Tài liệu Kiểm toán tài chính

®Ò ¸n kiÓm to¸n tµi chÝnh §Ò tµi: Qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña KiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam 1 Néi dung I .Sù tÊt yÕu h×nh thµnh lo¹i h×nh kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam . 1.Sù ra ®êi lo¹i h×nh kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam . Mét vµi nÐt vÒ ho¹t ®éng kiÓm tra kÕ to¸n ë ViÖt Nam. KiÓm tra nãi chung vµ kiÓm tra kÕ to¸n nãi riªng ®îc quan t©m ngay tõ thêi kú ®Çu x©y dùng ®Êt níc.Tuy nhiªn trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, c«ng t¸c kiÓm tra còng ®îc tæ chøc phï hîp víi c¬ chÕ: Nhµ níc víi t c¸ch lµ ngêi qu¶n lý vÜ m«, ®ång thêi lµ ngêi chñ së h÷u n¾m trong tay toµn bé c«ng t¸c kÕ to¸n vµ kiÓm tra nãi chung. N¨m 1957, lÇn ®Çu tiªn Nhµ níc ban hµnh chÕ ®é sæ s¸ch kÕ to¸n bao gåm gÇn 27 nhËt ký dïng cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ thuéc së h÷u Nhµ níc.Trong mçi nhËt ký ®· kÕt hîp c¶ yªu cÇu th«ng tin cho qu¶n lý vµ yªu cÇu kiÓm tra ho¹t ®éng tµi chÝnh. §©y lµ dÊu mèc ®Çu tiªn thÓ hiÖn môc tiªu thÓ chÕ vµ thùc hiÖn sù thèng nhÊt vµ tiªu chuÈn ho¸ c«ng t¸c kÕ to¸n, kiÓm tra ®Êt níc ®Ó phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý cña xÝ nghiÖp vµ cña Nhµ níc N¨m 1967, Liªn Bé Thèng kª vµ Tµi chÝnh ®· ban hµnh chÕ ®é ghi chÐp ¸p dông cho c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh vµ mét lo¹t c¸c chÕ ®é vÒ tµi kho¶n kÕ to¸n . N¨m 1971, Nhµ níc chÕ ®é kÕ to¸n thèng nhÊt, chÕ ®é kÕ to¸n ®· kh¸ hoµn thiÖn vµ tiªu chuÈn ho¸ ®îc n©ng cao. N¨m1988, Nhµ níc ban hµnh ph¸p lÖnh kÕ to¸n thèng kª, nh»m ®a c«ng t¸c kÕ to¸n vµo kû c¬ng, t¨ng cêng ph¸p chÕ cho kÕ to¸n. N¨m 1989, tríc nhu cÇu biÕn ®æi cã tÝnh chÊt c¸ch m¹ng trong c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ ®Êt níc, sù thõa nhËn mét c¸ch tÊt yÕu kh¸ch quan nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, kinh tÕ thÞ trêng vµ mét kiÓu qu¶n lý tµi chÝnh thÝch hîp víi nã, chÕ ®é kÕ to¸n míi ban hµnh cho chÕ ®é kÕ to¸n tríc ®©y. Tuy nhiªn, chÕ ®é kÕ to¸n ban hµnh n¨m 1989 vÉn cßn kho¶ng c¸ch kh¸ xa so víi th«ng lÖ quèc tÕ vµ cã nh÷ng ®iÓm cha b¾t nhÞp víi c¬ chÕ thÞ trêng. Do vËy tõ n¨m 1994, Thñ tíng ChÝnh phñ ®· chØ thÞ vµ trùc tiÕp chØ ®¹o c¶i c¸ch kÕ to¸n. Th¸ng 2/1995 hÖ thèng kÕ to¸n tµi chÝnh doang nghiÖp chÝnh thøc ®îc ban hµnh. Nh×n chung, chÕ ®é kÕ to¸n ®· phï hîp víi tõng giai ®o¹n lÞch sö. ThÓ chÕ th«ng tin - kiÓm tra b»ng kÕ to¸n trong mét c¬ chÕ thÞ trêng, cho hä yªucÇu qu¶n lý Nhµ níc, tµi chÝnh doanh nghiÖp 2 ThÓ hiÖn sù ph©n biÖt th«ng tin qu¶n lý cña kÕ to¸n so víi c¸c lo¹i th«ng tin kh¸c trong hÖ thèng th«ng tin kinh tÕ. Phôc vô cho sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ níc vÒ c¸c lÜnh vùc tµi chÝnh trong c¬ chÕ míi, thÓ hiÖn tÝnh chÊt thèng nhÊt vµ tiªu chuÈn ho¸ cao vÒ th«ng tin kÕ to¸n, phÇn nµo ®· tiÕp cËn ®îc ng«n ng÷ th«ng tin vµ nh÷ng chuÈn mùc quèc tÕ vÒ kÕ to¸n. Sù cÇn thiÕt cña kiÓm to¸n ®éc lËp ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng KiÓm to¸n ®éc lËp (Independent Audit), ®©y lµ mét lo¹i kiÓm to¸n ®îc ph©n chia tõ kiÓm to¸n nãi chung theo chøc n¨ng vµ chñ thÓ kiÓm to¸n. Nã ra ®êi theo yªu cÇu cña c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái. Qua qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kiÓm to¸n nãi chung, kiÓm to¸n ®éc lËp ®îc t¸ch ra ph¸t triÓn m¹nh mÏ cïng víi sù ph¸t triÓn cña c¬ chÕ thÞ trêng (C«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp Price Waterhouse Cooper lµ c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ®Çu tiªn ®îc thµnh lËp cã trô së chÝnh ë Anh quèc ). NÕu