Tài liệu Khóa luận tốt nghiệp giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại công ty trách nhiệm hữu hạn một thành viên hợp thịnh

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN HỢP THỊNH SINH VIÊN THỰC HIỆN: ĐỖ THỊ PHƢƠNG THẢO MÃ SINH VIÊN : A15457 CHUYÊN NGÀNH : TÀI CHÍNH- NGÂN HÀNG HÀ NỘI - 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO TRƢỜNG ĐẠI HỌC THĂNG LONG ---o0o--- KHÓA LUẬN TỐT NGHIỆP ĐỀ TÀI: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TRÁCH NHIỆM HỮU HẠN MỘT THÀNH VIÊN HỢP THỊNH Giáo viên hƣớng dẫn Sinh viên thực hiện Mã sinh viên Chuyên ngành : Ts. Phạm Thị Hoa : Đỗ Thị Phƣơng Thảo : A 15457 : Tài chính- Ngân hàng HÀ NỘI - 2014 Thang Long University Library LỜI CẢM ƠN Trước tiên, em xin được bày tỏ lòng biết ơn chân thành và sâu sắc nhất tới giáo viên hướng dẫn cô giáo - Ts. Phạm Thị Hoa. Cô đã luôn bên cạnh, tận tình chỉ bảo, hướng dẫn, hỗ trợ cho em trong suốt thời gian nghiên cứu và thực hiện khóa luận này. Em xin chân thành cảm ơn cô vì những ý kiến, những kiến thức mà cô đã chỉ dẫn cho em. Đó chắc chắn hẳn là những hành trang quý báu cho em bước vào đời. Thông qua khóa luận này, em xin gửi lời cảm ơn đến toàn thể thầy cô giáo đang giảng dậy tại trường Đại Học Thăng Long, những người đã trực tiếp truyền và trang bị cho em những kiến thức về kinh tế, từ những môn học cơ bản nhất, giúp em có được nền tảnh về chuyên ngành học như hiện tại để có thể hoàn thành đề tài nghiên cứu này. Bên cạnh đó, em xin chân thành cảm ơn các cô, các chú, các anh chị thuộc phòng Tài chính - Kế toàn của công ty TNHH một thành viên Hợp Thịnh đã tạo điều kiện, giúp đỡ, hỗ trợ cung cấp số liệu, thông tin và tận tình hướng dẫn em trong suốt thời gian thực hiện bài khóa luận này. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Đỗ Thị Phƣơng Thảo LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan khoá luận tốt nghiệp này là do tự bản thân thực hiện có sự hỗ trợ từ giáo viên hướng dẫn và không sao chép các công trình nghiên cứu của người khác. Các dữ liệu thông tin thứ cấp sử dụng trong khóa luận là có nguồn gốc và được trích dẫn rõ ràng. Tôi xin chịu trách nhiệm về lời cam đoan này! Sinh viên Đỗ Thị Phƣơng Thảo Thang Long University Library MỤC LỤC LỜI MỞ ĐẦU ................................................................................................................1 CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP .........................................................................................................1 1.1. Khái niệm và vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp ..........................1 1.1.1. Khái niệm phân tích tài chính .....................................................................1 1.1.2. Vai trò của phân tích tài chính....................................................................1 1.1.3. Nhiệm vụ của phân tích tài chính ............................................................... 4 1.2. Thông tin sử dụng và quy trình phân tích tài chính .......................................4 1.2.1. Thông tin sử dụng để phân tích ..................................................................4 1.3. Phƣơng pháp và nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp ........................9 1.3.1. Các phương pháp phân tích ........................................................................9 1.3.2. Nội dung phân tích đánh giá thực trạng tài chính doanh nghiệp ...........13 1.4. Các nhân tố ảnh hƣởng đến công tác phân tích tài chính doanh nghiệp ....26 1.4.1. Nhân tố bên trong doanh nghiệp .............................................................. 26 1.4.2. Nhân tố bên ngoài ......................................................................................28 CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV HỢP THỊNH .....................................................................29 2.1 Giới thiệu khái quát về công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ............................. 29 2.1.1. Quá trình hình thành và phát triển ........................................................... 29 2.1.2. Ngành nghề kinh doanh ............................................................................29 2.1.3. Cơ cấu tổ chức bộ máy quản lý ................................................................ 31 2.2. Thực trạng công tác phân tích tài chính công ty TNHH MTV Hợp Thịnh 33 2.2.1. Tổ chức công tác phân tích tài chính .......................................................33 2.2.2. Quy trình phân tích tài chính tại Công ty TNHH MVT Hợp Thịnh được tiến hành như sau: ............................................................................................... 