Tài liệu Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại chi nhánh ngân hàng nn&ptnt quận liên chiểu, thành phố đà nẵng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM THỊ THU VÂN KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng - Năm 2015 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM THỊ THU VÂN KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NGÂN HÀNG NÔNG NGHIỆP VÀ PHÁT TRIỂN NÔNG THÔN QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG Chuyên ngành: Tài chính – Ngân hàng Mã số: 60.34.20 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS LÊ THẾ GIỚI Đà Nẵng - Năm 2015 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kỳ công trình nào khác. Tác giả luận văn PHẠM THỊ THU VÂN MỤC LỤC MỞ ĐẦU......................................................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài...................................................................................... 1 2. Mục tiêu nghiên cứu .......................................................................................... 2 3. Câu hỏi nghiên cứu ............................................................................................ 2 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu.................................................................... 2 5. Phương pháp nghiên cứu................................................................................... 3 6. Bố cục đề tài ....................................................................................................... 3 7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .......................................................................... 4 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ..........................................................................................................7 1.1. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI .................................................................................... 7 1.1.1. Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại.............................. 7 1.1.2. Hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại..... 10 Trong quan hệ vay vốn với NH, khách hàng DN có đặc điểm sau.........................11 1.2. RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ................................................................................................ 12 1.2.1. Khái niệm rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp............... 12 1.2.2. Các biểu hiện của rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp ... 13 1.2.3. Phân loại rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp................. 14 1.2.4. Hậu quả do RRTD trong cho vay doanh nghiệp gây ra .............. 17 1.2.5. Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại.............................................................................................. 17 1.3. CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI ...................................... 19 1.3.1. Mục đích và yêu cầu kiểm soát RRTD trong cho vay DN .......... 19 1.3.2. Nội dung cơ bản của kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp .................................................................................................. 19 1.3.3. Các tiêu chí đánh giá kết quả công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp ............................................................................ 28 1.3.4. Những nhân tố ảnh hưởng đến công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp ............................................................................ 30 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1..........................................................................................34 CHƯƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG..................35 2.1. GIỚI THIỆU VỀ CHI NHÁNH NHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG ............................................................................................................................. 