Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp phân tích cấu trúc tài chính công ty trách nhiệm hữu hạn gốm sứ bát tràng

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN GỐM SỨ BÁT TRÀNG SINH VIÊN THỰC HIỆN MÃ SINH VIÊN CHUYÊN NGÀNH : ĐẶNG THỊ HIỀN : A16512 : TÀI CHÍNH HÀ NỘI - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: PHÂN TÍCH CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN GỐM SỨ BÁT TRÀNG Giáo viên hƣớng dẫn Sinh viên thực hiện Mã sinh viên Chuyên ngành : ThS. Nguyễn Thị Lan Anh : Đặng Thị Hiền : A16512 : Tài Chính HÀ NỘI - 2014 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Để hoàn thành khóa luận tốt nghiệp này em đã nhận được sự giúp đỡ tận tình và sự động viên quan tâm từ nhiều rất nhiều phía. Đầu tiên, em muốn gửi lời cảm ơn sâu sắc nhất tới giáo viên hướng dẫn – Th.s Nguyễn Thị Lan Anh, cô đã tận tình hướng dẫn chỉ bào em trong suốt thòi gian thực hiện bài khóa luận tốt nghiệp. Ngoài ra, em còn muốn gửi lòi cảm ơn tới toàn thể các thầy cô giáo đang giảng dạy tại trường Đại học Thăng Long, những người đã truyền đạt cho em những kiến thức về môn học trong chuyên ngành cũng như những kiến thức thực tế khác trong cuộc sống, giúp em có được một nền tảng kiến thức về kinh tế để có thể hoàn thành bài khóa luận này. Mặt khác, qua bài khóa luận này em muốn gửi lời cảm ơn tới các anh, chị tại phòng kế toán của công ty TNHH Gốm sứ Bát Tràng, những người đã giúp đỡ em trong quá trình thu thập số liệu và tìm hiểu quá trình kinh doanh của công ty để từ đó có thể hiểu rõ và phân tích sâu hơn về công ty trong bài luận của mình. Cuối cùng, cho em được gửi lời cảm ơn tới những thành viên trong gia đình, bạn bè những người đã luôn bên cạnh ủng hộ và động viên em trong suốt thời gian qua. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên Đặng Thị Hiền LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan Khóa luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong Khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu hoàn toàn trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Đặng Thị Hiền Thang Long University Library MỤC LỤC CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH CẤU TRÚC TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP ............................................................................................1 1.1.Tổng quan về phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp....................................1 1.1.1.Khái niệm về tài chính doanh nghiệp...................................................................1 1.1.2.Vai trò của tài chính doanh nghiệp. ......................................................................2 1.1.3.Khái niệm phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. .......................................2 1.1.4.Vai trò của phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. ......................................3 1.2.Các báo cáo tài chính sử dụng trong phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. ..............................................................................................................................4 1.2.1.Bảng cân đối kế toán. .............................................................................................4 1.2.2.Báo cáo kết quả kinh doanh...................................................................................4 1.2.3.Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. ....................................................................................5 1.2.4.Thuyết minh báo cáo tài chính ..............................................................................5 1.3.Các phƣơng pháp sử dụng trong phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. ..5 1.3.1.Phương pháp so sánh .............................................................................................5 1.3.2.Phương pháp phân tích chi tiết .............................................................................6 1.3.3.Phương pháp phân tích tỷ lệ. .................................................................................7 1.3.4.Phương pháp đồ thị. ...............................................................................................7 1.3.5.Phương pháp cân đối. ............................................................................................7 1.4.Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp...........................................................8 1.4.1.Phân tích cấu trúc tài sản doanh nghiệp. .............................................................8 1.4.2.Phân tích cấu trúc nguồn vốn doanh nghiệp. ...................................................13 1.4.3.Một số chỉ tiêu đánh giá cấu trúc tài chính doanh nghiệp. ...............................15 1.5.Các nhân tố ảnh hƣởng tới phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp ...........19 1.5.1.Xu hướng phát triển của nền kinh tế ..................................................................19 1.5.2.Quy mô của doanh nghiệp ...................................................................................20 1.5.3.Cấu trúc tài sản của doanh nghiệp......................................................................20 1.5.4.Thời gian hoạt động của doanh nghiệp ..............................................................20 1.5.5.Các nhân tố khác ..................................................................................................21 CHƢƠNG 2. PHÂN TÍCH CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CÔNG TY TNHH GỐM SỨ BÁT TRÀNG GIAI ĐOẠN 2001-2013.................................................................22 2.1.Giới thiệu chung về công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng. .....................................22 2.1.1.Quá trình hình thành và phát triển của công ty. ................................................22 2.1.2.Tổ chức bộ máy của công ty. ................................................................................23 2.1.3.Quy trình sản xuất kinh doanh của công ty........................................................23 2.2.Phân tích SWOT .....................................................................................................24 2.2.1.Strength (Các điểm mạnh) ...................................................................................24 2.2.2.Weakness (Điểm yếu)............................................................................................25 2.2.3.Opportunity (Cơ hội) ............................................................................................25 2.2.4.Threat (Mối nguy) .................................................................................................26 2.3.Tình hình kết quả hoạt động kinh doanh của công ty trong giai đoạn 20112013. ............................................................................................................................26 2.4.Phân tích cấu trúc tài sản của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng ....................28 2.5.Phân tích cấu trúc nguồn vốn Công ty TNHH gốm sứ Bát tràng. ....................35 2.6.Một số chỉ tiêu đánh giá cấu trúc tài chính công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng... ............................................................................................................................37 2.6.1.Các chỉ tiêu về khả năng thanh toán của công ty...............................................37 2.6.2.Các chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời của công ty. .......................................40 2.6.3.Các chỉ tiêu phản ánh hiệu quả hoạt động của công ty. ....................................42 2.7.Một số kết quả đạt đƣợc và hạn chế còn tồn tại trong cấu trúc tài chính và hoạt động kinh doanh của công ty. .............................................................................43 2.7.1.Một số kết quả được..............................................................................................43 2.7.2.Hạn chế còn tồn tại...............................................................................................43 CHƢƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP NHẰM HOÀN THIỆN CẤU TRÚC TÀI CHÍNH CÔNG TY TNHH GỐM SỨ BÁT TRÀNG................................................45 3.1.Định hƣớng phát triển của công ty trong giai đoạn tiếp theo............................45 3.1.1.Thị trường .............................................................................................................45 3.1.2.Sản phẩm ...............................................................................................................45 3.1.3.Nhân lực ................................................................................................................45 3.1.4.Hoạt động sản xuất kinh doanh ..........................................................................45 3.2.Một số giải pháp hoàn thiện cấu trúc tài chính công ty. ....................................46 3.2.1.Mở rộng quy mô nguồn vốn kinh doanh và gia tăng hiệu quả sử dụng vốn: ..46 3.2.2.Đầu tư thêm vào TSCĐ: .......................................................................................46 Thang Long University Library 3.2.3.