nãi r»ng nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã hiÖu qu¶ h¬n so víi nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung th× kiÓm to¸n ®éc lËp chÝnh lµ mét c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ ,tµi chÝnh ®¾c lùc gãp phÇn n©ng cao tÝnh hiÖu qu¶ ®ã cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §Æc trng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ ,lµ tù do s¶n xuÊt, kinh doanh vµ c¹nh tranh. Mçi doanh nghiÖp ®Òu cã nh÷ng biÖn ph¸p h¹n chÕ mÆt tr¸i, tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng vµ tù th©n vËn ®éng phï hîp víi nh÷ng ®ßi hái cã tÝnh quy luËt sèng cßn cña nã. Tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp lµ nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng c¹nh tranh víi c¸c doanh nghiÖp (trõ doanh nghiÖp kiÓm to¸n ) mµ b¹n hµng gióp c¸c doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn trong c¹nh tranh. H¬n thÕ n÷a, nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ muèn qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i cã th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi vµ tin cËy. §Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu nµy ®ßi hái ph¶i cã bªn thø ba ®éc lËp kh¸ch quan, cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao ®îc ph¸p luËt cho phÐp cung cÊp th«ng tin tin cËy cho ®èi tîng quan t©m. V× vËy ®· h×nh thµnh nªn lo¹i h×nh kiÓm to¸n ®éc lËp nµy. LuËt ph¸p nhiÒu quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn ®· quy ®Þnh chØ cã c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc kiÓm to¸n ®éc lËp míi cã gi¸ trÞ ph¸p lý vµ ®é tin cËy. Sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng lµ xu híng tÊt yÕu kh¸ch quan cã tÝnh quy luËt cña c¬ chÕ thi trêng. C¸c c«ng ty kiÓm to¸n ®éc lËp ra ®êi 3 Ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp ®· h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn ë níc ta tõ tríc ngµy gi¶i phãng miÒn Nam: C¸c v¨n phßng ho¹t ®éng ®éc lËp víi c¸c kÕ to¸n viªn c«ng chøng hoÆc c¸c gi¸m ®Þnh viªn kÕ to¸n vµ c¶ v¨n phßng kiÓm so¸t quèc tÕ nh SGV, Arthur Andersen ...Sau thèng nhÊt ®Êt níc, trong c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, kiÓm to¸n ®éc lËp kh«ng cßn tån t¹i. V× vËy kiÓm to¸n ®éc lËp míi ®îc h×nh thµnh tõ sau khi chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ Víi chñ ch¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u ®a ph¬ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh ®Çu t ®· ®Æt ra nh÷ng ®ßi hái cña kiÓm to¸n ®éc lËp. Ngµy 13/5/1991 theo giÊy phÐp sè 957/PPLT cña Thñ tíng ChÝnh phñ, Bé tµi chÝnh ®· ký quyÕt ®Þnh thµnh lËp hai c«ng ty: C«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam víi tªn giao dÞch lµ VACO (Q§ 165-TC/Q§/TCCB) vµ c«ng ty dÞch vô kÕ to¸n ViÖt Nam víi tªn giao dÞch lµ ASC (Q§164-TC/Q§/TCCB) sau nµy ®æi tªn thµnh C«ng ty dÞch vô t vÊn tµi chÝnh, kÕ to¸n, kiÓm to¸n - AASC (quyÕt ®Þnh 639-TC /Q§/ TCCB ngµy 14/9/1993).Víi c¬ng vÞ lµ c«ng ty ®Çu ngµnh, VACO vµ AASC ®· cã nhiÒu ®ãng gãp kh«ng chØ trong viÖc ph¸t triÓn c«ng ty, më réng ®¹i bµn kiÓm to¸n mµ c¶ trong viÖc céng t¸c víi c«ng ty vµ tæ chøc níc ngµi ®Ó ph¸t triÓn sù nghiÖp kiÓm to¸n ViÖt Nam. Còng trong n¨m 1991, cßn cã c«ng ty Ernst and Young lµ c«ng ty kiÓm to¸n níc ngoµi ®Çu tiªn ®îc Nhµ níc ViÖt Nam cho chÊp nhËn lËp v¨n phßng ho¹t ®éng t¹i ViÖt Nam. HiÖn nay sè lîng c«ng ty kiÓm to¸n lµ 18 ®¬n vÞ, trong sè ®ã cã 12 c«ng ty kiÓm to¸n ViÖt Nam. C¸c c«ng ty kiÓm to¸n sÏ cßn ®îc chóng t«i ®Ò cËp ë phÇn III cña bµi nµy. 2. Vai trß cña kiÓm to¸n ®éc lËp trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng . Trªn thÕ giíi hÇu hÕt c¸c níc ®i theo kinh tÕ thÞ trêng ®Òu cã ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®éc lËp. Tr¸i l¹i ë c¸c níc ®i theo c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung ®Òu kh«ng cã kiÓm to¸n, thËm chÝ kh«ng truyÒn b¸ kiÕn thøc vÒ kiÓm to¸n ®éc lËp. ThËt vËy, ë níc ta cã thÓ nãi ho¹t ®éng kiÓm to¸n ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn tõ tríc ngµy gi¶i phãng miÒn Nam. Sau thèng nhÊt ®Êt níc, víi c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung, kiÓm to¸n ®éc lËp kh«ng tån t¹i n÷a. M·i cho ®Õn khi §¶ng vµ Nhµ níc ta chñ tr¬ng ®a d¹ng ho¸ c¸c lo¹i h×nh së h÷u vµ ®a ph¬ng ho¸ c¸c ®Çu t ®· ®¹t ra nh÷ng ®ßi hái cÊp thiÕt cña kiÓm to¸n ®éc lËp th× lo¹i h×nh kiÓm to¸n ®éc lËp míi thùc sù xuÊt hiÖn. 4 §iÒu nµy cho thÊy kiÓm to¸n ®éc lËp cã vai trß to lín trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh stÕ qu¶n lý vµ ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i cã th«ng tin chÝnh x¸c kÞp thêi vµ tin cËy. §Ó ®¸p øng yªu cÇu nµy ph¶i cã bªn thø ba ®éc lËp kh¸ch quan cã tr×nh ®é chuyªn m«n cao, ®îc ph¸p luËt cho phÐp cung cÊp th«ng tin tin cËy cho c¸c bªn quan t©m. Bªn thø ba nµy chÝnh lµ kiÓm to¸n ®éc lËp. ë nhiÒu quèc gia cã nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn quy ®Þnh chØ cã c¸c b¸o caã tµi chÝnh ®· ®îc kiÓm to¸n ®éc lËp míi cã gi¸ ph¸p lý vµ ®¸ng tin cËy.ý nghÜa vµ tÇm quan träng cña kiÓm to¸n ®éc lËp thÓ hiÖn trªn c¸c mÆt sau: Thø nhÊt, kiÓm to¸n ®éc lËp t¹o niÒm tin cho nh÷ng ngêi quan t©m. Dï ho¹t déng trong bÊt k× lÜnh vùc kinh tÕ nµo, th× kÕt qu¶ ho¹t ®éng hµng n¨m cña doanh nghiÖp ®Òu kh«ng thÓ hiÖn trªn b¸o c¸o tµi chÝnh (gåm b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o kÕ qu¶ kinh doanh, b¶ng lu chuyÓn tiÒn tÖ, thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh). V× nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau, c¸c chñ doang nghiÖp- ngêi cã tr¸ch nhiÖm lËp b¸o c¸o tµi chÝnh ®Òu muèn che dÊu c¸c phÇn yÕu kÐm hoÆc khuyÕch tr¬ng kÕt qu¶ kinh doanh cña m×nh trªn b¶ng b¸o c¸o tµi chÝnh ®ã Tr¸i l¹i nh÷ng ngêi quan t©m ®Õn kÕt qu¶ kinh doanh vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh nghiÖp l¹i ®ßi hái sù trung thùc chÝnh x¸c cu¶ b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh ®ã. V× thÕ cÇn cã sù kiÓn tra x¸c nhËn cña ngêi thø ba. KiÓm to¸n viªn ®éc lËp -nh÷ng ngêi ho¹t ®éng theo nguyªn t¾c b¾t buéc vµ cã ®ñ n¨ng lùc uy tÝn víi c¶ chñ doanh ngiÖp vµ ngêi quan t©m ®Õn b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh. Nh÷ng ngêi quan t©m cã thÓ kÓ ®Õn lµ : - C¸c c¬ quan Nhµ níc cÇn cã th«ng tin trung thùc ®Ó ®iÒu tiÕt vÜ m« nÒn kinh tÕ. Nhµ níc c¨n cø vµo b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc kiÓm to¸n ®Ó xem xÐt c¸c doanh nghiÖp sö dông ng©n s¸ch Nhµ níc, tµi s¶n quèc gia ®Ó ho¹t ®éng kinh doanh cã ®em l¹i hiÖu qu¶ kh«ng, cã phôc vô môc tiªu ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi cña §Êt níc hay kh«ng. C¬ quan thuÕ sÏ c¨n cø vµo b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc kiÓm to¸n ®Ó tÝnh vµ thu thuÕ trõ khi cã nghi vÊn míi kiªm tra l¹i. VÒ nghÜa vô thuÕ ®èi víi Nhµ níc, c¸c doang nghiÖp thêng muèn nép Ýt ®Ó chiÕm chiÕm dông phÇn thÕu ph¶i nép Nhµ níc nªn hä sÏ khai t¨ng c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó lµm gi¶m lîi nhuËn vµ nh thÕ thuÕ ph¶i nép sÏ Ýt ®i. Tuy nhiªn nÕu ®îc kiÓm to¸n th× sai ph¹m nµy sÏ bÞ ph¸t hiÖn vµ ®iÒu chØnh. 