35 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng ............................................................................................... 35 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ, hoạt động của ngân hàng .......................... 36 2.1.3. Cơ cấu tổ chức quản lý.................................................................. 39 2.1.4. Bối cảnh kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng ....................................................................................................... 40 2.1.5. Tình hình hoạt động kinh doanh của Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng qua 3 năm (2011-2013)................................................ 42 2.2. THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG...................................................................................................................... 48 2.2.1. Tình hình cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011-2013 .................................................... 48 2.2.2. Các biện pháp kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng ........................... 50 2.2.3. Phân tích kết quả công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng ................ 60 2.3. ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG................................................... 64 2.3.1. Những kết quả đạt được................................................................ 64 2.3.2. Những mặt tồn tại ......................................................................... 65 2.3.3. Nguyên nhân dẫn đến những tồn tại ............................................. 67 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2..........................................................................................73 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, THÀNH PHỐ ĐÀ NẴNG ..................74 3.1. MỤC TIÊU VÀ ĐỊNH HƯỚNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA CHI NHÁNH NHNo&PTNT QUẬN LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG .................................. 74 3.1.1. Mục tiêu và định hướng chung của Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng ............................................................................................... 74 3.1.2. Mục tiêu và định hướng trong cho vay doanh nghiệp của Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng................................................... 75 3.2. CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KIỂM SOÁT RRTD TRONG CHO VAY DOANH NGHIỆP TẠI CHI NHÁNH NHNo&PTNT LIÊN CHIỂU, ĐÀ NẴNG...................................................................................................................... 77 3.2.1. Nâng cao chất lượng công tác thẩm định khách hàng vay vốn ... 77 3.2.2. Tăng cường công tác kiểm tra trong và sau khi cho vay ............. 84 3.2.3. Tăng cường công tác kiểm tra, kiểm soát nội bộ ngân hàng ....... 86 3.2.4. Đa dạng dóa danh mục cho vay nhằm phân tán rủi ro................. 87 3.2.5. Hoàn thiện công tác định giá tài sản đảm bảo nợ vay ................. 88 3.2.6. Hoàn thiện hệ thống thu thập, xử lý và lưu trữ thông tin ............ 91 3.2.7. Các giải pháp hỗ trợ ..................................................................... 93 3.3. MỘT SỐ KIẾN NGHỊ.......................................................................................... 98 3.3.1. Kiến nghị đối với Chính phủ ....................................................... 98 3.3.2. Kiến nghị đối với Ngân hàng Nhà nước...............................................100 3.3.3. Kiến nghị đối với NHNo&PTNT Việt Nam.............................. 101 3.3.4. Đối với Hiệp hội Doanh nghiệp................................................. 