Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính trong cty cp ...

Tài liệu Kiểm toán chu trình hàng tồn kho trong kiểm toán báo cáo tài chính trong cty cp kiểm toán - tư vấn thuế

.PDF
100
246
52

Mô tả:

Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng, KiÓm to¸n ®· trë thµnh nhu cÇu tÊt yÕu ®èi víi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh vµ chÊt l-îng qu¶n lý cña c¸c Doanh nghiÖp. T¹i ViÖt Nam, ho¹t ®éng KiÓm to¸n ®· kh«ng ngõng ph¸t triÓn c¶ vÒ quy m«, chÊt l-îng, còng nh- c¸c lÜnh vùc ®-îc KiÓm to¸n. Nh÷ng C«ng ty KiÓm to¸n ®éc lËp ra ®êi ®· kh¼ng ®Þnh ®-îc vÞ thÕ cña ngµnh KiÓm to¸n ë n-íc ta. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng viÖc KiÓm to¸n trë thµnh mét ho¹t ®éng kh«ng thÓ thiÕu ®èi víi th«ng tin tµi chÝnh cña c¸c Doanh nghiÖp. Trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty cæ phÇn kiÓm to¸n - T- vÊn thuÕ em nhËn thÊy chu tr×nh hµng tån kho lµ mét trong nh÷ng chu tr×nh phøc t¹p, dÔ x¶y ra gian lËn vµ th-êng ®-îc KiÓm to¸n C«ng ty chó träng trong c¸c cuéc KiÓm to¸n b¸o c¸o Tµi chÝnh. V× vËy, em ®· chän ®Ò tµi :"Hoµn thiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n - T- vÊn thuÕ" lµm chuyªn ®Ò b¸o c¸o thùc tËp cña m×nh. Môc tiªu cña b¸o c¸o thùc tËp lµ dùa trªn lý luËn chung vÒ KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng tån kho trong quy tr×nh KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh vµ thùc tÕ KiÓm to¸n Chu tr×nh hµng tån kho do C«ng ty cæ phÇn KiÓm to¸n T- vÊn thuÕ thùc hiÖn ë mét ®Ó tiÕn hµnh ®èi chiÕu gi÷a lý thuyÕt vµ thùc tÕ, tõ ®ã ®Ò xuÊt c¸c ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c KiÓm to¸n Hµng tån kho trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty. SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp PHÇN 1 C¥ Së Lý LUËN CñA KIÓM TO¸N chu tr×nh hµng tån kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNH I - CHU TR×NH hµng tån kho VíI VÊN §Ò KIÓM TO¸N 1. B¶n chÊt vµ chøc n¨ng cña chu tr×nh hµng tån kho ¶nh h-ëng tíi c«ng t¸c KiÓm to¸n. 1.1. §Æc ®iÓm chung vÒ chu tr×nh hµng tån kho -Hµng tån kho lµ tµi s¶n l-u ®éng cña Doanh nghiÖp biÓu hiÖn d-íi d¹ng vËt chÊt cô thÓ d-íi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, tuú thuéc vµo lo¹i h×nh Doanh nghiÖp vµ ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña Doanh nghiÖp. Hµng tån kho trong Doanh nghiÖp th-¬ng m¹i bao gåm: hµng ho¸ dù tr÷ cho l-u th«ng ( kÓ c¶ sè hµng ®em göi b¸n hoÆc lµ hµng ho¸ ®ang ®i ®-êng ). Hµng tån kho trong Doanh nghiÖp s¶n xuÊt gåm: Nguyªn vËt liÖu, C«ng cô dù tr÷ cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, Thµnh phÈm, S¶n phÈm hoµn thµnh, S¶n phÈm dë dang vµ Hµng göi b¸n hoÆc lµ Hµng ®ang ®i ®-êng. - Hµng tån kho cã c¸c ®Æc ®iÓm: + Hµng tån kho ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi gi¸ vèn hµng b¸n v× vËy ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn trong n¨m. + Hµng tån kho th-êng chiÕm tû träng lín so víi tæng tµi s¶n l-u ®éng trong Doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu chñng lo¹i vµ qu¸ tr×nh qu¶n lý rÊt phøc t¹p. + Hµng tån kho ®-îc ®¸nh gi¸ th«ng qua sè l-îng chÊt l-îng, t×nh tr¹ng hµng tån kho. + Hµng tån kho ®-î b¶o qu¶n cÊt tr÷ ë nhiÒu níi kh¸c nhau nhiÒu ®èi t-îng qu¶n lý kh¸c nhau cã ®¾c ®iÓm b¶o qu¶n kh¸c nhau ®iÒu nµy dÉn tíi kiÓm so¸t ®èi víi hµng tån kho gÆp nhiÒu khã kh¨n. SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Chu tr×nh vËn ®«ng cña hµng tån kho b¾t ®Çu tõ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô sang s¶n phÈm dë dang råi ®Õn thµnh phÈm hµng ho¸. Sù vËn ®éng cña hµng tån kho ¶nh h-ëng tíi nhiÒu kho¶n môc trªn b¸o c¸o tµi chÝnh nh- chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ s¶n xuÊt chung, gi¸ vèn hµng b¸n, chi phÝ s¶n phÈm dë dang, dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho… Lµ nh÷ng chØ tiªu thÓ hiÖn t×nh h×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®Þnh h-íng ph¸t triÓn cña Doanh nghiÖp. Khi thùc hiÖn KiÓm to¸n th× chu tr×nh hµng tån kho lu«n lµ mét chu tr×nh KiÓm to¸n quan träng trong KiÓm to¸n b¸o c¸o tµi chÝnh. 