Tài liệu Kĩ năng ghi chép

i h c Bách Khoa TP. H Chí Minh Khoa MÔI TR NG Ch ng 2 N NG GHI CHÉP n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 1. TV N Ghi cheùp laø moät böôùc tích cöïc cuûa vieäc tieáp nhaän thoâng tin. Coù hai phöông thöùc: Ghi cheùp töø baøi noùi cuûa moät dieãn giaû. Ghi cheùp töø caùc taøi lieäu, caùc baøi vieát, saùch tham khaûo. Ñaây laø moät coâng vieäc mang tính trí tueä, thuoäc veà tinh thaàn, khoâng phaûi laø vieäc cô baép. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. GHI CHÉP T T BÀI NÓI 2.1. Nh ng khó kh n a) Th i gian c n nói và vi t khác nhau : Noùi: trung bình 125 – 150 töø/phuùt Vieát: 27 – 30 töø/phuùt € phöông phaùp vaø toác ñoä moãi ngöôøi. Khi ghi caàn thöïc hieän moät söï löïa choïn (caùc yù chính). n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t b) n k t h p nhi u ho t cùng m t lúc: t bài nói (tt) ng trí tu Nghe Hieåu Phaân tích Choïn löïa Ghi nhôù baèng vieäc ghi cheùp laïi c) Không t n t i các th thu t chung: Moãi ngöôøi coù moät caùch ghi cheùp theo phöông phaùp rieâng n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t 2.2. Các b c chu n b a) Chu n b ph t bài nói (tt) n thi t cho vi c ghi chép” (1) ng ti n: bàn, bút/vi t màu/chì, gi y/s … b) Chu n b tinh th n: Ph i có thái ch m chú l ng nghe (luôn chú ý và t p trung). n tham kh o tr c tài li u liên quan theo dõi thu n ti n h n. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t u ý c u trúc và b t bài nói (tt) c bài nói: Lôøi môû ñaàu. Caùc ñoaïn chuyeån tieáp. Baùo hieäu khoái môû ñaàu vaø keát thuùc moät ñoaïn hay tieåu ñoaïn. Toång hôïp töøng phaàn. Keát luaän. c) T p luy n ghi chép: • Ghi chép b ng hình nh laø phöông thöùc toát nhaát n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) d) Ghi cheùp nhö theá naøo ñeå ñaït hieäu quaû nhaát Ghi cheùp toát nhöõng gì khoâng theå nhôù Ví duï: döõ lieäu baèng soá, caùc coâng thöùc, teân rieâng,... Ghi nhaän nhöõng ñieàu nghi ngôø vaø khoâng hieåu. sau ñoù seõ giaûi quyeát baèng caùch hoûi nhöõng ngöôøi nghe khaùc Chi cheùp caùc thoâng tin baèng chöõ caøng ít caøng toát n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) Boû caùch ghi cheùp töøng töø moät Caàn coù moät thaùi ñoä chuû ñoäng ñeå toùm taét vaø toång hôïp. Caàn coù khaû naêng toùm taét “noùng” nhöõng vaán ñeà nghe ñöôïc, theo kieåu ghi cheùp toác kyù. Muoán vaäy caàn moät söï chuù yù cao ñoä vaø phaûi coù söï luyeän taäp toát ñeå ghi ngaén goïn vaø ñuû yù. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) 2.3. Thích öùng vôùi dieãn giaû khaùc nhau Ghi cheùp deã hay khoù laø coøn tuøy thuoäc vaøo khaû naêng cuûa dieãn giaû Nhöõng khaû naêng cuûa dieãn giaû laøm cho vieäc ghi cheùp ñöôïc deã daøng. Gioïng noùi lôùn vaø roõ, coù chuyeån gioïng leân xuoáng. Baøi noùi coù daøn baøi maïch laïc, söû duïng baûng bieåu toát. Ngoân ngöõ roõ raøng, caùc töø môùi ñöôïc giaûi thích coù heä thoáng. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) Neáu dieãn giaû khoâng coù ba khaû naêng naøy thì phaûi: Laéng nghe moät caùch chaêm chuù nhieàu hôn. Coá hieåu cho ñöôïc loâgic baøi ñöôïc trình baøy. Haõy chuù yù vaøo taát caû caùc yeáu toá cuûa baøi dieãn vaên: thoâng baùo ñeà taøi, caùc ñoaïn chuyeån maïch… Ghi chuù laïi nhöõng töø/ñieåm khoâng bieát, vôùi caùc daáu chaám hoûi ôû leà vaø coá laøm roõ nhöõng ñieàu khoâng hieåu sau khi keát thuùc baèng caùch tham khaûo töø baïn beø hay nhöõng saùch vôû, taøi lieäu lieân quan. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) 2.4. Caùc yeáu toá giuùp cho vieäc ghi cheùp a) Caáu truùc cuûa baøi giaûng • Nhaän daïng caùc phaàn khaùc nhau trong baûn ghi cheùp; • Dieãn giaû baùo tröôùc daøn baøi & ghi leân baûng b) Caùc hình thöùc ngoân töø • Laëp ñi laëp laïi nhöõng ñieàu muoán noùi laø quan troïng (nhaán maïnh) Ngöôøi ghi caàn gaïch döôùi hay laøm daáu kyù hieäu. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) c) Caùc chöõ then choát vaø caùc töø höõu ích Ví duï: Ñoaïn môû ñaàu (nhaäp ñeà): thoâng baùo raèng nhöõng gì ñöôïc noùi chæ laø moät thoaùng tö duy. • Caùc coâng thöùc vaøo ñeà: “chuùng ta baét ñaàu bôûi”, “tröôùc heát”, “tröôùc heát ñieåm khôûi ñaàu laø”… • Nhöõng töø lieät keâ: ñaàu tieân, moät maët, moät beân laø, ñieàu neân bieát ñaàu tieân laø… • Ñoaïn keát thuùc: sau cuøng, toùm laïi, ñeå keát luaän, thaät ra … n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 * M t s ví d trong bài nói ti ng Anh: Key words and useful signals • Introductory paragraph: First of all, with the respect of, in regard to, regarding, according to, in order to, since, as,... • Introductory styles: since the dawn of history, the starting point, as the same token,… • Transitional signals: Nonetheless, nevertheless, notwithstanding, as a result of, furthermore, in addition, meanwhile, in contrast, in fact, there is a fact,… • Listing words: Firstly, secondly, thirdly, on the one hand, on the other hand, … • Conclusion: Finally, in summary, in conclusion, the last but not least,…… n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 2. Ghi chép t t bài nói (tt) 2.5. Khai thaùc caùc ñieàu ñaõ ghi cheùp Caàn phaûi xem laïi ngay caùc ñieàu ñaõ ghi cheùp ñeå hoài töôûng chuùng laøm saùng toû, boå sung ñaày ñuû chuùng. Neáu khoâng laøm theá caùc ñieàu ghi cheùp coù nguy cô khoâng ñoïc ñöôïc vaø khoâng hieåu khi ta baét ñaàu caàn ñeán noù. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 3. GHI CHÉP T CÁC BÀI VI T 3.1. Thuaän lôïi vaø khoù khaên a) Thuaän lôïi: + Ñoïc taøi lieäu deã tieáp nhaän hôn khi nghe ngöôøi khaùc trình baøy; + Coù nhieàu taøi lieäu tham khaûo vaø choïn löïa. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 3. Ghi chép t các bài vi t (tt) b) Khoù khaên: Toán nhieàu thôøi gian ñeå ñoïc caùc taøi lieäu. + Ñoâi khi tham lam vieát quaù daøi; + Ñoâi luùc tìm chöa heát hoaëc chöa ñuû yù chính cuûa baøi vieát; + Xaùc ñònh ñuùng caùc noäi dung ñaõ trình baøy trong baøi vieát. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 3. Ghi chép t các bài vi t (tt) 3.2. Caùc hình thöùc ghi cheùp Coù hai hình thöùc ghi cheùp + Ghi cheùp ñeå chuaån bò cho moät baøi noùi: baøi toång keát, baøi baùo caùo tröôùc hoäi nghò, baøi baûo veä döï aùn, baøi giaûng cho moät buoåi hoïc v.v… + Ghi cheùp ñeå hình thaønh moät taøi lieäu, döï aùn, giaùo trình hoaëc thuyeát minh luaän aùn v.v… n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 3. Ghi chép t các bài vi t (tt) Lôøi khuyeân: + Choïn löïa thoâng tin maø ñoäc giaû hay cöû toïa khoâng bieát hay caàn bieát ñeå giôùi thieäu trong baøi trình baøy cuûa mình. + Duø taøi lieäu duøng ñeå noùi hay vieát yeâu caàn phaûi: Roõ raøng – maïch laïc – deã ñoïc – söû duïng nhanh choùng. n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 3. Ghi chép t các bài vi t (tt) 3.2. Kyõ thuaät ghi cheùp cho baøi noùi • Khoâng caàn phaûi vieát thaønh baøi ñeå ñoïc maø vieát yù chính. • Caàn phaûi choïn nhöõng vaán ñeà ngöôøi nghe chöa bieát hoaëc khoâng bieát vaø muoán tieáp nhaän. • Xaây döïng moät daøn baøi roõ raøng vaø logic. • Vieát ngaén goïn deã ñoïc (gaïch ñaàu doøng). • Saép xeáp thöù töï cho deã nhìn, deã hieåu theo chuû ñeà n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13 3. Ghi chép t các bài vi t (tt) + Caùc döõ lieäu khoâng theå nhôù ñöôïc (nhö soá lieäu, hình aûnh, ñöôøng bieåu dieãn sô ñoà) neân ñöôïc ghi chuù moät caùch coù heä thoáng. + Khoaûng khoâng gian söû duïng cuûa baøi vieát phaûi hôïp lyù. + Söû duïng gaïch döôùi vaø kieåu in hoa (neáu caàn). + Choïn caùc ñieåm quan troïng maø muïc tieâu baøi noùi yeâu caàu. Ví duï: Vaán ñeà QUAÛN LYÙ CHAÁT THAÛI NGUY HAÏI bao goàm: taùc haïi, lôïi ích, tình hình quaûn lyù, xöû lyù, qui ñònh, luaät leä v.v… n ng Giao ti p Ngành ngh -- Ch ng 2: K N NG GHI CHÉP -- hcmut_vlp_hdxb_2012-13