Áp dụng công nghệ thông tin vào kinh doanh: ..................................................46 3.2.4.Quản lý hàng tồn kho: ..........................................................................................47 3.2.5.Quản lý chặt chẽ các khoản phải thu, các khoản phải trả và chi phí quản lý doanh nghiệp: ................................................................................................................48 DANH MỤC VIẾT TẮT Ký hiệu viết tắt Tên đầy đủ TNHH CSH Trách nhiệm hữu hạn Chủ sở hữu TSCĐ Tài sản cố định Thang Long University Library DANH MỤC CÁC BẢNG BIỂU, HÌNH VẼ, ĐỒ THỊ, CÔNG THỨC Biểu đồ 2.1 Doanh thu, giá vốn hàng bán và lợi nhuận của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013.............................................................................................27 Biểu đồ 2.2 Sự biến động trong tỷ trọng tài sản công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013 ..............................................................................................................29 Biểu đồ 2.3 Tỷ trọng tiền của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013. .........................................................................................................................................30 Biểu đồ 2.4 Tỷ trọng đầu tư tài chính của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013 .......................................................................................................................31 Biểu đồ 2.5 Tỷ trọng các khoản phải thu ngắn hạn của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013.............................................................................................32 Biểu đồ 2.6 Tỷ trọng hàng tồn kho của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giái đoạn 2011-2013. ......................................................................................................................33 Biểu đồ 2.7 Tỷ trọng TSCĐ của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 20112013. ................................................................................................................................34 Biểu đồ 2.8 Hệ số nợ và hệ số tự tài trợ trong giai đoạn 2011-2013. ...........................36 Biểu đồ 2.9 Chỉ tiêu khả năng thanh toán của công ty TNHH Bát Tràng giai đoạn 2011-2013 .......................................................................................................................38 Biểu đồ 2.10 Chỉ tiêu phản ánh tỷ suất sinh lời của công ty TNHH gốm sứ Bát tràng giái đoạn 2011-2013 .......................................................................................................40 Biểu đồ 2.11 Vòng quay khoản phải thu và vòng quay khoản phải trả của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giái đoạn 2011-2013.............................................................42 Bảng 2.1 Mức độ tăng trưởng các chỉ tiêu doanh thu, giá vốn, lợi nhuận của công ty TNHH gốm sứ Bát tràng giai đoạn 2011-2013. .............................................................27 Bảng 2.2 Tỷ trọng tài sản của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013 .........................................................................................................................................28 Bảng 2.3 Các chỉ tiêu phân tích cấu trúc nguồn vốn của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013.............................................................................................35 Bảng 2.4 Các chỉ tiêu về khả năng thanh toán của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giái đoạn 2011-2013 .......................................................................................................37 Bảng 2.5 Các chỉ tiêu về khả năng thanh toán của công ty TNHH gốm sứ Bát tràng giai đoạn 2011-2013 (đã điều chỉnh)..............................................................................38 Bảng 2.6 Các chỉ tiêu về khả năng sinh lời của công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng giai đoạn 2011-2013. .............................................................................................................40 Bảng 2.7 Các chỉ tiêu về hiệu quả hoạt động của công ty giai đoạn 2011-2013...........42 Thang Long University Library LỜI MỞ ĐẦU Tính cấp thiết của đề tài. 7/1/2007, Việt Nam gia nhập Tổ chức Thương mại thế giới (WTO), đánh dấu bước chuyển mình lớn lao của nền kinh tế Việt theo hướng mở cửa, hội nhập kinh tế khu vực và toàn cầu. Quá trình này đỏi hỏi các doanh nghiệp cần thay đổi cơ cấu cho phù hợp. Đến năm 2008, nền kinh tế thế giới lại rơi vào khủng hoảng nặng nề đến nay vẫn chưa thể khắc phục, ảnh hưởng rất lớn đến kinh tế trong nước, khiến cho việc chuyển đổi cơ cấu doanh nghiệp cũng như vấn đề quản lý tài chính doanh nghiệp ngày càng khó khăn hơn. Trong bối cảnh đó, việc doanh nghiệp chọn lựa cho mình một cấu trúc tài chính hợp lí là cấp thiết hơn bao giờ hết. Việc phân tích cấu trúc tài chính sẽ giúp doanh nghiệp tìm ra những căn cứ quan trọng để các nhà quản trị ra quyết định điều chỉnh chính sách huy động và sử dụng vốn, từ đó xây dựng một cấu trúc tài chính vững mạnh, hiệu quả, đồng thời tránh được các rủi ro trong kinh doanh. Nhận thức được rõ vai trò cũng như tầm quan trọng của việc phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp, em xin đi sâu tìm hiểu và nghiên cứu đề tài: “ Phân tích cấu trúc tài chính của công ty TNHH Gốm sứ Bát Tràng “. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu. Đối tương nghiên cứu của đề tài bao gồm phân tích tình hình tài sản, nguồn vốn và đánh giá hoạt động kinh doanh thông qua các báo cáo tài chính của doanh nghiệp từ năm 2011 - 2013. Phương pháp nghiên cứu Phương pháp chủ yếu được sử dụng là phương pháp so sánh, kết hợp với các phương pháp: loại trừ, cân đối liên hệ, phân tích tương quan. Bố cục của khóa luận Khóa luận bao gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lí luận chung về phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp Chương 2: Phân tích cấu trúc tài chính của công ty TNHH Gốm sứ Bát Tràng Chương 3: Một số giải pháp nhằm hoàn thiện cấu trúc tài chính công ty TNHH gốm sứ Bát Tràng. Mặc dù có nhiều cố gắng song khóa luận vẫn còn có rất nhiều thiếu sót, em rất mong nhận được sự góp ý của các thầy cô và các bạn để đề tài nghiên cứu của em được hoàn thiện hơn. Em xin chân thành cảm ơn! CHƢƠNG 1. CƠ SỞ LÍ LUẬN CHUNG VỀ PHÂN TÍCH CẤU TRÚC TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Tổng quan về phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. 1.1.1. Khái niệm về tài chính doanh nghiệp. Doanh nghiệp là một tổ chức kinh tế thực hiện các hoạt động sản xuất cung ứng hàng hóa cho người tiêu dùng qua thị trường nhằm mục đích sinh lời. Việc tối đa hoa lợi nhuận trở thành mục tiêu lớn nhất mà mỗi doanh nghiệp đề ra. Tuy nhiên để đạt được lợi nhuận tối đa, doanh nghiệp cần phải có những chính sách và quyết định đúng đắn, phù hợp với tình hình phát triển của bản thân doanh nghiệp. Quá trình phát triển của doanh nghiệp luôn gắn liền với các hoạt động tài chính xảy ra bên trong doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp có thể coi như là khung xương của doanh nghiệp và được định nghĩa như sau: “Xét về hình thức, tài chính doanh nghiệp là quỹ tiền tệ trong quá trình tạo lập, phân phối, sử dụng và vận động gắn liền với hoạt động của doanh nghiệp. Xét về bản chất, tài chính doanh nghiệp là các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị nảy sinh gắn liền với việc tạo lập, sử dụng quỹ tiền tệ của doanh nghiệp trong quá trình hoạt động doanh nghiệp. “ (Giáo trình Tài chính doanh nghiệp – Học viện tài chính, trang 7) Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp luôn cần phải có lượng vốn tiền tệ nhất định để có các yếu tố đầu vào cũng như đầu tư sinh lợi. Doanh nghiệp tạo lập vốn tiền tệ ban đầu để mua sắm máy móc, thiết bị, nguyên vật liệu… Sau khi sản xuất xong, doanh nghiệp bán hàng hóa và có doanh thu. Doanh nghiệp sử dụng doanh thu để bù đắp các khoản chi phí tiêu hao, trả tiền cho người lao động, thanh toán cho các chi phí khác phát sinh, nộp thuế và phân phối phần lợi nhuận còn lại sau thuế. Chính vì thế quá trình hoạt động của doanh nghiệp cũng là quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ hợp thành hoạt động tài chính doanh nghiệp. Bên trong quá trình tạo lập, phân phối và sử dụng quỹ tiền tệ là các quan hệ kinh tế dưới hình thức giá trị hợp thành các quan hệ tài chính chủ yếu sau: - - Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với nhà nước: doanh nghiệp thức hiện các nghĩa vụ tài chính với nhà nước như nộp thuế, phí và lệ phí và ngân sách nhà nước... Nhà nước đầu tư vốn ban đầu và bổ sung vốn cho doanh nghiệp bằng các hình thức khác nhau. Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các chủ thể kinh tế và các tổ chức xã hội khác: các doanh nghiệp thực hiện hợp tác kinh doanh, buôn bán, cung cấp hàng hóa, dịch vụ cho nhau. Doanh nghiệp tài trợ cho các tổ chức xã hội. 1 Thang Long University Library - Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với người lao động: người lao động trực - tiếp tạo ra các sản phẩm, hàng hóa, doanh nghiệp có nghĩa vụ thanh oán toán lương, thực hiện thưởng phạt vật chất với người lao động. Quan hệ tài chính giữa doanh nghiệp với các CSH: doanh nghiệp được các CSH đầu tư, góp vốn hay rút vốn và các CSH được doanh nghiệp phân chia lợi nhuận sau thuế. 1.1.2. Vai trò của tài chính doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp có vai trò rất quan trọng đối với các hoạt động của doanh nghiệp, được thể hiện qua các nội dung : Tài chính doanh nghiệp huy động vốn đảm bảo cho các hoạt động của