103 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3........................................................................................104 KẾT LUẬN .............................................................................................................105 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (Bản sao) DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT Từ viết tắt Nghĩa tiếng việt CIC Trung tâm Thông tin tín dụng Ngân hàng Nhà nước NHNN Ngân hàng nhà nước NHTM Ngân hàng thương mại NHNo&PTNT Ngân hàng nông nghiệp và phát triển nông thôn TCTD Tổ chức tín dụng CBTD Cán bộ tín dụng NH Ngân hàng DN Doanh nghiệp KH Khách hàng CSTD Chính sách tín dụng TSĐB Tài sản đảm bảo RRTD Rủi ro tín dụng DPRR Dự phòng rủi ro XLRR Xử lý rủi ro QHKH Quan hệ khách hàng SXKD Sản xuất kinh doanh DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu Tên bảng Trang Thẩm quyền cấp tín dụng tối đa của NHNo&PTNT VN 37 bảng 2.1 2.2 2.3 2.4 2.5 2.6 2.7 2.8 Tình hình huy động vốn tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Tình hình hoạt động cho vay tại Chi nhánhNHNo&PTNT Liên chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Kết quả kinh doanh tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Dư nợ cho vay tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Bảng xếp hạng khách hàng doanh nghiệp Tổng hợp kết quả chấm điểm khách khàng Doanh nghiệp Nhân sự tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng trong giai đoạn 2011 – 2013 43 45 47 48 56 56 60 2.9 Cơ cấu nhóm nợ cho vay doanh nghiệp 61 2.10 Tỷ lệ dư nợ từ nhóm 2 đến nhóm 5 62 2.11 Tỷ lệ nợ xấu 62 2.12 Tỷ lệ xóa nợ ròng 63 2.13 Tỷ lệ trích lập dự phòng 63 DANH MỤC CÁC BIỂU ĐỒ Số hiệu Tên hình biểu đồ 2.1 2.2 2.3 Tình hình huy động vốn tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Tình hình hoạt động cho vay tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Kết quả kinh doanh tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu, Đà Nẵng giai đoạn 2011 – 2013 Trang 43 45 47 DANH MỤC CÁC HÌNH Số hiệu hình Tên hình 1.1 Sơ đồ phân loại rủi ro tín dụng 2.1 Sơ đồ tổ chức bộ máy tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu Trang 15 39 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Đặc trưng của hệ thống NHTM Việt Nam là thu nhập và rủi ro từ hoạt động tín dụng chiếm trên 70% tổng hoạt động của ngân hàng. Rủi ro tín dụng là một trong những loại rủi ro lâu đời và quan trọng nhất mà các ngân hàng cũng như các tổ chức tài chính trung gian khác phải đối mặt. Rủi ro tín dụng bao gồm rủi ro xảy ra trong hoạt động cho vay, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác. Hoạt động tín dụng tại các NHTM Việt Nam hiện nay nói chung và Chi nhánh NHNo&PTNT Liên chiểu nói riêng phần lớn tập trung vào hoạt động cho vay, do đó rủi ro tín dụng chủ yếu phát sinh từ hoạt động này… Vì vậy có thể nói, rủi ro tín dụng nếu xảy ra sẽ tác động rất lớn và ảnh hưởng trực tiếp đến sự tồn tại và phát triển của mỗi tổ chức tín dụng, cao hơn nó sẽ tác động đến toàn bộ hệ thống ngân hàng và toàn bộ nền kinh tế. Về nguyên tắc, chúng ta không thể loại bỏ được hoàn toàn rủi ro mà phải sống chung với rủi ro, muốn vậy chúng ta phải hiểu và kiểm soát, đồng thời đưa ra các biện pháp, công cụ nhằm phòng tránh, ngăn ngừa, hạn chế thấp nhất rủi ro có thể xảy ra. Vì vậy, công tác quản trị rủi ro tín dụng luôn là vấn đề cấp thiết trong bất cứ hoạt động của ngân hàng. Nằm trên địa bàn thành phố Đà Nẵng, trung tâm kinh tế trọng điểm tại miền Trung – Tây nguyên, có hệ thống hạ tầng đô thị hóa khá hoàn chỉnh, hệ thống sân bay, cảng biển, khu công nghiệp và cơ chế chính sách thu hút đầu tư hấp dẫn… khách hàng của NHNo&PTNT Đà Nẵng nói chung và NHNo&PTNT Chi nhánh Quận Liên Chiểu nói riêng chủ yếu là các doanh nghiệp. Với những kết quả đã đạt được thì tiếp tục mở rộng cho vay doanh nghiệp là một trong những nội dung quan trọng trong chính sách cho vay của Chi nhánh trong thời gian tới. Tiếp tục mở rộng cho vay đồng nghĩa với việc 2 phải không ngừng tăng cường kiểm soát nhằm hạn chế, ngăn ngừa và giảm thiểu rủi ro có thể xảy ra. Chính vì những lý do trên, em quyết định chọn đề tài “Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành phố Đà Nẵng” để nghiên cứu, đánh giá thực trạng nhằm hoàn thiện hơn nữa trong công tác kiểm soát rủi to tín dụng trong cho vay DN. 2. Mục tiêu nghiên cứu Đề tài nghiên cứu giải quyết cơ bản 3 vấn đề sau:  Hệ thống hóa cơ sở lý luận về kiểm soát rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại.  