1.2. Chøc n¨ng cña chu tr×nh. chøc n¨ng mua hµng Khi cã nhu cÇu mua hµng th× c¸c bé phËn cã liªn quan sÏ lËp phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng. Sau khi phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®-îc phª chuÈn bé phËn cung øng sÏ lËp ®¬n ®Æt hµng vµ göi cho nhµ cung cÊp ®· lùa chän. PhiÕu yªu cÇu mua hµng do bé phËn cã tr¸ch nhiÖm lËp (nh- bé phËn vËt t-). PhiÕu ®-îc lËp theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc lËp ®ét xuÊt. §¬n ®Æt hµng: C¨n cø vµo phiÕu ®Ò nghÞ mua hµng ®· ®-îc phª chuÈn cña Gi¸m ®èc (hoÆc ng-êi phô tr¸ch) bé phËn mua hµng lËp ®¬n ®Æt hµng ®Ó göi cho nhµ cung cÊp. MÉu cña ®¬n ®Æt hµng ®-îc thiÕt kÕ s½n cã ®Çy ®ñ c¸c cét cÇn thiÕt nh»m h¹n chÕ tèi ®a c¸c sai sãt. Chøc n¨ng nhËn hµng Khi bªn nhµ cung cÊp giao hµng bé phËn nhËn hµng sÏ dùa trªn ®¬n ®Æt hµng ®Ó kiÓm tra vÒ mÉu m·, sè l-îng, chñng lo¹i, quy c¸ch, phÈm chÊt vµ thêi gian gia hµng, cuèi cïng tr-ëng nhãm ph¶i lËp biªn b¶n kiÓm nhËn hµng. Bé phËn nhËn hµng ph¶i ®éc lËp víi bé phËn kho vµ bé phËn kÕ to¸n. Chøc n¨ng l-u kho Hµng ®-îc chuyÓn tíi kho vµ hµng sÏ ®-îc kiÓm tra vÒ chÊt l-îng, sè l-îng vµ sau ®ã cho nhËp kho. Mçi khi nhËp ®ñ kho thñ kho ph¶i lËp phiÕu SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nhËp kho vµ sau ®ã bé phËn kho ph¶i th«ng b¸o cho phßng kÕ to¸n vÒ sè l-îng hµng nhËn vµ cho nhËp kho. Chøc n¨ng xuÊt kho vËt t- hµng ho¸ §èi víi mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt th× xu©t kho cã 2 lý do c¬ b¶n lµ xuÊt cho néi bé ( cho s¶n xuÊt, cho qu¶n lý Doanh nghiÖp ) vµ xuÊt b¸n. - XuÊt vËt t-, hµng ho¸ cho néi bé: Khi cã hîp ®ång s¶n xuÊt míi hoÆc theo kÕ ho¹ch s¶n xuÊt hoÆc c¸c nhu cÇu vËt t- trong néi bé Doanh nghiÖp c¸c bé ph©n sÏ lËp phiÕu xin lÜnh vËt t-, bé phËn vËt t- lËp phiÕu xuÊt kho (khi phiÕu xin lÜnh vËt t- ®-îc phª chuÈn ). PhiÕu xin lÜnh vËt t-: Do bé phËn s¶n xuÊt (hoÆc c¸c bé phËn kh¸c) c¨n cø nhu cÇu s¶n xuÊt (hoÆc nhu cÇu b¸n hµng hoÆc qu¶n lý Doanh nghiÖp), ng-êi phô tr¸ch bé phËn ®ã lËp phiÕu xin lÜnh vËt t- trong ®ã ph¶i ghi râ lo¹i vËt t-, sè m·, chóng lo¹i, quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l-îng vµ thêi gian giao vËt t-. - XuÊt khi ®Ó b¸n: C¨n cø vµo ®¬n ®Æt mua bé phËn tiªu thô lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ lËp phiÕu xuÊt kho, ngoµi ra bé phËn vËn chuyÓn ph¶i lËp chøng tõ vËn chuyÓn. Ho¸ ®¬n b¸n hµng: §-îc bé phËn tiªu thô lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó l-u ë cuèng vµ giao cho kh¸ch hµng, giao cho bé phËn kÕ to¸n ®Ó thanh to¸n vµ ghi sæ. Trong ho¸ ®¬n ghi râ c¸c néi dung nh- ngµy th¸ng giao hµng, lo¹i hµng giao. m· sè, chóng lo¹i quy c¸ch, phÈm chÊt, sæ l-îng, ®¬n gi¸ vµ thµnh tiÒn thµnh to¸n. PhiÕu xuÊt kho: §-îc bé phËn vËt t- hoÆc bé phËn b¸n hµng lËp thµnh nhiÒu liªn ®Ó l-u cuèng, xuÊt kho vµ ghi sæ kÕ to¸n. PhiÕu xuÊt ghi râ c¸c néi dung nh- lo¹i vËt t-, hµng ho¸ chñng lo¹i quy c¸ch, phÈm chÊt, sè l-îng vµ ngµy xuÊt. Chøng tõ vËn chuyÓn (vËn ®¬n): Do bé phËn vËn chuyÓn lËp hoÆc C«ng ty cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn lËp (nÕu thuª dÞch vô vËn chuyÓn). §©y lµ tµi SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp liÖu minh chøng cho viÖc hµng ®· ®-îc xuÊt kho giao cho kh¸ch, chøng tõ vËn chuyÓn ®-îc ®Ýnh kÌm víi phiÕu xuÊt kho hoÆc ho¸ ®¬n b¸n hµng lµm minh chøng cho nghiÖp vô b¸n hµng. Chøc n¨ng s¶n xuÊt KÕ ho¹ch vµ lÞch tr×nh s¶n xuÊt ®-îc x©y dùng dùa vµo c¸c -íc to¸n vÒ nhu cÇu ®èi víi s¶n phÈm cña C«ng ty còng nh- dùa vµo t×nh h×nh thùc tÕ hµng tån kho hiÖn cã. Do vËy nã cã thÓ b¶o ®¶m r»ng C«ng ty sÏ s¶n xuÊt nh÷ng hµng ho¸ ®¸p øng nhu cÇu cña kh¸ch hµng, tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng hµng ho¸ hoÆc khã tiªu thô ®èi víi mét sè hµng ho¸ cô thÓ.ViÖc s¶n xuÊt theo kÕ ho¹c vµ lÞch tr×nh cã thÓ gióp C«ng ty b¶o ®¶m vÒ viÖc chuÈn bÞ ®Çy ®ñ c¸c yÕu tè nh- nguyªn vËt liÖu vµ nh©n c«ng cho yªu cÇu s¶n xuÊt trong kú. Tr¸ch nhiÖm víi hµng ho¸ trong giai ®o¹n s¶n xuÊt thuéc vÒ nh÷ng ng-êi gi¸m s¸t s¶n xuÊt. Nguyªn vËt liÖu ®-îc chuyÓn tíi ph©n x-ëng cho tíi khi c¸c s¶n phÈm ®-îc hoµn thµnh vµ ®-îc chuyÓn vµo kho s¶n phÈm th× ng-êi gi¸m s¸t s¶n xuÊt ®-îc ph©n c«ng theo dâi ph¶i cã tr¸ch nhiÖm kiÓm so¸t vµ n¾m ch¾c tÊt c¶ t×nh h×nh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. C¸c chøng tõ sæ s¸ch ®-îc sö dông chñ yÕu ®Ó ghi chÐp vµ theo dâi gåm c¸c phiÕu yªu cÇu sö dông, phiÕu xuÊt kho, b¶ng chÊm c«ng, c¸c b¶ng kª, b¶ng ph©n bæ vµ hÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ. L-u kho thµnh phÈm §©y lµ chøc n¨ng nh»m b¶o qu¶n vµ qu¶n lý tµi s¶n cña Doanh nghiÖp khi vËt t-, hµng ho¸, thµnh phÈm ®-îc nhËp kho. C«ng viÖc nµy Doanh nghiÖp ph¶i tæ chøc canh phßng b¶o vÖ tr¸nh mÊt m¸t, tr¸nh bÞ l¹m dông tµi s¶n, ®ång thêi sö dông c¸c trang thiÕt bÞ b¶o qu¶n nh»m ®¶m b¶o ®iÒu kiÖn b¶o qu¶n vËt chÊt. Khi nhËp kho hay xuÊt kho c¸c bªn ph¶i cã ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê hîp lÖ thñ kho míi ®-îc nhËp, xuÊt kho. MÆt kh¸c thñ kho lµ ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ tµi s¶n m×nh tr«ng coi vµ ph¶i ghi chÐp ®Ó theo dâi vÒ sè l-îng vËt t-, hµng ho¸, thµnh phÈm nhËp – xuÊt – tån kho. SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp XuÊt thµnh phÈm ®i tiªu thô XuÊt thµnh phÈm chØ ®-îc thùc hiÖn khi ®· nhËn ®-îc sù phª chuÈn, th-êng lµ ®¬n ®Æt mua hµng cña kh¸ch hµng. Khi