̣h tín)g thu.̣ laoooNguyên nhân dẫn tơi việ̣ nay la ̣ạ loại thự̣ phẩm ̣hế biến trên sử dung m t s. chất phụ gia va chất bảo quản ̣ó kha năng gây ung thưo M t trong s. ó la natri nitrit- NaNO2, ̣h́t nay v.n ̣ó tạ dung lam ̣ho thịt ̣ó mau hồng – ỏ va ngăn ̣hặn sự phat triên ̣ua m t s. loại vi khuẩn gây ng ̣o Nhưng bên ̣ạnh óg natri nitrit ̣ó thê tạ dung vơi ̣ạ amin tồn tại tự nhiên trong thự̣ phẩm tạo thanh nitrosamin la ̣h́t ̣ó kha năng gây ung thư ŕt mạnho Phat biêu nao dươi ây la không úng? A. NaNO2 la m t ̣h́t tham gia vao qua trình tđng hơp mu.i iazoni va phẩm nhu m azoo B. NaNO2 la san phẩm ̣ua phan ứng nhiệt phân mu.i natri nitrato C. Trong ̣ông nghiệpg ê inêu ̣hế N2g ̣ó thê nung hỗn hơp NaNO2 vơi amoni ̣loruao D. Phân tử kh.i ̣ua natri nitrit la 69o Ví dụ 8: Nhằm giúp ̣ho họ sinh thêm hiêu biết vnê cách nhận biết có rượu trong cơ thể m t ̣ạh nhanh va ̣hính xạ ̣ua ̣anh sat giao thôngg giao viên nên ưa n i dung nay vao bai “Aṇol” (lơp 11CB)o Cu thêg sau khi dạy xong bai “Aṇol” giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi như trên ê ̣ho họ sinh suy nghĩg tìm tòi hương giai quyết v́n nêo *Vì sao dụng cụ phân tích rượu có thể phát hiện các lái xe đã uống rượu? +Thành phần chính ̣ua ̣ạ loại nượ u.ng ̣ó ̣ồn la aṇol etylịo Đặ̣ tính ̣ua aṇol etylị la dễ bị oxi hóao Có ŕt nhinêu ̣h́t oxi hóa ̣ó thê tạ dung vơi aṇol nhưng người ta ̣hon m t ̣h́t oxi hóa la crom(VI) oxit CrO3. Đây la m t ̣h́t oxi hóa ŕt mạnhg la ̣h́t ở dạng kết tinh thanh tinh thê mau vang da ̣amo B t oxit CrO 3 khi gặp aṇol etylị sẽ bị khử thanh oxit Cr2O3 la m t hơp ̣h́t ̣ó mau xanh eno Cạ ̣anh sat giao thông sử dung ̣ạ dung ̣u phân tị́h aṇol etylị ̣ó ̣hứa CrO 3o Khi tai xế ha hơi thở vao dung ̣u phân tị́h trêng nếu trong hơi thở ̣ó ̣hứa hơi aṇol etylị thì hơi aṇol etylị sẽ tạ dung vơi CrO3 va biến thanh Cr2O3 ̣ó mau xanh eno Dựa vao sự biến đi mau sặ́ ma dung ̣u phân tị́h sẽ thông bao ̣ho ̣anh sat biết ượ 6 mự́ u.ng rươu ̣ua tai xếo Đây la biện phap nhằm phat hiện ̣ạ tai xế a u.ng rươu khi tham gia giao ê ngăn ̣hặn nhưng tai nạn ang tiệ́ xay rao + Liên hệ: Tai nạn giao thông luôn la nđi am anh ̣ua moi ngườio M t trong nhưng nguyên nhân ̣hính xay ra tai nạn giao thông ̣hính la rươuo Ví dụ 9: Giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi trên rồi dẫn dắt ̣ho họ sinh vao bai giang “Nước cứng” (lơp 12) hoặ̣ ưa vao phần ̣ung ̣. toan bai giang ê họ sinh vận dung kiến thự́ ẽ họ ê giai thị́ho + Tại sao khi nấu nước giếng ở một số vùng lâu ngày thấy xuất hiện lớp cặn ở đáy ấm? Cách tẩy lớp cặn này như thế nào? + Trong tự nhiêng nượ ở m t s. vùng la nượ ̣ứng tạm thời - la nượ ̣ó ̣hứa Ca(HCO3)2 va Mg(HCO3)2o Khi ńu nượ lâu ngay thì xay ra phương trình hóa họ: Ca(HCO3)2 → CaCO3↓ + CO2↑ + H2O Mg(HCO3)2 → MgCO3↓ + CO2↑ + H2O Do CaCO3 va MgCO3 la ̣h́t kết tua nên lâu ngay sẽ óng ̣ặno Đê tẩy lơp ̣ăn nay thì dùng dung dị̣h CH3COOH 5% ̣ho vao ́m un sôi ê ngu i khoang m t êm rồi rửa sạ̣ho + Thực tiễn: Mụ ị́h la ̣ung ̣́p ̣ho họ sinh m t s. v́n nê ̣ó trong ời s.ng từ ó ̣ó thê giai thị́h ượ ban ̣h́t v́n nê nhằm kị́h thị́h sự hưng ph́n trong họ tậpo Đây la hiện tương ma họ sinh ̣ó thê quan sat va thự̣ hiện ượ dễ dango Tóm lạig giao viên ̣ó thê hương dẫn ̣ho họ sinh vận dung ̣ạ kiến thự́ trong bai ê giai quyết v́n nê ặt ra va bđ sung thêm ̣ho họ sinh nhưng kiến thự́ ̣ó liên quan ến v́n nê nhưng không nằm trong phạm vi kiến thự́ hóa họ như v́n nê bao vệ môi trườngg bao vệ sự́ khỏeg…o 2. SỬ DỤNG BTTT KHI LUYỆN TẬP, KIỂM TRA VÀ ĐÁNH GIÁ - Trong ̣ạ giờ luyện tậpg giao viên ̣ó thê ưa vao ̣ạ bai tập ̣ó n i dung thự̣ tiễn ma họ sinh ̣ó thê vận dung ượ nhưng kiến thự́ trong n i dung luyện tập ê giai quyết hoặ̣ thông qua m t bai tập ̣ó n i dung lý thuyếtg sau khi giai quyết xong giao viên thông tin thêm nhưng kiến thự́ thự̣ tiễn ̣ó liên quano - M t s. ̣âu hỏi hoặ̣ bai tập mang tính thự̣ tiễn nhưng n i dung tra lời ngắn gon va ̣hỉ vận dung thuần túy ̣ạ kiến thự́ lý thuyết trong ̣ạ ̣hươngg bai ma họ sinh a ượ ̣ung ̣́p ̣ó thê ưa vao ̣ạ nê kiêm tra 15 phútg 1 tiếtg kiêm tra họ kỳ…o Ví dụ 1: Khi kiêm tra ̣hương 1g lơp 11 “Sự điện li” ̣ó thê ưa ra ̣ạ ̣âu như: 1o Công thự́ ̣ua phèn ̣hua (phèn nhôm) la gì? Yêu ̣ầu HS biết ượ ̣ông thự́: K2SO4oAl2(SO4)o24H2Oo 2o Ta ̣ó thê dùng phèn ̣hua ê xử lý nượ ụ ượ hay không? HS biết ượ dùng phèn ̣hua ê lam trong nượo 3o E la mu.i sunfat kép ̣ua nhôm va kali ngậm nượg ượ dùng trong nganh thu ̣ dag ̣h́t ̣ầm mau trong ̣ông nghiệp nhu m vaig ̣h́t lam trong nượ…o Công thức E: K2SO4oAl2(SO4)3o24H2O hoặ̣ viết gon la KAl(SO4)2o24H2O - Đặ̣ biệt giao viên nên thiết kế thanh ̣ạ ̣âu hỏi trặ́ nghiệm va ưa vao vơi m t dung lương nh́t ịnh ̣ạ ̣âu hỏi mang tính thự̣ tếo Ví dụ 2: Khi kiêm tra ̣hương 1- Lơp 11 ̣ó thê ưa vao m t s. ̣âu như: 7 Những người đau dạ dày do dư axit, người ta thường