Phân tích và đánh giá thực trạng công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành phố Đà Nẵng.  Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành phố Đà Nẵng. 3. Câu hỏi nghiên cứu  Các ngân hàng thương mại có thể sử dụng những biện pháp nào để kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp? Các tiêu chí để đánh giá kết quả của công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp?  Công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp của Chi nhánh có những ưu và nhược điểm gì? Do những nguyên nhân nào gây ra?.  Để hoàn thiện công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp thì Chi nhánh cần thực hiện những biện pháp nào? 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu  Đối tượng nghiên cứu: Những vấn đề lý luận và thực tiễn công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên chiểu, Thành phố Đà Nẵng. 3  Phạm vi nghiên cứu:  Về nội dung nghiên cứu: Đề tài tập trung phân tích công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên chiểu, Thành phố Đà Nẵng, là một trong bốn nội dung của công tác quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp.  Về không gian: Tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên chiểu, Thành phố Đà Nẵng.  Về thời gian: Nội dung nghiên cứu của đề tài căn cứ vào số liệu từ năm 2011 – 2013. 5. Phương pháp nghiên cứu  Luận văn đi từ lý luận đến thực tiễn dựa trên nền tảng lý luận kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp của NHTM và kế thừa những đề tài nghiên cứu có liên quan để vận dụng vào Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Đà Nẵng.  Trong quá trình nghiên cứu, luận văn vận dụng kết hợp các phương pháp cụ thể như: thống kê, so sánh, tổng hợp để phân tích thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Đà Nẵng. 6. Bố cục đề tài Ngoài phần mở đầu và kết luận, luận văn gồm có 3 chương:  Chương 1: Cơ sở lý luận về kiểm soát rủi ro tín dụng trong hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại  Chương 2: Thực trạng công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành Phố Đà Nẵng  Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Chi nhánh NHNo&PTNT Quận Liên Chiểu, Thành Phố Đà Nẵng 4 7. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp là một trong bốn nội dung của công tác quản trị rủi ro tín dụng đã được nhiều tác giả nghiên cứu trước đây, trong các đề tài có liên quan như:  Luận văn thạc sĩ kinh tế “Kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại ngân hàng TMCP Đầu tư và Phát triển Việt Nam, Chi nhánh Đà Nẵng” năm 2013 của tác giả Lê Viết Mười tại Đại Học Đà Nẵng. Đối với luận văn này, nội dung chính của đề tài là khái quát những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát rủi ro tín dụng tại NHTM một cách hệ thống, khoa học, đầy đủ về các quan điểm về RRTD trong cho vay DN. Tác giả cũng đã phân tích được thực trạng RRTD tại Chi nhánh đồng thời đã đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện kiểm soát rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp.  Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hoàn thiện công tác kiểm soát rủi ro tín dụng tại Chi nhánh ngân hàng TMCP Công thương Bắc Đà Nẵng” năm 2013 của tác giả Đào Thị Thu Thủy tại Đại Học Đà Nẵng. Luận văn này tập trung nghiên cứu những vấn đề lý luận cơ bản về kiểm soát RRTD của NHTM và phân tích thực trạng công tác kiểm soát RRTD tại Chi nhánh. Từ đó đưa ra các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kiểm soát RRTD tại Chi nhánh Ngân hàng TMCP Công thương Bắc Đà Nẵng. Qua đề tài này, tác giả đã kế thừa được các nghiên cứu về cơ sở lý luận và cụ thể là phần nội dung kiểm soát rủi ro tín dụng.  Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hạn chế RRTD trong cho vay tại Ngân hàng thương mại cổ phần Bưu Điện Liên Việt chi nhánh Thành Phố Đà Nẵng” năm 2013 của tác giả Đỗ Như Đại tại Đại Học Đà Nẵng. Nêu lên thực trạng, nguyên nhân của RRTD tại Chi nhánh trong những năm 2010 – 2012 và các giải pháp hoàn thiện công tác hạn chế RRTD. Luận văn này đã tham khảo được các nội dung hạn chế cũng như các giải pháp nhằm hạn chế RRTD đã áp 5 dụng, từ đó kế thừa và phát triển cho phù hợp với Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng hiện nay.  