5 - C¸c cæ ®«ng gãp vèn kinh doanh hoÆc mua cæ phiÕu cña doanh nghiÖp tuy kh«ng cã tr×nh ®é ®Ó kiÓm tra kü lìng b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh, do ®ã khi cã trªn tay b¶n b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®îc kiÓm to¸n viªn ®éc lËp x¸c nhËn lµ trung thùc hîp lý th× hä cã thÓ yªn t©m ¨n chia lîi tøc vµ quyÕt ®Þnh tiÕp tôc ®Çu t hoÆc kh«ng ®Çu t vµo doanh nghiÖp ®ã. - C¸c ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông cho doanh nghiÖp vay vèn còng ph¶i n¾m ch¾c t×nh h×nh kinh doanh vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng ®Ó quyÕt ®Þnh cho vay, thu håi vèn hoÆc kh«ng cho vay. KiÓm to¸n viªn sÏ gióp ng©n hµng hoÆc nh÷ng ngêi cho vay lµm viÖc ®ã. - Trong quan hÖ kinh doanh c¸c kh¸ch hµng cã thÓ mua chÞu.Tuy nhiªn nÕu cã b¸o c¸o tµi chÝnh cña ngêi mua hµng ®îc kiÓm to¸n viªn cã danh tiÕng kiÓm tra x¸c nhËn lµ tèt th× ngêi b¸n s·n sµng b¸n chÞu. Ngîc l¹i x¸c nhËn lµ t×nh h×nh tµi chÝnh khã kh¨n th× kh«ng g× ngêi mua mua ®îc hµng khi cha cã tiÒn. - Trong kinh tÕ thÞ trêng ngêi lao ®éng cã quyÒn lùa chän n¬i lµm viÖc æn ®Þnh vµ cã møc thu nhËp cao. B¶n b¸o c¸o tµi chÝnh cña mét doang nghiÖp lµm ¨n cã l·i ®îc kiÓm to¸n viªn x¸c nhËn sÏ hÊp dÉn ®îc ng¬× lao ®éng cè chuyªn m«n tr×nh ®é vµ n¨ng lùc. - ViÖt Nam ®ang thùc hiÖn chÝnh s¸ch më cöa, ®a ph¬ng ho¸ ®Çu t kh«ng chØ trong níc mµ cßn níc ngoµi. ViÖc thu hót vèn ®Çu t tõ níc ngoµi (c¶ trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp) ®ang ®îc Nhµ níc rÊt quan t©m, cô thÓ lµ ®· ban hµnh LuËt ®Çu t níc ngoµi t¹i ViÖt nam nh»m khuyÕn khÝnh c¸c nhµ ®Çu t vµo ViÖt Nam. Nh÷ng nhµ ®Çu t níc ngoµi lu«n ®ßi hái mét b¸o c¸o tµi chÝnh ®îc kiÓm to¸n x¸c nhËn vÒ t×nh h×nh kinh doanh cña cvña doanh nghiÖp mµ hä dù ®Þnh ®Çu t. - C¸c nhµ qu¶n trÞ doang nghiÖp vµ c¸c nhµ qu¶n lý kh¸c còng cÇn th«ng tin trung thùc kh«ng chØ riªng trªn c¸c b¶ng khai tµi chÝnh ®Ó cã nh÷ng quyÕt ®Þnh trong mäi giai ®o¹n qu¶n lý kÓ c¶ tiÕp nhËn vèn liÕng, chØ ®¹o vµ ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng qu¶n lý. Nh÷ng th«ng tin ®ã chØ cã ®îc th«ng qua kiÓm to¸n. Thø hai, kiÓm to¸n ®éc lËp gãp phÇn híng dÉn nghiÖp vô vµ cñng cè nÒ nÕp ho¹t ®éng tµi chÝnh kÕ to¸n. Mäi ho¹t ®éng, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tµi chÝnh ®Òu bao gån nh÷ng mèi qua hÖ ®a d¹ng, lu«n lu«n biÕn ®æi vµ ®îc cÊu thµnh bëi hµng lo¹t nghiÖp vô 6 cô thÓ. §Ó híng c¸c nghiÖp vô nµy vµo môc tiªu gi¶i quyÕt tèt c¸c quan hÖ trªn kh«ng chØ cÇn cã ®Þnh híng ®óng vµ thùc hiÖn tèt mµ cÇn thêng xuyªn so¸t xem viÖc thùc hiÖn ®Ó híng c¸c nghiÖp vô vµo quü ®¹o mong muèn. H¬n n÷a chÝnh ®Þnh híng vµ tæ chøc thùc hiÖn tèt trªn c¬ së nh÷ng bµi häc thùc tiÔn so¸t xÐt vµ lu«n uèn n¾n thêng xuyªn nh÷ng lÖch l¹c trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn. Níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ chÕ kinh tÕ trong ®ã c¸c quan hÖ tµi chÝnh chÕ ®é kÕ to¸n thay ®æi nhiÒu lÇn. Trong khi ®ã c«ng t¸c kiÓm tra kiÓm so¸t cha chuyÓn híng kÞp thêi, dÉn tíi t×nh tr¹ng vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c chÕ ®é tµi chÝnh kÕ to¸n. §· cã ý kiÕn cho r»ng cha thÓ c¶i c¸ch c«ng t¸c kiÓm tra trong khi cha triÓn khai toµn diÖn vµ réng kh¾p c«ng t¸c kÕ to¸n. Tuy nhiªn kinh nghiÖm thùc tÕ ®· chØ râ chØ cã triÓn khai tèt h¬n c«ng t¸c kiÓm to¸n míi cã thÓ nhanh chãng tµi chÝnh kÕ to¸n ®i vµo nÒ nÕp. Thø ba, kiÓm to¸n gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ vµ n¨ng lùc qu¶n lý Râ rµng kiÓm to¸n kh«ng chØ cã chøc n¨ng x¸c minh mµ cßn cã chøc n¨ng t vÊn. C¸c chñ doang nghiÖp kh«ng thÓ kiÓm so¸t hµng ngµn, hµng v¹n nghiÖp vô tµi chÝnh kÕ to¸n ®· x¶y ra trong doanh nghiÖp. V× vËy c¸c chñ doanh nghiÖp thêng kiÓm so¸t c¸c nghiÖp vô tµi chÝnh kÕ to¸n cho ngêi phô t¸. §Ó biÕt ®îc mét c¸ch chÝnh x¸c, trung thùc