Mô tả:
KHUÙC HAÙT RU NHÖÕNG EM BEÙ LÔÙN
TREÂN LÖNG MEÏ
NGUYEÃN KHOA ÑIEÀM
Khaùng chieán choáng xaâm löôïc bao giôø cuõng laø söï nghieäp cuûa toaøn
daân. Nhöng tìm trong vaên hoïc trung ñaïi ta chæ thaáy nhöõng aùng vaên ca ngôïi vua quan
hay töôùng lính maø ít thaáy boùng daùng ngöôøi daân thöôøng. Vaø coù leõ phaûi ñeán neàn
vaên hoïc hieän ñaïi naøy thì hình aûnh cuûa hoï môùi ñöôïc theå hieän phong phuù trong vaên
chöông ngheä thuaät. Trong hai cuoäc khaùng chieán choáng Phaùp vaø choáng Myõ, coù khaù
nhieàu nhöõng nhaø vaên nhaø thô ñaõ döïng ñöôïc nhöõng ñaøi kæ nieäm kì vó ghi laïi caùc
chieán coâng vaø loøng yeâu nöôùc cuûa nhöõng con ngöôøi goïi laø voâ danh aáy. Baøi thô “
KHRNEBLTLM ” cuûa Nguyeãn Khoa Ñieàm cuõng laø 1 trong nhöõng ñaøi kæ nieäm aáy –
ñaøi kæ nieäm veà ngöôøi meï Taø – oâi yeâu con, anh huøng trong khaùng chieán.
Baøi thô coù keát caáu 3 ñoaïn chaët cheõ, ñieäu thô nhòp nhaøng, ñeàu ñaën.
Ñieäp khuùc “ Em Cu Tai nguû treân löng meï ôi…… ” ñöôïc nhaéc ñi nhaéc laïi nhö moät
lôøi haùt. Ôû moãi ñoaïn thô ñeàu theå hieän noåi baät tình meï con, tình khaùng chieán cao
quyù thieâng lieâng.
Môû ñaàu baøi thô laø tieáng ru thaân thöông, voã veà ñöa em beù vaøo giaác nguû:
“ Em Cu Tai nguû treân long meï ôi
Em nguû cho ngoan ñöøng rôøi löng meï ”
Lôøi nhaø thô noùi vôùi ñöùa con nhöng chöùa chan nieàm thöông meán saâu xa cuûa
ngöôøi meï.
“ Meï giaõ gaïo meï nuoâi boä ñoäi
Nhòp chaøy nghieâng giaác nguû em nghieâng ”
Neáu caâu thô treân laø caâu thô taû thöïc veà coâng vieäc meï ñang laøm thì caâu döôùi
theå hieän tình caûm gaén boù saâu naëng giöõa meï vôùi con. Caâu thô vöøa dieãn taû coâng
vieäc naëng nhoïc cuûa ngöôøi meï vöøa dieãn ya3 giaác nguû chaäp chôøn cuûa Cu Tai treân
löng meï. Töøng gioït moà hoâi meï rôi treân maù em coøn noùng hoåi nhö theå Cu Tai cuõng
caûm nhaän ñöôïc noãi vaát vaû vaø yù nghóa ñeïp ñeõ trong vieäc laøm cuûa meï neân hôi thôû
em hoøa cuøng hôi thôû meï vaø em coá nguû cho ngoan hôn ñeå meï ñöôïc yeân loøng. Trong
giaác nguû, em Cu Tai cuõng ñöôïc aáp uû trong hôi thôû vaø tình thöông cuûa meï, ñöôïc nghe
meï haùt baøi haùt chöùa chan tình maãu töû. Khoå thô ñaõ loät taû ñöôïc tình yeâu thaém thieát
giöõa meï vaø con cuøng coâng vieäc vaát vaû cuûa meï ñeå nuoâi con, nuoâi boä ñoäi.
Ñoaïn thô thöù hai ñaõ môû ra moät khoâng gian roäng lôùn hôn: treân nöông raãy ka-löi
lôøi ru chöùa chan bao taâm söï.