33 2.2.3. Nội dung phân tích tình hình doanh thu- chi phí- lợi nhuận của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ......................................................................................35 2.2.5. Phân tích chỉ tiêu khả năng quản lý nợ....................................................52 2.2.6. Phân tích chỉ tiêu phản ánh khả năng sinh lời ........................................55 2.3. Đánh giá thực trạng công tác phân tích tài chính của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ................................................................................................................57 2.3.1. Những kết quả đạt được ............................................................................57 2.3.2. Những hạn chế và nguyên nhân ............................................................... 58 CHƢƠNG III . MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH TẠI CÔNG TY TNHH MTV HỢP THỊNH.......................................62 3.1. Phƣơng hƣớng hoạt động của công ty TNHH MTV Hợp Thịnh.................62 Môi trƣờng kinh tế ..................................................................................................62 3.2. Giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ................................................................................................................63 3.2.1. Giải pháp đối với tần suất thực hiện công tác phân tích tài chính .........63 3.2.2. Giải pháp hoàn thiện quy trình thực hiện phân tích ............................... 63 3.2.3. Giải pháp hoàn thiện công tác thu nhập thông tin phục vụ công tác phân tích tài chính.........................................................................................................64 3.2.4. Hoàn thiện các mô hình và phương pháp sử dụng trong phân tích tài chính ............................................................................................................ 64 3.2.5. Hoàn thiện nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp.......................... 65 KẾT LUẬN ..................................................................................................................67 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ...................................................................68 Thang Long University Library DANH MỤC BẢNG Sơ đồ 2.1: Cơ cấu bộ máy tổ chức Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ....................31 Bảng 2.1: Phân tích kết quả hoạt động kinh doanh .................................................35 Bảng 2.2: Chỉ tiêu phản ánh kết quả kinh doanh .....................................................36 Bảng 2.3 : Bảng tỉ trọng các loại chi phí so với doanh thu thuần ........................... 37 Bảng 2.4: Tình hình tài sản của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh giai đoạn 2011 – 2013 ...................................................................................................................40 Bảng 2.5: Tỉ trọng các khoản mục tài sản của Công ty giai đoạn 2011 – 2013 ......43 Bảng 2.6: Tình hình nguồn vốn của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh giai đoạn 2011 - 2013 ....................................................................................................................44 Bảng 2.7: Tỉ trọng các khoản mục nguồn vốn của Công ty giai đoạn 2011 – 2013 .......................................................................................................................................46 Bảng 2.8: Hệ số thanh toán nợ ngắn hạn của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ..47 Bảng 2.9: Hệ số thanh toán nhanh của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh ............47 Bảng 2.10: Hệ số thanh toán bằng tiền của Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh .....48 Bảng 2.11: Vòng quay tiền .......................................................................................... 49 Bảng 2.12: Vòng quay khoản phải thu và kỳ thu tiền bình quân ........................... 49 Bảng 2.13: Vòng quay hàng tồn kho ..........................................................................51 Bảng 2.14: Hiệu suất sử dụng tài sản .........................................................................51 Bảng 2.15: Tỷ số nợ trên tổng tài sản ........................................................................52 Bảng 2.16: Hệ số nợ trên vốn chủ sở hữu D/E .......................................................... 