xuÊt kho thµnh phÈm ph¶i lËp phiÕu xuÊt kho. Bé phËn vËn chuyÓnph¶i lËp phiÕu vËn chuyÓn hµng cã ®¸nh sè thø tù tõ tr-íc vµ chØ râ hµng ho¸ ®-îc vËn chuyÓn. PhiÕu vËn chuyÓn hµng ®-îc lËp thµnh ba liªn, liªn thø nhÊt ®-îc lËp t¹i phßng tiÕp vËn ®Ó lµm chøng tõ minh chøng vÒ viÖc vËn chuyÓn, liªn thø hai ®-îc sÏ ®-îc göi tíi phßng tiªu thô hoÆc bé phËn tÝnh tiÒn kÌm theo. §¬n ®Æt mua cña kh¸ch hµng ®Ó lµm c¨n cø ghi ho¸ ®¬n cho kh¸ch hµng vµ liªn thø ba sÏ ®-îc ®Ýnh kÌm bªn ngoµi bao kiÖn cña hµng ho¸ trong qu¸ tr×nh vËn chuyÓn. Ho¹t ®éng kiÓm so¸t nµy sÏ gióp cho kh¸ch hµng kiÓm tra ®-îc phiÕu vËn chuyÓn hµng g¾n trªn bao kiÖn hµng nh»m x¸c ®Þnh xem cã sù kh¸c biÖt g× gi÷a sè hµng ®Æt mua víi sè hµng thùc nhËn kh«ng. Trong tr-êng hîp hµng ho¸ ®-îc v©n chuyÓn thuª bëi mét C«ng ty tiÕp vËn th× phiÕu vËn chuyÓn sÏ ®-îc lËp thªm mét thø liªn thø t-, liªn nµy sÏ ®-îc giao cho bªn cung cÊp dÞch vô vËn chuyÓn ®Ó lµm c¨n cø tÝnh c-íc phÝ. 2. §Æc ®iÓm h¹ch to¸n hµng tån kho ¶nh h-ëng ®Õn KiÓm to¸n. Víi nh÷ng ®Æc tr-ng nh- trªn, yªu cÇu thùc hiÖn tèt c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n hµng tån kho lµ ®iÒu kiÖn quan träng kh«ng thÓ thiÕu ®-îc, gãp phÇn vµo c«ng t¸c qu¶n lý, thóc ®Èy viÖc cung cÊp ®Çy ®ñ, kÞp thêi, ®ång bé cho s¶n xuÊt còng nh- tiªu thô, nh»m ng¨n chÆn c¸c hiÖn t-îng mÊt m¸t, hao hôt, l·ng phÝ trong kinh doanh. 2.1. VÒ nguyªn t¾c kÕ to¸n. KÕ to¸n hµng tån kho ph¶i tu©n theo nh÷ng nguyªn t¾c quèc tÕ: - Nguyªn t¾c ho¹t ®éng liªn tôc: Doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã thêi h¹n hoÆc Ýt nhÊt kh«ng bÞ gi¶i thÓ trong t-¬ng lai gÇn th× ph¶i lËp BCTC ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tµi s¶n theo gi¸ gèc, kh«ng theo gi¸ thÞ tr-êng. - Nguyªn t¾c vÒ tÝnh chia c¾t niªn ®é cña c¸c n¨m lµ g¾n chi phÝ vµo c¸c n¨m tµi chÝnh liªn quan vµ chØ cã nh÷ng chi phÝ ®ã mµ th«i. SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Nguyªn t¾c tÝnh nhÊt qu¸n: Trong qu¸ tr×nh kÕ to¸n hµng tån kho mäi kh¸i niÖm, nguyªn t¾c, ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n ph¶i ®-îc thùc hiÖn nhÊt qu¸n. NÕu cã thay ®æi th× ph¶i gi¶i thÝch râ rµng vµ nªu trong phô lôc BCTC cïng víi ¶nh h-ëng cña chóng lªn kÕt qu¶. - Nguyªn t¾c gi¸ gèc: gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®-îc tÝnh theo gi¸ gèc. - Nguyªn t¾c thËn träng: ®Ó quyÕt to¸n ng-êi ta so s¸nh gi÷a gi¸ gèc vµ gi¸ thÞ tr-êng. NÕu gi¸ thùc tÕ thÊp h¬n chi phÝ mua ph¶i h¹ch to¸n mét kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. - Nguyªn t¾c kh«ng bï trõ: viÖc gi¶m gi¸ hµng tån kho kh«ng thÓ ghi chÐp trùc tiÕp vµo viÖc gi¶m gi¸ mua. Nã ph¶i ®-îc gi÷ nguyªn sau ®ã hoµn nhËp ®Ó x¸c ®Þnh l·i vµ viÖc mÊt gi¸ lµ ®èi t-îng cña mét kho¶n dù phßng. - Nguyªn t¾c ghi chÐp kÕ to¸n: C¸c Doanh nghiÖp s¶n xuÊt ph¶i thùc hiÖn kiÓm kª th-êng xuyªn tuy nhiªn c¸c C«ng ty kh«ng thùc hiÖn quy ®Þnh nµy mµ chØ thùc hiÖn kiÓm kª ®Þnh kú. Trong hÖ thèng kiÓm kª th-êng xuyªn nhËp, xuÊt hµng tån kho ®-îc ghi nhËn ngay trong khi chóng ta thùc hiÖn, cßn kiÓm kª ®Þnh kú th× hµng tån kho ®Çu kú ®-îc gi÷ nguyªn cuèi kú. 2.2. VÒ ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n hµng tån kho quèc tÕ vµ nguyªn t¾c h¹ch to¸n hµng tån kho cña ViÖt Nam th× hµng tån kho ph¶i ®-îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ thùc tÕ (hay cßn gäi lµ gi¸ phÝ) ®-îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i hµng. TrÞ gi¸ hµng nhËp kho ®-îc quy ®Þnh cô thÓ cho tõng lo¹i vËt t-, hµng hãa theo nguån h×nh thµnh vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸. Hµng nhËp kho cã thÓ tõ hai nguån lµ mua vµo vµ Doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt. §èi víi hµng mua ngoµi: Gi¸ = Gi¸ + thùc tÕ mua Chi phÝ thu mua - C¸c kho¶n gi¶m gi¸ hµng mua §èi víi hµng tù s¶n xuÊt: Gi¸ thùc tÕ = Gi¸ thµnh c«ng = x-ëng Chi phÝ nguyªn vËt + liÖu trùc tiÕp SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chi phÝ nh©n c«ng + trùc tiÕp Chi phÝ s¶n xuÊt chung. Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp §èi víi hµng tån kho v× trÞ gi¸ thùc tÕ cña hµng nhËp kho kh¸c nhau ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong kú h¹ch to¸n nªn viÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ hµng xuÊt kho cã thÓ ¸p dông mét trong c¸c ph-¬ng ph¸p sau ®©y: - Ph-¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh. - Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn. - Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc, xuÊt tr-íc. - Ph-¬ng ph¸p nhËp sau xuÊt tr-íc. - Ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thùc tÕ theo gi¸ h¹ch to¸n. 2.3. VÒ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt hµng tån kho. Mäi nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh nãi chung, hµng tån kho nãi riªng, mäi sù biÕn ®éng t¨ng gi¶m vÒ mÆt sè l-îng vµ gi¸ trÞ ®Òu ®-îc ph¶n ¸nh trªn chøng tõ gèc nh-: phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊt kho, hãa ®¬n b¸n hµng, biªn b¶n kiÓm kª, thÎ kho,... §ång thêi víi qu¸ tr×nh trªn h¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i ®-îc h¹ch to¸n c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt. §Ó h¹ch to¸n ®-îc nh- vËy, kÕ to¸n hµng tån kho ph¶i sö dông ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt lµ theo dâi tõng thø, tõng chñng lo¹i, quy c¸ch vËt t-, hµng hãa theo tõng ®Þa ®iÓm qu¶n lý vµ sö dông. H¹ch to¸n hµng tån kho ph¶i lu«n lu«n ®¶m b¶o vÒ sù khíp ®óng c¶ mÆt gi¸ trÞ vµ hiÖn vËt gi÷a thùc tÕ víi sè l-îng ghi trªn sæ kÕ to¸n, gi÷a sè tæng hîp vµ sè chi tiÕt. HiÖn nay, theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh cña ViÖt Nam, Doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän mét trong ba ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt ®ã lµ: Ph-¬ng ph¸p thÎ song song, ph-¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn, ph-¬ng ph¸p sæ sè d-. 2.4. VÒ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n tæng hîp hµng tån kho: Trong mét Doanh nghiÖp hay mét ®¬n vÞ kÕ to¸n chØ ®-îc ¸p dông mét trong hai ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho nh- sau: - Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn: ®©y lµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n hµng tån kho b»ng c¸ch theo dâi th-êng xuyªn, liªn tôc cã hÖ thèng t×nh h×nh nhËp xuÊt kho vËt t-, hµng hãa trªn sæ s¸ch. Theo ph-¬ng ph¸p nµy mäi biÕn ®éng SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp t¨ng gi¶m hµng tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ ë bÊt kú thêi ®iÓm nµo còng ®-îc ph¶n ¸nh trªn c¸c tµi kho¶n liªn quan sau: + TK151 – Hµng mua ®ang ®i d-êng. + TK152 – Nguyªn vËt liÖu. + TK 153 – C«ng cô dông cô. + TK 154 – S¶n phÈm dë dang. + TK 155 – Thµnh phÈm. + TK 156 – Hµng hãa. + TK 157 – Hµng göi b¸n. + TK 159 – Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho. - Ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú; lµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n c¨n cø vµo kÕt qu¶ kiÓm kª thùc tÕ ®Ó ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho cuèi kú cña vËt t-, hµng hãa trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp vµ tõ ®ã tÝnh ra gi¸ trÞ cña hµng tån kho ®· xuÊt trong kú theo c«ng thøc: TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ TrÞ gi¸ = + hµng xuÊt hµng nhËp hµng tån hµng tån trong kú trong kú cuèi kú ®Çu kú Theo ph-¬ng ph¸p nµy mäi sù t¨ng gi¶m gi¸ trÞ hµng tån kho kh«ng ®-îc theo dâi trªn c¸c tµi kho¶n hµng tån kho, mµ chØ theo dâi qua c¸c tµi kho¶n trung gian sau ®©y: + TK 611 – Mua hµng. + TK 631 – Gi¸ thµnh. + Tk 632 – Gi¸ vèn hµng b¸n. Ngoµi c¸c nguyªn t¾c trªn ra, trong tõng tr-êng hîp cô thÓ nÕu xÐt thÊy hµng tån kho ë cuèi niªn ®é kÕ to¸n cã kh¶ n¨ng bÞ gi¶m gi¸ so víi gi¸ thùc tÕ ®· ghi sæ kÕ to¸n th× Doanh nghiÖp ®-îc phÐp lËp dù phßng gi¶m gi¸ theo chÕ ®é quy ®Þnh. 3. Chøng tõ vµ sæ s¸ch cã liªn quan ®Õn chu tr×nh hµng tån kho Chøng tõ KiÓm to¸n lµ nguån t- liÖu s½n cã cung cÊp cho KiÓm to¸n viªn. Chøng tõ KiÓm to¸n cã thÓ lµ c¸c tµi liÖu kÕ to¸n hoÆc còng cã thÓ lµ tµi SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp liÖu kh¸c. Trong chu tr×nh Hµng tån kho c¸c lo¹i chøng tõ KiÓm to¸n th-êng bao gåm: - HÖ thèng sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho HTK. - Sù ¶nh h-ëng cña ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho. - HÖ thèng kÕ to¸n chi phÝ vµ t×nh gi¸ thµnh s¶n ph¶m. - HÖ thång c¸c b¸o c¸o vµ sæ s¸ch liªn quan tíi chi phÝ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm c¸c b¸o c¸o s¶n xuÊt, b¸o c¸o s¶n phÈm háng kÓ c¶ b¸o c¸o thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt. - HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n chi phÝ: sæ c¸i, b¶ng ph©n bæ, b¸o c¸o tæng hîp, nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung.. 4. Môc tiªu KiÓm to¸n Môc tiªu hîp lý chung. Môc tiªu hîp lý chung bao hµm viÖc xem xÐt, ®¸nh gi¸ tæng thÓ sè tiÒn ghi trªn c¸c kho¶n môc trªn c¬ së cam kÕt chung vÒ tr¸ch nhiÖm cña nhµ qu¶n lý vµ thùc hiÖn thu ®-îc qu kh¶o s¸t thùc tÕ ë kh¸ch thÓ KiÓm to¸n. Do ®ã ®¸nh gi¸ sù hîp lý chung h-íng tíi kh¶ n¨ng sai sãt cô thÓ cña c¸c sè tiÒn trªn kho¶n môc ( theo gi¸ tr×nh KiÓm to¸n tµi chÝnh ). §èi víi chu tr×nh hµng tån kho cã thÎ cô thÓ ho¸ kho vµ b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n hay C¸c sè d- hµng tån kho trªn b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n vµ b¶ng liÖt kª hµng tån kho lµ hîp lý. Môc tiªu chung kh¸c Trong môc tiªu chung kh¸c bao gåm: Môc tiªu hiÖu lùc, môc tiªu trän vÑn, môc tiªu quyÒn vµ nghÜa vô, môc tiªu ®¸nh gi¸ vµ ph©n bæ, môc tiªu chÝnh x¸c c¬ häc vµ môc tiªu ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy. C¸c môc tiªu nµy ®-îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh Hµng tån kho: - T©t c¶ hµng tån kho ghi trªn sæ ®Òu tån t¹i thùc tÕ vµo ngµy lËp b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n ( hiÖu lùc ). SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp - Mäi hµng ho¸, tµi s¶n tån kho ®Òu bao hµm trong B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n (trän vÑn). - C¸c tµi s¶n ghi trong môc hµng tån kho thuéc quyÒn së h÷u cña ®¬n vÞ vµ kh«ng thuéc tµi s¶n thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc t¹m vay (QuyÒn vµ nghÜa vô) + Gi¸ trÞ hµng tån kho phï hîp víi hiÖn vËt. + Gi¸ c¶ hµng ho¸ ®-îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ. C¸c lÇn ®iÒu chØnh gi¸ ®-îc ph¶n ¸nh ®óng vµ hµng ho¸ mÊt gi¸ ®-îc ®iÒu chØnh ( ®Þnh gi¸ vµ ph©n bæ ). - Sè tæng céng c¸c kho¶n môc hµng tån kho (tÝnh chÝnh x¸c c¬ häc). + Ph©n lo¹i ®óng hµng tån kho theo c¸c nhãm: Nguyªn vËt liÖu, c«ng tr×nh dë dang, thµnh phÈm vµ chi tiÕt theo quy ®Þnh. + ThuyÕt tr×nh râ c¸c hµng ho¸ cÇm cè, chuyÓn nh-îng, t¹m göi hoÆc gi÷ hé (Ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy). C¸c môc tiªu ®-îc cô thÓ ho¸ cho chu tr×nh KiÓm to¸n hµng tån kho ë trªn ®-îc gäi lµ c¸c môc tiªu KiÓm to¸n ®Æc thï. §èi víi mçi chu tr×nh KiÓm to¸n cã c¸c môc tiªu ®Æc thï riªng, tuy nhiªn víi mçi vuéc KiÓm to¸n cô thÓ th× môc tiªu riªng cña chu tr×nh Hµng tån kho cã thÓ lµ kh¸c nhau. V× vËy c¨n cø vµo tõng tr-êng hîp cô thÓ mµ KiÓm to¸n viªn ®Þnh ra c¸c môc tiªu KiÓm to¸n cô thÓ. II: NéI DUNG KIÓM TO¸N CHU TR×NH hµng tån kho TRONG KIÓM TO¸N B¸O C¸O TµI CHÝNh. 1. C¸c ph-¬ng ph¸p tiÕp cËn KiÓm to¸n ®èi víi chu tr×nh hµng tån kho. Chu tr×nh hµng tån kho còng nh- c¸c chu tr×nh kh¸c khi tiÕn hµnh KiÓm to¸n th-êng cã hai c¸ch tiÕp cËn: Sö dông c¸c thö nghiÖm tu©n thñ Sö dông c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp Thö nghiÖm tu©n thñ ( thö nghiÖm kiÓm so¸t ): Lµ lo¹i thö nghiÖm ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n chøng minh r»ng hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ho¹t ®éng h÷u hiÖu. Sè l-îng c¸c thö nghiÖm tu©n thñ dùa vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n. Thö nghiÖm c¬ b¶n: Lµ lo¹i thö nghiÖm ®-îc thiÕt kÕ nh»m thu thËp c¸c b»ng chøng vÒ sù hoµn chØnh, chÝnh s¸c vµ hiÖu lùc cña c¸c d÷ liÖu do hÖ thèng kÕ to¸n sö lý. Thö nghiÖm c¬ b¶n th-êng ®-îc sö dông víi sè l-îng lín khi rñi ro kiÓm so¸t cña chu tr×nh ®ã ®-îc ®¸nh gi¸ lµ cao. 2. KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho Mçi mét cuéc KiÓm to¸n dï to hay nhá ®¬n gi¶n hay phøc t¹p th× quy tr×nh KiÓm to¸n th-êng tu©n thñ theo tr×nh tù chung. Chu tr×nh KiÓm to¸n mua hµng vµ thanh to¸n ®-îc tiÕn hµnh qua ba b-íc: B-íc 1: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho B-íc 2. Thùc hiÖn KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho B-íc 3. KÕt thóc KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho 2.1. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n lµ kh©u ®Çu tiªn vµ rÊt quan träng trong c«ng viÖc cña KiÓm to¸n v× nã cã ý nghÜa ®Þnh h-íng cho toµn bé ho¹t ®éng sau nµy. Nã t¹o ®iÒu kiÖn ph¸p lý còng nh- c¸c ®iÒu kiÖn kh¸c cÇn thiÕt cho KiÓm to¸n. Môc ®Ých giai ®o¹n nµy lµ x©y dùng kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chung vµ ph-¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ phï hîp víi ph¹m vi, b¶n chÊt, thêi gian cña quy tr×nh KiÓm to¸n sÏ thùc hiÖn. Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n viÖt nam sè 300, lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n th× “ KiÓm to¸n viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n ph¶i lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n trong ®ã m« t¶ ph¹m vi dù kiÕn vµ c¸ch thøc tiÕn hµnh c«ng viÖc KiÓm to¸n. KÕ ho¹ch KiÓm to¸n ph¶i ®Çy ®ñ, chi tiÕt lµm c¬ së ®Ó lµm ch-¬ng tr×nh KiÓm to¸n ’’. §èi víi chu tr×nh hµng tån kho, môc ®Ých cña giai ®o¹n nµy lµ ph¶i x©y dùng mét chiÕn l-îc KiÓm to¸n vµ ph-¬ng ph¸p KiÓm to¸n cô thÓ SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp phï hîp víi b¶n chÊt, thêi gian vµ ph¹m vi cña c¸c thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ¸p dông khi KiÓm to¸n chu tr×nh nµy. LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho gåm c¸c b-íc sau: B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n B 2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng vµ thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch B 3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n B 4: T×m hiÓu hÖ thèng KSNB vµ ®¸nh gi¸ rñi ro KiÓm to¸n B 5: LËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n toµn diÖn vµ so¹n th¶o ch-¬ng tr×nh KiÓm to¸n B 1: ChuÈn bÞ kÕ ho¹ch KiÓm to¸n §¸nh gi¸ kh¶ n¨ng chÊp nhËn KiÓm to¸n §Ó chÊp nhËn lêi mêi KiÓm to¸n ph¶i c¨n cø vµo kh¶ n¨ng cña C«ng ty vµ c¸c ®iÒu kiÖn cña kh¸ch hµng. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn ph¶i ®¸nh gi¸ rñi ro cã thÓ gÆp ph¶i khi tiÕn hµnh KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho cña Doanh nghiÖp sau ®ã kÕt hîp víi viÖc ®¸nh gi¸ c¸c chu tr×nh kh¸c ®Ó ®-a ra quyÕt ®Þnh cã chÊp nhËn KiÓm to¸n cho Doanh nghiÖp kh«ng. NhËn diÖn c¸c ký do KiÓm to¸n cña C«ng ty kh¸ch hµng Sau khi chÊp nhËn KiÓm to¸n, C«ng ty KiÓm to¸n tiÕn hµnh xem xÐt c¸c lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng ®Ó tõ ®ã tiÕn hµnh x¸c ®Þnh sè l-îng b»ng chøng KiÓm to¸n cÇn thu thËp vµ c¸c møc ®é chÝnh x¸c cña c¸c ý kiÕn mµ KiÓm to¸n viªn ®-a ra trong b¸o c¸o KiÓm to¸n. Lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thùc hiÖn kiÓm to¸n Th«ng qua viÖc nhËn diÖn c¸c lý do KiÓm to¸n cña kh¸ch hµng, C«ng ty KiÓm to¸n -íc l-îng ®-îc quy m« phøc t¹p cña cuéc KiÓm to¸n tõ ®ã lùa chän ®éi ngò nh©n viªn thÝch hîp ®Ó thùc hiÖn KiÓm to¸n. C«ng ty KiÓm to¸n sÏ lùa chän nh-ng nh©n viªn KiÓm to¸n cã nhiÒu kinh nghiÖm trong SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp KiÓm to¸n chu tr×nh hµng tån kho ®Ó KiÓm to¸n chu tr×nh nµy. Sè l-îng vµ tr×nh ®é cña c¸c KiÓm to¸n viªn phô thuéc vµo tÝnh phøc t¹p vµ møc rñi ro cña chu tr×nh. Hîp ®ång KiÓm to¸n C«ng viÖc kÝ kÕt hîp ®ång KiÓm to¸n lµ giai ®o¹n cuèi cïng cña giai ®o¹n nµy, ghi râ tr¸ch nhiÖm vÒ quyÒn lîi vµ nghÜa vô c¸c bªn. Nh÷ng néi dung chñ yÕu cña hîp ®ång KiÓm to¸n b¸o gåm: Môc ®Ých vµ ph¹m vi KiÓm to¸n Tr¸ch nhiÖm cña ban gi¸m ®èc C«ng ty kh¸ch hµng vµ c¸c KiÓm to¸n viªn H×nh thøc th«ng b¸o kÕt qu¶ kiÓn to¸n Thêi gian tiÕn hµnh cuéc kiÓm to¸n C¨n cø tÝnh gi¸ phÝ cuéc KiÓm to¸n vµ h×nh thøc thanh to¸n B2: Thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng KiÓm to¸n viªn thu thËp th«ng tin ®èi víi phÇn hµnh KiÓm to¸n mµ m×nh ®¶m nhËn. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng vµ c¸c quy tr×nh mang tÝnh ph¸p lý cã ¶nh h-ëng ®Õn c¸c mÆt ho¹t ®éng kinh doanh nµy tõ ®ã ¶nh h-ëng ®Õn phÇn hµnh KiÓm to¸n cña m×nh. C¸c th«ng tin c¬ së T×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng. Theo chuÈn mùc KiÓm to¸n sè 300, lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n quy ®Þnh KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu ngµnh nghÒ vµ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng. ViÖc t×m hiÓu ngµnh nghÒ ho¹t ®éng kinh doanh cña kh¸ch hµng gióp KiÓm to¸n viªn nhËn ®Þnh vÒ chñng lo¹i hµng ho¸ mµ Doanh nghiÖp mua vµo còng nh- c¸ch thøc thanh to¸n vµ môc ®Ých sö dông ®èi víi tõng lo¹i hµng ho¸ cã ®óng môc ®Ých cam kÕt b»ng v¨n b¶n kh«ng. Ngoµi ra viÖc t×m hiÓu SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ngµnh nghÒ kinh doanh cña kh¸ch hµng còng cho KiÓm to¸n viªn biÕt ®-îc c¸ch tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n vµ c¸c nguyªn t¾c kÕ to¸n ®Æc thï cña ngµnh nghÒ nµy. - Xem xÐt l¹i kÕt qu¶ cuéc KiÓm to¸n n¨m tr-íc vµ hå s¬ KiÓm to¸n chung. ViÖc xem xÐt l¹i nµy gióp cho kiÓm to¸n viªn x¸c ®Þnh vµ khoanh vïng c¸c kho¶n môc chøa ®ùng rñi ro cao trong chu tr×nh, nh÷ng b-íc mµ ë ®ã hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé yÕu. - Tham quan nhµ x-ëng C«ng viÖc nµy sÏ cung cÊp cho KiÓm to¸n viªn nh÷ng ®iÒu m¾t thÊy tai nghe vÒ quy tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, gióp KiÓm to¸n viªn ®¸nh gi¸ t×nh tr¹ng b¶o qu¶n, nhËp vµ xuÊt hµng ho¸ tõ ®ã ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng cña bé phËn mua hµng vµ nh÷ng gian lËn sai sãt cã thÓ x¶y ra trong qu¸ tr×nh mua hµng. - NhËn diÖn c¸c bªn h÷u quan Trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ thanh to¸n c¸c bªn h÷- quan mµ kiÓm to¸n viªn quan t©m chñ yÕu lµ cung cÊp, ®¹i lý, c¸c tæ chøc ¶nh h-ëng ®Õn quyÕt ®Þnh mua cña C«ng ty kh¸ch hµng. ViÖc nhËn diÖn c¸c bªn h÷u quan sÏ gióp cho KiÓm to¸n viªn trong qu¸ tr×nh thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n cã nhiÒu thuËn lîi h¬n. - Dù kiÕn nhu cÇu chuyªn gia bªn ngoµi Trong tr-êng hîp ph¶i gi¸m ®Þnh gi¸ trÞ cña nh÷ng hµng ho¸ mµ Doanh nghiÖp mua vµo nÕu trong nhãm KiÓm to¸n kh«ng cã ai cã kh¶ n¨ng gi¸m ®Þnh th× hä ph¶i dïng nh÷ng chuyªn gia trong c¸c lÜnh vùc trªn. C¸c th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng ViÖc thu thËp th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng sÏ gióp cho KiÓm to¸n viªn n¾m b¾t ®-îc c¸c quy tr×nh mang tÝnh ph¸p lý cã ¶nh h-ëng SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp ®Õn chu tr×nh hµng tånkho. Nh÷ng