“ Meï ñang tæa baép treân nuùi Ka-löi
Löng nuùi thì to maø löng meï nhoû ”
Moät theá ñoái laäp ñöôïc taïo neân giöõa “ löng nuùi to ” vaø “ löng meï nhoû ”. Giöõa
moät beân vöõng chaéc lôùn lao vaø moät beân laø yeáu ôùt, nhoû beù. Song ôû ñaây cuõng
saùng leân nieàm yeâu thöông lôùn lao kieâu haõnh meï daønh cho con. Boùng meï nhö taïc
vaøo löng nuùi ñeå trôû neân vónh haèng.
“ Maët trôøi cuûa baép cuûa thì name treân ñoài
Maët trôøi cuûa meï em naèm treân löng ”
1
Hình aûnh ñöùa con vôùi maët trôøi cuûa loøng meï – moät caùch so saùnh, aån duï
giaøu gía trò bieåu caûm theå hieän tình maãu töû thieâng lieâng cao quyù. Söùc noùng cuûa
maët trôøi treân ñoài sao saùnh baèng caûm giaùc aám aùp cuûa tình meï con. Con laø nieàm tin
laø haïnh phuùc, laø ngoïn löûa söôûi aám loøng meï.
Neáu ôû hai ñoaïn tröôùc, nhaø thô mieâu taû caïnh meï ñieäu con giaõ gaïo nuoâi boä
ñoäi, ñieäu con treân nöông baép thì ôû ñoaïn naøy laø caûnh meï cuøng con ñi ñaùnh giaëc.
“ Meï ñang chuyeån laùn meï ñi ñaïp röøng
Thaèng Mó ñuoåi ta phaûi rôøi con suoái
Anh trai caàm suùng chò gaùi caàm choâng
Meï ñòu em ñi ñeå giaønh traän cuoái ”
Caû moät chieán dòch ñaùnh Myõ nhö ñoå doàn leân nhöõng vaàn thô. Hình töôïng
ngöôøi meï Taø – oâi ñöôïc naâng leân thaønh hình töôïng ngöôøi meï Toå quoác. Khoaùc leân
vai meï, giôø ñaây laø moät nhieäm vuï môùi, moät tö theá taàm voùc mang tính thôøi ñaïi –
thôøi ñaïi lòch söû Caùch maïng Vieät Nam. Gioïng thô cuõng khaån tröông hôn, doàn daäp hôn
ñeå dieãn taû caùi khí theá ñaày cam go, vaát vaû khi ñaùnh giaëc.
“ Töø treân löng meï em ñeán chieán tröôøng
Töø trong ñoùi khoå em vaøo Tröôøng Sôn”
Em beù Cu Tai khoân lôùn tröôûng thaønh, lôùn boång laï kì ñeå “ ñeán chieán tröôøng,
vaøo TS ”, xung phong vaø quyeát chí. Ôû ñaây coù moät söï bieán chuyeån raát lôùn trong tình
caûm vaø nhaän thöùc cuûa baø meï Taø – oâi. Töø haønh ñoäng meï giaõ gaïo nuoâi boä ñoäi
ñeán tæa baép nuoâi laøng vaø sau cuøng laø ñòu em ñi giaønh traän cuoái thì mong öôùc cuûa
meï cuõng ñöôïc naâng daàn leân. Mong öôùc cuûa meï ôû hai coâng vieäc ñaàu laø cho con
khoân lôùn, söùc daøi vai roäng, söï no ñuû vaät chaát vaø cao nhaát laø mong öôùc veà söï ñoäc
laäp töï do, ñöôïc thaáy Baùc Hoà. Ñoù khoâng chæ laø tình yeâu saâu ñaäm meï daønh cho con
maø coøn laøtình yeâu maõnh lieät meï daønh cho khaùng chieán, cho Caùch maïng, cho Baùc
Hoà.
“ Con mô ñöôïc thaáy Baùc Hoà
Mai sau con lôùn laøm ngöôøi Töï Do ”
Vôùi lôøi ru con ngoït ngaøo tha thieát, tình yeâu con hoøa quyeän noàng naøn
trong tình yeâu ñaát nöôùc, baø meï Taø- oâi bình dò ñôøi thöôøng boãng choác trôû thaønh
moät bieåu töôïng ñeïp ñeõ sinh ñoäng veà ngöôøi phuï nöõ VN trung haäu, ñaûm ñang, yeâu
ñaát nöôùc . Baøi thô khieán chuùng ta theâm tin yeâu veà nhöõng baø meï VN anh huøng
2
- Xem thêm -