doanh nghiệp diễn ra bình thƣờng và liên tục: Vốn tiền tệ là tiền đề cho các hoạt động của doanh nghiệp. Trong quá trình hoạt động, doanh nghiệp sẽ nảy sinh các nhu cầu vốn ngắn hạn và dài hạn. Nếu không đủ vốn, các hoạt động của doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn. Do đó kết quả của hoạt động kinh doanh phần lớn được quyết định bới chính sách tài trợ hay huy động vốn. Tài chính doanh nghiệp giữ vai trò quan trọng trong việc nâng cao hiêu quả kinh doanh của doanh nghiệp: Việc đưa ra quyết định đầu tư đúng đắn dựa trên góc nhìn tài chính, huy động vốn kịp thời chớp thời cơ kinh doanh, lựa chọn phương pháp huy động vốn thích hợp giúp giảm chi phí sử dụng vốn, gia tăng lợi nhuận, huy động tối đa số vốn hiện có sẽ tránh các thiệt hại do ứ đọng vốn, tăng vòng quay tài sản, giảm vốn vay và chi phí lãi vay từ đó gia tăng lợi nhuận sau thuế của doanh nghiệp. Tài chính doanh nghiệp là công cụ hữu ích giúp kiểm soát tình hình kinh doanh của doanh nghiệp: Thông qua tình hình thu chi hàng ngày, tình hình thực hiện các chỉ tiêu tài chính và các báo cáo tài chính có thể kiểm soát kịp thời, tổng quát các mặt hoạt động của doanh nghiệp, từ đó phát hiện nhanh chóng những tồn tại và những tiềm năng chưa được khai thác để đưa ra các quyết định thích hợp điều chỉnh các hoạt động nhằm đạt được các mục tiêu đề ra của doanh nghiệp. 1.1.3. Khái niệm phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. Tài chính có vai trò rất quan trọng với mỗi doanh nghiệp, chính vì vậy để hiểu rõ được về doanh nghiệp, ta cần phải biết cách phân tích cấu trúc tài chính của doanh nghiệp “Phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp là một công cụ của quản lí, trên cơ sở sử dụng hệ thống chỉ tiêu phân tích phù hợp thông qua các phương pháp phân tích nhằm đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp trong một khoảng thời gian hoạt động nhất định. Trên cơ sở đó, giúp cho các nhà quản trị doanh nghiệp và các đối tương 2 quan tâm đưa ra các quyết định nhằm tăng cường quản lý tài chính và đạt hiệu quả cao nhất trong kinh doanh.” (Giáo trình Quản trị tài chính doanh nghiệp – Trường Đại học Kinh tế quốc dân, Trang 203) Trong đó, hệ thống chỉ tiêu phân tích bao gồm các thông tin từ hệ thống kế toán (Các báo cáo tài chính, các báo cáo chi tiết về kết quả kinh doanh, về tình hình tài sản…), các thông tin bên ngoài hệ thống kế toán (thông tin chung về tình hình kinh tế và đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp). Dựa trên việc phân tích, các nhà quản trị đánh giá được tình hình tăng trưởng, các ưu điểm và hạn chế của doanh nghiệp để từ đó xác định được mục tiêu, chính sách hợp lý và cách khắc phục những hạn chế, góp phần thúc đẩy hoạt động sản xuất kinh doanh, tối đa hóa lợi nhuận. 1.1.4. Vai trò của phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. Trong nền kinh tế thị trường, tình hình tài chính doanh nghiệp là yếu tố được rất nhiều đối tượng quan tâm. Mỗi đối tượng lại tìm hiểu về tình hình tài chính doanh nghiệp dưới những góc độ khác nhau. Chính vì thế, việc phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp sẽ giúp cho tất cả các đối tượng này có thông tin phù hợp với mục đích của mình, trên cơ sở đó mà đưa ra các quyết định hợp lí trong kinh doanh. Đối với các nhà đầu tƣ: Vấn đề mà các nhà đầu tư tìm kiếm là lợi nhuận nên mối quan tâm lớn nhất của họ sẽ là khả năng sinh lời của doanh nghiệp. Bên cạnh đó họ còn chú ý đến tính an toàn cho đồng vốn mà họ bỏ ra bởi nền kinh tế thị trường luôn có sự cạnh tranh gay gắt và mức độ rủi ro cao nên họ sẽ quan tâm đến cả mức độ rủi ro của các dự án mà doanh nghiệp đầu tư, đặc biệt là rủi ro tài chính doanh nghiệp. Việc phân tích tài chính doanh nghiệp sẽ giúp các nhà đầu tư đánh giá được khả năng sinh lời và tính ổn định lâu dài của doanh nghiệp để từ đó đưa ra các quyết định đầu tư chính xác. Đối với các nhà cung cấp tín dụng: Họ là những người chủ nợ, lợi nhuận mà họ được hưởng là phần chi phí lãi vay vì thế khả năng chi trả lãi vay và hoàn trả khoản nợ là mối quan tâm hàng đầu của họ. Các chủ nợ ngắn hạn thường quan tâm đến khả năng thanh toán của doanh nghiệp nhằm đáp ứng các yêu cầu chi trả trong thời gian ngắn. Các chủ nợ dài hạn quan tâm đến khả năng của doanh nghiệp có đáp ứng được yêu cầu chi trả lãi và gốc vay khi đến hạn không, do đó họ phải chú trọng đến cả khả năng sinh lãi và sự ổn định lâu dài của doanh nghiệp. Việc phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp sẽ đưa ra câu trả lời chính xác cho các nhà cung cấp tín dụng, tạo cơ sở để họ đưa ra quyết định có cho vay hay không, thời hạn vay và nên cho vay bao nhiêu. Đối với các nhà quản lý doanh nghiệp: Họ cần thông tin để kiểm soát và chỉ đạo tình hình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp do vậy họ phải quan tâm đến mọi khía cạnh phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. Việc phân tích giúp họ đưa ra 3 Thang Long University Library định hướng cho các quyết định về đầu tư, cơ cấu nguồn tài chính, phân chia lợi nhuận, đánh giá hiệu quả hoạt động kinh doanh để có những biện pháp điều chỉnh phù hợp. Đối với ngƣời lao động: Người lao động cần quan tâm đến tình hình tài chính để đánh giá triển vọng của doanh nghiệp trong tương lai. Những người đang làm việc tại doanh nghiệp mong muốn biết được sức mạnh thật sự của doanh nghiệp, tình hình sử dụng quỹ, phân chia lợi nhuận, các kế hoạch kinh doanh trong tương lai để có niềm tin với doanh nghiệp và đông lực để làm việc. Những người đang tìm kiếm công việc thì mong muốn có một công việc ổn định, lâu dài, cùng mức lương tương xứng. Việc phân tích cấu trúc tài chính sẽ giúp họ có quyết định đắn trong việc lựa chọn nơi làm việc. 1.2. Các báo cáo tài chính sử dụng trong phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. 1.2.1. Bảng cân đối kế toán. Bảng cân đối kế toán là một bản báo cáo tài chính tổng hợp, phản ánh tổng quát toàn bộ giá trị tài sản hiện có và nguồn hình thành tài sản đó của doanh nghiệp trong một thời điểm nhất định. Bảng cân đối kế toán có vai trò hết sức quan trọng đối với doanh nghiệp, không chỉ phản ánh vừa khái quát vừa chi tiết tình trạng tài sản và vốn của doanh nghiệp mà còn là minh chứng thuyết phục cho một dự án vay vốn khi doanh nghiệp trình lên ngân hàng và đồng thời cũng là căn cứ đáng tin cậy để các đối tác xem xét khi muốn hợp tác với doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán gồm có 2 phần: Phần bên trái (phần trên) phản ánh toàn bộ giá trị tài sản hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm báo cáo theo cơ cấu tài sản và hình thức tồn tại trong sản xuất kinh doanh. Phần bên phải (phần dưới) phản ánh nguồn hình thành tài sản hiện có của doanh nghiệp tại thời điểm làm báo cáo. 1.2.2. Báo cáo kết quả kinh doanh. Báo cáo kết quả kinh doanh phản ánh các kết quả của hoạt động kinh doanh trong một khoảng thời gian nhất định. Nó cho biết liệu hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp có đem lại lợi nhuận hay không, nghĩa là liệu thu nhập thuần (lợi nhuận thực tế) dương hay âm. Bởi vậy báo cáo kết quả kinh doanh còn được xem là báo cáo lỗ lãi. Bên cạnh đó, báo cáo kết quả kinh doanh còn phản ánh lợi nhuận của công ty ở cuối một khoảng thời gian cụ thể, thường là cuối tháng, quý hoặc năm tài chính của doanh nghiệp. 4 Báo cáo kết quả kinh doanh được thể hiện qua biểu thức: Thu nhập thuần = Doanh thu – Chi phí Nếu thu nhập thuần có giá trị dương thì doanh nghiệp làm ăn có lãi. Ngược lại, nếu là âm thì doanh nghiệp làm ăn thua lỗ. 1.2.3. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ còn được gọi là báo cáo luồng tiền. Báo cáo này cho biết các luồng tiền ra và luồn tiền vào trong một kỳ của doanh nghiệp, từ đó so sánh để biết trong một kỳ doanh nghiệp đã tạo ra bao nhiêu tiền, đã sử dụng bao nhiêu tiền, tiền được tạo ra từ hoạt động nào và tiền được sử dụng vào hoạt động nào của doanh nghiệp. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ được chủ nợ và các nhà đầu tư rất quan tâm, bởi vì doanh nghiệp phải hoạt động có lãi và có khả năng tạo ra tiền, nếu không khả năng thanh toán của doanh nghiệp sẽ không đảm bảo. Doanh nghiệp không có lợi nhuận sẽ làm giảm dần vốn kinh doanh, không có tiền thì dần dần sẽ mất khả năng thanh toán. Cả hai trường hợp trên đều dẫn tới việc doanh nghiệp có nguy cơ bị phá sản. 1.2.4. Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh báo cáo tài chính là bộ phận hợp thành của hệ thống báo cáo tài chinh của đơn vị. Thuyết minh báo cáo tài chính được lập để giải thích và bổ sung thông tin về tình hình hoạt động sản xuất – kinh doanh, tình hình tài chính cũng như kết quả kinh doanh của doanh nghiệp trong kỳ báo cáo mà các bảng báo cáo khác không thể trình bày rõ ràng và chi tiết. Qua đó, nhà đầu tư hiểu rõ và chính xác hơn về tình hình hoạt động thực tế của doanh nghiệp. Thuyết minh báo cáo tài chính trình bày khái quát đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp bao gồm: Giấy phép thành lập và hoạt động, hình thức sở hữu vốn, thành phần Ban Giám Đốc, Hội Đồng Quản Trị,… nội dung một số chế độ kế toán được doanh nghiệp lựa chọn để áp dụng,… Và các báo cáo chi tiết về tình hình hoạt động của doanh nghiệp. 1.3. Các phƣơng pháp sử dụng trong phân tích cấu trúc tài chính doanh nghiệp. Phân tích cấu trúc tài chính có nhiều phương pháp khác nhau, trong quá trình phân tích, cần dựa vào loại hình doanh nghiệp, đặc điểm sản xuất kinh doanh, nguồn tài liệu, mục đích phân tích… để lựa chọn phương pháp phù hợp. Dưới đây là các phương pháp chủ yếu được sử dụng trong phân tích cấu trúc doanh nghiệp. 