t×nh h×nh tµi chÝnh kÕ to¸n cña m×nh vµo k× h¹n nµo ®ã, ngêi chñ doanh nghiÖp thêng mêi c¸c kiÓm to¸n viªn chuyªn nghiÖp ®éc lËp cã uy tÝn thùc hiÖn viÖc kiÓm tra vµ nhËn xÐt b¶ng b¸o c¸o tµi chÝnh cña doang nghiÖp m×nh do ngêi phô tr¸ch kÕ to¸n lËp ra. Nh÷ng nhËn xÐt cña kiÓm to¸n viªn sÏ gióp cho c¸c chñ doanh nghiÖp kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt, l·ng phÝ hoÆc vi ph¹m ph¸p luËt do cè ý hay v« ý ®Ó xö lý kÞp thíi hay ng¨n ngõa c¸c tæn thÊt. §iÒu ®ã gióp doanh nghiÖp h¹n chÕ ®îc nh÷ng rñi ro hay ph¸t hiÖn ra thÕ m¹nh nh÷ng tiÒm n¨ng tµi chÝnh néi t¹i cã trong doanh nghiÖp. Tõ tÊt c¶ nh÷ng ®iÒu tr×nh bµy trªn, cã thÓ thÊy kiÓm to¸n cã ý nghÜa trªn nhiÒu mÆt : ”§ã lµ quan toµ c«ng minh cña qóa khø, ngêi dÉn d¾t cho hiÖn t¹i vµ ngêi cè vÊn s¸ng suèt cho t¬ng lai “. II.T×m hiÓu vÒ b¶n chÊt cña kiÓm to¸n ®éc lËp 4.KiÓm to¸n viªn ®éc lËp 7 4.1 Tiªu chuÈn cña kiÓm to¸n viªn Tuy cã thÓ cã tªn gäi kh¸c nhau nhng theo IFAC vµ luËt ph¸p c¸c níc thµnh viªn quy ®Þnh c¸c yªu cÇu c¬ b¶n ®èi víi kiÓm to¸n viªn lµ: Cã kü n¨ng vµ kh¶ n¨ng nghÒ nghiÖp chÝnh trùc, kh¸ch quan ®éc lËp vµ t«n träng bÝ mËt. a. Kü n¨ng vµ kh¶ n¨ng cña kiÓm to¸n viªn: ViÖc tiÕn hµnh kiÓm to¸n vµ lËp b¸o c¸o kiÓm to¸n ph¶i ®îc tiÕn hµnh mét c¸ch thËn träng theo yªu cÇu nghÒ nghiÖp vµ ph¶i ®îc nh÷ng chuyªn gia ®îc ®µo t¹o t¬ng xøng cã kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é thùc hiÖn. KiÓm to¸n viªn ®îc ®µo t¹o ph¶i tr¶i qua kinh nghiÖm vÒ nh÷ng kÜ n¨ng c¬ b¶n vÒ nghÒ kÕ to¸n, mét sè kü n¨ng cña luËt s vµ cña ngêi nghiªn cøu khoa häc LÏ ®¬ng nhiªn kiÓm to¸n viªn kh«ng ®îc dµnh quyÒn ph©n xö c«ng t¸c kÕ to¸n trõ phi ®· lµm chøng nh÷ng g× kÕ to¸n hä ®· lµm. Mét kiÓm to¸n viªn v× vËy, tríc hÕt ph¶i lµ mét chuyªn gia lµnh nghÒ vÒ kÕ to¸n. §ång thêi mét kiÓm to¸n viªn ®îc ®µo t¹o mét c¸ch kh«ng v« thøc trë thµnh mét kiÓm to¸n viªn hiÖu qu¶. Mét chuyªn gia kÕ to¸n chØ cã thÓ trë thµnh mét kiÓm to¸n viªn khi ®îc tr¶i qua nh÷ng kinh nghiÖm trong thùc tÕ. C¸c kinh nghiÖm nµy ®¹t ®îc mét c¸ch tèt nhÊt díi sù gi¸m s¸t thùc tÕ cña c¸c kiÓm to¸n viªn l©u n¨m cã kinh nghiÖm cña mét tæ chøc kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp. H¬n n÷a kiÓm to¸n viªn ph¶i thêng xuyªn nhËn thøc ®îc sù ph¸t triÓn vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n qua c¸c v¨n b¶n chuyªn ngµnh thÝch hîp, do quèc gia vµ quèc tÕ c«ng bè, còng nh c¸c quy ®Þnh cã liªn quan vµ c¸c yªu cÇu cña ph¸p luËt. KiÓm to¸n viªn cã nghÜa vô duy tr× kü n¨ng vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña m×nh trong suèt qu¸ tr×nh hµnh nghÒ. Yªu cÇu vÒ kü n¨ng vµ kh¶ n¨ng nghiÖp vô cßn lu ý nh÷ng kiÓm to¸n viªn chØ nhËn mµ b¶n th©n hoÆc h·ng cña m×nh cã ®ñ tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng hoµn thµnh c«ng viÖc ®ã . b. §¹o ®øc cña kiÓm to¸n viªn KiÓm to¸n viªn ph¶i lµ ngêi th¼ng th¾n trung thùc cã l¬ng t©m nghÒ nghiÖp, ph¶i lµ ngêi c«ng minh chÝnh trùc vµ kh«ng ®îc phÐp ®Ó cho sù ®Þnh kiÕn thiªn lÖch lµm lÊn ¸t tÝnh kh¸ch quan, chÝnh trùc ... KiÓm to¸n viªn ph¶i ®iÒu chØnh m×nh cho phï hîp víi uy tÝn cña ngµnh nghÒ uy tÝn cña b¶n th©n vµ h·nh, ph¶i tù kiÒm chÕ nh÷ng tÝnh cã thÓ ph¸ vì uy tin nghÒ nghiÖp. KiÓm to¸n viªn cßn ph¶i thêng xuyªn rÌn luyÖn tÝnh cÈn thËn mét c¸nh tho¶ ®¸ng tÊt c¶ kü n¨ng vµ sù siªng n¨ng cÇn thiÕt khi thùc thi nh÷ng nhiÖm vô 8 cña m×nh. Nh÷ng chuÈn mùc vÒ tÝnh cÈn thËn lµ mét t chÊt vÒ trÝ tuÖ, nã ®îc thÓ hiÖn trong c¸c thñ tôc kiÓm to¸n dÞch vô c¸c kiÓm to¸n viÖc thùc thi. c.TÝnh ®éc lËp cña kiÓm to¸n viªn Khi hµnh nghÒ kiÓm to¸n, kiÓm to¸n viªn ph¶i thÓ hiÖn tÝnh ®éc lËp cña m×nh kh«ng ®îc ®Ó cho c¸c ¶nh hëng