Luận văn thạc sĩ kinh tế “Hạn chế rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại Ngân hàng TMCP Đông Nam Á-Chi nhánh Đà Nẵng” năm 2012 của tác giả Nguyễn Thị Tường Vy tại Đại Học Đà Nẵng. Luận văn này đã được nghiên cứu và đưa ra các giải pháp hạn chế rủi ro tín dụng doanh nghiệp. Qua luận văn này, tác giả tham khảo một số giải pháp đối với kiểm soát RRTD trong cho vay doanh nghiệp phù hợp với Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng.  Luận văn thạc sĩ “Quản trị rủi ro tín dụng trong cho vay doanh nghiệp tại NHNo&PTNT Chi nhánh Kontum” năm 2013 của tác giả Lê Văn Chương tại Đại Học Đà Nẵng. Luận văn vận dụng các nội dung của quản trị RRTD trong cho vay DN để đánh giá thực trạng RRTD trong cho vay DN tại Chi nhánh. Từ đó, đưa ra các nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản trị RRTD tại Chi nhánh. Qua luận văn này, tác giả đã nghiên cứu và tham khảo một số giải pháp trong nội dung quản trị RRTD trong cho vay DN phù hợp với tình hình rủi ro tại Chi nhánh.  Bài báo nghiên cứu của tác giả Nguyễn Thị Thái Hưng, “Giải pháp giảm thiểu rủi ro tín dụng trong cho vay đầu tư của Ngân hàng Phát triển Việt Nam” năm 2012. Luận văn này đã đưa ra các giải pháp giảm thiểu RRTD trong điều kiện vay vốn của DN tại các NHTM trên địa bàn thành phố Đà Nẵng. Các luận văn của các tác giả đã cùng đưa ra các tiêu chí đánh giá công tác quản trị rủi ro tín dụng, các giải pháp hạn chế RRTD như mức giảm của nợ xấu, tỷ lệ trích dự phòng rủi ro, tỷ lệ xóa nợ ròng, cơ cấu nợ xấu và đây là cơ sở để luận văn này tiếp thu để đánh giá công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN tại Chi nhánh NHNo&PTNT Liên Chiểu, Đà Nẵng. Điểm chung của các luận văn đã nghiên cứu trên là các luận văn trên đã sử 6 dụng các phương pháp nghiên cứu thống kê, so sánh để đánh giá thực trạng kiểm soát rủi ro tín dụng tại các NHTM, các địa phương khác nhau và là cơ sở quan trọng cho đề tài này kế thừa và sử dụng các phương pháp trong đánh giá thực trạng RRTD và các nội dung của công tác kiểm soát RRTD trong cho vay DN. Ngoài ra luận văn còn tham khảo từ một số giáo trình về quản trị ngân hàng thương mại cũng như các văn bản pháp luật, sổ tay tín dụng của NHNo&PTNT Việt Nam. 7 CHƯƠNG I CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KIỂM SOÁT RỦI RO TÍN DỤNG TRONG HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1. KHÁI QUÁT VỀ HOẠT ĐỘNG CHO VAY DOANH NGHIỆP CỦA NGÂN HÀNG THƯƠNG MẠI 1.1.1. Hoạt động cho vay của ngân hàng thương mại a. Khái niệm Cho vay là một trong những hình thức cấp tín dụng của NHTM. TDNH là quan hệ chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ NH cho KH trong một thời hạn nhất định với một khoản chi phí nhất định. Cũng như quan hệ tín dụng khác, TDNH chứa đựng ba nội dung:  Có sự chuyển nhượng quyền sử dụng vốn từ người sở hữu sang cho người sử dụng, nghĩa là người đi vay được quyền sử dụng số tiền vay theo đúng như mục đích đã thỏa thuận với NH.  Sự chuyển nhượng này mang tính tạm thời hay có thời gian: bên đi vay phải trả vô điều kiện số tiền đã vay của NH trong một khoảng thời gian nhất định theo sự thỏa thuận của hai bên.  Sự chuyển nhượng này có kèm theo chi phí: bên đi vay phải trả cho NH một số tiền nhất định để được quyền sử dụng vốn và được thể hiện cụ thể bằng lãi suất vay.  TDNH là hoạt động mà NH cấp tín dụng cho KH dưới hình thức cho vay, bảo lãnh, chiết khấu thương phiếu và giấy tờ có giá, bao thanh toán, cho thuê tài chính và các hình thức khác. Luật các tổ chức tín dụng số 47/2010/QH12, định nghĩa hoạt động cấp tín dụng là “việc thỏa thuận để tổ chức, cá nhân sử dụng một khoản tiền hoặc 8 cam kết cho phép sử dụng một khoản tiền theo nguyên tắc có hoàn trả bằng nghiệp vụ cho vay, chiết khấu, cho thuê tài chính, bao thanh toán, bảo lãnh ngân hàng và các nghiệp vụ cấp tín dụng khác”. Trong đó:  Bao thanh toán là hình thức cấp tín dụng cho bên bán hàng hoặc bên mua thông qua việc mua lại có bảo lưu quyền truy đòi các khoản phải thu hoặc các khoản phải trả phát sinh từ việc mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ theo hợp đồng mua, bán hàng hóa, cung ứng dịch vụ.  