Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp kế toán hàng hóa tồn kho tại công ty tnhh phụ tùng và thiết bị việt mỹ

Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán PHẦN MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết, ý nghĩa của đề tài nghiên cứu Hàng tồn kho là một phần quan trọng trong tài sản lưu động và nằm ở nhiều khâu trong quá trình cung ứng sản xuất, dự trữ và lưu thông của nhiều doanh nghiệp Việc tính đúng giá trị hàng tồn kho, không chỉ giúp cho doanh nghiệp chỉ đạo kịp thời các nghiệp vụ kinh tế diễn ra hàng ngày, mà còn giúp doanh nghiệp có một lượng vật tư, hàng hoá dự trữ đúng định mức, không dự trữ quá nhiều gây ứ đọng vốn, mặt khác không dự trữ quá ít để bảo đảm cho quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành liên tục, không bị gián đoạn. Việc tính đúng giá hàng tồn kho còn có ý nghĩa vô cùng quan trọng khi lập báo cáo tài chính. Vì nếu tính sai lệch giá trị hàng tồn kho, sẽ làm sai lệch các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính. Nếu giá trị hàng tồn kho bị tính sai, dẫn đến giá trị tài sản lưu động và tổng giá trị tài sản của doanh nghiệp thiếu chính xác, giá vốn hàng bán tính sai lệch sẽ làm cho chỉ tiêu lãi gộp, lãi ròng của doanh nghiệp không còn chính xác. Hơn nữa, hàng hoá tồn kho cuối kỳ của kỳ này còn là hàng hoá tồn kho đầu kỳ của kỳ tiếp theo. Do đó sai lầm sẽ được chuyển tiếp qua kỳ sau và gây nên sai lầm liên tục qua các kỳ của giá vốn hàng bán, lãi gộp và lãi thuần. Không những thế, số tiền của hàng hoá tồn kho thường rất lớn nên sự sai lầm có thể làm ảnh hưởng một cách rõ ràng đến tính hữu dụng của các báo cáo tài chính. Công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ là 1 công ty thương mại vì vậy hàng tồn kho là một yếu tố rất quan trọng của công ty. Chính vì thế mà việc nghiên cứu các nguyên tắc và phương pháp tính giá hàng tồn kho trong doanh nghiệp là hết sức cần thiết, bởi vì với mỗi phương pháp tính giá trị hàng tồn kho khác nhau thì các chỉ tiêu trên báo cáo tài chính cũng sẽ thay đổi. Việc lựa chọn một phương pháp tính giá thích hợp cho doanh nghiệp là rất cần thiết. Chính vì tầm quan trọng của kế toán hàng tồn kho đối với công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ mà em đã chọn đề tài: “ Kế toán hàng hóa tồn kho tại công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ” Sinh viên: Trương Thị Anh 1 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán Qua nghiên cứu kế toán hàng hóa tồn kho tại Công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ em thấy công tác kế toán hàng hóa tồn kho của doanh nghiệp còn một số hạn chế vì vậy việc nghiên cứu kế toán hàng hóa tồn kho sẽ giúp công ty khắc phục phần nào những hạn chế của công tác tổ chức kế toán và hoàn thiện công tác tổ chức kế toán hàng hoá tồn kho của công ty cũng như khắc phục một số hạn chế của các quy định trong chế độ kế toán Việt Nam hiện hành. 2. Mục tiêu cụ thể đạt ra cần giải quyết Trong điều kiện phát triển như hiện nay vấn đề kế toán hàng tồn kho ngày càng được sự quan tâm của các công ty doanh nghiệp bởi hàng tồn kho là một phần quan trọng trong tài sản lưu động và có liên quan trực tiếp đến hoạt động sản xuất, kinh doanh của các công ty. Trong đề tài này em nghiên cứu thực trạng việc áp dụng các chuẩn mực và chế độ kế toán Việt Nam về kế toán hàng hóa tồn kho tại các công ty thương mại nói chung và tại công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ nói riêng từ đó đưa ra các giải pháp để hoàn thiện công tác kế toán hàng hóa tồn tại công ty. Trên cơ sở nghiên cứu nội dung cơ bản trong những quy định hiện hành về kế toán hàng hóa tồn kho, đối chiếu rà soát việc áp dụng các quy định này trong công tác kế toán hàng hóa tồn kho tại công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ trong 3 năm áp dụng mà phát hiện những tồn tại, bất cập trong quá trình áp dụng các chuẩn mực và chế độ tại công ty và những điểm hạn chế cần khắc phục trong các quy định hiện hành. Từ đó đề xuất một số kiến nghị góp phần hoàn thiện các quy định về kế toán hàng hóa tồn kho trong điều kiện kinh tế thị trường Việt Nam hiện nay. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng: Kế toán hàng hoá tồn kho - Phạm vi nghiên cứu: + Về không gian: Công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ + Về thời gian: Quý 1 năm 2012 Sinh viên: Trương Thị Anh 2 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại 4. Phương pháp nghiên cứu - Phương pháp so sánh - Phương pháp phân tích - Phương pháp phỏng vấn - Phương pháp điều tra. 5. Kết cấu Khoa Kế toán – Kiểm toán Ngoài phần mở đầu và kết luận thì nội dung chính của khoá luận gồm có 3 chương: - Chương 1: Những vấn đề lý luận cơ bản về kế toán hàng hóa tồn kho trong doanh nghiệp thương mại. - Chương 2: Thực trạng kế toán hàng hoá tồn kho tại công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ - Chương 3: Các kết luận và giải pháp hoàn thiện kế toán hàng hóa tồn kho Sinh viên: Trương Thị Anh 3 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán CHƯƠNG 1: NHỮNG VẤN ĐỀ LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ KẾ TOÁN HÀNG HÓA TỒN KHO TRONG DOANH NGHIỆP THƯƠNG MẠI 1.1. CƠ SỞ LÝ LUẬN CỦA ĐỀ TÀI NGHIÊN CỨU 1.1.1 Khái niệm hàng hóa tồn kho Theo chuẩn mực kế toán số 02: “Hàng tồn kho”: Hàng tồn kho: Là những tài sản: - Được giữ để bán trong kỳ sản xuất, kinh doanh bình thường - Đang trong quá trình sản xuất, kinh doanh dở dang - Nguyên liệu, vật liệu, công cụ, dụng cụ để sử dụng trong quá trình sản xuất, kinh doanh hoặc cung cấp dịch vụ. => Hàng hóa tồn kho là những tài sản được giữ để bán trong kỳ kinh doanh bình thường hoặc cung cấp dịch vụ. Theo chế độ kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ: Hàng hóa là các loại vật tư, sản phẩm do doanh nghiệp mua về với mục đích để bán. Theo ý kiến của em: Hàng hóa tồn kho là toàn bộ số hàng mà doanh nghiệp đang nắm giữ với mục đích kinh doanh thương mại hoặc thực hiện dịch vụ cho khách hàng. 1.1.2 Phân loại hàng hóa tồn kho Đối với doanh nghiệp thương mại, hàng hóa tồn kho bao gồm hàng hoá tồn trong kho (Machandise Inventory), hàng hóa đang đi đường (Goods in transit) hoặc hàng hóa gửi bán (Goods on consignment), hay hàng hóa gửi đi gia công chế biến. Việc phân loại và xác định những hàng nào thuộc hàng tồn kho của doanh nghiệp ảnh hưởng tới việc tính chính xác của hàng tồn kho phản ánh trên bảng cân đối kế toán và ảnh hưởng tới các chỉ tiêu trên báo cáo kết quả kinh doanh. Vì vậy việc phân loại hàng tồn kho là cần thiết và quan trọng đối với mỗi doanh nghiệp. 1.2. KẾ TOÁN HÀNG HÓA THEO HƯỚNG DẪN CỦA CHUẨN MỰC KẾ TOÁN VIỆT NAM 1.2.1. Xác định trị giá hàng hóa tồn kho Sinh viên: Trương Thị Anh 4 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán Hàng hóa tồn kho được tính theo giá gốc. Trường hợp giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được. Giá gốc hàng hóa tồn kho bao gồm: Chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp khác phát sinh để có được hàng tồn kho ở địa điểm và trạng thái hiện tại. - Chi phí mua của hàng tồn kho bao gồm giá mua, các loại thuế không được hoàn lại, chi phí vận chuyển, bốc xếp, bảo quản trong quá trình mua hàng và các chi phí khác có liên quan trực tiếp đến việc mua hàng tồn kho. Các khoản chiết khấu thương mại và giảm giá hàng mua do hàng mua không đúng quy cách, phẩm chất được trừ (-) khỏi