chñ quan, kh¸ch quan hoÆc sù chi phèi vËt chÊt lµm mÊt ®i tÝnh ®éc lËp. KiÓm to¸n viªn ph¶i lu«n cã th¸i ®é v« t, ®éc lËp trong khi tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm to¸n còng nh khi lËp c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n. BÊt cø sù vô lîi nµo còng kh«ng phï hîp víi phÈm c¸ch cña kiÓm to¸n viªn. KiÓm to¸n viªn kh«ng ®îc cã quan hÖ vô lîi vÒ mÆt kinh tÕ víi kh¸ch hµng mµ kiÓm to¸n viªn ®ang nhËn kiÓm to¸n. Nh÷ng quan hÖ hä hµng, gia ®×nh ruét thÞt còng ¶nh hëng ®Õn tÝnh ®éc lËp cña kiÓm to¸n viªn. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, nÕu kh«ng h¹n chÕ ®îc th× kiÓm to¸n viªn ph¶i diÔn ®¹t ®iÒu nµy trong b¸o c¸o kiÓm to¸n . d. T«n träng bÝ mËt KiÓm to¸n viªn ph¶i t«n träng nh÷ng th«ng tin thu thËp ®îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kh«ng ®îc tiÕt lé bÊt kú mét th«ng tin kiÓm to¸n nµo cho bªn thø ba khi kh«ng cã sù uû quyÒn ®Æc biÖt hoÆc tr¸ch nhiÖm ph¸p lý, tr¸ch nhiÖm yªu cÇu c«ng bè. e.T«n träng ph¸p luËt Trong ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp, kiÓm to¸n viªn ph¶i lu«n t«n träng vµ chÊp hµnh ®óng c¸c chÕ ®é, thÓ lÖ nguyªn t¾c vµ luËt ph¸p cña Nhµ níc vµ nh÷ng chuÈn môc kiÓm to¸n quèc tÕ, quèc gia. KiÓm to¸n viªn còng ph¶i chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt vÒ ho¹t ®éng nghÒ nghiÖp cña m×nh trong b¸o c¸o kiÓm to¸n. g. C¸c chuÈn mùc nghiÖp vô KiÓm to¸n viªn ph¶i tiÕn hµnh c«ng viÖc nghiÖp vô cña m×nh theo nh÷ng chuÈn mùc nghiÖp vô chuyªn ngµnh phï hîp víi c«ng viÖc ®ã. - Cã lý lÞch râ rµng, ®îc c¬ quan n¬i c«ng t¸c hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng n¬i c tró x¸c nhËn, cã phÈm chÊt trung thùc, liªm khiÕt, n¾m v÷ng luËt ph¸p vµ chÝnh s¸ch chÕ ®é kinh tÕ, tµi chÝnh kÕ to¸n thèng kª cña Nhµ níc kh«ng cã tiÒn ¸n tiÒn sù. 9 - Cã b»ng tèt nghiÖp ®¹i häc hoÆc trung häc chuyªn ngµnh tµi chÝnh kÕ to¸n ®· lµm c«ng t¸c tµi chÝnh kÕ to¸n tõ 5 ®Õn 10 n¨m trë lªn. - §· qua kú thi tuyÓn KiÓm to¸n viªn do héi ®ång cÊp Nhµ níc tæ chøc vµ ®îc Bé trëng Bé Tµi chÝnh cÊp chøng chØ . - §îc chÊp nhËn vµo lµm viÖc t¹i mét tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp ho¹t ®éng hîp ph¸p ë ViÖt Nam vµ ®îc ®¨ng ký danh s¸ch KiÓm to¸n viªn ë Bé Tµi chÝnh. Ngoµi c«ng d©n ViÖt Nam, c«ng d©n níc ngoµi muèn hµnh nghÒ kiÓm to¸n ë ViÖt Nam ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn : §îc phÐp c chó hîp ph¸p ë ViÖt Nam . Cã chønh chØ KiÓm to¸n viªn do Bé trëng Bé Tµi chÝnh ViÖt Nam cÊp hoÆc cã chøng chØ KiÓm to¸n viªn cÊp bëi mét tæ chøc kiÓm to¸n quèc tÕ mµ bé tµi chÝnh ViÖt Nam thõa nhËn vµ ph¶i n¾m v÷ng luËt ph¸p kinh tÕ, tµi chÝnh, kÕ to¸n ,kiÓm to¸n ViÖt Nam. §îc chÊp nhËn lµm viÖc t¹i mét tæ chøc kiÓm to¸n thµnh lËp ë ViÖt Nam §· ®îc ®ang ký danh s¸ch KiÓm to¸n viªn t¹i Bé Tµi chÝnh. 4.2 Tr¸ch nhiÖm, quyÒn h¹n, nhiÖm vô cña kiÓm to¸n viªn a.Tr¸ch nhiÖm cña kiÓm to¸n viªn. ChÊp hµnh c¸c nguyªn t¾c cña kiÓm to¸n quy ®Þnh thùc hiÖn ®óng c¸c ®iÒu kho¶n hîp ®ång kiÓm to¸n, lËp c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n, ký tªn vµo b¸o c¸o kiÓm to¸n vµ chÞu tr¸ch nhiÖm tríc ph¸p luËt, tríc tæ chóc kiÓm to¸n ®éc lËp vµ tríc kh¸ch hµng vÒ tÝnh trung thùc kh¸ch quan vµ tÝnh trung thùc cña kÕt qu¶ kiÓm to¸n vµ ý kiÕn nhËn xÐt trªn b¸o c¸o kiÓm to¸n. Trong qu¸ tr×nh thôc hiÖn nhiÖm vô ,kiÓm to¸n viªn kh«ng ®îc g©y trë ng¹i vµo c«ng viÖc ®iÒu hµnh cña ®¬n vÞ ®ang kiÓm to¸n vµ kh«ng ®îc nhËn thªm bÊt cø kh¶n tiÒn nµo cña ®¬n vÞ ngoµi chi phÝ kiÓm to¸n. KiÓm to¸n viªn vi ph¹m quy chÕ ph¸p luËt th× tuú theo møc ®é vi ph¹m cã thÓ bÞ thu håi Chøng chØ KiÓm to¸n viªn vµ bÞ xö lý theo luËt hiÖn hµnh, nÕu v× nh÷ng sai ph¹m vµ thiÕu sãt mµ g©y ra nh÷ng thiÖt h¹i vÒ vËt chÊt cho kh¸ch hµng th× KiÓm to¸n viªn ph¶i båi thêng thiÖt h¹i. Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n kiÓm to¸n viªn ph¶i thùc hiÖn c¸c quy t¾c sau ®©y: - Tu©n thñ ph¸p luËt cña Nhµ níc ViÖt Nam; - B¶o ®¶m trung thùc kh¸ch quan, c«ng b»ng vµ bÝ mËt vÒ sè liÖu; - Tu©n thñ c¸c chuÈn mùc vÒ kÕ to¸n, kiÓm to¸n cña ViÖt Nam vµ quèc tÕ. b. QuyÒn h¹n cña kiÓm to¸n viªn. 10 - §éc lËp vÒ chuyªn m«n nghiÖp vô trong ph¹m vi khu«n khæ cña ph¸p luËt c¸c chuÈn mùc nghiÖp vô chuyªn m«n. - Yªu cÇu kh¸ch hµng cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c tµi liÖu kÕ to¸n tµi chÝnh, c¸c tµi liÖu kh¸c cã liªn quan ®Õn néi dung cu¶ kiÓm to¸n. - Khi ph¸t hiÖn ®¬n vÞ kiÓm to¸n cã hiÖn tîng vi ph¹m ph¸p luËt, cã quyÒn th«ng b¸o kiÕn nghÞ cã biÖn ph¸p söa ch÷a sai lÇm vµ cã quyÒn ghi ý kiÕn cña m×nh vµo b¸o c¸o kiÓm to¸n. - Cã quyÒn khíc tõ lµm kiÓm to¸n cho kh¸ch hµng nÕu xÐt thÊy kh«ng ®ñ kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn kiÓm to¸n . c.NhiÖm vô cña kiÓm to¸n viªn . -KiÓm tra tÝnh hîp lÖ híp ph¸p cña c¸c chøng tõ, tµi liÖu sè liÖu kÕ to¸n viÖc chÊp hµnh chÕ ®é thÓ lÖ kiÓm to¸n, kÕ to¸n cña Nhµ níc. -KiÓm tra vµ x¸c nhËn møc ®é trung thùc cña c¸c b¸o c¸o kiÓm to¸n mµ ®¬n vÞ lËp ra. -KiÓm tra gi¸ trô vèn gãp cña c¸c bªn tham gia liªn doanh, cña c¸c cæ ®«ng kiÓm tra x¸c nhËn tÝnh trung thùc, hîplý, ®Çy ®ñ cña c¸c sè liÖu kÕ to¸n vµ b¸o c¸o quyÕt to¸n cña ®¬n vÞ liªn doanh gi¶i thÓ s¸t nhËp chia t¸ch cæ phÇn ho¸, ph¸ s¶n vµ c¸c trêng hîp kh¸c. -Gi¸m ®Þnh tµi chÝnh kÕ to¸n vµ c¸c dÞch vô t vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n thuÕ theo yªu cÇu cña kh¸ch hµng. 4.3 Tr¸ch nhiÖm ph¸p lý cña kiÓm to¸n viªn ®èi víi b¸o c¸o kiÓm to¸n Chøc n¨ng c¬ b¶n cña kiÓm to¸n ®éc lËp lµ thÈm ®Þnh t×nh trung thùc vµ hîp lý cña th«ng tin kÕ to¸n tµi chÝnhlµm c¬ së cho viÖc thiÕt lËp, ph¸t hiÖn c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ chñ yÕu trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. KiÓm to¸n viªn chØ ®a ra nh÷ng nhËn xÐt kh¸ch quan trªn c¬ s¬ xÐt ®o¸n khoa häc cña m×nh chø kh«ng bao giê cam kÕt hoÆc b¶o l·nh cho c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh mµ m×nh kiÓm to¸n, cßn viÖc ng¨n ngõa vµ ph¸t hiÖn mäi gian lËn, sai sãt lµ tr¸ch nhiÖm cña c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp. V× vËy kh«ng nªn vµ kh«ng thÓ yªu cÇu KiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn mäi gian lËn vµ sai sãt. KiÓm to¸n viªn sÏ ph¶i chôi tr¸ch nhiªm tríc kh¸ch hµng mµ lçi do KiÓm to¸n viªn g©y ra lµm hiÖt h¹i cho kh¸ch hµng. -Vi ph¹m hîp ®ång kiÓm to¸n, vÝ dô nh kh«ng thùc hiÖn hÕt c¸c phÇn ghi trong hîp ®ång, kÐo dµi thêi gian kiÓm to¸n, giao b¸o c¸o kiÓm to¸n chËm, 11 thËm chÝ tæn thÊt cho kh¸ch hµng v× kh«ng cã b¸o c¸o ®îc kiÓm to¸n sÏ kh«ng vay ®îc vèn kinh doanh. -Vi ph¹m c¸c nguyªn t¾c nghÒ nghiÖp.VÝ dô, do t¸c ®éng vÒ vËt chÊt hoÆc tinh thÇn cña kh¸ch hµng hoÆc ngêi thø ba nµo ®ã mµ cã nh÷ng kÕt luËn kiÓm to¸n sai lÖch víi thùc tÕ hoÆc cã thÓ do ®éng c¬ nµo ®ã mµ cã thÓ tiÕt lé nh÷ng th«ng tin bÝ mËt ®· thu nhËn ®îc trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n . -Do chñ quan, cÈu th¶ hoÆc do tr×nh ®é nghiÖp vô non kÐm mµ kiÓm to¸n viªn kh«ng ph¸t hiÖn nh÷ng gian lËn sai sãt th«ng thêng. 5. Tæ chøc bé m¸y kiÓm to¸n ®éc lËp . 