uống trước bữa ăn một loại thuốc chứa: Ao (NH4)2CO3 Bo Na2CO3 Co NH4HCO3 Do NaHCO3 Ví dụ 3: Khi kiểm tra chương 2, Lớp 11 có thể đưa vào một số câu như 1o Người ta sử dụng loại muối nào sau đây để làm sạch bề mặt kim loại trước khi hàn? Ao NaCl Bo KCl Co (NH4)2SO4 Do NH4Cl 2o Để làm bánh, chất bột được cho vào giúp bánh mềm và tơi xốp là: Ao (NH4)2CO3 Bo Na2CO3 Co NH4HCO3 Do NaHCO3 Khi kiêm tra ̣hương 3g Lơp 11 ̣ó thê ưa vao m t s. ̣âu như: Ví dụ 4: CO2 được coi là ảnh hưởng tới môi trường vì Ao Ŕt ̣ Bo Không duy trì sự s.ng Co Lam giam lương mưa Do Gây hiệu ứng nha kính *Với chương oxi - lưu huỳnh lớp 10, ta có thể hỏi như sau: Ví dụ 5: Nhưng ̣âu saug ̣âu nao sai khi nói vnê ứng dung ̣ua ozon? Ao Không khí ̣hứa lương nhỏ ozon ( dươi 10 -6% theo thê tị́h) ̣ó tạ dung lam ̣ho không khí trong lanho Bo Vơi lương lơn ̣ó lơi ̣ho sự́ khỏe ̣on ngườio Co Dùng ozon ê tẩy trắng ̣ạ loại tinh b tg dầu ăn va nhinêu ̣h́t khạo Do Dùng ozon ê khử trùng nượ ăng khử mùig ̣hưa sâu răngg bao quan hoa quao Ví dụ 6: SO2 la m t trong nhưng khí gây ô nhiễm môi trường do Ao SO2 la ̣h́t ̣ó mùi hặ́g nặng hơn không khío Bo SO2 la khí ̣g tan trong nượ mưa tạo thanh axít gây ra sự ăn mòn kim loạio Co SO2 vừa ̣ó tính ̣h́t khử vừa ̣ó tính ôxi hoao Do SO2 la m t oxit axito Ví dụ 7: Quy trình san xút ường mía ượ thự̣ hiện qua m t s. ̣ông oạn ̣hính sau: Cạ khí Xg Y trong ̣ạ giai oạn (3) va (4) la: 8 A. ̣ạbon monooxitg sunfurơo B. sunfurơg ̣loo C. ̣ạbon ioxitg ̣loo D. ̣ạbon ioxitg sunfurơo ** Lưu ý: Khi kiêm tra bai ̣u thì ̣húng ta ̣ó thê linh hoạtg phong phú hơn vơi b́t kì n i dung nao ̣ó liên quan ến kiến thự́ bai họ như vì sao khí CO lại gây ng ̣ hay vì sao người ta lại trồng xen kẽ ̣ây sắn vơi ̣ây ho ậu…o 3. SỬ DỤNG THÔNG QUA CÁC HOẠT ĐỘNG NGOẠI KHÓA Giao viên dạy môn Hóa họ nên tđ ̣hự́ ̣ho họ sinh ̣ạ ̣âu lạ̣ b hóa họg ̣ạ buđi ngoại khóa vnê hóa họg ̣ạ ̣u ̣ thi hóa họ vuig…o nhằm tạo inêu kiện ̣ho họ sinh vận dung nhưng kiến thự́ hóa họ vao ̣u ̣ s.ngg tạo ninêm hứng thú va say mê hóa họg ồng thời kị́h thị́h họ sinh lòng ham hiêu biếtg hình thanh ̣ho họ sinh thói quen luôn thặ́ mặ́g ặt v́n nê .i vơi nhưng hiện tương trong ̣u ̣ s.ng va phai tìm ̣ạh giai quyết ̣ho ượ ̣ạ v́n nê óo Ví dụ 1: Khi tham gia ̣âu lạ̣ b g nhinêu họ sinh sẽ tự mình ưa ra thặ́ mặ́ vì sao người ta lại quang ̣ao “Kem đánh răng P/S bảo vệ hai lần cho răng chắc khỏe”; “Vì sao những người ăn trầu thường có răng rất chắc và không bị sâu răng”; “Vì sao phải bón đạm cho cây”…oo Từ óg họ sinh tự tìm ̣ạh ê giai quyết v́n nêg dần dần hình thanh phương phap nghiên ̣ứu khoa họo Ví dụ 2: Khi soạn bai “Clo” ở lơp 10g giao viên ̣ó thê ưa thêm m t s. ̣âu vnê tạ hại ̣ua ̣lo dùng trong ̣ông nghệ lạnhg ̣hưa ̣hayg mĩ phẩm (CFCg halon…)o Cạ hơp ̣h́t nay thoat ra ngoai không khíg rồi bị ̣huyên hóa ở tầng bình lưu dươi tạ dung ̣ua bự́ xạ mặt trời thanh ̣ạ g.̣ Clog ̣ạ g.̣ nay la tạ nhân pha huy tầng ozôno Ví dụ 3: Trong bai “Tính chất hóa học chung của kim loại” ở lơp 12g giao viên ̣ó thê soạn thêm mụ “tạ hại ̣ua ̣ạ kim loại nặng: Pbg C dg Hg… .i vơi sinh vật va ̣on ngườio Thuỷ ngân dễ bay hơi và rất độc, khi nhiệt kế thuỷ ngân bị vỡ thì chất có thể dùng để khử thủy ngân là A. b t lưu huỳnho B. b t sắto C. ̣ato D. nượo Ví dụ 4: Bai ọ thêm ở SGK Hóa họ 10- trang 91 ̣ó nêu nguyên nhân gây ra mưa axitg giao viên ̣ó thê ặt v́n nê như sau ê họ sinh hiêu rõ hơn: “Hiện tượng mưa axit” la gì? Tạ hại như thế nao? + Khí thai ̣ông nghiệp va khí thai ̣ua ̣ạ ng ̣ơ .t trong (ô tôg xe may) ̣ó ̣hứa ̣ạ khí SO2g NOg NO2g…Cạ khí nay tạ dung vơi oxi- O2 va hơi nượ trong không khí nhờ xụ́ tạ oxit kim loại (̣ó trong khóig bui nha may) hoặ̣ ozon tạo ra axit sunfurị H2SO4 va axit nitrị HNO3: 2SO2 + O2 + 2H2O → 2H2SO4 2NO + O2 → 2NO2 4NO2 + O2 + 2H2O → 4HNO3 Axit H2SO4 và HNO3 tan vào nước mưa tạo ra mưa axito Nguyên nhân gây ra mưa axit: H2SO4 đóng vai trò chính, còn HNO3 đóng vai trò thứ hai. + Hiện nay mưa axit la nguồn ô nhiễm ̣hính ở m t s. nơi trên thế giơio Mưa axit lam mùa mang th́t thu va pha huy ̣ạ ̣ông trình xây dựngg ̣ạ tương ai lam từ a ̣ẩm thạ̣hg a vôig a phiến (̣ạ loại a nay thanh phần ̣hính la CaCO 3)g ̣ông trình bằng kim loại 9 CaCO3 + H2SO4 → CaSO4 + CO2↑ + H2O CaCO3 + 2HNO3 → Ca(NO3)2 + CO2↑ + H2O Fe + H2SO4 loang → FeSO4 + H2↑ Fe + 4HNO3 → Fe (NO3)3 + NO↑ + 2H2O + Ngay nay hiện tương mưa axit va nhưng tạ hại ̣ua nó a gây nên nhưng hậu qua nghiêm trongg ặ̣ biệt la ở nhưng nượ ̣ông nghiệp phat triêno V́n nê ô nhiễm môi trường luôn ượ ̣a thế giơi quan tâmo Việt Nam ̣húng ta ang ŕt ̣hú trong ến v́n nê nayo Do vậy ma giao viên phai ̣ung ̣́p ̣ho họ sinh nhưng hiêu biết vnê hiện tương mưa axit ̣ung như tạ hại ̣ua nó nhằm nâng ̣ao ý thự́ bao vệ môi trườngo Ví dụ 5: Muối diêm (̣ó ̣hứa hỗn hơp mu.i nitratg nitrit ̣ua kali hoặ̣ natri) ượ phép dùng bao