chi phí mua. - Chi phí gia công chế biến hàng hóa tồn: Trường hợp doanh nghiệp mua hàng hóa về để bán lại nhưng vì lý do nào đó cần phải gia công, sơ chế, tân trang, phân loại chọn lọc để làm tăng thêm giá trị hoặc khả năng bán của hàng hóa thì trị giá hàng mua bao gồm cả chi phí gia công, sơ chế. 1.2.2. Phương pháp tính giá trị hàng hóa tồn kho 1.2.2.1. Các phương pháp tính giá trị hàng hóa tồn kho Việc tính giá trị hàng tồn kho được áp dụng theo một trong các phương pháp sau: Phương pháp tính theo giá đích danh Phương pháp bình quân gia quyền Phương pháp nhập trước, xuất trước Phương pháp nhập sau, xuất trước. - Phương pháp tính theo giá đích danh: được áp dụng đối với doanh nghiệp có ít loại mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được. - Theo phương pháp bình quân gia quyền: giá trị của từng loại hàng hóa tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng hóa tồn kho tương tự đầu kỳ và giá trị từng loại hàng hóa tồn kho được mua trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được Sinh viên: Trương Thị Anh 5 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng về, phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp. Trị giá vốn thực tế Đơn giá bình quân gia quyền hàng hoá tồn đầu kì hàng hoá xuất kho Trị giá vốn thực tế hàng hoá nhập trong kì = Số lượng hàng hoá tồn đầu kì Trị giá vốn thực tế + = Số lượng hàng hoá xuất kho + x Số lượng hàng hoá nhập kho trong kì Đơn giá bình quân gia quyền - Phương pháp nhập trước, xuất trước: áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. - Phương pháp nhập sau, xuất trước : áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho. 1.2.2.2. Ưu và nhược điểm của từng phương pháp - Phương pháp giá thực tế đích danh Theo phương pháp này sản phẩm, vật tư, hàng hoá xuất kho thuộc lô hàng nhập nào thì lấy đơn giá nhập kho của lô hàng đó để tính. Đây là phương án tốt nhất, nó tuân thủ nguyên tắc phù hợp của kế toán; chi phí thực tế phù hợp với doanh thu thực tế. Giá trị của hàng xuất kho đem bán phù hợp với doanh thu mà nó tạo ra. Hơn nữa, giá trị hàng tồn kho được phản ánh đúng theo giá trị thực tế của nó. Tuy Sinh viên: Trương Thị Anh 6 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán nhiên, việc áp dụng phương pháp này đòi hỏi những điều kiện khắt khe, chỉ những doanh nghiệp kinh doanh có ít loại mặt hàng, hàng tồn kho có giá trị lớn, mặt hàng ổn định và loại hàng tồn kho nhận diện được thì mới có thể áp dụng được phương pháp này. Còn đối với những doanh nghiệp có nhiều loại hàng thì không thể áp dụng được phương pháp này. - Phương pháp giá bình quân Theo phương pháp này giá trị của từng loại hàng tồn kho được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho đầu kỳ và giá trị từng loại hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất trong kỳ. Phương pháp bình quân có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi khi nhập một lô hàng , phụ thuộc vào tình hình của doanh nghiệp. - Phương pháp nhập trước - xuất trước (FIFO) Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, và hàng còn lại cuối kỳ là hàng được mua hoặc sản xuất ở thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. Phương pháp này giúp cho chúng ta có thể tính được ngay trị giá vốn hàng xuất kho từng lần xuất hàng, do vậy đảm bảo cung cấp số liệu kịp thời cho kế toán ghi chép các khâu tiếp theo cũng như cho quản lý. Trị giá vốn của hàng tồn kho sẽ tương đối sát với giá thị trường của mặt hàng đó. Vì vậy chỉ tiêu hàng tồn kho trên báo cáo kế toán có ý nghĩa thực tế hơn. Tuy nhiên, phương pháp này có nhược điểm là làm cho doanh thu hiện tại không phù hợp với những khoản chi phí hiện tại. Theo phương