Bảo lãnh ngân hàng là hình thức cấp tín dụng, theo đó TCTD cam kết với bên nhận bảo lãnh về việc TCTD sẽ thực hiện nghĩa vụ tài chính thay cho KH khi KH không thực hiện hoặc thực hiện không đầy đủ nghĩa vụ đã cam kết. KH phải nhận nợ và hoàn trả cho TCTD theo thỏa thuận.  Chiết khấu là việc mua có kỳ hạn hoặc mua có bảo lưu quyền truy đòi các công cụ chuyển nhượng, giấy tờ có giá khác đã được chiết khấu trước khi đến hạn thanh toán.  Hoạt động cho thuê tài chính là việc cấp tín dụng trung hạn, dài hạn trên cơ sở hợp đồng cho thuê tài chính. Hoạt động cho vay của NHTM là hình thức cấp tín dụng phổ biến, chiếm tỷ trọng lớn nhất trong các hình thức cấp tín dụng. Đó là hoạt động mà theo đó bên cho vay giao hoặc cam kết giao cho khách hàng một khoản tiền để sử dụng vào mục đích xác định trong một thời gian nhất định theo thỏa thuận với nguyên tắc có hoàn trả cả gốc và lãi.[6] b. Phân loại hoạt động cho vay của ngân hàng Trong nền kinh tế thị trường hoạt động cho vay diễn ra rất đa dạng và phong phú. Tùy theo tiêu thức phân loại mà tín dụng được phân thành nhiều loại khác nhau. Phân loại cho vay là việc sắp xếp các khoản vay theo từng nhóm dựa trên một số tiêu thức nhất định. Việc phân loại cho vay có cơ sở 9 khoa học là tiền đề để thiết lập các quy trình cho vay thích hợp và nâng cao hiệu quả quản lý RRTD. Nhìn chung, hoạt động cho vay của NHTM thường được phân loại theo các tiêu thức sau:  Dựa vào mục đích của cho vay, hoạt động cho vay của NHTM có thể phân chia thành các loại sau:  Cho vay phục vụ sản xuất kinh doanh công thương nghiệp.  Cho vay tiêu dùng các nhân.  Cho vay kinh doanh bất động sản.  Cho vay sản xuất nông nghiệp  Cho vay kinh doanh xuất nhập khẩu.  Dựa vào thời hạn cho vay, hoạt động cho vay của NHTM có thể phân chia thành các loại sau:  Cho vay ngắn hạn: Là loại cho vay có thời hạn đến 1 năm. Mục đích của loại cho vay này thường là nhằm tài trợ cho việc đầu tư vào TSLĐ.  Cho vay trung hạn: Là loại cho vay có thời hạn trên 1 năm đến 5 năm. Mục đích của loại cho vay này thường là nhằm tài trợ cho việc đầu tư vào tài sản cố định hoặc đáp ứng nhu cầu vốn lưu động thường xuyên.  Cho vay dài hạn: Là loại cho vay có thời hạn trên 5 năm. Mục đích của loại này thường là nhằm vào tài trợ đầu tư vào các dự án đầu tư.  Dựa vào mức độ tín nhiệm của khách hàng, hoạt động cho vay của NHTM có thể phân chia thành các loại sau:  Cho vay có bảo đảm: Là loại cho vay dựa trên cơ sở các bảo đảm cho tiền vay như thế chấp, cầm cố, hoặc bảo lãnh của bên thứ ba.  Cho vay không có bảo đảm: Là loại cho vay không có tài sản thế chấp, cầm cố hoặc bảo lãnh của người khác mà chỉ dựa vào sự uy tín của bản thân khách hàng vay vốn để quyết định cho vay. 10  Dựa vào phương thức cho vay, hoạt động cho vay của NHTM có thể phân chia thành các loại sau:  Cho vay theo món: Là loại cho vay mà mỗi lần vay vốn, KH và TCTD thực hiện thủ tục vay vốn cần thiết và ký hợp đồng tín dụng.  Cho vay theo hạn mức tín dụng: Là loại cho vay mà TCTD và KH xác định và thỏa thuận hạn mức tín dụng duy trì trong một khoảng thời gian nhất định.  Cho vay theo hạn mức thấu chi: Là việc cho vay mà TCTD thỏa thuận bằng văn bản chấp thuận cho KH chi vượt số tiền có trên tài khoản thanh toán của KH.  Dựa vào xuất xứ tín dụng, hoạt động tín dụng có thể phân chia thành các loại sau:  Cho vay trực tiếp: NH cấp vốn trực tiếp cho người có nhu cầu, đồng thời người đi vay trực tiếp trả nợ vay cho NH.  Cho vay gián tiếp: Là khoản cho vay được thực hiện thông qua việc mua lại các khế ước hoặc chứng từ nợ đã phát sinh và còn trong thời hạn thanh toán như: Chiết khấu thương mại, bao thanh toán. 1.1.2. Hoạt động cho vay doanh nghiệp của ngân hàng thương mại a. Khái niệm Khái niệm doanh nghiệp Theo định nghĩa của luật doanh nghiệp, ban hành ngày 29 tháng 11 năm 2005: “Doanh nghiệp là tổ chức kinh tế có tên riêng, có tài sản, có trụ sở giao dịch ổn định, được đăng ký kinh doanh theo quy định của pháp luật nhằm mục đích thực hiện các hoạt động kinh doanh”. Các loại hình doanh nghiệp bao gồm:  Công ty trách nhiệm hữu hạn  Công ty cổ phần