53 Bảng 2.17: Khả năng thanh toán lãi vay ...................................................................53 Bảng 2.18: Tỉ lệ khả năng trả nợ ................................................................................54 Bảng 2.19 : Tỷ suất sinh lời trên tài sản ....................................................................55 Bảng 2.20: Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu ......................................................56 Bảng 2.21: Tỷ suất sinh lời trên doanh thu thuần ....................................................56 DOANH MỤC VIẾT TẮT Kí hiệu viết tắt Tên đầy đủ TNHH MTV ROS ROA Trách nhiệm hữu hạn một thành viên Tỷ suất sinh lời trên doanh thu Tỷ suất sinh lời trên vốn chủ sở hữu ROE TSNH Tỷ suất sinh lời trên tổng tài sản Tài sản ngắn hạn TSDH TSCĐ Tài sản dài hạn Tài sản cố định TSLĐ Tài sản lưu động TNDN Thu nhập doanh nghiệp Thang Long University Library LỜI MỞ ĐẦU 1. Lý do chọn đề tài Trong nền kinh tế thị trường đang bị suy thoái nền như hiện nay cùng với sự phát triển của nền sản xuất hàng hoá thì mỗi doanh nghiệp phải tự tìm cho mình một con đường để có thể đứng vững, vươn lên qua những thử thách, và phát triển lớn mạnh hơn. Vì vậy, mỗi doanh nghiệp cần nhanh chóng đổi mới hoạt động sản xuất kinh doanh, hoàn thiện hơn những công tác quan trọng trong bộ máy của mình, thì việc hoàn thiện công tác phân tích tài chính là việc vô cùng cần thiết. Nhận thức được tầm quan trọng của công tác phân tích tại doanh nghiệp, dựa trên những kiến thức thực tế đã thu nhập được qua thời gian thực tập tại Công Ty TNHH MTV Hợp Thịnh, em lựa chọn chủ để “ Giải Pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại Công Ty NHHH MTV Hợp Thịnh” làm đề tài khóa luận tốt nghiệp của mình. Mục đích nghiên cứu của đề tài là nhằm nghiên cứu thực trạng và từ đó bổ sung thêm một cách đầy đủ nhất các công cụ tài chính vào quy trình phân tích tài chính của công ty, đưa ra những chỉ tiêu tài chính cụ thể, từ đó có những hướng đi phù hợp hoàn thiện công tác phân tích tài chính. Qua đó, giúp cho các nhà quản lý Công ty nắm bắt được tình hình tài chính và hoạt động sản xuất kinh doanh, tạo cơ sở đưa ra những quyết định đúng đắn và dự báo chính xác cho tương lai. 2. Mục đích nghiên cứu Tìm hiểu công tác phân tích tài chính tại Công Ty TNHH MTV Hợp Thịnh trong những năm gần đây, xác định những thành quả đạt được và tồn tại trong quá trình phân tích, từ đó đưa ra những giải pháp hoàn thiện công tác này. 3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu Đối tượng nghiên cứu của khóa luận: Nghiên cứu công tác phân tích tài chính tại Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh. Phạm vi nghiên cứu: Đánh giá thực trạng phân tích tài chính tại Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh giai đoạn 2011 đến năm 2013 nhằm mục đích đưa ra những giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính hiện tại của Công ty. 4. Phƣơng pháp nghiên cứu Khóa luận sử dụng thông tin sơ cấp và những kiến thức thu nhập được trong quá trình thực tập tại Công Ty TNHH MTV Hợp Thịnh. Quá trình phân tích cùng với hệ thống sơ cấp, bảng biểu đã cung cấp những thông tin về thực trạng công tác phân tích tài chính tại doanh nghiệp. Từ đó đưa ra các nhận định và giải pháp để hoàn thiện công tác phân tích tài chính, nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. 5. Kết cấu khóa luận Kết cấu khóa luận gồm 3 chương: Chƣơng I: Lý luận chung về công tác phân tích tài chính doanh nghiệp. Chƣơng II: Thực trạng công tác phân tích tài chính tại Công ty THHH MTV Hợp Thịnh. Chƣơng III: Một số giải pháp hoàn thiện công tác phân tích tài chính tại Công ty TNHH MTV Hợp Thịnh. Thang Long University Library CHƢƠNG I: LÝ LUẬN CHUNG VỀ CÔNG TÁC PHÂN TÍCH TÀI CHÍNH DOANH NGHIỆP 1.1. Khái niệm và vai trò của phân tích tài chính doanh nghiệp 1.1.1. Khái niệm phân tích tài chính Phân tích tài chính doanh nghiệp là một tập hợp các khái niệm, phương pháp và các công cụ cho phép thu thập và xử lý các thông tin kế toán và các thông tin khác về quản lý nhằm đánh giá tình hình tài chính của một doanh nghiệp, đánh giá rủi ro, mức độ và chất lượng hiệu quả hoạt động của doanh nghiệp đó, khả năng và tiềm lực của doanh nghiệp, giúp người sử dụng thông tin đưa ra các quyết định tài chính, quyết định quản lý phù hợp. Mối quan tâm hàng đầu của các nhà phân tích tài chính là đánh giá rủi ro phá sản tác động tới các doanh nghiệp mà biểu hiện của nó là khả năng thanh toán, đánh giá khả năng cân đối vốn, năng lực hoạt động cũng như khả năng sinh lãi của doanh nghiệp. Trên cơ sở đó, các nhà phân tích tài chính tiếp tục nghiên cứu và đưa ra những dự đoán về kết quả hoạt động nói chung và mức doanh lợi nói riêng của doanh nghiệp trong tương lai. Nói cách khác, phân tích tài chính là cơ sở để dự đoán tài chính - một trong các hướng dự đoán doanh nghiệp. Phân tích tài chính có thể được ứng dụng theo nhiều hướng khác nhau: với mục đích tác nghiệp (chuẩn bị các quyết định nội bộ), với mục đích nghiên cứu, thông tin hoặc theo vị trí của nhà phân tích (trong hay ngoài doanh nghiệp). 1.1.2. Vai trò của phân tích tài chính Phân tích tài chính có ý nghĩa đặc biệt quan trọng trong công tác quản lý tài chính doanh nghiệp. Trong hoạt động kinh doanh theo cơ chế thị trường có sự quản lý của Nhà nước, các doanh nghiệp thuộc các loại hình sở hữu khác nhau đều bình đẳng trước pháp luật trong việc lựa chọn ngành nghề, lĩnh vực kinh doanh. Do vậy sẽ có nhiều đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp như: chủ doanh nghiệp, nhà tài trợ, nhà cung cấp, khách hàng... kể cả các cơ quan Nhà nước và người làm công, mỗi đối tượng quan tâm đến tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các góc độ khác nhau. 1.1.2.1. Đối với nhà quản lí Đối với người quản lý doanh nghiệp mối quan tâm hàng đầu của họ là tìm kiếm lợi nhuận và khả năng trả nợ. Một doanh nghiệp bị lỗ liên tục sẽ bị cạn kiệt các nguồn lực và buộc phải đóng cửa. Mặt khác, nếu doanh nghiệp không có khả năng thanh toán nợ đến hạn cũng bị buộc phải ngừng hoạt động. Để tiến hành hoạt động sản xuất kinh doanh, nhà quản lý doanh nghiệp phải giải quyết ba vấn đề quan trọng sau đây: 1 Thứ nhất: Doanh nghiệp nên đầu tư vào đâu cho phù hợp với loại hình sản xuất kinh doanh lựa chọn. Đây chính là chiến lược đầu tư dài hạn của doanh nghiệp. Thứ hai: Nguồn vốn tài trợ là nguồn nào? Thứ ba: Nhà doanh nghiệp sẽ quản lý hoạt động tài chính hàng ngày như thế nào? Ba vấn đề trên không phải là tất cả mọi khía cạnh về tài chính doanh nghiệp, nhưng đó là những vấn đề quan trọng nhất. Phân tích tài chính doanh nghiệp là cơ sở để đề ra cách thức giải quyết ba vấn đề đó. Nhà quản lý tài chính phải chịu trách nhiệm điều hành hoạt động tài chính và dựa trên cơ sở các nghiệp vụ tài chính thường ngày để đưa ra các quyết định vì lợi ích của cổ đông của doanh nghiệp. Các quyết định và hoạt động của nhà quản lý tài chính đều nhằm vào các mục tiêu tài chính của doanh nghiệp: đó là sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp, tránh được sự căng thẳng về tài chính và phá sản, có khả năng cạnh tranh và chiếm được thị phần tối đa trên thương trường, tối thiểu hoá chi phí, tối đa hoá lợi nhuận và tăng trưởng thu nhập một cách vững chắc. Doanh nghiệp chỉ có thể hoạt động tốt và mang lại sự giàu có cho chủ sở hữu khi các quyết định của nhà quản lý được đưa ra là đúng đắn. Muốn vậy, họ phải thực hiện phân tích tài chính doanh nghiệp, các nhà phân tích tài chính trong doanh nghiệp là những người có nhiều lợi thế để thực hiện phân tích tài chính một cách tốt nhất. Trên cơ sở phân tích tài chính mà nội dung chủ yếu là phân tích khả năng thanh toán, khả năng cân đối vốn, năng lực hoạt động cũng như khả năng sinh lãi, nhà quản lý tài chính có thể dự đoán về kết quả hoạt động nói chung và mức doanh lợi nói riêng của doanh nghiệp trong tương lai. Từ đó, họ có thể định hướng cho giám đốc tài chính cũng như hội đồng quản trị trong các quyết định đầu tư, tài trợ, phân chia lợi tức cổ phần và lập kế hoạch dự báo tài chính. Cuối cùng phân tích tài chính còn là công cụ để kiểm soát các hoạt động quản lý. 1.1.2.2. Đối với các nhà đầu tư Đối với các nhà đầu tư, mối quan tâm hàng đầu của họ là thời gian hoàn vốn, mức sinh lãi và sự rủi ro. Vì vậy, họ cần các thông tin về điều kiện tài chính, tình hình hoạt động, kết quả kinh doanh và tiềm năng tăng trưởng của các doanh nghiệp. Trước hết họ quan tâm tới lĩnh vực đầu tư và nguồn tài trợ. Trên cơ sở phân tích các thông tin về tình hình hoạt động, về kết quả kinh doanh hàng năm, các nhà đầu tư sẽ đánh giá được khả năng sinh lợi và triển vọng phát triển của doanh nghiệp; từ đó đưa ra những quyết định phù hợp. Các nhà đầu tư sẽ chỉ chấp thuận đầu tư vào một dự án nếu ít nhất có một điều kiện là giá trị hiện tại ròng của nó dương. Bên cạnh đó, chính sách phân phối cổ tức và cơ cấu nguồn tài trợ của doanh nghiệp cũng là vấn đề được các nhà đầu tư hết sức coi trọng vì nó trực tiếp tác động đến thu nhập của họ. Ta 2 Thang Long University Library biết rằng thu nhập của cổ đông bao gồm phần cổ tức được chia hàng năm và phần giá trị tăng thêm của cổ phiếu trên thị trường. Một nguồn tài trợ với tỷ trọng nợ và vốn chủ sở hữu hợp lý sẽ tạo đòn bẩy tài chính tích cực vừa giúp doanh nghiệp tăng vốn đầu tư vừa làm tăng giá cổ phiếu và thu nhập trên mỗi cổ phiếu (EPS). Hơn nữa các cổ đông chỉ chấp nhận đầu tư mở rộng quy mô doanh nghiệp khi quyền lợi của họ ít nhất không bị ảnh hưởng. Bởi vậy, các yếu tố như tổng số lợi nhuận ròng trong kỳ có thể dùng để trả lợi tức cổ phần, mức chia lãi trên một cổ phiếu năm trước, sự xếp hạng cổ phiếu trên thị trường và tính ổn định của thị giá cổ phiếu của doanh nghiệp cũng như hiệu quả của việc tái đầu tư luôn được các nhà đầu tư xem xét trước tiên khi thực hiện phân tích tài chính. 1.1.2.3. Đối với các chủ nợ Nếu phân tích tài chính được các nhà đầu tư và quản lý doanh nghiệp thực hiện nhằm mục đích đánh giá khả năng sinh lợi và tăng trưởng của doanh nghiệp thì phân tích tài chính lại được các ngân hàng và các nhà cung cấp tín dụng thương mại cho doanh nghiệp sử dụng nhằm đảm bảo khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Trong nội dung phân tích này, khả năng thanh toán của doanh nghiệp được xem xét trên hai khía cạnh là ngắn hạn và dài hạn. Nếu là những khoản cho vay ngắn hạn, người cho vay đặc biệt quan tâm đến khả năng thanh toán nhanh của doanh nghiệp, nghĩa là khả năng ứng phó của doanh nghiệp đối với các món nợ khi đến hạn trả. Nếu là những khoản cho vay dài hạn, người cho vay phải tin chắc khả năng hoàn trả và khả năng sinh lời của doanh nghiệp mà việc hoàn trả vốn và lãi sẽ tuỳ thuộc vào khả năng sinh lời này. Đối với các chủ ngân hàng và các nhà cho vay tín dụng, mối quan tâm của họ chủ yếu hướng vào khả năng trả nợ của doanh nghiệp. Vì vậy, họ chú ý đặc biệt đến số lượng tiền và các tài sản khác có thể chuyển nhanh thành tiền, từ đó so sánh với số nợ ngắn hạn để biết được khả năng thanh toán tức thời của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, các chủ ngân hàng và các nhà cho vay tín dụng cũng rất quan tâm tới số vốn của chủ sở hữu, bởi vì số vốn này là khoản bảo hiểm cho họ trong trường hợp doanh nghiệp bị rủi ro. Như vậy, kỹ thuật phân tích có thể thay đổi theo bản chất và theo thời hạn của các khoản nợ, nhưng cho dù đó là cho vay dài hạn hay ngắn hạn thì người cho vay đều quan tâm đến cơ cấu tài chính biểu hiện mức độ mạo hiểm của doanh nghiệp đi vay. Đối với các nhà cung ứng vật tư hàng hoá, dịch vụ cho doanh nghiệp, họ phải quyết định xem có cho phép khách hàng sắp tới được mua chịu hàng hay không, họ cần phải biết được khả năng thanh toán của doanh nghiệp hiện tại và trong thời gian sắp tới. 3 1.1.2.4. Đối với người lao động Bên cạnh các nhà đầu tư, nhà quản lý và các chủ nợ của doanh nghiệp, người được hưởng lương trong doanh nghiệp cũng rất quan tâm tới các thông tin tài chính của doanh nghiệp. Điều này cũng dễ hiểu bởi kết quả hoạt động của doanh nghiệp có tác động trực tiếp tới tiền lương, khoản thu nhập chính của người lao động. Ngoài ra trong một số doanh nghiệp, người lao động được tham gia góp vốn mua một lượng cổ phần nhất định. Như vậy, họ cũng là những người chủ doanh nghiệp nên có quyền lợi và trách nhiệm gắn với doanh nghiệp. 1.1.2.5. Đối với các cơ quan quản lí Nhà nước Dựa vào các báo cáo tài chính doanh nghiệp, các cơ quan quản lý của Nhà nước thực hiện phân tích tài chính để đánh giá, kiểm tra, kiểm soát các hoạt động kinh doanh, hoạt động tài chính tiền tệ của doanh nghiệp có tuân thủ theo đúng chính sách, chế độ và luật pháp quy định không, tình hình hạch toán chi phí, giá thành, tình hình thực hiện nghĩa vụ với Nhà nước và khách hàng... Tóm lại, phân tích hoạt động tài chính doanh nghiệp mà trọng tâm là phân tích các báo cáo tài chính và các chỉ tiêu tài chính đặc trưng thông qua một hệ thống các phương pháp, công cụ và kỹ thuật phân tích, giúp người sử dụng thông tin từ các góc độ khác nhau, vừa đánh giá toàn diện, tổng hợp khái quát, lại vừa xem xét một cách chi tiết hoạt động tài chính doanh nghiệp, tìm ra những điểm mạnh và điểm yếu về hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, để nhận biết, phán đoán, dự báo và đưa ra quyết định tài chính, quyết định tài trợ và đầu tư phù hợp. 1.1.3. Nhiệm vụ của phân tích tài chính Với ý nghĩa như vậy, nhiệm vụ của việc phân tích tài chính là việc cung cấp những thông tin chính xác về mọi mặt tài chính bao gồm: - Đánh giá tình hình tài chính của doanh nghiệp trên các mặt đảm bảo vốn cho sản xuất kinh doanh, quản lý và phân phối vốn, tình hình nguồn vốn. - Đánh giá hiệu quả sử dụng vốn trong quá trình kinh doanh và kết quả tài chính của hoạt động kinh doanh, tìm hình thanh toán - Tính toán và xác định mức độ có thể lượng hóa các nhân tố ảnh hưởng đến tình hình tài chính của doanh nghiệp, từ đó đưa ra những biện pháp có hiệu quả để khắc phục những yếu kém và khai thác triệt để những năng lực tiền tàng của doanh nghiệp để nâng cao hiệu quả hoạt động sản xuất kinh doanh. 1.2. Thông tin sử dụng và quy trình phân tích tài chính 1.2.1. Thông tin sử dụng để phân tích Phân tích tài chính có mục tiêu đưa ra những dự báo tài chính giúp cho việc ra quyết định về mặt tài chính và việc dự kiến kết quả tương lai của doanh nghiệp nên thông tin sử dụng để phân tích tài chính không chỉ giới hạn trong phạm vi các thông 4 Thang Long University Library tin liên quan đến tình hình tài chính doanh nghiệp như các thông tin về kinh tế, tiền tệ, thuế khóa của quốc gia, quốc tế, các thông tin về kinh tế, các thông tin về pháp lý, về kinh tế đối đối với doanh nghiệp. 1.2.1.1.Thông tin chung - Thông tin về tình hình kinh tế có ảnh hưởng đến hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong năm. Sự suy thoái hoặc tăng trưởng của nền kinh tế có tác động mạnh mẽ đến cơ hội kinh doanh, đến sự biến động của giá cả các yếu tố đầu vào và thị trường tiêu thụ sản phẩm đầu ra, từ đó tác động đến hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Khi các tác động diễn ra theo chiều hướng có lợi, hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được mở rộng, lợi nhuận tăng và nhờ đó kết quả kinh doanh trong năm là khả quan. Tuy nhiên khi những biến động của tình hình kinh tế là bất lợi, nó sẽ ảnh hưởng xấu đến kết quả kinh doanh của doanh nghiệp. Chính vì vậy để có được sự đánh giá khách quan và chính xác về tình hình hoạt động của doanh nghiệp, chúng ta phải xem xét cả thông tin kinh tế bên ngoài có liên quan. 1.2.1.2. Thông tin theo ngành kinh tế Nội dung nghiên cứu trong phạm vi ngành kinh tế là việc đặt sự phát triển của ngành trong mối liên hệ với các hoạt động chung của ngành kinh doanh. Đặc điểm của ngành kinh doanh liên quan tới: - Tính chất của các sản phẩm. - Quy trình kỹ thuật áp dụng. - Cơ cấu sản xuất: công nghiệp nặng hoặc công nghiệp nhẹ, những cơ cấu sản xuất này có tác động đến khả năng sinh lời vòng quay vốn dự trữ. - Nhịp độ phát triển của các chu kỳ kinh tế. Việc kết hợp các thông tin theo ngành kinh tế cùng với thông tin chung và các thông tin liên quan khác sẽ đem lại những cái nhìn khái quát và chính xác về tình hình tài chính của doanh nghiệp. Thông tin theo ngành kinh tế đặc biệt là hệ thống chỉ tiêu trung bình ngành là cơ sở tham chiếu để phân tích có thể dánh giá, kết luận chính xác về tình hình tài chính doanh nghiệp. “Được trích dẫn trên website: www.dankinhte.vn” 1.2.1.3.Thông tin liên quan đến tài chính doanh nghiệp Phân tích tài chính sử dụng mọi nguồn thông tin có khả năng làm rõ mục tiêu của dự đoán tài chính. Từ những thông tin nội bộ đến những thông tin bên ngoài, thông tin số lượng đến thông tin giá trị đều giúp cho nhà phân tích có thể đưa ra nhận xét, kết luận sát thực. Tuy nhiên, thông tin kế toán là nguồn thông tin đặc biệt cần thiết. Nó được phản ánh đầy đủ trong các báo cáo kế toán của doanh nghiệp. Phân tích tài chính được thực hiện trên cơ sở các báo cáo tài chính được hình thành thông qua việc xử lý các báo cáo kế toán. 5 Các báo cáo tài chính gồm có: - - Bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là một báo cáo tài chính mô tả tình trạng tài chính của một doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định nào đó. Đây là một báo cáo tài chính phản ánh tổng quát tình hình tài sản của doanh nghiệp tại một thời điểm nhất định, dưới hình thái tiền tệ theo giá trị tài sản và nguồn hình thành tài sản. Xét về bản chất, bảng cân đối kế toán là một bảng cân đối tổng hợp giữa tài sản với vốn chủ sở hữu và công nợ phải trả (nguồn vốn). Để phân tích tình hình tài chính của doanh nghiệp, tài liệu chủ yếu là bảng cân đối kế toán. Qua đó ta có thể nghiên cứu, đánh giá một cách tổng quát tình hình tài chính và kết quả sản xuất kinh doanh, trình độ sử dụng vốn và những triển vọng kinh tế, tài chính của doanh nghiệp. Bảng cân đối kế toán gồm 2 phần: tài sản và nguồn vốn. Trong đó: Tài sản = Nguồn vốn Hay: Tài sản = Vốn chủ sở hữu + Nợ phải trả - Phần tài sản: Bao gồm tài sản ngắn hạn và tài sản dài hạn. Về mặt pháp lý, phần tài sản thể hiện số tiềm lực mà doanh nghiệp có quyền quản lý, sử dụng lâu dài gắn với mục đích thu được các khoản lợi ích trong tương lai. Về mặt kinh tế, các chỉ tiêu của phần tài sản cho phép đánh giá tổng quát về quy mô tài sản quan hệ giữa năng lực sản xuất và trình độ sử dụng vốn của doanh nghiệp. - Phần nguồn vốn: Bao gồm công nợ phải trả và nguồn vốn chủ sở hữu, phản ánh các nguồn hình thành tài sản của doanh nghiệp. Về mặt pháp lý, phần nguồn vốn thể hiện trách nhiệm pháp lý về mặt vật chất của doanh nghiệp đối với các đối tượng cấp vốn (Nhà nước, ngân hàng, cổ đông, các bên liên doanh...). Hay nói cách khác thì các chỉ tiêu bên phần nguồn vốn thể hiện trách nhiệm của doanh nghiệp về tổng số vốn đã đăng ký kinh doanh, về số tài sản hình thành và trách nhiệm phải thanh toán các khoản nợ (với người lao động, với nhà cung cấp, với Nhà nước...). Về mặt kinh tế, phần nguồn vốn thể hiện các nguồn hình thành tài sản hiện có, căn cứ vào đó có thể biết tỷ lệ, kết cấu của từng loại nguồn vốn đồng thời phần nguồn vốn cũng phản ánh được thực trạng tình hình tài chính của doanh nghiệp. Tác dụng của phân tích bảng cân đối kế toán Bảng cân đối kế toán là nguồn thông tin quan trọng cho công tác phân tích tài chính. Nó giúp đánh giá được khả năng cân bằng tài chính, khả năng thanh toán, năng lực hoạt động, tài sản hiện có và nguồn vốn hình thành nó, cơ cấu vốn của doanh nghiệp. 6 Thang Long University Library - Báo cáo kết quả kinh doanh Là một loại thông tin không kém phần quan trọng được sử dụng trong phân tích tài chính là thông tin phản ánh trong báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh. Khác với bảng cân đối kế toán, báo cáo kết quả sản xuất kinh doanh cho biết sự dịch chuyển của vốn trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp; nó cho phép dự tính khả năng hoạt động của doanh nghiệp trong tương lai. Báo cáo kết quả kinh doanh cho biết mức lãi lỗ của doanh nghiệp bằng cách lấy tất cả các khoản tạo nên doanh thu trừ đi các loại chi phí tương ứng. Như vậy, báo cáo kết quả kinh doanh phản ánh kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh, phản ánh tình hình tài chính của một doanh nghiệp trong một thời kỳ nhất định. Nó cung cấp những thông tin tổng hợp về tình hình và kết quả sử dụng các tiềm năng về vốn, lao động, kỹ thuật và trình độ quản lý sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - Tác dụng của việc phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh Báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh phản ánh các chỉ tiêu về doanh thu, lợi nhuận. Do đó phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh cũng cho ta đánh giá khái quát tình hình tài chính doanh nghiệp, biết được trong kỳ doanh nghiệp kinh doanh có lãi hay bị lỗ.Từ đó tính được tốc độ tăng trưởng của kỳ này so với kỳ trước và dự đoán tốc độ tăng trong tương lai. Như vậy, việc phân tích báo cáo kết quả hoạt động kinh doanh sẽ giúp ta có những nhận định sâu sắc và đầy đủ hơn về tình hình tài chính của doanh nghiệp. - Báo cáo lƣu chuyển tiền tệ Báo cáo lưu chuyển tiền tệ là một trong bốn báo cáo tài chính bắt buộc mà bất kỳ doanh nghiệp nào cũng phải lập để cung cấp cho người sử dụng thông tin của doanh nghiệp. Nếu bảng cân đối kế toán cho biết những nguồn lực của cải (tài sản) và nguồn gốc của những tài sản đó; và báo cáo kết quả kinh doanh cho biết thu nhập và chi phí phát sinh để tính được kết quả lãi, lỗ trong một kỳ kinh doanh, thì báo cáo lưu chuyển tiền tệ được lập để trả lời các vấn đề liên quan đến luồng tiền vào ra trong doanh nghiệp, tình hình thu chi ngắn hạn của doanh nghiệp. Báo cáo lưu chuyển tiền tệ có mỗi liên hệ chặt chẽ với bảng cân đói kế toán và bảng kết quả kinh doanh trong phân tích tài chính. Qua đó có thể chỉ ra được mối liên hệ lãi, lỗ và việc thay đổi tiền của doanh nghiệp. Đây là cơ sở quan trọng để nhà quản lý xây dựng kế hoạch quản lý tiền mặt. - Thuyết minh báo cáo tài chính Thuyết minh báo cáo tài chính được lập nhằm cung cấp các thông tin về tình hình sản xuất kinh doanh chưa có trong hệ thống báo cáo tài chính, đồng thời giải thích thêm một số chỉ tiêu mà trong các báo cáo tài chính chưa được trình bày nhằm giúp cho người đọc và phân tích các chỉ tiêu trong báo cáo tài chính có một cái nhìn cụ 7 thể và chi tiết hơn về sự thay đổi những khoản mục trong bảng cân đối kế toán và kết quả hoạt động kinh doanh. Thuyết minh báo cáo tài chính trình bày 7 chỉ tiêu nhằm cụ thể hoá các chỉ tiêu mà bảng cân đối kế toán không thể nêu lên hết được bao gồm: - Chỉ tiêu 1: Đặc điểm hoạt động của doanh nghiệp. - Chỉ tiêu 2: Chính sách kế toán áp dụng tại doanh nghiệp. - Chỉ tiêu 3: “Chi tiết một số chỉ tiêu trong báo cáo tài chính” bao gồm: + Chi phí sản xuất kinh doanh theo yếu tố: phản ánh toàn bộ chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong kỳ của doanh nghiệp, được phân chia theo các yếu tố chi phí như: Chi phí nguyên vật liệu, Chi phí nhân công, Chi phí khấu hao tài sản cố định, Chi phí dịch vụ mua ngoài, Chi phí khác bằng tiền. + Tình hình tăng giảm tài sản cố định: phản ánh tổng số tăng giảm của tài sản cố định hữu hình, tài sản cố định thuê tài chính, tài sản cố định vô hình theo từng nhóm tài sản trong kỳ báo cáo như nhà cửa, máy móc, thiết bị...cả về nguyên giá, giá trị hao mòn, giá trị còn lại và lý do tăng, giảm chủ yếu. + Tình hình thu nhập của công nhân viên: phản ánh tổng số thu nhập bình quân của công nhân viên từ tiền lương và các khoản tiền thưởng, các khoản phụ cấp, trợ cấp có tính chất luong và các khoản tiền thưởng trước khi trừ các khoản giảm trừ trong kỳ báo cáo. + Tình hình tăng giảm vốn chủ sở hữu: phản ánh tổng số tăng giảm các nguồn vốn chủ sở hữu trong kỳ báo cáo như nguồn vốn kinh doanh, quỹ đầu tư phát triển, quỹ dự phòng tài chính...theo từng loại nguồn vốn và theo từng nguồn cấp như ngân sách cấp, chủ sở hữu góp, nhận vốn góp liên doanh...và lý do tăng giảm chủ yếu. + Tình hình tăng giảm các khoản đầu tư vào đơn vị khác: phản ánh tổng số tăng, giảm, kết quả các khoản đầu tư vào đơn vị khác theo từng loại đầu tư trong kỳ báo cáo như đầu tư chứng khoán, góp vốn liên doanh ngắn hạn, dài