pháp này, doanh thu hiện tại được tạo ra bởi giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hoá đã có được từ cách đó rất lâu. Đồng thời nếu số lượng chủng loại mặt hàng nhiều, phát sinh nhập xuất liên tục Sinh viên: Trương Thị Anh 7 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán dẫn đến những chi phí cho việc hạch toán cũng như khối lượng công việc sẽ tăng lên rất nhiều. - Phương pháp nhập sau - xuất trước (LIFO) Phương pháp này giả định là hàng được mua sau hoặc sản xuất sau thì được xuất trước, và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là những hàng được mua hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ. Như vậy với phương pháp này chi phí của lần mua gần nhất sẽ tương đối sát với trị giá vốn của hàng thay thế. Việc thực hiện phương pháp này sẽ đảm bảo được yêu cầu của nguyên tắc phù hợp trong kế toán. Tuy nhiên, trị giá vốn của hàng tồn kho cuối kỳ có thể không sát với giá thị trường của hàng thay thế. 1.2.3. Giá trị thuần có thể thực hiện được và lập dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho - Giá trị hàng hóa tồn kho không thu hồi đủ khi hàng hóa tồn kho bị hư hỏng, lỗi thời, giá bán bị giảm, hoặc chi phí hoàn thiện, chi phí để bán hàng tăng lên. Việc ghi giảm giá gốc hàng tồn kho cho bằng với giá trị thuần có thể thực hiện được là phù hợp với nguyên tắc tài sản không được phản ánh lớn hơn giá trị thực hiện ước tính từ việc bán hay sử dụng chúng. - Cuối kỳ kế toán năm, khi giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng hóa tồn kho nhỏ hơn giá gốc thì phải lập dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho. Số dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho được lập là số chênh lệch giữa giá gốc của hàng hóa tồn kho lớn hơn giá trị thuần có thể thực hiện được của chúng. Việc lập dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho được thực hiện trên cơ sở từng mặt hàng tồn kho. - Việc ước tính giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng hóa tồn kho phải dựa trên bằng chứng tin cậy thu thập được tại thời điểm ước tính. Việc ước tính này phải tính đến sự biến động của giá cả hoặc chi phí trực tiếp liên quan đến các sự kiện Sinh viên: Trương Thị Anh 8 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán diễn ra sau ngày kết thúc năm tài chính, mà các sự kiện này được xác nhận với các điều kiện hiện có ở thời điểm ước tính. - Khi ước tính giá trị thuần có thể thực hiện được phải tính đến mục đích của việc dự trữ hàng tồn kho. Ví dụ, giá trị thuần có thể thực hiện được của lượng hàng tồn kho dự trữ để đảm bảo cho các hợp đồng bán hàng hoặc cung cấp dịch vụ không thể hủy bỏ phải dựa vào giá trị trong hợp đồng. Nếu số hàng đang tồn kho lớn hơn số hàng cần cho hợp đồng thì giá trị thuần có thể thực hiện được của số chênh lệch giữa hàng đang tồn kho lớn hơn số hàng cần cho hợp đồng được đánh giá trên cơ sở giá bán ước tính. - Cuối kỳ kế toán năm tiếp theo phải thực hiện đánh giá mới về giá trị thuần có thể thực hiện được của hàng hóa tồn kho cuối năm đó. Trường hợp cuối kỳ kế toán năm nay, nếu khoản dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho phải lập thấp hơn khoản dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho đã lập ở cuối kỳ kế toán năm trước thì số chênh lệch lớn hơn phải được hoàn nhập để đảm bảo cho giá trị của hàng tồn kho phản ánh trên báo cáo tài chính là theo giá gốc (nếu giá gốc nhỏ hơn giá trị thuần có thể thực hiện được) hoặc theo giá trị thuần có thể thực hiện được (nếu giá gốc lớn hơn giá trị thuần có thể thực hiện được). 1.2.4. Ghi nhận chi phí - Khi bán hàng hóa tồn kho, giá gốc của hàng hóa tồn kho đã bán được ghi nhận là giá vốn của hàng hóa trong kỳ phù hợp với doanh thu liên quan đến chúng được ghi nhận. Tất cả các khoản chênh lệch giữa khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho phải lập ở cuối niên độ kế toán năm nay lớn hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, các khoản hao hụt, mất mát của hàng hóa tồn kho, sau khi trừ (-) phần bồi thường do trách nhiệm cá nhân gây ra, được ghi nhận là chi phí kinh doanh trong kỳ. Trường hợp khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho được lập ở cuối niên độ kế toán năm nay nhỏ hơn khoản dự phòng giảm giá hàng tồn kho đã lập ở cuối niên độ kế toán năm trước, thì số chênh lệch lớn hơn phải được hoàn nhập ghi giảm chi phí kinh doanh. Sinh viên: Trương Thị Anh 9 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán - Ghi nhận giá trị hàng hóa tồn kho đã bán vào chi phí trong kỳ phải đảm bảo nguyên tắc phù hợp giữa chi phí và doanh thu. 1.2.5. Trình bày báo cáo tài chính Trong báo cáo tài chính, doanh nghiệp phải trình bày: - Các chính sách kế toán áp dụng trong việc đánh giá hàng hóa tồn kho, gồm cả phương pháp tính giá trị hàng hóa tồn kho - Giá gốc của tổng số hàng hóa tồn kho và giá gốc của từng loại hàng tồn kho được phân loại phù hợp với doanh nghiệp - Giá trị dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho - Giá trị hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho - Những trường hợp hay sự kiện dẫn đến việc trích lập thêm hoặc hoàn nhập dự phòng giảm giá hàng hóa tồn kho - Giá trị ghi sổ của hàng tồn kho (Giá gốc trừ (-) dự phòng giảm giá hàng tồn kho) đã dùng để thế chấp, cầm cố đảm bảo cho các khoản nợ phải trả. Trường hợp doanh nghiệp tính giá trị hàng hóa tồn kho theo phương pháp nhập sau, xuất trước thì báo cáo tài chính phải phản ánh số chênh lệch giữa giá trị hàng tồn kho trình bày trong bảng cân đối kế toán với: - Giá trị hàng tồn kho cuối kỳ được tính theo phương pháp nhập trước, xuất trước (nếu giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo phương pháp nhập trước, xuất trước nhỏ hơn giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo phương pháp bình quân gia quyền và giá trị thuần có thể thực hiện được); hoặc - Với giá trị hàng tồn kho cuối kỳ được tính theo phương pháp bình quân gia quyền (nếu giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo phương pháp bình quân gia quyền nhỏ hơn giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo phương pháp nhập trước, xuất trước và giá trị thuần có thể thực hiện được); hoặc Sinh viên: Trương Thị Anh 10 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán - Với giá trị hàng tồn kho cuối kỳ được tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được (nếu giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được nhỏ hơn giá trị hàng tồn kho tính theo phương pháp nhập trước, xuất trước và phương pháp bình quân gia quyền); hoặc - Giá trị hiện hành của hàng tồn kho cuối kỳ tại ngày lập bảng cân đối kế toán (nếu giá trị hiện hành của hàng tồn kho tại ngày lập bảng cân đối kế toán nhỏ hơn giá trị thuần có thể thực hiện được); hoặc với giá trị thuần có thể thực hiện được (nếu giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được nhỏ hơn giá trị hàng tồn kho cuối kỳ tính theo giá trị hiện hành tại ngày lập bảng cân đối kế toán). 