quan thịtg xụ́ xị́hg lạp xưởngg jambon…; giư ̣húng ượ hang thango Khi ta dùng lương lơn ê ươp va gia nhiệt (tiệt trùngg ̣hiêng nương…) ở nhiệt ̣ao ̣ó sinh ra hơp ̣h́t nitritg ̣h́t nay hình thanh nitrosamin gây ̣ hại vơi ̣ơ thê ngườio ** Không phai bai tập thự̣ tiễn lụ́ nao ̣ung ̣ứng nhặ́g nh́t thiết phai ưa vao dươi dạng bai tậpo Cung bai tập óg giao viên ̣ó thê ưa vao theo kiêu hỏi apg hoặ̣ ghi thanh bai tập trên bangg trong phiếu họ tập…va ̣ung ̣ó thê biến đi bai tập nay thanh m t tư liệug m t ̣âu ̣huyện ê kêg giang giai ̣ho họ sinh…o kết hơp m t ̣ạh hơp lí vao bai giango Việ̣ xây dựng bai tập thự̣ tiễn ̣ung vơi mụ ị́h hệ th.ng hóa theo ̣hươngg bai ê thuận lơi ̣ho việ̣ sử dungg ̣òn khi sử dung trong giang dạyg ặ̣ biệt la giang dạy bai mơi giao viên ̣ần ̣hu ngg linh hoạto CHƯƠNG 2: HỆ THỐNG CÂU HỎI THỰC TIỄN MÔN HÓA HỌC THPT 1. CÂU HỎI TRẮC NGHIỆM KHÁCH QUAN 1.1 BÀI GIẢNG VỀ PHI KIM Câu 1: M t ̣h́t khí nhẹ thường ượ nạp vao khinh khí ̣ầu (̣ang nhẹ ̣ang t.t)o Khí ó la Ao He Bo CO Co H2 Do N2 Câu 2: M t lương Cl2 thoat ra gây ô nhiễm phòng thí nghiệmo Ch́t khí nao sẽ loại bỏ ượ Cl2 trong phòng? A. metan B. amoniạ C. hi rosunfua D. oxy Câu 3: Người ta dùng dung dị̣h nao dươi ây ê ̣hưa 1 s. bệnh ngoai da? A. Cồn iôt 3% B. Dung dị̣h KMnO4 loang C. nượ oxy gia (H2O2) D. Cồn iôt 5%o Câu 4: Ứng dung quan trong hang ầu ̣ua oxi la A. Duy trì sự s.ngo B. Đinêu hòa không khío C. Nhiên liệu tên lửao D. Duy trì sự ̣hayo Câu 5: Tại ̣ạ lang nghnê thu ̣ông my nghệ va xút khẩu ̣ạ mặt hang mâyg tre ang ê tranh hiện tương hang hóa bị m.̣ va ê tẩy trắng ̣ạ mặt hang óg người ta thường śy ̣húng bằng ̣ạh .t ̣h́t rắn X ê tạo ra ̣h́t khí không maug mùi x.̣o Ch́t rắn X la Ao B t ̣ạbon Bo B t gạo Co B t photpho Do B t lưu huỳnh 10 Câu 6: Trai ̣ây ượ bao quan lâu hơn trong môi trường vô trùngo Trong thự̣ tếg người ta sử dung nượ ozon ê bao quan trai ̣âyo Ứng dung trên dựa vao tính ̣h́t nao sau ây? Ao Ozon la ̣h́t ̣ó tính oxi hóa mạnho Bo Ozon trơ vnê mặt hóa họo Co Ozon không tạ dung ượ vơi nượo Do Ozon la ̣h́t khí ̣ó mùi ặ̣ trưngo Câu 7: Ch́t b t X mau eng ̣ó kha năng h́p phu ̣ạ khí ̣ nên ượ dùng trong nhinêu loại mặt nạ phòng ̣o Ch́t X la A. a vôio B. thạ̣h ̣aoo C. lưu huỳnho D. than hoạt tínho Câu 8: X la ̣h́t rắng ượ dùng lam ̣h́t khử trong luyện kimg ê luyện kim loại từ quặngo Ch́t X la A. than mu io B. than ̣.̣o C. than hoạt tínho D. than ̣hìo Câu 9: Nhiên liệu nao sau ây thu ̣ loại nhiên liệu sạ̣h ang ượ nghiên ̣ứu sử dung thay thế m t s. nhiên liệu khạ gây ô nhiễm môi trường? A. Khí hi roo B. Khí butan (gas)o C. Than ao D. Xăngg dầuo Câu 10: Ch́t X dùng lam ồ trang sự́g ̣hế tạo mui khoang dao ̣ắt thuy tinhg lam b t maio Ch́t X la A. kim ̣ươngo B. than hoạt tínho C. lưu huỳnho D. ̣romo Câu 11: Ch́t X ượ dùng lam iện ̣ự̣g lam nồi ê ńu ̣hay ̣ạ hơp kim ̣hịu nhiệtg ̣hế tạo ̣h́t bôi trơig lam bút ̣hì eno Ch́t X la A. kim ̣ươngo B. than ̣hìo C. than hoạt tínho D. ̣romo Câu 12: M t ̣h́t ̣ó ̣hứa nguyên t. oxig dùng ê lam sạ̣h nượ va ̣ó tạ dung bao vệ ̣ạ sinh vật trên Trai Đ́t không bị bự́ xạ ̣ự̣ tímo Ch́t nay la A. ozono B. oxio C. lưu huỳnh ioxito D. ̣ạbon ioxito Câu 13: Ở inêu kiện thườngg ̣h́t X ở thê khíg tan ŕt ít trong nượg không duy trì sự ̣hay va sự hô h́po Ở trạng thai lỏngg X dùng ê bao quan mauo Phân tử X ̣ó liên kết bao Công thự́ ̣ua X la A. NH3o B. NO2o C. N2o D. NOo Câu 14: Loại than ̣ó kha năng h́p phu mạnhg ượ dùng nhinêu trong mặt nạ phòng ̣g trong ̣ông nghiệp hoa ̣h́t va trong y họ goi la A. than ̣hìo B. than gỗo C. than ̣.̣o D. than hoạt tínho 1. 2. BÀI GIẢNG VỀ KIM LOẠI Câu 1: Kim loại nao sau ây ̣hay ma không dập tắt ượ bằng bình ̣hưa ̣hay? Ao Mg Bo Fe Co Cu Do Ago Câu 2: Đê bao vệ nồi hơi bằng thépg người ta thường lót dươi ay nồi hơi nhưng t́m kim loại A. nikeno B. ồngo Co kẽmo D. bạ̣o Câu 3: Kim loại X la kim loại ̣ứng nh́tg ượ sử dung ê mạ ̣ạ dung ̣u kim loạig ̣hế tạo ̣ạ loại thép ̣h.ng gỉg không gỉoooKim loại X la Ao Fe Bo Ag Co Cr Do W Câu 4: Thép không gỉ ượ tạo ra bằng ̣ạh thêm kim loại X vao thép thường nóng ̣hayo Kim loại X la Ao Nao Bo Mgo Co Alo Do Cro 1.3. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT VÔ CƠ 11 Câu 1: Bao quan thự̣ phẩm (thịtg ̣agooo) bằng ̣ạh nao sau ây ượ ̣oi la an toan? A. Dùng nượ ag nượ a khôo B. Dùng fomong nượ ao C. Dùng nượ a khôg fomono D. Dùng phân ạmg nượ ao Câu 2: Ô nhiêm không khí ̣ó thê tạo ra mưa axitg gây ra tạ hại ŕt lơn vơi môi trườngo Hai khí nao sau ây nêu la nguyên nhân gây mưa axit? A. NH3 va HClo B. H2S va N2o C. CO2 va O2o D. SO2 va NO2o Câu 3: M t họ sinh lam thí nghiệm ̣hẳng may bị dính m t ít HNO 3 lên tayo Hỏi mau sặ́ ở phần da ó ̣huyên sang mau Ao Xanho Bo Vango Co Tímo Do Đỏo Câu 4: Đê han ̣ạ ường ray bị nứtg gay người ta sử dung hỗn hơp tẹmito Thanh phần ̣ua hỗn hơp tẹmit la A. Al va CuOo B. C va Fe2O3o C. Al va Fe3O4o D. Al va Cr2O3 Câu 5: Trên ̣ạ ̣u n phim ̣ua hang KODAK ượ trang bằng loại hóa ̣h́t nao sau ây? Ao Na2S2O3 Bo KNO3 Co CaSO4 Do AgBr Câu 6: Đê pha huỷ d́u vết ̣ua ̣lo hoặ̣ tẩy mau ̣lo ̣òn sót lại trong vai sau khi a tẩy trắng ̣ạ nha may dệt thường dùng hoa ̣h́t nao sau ây? Ao NaHCO3 Bo Nượ Javen Co Clorua vôi Do NaHSO3 Câu 7: Trượ nhưng hậu qua nặng nnê ma biến đi khí hậu gây rag trong nhưng năm quag ̣ạ qu.̣ gia trên thế giơi a ̣ùng nhau nỗ lự̣ ê ngăn ̣hặn va giam thiêu ̣ạ tạ ng ̣ua biến đi khí hậu thông qua ̣am kết qu.̣ tế vnê bao vệ môi trườngo M t trong nhưng văn ban ầu tiên ̣ó tính rang bu ̣ phap lý trên phạm vi toan ̣ầu trong lĩnh vự̣ nay la Nghị ịnh thư Kyoto ượ ký kết vao năm 1997g vơi mụ tiêu ̣ắt giam lương khí thai gây hiệu ứng nha kính–nguyên nhân ̣hính gây ra hiện tương Trai Đ́t nóng lên va lam nượ biên dângo Trong s. ̣ạ khí sau: CO2g N2g O2g CH4, CFC ̣ó bao nhiêu khí nằm trong danh sạh mụ tiêu ̣ắt giam ̣ua Nghị ịnh thư Kyoto? A. 2 B. 3 C. 4 D. 1 Câu 8: Tụ ngư ̣ó ̣âu: “Lúa ̣hiêm ĺp ló ầu bờo Hễ nghe śm dậy ph́t ̣ờ ma lên” Đê lý giai ̣ho hiện tương nayg người ta ̣ho rằng khi ̣ó ̣ạ tia ̣hơp trong không khíg sẽ xay ra m t loạt ̣ạ phan ứng hóa họ nhằm ̣ung ̣́p ạm tự nhiên ̣ho ̣ây trồng ̣ó trong nượ mưao Loại ạm ó ̣hứa ion nao sau ây? Ao NH4+ Bo NO3Co NO2-o Do PO43Câu 9: Trong ̣ạ ́m hoặ̣ bình un nượ lâu ngay thường ̣ó m t lơp ̣ặn la CaCO 3o Trong ̣ạ hóa ̣h́t sau ây: (1) gím ăn; (2) nượ ̣hanh; (3) nượ mu.i; (4) nượ vôi; (5) dung dị̣h HClo S. hóa ̣h́t ̣ó thê sử dung ê loại bỏ lơp ̣ặn ma không anh hưởng ến ́m un (thường lam bằng nhôm) la Ao 2 Bo 3 Co 4 Do 5 Câu 10: Do sự thiếu hiêu biếtg vao mùa ôngg m t s. gia ình sử dung bếp than ặt trong phòng kín ê sưởi ́mg dẫn ến hiện tương ̣ạ thanh viên trong gia ình bị ng ̣ khí Xg ̣ó thê dẫn tơi tử vongo Khí X la A. H2o B. O3o C. COo D. N2o 12 Câu 11: Mu.i iot (thanh phần ̣hính la mu.i ăn - NaCl va ̣ó thêm m t lương nhỏ KI hoặ̣ KIO3) ̣ó tạ dung tăng ̣ường trí nao va ̣h.ng lại ̣ạ r.i loạn n i tiếto Tuy nhiêng ê mu.i iot phat huy tạ dung t.t nh́t trong ̣ạ món ăn ńu nên ̣ho mu.i iot vao thự́ ăn ở thời iêm: Ao Khi mơi ̣hế biếno Bo Khi thự́ ăn ang un sôio Co Khi thự̣ phẩm a ńu ̣híno Do Khi bắt ầu uno Câu 12: M t loại mu.i ượ sử dung ê giam nồng axit trong dạ day va goi la thu.̣ mu.io Nó ượ inêu ̣hế bằng ̣ạh sụ khí CO 2 dư vao dung dị̣h NaOHo Mu.i ó la Ao CH3COONa Bo Na2CO3 Co HCOONa Do NaHCO3 Câu 13: Trong nông nghiệpg người ta thường sử dung m t ̣h́t rắn ê u ̣ùng vơi ̣ạ qua xanh như ̣a ̣huag dứag ̣hu.iooonhằm kị́h thị́h qua mau ̣hín va ̣hín ồng loạt do ̣h́t rắn ó kết hơp vơi hơi ẩm tạo ra m t loại ̣h́t khí không nog không mauo Ch́t rắn ượ sử dung la Ao CaC2 Bo Al4C3 Co CaO Do Nao Câu 14: Nượ mu.i sinh lí ê sat trùngg rửa vết thương trong y họ ̣ó nồng A. 9%o B. 0g9%o C. 5%o D. 1%o Câu 15: Vao mùa lug ê ̣ó nượ sử dungg dân ̣ư ở m t s. vùng thường sử dung ̣h́t X (Có ̣ông thự́ K2SO4oAl2(SO4)3o24H2O) ê lam trong nượo Ch́t X ượ goi la A. thạ̣h ̣aoo B. phèn ̣huao C. mu.i ăno D. vôi s.ngo Câu 16: M t s. loại khẩu trang y tế ̣hứa ̣h́t b t mau en ̣ó kha năng lọ không khío Ch́t ó la A. thạ̣h ̣aoo B. a vôio C. mu.i ăno D. than hoạt tínho Câu 17: Ở trạng thai rắng hơp ̣h́t X tạo thanh m t kh.i trắng goi la “nượ a khô”o Nượ a khô không nóng ̣hay ma thăng hoag ượ dùng ê tạo môi trường lạnh không ̣ó hơi ẩmo Ch́t X la A. O2o B. N2o C. H2Oo D. CO2o Câu 18: Ch́t X (̣hứa khoang 46% N) la loại phân ạm t.t nh́tg ượ inêu ̣hế bằng ̣ạh ̣ho amoniạ tạ dung vơi CO 2 ở nhiệt 180 – 200o Cg dươi 200 atmo Công thự́ ̣ua X la A. (NH2)2COo B. (NH4)2CO3o C. NH4HCO3o D. NH4NO3o Câu 19: Ở inêu kiện thườngg X la ̣h́t khí không maug không mùig nặng hơn không khío Khi hít phai khí nayg sẽ gây ̣am giạ hưng ph́n va mu.n ̣ười (khí ̣ười)o Công thự́ ̣ua X la A. NH3o B. NO2o C. NOo D. N2Oo Câu 20: Ch́t khí nao sau ây ượ tạo ra từ bình ̣hưa ̣hay va dùng ê san xút thu.̣ giam au dạ day? A. CH4o B. N2o C. COo D. CO2o 1.4. BÀI GIẢNG VỀ CÁC HỢP CHẤT HỮU CƠ Câu 1: Khí thiên nhiên ượ dùng lam nhiên liệu va nguyên liệu ̣ho ̣ạ nha may san xút iệng sứg ạmg aṇol metylịgooo Thanh phần ̣hính ̣ua khí thiên nhiên la metano Công thự́ phân tử ̣ua metan la: A. C6H6o B. C2H4o C. CH4o D. C2H2o 13 Câu 2: Đê trang lơp bạ̣ phía bên trong ru t phị́h người ta ̣ần phai sử dung hóa ̣h́t nao sau ây? A. etyl axetato B. glixerolo C. alanino D. glụozơo Câu 3: Thịt gạ bếp la món ăn ặ̣ san ̣ ao ̣ua ồng bao Thai en ở vùng ̣ao Tây Bặ́ ̣huyên dùng ê thiết ai khạh quýo Chỉ bằng phương phap tẩm ươp ̣ạ loại gia vị va hun khói bếp ma không ̣ần dùng thêm ̣h́t bao quan naog thịt gạ bếp ̣ó thê dự trư ượ trong vòng 1 thango Hóa ̣h́t nao dươi ây trong khói bếp ̣ó tạ dung giư ̣ho thịt không bị hỏng? Ao Phenol va foman ehit B. CO2 C. CO D. K2CO3 Câu 4: M t s. axit ̣ạboxylị như axit