th«ng tin nµy ®-îc thu thËp trong qu¸ tr×nh tiÕp xóc víi ban gi¸m ®èc cña C«ng ty kh¸ch hµng gåm c¸c lo¹i sau: GiÊy phÐp thµnh lËp ®iÒu lÖ cña C«ng ty. C¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, b¸o c¸o KiÓm to¸n, thanh tra hoÆc kiÓm tra cña c¸c n¨m hiªn hµnh hoÆc trong vµi n¨m tr-íc. Biªn b¶n c¸c cuéc häp cæ ®«ng, héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban gi¸m ®èc. C¸c hîp ®ång cam kÕt quan träng. Thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch Sau khi thu thËp c¸c th«ng tin c¬ së vµ th«ng tin vÒ nghÜa vô ph¸p lý cña kh¸ch hµng, KiÓm to¸n viªn thùc hiÖn c¸c thñ tôc ph©n tÝch ®èi víi c¸c th«ng tin ®· thu thËp ®-îc ®Ó hç trî cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vÒ b¶n chÊt, thêi gian vµ néi dung c¸c thñ tôc KiÓm to¸n sÏ ®-îc sö dông ®Ó thu thËp b»ng chøng KiÓm to¸n. Gåm: Ph©n tÝch ngang: So s¸nh sè d- tµi kho¶n n¨m nay so víi n¨m tr-íc, ®èi chiÕu chªn lÖch n¨m nay t¨ng hay gi¶m so víi n¨m tr-íc ®Ó t×m ra nh÷ng ®iÒu kh«ng hîp lý. Ph©n tÝch däc: So s¸nh tû lÖ chi phÝ cña C«ng ty kh¸ch hµng víi c¸c C«ng ty kh¸c trong ngµnh, so s¸nh tû lÖ nµy qua c¸c n¨m ®Ó ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý. X¸c ®Þnh hÖ sè vßng quay cña hµng tån kho ®Ó x¸c ®inh chÊt l-îng, tÝnh kÞp thêi, tÝnh lçi thêi cña hµng ho¸ mua vµo. B3: §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu vµ rñi ro KiÓm to¸n §¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu Mét sai sãt cã quy m« cã thÓ träng yÕu víi C«ng ty nµy nh-ng kh«ng träng yÕu víi C«ng ty kh¸c. Do ®ã viÖc -íc l-îng träng yÕu phÇn lín phô thuéc vµo kinh nghiÖm cña KiÓm to¸n viªn. Th«ng th-êng viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh träng yÕu gåm hai b-íc c¬ b¶n: B-íc 1: ¦íc l-îng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp B-íc 2: Ph©n bæ -íc l-îng ban ®Çu vÒ tÝnh träng yÕu cho c¸c kho¶n môc KiÓm to¸n. Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn cÇn -íc l-¬ng møc träng yÕu cho toµn bé chu tr×nh sau ®ã ph©n bæ møc räng yÕu cho tõng nhãm nghiÖp vô. §¸nh gi¸ rñi ro Theo chuÈn mùc sè 400 rñi ro KiÓm to¸n lµ rñi ro KiÓm to¸n viªn vµ C«ng ty KiÓm to¸n ®-a ra ý kiÕn nhËn xÐt kh«ng thÝch hîp khi b¸o c¸o tµi chÝnh ®· ®-îc KiÓm to¸n cßn cã nh÷ng sai sãt träng yÕu. Trong giai ®o¹n lËp kÕ ho¹ch KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn ph¶i x¸c ®Þnh rñi ro KiÓm to¸n mong muèn cho toµn bé BCTC ®-îc KiÓm to¸n th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ ba bé phËn. - Rñi ro tiÒm tµng. §Ó ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng KiÓm to¸n viªn cã thÓ dùa vµo c¸c yÕu tè nh- b¶n chÊt kinh doanh cña kh¸ch hµng, tÝnh liªm chÝnh cña ban gi¸m ®èc, kÕt qu¶ cña c¸c cuéc KiÓm to¸n lÇn tr-íc, c¸c nghiÖp vô kinh tÕ kh«ng th-êng xuyªn, c¸c -íc tÝnh kÕ to¸n, c¸c hîp ®ång KiÓm to¸n lÇn ®Çu vµ dµi h¹n, quy m« sè d- tµi kho¶n. - Rñi ro kiÓm so¸t. Kh¶ n¨ng gian lËn, sai sãt cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. Rñi ro kiÓm so¸t cµng lín cã nghÜa lµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cµng yÕu kÕm vµ ng-îc l¹i. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro trªn th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. - Rñi ro ph¸t hiÖn. Kh¶ n¨ng x¶y ra c¸c sai sãt hoÆc gian lËn trªn b¸o c¸o tµi chÝnh mµ kh«ng ng¨n ®-îc hay ph¸t hiÖn bëi hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ còng kh«ng ®-îc kiÓm to¸n viªn ph¸t hiÖn trong qu¸ tr×nh KiÓm to¸n. ViÖc ®¸nh gi¸ rñi ro ph¸t hiÖn phô thuéc vµo viÖc ®¸nh gi¸ rñi ro tiÒm tµng, rñi ro kiÓm so¸t vµ kh¶ n¨ng chuyªn m«n cña KiÓm to¸n viªn. SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp KiÓm to¸n viªn ph¶i dùa vµo ®¸nh gi¸ møc ®é rñi ro tiÒm tµng ®Ó x¸c ®Þnh néi dung, lÞch tr×nh vµ ph¹m vi thö nghiÖm c¬ b¶n ®Ó gi¶m rñi ro ph¸t hiÖn vµ rñi ro KiÓm to¸n ®Õn møc cã thÓ chÊp nhËn ®-îc. B4: T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t Trong giai ®o¹n nµy KiÓm to¸n viªn ph¶i xem xÐt c¸c yÕu tè cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé nh- m«i tr-êng kiÓm so¸t, thñ tôc kiÓm so¸t, hÖ thèng kÕ to¸n vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé mµ träng t©m lµ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®-îc ¸p dông trong chu trÝnh hµng tån kho vÒ mÆt thiÕt kÕ vµ tÝnh kh¶ thi cña c¸c thñ tôc kiÓm so¸t ®ã. - M«i tr-êng kiÓm so¸t Bao gåm toµn bé nh©n tè bªn trong vµ bªn ngoµi cã tÝnh t¸c ®éng tíi viÖc thiÕt kÕ, ho¹t ®éng vµ sö lý d÷ liÖu cña c¸c lo¹i h×nh kiÓm so¸t néi bé. §Ó ®¹t sù hiÓu biÕt vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ®èi víi hµng tån kho, KiÓm to¸n viªn cÇn xem xÐt c¸c nh©n tè trong m«i tr-êng kiÓm so¸t bao gåm: + §Æc thï vÒ qu¶n lý: §Æc thï vÒ qu¶n lý ®Ò cËp tíi c¸c quan ®iÓm kh¸c nhau trong ®iÒu