1.3. KẾ TOÁN HÀNG HÓA THEO CHẾ ĐỘ KẾ TOÁN DN HIỆN HÀNH 1.3.1. Chứng từ kế toán Một số loại chứng từ sử dụng trong công tác kế toán hàng hóa: - Phiếu nhập kho (mẫu số 01- VT) - Phiếu xuất kho (mẫu số 02- VT) - Biên bản kiểm nghiệm vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa (mẫu số 03- VT) - Biên bản kiểm kê vật tư, công cụ, sản phẩm, hàng hóa (mẫu số 05-VT) - Bảng kê mua hàng (mẫu số 06-VT) - Phiếu báo vật tư còn lại cuối kì (mã số 04 –VT) - Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ (Mã số 03 PXK -3LL) - Phiếu xuất kho hàng gửi đại lí (mã số 04 HDL -3LL) - Bảng kê thu mua hàng hóa mua vào không có hóa đơn GTGT (mã số 04GTGT) 1.3.2. Phương pháp kế toán tổng hợp (Theo Chế độ kế toán doanh nghiệp vừa và nhỏ: QĐ số 48/2006/QĐ-BTC ngày 14 tháng 09 năm 2006) 1.3.2.1 Phương pháp kê khai thường xuyên Sinh viên: Trương Thị Anh 11 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán a) Vận dụng tài khoản - Tài khoản 156 – Hàng hóa: Tài khoản này dùng để phản ánh trị giá hiện có và tình hình biến động tăng, giảm các loại hàng hóa của doanh nghiệp bao gồm hàng hóa tại các kho hàng, quầy hàng, hàng hóa bất động sản. Tài khoản 156 – Hàng hóa: phải hạch toán chi tiết theo 3 nội dung: * 1561: Giá mua hàng hóa Bên nợ: Phản ánh trị giá hàng mua vào nhập kho theo giá hóa đơn, Thuế nhập khẩu phải nộp; Trị giá hàng hóa thừa phát hiện khi kiểm kê. Bên có: Phản ánh trị giá mua hàng hóa thực tế xuất kho; các khoản giảm giá được hưởng vì hàng hóa cung cấp không đúng hợp đồng đã kí; Trị giá hàng hóa thiếu phát hiện khi kiểm kê. Số dư bên nợ: Trị giá mua hàng hóa tồn kho cuối kì. * TK 1562: Chi phí thu mua hàng hóa Chi phí thu mua hàng hoá là một bộ phận chi phí quan trọng trong cơ cấu giá trị hàng hoá nhập kho, vì vậy cần phải theo dõi chặt chẽ tình hình chi phí phát sinh, kiểm tra giám sát việc thực hiện kế hoạch thu mua hàng hoá nhằm lựa chọn được các phương pháp thu mua hàng hoá tối ưu, trên cơ sở đó tiết kiệm chi phí thu mua hàng hoá. + Chi phí thu mua hàng hoá bao gồm: Chi phí vận chuyển, bốc dỡ, bảo quản hàng hoá từ nơi mua về đến kho doanh nghiệp; Chi phí bảo hiểm hàng hoá; Tiền thuê kho, thuê bãi, các khoản hao hụt tự nhiên trong định mức ở quá trình thu mua; Các chi phí khác phát sinh trong quá trình thu mua hàng hoá... + Do chi phí thu mua liên quan đến toàn bộ khối lượng hàng hoá trong kì và lượng hàng hoá đầu kì, nên cần phân bổ chi phí thu mua cho lượng hàng hoá đã bán ra trong kì và lượng hàng hoá còn lại cuối kì, nhằm xác định đúng đắn trị giá vốn hàng xuất bán, trên cơ sở đó tính toán chính xác kết quả bán hàng. Đồng thời phản ánh được trị giá vốn hàng tồn kho trên báo cáo tài chính được chính xác. + Tiêu thức phân bổ chi phí thu mua thường được lựa chọn là: Trị giá mua của hàng hoá; Số lượng; Trọng lượng; Doanh số của hàng hoá... Sinh viên: Trương Thị Anh 12 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán Việc lựa chọn tiêu thức phân bổ nào là tuỳ thuộc vào điều kiện cụ thể của từng doanh nghiệp nhưng phải đảm bảo tính nhất quán trong niên độ. Chi phí thu mua liên quan đến hàng tồn kho cuối kì Chi phí thu = mua liên quan + đến hàng tồn kho đầu kì Chi phí thu Chi phí mua liên mua liên quan quan đến hàng nhập đến hàng đã - tiêu thụ trong kho trong kì kì Kết cấu TK 1562 như sau: Bên nợ: Chi phí thu hàng hóa thực tế phát sinh liên quan tới khối lượng hàng hóa mua vào đã nhập trong kì. Bên có: Phân bổ chi phí thu mua cho hàng hóa đã tiêu thụ trong trong kì Số dư bên Nợ: Chi phí thu mua liên quan đến hàng tồn kho cuối kì. * TK1567: Hàng hoá bất động sản Bên nợ: Hàng hóa bất động sản tăng lên trong kỳ Bên có: Hàng hoá bất động sản giảm trong kỳ Số dư bên nợ: Hàng hoá bất động sản hiện còn cuối kỳ - Tài khoản 157: Hàng gửi đi bán Bên nợ: Trị giá hàng hóa gửi bán. Bên có: Hàng gửi bán đã nhập kho người mua hoặc chuyển nhập lại kho. Số dư bên nợ: Trị giá hàng gửi đi bán còn lại cuối kì. - Tài Khoản 159: Các khoản dự phòng Chi tiết TK 1593: Dự phòng giảm giá HTK Sinh viên: Trương Thị Anh 13 thu Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán Bên nợ: Giá trị