1.3.1. Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh là phương pháp được sử dụng phổ biến trong phân tích. Phương pháp này được thực hiện dựa trên các yêu cầu sau: 5 Thang Long University Library + Lựa chọn tiêu chuẩn so sánh: Tiêu chuẩn so sánh là chỉ tiêu được lựa chọn để làm căn cứ so sánh, hay còn gọi là gốc so sánh. Tùy theo mục đích phân tích mà gốc so sánh được chọn lựa cho phù hợp, có thể là: o Số liệu của kì trước trong trường hợp cần đánh giá xu hướng phát triển, biến động của các chỉ tiêu. o Số liệu dự kiến (kế hoạch, dự toán, định mức) trong trường hợp cần đánh giá tình hình thực tế so với dự tính. o Số liệu trung bình của ngành, lĩnh vực kinh doanh trong những trường hợp cần đánh giá vị trí của doanh nghiệp trong mối tương quan với các doanh nghiệp khác trong ngành. + Điều kiện so sánh được: Các chỉ tiêu đem ra so sánh phải đảm bảo tính đồng nhất, tức là phải đảm bảo phản ánh cùng một nội dung kinh tế, cùng một phương pháp tính toán, sử dụng cùng một đơn vị đo lường, ngoài ra các doanh nghiệp cần có quy mô và điều kiện kinh doanh tương tự nhau. + Kỹ thuật so sánh: o So sánh tuyệt đối: Là kết quả chênh lệch giữa số liệu của kỳ phân tích với số liệu gốc. Kết quả so sánh tuyệt đối phản ánh sự biến động về quy mô của đối tượng phân tích. o So sánh tương đối: thể hiện bằng tỷ lệ giữa số liệu của kỳ phân tích với số liệu gốc. Kết quả so sánh tương đối thường phản ánh tốc độ phát triển của đối tượng phân tích. o So sánh với số bình quân: Số bình quân thể hiện tính phổ biến, tính đại diện của các chỉ tiêu khi so sánh giữa các kỳ phân tích hoặc chỉ tiêu bình quân của ngành. 1.3.2. Phương pháp phân tích chi tiết Phương pháp phân tích chi tiết được tiến hành thông qua việc chia nhỏ đối tượng để nghiên cứu kỹ hơn, cụ thể hóa từng bộ phận cấu thành và quá trình phát triển của đối tượng phân tích trong không gian, thời gian khác nhau. Các chỉ tiêu tài chính thường được phân tích chi tiết theo yếu tố cấu thành, theo thời gian và theo địa điểm. Chi tiết theo yếu tố cấu thành: thể hiện được ảnh hưởng của từng bộ phận đến chỉ tiêu tổng hợp nên được sử dụng phổ biến trong phân tích. Phương pháp này nhằm xác định mức độ biến động của chỉ tiêu phân tích do ảnh hưởng của các yếu tố. Chi tiết theo thời gian: giúp đánh giá kết quả kinh doanh một cách chính xác hơn. Kết quả kinh doanh là kết quả của một quá trình, tiến độ thực hiện quá trình đó trong từng đơn vị thời gian xác định thường không đồng đều do nhiều nguyên nhân chủ quan 6 và khách quan khác nhau. Do vậy, việc phân tích chi tiết theo thời gian sẽ giúp ích cho việc đánh giá kết quả kinh doanh được sát đúng và tìm được các giải pháp có hiệu quả trong từng khoảng thời gian nhất định. Chi tiết theo thời gian còn giúp ích cho việc xây dựng kế hoạch sử dụng tiềm năng của doanh nghiệp trong từng khoảng thời gian nhất định. Tùy theo mục đích của phân tích, đặc điểm của hoạt động kinh doanh, nội dung kinh tế của chỉ tiêu phân tích có thể lựa chọn khoảng thời gian cần chi tiết theo tháng, quý, năm… Chi tiết theo địa điểm: giúp cho việc đánh giá kết quả hoạt động kkinh doanh theo từng bộ phận, qua đó thấy được mức độ đóng góp, ưu nhược điểm của từng bộ phận trong việc tạo ra kết quả chung, phát hiện các đơn vị tiên tiến hay lạc hậu trên cơ sở đó để có các giải pháp phù hợp. 1.3.3. Phương pháp phân tích tỷ lệ. Phương pháp phân tích tỷ lệ sử dụng số tương đối để nghiên cứu các chỉ tiêu trong mối quan hệ với các chỉ tiêu khác. Bản chất của phương pháp này là thông qua quan hệ tỉ lệ để đánh giá. Để phán ánh chính xác tình hình tài chính và hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp, nếu chỉ so sánh các thông tin có sẵn trong báo cáo tài chính thì chưa đủ, mà cần thông qua phân tích các tỷ số tài chính, bao gồm các tỷ lệ phản ánh khả năng thanh toán, khả năng hoạt động, khả năng sinh lãi, hiệu quả sử dụng tài sản, tốc độ luân chuyển vốn… Các tỷ lệ này cho thấy mối quan hệ giữa các khoản mục khác nhau trong báo cáo tài chính. Phương pháp này được sử dụng kết hợp với phương pháp so sánh nhằm phản ánh sự biến động của các tỷ số tài chính qua nhiều giai đoạn và so sánh với doanh nghiệp khác trong cùng ngành. 1.3.4. Phương pháp đồ thị. Phương pháp đồ thị được dùng để phản ánh trực quan số liệu phân tích bằng biểu đồ, đồ thị, qua đó mô tả xu hướng, mức độ biến động của chỉ tiêu nghiên cứu hay thể hiện mối quan hệ kết cấu của các bộ phận trong một tổng thể. Ưu điểm của phương pháp này là thể hiện rõ ràng, trực quan sự biến động tăng giảm hay mối liên hệ giữa các chỉ tiêu. Phương pháp đồ thị gồm nhiều dạng như đồ thị hình cột, đồ thị hình tròn… được sử dụng để phân tích những nội dung kinh tế thích hợp. Đồ thị hình cột mô tả xu hướng biến động của chỉ tiêu nghiên cứu, so sánh chỉ tiêu giữa các đơn vị. Đồ thị hình tròn phản ánh kết cấu của các bộ phận trong một tổng thể. 1.3.5. Phương pháp cân đối. Phương pháp cân đối dung để phân tích các chỉ tiêu liên hệ với nhau bằng những mối quan hệ mang tính chất cân đối. Các cân đối cơ bản: Tổng tài sản = Tài sản ngắn hạn + Tài sản dài hạn 7 Thang Long University Library Tổng tài sản = Tổng nguồn vốn Lợi nhuận = Doanh thu - Chi phí Dòng tiền thuần = Dòng tiền vào - Dòng tiền ra Khi một chỉ tiêu thay đổi sẽ dẫn đến sự thay đổi của chỉ tiêu khác. Do vậy cần phải lập công thức cân đối, thu thập số liệu để xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố đến chỉ tiêu phân tích khi tiến hành phân tích một chỉ tiêu kinh tế có liên hệ với các chỉ tiêu khác bằng mối liên hệ cân đối. Phương pháp cân đối thường được sử dụng trong trường hợp mối quan hệ giữa các chỉ tiêu là mối quan hệ tổng số. 1.4. Nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp. 1.4.1. Phân tích cấu trúc tài sản doanh nghiệp. a. Khái quát chung về phân tích cấu trúc tài sản. Phân tích cấu trúc tài sản nhằm đánh giá những đặc trưng cơ bản trong cơ cấu tài sản doanh nghiệp, tính hợp lý khi đầu tư vào vốn cho hoạt động kinh doanh. Có rất nhiều chỉ tiêu phân tích tùy thuộc vào mục tiêu của nhà phân tích cần phản ánh, nhưng nguyên tắc chung thống nhất để thiết lập chỉ tiêu này là tỷ trong về giá trị của từng loại tài sản trên tổng giá trị tài sản. Giá trị thuần của từng bộ phận tài sản Tỷ trọng tài sản loại i = x 100% Tổng tài sản Trong đó tài sản loại i là những tài sản có chung một đặc trưng kinh tế nào đó như: tiền, các khoản phải thu, hàng tồn kho, tài sản cố định… Tổng giá trị tài sản là tổng giá trị toàn bộ tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm có thế xác định được theo giá thị trường hoặc bằng tổng giá trị phần tài sản trên Bẳng cân đối kế toán. b. Nội dung phân tích cấu trúc tài sản. Dựa trên nguyên lý chung đã nêu trên, chúng ta sẽ nghiên cứu một số chỉ tiêu phản ánh cấu trúc tài sản doanh nghiệp như: Tỷ trọng tiền, tỷ trọng đầu tư tài chính, tỷ trọng phải thu khách hàng, tỷ trọng hàng tồn kho, tỷ trọng TSCĐ. Tỷ trọng tiền: Tiền và các khoản tƣơng đƣơng tiền Tỷ trọng tiền = x 100% Tổng tài sản 8 Tỷ trọng tiền và các khoản tương đương tiền cho biết tiền và các khoản tương đương tiền chiếm tỉ trọng bao nhiêu % trong tổng số tài sản của doanh nghiệp. Dựa trên tỷ trọng này doanh nghiệp sẽ đánh giá mức dự trữ tiền để lựa chọn phương án dự trữ cho hợp lý và đảm bảo chi phí dự trữ tiền là nhỏ nhất tùy theo hoạt động của doanh nghiệp: + Nếu K lớn thì lượng tiền dự trữ của doanh nghiệp là nhiều, doanh nghiệp sẽ dễ dàng thanh toán cho các khoản cần tiền ngay, nhưng cần chú ý vì khoản tiền này sẽ không sinh lời. + Nếu K nhỏ thì lượng tiền dự trữ của doanh nghiệp ít, doanh nghiệp sẽ gặp khó khăn trong việc đầu tư hay mua sắm cần dùng tiền ngay nhưng lại có thể đầu tư vào các hoạt động khác và tạo lợi nhuận. Tỷ trọng đầu tư tài chính: Đầu tư tài chính là một hình thức để khơi thông nguồn vốn dôi thừa, góp phần nâng cao hiệu quả sử dụng vốn. Đặc biệt trong bối cảnh hiện nay khi nền kinh tế nước ta đang chuyển sang nền kinh tế thị trường với các chính sách khuyến khích đầu tư trong và ngoài nước cũng như việc hình thành thị trường chứng khoán ở Việt Nam đã tạo điều kiện cho hoạt động đầu tư tài chính có khuynh hướng gia tăng và ngày càng phổ biến. Với doanh nghiệp có tỷ trọng đầu tư tài chính cao chứng tỏ tình hình tình hình tài chính của doanh nghiệp đó tốt, đồng thời nó còn thể hiện mức độ liên kết tài chính giữa doanh nghiệp với các doanh nghiệp và tổ chức khác, nhất là cơ hội của các hoạt động tăng trưởng bên ngoài. Những doanh nghiệp có quy mô lớn thì giá trị của chỉ tiêu này thường cao. Việc đầu tư tài chính ở các doanh nghiệp phải theo đúng quy định về tài chính áp dụng cho loại hình doanh nghiệp đó. Khi đánh giá tỷ trọng đầu tư tài chính cần phải căn cứ vào mục tiêu và hình thức đầu tư cũng như xác định các nguồn vốn hợp lý tham gia vào quá trình đầu tư của doanh nghiệp. Tỷ trọng loại tài sản này còn phụ thuộc vào nhu cầu đầu tư cùng nhiều khả năng sinh lời và rủi ro các hình thức đầu tư. Đầu tư tài chính bao gồm: Đầu tư chứng khoán, đầu tư góp vốn liên doanh, đầu tư bất động sản và các khoản đầu tư khác. Ta có thể tách đầu tư tài chính thành đầu tư tài chính ngắn hạn và đầu tư tài chính dài hạn. Giá trị các khoản đầu tƣ tài chính Tỷ trọng đầu tƣ tài chính = x 100% Tổng tài sản Chỉ tiêu này cho biết giá trị các khoản đầu tư tài chính chiếm bao nhiêu phần trăm trong tổng tài sản của doanh nghiệp. Chỉ tiêu này đánh giá được tình hình đầu tư 9 Thang Long University Library