hạn...và lý do tăng giảm chủ yếu. + Các khoản phải thu và nợ phải trả: phản ánh tình hình tăng giảm các khoản phải thu và nợ phải trả, các khoản đã quá hạn thanh toán, đang tranh chấp hoặc mất khả năng thanh toán trong kỳ báo cáo theo từng đối tượng cụ thể và lý do chủ yếu. - Chỉ tiêu 4: “Giải thích và thuyết minh một số tình hình và kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh”. - Chỉ tiêu 5: “Phương pháp lập một số chỉ tiêu đánh giá khái quát thực trạng tài chính và kết quả kinh doanh của doanh nghiệp ”. - Chỉ tiêu 6: “ Đánh giá tổng quát các chỉ tiêu”. Đây là phần doanh nghiệp tự đánh giá khái quát tình hình thực hiện các chỉ tiêu trong kỳ báo cáo của mình cùng những khó khăn, thuận lợi mà doanh nghiệp gặp phải trong kỳ báo cáo. 8 Thang Long University Library - Chỉ tiêu 7: “ Các kiến nghị”: Doanh nghiệp đề xuất các kiến nghị với các cơ quan hữu quan về các vấn đề liên quan đến chế độ, chính sách...trong hoạt động kinh doanh của doanh nghiệp. 1.2.2. Quy trình phân tích tài chính Trình tự tiến hành phân tích tài chính doanh nghiệp tuân theo các nghiệp vụ phân tích thích ứng với từng giai đoạn dự đoán tài chính theo sơ đồ sau: GIAI ĐOẠN NGHIỆP VỤ PHÂN TÍCH (1) Chuẩn bị và xử lí các nguồn thông tin: - Áp dụng các công cụ phân tích: - Xử lý thông tin kế toán. Thông tin kế toán nội bộ. - Tính toán các chỉ số. Thông tin khác từ bên ngoài. - Tập hợp các bảng biểu. ↓ ↓ (2) Xác định các biểu hiện đặc trƣng: - Biểu hiện hoặc hội chứng khó khăn. - Điểm mạnh và điểm yếu. ↓ Giải thích và đánh giá các chỉ số, bảng biểu: - Cân bằng tài chính. - Năng lực hoạt động tài chính. - Cơ cấu vốn và chi phí vốn. - Cơ cấu đầu tư và doanh lợi. ↓ (3) Phân tích thuyết minh: - Nguyên nhân khó khăn. - Phương tiện thành công và điều kiện bất lợi. Tổng hợp quan sát. ↓ ↓ (4) Tiên lƣợng và chỉ dẫn Xác định : - Hướng phát triển. - Giải pháp tài chính hoặc giải pháp khác. 1.3. Phƣơng pháp và nội dung phân tích tài chính doanh nghiệp 1.3.1. Các phương pháp phân tích Phương pháp phân tích tài chính là một hệ thống bao gồm các công cụ và biện pháp nhằm tiếp cận, nghiên cứu các sự kiện, hiện tượng, các mối quan hệ bên trong và bên ngoài, các luồng dịch chuyển và biến đổi tài chính, các chỉ tiêu tài chính tổng hợp và chi tiết, nhằm đánh giá tình hình tài chính doanh nghiệp. 9 Về lý thuyết có nhiều phương pháp phân tích tài chính doanh nghiệp, nhưng trên thực tế người ta thường sử dụng các phương pháp sau: 1.3.1.1. Phương pháp so sánh Phương pháp so sánh được sử dụng phổ biến nhất và là phương pháp chủ yếu trong phân tích tài chính để đánh giá kết quả, xác định vị trí và xu hướng biến đổi của chỉ tiêu phân tích. Có nhiều phương thức so sánh khác nhau, sử dụng phương thức nào là tuỳ thuộc vào mục đích và yêu cầu của việc phân tích: - So sánh chỉ tiêu thực tế với các chỉ tiêu kế hoạch, dự kiến hoặc định mức. Đây là phương thức quan trọng nhất để đánh giá mức độ thực hiện chỉ tiêu kế hoạch, định mức và kiểm tra tính có căn cứ của nhiệm vụ kế hoạch được đề ra. - So sánh chỉ tiêu thực hiện giữa các kỳ trong năm và giữa các năm cho thấy sự biến đổi trong hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. - So sánh các chỉ tiêu của doanh nghiệp với các chỉ tiêu tương ứng của doanh nghiệp cùng loại hoặc của doanh nghiệp cạnh tranh. - So sánh các thông số kinh tế - kỹ thuật của các phương án sản xuất kinh doanh khác nhau của doanh nghiệp. Để áp dụng phương pháp so sánh cần phải đảm bảo các điều kiện có thể so sánh được của các chỉ tiêu: - Các chỉ tiêu số lƣợng phải thống nhất về mặt chất lƣợng. - Các chỉ tiêu chất lƣợng phải thống nhất về mặt số lƣợng. - Các chỉ tiêu tổng hợp, phức tạp phải thống nhất về nội dung, cơ cấu của các chỉ tiêu. - Các chỉ tiêu hiện vật khác nhau phải tính ra các chỉ tiêu này bằng những đơn vị tính đổi nhất định. - Khi không so sánh đƣợc bằng các chỉ tiêu tuyệt đối thì có thể so sánh bằng các chỉ tiêu tƣơng đối. Bởi vì trong thực tế phân tích, có một số trƣờng hợp việc so sánh các chỉ tiêu tuyệt đối không thể thực hiện đƣợc hoặc không mang một ý nghĩa kinh tế nào cả, nhƣng nếu so sánh bằng các chỉ tiêu tƣơng đối thì hoàn toàn cho phép và phản ánh đầy đủ, đúng đắn hiện tƣợng nghiên cứu. Trong phân tích so sánh có thể sử dụng số bình quân, số tuyệt đối và số tương đối. Số bình quân phản ánh mặt chung nhất của hiện tượng, bỏ qua sự phát triển không đồng đều của các bộ phận cấu thành hiện tượng đó, hay nói cách khác, số bình quân đã san bằng mọi chênh lệch về trị số của các chỉ tiêu... Số bình quân có thể biểu thị dưới dạng số tuyệt đối hoặc dưới dạng số tương đối (tỷ suất). Khi so sánh bằng số bình quân sẽ thấy mức độ đạt được so với bình quân chung của tổng thể, của ngành, xây dựng các định mức kinh tế kỹ thuật. 10 Thang Long University Library