5.1 C¬ cÊu tæ chøc C«ng t¸c tæ chøc bé m¸y do c¸c kiÓm to¸n viªn vµ doanh nghiÖp thùc hiÖn. Th«ng thêng c¸c h·ng kiÓm to¸n htùc hiÖn theo 3 h×nh thøc: -H·ng thuéc quyÒn së h÷u cña mét ngêi -H·ng tæ chøc theo h×nh thøc hîp doanh, hiÖn nay h×nh thøc nµy ®îc ¸p dông phæ biÕn -H·ng tæ chøc theo h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn, h×nh thøc nµy ë c¸c c«ng ty lín xuyªn quèc gia. Cho ®ªn nay, ViÖt Nam co 7 c«ng ty kiÓm to¸n, 4 c«ng ty vèn 100% níc ngoµi, 2 c«ng ty liªn doanh vÒ kiÓm to¸n. Ngoµi ra cßn mét sè v¨n phßng ®¹i diÖn cña c¸c tæ chøc kiÓm to¸n quèc tÕ ... Nh vËy trong t¬ng lai ë ViÖt Nam sÏ tõng bíc h×nh thµnh mét hÖ thèng c¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp t vÊn thuéc nhiÒu h×nh thøc, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. 5.2 §iÒu kiÖn thµnh lËp c«ng ty hay v¨n phßng kiÓm to¸n Theo quy ®Þnh ph¸p luËt ViÖt Nam, c¸c c¬ quan tæ chøc, ngêi s¸ng lËp c«ng ty hoÆc v¨n phßng kiÓm to¸n ph¶i cã ®iÒu kiÖn b¾t buéc lµ: -Cã ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn qui ®Þnh cña ph¸p luËt hiÖn hµnh vÒ viÖc thµnh lËp c¸c lo¹i doanh nghiÖp tuú theo tõng trêng hîp. -Cã Ýt nhÊt 5 ngêi trë lªn ®îc cÊp Chøng chØ KiÓm to¸n viªn vµ ngêi ®øng ®Çu tæ chøc nhÊt thiÕt ph¶i lµ KiÓm to¸n viªn . -§îc Bé tµi chÝnh chÊp nhËn b»ng v¨n b¶n vÒ viÖc cho phÐp thµnh lËp vµ ®îc c¬ quan Nhµ níc cã thÈm quyÒn ra qyÕt ®Þnh thµnh lËp theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 5.3 C¸c dÞch vô kiÓm to¸n 12 Kh¸c víi lo¹i h×nh kiÓm to¸n Nhµ níc, kiÓm to¸n ®éc lËp lµ lo¹i h×nh kiÓm to¸n sinh lêi, lµ ho¹t ®éng kinh doanh. C¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp lµ c¸c ®¬n vÞ h¹ch to¸n ®éc lËp, ®îc thu phÝ ho¹t ®éng ®Ó trang tr¶i c¸c kho¶n chi phÝ. §ång thêi ph¶i thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c nghÜa vô thuÕ ®èi víi Nhµ níc theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. Trong ho¹t ®éng cña m×nh c¸c tæ chøc kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp thêng nhËn phôc vô kh¸ch hµng 4 lo¹i dÞch vô chÝnh: - DÞch vô x¸c nhËn bao gåm : KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, ®©y lµ dich vô chñ yÕu nhÊt cña c¸c tæ chøc kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp thêng chiÕm trªn 50% doanh thu ho¹t ®éng - DÞch vô xem xÐt l¹i - C¸c dÞch vô x¸c nhËn kh¸c - Ngoµi dÞch vô kiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh, dÞch vô xem xÐt l¹i, c¸c tæ chøc kiÓm to¸n cßn cã thÓ x¸c nhËn sè liÖu thèng kª thùc hiÖn ®Çu t cña c¸c tæ chøc, x¸c nhËn ho¹t ®éng cña c¸c ch¬ng tr×nh tµi trî vµ ph¸t triÓn c¸c quü x· héi, c¸c tæ chøc quèc tÕ ... b.Dich vô thuÕ C¸c h·ng kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp cã thÓ nhËn phôc vô cho kh¸ch hµng dÞch vô thuÕ (cã thÓ lµ mét hoÆc tÊt c¶ c¸c läai thuÕ mµ kh¸ch hµng ph¶i nép). c.DÞch vô t vÊn qu¶n lý HÇu hÕt c¸c h·ng kiÓm to¸n chuyªn nghiÖp ®Òu cã thÓ lµm dÞch vô t vÊn qu¶n lý, nh»m gióp cho kh¸ch hµng trong s¶n xuÊt kinh doanh. d. DÞch vô kÕ to¸n Th«ng thêng dÞch vô nµy do c¸c h·ng nhá ®i¹ ph¬ng thùc hiÖn, phôc vô cho c¸c doanh nghiÖp cã quy m« nhá kh«ng cã bé m¸y kÕ to¸n chuyªn nghiÖp. C¸c tæ chøc kiÓm to¸n ®éc lËp ë ViÖt Nam vÒ c¬ b¶n ®Òu cã thÓ cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c dÞch vô trªn. Ch¼ng h¹n c«ng ty dÞch vô t vÊn tµi chÝnh - kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n cã thÓ cung cÊp cho kh¸ch hµng c¸c lo¹i dÞch vô: - KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh - Gi¸m ®Þnh tµi liÖu tµi chÝnh kÕ to¸n - T vÊn qu¶n lý tµi chÝnh kÕ to¸n thuÕ - Cæ phÇn ho¸ - §Þnh gi¸ tµi s¶n - Gi¶i thÓ doanh nghiÖp 13 - §µo t¹o kÕ to¸n kiÓm to¸n. Nhê cã c¸c lo¹i dÞch vô kiÓm to¸n ph¸t triÓn nh ngµy nay mµ c¸c c«ng ty cã nhiÒu ®iÒu kiÖn thu hót vèn dÇu t trong níc vµ quèc tÕ, gãp phÇn gióp c¸c c«ng ty qu¶n lý tèt h¬n trong ho¹t ®éng kinh doanh vµ chÊp hµnh ®Çy ®ñ luËt ph¸p ViÖt Nam. 14 15