oxalịg axit tạtrị… gây ra vị ̣hua ̣ho qua śu xanho Trong qua trình lam món śu ngâm ườngg người ta sử dung dung dị̣h nao sau ây ê lam giam vị ̣hua ̣ua qua śu? A. Phèn ̣huao B. Gím ăno C. Nượ vôi trongo D. Mu.i ăno Câu 5: Trong m t s. quang ̣ao trên truynên hìnhg ta thường th́y giơi thiệu vnê loại nượ tương an toan “không có 3-MCPD”o Đây la ̣h́t ̣ sinh ra trong qua trình lên men tự nhiên dùng trong san xút tương truynên th.ngg la tạ nhân gây ung thư ŕt mạnho Cho tên ầy u ̣ua 3-MCPD là 3-Monoclo propanđiolg ̣ông thự́ ̣́u tạo tương ứng ̣ua nó la: Ao HO-CH2-CHOH-CH2Clo B. HO-CH2-CHCl-CH2OHo C. H2N-CH2-CH(NH2)-CH2Clo D. HO-CH2-CHOH-CHCl-CH3o Câu 6: Người ta dùng loại ường nao ê san xút huyết thanh ngot? Ao Đường frụtozo Bo Đường mantozo Co Đường glụozo Do Đường sạ̣arozo Câu 7: Khí X không mau va ̣ó tạ dung xụ́ tiến ̣ạ hoạt ng hô h́p ̣ua trai ̣âyg lam ̣ho oxi dễ dang tiếp xụ́ vơi tế bao trai ̣ây va lam ̣ho trai ̣ây nhanh ̣híno Khí X la Ao sunfurơo Bo etileno Co metano Do ̣ạbonoxito Câu 8: Methan done la m t loại thu.̣ dùng trong ̣ai nghiện ma túyg nó thự̣ ̣h́t ̣ung la m t loại ̣h́t gây nghiện nhưng ‘nhẹ’ hơn ̣ạ loại ma túy thông thường va dễ kiêm soat hơno Công thự́ ̣́u tạo ̣ua nó như hình bên Công thự́ phân tử ̣ua Methan done la: Ao C21H27NO Bo C20H25NO Co C21H29NO Do C21H31NO Câu 9: Hiện nay m t b phận giơi trẻ tập hút Shishao Nhưng nghiên ̣ứu ̣ua ̣ạ nha khoa họ ̣hỉ ra rằngg nhưng người hút shisha ̣ó nguy ̣ơ mặ́ bệnh ung thư phđi va bệnh vnê răng miệng ̣ao hơn nhinêu so vơi nhưng người không húto Nguyên nhân ̣hính la do trong khói shisha ̣ó ̣hứa ̣h́t Ao aspirino Bo ̣afeino Co nịotino Do moọphino Câu 10: Nhóm ̣ạ ̣h́t khí nao dươi ây pha huy tầng ozon khi nồng ̣ua ̣húng trong khí quyên vươt qua tiêu ̣huẩn ̣ho phép? Ao COg CFCg CO2 Bo SO2g NOxg CFCo Co CH4g NOxg CO2 Do CFCg NOxg CH4 Câu 11: Nhóm ̣ạ ̣h́t khí nao dươi ây gây hiệu ứng nha kính khi nồng ̣ua ̣húng trong khí quyên vươt qua tiêu ̣huẩn ̣ho phép? 14 Ao CO2g CFCg CH4 Bo CO2g H2Sg HClo Co N2Og NO2g CO2o Do COg CO2g SO2o Câu 12: Day gồm ̣ạ ̣h́t va thu.̣ nêu ̣ó thê gây nghiện ̣ho ̣on người la: Ao heroing se duxeng erythromixino Bo penixiling pana dolg ̣ọaino Co ̣ọaing se duxeng ̣afeino Do ampixiling erythromixing ̣afeino Câu 13: Loại thu.̣ nao sau ây thu ̣ loại gây nghiện ̣ho ̣on người? A. Se duxeng moọphino B. Penixiling amoxilino C. Thu.̣ ̣am paming para dolo D. Vitamin Cg glụozơo Câu 14: Người ta hút thu.̣ la nhinêu thường mặ́ ̣ạ bệnh nguy hiêm vnê ường hô h́po Ch́t gây hại ̣hu yếu ̣ó trong thu.̣ la la A. axit nịotinịo B. moọphino C. bẹberino D. nịotino Câu 15: Hiện nayg nhinêu nơi ở nông thôn ang sử dung hầm biogas ê xử lí ̣h́t thai trong ̣hăn nuôi gia sụ́g ̣ung ̣́p nhiên liệu ̣ho việ̣ un ńuo Ch́t dễ ̣hay trong khí biogas la A. CH4o B. Cl2o C. N2o D. CO2o 2. CÂU HỎI ĐÁNH GIÁ 2.1. CÂU HỎI TỰ LUẬN Câu 1: Khi dạy phần “Ứng dụng của muối cacbonat” ta có thể hỏi + Vì sao trước khi thi đấu các vận động viên thể thao cần xoa bột trắng vào lòng bàn tay? + Giao viên ̣ó thê gơi ý: Loại b t mau trắng ̣ó tên goi la “Magiê ̣ạbonat” (MgCO3) ma người ta vẫn hay goi la “b t magiê”o MgCO 3 la loại b t rắn mịng nhẹ ̣ó tạ dung hút ẩm ŕt t.to Khi tiến hanh thi ́ug ban tay ̣ua ̣ạ vận ng viên thường ̣ó nhinêu mồ hôio Đinêu ó hết sự́ b́t lơio Khi ̣ó nhinêu mồ hôi ở lòng ban tay sẽ lam giam ma sat khiến ̣ạ vận ng viên sẽ không nắm ̣hặ́ ượ ̣ạ dung ̣u khi thi ́uo Đinêu nay không ̣hỉ anh hưởng x́u ến thanh tị́h ma ̣òn gây nguy hiêm khi trình diễno MgCO3 ̣ó tạ dung h́p thu mồ hôi ồng thời tăng ̣ường ma sat giưa ban tay va ̣ạ dung ̣u thê thao giúp vận ng viên ̣ó thê nắm ̣hặ́ dung ̣u va thự̣ hiện ̣ạ ng tạ ̣huẩn xạ hơno Ngoai ra vơi ̣ạ vận ng viên giau kinh nghiệmg ho ̣ó thê lơi dung khoanh khặ́ “xoa b t” lam giam bơt tâm lí ̣ăng thẳng; sắp xếp lại trình tự thự̣ hiện thao tạg ̣huẩn bị t.t hơn tâm lí thi ́u ê thự̣ hiện ̣ạ thao tạ t.to ** Đây la m t trong nhưng “mẹo nhỏ” trong thi ́u thê thao ̣ung như v́n nê an toan trong thi ́uo Giao viên ̣ó thê kê ̣ho họ sinh nghe ứng dung ̣ua mu.i magie ̣ạbonat thông qua ̣âu ̣huyện trêno Câu 2: Khai thạ tính thự̣ tiễn ̣ua ozon (ứng dungg tạ hại) – ̣hương trình lơp 10o a) Vì sao sau những cơn giông, không khí trở nên trong lành, mát mẻ hơn? + Gơi ý: Sau nhưng ̣ơn mưag nếu dạo bượ trên ường ph.g ồng ru ngg người ta ̣am th́y không khí trong lanhg sạ̣h sẽo Sở dĩ như vậy la ̣ó hai nguyên nhân: 1- Nượ mưa a g t sạ̣h bui bẩn lam bầu không khí ượ trong sạ̣ho 2- Trong ̣ơn giông a xay ra phan ứng tạo thanh ozon từ oxi: Ozon sinh ra la ̣h́t khí mau xanh nhạtg mùi nồngg ̣ó tính oxi hóa mạnho Ozon ̣ó tạ dung tẩy trắng va diệt khuẩn mạnho Khi nồng ozon nhỏg người ta ̣am giạ trong sạ̣hg tươi mato Do vậy 15 sau ̣ơn mưa giông trong không khí ̣ó lẫn ít ozon lam ̣ho không khí trong sạ̣hg tươi mato + Đây la m t hiện tương tự nhiên không xa lạ vơi họ sinho M t s. họ sinh ̣ho rằng ây la inêu hiên nhiên vì “sau ̣ơn mưa trời lại sang”o Tuy nhiên nhìn dươi gọ́ hóa họ thì ta ̣ó thê giai thị́h ượ rõ rang v́n nê nayo b) Vì sao khi sử dụng máy photocopy phải chú ý đến việc thông gió? + Chúng ta nêu biết khi may photọopy lam việ̣ thường xay ra hiện tương phóng iện ̣ao ap do ó ̣ó thê sinh ra khí ozono Vơi m t lương ít ozon trong không khí thì ̣ó tạ dung diệt khuẩng diệt vi trùngo Nhưng nếu lương ozon lại vươt qua giơi hạn ̣ho phép sẽ gây tđn hại ̣ho ại naog pha hoại kha năng miễn dị̣h bệnhg gây ḿt trí nhơg biến đi nhiễm sặ́ thêg gây quai thai ở phu nư mang thaig vovooThậm ̣hí ozon ̣òn la ̣h́t gây ung thư nên tạ hại ̣ua ozon không thê kê hết ượo Tuy nhiên la lương ozon do may photọopy sinh ra ŕt ítg nếu ngẫu nhiên ma tiếp xụ́ vơi nó ̣ung ̣hưa ̣ó thê gây nguy hại ̣ho ̣ơ thêo Nhưng nếu tiếp xụ́ vơi ozon trong thời gian dai va nếu không ̣hú ý lam thông gió ̣ăn phòng thì do ozon tập hơp nhinêu trong phòng ến mự́ vươt tiêu ̣huẩn an toan thì sẽ ̣ó anh hưởng ến sự́ khỏe ̣on ngườio + Cho nên khi sử dung may photọopy ̣ần ̣hú ý ến việ̣ thông gió ̣ho phòng mayo Câu 3: Khai thác ứng dụng hợp chất của flo và cách dùng chảo chống dính? + Vì sao “̣hao không dính” khi ̣hiên ran thự́ ăn lại không bị dính ̣hao? + Thự̣ ra mặt trong ̣ua ̣hao không dính người ta ̣ó trai m t lơp hơp ̣h́t ̣ao phân tửo Đó la politetrafloetilen (-CF2-CF2-)n ượ tôn vinh la “vua ̣h́t dẻo” thường goi la “teflon”o Politetra floetilen ̣hỉ ̣hứa 2 nguyên t. C va F nên liên kết vơi nhau ŕt bnên ̣hặ́o Khi ̣ho teflon vao axit vô ̣ơ hay axit H2SO4 ậm ặ̣g nượ ̣ường thuy (hỗn hơp 3VHCl va 1VHNO3 ặ̣)g vao dung dị̣h kinêm un sôi thì teflon không hnê biến ̣h́to Dùng teflon trang lên ay ̣hao khi un vơi nượ sôi không hnê xay ra b́t kì tạ dung naoo Cạ loại dầu ăng mu.ig d́mg… ̣ung không xay ra hiện tương gìo Cho dù không ̣ho dầu mỡ ma trự̣ tiếp ran ̣ag trứng trong ̣hao thì ̣ung không xay ra hiện tương gìo M t inêu ̣hú ý la không nên .t nóng ̣hao không trên bếp lửa vì teflon ở nhiệt trên 250oC la bắt ầu phân huy va thoat ra ̣h́t ̣o Khi rửa ̣hao không nên ̣ha xat bằng ̣ạ ồ vật ̣ứng vì ̣ó thê gây tđn hại ̣ho lơp ̣h.ng dínho + “Chảo không dính” hiện nay được các bà nội trợ sử dụng khá nhiều. Công dụng của chảo đã làm hài lòng tất cả các đầu bếp khó tínho Nhưng ít ai hiêu ượ vì sao ̣hao không dính lại ưu việt ến vậyo Câu 4: Khai thác kiến thức và ứng dụng của ancol (lớp 11), tính chất của amin (lớp 12)? + Vì sao rượu lại làm mất mùi tanh của cá? + Giải thích: Ca tanh do trong ̣a ̣ó trimetylamin (CH3)3N va imetylamin (CH3)2NH va metyl amin CH3NH2 la nhưng ̣h́t ̣ó mùi khó ngửio Khi ̣hiên ̣a ta ̣ho thêm m t ít rươu ̣ó thê pha huy ượ mùi tanh ̣ao Vì trimetylamin thường “lẫn tr.n” trong ̣a nên người ta khó trụ nó rao Nhưng trong rươu ̣ó ̣ồng ̣ồn ̣ó thê hòa tan trimetylamin nên ̣ó thê lôi ượ trimetylamin ra khỏi ̣hđ ẩno Khi ̣hiên ̣a ở nhiệt ̣ao ̣a trimetylamin va ̣ồn nêu bay hơi hếtg nên ̣hỉ m t lụ́ sau mùi tanh ̣a sẽ bay i 16 hếto Ngoai ra trong rươu ̣ó m t ít etylaxetat ̣ó mùi dễ ̣hịu nên rươu ̣ó tạ dung thêm mùi thơm ŕt t.to + Lưu ý: Đây la m t kinh nghiệm thường th́y khi ̣hế biến thự́ ăn liên quan ến ̣ao Giao viên ̣ần giai thị́h ̣ho họ sinh biết ượ ̣ơ sở hóa họ ̣ua kinh nghiệm trêno Từ ó giúp ̣ạ em th́y ượ nhưng ứng dung ời thường ̣ua hóa họ nhằm tăng thêm ninêm yêu thị́h .i vơi môn hóa họo Câu 5: Giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi khi dạy phần ứng dung ̣ua “Mu.i nhôm” (lơp 12) + Vì sao phèn chua lại làm sạch nước? + Gợi ý: Phèn ̣hua la mu.i sunfat kép ̣ua nhôm va kali ở dạng tinh thê ngậm nượ 24 phân tử nượ nên ̣ó ̣ông thự́ hóa họ la K2SO4oAl2(SO4)3o24H2Oo Phèn ̣hua không ̣g ̣ó vị ̣hat ̣huag ít tan trong nượ lạnh nhưng tan ŕt nhinêu trong nượ nóngo Khi ̣ho phèn ̣hua vao nượ sẽ phân li ra ion Al3+o Chính ion Al3+ nay bị thuy phân theo phương trình: Al3+ + 3H2O → Al(OH)3↓ + 3H+ Kết qua tạo ra Al(OH)3 la ̣h́t kết tua dạng keo nên khi khúy phèn ̣hua vao nượg nó kết dính ̣ạ hạt ́t nhỏ lơ lửng trong nượ ụ thanh hạt ́t to hơng nặng va ̣hìm xu.ng lam trong nượo Nên trong dân gian ̣ó ̣âu: “ Anh ừng bặ́ bậ̣ lam ̣aoo Phèn ̣hua em anh nượ nao ̣ung trong” Phèn ̣hua ŕt ̣ó ị́h ̣ho việ̣ xử lí nượ ụ ở ̣ạ vùng lu ê ̣ó nượ trong dùng ̣ho tắmg giặto Vì ̣ụ phèn ̣hua trong va sang ̣ho nên ông y ̣òn goi la minh phan (minh la trong trắngg phan la phèn)o + Lưu ý: Đây la m t ứng dung thông dung ̣ua phèn trong ̣u ̣ s.ngo Qua bai họg họ sinh biết ượ nguyên lí lam trong nượ ̣ua phèn ̣huao Câu 6: Giao viên ̣ó thê nêu ̣âu hỏi khi dạy phần “Cạbon ioxit”-lơp 11o + Vì sao khi mở bình nước ngọt có ga lại có nhiều bọt khí thoát ra? + Giải thích: Nượ ngot không khạ nượ ường ḿy ̣hỉ ̣ó khạ la ̣ó thêm khí ̣ạbonị CO2o Ở ̣ạ nha may san xút nượ ngotg người ta dùng ap lự̣ lơn ê ép CO 2 hòa tan vao nượo Sau ó nạp vao bình va óng kín lại thì thu ượ nượ ngoto Khi bạn mở nắp bìnhg ap sút bên ngoai th́p nên CO2 lập tự́ bay vao không khío Vì vậy ̣ạ bot khí thoat ra gi.ng như lụ́ ta un nượ sôio Vnê mùa hè người ta thường thị́h u.ng nượ ngot ươp lạnho Khi ta u.ng nượ ngot vao dạ dayg dạ day va ru t không hnê h́p thu khí CO2o Ở trong dạ day nhiệt ̣ao nên CO 2 nhanh ̣hóng theo ường miệng thoat ra ngoaig nhờ vậy nó mang i bơt m t nhiệt lương trong ̣ơ thê lam ̣ho người ta ̣ó ̣am giạ mat mẻg dễ ̣hịuo Ngoai ra CO 2 ̣ó tạ dung kị́h thị́h nhẹ thanh dạ dayg tăng ̣ường việ̣ tiết dị̣h vịg giúp nhinêu ̣ho tiêu hóao + Lưu ý: Hiện tương ̣ó nhinêu bot khí thoat ra từ bình nượ ngot ̣ó ga hay ̣hai bia thì ̣hặ́ hẳn họ sinh nao ̣ung biếto Nhưng khi giai thị́h khí ó la khí gì va ̣ó ̣ông dung ra sao thì không ít họ sinh biết ượo Câu 7: Giao viên ̣ó thê ặt ̣âu hỏi ̣ho họ sinh tra lời vnê ̣ạh pha loang axit H 2SO4 khi dạy phần tính ̣h́t vật lí ̣ua axit sunfurị ặ̣ trong bai “Axit sunfuric”- lơp 10o + Vì sao không nên đổ nước vào axit sunfuric đậm đặc mà chỉ có thể đổ từ từ axit sunfuric đậm đặc vào nước? Vì sao vậy ? 17 + Giải thích: Khi axit sunfurị gặp nượ thì lập tự́ sẽ ̣ó phan ứng hóa họ xay rag ồng thời sẽ tỏa ra m t nhiệt lương lơno Axit sunfurị ặ̣ gi.ng như dầu va nặng hơn trong nượo Nếu bạn ̣ho nượ vao axitg nượ sẽ nđi trên bnê mặt axito Khi xay ra phan ứng hóa họg nượ sôi manh liệt va bắn tung tóe gây nguy hiêmo Trai lạig khi bạn ̣ho axit sunfurị vao nượ thì tình hình sẽ khạ: axit sunfurị ặ̣ nặng hơn nượg nếu ̣ho từ từ axit vao nượ rồi khúy nêug nó sẽ ̣hìm xu.ng ay nượg sau ó phân b. nêu trong toan b dung dị̣ho Như vậy khi ̣ó phan ứng xay rag nhiệt lương sinh ra ượ phân b. nêu trong dung dị̣hg nhiệt sẽ tăng từ từ không lam ̣ho nượ sôi lên m t ̣ạh qua nhanho M t ̣hú ý la khi pha loãng axit sunfuric ta luôn luôn nhớ là “phải đổ từ từ ” axit vào nước và không nên pha trong các bình thủy tinh. Bởi vì thuy tinh sẽ dễ vỡ khi tăng nhiệt o + Có thê nóig v́n nê an toan khi lam thí nghiệm ượ ặt lên hang ầu vơi nhưng tiết dạy ̣ó sử dung hóa ̣h́to Đặ̣ biệt khi tiếp xụ́ vơi axit H 2SO4 ặ̣ vì nó ŕt nguy hiêmo Câu 8: Giao viên ̣ó thê khai thạ va ặt v́n nê khi họ bai “Hợp kim của sắt”- lơp 12o + Chảo, muôi, dao đều được làm từ sắt. Vì sao chảo lại giòn ? muôi lại dẻo, còn dao lại sắc? + Giải thích ượ inêu nay òi hỏi họ sinh phai biết ượ tính ̣h́t ̣ua sắt ̣ung như hơp kim ̣ua nó: Chao xao raug muôi va dao nêu lam từ sắto Thế nhưng loại sắt ê ̣hế tạo ̣húng lại không gi.ng nhauo Sắt dùng ê lam ̣hao la “gang”o Gang ̣ó tính ̣h́t la ŕt giòno Trong ̣ông nghiệpg người ta ńu ̣hay lỏng gang ê đ vao khuông goi la “ ụ́ gang” Muôi mụ́ ̣anh ượ ̣hế tạo bằng “thép non”o Thép non không giòn như gango Người ta thường dùng búa ê rèng biến thép thanh ̣ạ ồ vật ̣ó hình dạng khạ nhauo Dao thai rau không ̣hế tạo từ thép non ma bằng “thép”o Thép vừa dẻo vừa dat mỏng ượg ̣ó thê rèng ̣ắt got nên ŕt sặ́o + V́n nê từ sắt ̣ó thê inêu ̣hế nhưng vật dung ̣ó ̣hự́ năng khạ nhau ượ sử dung ŕt r ng rai trong ̣u ̣ s.ngo Câu 9: Giao viên ̣ó thê hỏi họ sinh sau khi dạy xong bai “Flo” - lơp 10 hay “Hợp chất silic”- lơp 11o ao Tại sao không dùng bình thủy tinh đựng dung dịch HF? + Gợi ý: Tuy dung dị̣h axit HF la m t axit yếu nhưng nó ̣ó kha năng ặ̣ biệt la ăn mòn thuy tinho Do thanh phần ̣hu yếu ̣ua thuy tinh la silị ioxit SiO2 nên khi ̣ho dung dị̣h HF vao thì ̣ó phan ứng xay ra: SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O + Lưu ý: Đây la phần kiến thự́ ma b́t kì họ sinh nao ̣ung phai biết ượ sau khi họ bai Flo va hơp ̣h́t ̣ua nóo Họ sinh biết giai thị́h va vận dung trong thự̣ tiễn tranh việ̣ dùng bình thuy tinh ựng dung dị̣h HF! bo Làm thế nào có thể khắc được thủy tinh? + Mu.n khặ́ thuy tinh người ta nhúng thuy tinh vao sap nóng ̣hayg nḥ́ ra ̣ho ngu ig dùng vật nhon khặ́ hình anh ̣ần khặ́ nhờ lơp sap ḿt ig rồi nhỏ dung dị̣h HF vaog thuy tinh sẽ bị ăn mòn ở nhưng ̣hđ lơp sap bị ̣ao i: SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O 18 Nếu không ̣ó dung dị̣h HF thì thay bằng dung dị̣h H2SO4 ặ̣ va b t CaF2o Lam tương tự như trên nhưng ta ̣ho b t CaF 2 vao ̣hỗ ̣ần khặ́g sau ó ̣ho thêm H 2SO4 ặ̣ vao va ĺy t́m kính khạ ặt trên ̣hỗ ̣ần khặ́o Sau m t thời giang thuy tinh ̣ung sẽ bị ăn mòn ở nhưng nơi ̣ạo sapo CaF2 + 2H2SO4 → CaSO4 + 2HF↑ ( dùng t́m kính ̣he lại) Sau ó SiO2 + 4HF → SiF4 + 2H2O + Kết luận: Đây la m t v́n nê ŕt thự̣ tế khi ma nghnê khặ́ thuy tinh ang phat triên ở nượ tao Sau bai họg họ sinh không nhưng biết ượ phương phap khặ́ thuy tinh ma ̣òn ̣ó thê giai thị́h ượ v́n nê nayo Thậm ̣hí ây la ̣ơ sở ̣ho việ̣ họ nghnêg khơi gơi ninêm am mê họ tậpg họ sinh ̣ó thê tự lam thí nghiệm nay trong tiết thự̣ hanho ** Giao viên ̣ó thê lồng vao bai “Flo” khi dạy phần tính ̣h́t hóa họ hoặ̣ nêu v́n nê trên ê dẫn dắt vao bai “Hơp ̣h́t silị” Câu 10: Khi dạy bai “Tinh bột”- lơp 12o Giao viên ̣ó thê nêu v́n nê: Vì sao gạo nếp lại dẻo? rồi dẫn dắt vao bai mơi hoặ̣ xen kẽ vao bai giang khi trình bay phần ̣́u tạo phân tử tinh b to + Vì sao gạo nếp lại dẻo? + Gợi ý: Tinh b t la hỗn hơp ̣ua hai thanh phần: amilozơ va amilopẹtino Hai loại nay thường không tạh rời nhau ượo Trong mỗi hạt tinh b tg amilopẹtin la vỏ bọ nhân amilozơo Amilozơ tan ượ trong nượ ̣òn amilopẹtin hầu như không tang trong nượ nóng amilopẹtin trương lên tạo thanh hồo Tính ̣h́t nay quyết ịnh ến tính dẻo ̣ua hạt ̣ó tinh b to Trong mỗi hạt tinh b tg lương amilopẹtin ̣hiếm 80%g amilozơ ̣hiếm khoang 20% nên ̣ơm gạo tẻg ngô tẻg banh mì thường ̣ó dẻo bình thườngo Tinh b t trong gạo nếpg ngô nếp ̣hứa lương amilopẹtin ŕt ̣aog khoang 90% lam ̣ho ̣ơm nếpg xôi nếpg … ŕt dẻog dẻo ến mự́ dínho + Có thê nói: v́n nê trên la hiên nhiên trong ời s.ng ma b́t kì ai ̣ung biết hiện tương nayo Câu 11: Khi dạy vnê tính ̣h́t ̣ung như ứng dung ̣ua photpho- lơp 11g ta ̣ó thê khai thạ * “Thuốc chuột” là chất gì mà có thể làm chuột chết? Tại sao nhưng ̣on ̣hu t sau khi ăn thu.̣ ̣hu t lại i tìm nượ u.ngo Vậy thu.̣ ̣hu t la gì? Cai gì a lam ̣ho ̣hu t ̣hết? Nếu sau khi ăn thu.̣ ma không ̣ó nượ u.ng thì ̣hu t ̣hết hay không? + Gợi ý: Thanh phần thu.̣ ̣hu t la kẽm photphua Zn3P2o Sau khi ăng Zn3P2 bị thuy phân ŕt mạnhg ham lương nượ trong ̣ơ thê ̣hu t giamg nó khat va i tìm nượ: Zn3P2 + 6H2O → 3Zn(OH)2 + 2PH3↑ Chính PH3 (photphin) a giết ̣hết ̣hu to Cang nhinêu nượ ưa vao ̣ơ thê ̣hu t → PH3 thoat ra nhinêu → ̣hu t ̣ang nhanh ̣hếto Nếu không ̣ó nượ ̣hu t sẽ lâu ̣hết hơno + Thự̣ tế tại Việt Nam: V́n nê diệt ̣hu t ang ượ moi người quan tâm vì ̣hu t la ̣on vật mang nhinêu mầm bệnh truynên nhiễm ̣ho ̣on người va hay pha hoại mùa mango “Thu.̣ ̣hu t” ang ượ dùng vơi mụ ị́h trêno Nhưng ây la loại thu.̣ ŕt ̣ nên dễ anh hưởng ến sự́ khỏe ̣on ngườig vì vậy giao viên nên hương dẫn ̣ho họ sinh biết ̣ơ ̣hế diệt ̣hu t ̣ua thu.̣ ̣hu t nhằm biết ̣ạh sử dung an toano 19 Câu 12: Giao viên ̣ó thê nêu hiện tương sau khi dạy phần tính ̣h́t vật lí hoặ̣ trong phần nêu ứng dung ̣ua ̣ạbon trong bai “Cacbon” - lơp 11 ̣ho họ sinh suy nghĩg sau ó giao viên nhận xét va bđ sungo * Vì sao khi cơm bị khê người ta thường cho vào nồi cơm một mẩu than củi ? + Do than ̣ui x.p ̣ó tính h́p phu nên h́p phu mùi khét ̣ua ̣ơm lam ̣ho ̣ơm ỡ mùi khêo + Lưu ý: Đây la mẹo vặt thường ượ dùng khi không may ̣ơm bị khêo Câu 13: Trở lại v́n nê vnê kha năng không duy trì sự ̣hay ̣ua CO 2- lơp 11g giao viên ̣ó thê khai thạ phần tính ̣h́t hóa họ ̣ua CO2 từ ó biết vận dung trong ̣u ̣ s.ngo * Vì sao ta không thể dập tắt đám cháy của các kim loại mạnh: K, Na, Mg,… bằng khí CO2? + Do ̣ạ kim loại trên ̣ó tính khử mạnh nên vẫn ̣hay ượ trong khí quyên CO2o 2Mg + CO2 → 2MgO + C Cạbon sinh ra lại tiếp tụ ̣hay: C + O2 → CO2 + Trong thự̣ tế: Đê dập tắt ̣ạ am ̣hay thông thường người ta thường dùng khí CO2o Tuy nhiên m t s. am ̣hay ̣ó ̣ạ kim loại mạnh thì CO 2 không nhưng không dập tắt ma lam ̣ho lửa ̣hay thêm gây thiệt hại nghiêm trongo Câu 14: Giao viên ̣ó thê nêu hiện tương “đánh gió” khi dạy phần trạng thai tự nhiên ̣ua hi ro sunfua- lơp 10g ̣ho họ sinh biết ̣ạh ̣hưa bệnh “ dân gian” nayo *Vì sao ta hay dùng bạc để “đánh gió” khi bị bệnh cảm? + Giải thích: Khi bị bệnh ̣amg trong ̣ơ thê ̣on người sẽ tị́h tu m t lương khí H 2S tương .i ̣aoo Chính lương H2S sẽ lam ̣ho ̣ơ thê mệt mỏio Khi ta dùng bạ̣ ê anh gió thì Ag sẽ tạ dung vơi khí H 2So Do óg lương H2S trong ̣ơ thê giam va dần sẽ hết bệnho Miếng bạ̣ sau khi anh gió sẽ ̣ó mau en xam: 4Ag + 2H2S + O2 → 2Ag2S↓ ( en xam) + 2H2O + Thực tế: Hiện tương “ anh gió” a ượ ông ba ta sử dung từ ŕt xa xưa ̣ho ến tận bây giờ ê ̣hưa bệnh ̣amo Cạh lam nay ŕt ̣ó ̣ơ sở khoa họ ma moi người ̣ần phai biếto Câu 15: Giao viên ặt v́n nê liên quan ến thự̣ tiễn khi họ vnê tính ̣h́t kém bnên nhiệt ̣ua mu.i amoni trong bai “Muối amoni” –lơp 11o *Vì sao “bánh bao” thường rất xốp và có mùi khai? + Giải thích: Khi lam banh bao người ta thường ̣ho ít b t nở NH 4HCO3 vao b t mìo Khi nương banhg NH4HCO3 phân huy thanh ̣ạ ̣h́t khí va hơi thoat ra nên lam ̣ho banh x.p va nởo NH4HCO3(r) → NH3↑ + CO2↑ + H2O↑ Do khí NH3 sinh ra nên lam ̣ho banh bao ̣ó mùi khaio + Trên thực tế: Hiện nay thông thường banh bao vẫn ̣òn tr n b t nở NH 4HCO3 nên banh vẫn ̣ó mùi khai ma không phai họ sinh nao ̣ung giai thị́h ượo Câu 16: Khai thạ v́n nê thự̣ tiễn thông qua bai “Photpho”- lơp 11o * “Ma trơi” là gì? Ma trơi thường xuất hiện ở đâu? + Trong xương ̣ua ng vật luôn ̣ó ̣hứa m t ham lương photphoo Khi ̣ơ thê ng vật ̣hết ig nó sẽ phân huy m t phần thanh photphin PH 3 va lẫn m t ít iphotphin P2H4o Photphin không tự b.̣ ̣hay ở nhiệt thườngo Khi un nóng ến 150 o C thì nó 20