dự phòng giảm giá HTK được hoàn nhập trong trường hợp số phải lập năm nay lớn hơn số đã lập năm trước Bên có: Giá trị dự phòng giảm giá HTK đã lập tính vào giá vốn hàng bán trong kì Số dư bên có: Giá trị các khoản dự phòng giảm giá HTK hiện có cuối kì Bên cạnh đó kế toán hàng hóa tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên còn sử dụng một số tài khoản như: 133, 331, 333, 111, 112, 521, 632, 154 … b) Phương pháp hạch toán kế toán (Thuế GTGT kê khai theo phương pháp khấu trừ) Theo sơ đồ trên phụ lục số 01 c) Sổ kế toán - Theo hình thức nhật ký chung Chứng từ kế toán HTK + Phiếu nhập kho + Phiếu xuát kho + Hóa đơn GTGT Sổ nhật ký đặc biệt: + Bảng kê mua hàng + Sổ kho +Nhật ký mua hàng +Nhật ký bán hàng Sổ, thẻ kế toán chi tiết: SỔ NHẬT KÝ CHUNG + Sổ chi tiết VL, DC, SP, hàng hóa + Nhật ký thu, chi tiền SỔ CÁI TK 156,157,611,338,138 Bảng tổng hợp chi tiết VL, dụng cụ, Bảng cân đối số PS SP,hàng hóa BÁO CÁO TÀI CHÍNH:phát sinh + Bảng cân đối SPS + Bảng cân đối kế toán + Báo cáo kết quả hoạt động KD…. + HĐ GTGT Sinh viên: Trương Thị Anh + Thuyết minh BCTC 14kê mua hàng +Bảng + Báo cáo lưu chuyển tiền tệ + Báo cáo tồn kho Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại - Khoa Kế toán – Kiểm toán Theo hình thức chứng từ ghi sổ Chứng từ kế toán HTK + Phiếu nhập kho + Phiếu xuát kho + Hóa đơn GTGT + Bảng kê mua hàng Bảng tổng hợp kế toán chứng từ cùng loại Sổ, thẻ kế toán chi tiết: + Sổ kho +Sổ chi tiết VL, DC, SP, Hh Sổ đăng ký chứng từ ghi số CHỨNG TỪ GHI SỔ Sổ cái TK 156, 157, 138,338,611 Bảng tổng hợp chi tiết VL, DC SP, Hàng hóa Bảng cân đối số phát sinh BÁO CÁO TÀI CHÍNH + Bảng cân đối SPS + Bảng cân đối kế toán + Báo cáo kết quả hoạt động KD. + Thuyết minh BCTC + Báo cáo lưu chuyển tiền tệ + Báo cáo tồn kho Sinh viên: Trương Thị Anh 15 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán - Theo hình thức nhật ký sổ cái Chứng từ kế toán HTK + Phiếu nhập kho + Phiếu xuất kho + HĐ GTGT + Bảng kê mua hàng Sổ, thẻ kế toán chi tiết: + Sổ kho Sổ quỹ Bảng tổng hợp kế toán chứng từ HTK NHẬT KÝ SỔ CÁI: TK 156,157,611,138,338 + Sổ chi tiết VL, DC, SP, HH Bảng tổng hợp chi tiết VL, DC, SP, HH BÁO CÁO TÀI CHÍNH + Bảng cân đối SPS + Bảng cân đối kế toán + Báo cáo kết quả hoạt động KD. + Thuyết minh BCTC + Báo cáo lưu chuyển tiền tệ + Báo cáo tồn kho Ghi chú: Ghi hàng ngày: Ghi cuối tháng: Đối chiếu, kiểm tra: 1.3.2.2 Phương pháp kiểm kê định kỳ a) Vận dụng tài khoản - Tài khoản 611 – Mua hàng Sinh viên: Trương Thị Anh 16 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán Bên Nợ: Trị giá thực tế hàng tồn kho đầu kì; Trị giá thực tế hàng gửi bán nhưng chưa xác định là tiêu thụ đầu kì; Trị giá thực tế hàng hóa mua vào hoặc hàng hóa đã bán bị trả lại trong kì Bên Có: Kết chuyển trị giá thực tế hàng tồn kho cuối kì; Kết chuyển trị giá hàng gửi bán chưa xác định là tiêu thụ cuối kì; Kết chuyển trị giá hàng mua đang đi đường cuối kì; trị giá hàng xuất kho trong kì; Số tiền được giảm giá về số hàng hóa đã mua không đúng quy cách phẩm chất như hợp đồng đã kí. Tk không có số dư cuối kì b) Phương pháp hạch toán kế toán (Thuế GTGT kê khai theo phương pháp khấu trừ) Theo sơ đồ trên phụ lục số 02 1.3.2 Phương pháp kế toán chi tiết 1.3.2.1 Phương pháp thẻ song song Kế toán hạch toán chi tiết theo sơ đồ sau Chứng từ nhập Thẻ Sổ kho chi tiết VL Chứng từ xuất Sinh viên: Trương Thị Anh Bảng tổng hợp nhập xuất, tồn. 17 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán 1.3.2.2 Phương pháp sổ số dư Phiếu nhập kho hàng Định kì Phiếu giao nhận chứng từ nhập ngày hàng Bảng luỹ kế nhập xuất, tồn Sổ số dư Thẻ kho Ngày Định kì Phiếu giao nhận chứng từ xuất Phiếu xuất kho 1.3.2.3 Phương pháp