hµnh ho¹t ®éng Doanh nghiÖp cña nhµ qu¶n lý ¶nh h-ëng trùc tiÕp ®Õn chÝnh s¸ch chÕ ®é quy ®Þnh vµ c¸ch thøc tæ chøc kiÓm tra kiÓm so¸t trong Doanh nghiÖp nãi chung vµ hµngtån kho nãi riªng. + C¬ cÊu tæ chøc: §Ó thùc hiªn b-íc c«ng viÖc nµy víi hµng tån kho KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu c¸c thñ tôc vµ c¸c quy ®Þnh ®èi víi c¸c chøc n¨ng mua hµng, nhËn hµng, l-u tr÷ hµng, xuÊt hµng. còng nh- viÖc kiÓm so¸t ®èi víi s¶n xuÊt, ®«ng thêi ph¶i t×m hiÓu vÒ hÖ thèng kiÓm so¸t vËt chÊt ®èi víi hµng tån kho nh- kho tµng, bÕn b·i, nhµ x-ëng vµ c¸c ®iÒu kiÖn kü thuËt kh¸c. BÊt kú sù thiÕu so¸t nµo vÒ ph-¬ng tiÖn cÊt tr÷ vÒ dÞch vô b¶o vÖ hoÆc vÒ kiÓm so¸t vËt chÊt kh¸c ®Òu cã thÓ dÉn tíi mÊt m¸t hµng tån kho do ch¸y næ hoÆc do mÊt trém, tÊt c¶ cÊp qu¶n lý quan t©m. Thªm n÷a c¸c KiÓm to¸n viªn cã thÓ tiÕn hµnh pháng vÊn cu·ng nh- quan s¸t c¸c ho¹t ®éng cña hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé. HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã ®-îc theo dâi tõng SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp lo¹i kh«ng, hµng tån kho cã ®-îc ®¸nh dÊu theo mét d·y sè ®-îc x©y dùng kh«ng. +ChÝnh s¸ch nh©n sù: KiÓm to¸n viªn tiÕn hµnh pháng vÊn vÒ chÝnh s¸ch nh©n sù ®èi víi c«ngt¸c ghi chÐp, c«ng t¸c qu¶n lý hµng tån kho, thùc hiÖn ®¸nh gi¸ ®iÒu tra vÒ tr×nh ®é nghiÖp vô, tÝnh trung thùc vµ t- c¸ch cña thñ kho, nh©n viªn thu mua, kÕ to¸n hµng tån kho còng nh- xù ph©n ly tr¸ch nhiÖm gi÷a c¸c bé phËn c¸ nh©n trong viÖc thu mua, h¹ch to¸n vµ b¶o qu¶n hµng tån kho. + C«ng t¸c kÕ ho¹ch: KiÓm to¸n viªn cÇn kiÓm tra c¸c dù to¸n vÒ nguyªn vËt liÖu, kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú vµ ®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt do Doanh nghiÖp lËp ®Çu kú vµ ®èi chiÕu víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt, dù to¸n kú tr-íc còng nh- t×nh h×nh thùc tÕ s¶n xuÊt kú tr-íc ®Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh khoa häc vµ nghiªm tóc trong viÖc x©y dùng kÕ ho¹ch, dù to¸n vÒ hµng tån kho cña Doanh nghiÖp. - HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho. Bao gåm hÖ thån chøng tõ, hÖ thèng s« s¸ch, hÖ thèng tµi kho¶n kÕ to¸n vµ hÖ thèng b¶ng tæng hîp, c©n ®èi kÕ to¸n. Trong ®ã qua tr×nh lËp vµ lu©n chuyÓn chøng tõ ®ãng vai trß quan träng trong c«ng t¸c kiÓm so¸t néi bé cña Doanh nghiÖp. §Ó t×m hiÓu vÒ hÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cña d¬n vÞ ®-îc KiÓm to¸n, KiÓm to¸n viªn cÇn t×m hiÓu qua c¸c c©u hái sau: . HÖ thèng kÕ to¸n hµng tån kho cã thÓ cã ®-îc theo dâi chi tiÕt cho tõng lo¹i hµng tån kho hay kh«ng. . HÖ thèng sæ s¸ch kÕ to¸n cã ®-îc ®èi chiÕu Ýt nhÊt mét lÇn víi kÕt qu¶ kiÓm kª hµng tån kho trong n¨m kh«ng. . Sù kh¸c biÖt gi÷a sè thùc tÕ kiÓm kª víi sæ s¸ch khi ®-îc ph¸t hiÖn cã ®-îc gi¶i quyÕt kÞp thêi hay kh«ng. Ngoµi ra kiÓm toan viªn cÇn kiÓm tra c¸c phiÕu yªu cÇu mua hµng, ®¬n ®Æt mua hµng, phiÕu yªu cÇu sö dông mua hµng ho¸, phiÕu vËn chuyÓn hµng, SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A Chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp phiÕu nhËp kho, phiÕu xuÊtkho vµ c¸c sæ s¸ch kÕ to¸n vÒ hµng tån kho vµ chi phÝ.C¸c thñ tôc nµy sÏ gióp KiÓm to¸n viªn cã ®-îc c¸c b»ng chøng ®Ó ®¸nh gi¸ rñi ro kiÓm so¸t ®èi víi c¸c c¬ së dÉn liÖu vÒ hµng tån kho lµ nhá h¬n møc cùc ®¹i. - C¸c thñ tôc kiÓm so¸t. KiÓm to¸n viªn t×m hiÓu thñ tôc kiÓm so¸t trong ®¬n vÞ cã dùa trªn ba nguyªn t¾c c¬ b¶n: Ph©n c«ng ph©n nhiÖm, BÊt kiªm nhiÖm, Uû quyÒn phª chuÈn. + KiÓm to¸n viªn ph¶i kiÓm tra viªc ph©n chia tr¸ch nhiÖm trong viÖc thùc hiÖn chøc n¨ng cña chu tr×nh, ai lµ ng-êi thùc hiÖn chøc n¨ng ®ã. + Cã tån t¹i mét phßng thu mua hµng ®éc lËp chuyªn thùc hiÖn tr¸ch nhiÖm mua tÊt c¶ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô hµng ho¸ kh«ng. + Cã b¶o ®¶m sù phª duyÖt trong xuÊt dïng hµng tån kho kh«ng. - KiÓm to¸n néi bé KiÓm to¸n néi bé lµ bé phËn ®éc lËp ®-îc thiÕt lËp trong ®¬n vÞ tiÕn hµnh c«ng viÖc kiÓm tra vµ ®¸nh gia c¸c ho¹t ®éng phôc vô yªu cÇu qu¶n trÞ néi bé ®¬n vÞ. + KiÓm to¸n viªn ph¶i t×m hiÓu xem kh¸ch hµng cã hay khong cã sù tån t¹i cña bé phËn KiÓm to¸n néi bé vµ bé phËn KiÓm to¸n néi bé nµy thùc tÕ cã ho¹t ®éng hay kh«ng, bé phËn KiÓm to¸n néi bé trùc thuéc ai, ph¹m vi quyÒn h¹n cña nã nh- thÕ nµo. + C¸c nh©n viªn trong bé phËn KiÓm to¸n néi bé cã ®¶m b¶o vÒ n¨ng lùc chuyªn m«n còng nh- phÈm chÊt ®¹o ®øc nghÒ nghiÖp hay kh«ng. + Bé phËn nµy tiÕn hµnh kiÓm tra ®èi víi c¸c ho¹t ®éng liªn quan ®Õn hµng tån kho nh- thÕ nµo, nã cã ®¶m b¶o chøc n¨ng kiÓm tra ®¸nh gi¸ vµ gi¸m s¸t thÝch hîp hiÖu qu¶ cña hÖ thèng kÕ to¸n vµ kiÓm so¸t néi bé víi hµng tån kho hay kh«ng. SV: Lª Chung - KiÓm to¸n 43A
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan