Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Kinh nghiệm dạy văn bản nhật dụng ngữ văn 8...

Tài liệu Kinh nghiệm dạy văn bản nhật dụng ngữ văn 8

.DOC
13
90
54

Mô tả:

Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 S¸NG KIÕN KINH NGHIÖM: MéT Sè KINH NGHIÖM TRONG GI¶NG D¹Y V¡N B¶N NHËT DôNG ë NG÷ V¡N 8 A. PhÇn më ®Çu I. LÝ do chän S¸NG KIÕN KINH NGHIÖM. 1. C¬ së lý luËn Trong hÖ thèng ch¬ng tr×nh gi¸o dôc, m«n Ng÷ v¨n cã mét vÞ trÝ hÕt søc quan träng. Tríc hÕt, Ng÷ v¨n lµ mét m«n häc thuéc nhãm khoa häc x· héi cã tÇm quan träng trong viÖc gi¸o dôc quan ®iÓm, t tëng, t×nh c¶m cho häc sinh. M«n Ng÷ v¨n cßn lµ mét m«n häc c«ng cô, gãp phÇn h×nh thµnh nh÷ng con ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn ngµy cµng cao. §ång thêi gãp phÇn x©y dùng nh©n c¸ch cho häc sinh, nh÷ng c«ng d©n trÎ cã lßng yªu níc, niÒm tù hµo d©n téc s©u s¾c, cã ý thøc tù tu dìng, biÕt yªu th¬ng, quÝ träng gia ®×nh, b¹n bÌ, biÕt híng tíi nh÷ng t×nh c¶m cao ®Ñp nh lßng nh©n ¸i, tinh thÇn t«n träng lÏ ph¶i, sù c«ng b»ng, sù c¨m ghÐt c¸i ¸c, c¸i xÊu. M«n Ng÷ v¨n còng gióp cho häc sinh biÕt rÌn luyÖn ®Ó cã tÝnh tù lËp, cã t duy s¸ng t¹o, bíc ®Çu cã n¨ng lùc thùc hµnh vµ sö dông tiÕng ViÖt nh mét c«ng cô ®Ó t duy, giao tiÕp. Nãi nh Maxim Gorki: “V¨n häc lµ nh©n häc”. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu gi¸o dôc nªu trªn, ch¬ng tr×nh, ph¬ng ph¸p gi¶ng d¹y vµ bé s¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n ®æi míi ®· kÞp thêi ®¸p øng mét c¸ch c¨n b¶n. Tõ n¨m häc 2002-2003, Bé Gi¸o dôc - §µo t¹o ®· cho thùc hiÖn ch¬ng tr×nh thay s¸ch gi¸o khoa trªn c¶ níc. Bªn c¹nh nh÷ng híng c¶i tiÕn chung nh gi¶m t¶i, t¨ng thùc hµnh, g¾n víi ®êi sèng, th× nÐt næi bËt nhÊt cña ch¬ng tr×nh vµ s¸ch gi¸o khoa m«n Ng÷ v¨n lµ híng tÝch hîp. BiÓu hiÖn râ nhÊt cña híng tÝch hîp chÝnh lµ viÖc s¸t nhËp ba ph©n m«n: V¨n- TiÕng ViÖt- TËp lµm v¨n vµo mét chØnh thÓ lµ Ng÷ v¨n. Ngoµi ra, trong ch¬ng tr×nh míi, c¸c nhµ so¹n s¸ch ®· ®a vµo nhiÒu bµi, nhiÒu thuËt ng÷ míi mµ trong ch¬ng tr×nh cò, gi¸o viªn vµ häc sinh cha ®îc lµm quen; hoÆc nhiÒu kh¸i niÖm cã phÇn kh¸c víi c¸ch nh×n xa nay. §iÒu ®ã ®· lµm phong phó thªm vµ cËp nhËt hãa hÖ thèng kiÕn thøc cho c¶ ngêi d¹y vµ ngêi häc. §Æc biÖt trong ch¬ng tr×nh Ng÷ v¨n THCS ®îc x©y dùng theo tinh thÇn tÝch hîp, theo híng ®ång t©m. C¸c v¨n b¶n ®îc lùa chän theo tiªu chÝ kiÓu v¨n b¶n vµ t¬ng øng víi kiÓu v¨n b¶n lµ thÓ lo¹i t¸c phÈm chø kh«ng ph¶i lµ sù lùa chän theo lÞch sö v¨n häc vÒ néi dung. Ngoµi yªu cÇu vÒ tÝnh t tëng, phï hîp víi t©m lý løa tuæi THCS cßn cã néi dung lµ tÝnh cËp nhËt, g¾n kÕt víi ®êi sèng, ®a häc sinh trë l¹i nh÷ng vÊn ®Ò quen thuéc, gÇn gòi hµng ngµy, võa cã tÝnh l©u dµi mµ mäi ngêi ®Òu qu©n t©m ®Õn. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 V¨n b¶n NhËt dông trong ch¬ng tr×nh ng÷ v¨n THCS nãi chung vµ Ng÷ v¨n 8 nãi riªng mang néi dung “gÇn gòi, bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng tríc m¾t cña con ngêi vµ céng ®ång trong x· héi hiÖn ®¹i”, híng ngêi häc tíi nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù h»ng ngµy mµ mçi c¸ nh©n, céng ®ång ®Òu quan t©m nh m«i trêng, d©n sè, søc khoÎ céng ®ång, quyÒn trÎ em... Nh÷ng v¨n b¶n nµy gióp cho ngêi d¹y dÔ dµng ®¹t ®îc môc tiªu: t¨ng tÝnh thùc hµnh, gi¶m lý thuyÕt, g¾n bµi häc víi thùc tiÔn. XuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ ®ã t«i muèn ®a ra mét sè ý kiÕn ®Ó trang bÞ cho m×nh PPDH cã hiÖu qu¶ nh÷ng v¨n b¶n nhËt dông ë Ng÷ v¨n 8. 2. C¬ së thùc tiÔn. HiÖn nay häc sinh cã xu híng xem nhÑ häc nh÷ng m«n x· héi nãi chung, m«n Ng÷ v¨n nãi riªng. V× thÕ mµ chÊt lîng häc v¨n ngµy cµng gi¶m sót. Häc sinh kh«ng say mª, yªu thÝch m«n häc mµ say mª vµo nh÷ng m«n mang xu híng thêi cuéc nh tiÕng Anh,Tin häc, ©m nh¹c.... v× vËy ®ßi hái ngêi gi¸o viªn Ng÷ v¨n ph¶i t¹o ®îc giê häc s«i nçi thu hót häc sinh thÝch häc v¨n. §iÒu nµy yªu cÇu ngêi gi¸o viªn ph¶i cã t©m huyÕt víi nghÒ, t×m ra ®îc nh÷ng thuËn lîi, khã kh¨n trong giê häc ®Ó kÞp thêi uèn n¾n gióp häc sinh lÜnh héi kiÕn thøc. Ch¬ng tr×nh SGK THCS nãi chung vµ SGK Ng÷ v¨n 8 nãi riªng ®a vµo häc mét sè v¨n b¶n míi, ®ã lµ v¨n b¶n NhËt dông. V¨n b¶n nµy chiÕm sè luîng kh«ng nhiÒu nhng PPDH v¨n b¶n nhËt dông cßn h¹n chÕ. Cho nªn giê gi¶ng d¹y vµ häc tËp v¨n b¶n nhËt dông gÆp kh«ng Ýt khã kh¨n. NhiÒu ý kiÕn cho r»ng: “chÊt v¨n” trong v¨n b¶n nhËt dông kh«ng nhiÒu, nÕu kh«ng chó ý dÔ biÕn giê Ng÷ v¨n thµnh bµi thuyÕt minh vÒ mét vÊn ®Ò lÞch sö, sinh häc hay ph¸p luËt, dÉn ®Õn hiÖu qu¶ c¸c tiÕt d¹y häc c¸c lo¹i v¨n b¶n nµy cha cao. B¶n th©n t«i ®ang trùc tiÕp gi¶ng d¹y Ng÷ v¨n 8 t«i nhËn thÊy m×nh cßn béc lé rÊt nhiÒu h¹n chÕ c¶ vÒ ph¬ng ph¸p vµ kiÕn thøc, nhÊt lµ ph¬ng ph¸p d¹y c¸c v¨n b¶n NhËt dông. ChÝnh v× nh÷ng lý do trªn, t«i ®· m¹nh d¹n ®a ra s¸ng kiÕn :“ Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8” ®Ó gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ giê d¹y v¨n b¶n NhËt dông vµ gióp häc sinh yªu thÝch häc v¨n. II. Môc ®Ých S¸NG KIÕN KINH NGHIÖM. §a ra híng gi¶i quyÕt mét sè kiÕn thøc vµ ph¬ng ph¸p d¹y häc, tõ ®ã cã thªm kinh nghiÖm ®Ó d¹y tèt phÇn v¨n b¶n NhËt dông, ®¸p øng nhu cÇu Ng÷ v¨n 8 hiÖn nay. III. Thêi gian-®Þa ®iÓm: 1. Thêi gian: B¾t ®Çu th¸ng 9/2009 Hoµn thµnh th¸ng 4/2010 2. §Þa ®iÓm: Líp 8A, 8B Trêng THCS Lao B¶o. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 IV. Nh÷ng ®ãng gãp vÒ mÆt lý luËn, vÒ mÆt thùc tiÔn: - VÒ lÝ luËn: S¸ng kiÕn kinh nghiÖm cña t«i gãp phÇn t×m hiÓu, bæ sung thªm lÝ luËn vÒ ph¬ng ph¸p d¹y häc v¨n b¶n NhËt dông ë líp 8. -VÒ thùc tiÔn: Ngoµi ra nã cã thÓ lµ tµi liÖu tham kh¶o cÇn thiÕt phôc vô cho viÖc gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông. V. Ph¬ng ph¸p. §Ó nghiªn cøu s¸ng kiÕn nµy t«i ®· sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p quan s¸t: H×nh thøc chñ yÕu cña ph¬ng ph¸p lµ dù giê ®ång nghiÖp tõ ®ã t«i cã thÓ ph¸t hiÖn ra nh÷ng u nhîc ®iÓm trong bµi d¹y cña c¸c ®ång nghiÖp . - Ph¬ng ph¸p so s¸nh: Víi ph¬ng ph¸p nµy t«i cã thÓ ph©n lo¹i, ®èi chiÕu kÕt qu¶ nghiªn cøu. - Ngoµi ra t«i cßn sö dông nh÷ng ph¬ng ph¸p hç trî kh¸c nh: ®äc tµi liÖu, thèng kª, t×m hiÓu th«ng tin ë trªn c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, th¨m dß ý kiÕn cña häc sinh, trao ®æi kinh nghiÖm cïng ®ång nghiÖp. B. PhÇn néi dung I. NhËn xÐt chung 1. LÞch sö vÊn ®Ò nghiªn cøu C¸c v¨n b¶n NhËt dông ë s¸ch gi¸o khoa vµ mét sè ®Þnh híng ë s¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 6,7,8,9 t«i nhËn thÊy r»ng ngêi biªn so¹n s¸ch ®· ®a ra nh÷ng híng dÉn vÒ ph¬ng ph¸p häc vµ d¹y. Tuy nhiªn ®ã míi chØ lµ ph¬ng ph¸p chung kh«ng thÓ ¸p dông ®èi víi tÊt c¶ c¸c vïng miÒn kh¸c nhau.V× vËy khi chän s¸ng kiÕn nµy t«i ®· lÜnh héi c¸c t liÖu híng dÉn cña c¸c t¸c gi¶ ®Ò cËp ë s¸ch gi¸o khoa vµ gi¸o viªn Ng÷ v¨n THCS ®ång thêi ®a ra nh÷ng ý kiÕn nh»m gãp phÇn lµm cho ngêi d¹y cã sù lùa chän ph¬ng ph¸p phï hîp. 2. C¬ së lý luËn Nãi ®Õn v¨n b¶n NhËt dông tríc hÕt lµ nãi ®Õn tÝnh chÊt néi dung cña v¨n b¶n. §ã lµ nh÷ng bµi viÕt cã néi dung gÇn gòi, bøc thiÕt ®èi víi cuéc sèng tríc m¾t cña con ngêi vµ céng ®ång x· héi nh: thiªn nhiªn, m«i trêng, d©n sè, quyÒn trÎ em, ma tuý... V¨n b¶n NhËt dông cã thÓ dïng tÊt c¶ c¸c thÓ lo¹i còng nh c¸c kiÓu v¨n b¶n. Môc tiªu cña m«n Ng÷ v¨n: gãp phÇn h×nh thµnh nh÷ng con ngêi cã tr×nh ®é häc vÊn phæ th«ng c¬ së, chuÈn bÞ cho hä ra ®êi hoÆc tiÕp tôc cho hä häc lªn bËc cao h¬n. §ã lµ nh÷ng ngêi cã ý thøc tù tu dìng, biÕt yªu th¬ng, qóy träng gia ®×nh, b¹n bÌ; cã lßng yªu níc,biÕt híng tíi nh÷ng t tëng, t×nh c¶m cao ®Ñp nh lßng nh©n ¸i, tinh thÇn t«n träng lÏ ph¶i, sù c«ng b»ng, lßng c¨m ghÐt c¸i xÊu, c¸i ¸c. §ã lµ nh÷ng con ngêi Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 biÕt rÌn luyÖn ®Ó cã tÝnh tù lËp, cã t duy s¸ng t¹o, bíc ®©u cã n¨ng lùc c¶m thô c¸c gi¸ trÞ ch©n, thiÖn, mÜ trong nghÖ thuËt, cã n¨ng lùc thùc hµnh vµ n¨ng lùc sö dông TiÕng ViÖt nh mét c«ng cô ®Ó t duy, giao tiÕp. §ã còng lµ nh÷ng ngêi cã ham muèn ®em tµi trÝ cña m×nh cèng hiÕn cho sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ Tæ Quèc HÖ thèng v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 8 lµ bµi b¸o thuyÕt minh khoa häc nh Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000; ¤n dÞch, thuèc l¸; Bµi to¸n d©n sè. Nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù cËp nhËt cña c¸ nh©n vµ céng ®ång hiÖn ®¹i ®îc kh¬i dËy, sÏ ®¸nh thøc vµ lµm giµu t×nh c¶m vµ ý thøc c«ng d©n, céng ®ång trong mçi ngêi häc gióp c¸c em dÔ hoµ nhËp h¬n víi cuéc sèng x· héi mµ chóng ta ®ang sèng. II. Néi dung s¸ng kiÕn kinh nghiÖm. 1. NhiÖm vô. - T×m hiÓu tµi liÖu, ch¬ng tr×nh SGK, nghiªn cøu vÒ ph¬ng ph¸p d¹y v¨n b¶n NhËt dông - T×m hiÓu thùc tr¹ng cña viÖc d¹y v¨n b¶n nhËt dông ë Ng÷ v¨n 8. 2. C¸c néi dung cô thÓ. a. HÖ thèng v¨n b¶n nhËt dông trong SGK Ng÷ v¨n 8. STT Tªn v¨n b¶n §Ò tµi nhËt dông cña v¨n b¶n 1 Th«ng tin vÒ ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000 M«i trêng 2 ¤n dÞch, thuèc l¸ TÖ n¹n x· héi 3 Bµi to¸n d©n sè D©n sè B¶ng thèng kª trªn cho thÊy c¸c v¨n b¶n nhËt dông ®îc d¹y häc ë Ng÷ v¨n 8 ý nghÜa néi dung c¸c v¨n b¶n nµy ®Òu lµ nh÷ng vÊn ®Ò gÇn gòi, quen thuéc, bøc thiÕt ®èi víi con ngêi vµ céng ®ång x· héi hiÖn ®¹i. Cïng víi sù ph¸t triÓn vÒ t©m lý vµ nhËn thøc cña häc sinh, c¸c vÊn ®Ò ®ù¬c ®Ò cËp trong c¸c v¨n b¶n NhËt dông ngµy mét phøc t¹p h¬n. b. §Æc ®iÓm néi dung v¨n b¶n nhËt dông ë Ng÷ v¨n 8. * V¨n b¶n “Th«ng tin vÒ ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000” lµ v¨n b¶n thuyÕt minh tr×nh bµy vÒ t¸c h¹i cña bao b× ni l«ng ®èi víi m«i