sổ đối chiếu luân chuyển Hàng ngày Chứng từ nhập Bảng kê Cuối tháng nhập Thẻ Sổ đối chiếu kho luân chuyển Chứng từ xuất Hàng ngày Bảng kê xuất Cuối tháng Ghi chú: Ghi hàng ngày: Ghi cuối tháng: Đối chiếu, kiểm tra: Sinh viên: Trương Thị Anh 18 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán CHƯƠNG 2: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN HÀNG HÓA TỒN KHO TẠI CÔNG TY TNHH PHỤ TÙNG VÀ THIẾT BỊ VIỆT MỸ 2.1. TỔNG QUAN VỀ CÔNG TY TNHH PHỤ TÙNG VÀ THIẾT BỊ VM 2.1.1. Đặc điểm tổ chức kinh doanh của công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ - Quy mô: 30-35 nhân viên - Chức năng: Là nhà cung cấp phụ tùng máy khai thác như: VOLVO, CATERPILLAR, KOMATSU, HITACHI …. - Qúa trình hình thành và phát triển của công ty Công ty TNHH phụ tùng và thiết bị Việt Mỹ được thành lập dựa trên xu thế phát triển của nền kinh tế với nhu cầu về phụ tùng các loại máy khai thác và máy xây dựng ngày càng tăng. Khởi đầu từ một công ty thương mại chuyên về các sản phẩm về phụ tùng các loại máy xây dựng, máy khai thác hầm mỏ, Việt Mỹ đã nhanh chóng vươn lên trở thành một trong những công ty dẫn đầu về cung cấp các sản phẩm phụ tùng máy xây dựng, máy khai thác. Năm 2009, Công ty được thành lập với vốn điều lệ 1.000.000.000 đồng, tổng nhân sự khoảng 10 người và lĩnh vực kinh doanh chính là nhập khẩu và phân phối các sản phẩm phụ tùng máy móc. Doanh số của công ty đạt gần 8 tỷ đồng. Trụ sở chính của công ty đặt tại số 14, ngõ 219/19/35 tổ 3, Phố Định Công Thượng, Phường Định Công, Quận Hoàng Mai, Hà Nội. Trụ sở giao dịch đặt tại Phòng 401 Tòa nhà N2F Đường Lê Văn Lương, Phường Nhân Chính, Quận Thanh Xuân, Hà Nội. Năm 2010 chỉ sau 1 năm hoạt động công ty đã khẳng định được vị trí của mình, công ty đã triển khai được hệ thống phân phối rộng khắp. Sản phẩm của công ty đã có mặt ở hầu hết các tỉnh và thành phố lớn ở miền Bắc. Đội ngũ nhân sự cũng được tăng trưởng đáng kể với 23 người. Cùng với sự phát triển đó, doanh số của công ty cũng không ngừng tăng trưởng, doanh số năm 2010 của công ty đạt 15,6 tỷ Sinh viên: Trương Thị Anh 19 Lớp: 44D3 Trường Đại Học Thương Mại Khoa Kế toán – Kiểm toán đồng. Với sự tăng trưởng về doanh thu và quy mô hoạt động, vốn điều lệ của công ty cũng tăng đáng kể. Năm 2009 vốn điều lệ của công ty là 1.000.000.000 đến năm 2010 vốn điều lệ của công ty đã tăng lên đến 5.000.000.000 đồng. Điều đó cho thấy sự phát triển vươn lên không ngừng của công ty. Năm 2011, nền kinh tế gặp nhiều khó khăn đặc biệt là lĩnh vực xây dựng vì vậy công ty cũng chịu ảnh hưởng không nhỏ từ cuộc suy thoái của nền kinh tế. Tuy nhiên với sự cố gắng không ngừng vươn lên của cán bộ nhân viên trong công ty, năm 2011 công ty đã đạt được những thành công nhất định. Để đáp ứng nhu cầu vốn mở rộng hoạt động sản xuất kinh doanh năm 2011 công ty đã tăng vốn điều lệ từ 5 tỷ lên 10 tỷ. Trong năm này quy mô sản xuất của công ty cũng được mở rộng đáng kể với đội ngũ nhân viên 32 người và doanh thu năm 2011 đạt gần 21 tỷ. - Ngành nghề kinh doanh của công ty: + Bán buôn máy móc, thiết bị và phụ tùng máy khai khoáng, xây dựng + Sản xuất linh kiện điện tử + Sản xuất thiết bị truyền thông + Sản xuất sản phẩm điện tử dân dụng + Sản xuất thiết bị dây dẫn điện các loại + Bán buôn máy vi tính, thiết bị ngoại vi và phần mềm + Bán buôn thiết bị và linh kiện điện tử, viễn thông + Bán buôn máy móc, thiết bị điện, vật liệu điện (máy phát điện, động cơ điện, dây điện và thiết bị khác dùng trong mạch điện + Bán lẻ máy tính, thiết bị ngoại vi, phần mềm và thiết bị viễn thông trong các cửa hàng chuyên doanh + Lắp đặt máy móc và thiết bị công nghiệp + Sửa chữa máy móc, thiết bị Sinh viên: Trương Thị Anh 20 Lớp: 44D3