trêng vµ søc khoÎ con ngêi. §· ®Õn lóc chóng ta ph¶i nh×n nhËn l¹i thãi quen dïng bao b× ni l«ng ®Ó cã hµnh ®éng thiÕt thùc b¶o vÖ m«i trêng sèng cña chóng ta b»ng c¸ch hëng øng lêi kªu gäi: “Mét ngµy kh«ng dïng bao b× ni l«ng”. Th«ng ®iÖp nµy chÝnh lµ néi dung nhËt dông cña v¨n b¶n “Th«ng tin vÒ Ngµy Tr¸i §Êt n¨m 2000”. * V¨n b¶n “¤n dÞch ,thuèc l¸” lµ mét bµi thuyÕt minh cung cÊp cho b¹n ®äc nh÷ng tri thøc kh¸ch quan vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®èi víi søc khoÎ vµ cã thÓ lµm suy tho¸i ®¹o ®øc con ngêi. Kh«ng dõng ë ®ã v¨n b¶n nµy cßn thÓ hiÖn tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña ngêi viÕt ®èi víi søc khoÎ céng ®ång khi «ng trùc tiÕp bµy tá th¸i ®é ®èi Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 víi thuèc l¸ mµ «ng gäi lµ mét thø “«n dÞch”, vµ kiÕn nghÞ “§· ®Õn lóc mäi ngêi ph¶i ®øng lªn chèng l¹i, ng¨n ngõa n¹n «n dÞch nµy”.ý nghÜa nhËt dông cña v¨n b¶n nµy kh«ng chØ lµ c¶nh b¸o cho mçi ngêi vÒ mét n¹n dÞch cã søc tµn ph¸ søc khoÎ céng ®ång, g©y thµnh tÖ n¹n x· héi mµ cßn gãp phÇn cæ ®éng cho chiÕn dÞch truyÒn th«ng chèng hót thuèc l¸ ®ang diÔn ra réng kh¾p. * V¨n b¶n “Bµi to¸n d©n sè” tõ c©u chuyÖn vui vÒ mét bµi to¸n cæ liªn hÖ sang chuyÖn kh«ng vui vÒ viÖc gia t¨ng d©n sè trªn tr¸i ®Êt b»ng mét tÝnh to¸n l« gic sau: Mét bµn cê cã 64 «, nÕu sè thãc trong mçi « t¨ng theo cÊp sè nh©n c«ng béi lµ 2 th× tæng sè thãc nhiÒu tíi møc cã thÓ phñ kÝn bÒ mÆt tr¸i ®Êt. Tr¸i ®Êt lóc ®Çu chØ cã 2 ngêi, nÕu loµi ngêi còng t¨ng theo cÊp sè nh©n Êy th× tæng d©n sè sÏ ®¹t « thø 30 (n¨m1995) vµ « thø 31 (n¨m 2015)nÕu cø ®Ó d©n sè t¨ng nh thÕ th× ®Õn mét ngµy 64 « cña bµn cê sÏ bÞ lÊp kÝn vµ khi ®ã mçi ngêi chØ cßn mét chç ë víi diÖn tÝch nh mét h¹t thãc trªn tr¸i ®Êt.Môc ®Ých cña sù tÝnh to¸n nµy lµ b¸o ®éng vÒ nguy c¬ bïng næ vµ gia t¨ng d©n sè cña thÕ giíi. V× thÕ “Bµi to¸n d©n sè” ®îc xem lµ mét v¨n b¶n nhËt dông phôc vô cho chñ ®Ò “d©n sè vµ t¬ng lai cña nh©n lo¹i”. Bµi to¸n nµy cµng cã ý nghÜa thêi sù ®èi víi c¸c níc chËm ph¸t triÓn, trong ®ã cã ViÖt Nam. 3. KÕt qu¶: a. Vµi nÐt vÒ ®Þa bµn nghiªn cøu: Trêng THCS Lao B¶o lµ trêng ®¹t chuÈn quèc gia ®i ®Çu trong viÖc ®æi míi ph¬ng ph¸p vµ c«ng nghÖ th«ng tin trong d¹y häc. Trêng cã ®éi ngò gi¸o viªn t¬ng ®èi ®«ng so víi c¸c trêng trong huyÖn, gi¸o viªn yªu nghÒ, cã n¨ng lùc chuyªn m«n vµ dµy dÆn kinh nghiÖm. §éi ngò gi¸o viªn d¹y giái cÊp huyÖn, cÊp tØnh thuéc lo¹i nhÊt nh× huyÖn.Tuy sè lîng häc sinh t¬ng ®èi ®«ng (gÇn 1000 häc sinh), nhng chÊt lîng gi¸o dôc vµ häc tËp cña trêng kh¸ cao vµ cã uy tÝn ®èi víi nh©n d©n trong huyÖn. Môc tiªu hiÖn nay cña nhµ trêng lµ ®µo t¹o toµn diÖn nh»m gióp häc sinh cã chÊt lîng cao vÒ c¶ v¨n ho¸ vµ ®¹o ®øc.Hµng n¨m sè lîng häc sinh ®¹t häc sinh giái c¸c cÊp ngµy cµng t¨ng. HÇu hÕt c¸c em ë trong thÞ trÊn, viÖc häc cña c¸c em ®îc gia ®×nh quan t©m rÊt chu ®¸o. Song bªn c¹nh ®ã, vÉn cßn rÊt nhiÒu häc sinh cha cã ý thøc tù gi¸c trong häc tËp, m¶i ch¬i, bÞ l«i cuèn vµo c¸c trß ch¬i ®iÖn tö, gia ®×nh lµm ¨n ë xa thiÕu sù quan t©m cña bè mÑ lµm ¶nh hëng ®Õn chÊt lîng häc tËp cña c¸c em. b. Thùc tr¹ng Trong qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y vµ dù giê c¸c ®ång nghiÖp, t«i thÊy mét sè thùc tr¹ng sau: + Giaã viªn coi c¸c v¨n b¶n nµy lµ mét thÓ lo¹i cô thÓ gièng nh truyÖn, kÝ ... + Gi¸o viªn thuêng chó ý khai th¸c vµ b×nh gi¸ mµ cha chó träng ®Õn vÊn ®Ò x· héi ®Æt ra trong v¨n b¶n gÇn gòi víi häc sinh. + Vèn kiÕn thøc cña gi¸o viªn cßn h¹n chÕ ,thiÕu sù më réng . Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 + Giaã viªn cha vËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc còng nh c¸c biÖn ph¸p tæ chøc d¹y häc nh»m g©y høng thó cho HS. + Ph¬ng tiÖn d¹y häc dïng b¶ng phô, tranh ¶nh minh ho¹, thiÕt kÕ gi¸o ¸n ®iÖn tö. + Giê d¹y tÎ nh¹t, kh«ng thùc sù thu hót sù chó ý cña häc sinh. c. §¸nh gi¸ thùc tr¹ng Nguyªn nh©n cña thùc tr¹ng trªn lµ: - V¨n b¶n nhËt dông míi ®îc ®a vµo gi¶ng d¹y, sè lîng v¨n b¶n kh«ng nhiÒu nªn GV cßn thÊy rÊt míi mÎ, Ýt cã kinh nghiÖm, lóng tóng vÒ ph¬ng ph¸p. - Cha x¸c ®Þnh ®óng môc tiªu ®Æc thï cña bµi häc v¨n b¶n NhËt dông. d. §Ò xuÊt biÖn ph¸p Tríc nh÷ng thùc tr¹ng vµ nguyªn nh©n trªn t«i xin ®Ò xuÊt mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao chÊt lîng giê d¹y nh sau: * X¸c ®Þnh môc tiªu ®Æc thï cña bµi häc v¨n b¶n nhËt dông Trang bÞ kiÕn thøc vµ trau dåi t tëng , t×nh c¶m th¸i ®é cho häc sinh cung cÊp vµ më réng hiÓu biÕt cho häc sinh vÒ nh÷ng vÊn ®Ò gÇn gòi, bøc thiÕt ®ang diÔn ra trong ®êi sèng x· héi hiÖn ®¹i, tõ ®ã t¨ng cêng ý thøc cho häc sinh. * ChuÈn bÞ - VÒ kiÕn thøc: Gi¸o viªn ph¶i trang bÞ thªm cho m×nh nh÷ng kiÕn thøc më réng, hç trî cho bµi gi¶ng nh thu thËp c¸c t liÖu cã liªn quan ®Õn bµi gi¶ng trªn c¸c nguån th«ng tin ®¹i chóng (ph¸t thanh, truyÒn h×nh, m¹ng Internet, b¸o chÝ, s¸ch vë, tranh ¶nh, ©m nh¹c...) - VÒ ph¬ng tiÖn d¹y häc: C¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc truyÒn thèng nh: SGK, b¶ng ®en, phÊn tr¾ng cha thÓ ®¸p øng ®ù¬c hÕt nhu cÇu d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông. GV cã thÓ chuÈn bÞ c¸c t liÖu kh¸c nh: ®Üa nh¹c CD, phim ¶nh vµ nÕu ®îc thu thËp, thiÕt kÕ vµ tr×nh chiÕu trªn c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc ®iÖn tö sÏ khiÕn c¸c em hµo høng h¬n trong giê häc. GV cÇn ®æi míi ph¬ng ph¸p d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i, nhê ®ã mµ c¸c bµi häc v¨n b¶n NhËt dông sÏ kh¾c phôc ®îc tÝnh th«ng tin tÎ nh¹t ®¬n ®iÖu ,hiÖu qu¶ d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông sÏ t¨ng lªn. * Ph¬ng ph¸p d¹y häc - D¹y häc phï hîp víi ph¬ng thøc biÓu ®¹t mçi v¨n b¶n. Trong d¹y häc v¨n b¶n ,kh«ng thÓ hiÓu néi dung t tëng v¨n b¶n nÕu kh«ng ®äc tõ c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña chóng. Nªn d¹y häc v¨n b¶n nhËt dông còng ph¶i theo nguyªn t¾c ®i tõ dÊu hiÖu h×nh thøc tíi kh¸m ph¸ môc ®Ých giao tiÕp trong h×nh thøc Êy. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 Khi v¨n b¶n ®îc t¹o lËp b»ng ph¬ng thøc thuyÕt minh nh “¤n dÞch, thuèc l¸” th× ho¹t ®éng d¹y häc t¬ng øng sÏ lµ tæ chøc cho häc sinh t×m hiÓu néi dung v¨n b¶n tõ c¸c dÊu hiÖu h×nh thøc cña bµi thuyÕt minh khoa häc nh: tiªu ®Ò bµi v¨n (Em hiÓu nh thÕ nµo vÒ ®Çu ®Ò “¤n dÞch ,thuèc l¸”? Cã thÓ söa nhan ®Ò nµy thµnh “¤n dÞch thuèc l¸” hoÆc “Thuèc l¸ lµ mét lo¹i «n dÞch” ®îc kh«ng? V× sao?); vai trß cña t¸c gi¶ trong v¨n b¶n thuýªt minh( Theo em,t¸c gi¶ cã vai trß g× trong v¨n b¶n nµy); ®Æc ®iÓm cña lêi v¨n thuyÕt minh (§o¹n v¨n nµo nãi vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi? T¸c h¹i nµy ®îc ph©n tÝch trªn nh÷ng chøng cí nµo?C¸c chøng cí ®îc nªu cã ®Æc ®iÓm g×? Tõ ®ã cho thÊy møc ®é t¸c h¹i nh thÕ nµo cña thuèc l¸ ®Õn søc khoÎ con ngêi? ë ®©y tri thøc nµo vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸ hoµn toµn míi l¹ ®èi víi em?)... MÆc dï c¸c ph¬ng thøc biÓu ®¹t chñ yÕu cña v¨n b¶n nhËt dông lµ thuyÕt minh vµ nghÞ luËn nhng c¸c v¨n b¶n nµy thêng ®an xen c¸c yÕu tè cña ph¬ng thøc kh¸c nh: tù sù ,biÓu c¶m. Khi ®ã GV còng cÇn chó ý ®Õn yÕu tè nµy. - VËn dông linh ho¹t c¸c ph¬ng ph¸p nh: ph¬ng ph¸p ®µm tho¹i, ®äc diÔn c¶m, gi¶ng b×nh, ph©n tÝch, nªu vÊn ®Ò, th¶o luËn, ®éng n·o, kØ thuËt kh¨n tr¶i bµn, m·nh ghÐp... Môc ®Ých cña viÖc d¹y v¨n b¶n nhËt dông lµ gióp häc sinh hoµ nhËp h¬n n÷a víi ®êi sèng x· héi nªn GV ph¶i t¹o ra kh«ng khÝ giê häc d©n chñ, s«i næi, kÝch thÝch sù hµo høng cña häc sinh. Nh vËy ®Ó giê d¹y v¨n b¶n nhËt dông ®¹t kÕt qu¶ cao, ®¸p øng môc tiªu bµi häc, ngêi gi¸o viªn cÇn ph¶i ®a d¹ng ho¸ c¸c biÖn ph¸p d¹y häc, c¸c c¸ch tæ chøc d¹y häc, c¸c ph¬ng tiÖn d¹y häc theo híng hiÖn ®¹i ho¸: thu thËp, su tÇm c¸c nguån t liÖu ®Ó minh ho¹ vµ më réng kiÕn thøc. Coi träng ®µm tho¹i c¸ nh©n vµ nhãm, chó ý tíi c©u hái liªn hÖ ý nghÜa v¨n b¶n víi ho¹t ®éng thùc tiÔn cña c¸ nh©n vµ céng ®ång x· héi hiÖn nay. S¸ng t¹o trß ch¬i d¹y häc ®¬n gi¶n, nhanh gän ®Ó minh ho¹ cho chñ ®Ò cña v¨n b¶n. T¨ng cêng ph¬ng tiÖn d¹y häc ®iÖn tö nh m¸y chiÕu, m¸y ®a n¨ng, phßng häc bé m«n ®Ó gia t¨ng lîng th«ng tin trong bµi häc, t¹o kh«ng khÝ d©n chñ, hµo høng trong giê häc. 3. Kh¶o s¸t tÝnh kh¶ thi cña c¸c biÖn ph¸p ®Ò xuÊt. T«i ®· ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p trªn th«ng qua bµi d¹y vµ dù giê ®ång nghiÖp ®îc nghe gãp ý: V¨n b¶n: ¤N DÞCH THUèC L¸ A. Môc tiªu: * Gióp häc sinh 1. KiÕn thøc: - X¸c ®Þnh ®îc quyÕt t©m phßng chèng thuèc l¸ trªn c¬ së nhËn thøc ®îc t¸c h¹i to lín nhiªu mÆt cña thuèc l¸ ®èi víi ®êi sèng cña c¸ nh©n vµ céng ®ång. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 - ThÊy ®îc sù kÕt hîp ph¬ng thøc thuyÕt minh vµ lËp luËn cña v¨n b¶n. - TÝch hîp gi¸o dôc phßng chèng ma tóy. 2. KÜ n¨ng: - LËp luËn trong khi viÕt. 3. Th¸i ®é: QuyÕt t©m phßng chèng thuèc l¸, chèng tÖ n¹n ma tóy. B. Ph¬ng ph¸p: Nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, ph©n tÝch ng÷ liÖu, kÜ thuËt m·nh ghÐp, kh¨n phñ bµn.... C. ChuÈn bÞ: 1. ThÇy: Giaos ¸n, b¶ng phô, so¹n gi¸o ¸n ®iÖn tö. 2. Trß: T×m hiÓu c©u hái ë s¸ch gi¸o khoa. Su tÇm tranh ¶nh. D. TiÕn tr×nh lªn líp: I. æn ®Þnh tæ chøc: II. Bµi cò: Nªu t¸c h¹i cña viÖc dïng bao b× ni l«ng vµ néi dung hµnh ®éng Ngµy tr¸i ®Êt n¨m 2000 cña ViÖt Nam. III. Bµi míi: Ho¹t ®éng cña thÇy vµ trß Ho¹t ®éng 1: Gv híng dÉn häc sinh ®«c: Giong ®äc khóc chiÕt, cã phÇn xóc ®éng, ®au ®ín. Gäi hs ®äc Néi dung kiÕn thøc I.T×m hiÓu chung: 1.§äc vµ t×m hiÓu chó thÝch: a. §äc; b. Tõ khã: SGK 2.Bè côc: 3 phÇn. H·y chØ ra bè côc cña v¨n b¶n? * PhÇn 1: Tõ ®Çu..... nÆng h¬n c¶ AIDS Hs th¶o luËn Thuèc l¸ nguy hiÓm h¬n c¶ AIDS. * PhÇn 2: TiÕp ®Õn...... thªm «n dÞch thuèc l¸ nµy: T¸c h¹i cña thuèc l¸. * PhÇn 3: Cßn l¹i: Lêi kªu gäi phßng chèng thuèc l¸. ? Cã thÓ diÔn ®¹t tªn v¨n b¶n trªn thµnh 3. Tªn v¨n b¶n: ¤n dÞch, thuèc l¸ nh÷ng c¸ch kh¸c kh«ng> T¸c dông cña ¤n dÞch lµ mét bÖnh khñng khiÕp bëi sù dÊu phÈy l©y truyÒn, cßn lµ tiÕng ®Ó chöi rña. DÊu phÈy: T¹o sù ng¾t giäng, biÓu hiÖn sù c¨m giËn, ghª tëm. Ho¹t ®éng 2; II. §äc- hiÓu v¨n b¶n: ? V× sao t¸c gi¶ TrÇn Hng §¹o bµn vÒ viÖc 1.T¸c h¹i cña thuèc l¸: ®¸nh giÆc tríc khi ph©n tÝch t¸c h¹i cña Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 thuèc l¸? T¸c dông? Hs th¶o luËn: ? Hót thuèc l¸ g©y nh÷ng t¸c h¹i g×? ? V× sao t¸c gi¶ ®¨tj gi¶ ®Þnh” Cã ngêi b¶o: T«i hót thuèc t«i bÞ bÖnh mÆc t«i...” tríc khi nªu lªn t¸c h¹i vÒ ph¬ng diÖn x· héi cña thuèc l¸? Gv nªu tiÕp c©u hái 4 ë SGK Hs suy nghÜ vµ tr¶ lêi: Nh»m lµm râ h¬n tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng ®iÒu ®· tr×nh bµy, t¹o ®µ thuËn lîi ®Ó ®a ra kiÕn nghÞ Em cã nhËn xÐt g× vÒ c©u kÕt? Ho¹t ®éng 3: Rót ra nh÷ng gi¸ trÞ cña v¨n b¶n? NhËn xÐt chung vÒ hÖ thèng lËp luËn. Hs tr¶ lêi. Gv chèt l¹i. Gäi Hs ®äc ghi nhí ë SGK Ho¹t ®éng 4: Kh¸c víi nghiÖn thuèc l¸, ngêi nghiÖn ma tóy cã nh÷ng t¸c h¹i g×? Cã nguy hiÓm nh thuèc l¸ kh«ng? * C©u nãi cña TrÇn Hng §¹o: ’ NÕu giÆc d¸nh nh vò b¶o... t»m ¨n l¸ d©u” so s¸nh thuèc l¸ lµ mét lo¹i giÆc tÊn c«ng tõ tõ nh t»m ¨n l¸ d©u. - G©y Ên tîng m¹nh, v¹ch râ sù nguy h¹i v« cïng cña thuèc l¸. * T¸c h¹i cña thuèc l¸: + H¹i b¶n th©n ngêi hót thuèc l¸ - G©y viªm phÕ qu¶n. - Ph¸ ho¹i hång cÇu. - G©y ung th. - G©y huyÕt ¸p cao, t¾c ®éng m¹ch, nhåi m¸u c¬ tim. + H¹i ®Õn gia ®×nh vµ x· héi: - G©y nh÷ng bÖnh trªn cho vî, con, ngêi ë gÇn, ®Æc biÖt ®èi víi thai nhi. - Tiªu mét lîng tiÒn lín - Nªu g¬ng xÊu bho thÕ hÖ trÎ. *C¸ch chuyÓn ý: “ Cã ngêi b¶o... xin ®¸p l¹i”. Ph¶n b¸c l¹i lÝ lÏ bao biÖn cña mét sè ngêi hót thuèc l¸: Sù lÐm hiÓu biÕt, th¸i ®é v« tr¸ch nhiÖm. 2. Lêi kªu gäi Dïng c©u biÓu c¶m, ng¾n gän. - T¸c ®éng ®Õn lÝ trÝ, t×nh c¶m vµ chØ râ hµnh ®éng cña mçi ngêi. III. Tæng kÕt: Ghi nhí : sgk IV. Tich hîp lång ghÐp phßngchèng ma tóy. 1.T¸c h¹i cña ma tóy: * §èi víi b¶n th©n ngêi nghiÖn: - G©y rèi lo¹n sinh lÝ, t©m lÝ. - G©y tai biÕn khi tiªm chÝch, nhiÔm khuÈn. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 - G©y rèi lo¹n thÇn kinh, hÖ thèng tim m¹ch, h« hÊp.... - Søc kháe bÞ suy yÕu, kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng. Nh©n c¸ch suy tho¸i: *§èi víi gia ®×nh: - Kinh tÕ c¹n kiÖt. - H¹nh phóc tan vì. * §èi víi x· héi; TrËt tù x· héi bÞ ®¶o lén, ®a sè con nghiÖn trë thµnh téi ph¹m. 2. ViÕt ®o¹n v¨n ng¾n kªu gäi mäi Gv yªu cÇu häc sinh viÕt ®o¹n v¨n kªu gäi ngêi tr¸nh xa ma tóy. moi ngêi tr¸nh xa ma tóy. IV. Cñng cè: - T¸c h¹i cña thuèc l¸? - Nh÷ng bÖn m¾c ph¶i do thuèc l¸ g©y ra? - CÇn ph¶i lµm g× nãi kh«ng víi thuèc l¸? - Gäi häc sinh ®äc l¹i phÇn ghi nhí. V. DÆn dß: Häc bµi. Lµm bµi tËp ë s¸ch bµi tËp. - Su tÇm tranh ¶nh, hoÆc tù vÏ bhuwngx h×nh ¶nh vÒ t¸c h¹i cña thuèc l¸. - So¹n bµi c©u ghÐp tiÕt 2 e. Rót kinh nghiÖm Giê d¹y thùc nghiÖm trªn líp 8B vµ dù giê c« NguyÔn ThÞ H¶i Linh ë líp 8A ®îc ®¸nh gi¸ nh sau: * ¦u ®iÓm: - GV chuÈn bÞ ®Çy ®ñ, chu ®¸o vÒ gi¸o ¸n, su tÇm t liÖu nh tranh ¶nh, b¨ng ®Üa. ChÝnh ®å dïng trùc quan sèng ®éng ®· kÝch thÝch høng thó häc tËp cña häc sinh, ®ång thêi gióp cho bµi gi¶ng cña gi¸o viªn trë nªn s©u s¾c, sèng ®éng. - GV sö dông nhiÒu ph¬ng ph¸p míi nh m·nh ghÐp, kh¨n tr¶i bµn, kÜ thuËt ®éng n·o, nhËn biÕt, nªu vÊn ®Ò, ®µm tho¹i, th¶o luËn nhãm kh¸ hiÖu qu¶. - HS hiÓu bµi vµ häc kh¸ s«i næi, ho¹t ®éng tÝch cùc. * Nhîc ®iÓm: - Ph©n bè thêi gian cha hîp lÝ. - CÇn ph¶i cËp nhËt th«ng tin h»ng ngµy kÞp thêi. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 - Liªn hÖ ë ®Þa ph¬ng vÒ vÊn ®Ò hót thuèc l¸. - B¶n th©n mçi ngêi cÇn ph¶i lµm g× ®Èy lïi viÖc hót thuèc l¸. * Bµi häc: Nh vËy, qua bµi thùc nghiÖm gi¶ng d¹y trªn t«i nhËn thÊy r»ng nh÷ng gi¶i ph¸p t«i ®a ra trong s¸ng kiÕn hoµn toµn cã thÓ thùc hiÖn ®îc ®èi víi häc sinh líp 8. KÕt qu¶ thùc nghiÖm cho thÊy häc sinh rÊt hµo høng víi giê häc, g¾n bµi häc víi thùc tiÔn rÊt nhanh vµ hiÖu qu¶. Giê häc trë nªn s«i næi h¬n, t¹o t©m lý nhÑ nhµng tho¶i m¸i cho häc sinh ë nh÷ng tiÕt häc sau. C. KÕt luËn vµ kiÕn nghÞ I. KÕt luËn: Mét giê häc v¨n b¶n NhËt dông kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ mét tiÕt häc kh¸m ph¸ vÎ ®Ñp cña t¸c phÈm v¨n ch¬ng mµ cßn lµ giê häc båi dìng nh©n c¸ch, lèi sèng, rÌn luyÖn kü n¨ng sèng, kü n¨ng øng xö tríc c¸c vÊn ®Ò nãng báng cña cuéc sèng x· héi hiÖn ®¹i. SÏ kh«ng ph¶i lµ khã nhng kh«ng hÒ ®¬n gi¶n khi mçi gi¸o viªn cïng lóc ph¶i chó träng vµ lµm tèt c¶ hai môc tiªu quan träng nµy trong mét tiÕt häc. Song nÕu mçi gi¸o viªn ®Òu t©m huyÕt víi nghÒ, víi con ngêi, víi môc tiªu gi¸o dôc tÝch cùc th× thiÕt nghÜ kh«ng cã g× lµ chóng ta kh«ng thÓ lµm ®îc. Mçi thÇy c« cÇn chó t©m ®Õn bµi gi¶ng cña m×nh tõ kh©u ®Çu tiªn cho ®Õn kh©u cuèi cïng cña tiÕt häc, thÓ hiÖn nã b»ng hÖ thèng c©u hái phï hîp víi t©m sinh lý løa tuæi, phï hîp víi ®Æc trng bé m«n, phï hîp víi ®iÒu kiÖn trang thiÕt bÞ mµ nhµ trêng cung cÊp. Cã thÕ, nh÷ng ý tëng nghÖ thuËt vµ quan niÖm nh©n sinh, bµi häc vÒ thÕ giíi quan, vÒ lèi sång, vÒ lý tëng hoµi b·o vÒ íc m¬ míi trë lªn s©u s¾c , míi ®îc c¸c em ®em soi räi, kiÓm chøng trong cuéc sèng. II. KiÕn nghÞ: - Phßng thiÕt bÞ nhµ trêng nªn bæ sung tranh ¶nh, b¨ng ®Üa phôc vô tèt cho qu¸ tr×nh gi¶ng d¹y c¸c v¨n b¶n NhËt dông. Nªn bè trÝ thêi gian cho ho¹t ®éng ngo¹i kho¸ nhiÒu h¬n, t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c em ®îc thÓ hiÖn m×nh nhiÒu h¬n n÷a. - §Ó cho giê d¹y sinh ®éng vµ hiÖu qu¶ h¬n, mçi ®¬n vÞ trêng häc cÇn cã phßng häc bé m«n v¨n. - Tæ chuyªn m«n cÇn thêng xuyªn trao ®æi kinh nghiÖm d¹y häc v¨n b¶n NhËt dông. Mét vµi kinh nghiÖm cña t«i ®a ra ë trªn cßn nhiÒu h¹n chÕ t«i rÊt mong sù nhËn xÐt, ®ãng gãp cña b¹n bÌ , ®ång nghiÖp ®Ó s¸ng kiÕn cña t«i ®îc hoµn thiÖn. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8 Lao B¶o ngµy 10 th¸ng 5 n¨m 2010 Lª ThÞ KiÒu Giang T liÖu tham kh¶o - S¸ch gi¸o khoa Ng÷ v¨n 8 - S¸ch gi¸o viªn Ng÷ v¨n 8 - S¸ch thiÕt kÕ Ng÷ v¨n 8 - Tµi liÖu båi dìng thêng xuyªn. - C¸c ph¬ng ph¸p d¹y häc Ng÷ v¨n. Skkn: Mét sè kinh nghiÖm trong gi¶ng d¹y v¨n b¶n NhËt dông ë Ng÷ v¨n 8
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan