Tài liệu Kháng sinh thông thường

B NÔNG NGHIÊP VÀ PHÁT TRIN NÔNG THÔN GIÁO TRÌNH MÔ UN: XÁC NH THUC KHÁNG SINH THÔNG THNG Mà S: M05 NGH S DNG THUC THÚ Y TRONG CHN NUÔI TRÌNH  S CP NGH HÀ NI, NM 2011 1 TUYÊN B BN QUY N Tài liu này thuc loi sách giáo trình nên các ngun thông tin có th  c phép dùng nguyên b n hoc trích dn dùng cho các m c ích v ào to và tham kh o. Mi m c ích khác mang tính lch lc hoc s d ng vi m c ích kinh doanh thiu lành mnh s b nghiêm cm. Mã tài liu: M 05 2 LI NÓI U  áp ng nhu cu phát trin ngành chn nuôi theo hng công nghip ca nc ta trong thi gian ti, nhng ngi tham gia vào hot ng chn nuôi gia súc, gia cm cn  c ào to  h có nhng kin thc, k nng và thái  cn thit. Trng i hc Nông Lâm Bc Giang  c B Nông Nghip & Phát trin Nông thôn giao nhim v xây dng ch!ng trình ào to s! cp ngh, ngh “S d ng thu"c thú y trong chn nuôi”. Ch!ng trình  c xây dng da trên c! s# phân tích ngh theo ph!ng pháp DACUM và cu trúc mô un. Kin thc, k nng và thái  ca ngh  c tích h p vào các mô un. Kt cu ca ch!ng trình gm nhiu mô un và môn hc, m$i mô un gm nhiu công vic và bc công vic tích h p liên quan cht ch vi nhau nh%m hng ti hình thành nhng nng lc thc hin ca ngi hc. Vì v'y nhng kin thc lý thuyt  c chn lc và tích h p vào công vic, m$i công vic  c trình bày di dng mt bài hc. ây là ch!ng trình ch yu dùng cho ào to s! cp ngh, "i t ng hc là nhng ngi có nhu cu ào to nhng không có iu kin n các c! s# ào to chính quy  hc t'p # b'c hc cao, thi gian t'p trung dài hn, h có trình  hc vn thp. Vì v'y vic ào to di(n ra vi thi gian ngn, ti cng ng, hình thc gn nh) phù h p vi iu kin và hoàn c nh ca hc viên. Tài liu này  c vit theo t*ng mô un, môn hc ca ch!ng trình ào to s! cp ngh, ngh s d ng thu"c thú y trong chn nuôi và  c dùng làm giáo trình cho các hc viên trong khóa hc s! cp ngh, các nhà qu n lý và ngi s d ng lao ng tham kh o, hoàn ch+nh  tr# thành giáo trình chính thc trong h th"ng dy ngh Vic xây dng mt ch!ng trình ào to s! cp ngh theo ph!ng pháp DACUM dùng cho ào to nông dân # nc ta nói chung còn mi m-. Vì v'y ch!ng trình còn nhiu hn ch và thiu sót, t'p th các tác gi mong mu"n s óng góp ca các bn ng nghip  ch!ng trình  c hoàn thin h!n. Xin trân trng c m !n ! Tham gia biên son. 1. Nguy(n c D!ng - Ch biên 2. Nguy(n Hu Nam. 3. Trn Vn Tun 3 MC LC  MC TRANG TUYÊN B6 B7N QUY8N.......................................................................................................... 1 L9I NÓI ;U ............................................................................ Error! Bookmark not defined. Mm thc hành ca hc viên: ................................................................... 12 C. Ghi nh: ............................................................................................................................. 13 Bài 2: S d ng Streptomycin...................................................................................................... 14 Gii thiu: ............................................................................................................................... 14 M c tiêu: ................................................................................................................................. 14 A. Ni dung : .......................................................................................................................... 14 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: .................................................................... 17 C. Ghi nh: ............................................................................................................................. 18 Bài 3: S d ng Tiamulin ............................................................................................................ 19 Gii thiu: ............................................................................................................................... 19 M c tiêu: ................................................................................................................................. 19 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 19 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: .................................................................... 22 C. Ghi nh: ............................................................................................................................. 22 Bài 4: S d ng Kanamycin ......................................................................................................... 23 Gii thiu: ............................................................................................................................... 23 M c tiêu: ................................................................................................................................. 23 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 23 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 25 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 26 Bài 5: S d ng Lincocin ............................................................................................................. 27 Gii thiu: ............................................................................................................................... 27 M c tiêu: ................................................................................................................................. 27 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 27 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 29 C. Ghi chú:............................................................................................................................. 30 Bài 6: S d ng Gentamycin........................................................................................................ 31 Gii thiu: ............................................................................................................................... 31 M c tiêu: ................................................................................................................................. 31 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 31 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: .................................................................... 34 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 34 Bài 7: S d ng Ampicillin .......................................................................................................... 35 Gii thiu: ............................................................................................................................... 35 M c tiêu: ................................................................................................................................. 35 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 35 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 37 C. Ghi chú: Ni dung trng tâm cn chú ý ............................................................................. 38 Bài 8: S d ng Tylosin ............................................................................................................... 39 4 Gii thiu: ............................................................................................................................... 39 M c tiêu: ................................................................................................................................. 39 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 39 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 42 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 43 Bài 9: S d ng Enrofloxacin ...................................................................................................... 44 Gii thiu: ............................................................................................................................... 44 M c tiêu: ................................................................................................................................. 44 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 44 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên. ................................................................... 46 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 47 Bài 10: S d ng Tetracyclin ....................................................................................................... 48 Gii thiu: ............................................................................................................................... 48 M c tiêu: ................................................................................................................................. 48 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 48 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 50 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 51 Bài 11: S d ng Oxytetracyclin ................................................................................................. 52 Gii thiu: ............................................................................................................................... 52 M c tiêu: ................................................................................................................................. 52 A. Ni dung: ........................................................................................................................... 52 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 54 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 55 Bài 12: S d ng Thiamphenicol ................................................................................................. 56 Gii thiu: ............................................................................................................................... 56 M c tiêu: ................................................................................................................................. 56 A. Ni dung: .......................................................................................................................... 56 B. Bài t'p và s n ph>m thc hành ca hc viên: ................................................................... 58 C. Ghi chú:.............................................................................................................................. 59 HRWNG DZN GIÁNG D[Y MÔ DUN ................................................................................... 60 I. V trí, ý ngh\a, vai trò mô un: ............................................................................................ 60 II. M c tiêu mô un: ............................................................................................................... 60 III. Ni dung chính ca mô un: ............................................................................................ 60 IV. Hng dn thc hin bài thc hành: ................................................................................ 61 V. Yêu cu v ánh giá kt qu hc t'p: ................................................................................ 62 V. Tài liu tham kh o: ............................................................................................................ 65 DANH SÁCH BAN CH] NHI^M XÂY D_NG CHR`NG TRÌNH, BIÊN SO[N GIÁO TRÌNH D[Y NGH8 TRÌNH w S` CzP ............................................................................... 66 DANH SÁCH HwI {NG NGHI^M THU .............................................................................. 66 5 MÔ UN XÁC NH THUC KHÁNG SINH THÔNG THNG Mã mô un: M05 Gii thiu mô un Mô un xác nh thu"c kháng sinh thông thng là mô un chuyên ngành trong ch!ng trình ào to s! cp ngh, ngh s d ng thu"c thú y trong chn nuôi. Hc xong mô un này ngi hc có kh nng nh'n dng, ng d ng, s d ng và b o qu n  c thu"c kháng sinh thông thng dùng trong chn nuôi,  m b o an toàn cho v't nuôi và v sinh thc ph>m cho cng ng. Mô un  c xây dng trên c! s# phân tích ngh, phân tích công vic, m$i công vic gm nhiu bc công vic liên quan m't thit vi nhau và  c b" trí thành mt bài hc. Qu thi gian  gi ng dy mô un  c thit k 76 gi, trong ó lý thuyt 16 gi, thc hành 56 gi. Phn lý thuyt ca mô un gm 12 bài hc sau: - Bài 1: S d ng Penicillin - Bài 2: S d ng Streptomycin - Bài 3: S d ng Tiamulin - Bài 4:S d ng Kanamycin - Bài 5: S d ng Tetramysol - Bài 6: S d ng Lincocin - Bài 7: S d ng Gentamycin - Bài 8: S d ng Ampicillin - Bài 9: S d ng Tylosin - Bài 10: S d ng Tetracilin - Bài 11: S d ng Oxytetracilin - Bài 12: S d ng Tiamphenicol Phn thc hành gm câu h|i, bài t'p, bài thc hành  c xây dng trên c! s# ni dung c! b n ca các bài hc lý thuyt v nh'n dng, ng d ng, s d ng và b o qu n thu"c, giúp ngi hc hình thành kin thc, k nng và thái  ngh nghip, trong vic s d ng thu"c kháng sinh thông thng dùng trong chn nuôi. Các bài hc trong mô un  c s d ng ph!ng pháp dy hc tích h p gia lý thuyt và thc hành, trong ó thi l ng cho các bài thc hành  c b" trí 70 %. Vì v'y  hc t"t mô un ngi hc cn chú ý thc hin các ni dung sau; - Tham gia hc t'p tt c các môn hc, mô un có trong ch!ng trình ào to. - Tham gia hc t'p y  các bài lý thuyt, thc hành có trong mô un, chú ý nhng bài thc hành. Vì thc hành là c! s# quan trng hình thành k nng ngh cho ngi hc. - Ph i có ý thc k lu't trong hc t'p, nghiêm túc, say mê ngh nghip, giám ngh\, giám làm và  m b o an toàn cho ngi, v't nuôi. An toàn thc ph>m và b o v sc kh|e cho cng ng. Ph!ng pháp ánh giá kt qu hc t'p mô un  c thc hin theo Quy ch thi, kim tra và công nh'n t"t nghip trong dy ngh h chính quy, ban hành kèm theo Quyt nh s" 14/2007/Q-BLTBXH, ngày 24 tháng 5 nm 2007 ca B tr#ng B Lao ng – Th!ng binh và Xã hi. 6 Bài 1: S dng Penicillin Gii thiu: Penicillin là kháng sinh  c dùng rng rãi trong chn nuôi,  iu tr các bnh do vi khu>n gây ra trên c! th v't nuôi. Tuy nhiên vic s d ng Penicillin cn ph i tuân th nguyên tc chung  tránh hin t ng quen thu"c làm gi m hiu qu iu tr ca thu"c và d ng, choáng, s"c gây nguy him cho con v't.Vì v'y gii thiu bài hc s d ng Penicillin trong mô un xác nh thu"c thú y thông thng là cn thit. Mc tiêu: Hc xong bài hc này ngi hc có kh nng: - Trình bày  c ni dung v s d ng penicillin dùng trong chn nuôi. - Thc hin  c vic nh'n dng, ng d ng, s d ng và b o qu n Penicillin trong chn nuôi úng k thu't - Nghiêm túc, trách nhim và  m b o an toàn v sinh thc ph>m cho cng ng. A. Ni dung: 1. Nh'n dng Penicillin 1.1. Nh'n bit chung: Penicilline là kháng sinh thông d ng  c dùng nhiu trong chn nuôi  iu tr bnh do vi khu>n gây ra cho gia súc, gia cm. Penicilline có nhiu loi nhng hin nay ngi ta thng dùng hai loi Penicilline G và Penicilline V. Trong ó Penicilline G là thu"c tiêm, Penicilline V là thu"c u"ng . Penicillin  c s n xut và gii thiu # dng bt, dng m, dng viên nén Penicillin G và Penicillin V Penicillin dng viên nén óng v Penicillin dng viên nhng 7 Viên nén Penicillin Bt Penicillin óng trong l 1.2.Nh'n bit tính cht - Thu"c kt tinh dng bt màu trng, mn, t!i, d( hút >m khi ra ngoài không khí, tan mnh trong nc, ít tan trong cn và các dung môi khác, mùi hc. - Penicilline  c óng trong l thy tinh nút kín, dng bt mm, t!i, màu trng, không vón c c, không kt dính, tan nhanh trong nc # dng dung dch không màu, trong su"t. - Trng h p h# nút, nt l hoc quá hn s d ng thu"c vón c c, hút >m, kt dính, ng màu s không s d ng  c. - Penicilline sau khi pha vi nc ct thành dng dung dch  c s d ng ngay trong ngày, không nên kéo dài thi gian s d ng s làm gi m hiu lc iu tr ca thu"c. Du hiu nh'n bit khi pha thu"c  lâu # iu kin phòng, thu"c s chuyn màu, mùi hc khét. Penicillin dng bt màu trng, mn Bt Penicillin hút m, chuyn màu 1.3. Nh'n bit tác d ng ca thu"c. - Thu"c có tác d ng dit khu>n mnh vi vi khu>n sinh m, óng du l n, nhit thán, u"n ván, xon khu>n gây bnh ngh # gia súc... - Thu"c an toàn, ít c "i vi v't nuôi k c trong trng h p dùng quá liu. Tuy nhiên thu"c có th gây ra trng thái d ng, choáng, s"c cho con v't, mà biu hin là m>m | di da, hô hp tng, lon nhp tim, s"c, choáng dn n ng*ng tim t ngt, gây t vong. 8 Biu hin d ng thuc Penicillin " l#n - Thu"c gây au n c c b n!i tiêm, vì v'y khi tiêm thu"c cho con v't nên tiêm bp sâu, hoc tiêm t\nh mch. Trng h p c bit có th kt h p vi thu"c gi m au Novocain 3%  tiêm cho con v't. 2. ‚ng d ng 2.1. iu tr bnh cho v't nuôi - Bnh nhi(m trùng do vi khu>n gây ra nh: Mun nht, bc m, vt th!ng nhi(m trùng m, viêm phƒi, viêm ph qu n, viêm t cung, viêm vú, viêm l$ chân lông, viêm da, bnh v vai # trâu, bò cày kéo, bnh phm yên # nga, bnh viêm dch hoàn, niu o # gia súc c gi"ng.... - Bnh nhit thán. - Bnh óng du l n - Bnh ngh # v't nuôi. - Bnh ung khí thán - Phòng bnh u"n ván khi gia súc b tƒn th!ng c! th. 2.2.  phòng nhi(m trùng vt th!ng, vt mƒ. - a bt Penicilline vào vt th!ng, vt mƒ trc khi bng,  phòng nhi(m trùng . - Tiêm penicilline vào bp tht cho con v't sau khi mƒ, hoc sau khi b tƒn th!ng   phòng nhi(m trùng. - Dùng dung dch Penicilline  ngâm d ng c ngoi khoa, ch+ khâu trc khi phu thu't trong trng h p cp cu gia súc. 3. S d ng 3.1. Tiêm bp tht Tiêm Penicillin vào bp tht  iu tr bnh cho v't nuôi  c ng d ng nhiu trong chn nuôi. Các bc tin hành nh sau: Bc 1: Chu>n b d ng c , thu"c, hóa cht - D ng c dùng  tiêm bp tht v't nuôi gm: Dng c thú y 9 B!m tiêm bc st loi 20 ml, kim tiêm 14, panh th„ng, kéo cong, \a lng thy tinh, khay st tráng men hoc inox. Tt c d ng c trên  c ra b%ng xà phòng nc sch. B!m tiêm, kim tiêm, panh, kéo a vào nc un sôi thi gian 5 – 10 phút  vô trùng. - Thu"c, hóa cht gm: penicillin  c xác nh liu l ng, nc ct 2 ln 10 – 15 ml, cn i"t 5% hoc cn trng 900, bông thm nc.. - Tt c d ng c , thu"c hóa cht  c t trong khay men và dùng v i gc vô trùng ph kín. Bc 2: C" nh gia súc và xác nh v trí tiêm. - Trâu, bò, nga cho ng trong giá c" nh 4 tr . L n, dê, chó, mèo, tùy theo t*ng trng h p mà trói buc  m b o an toàn - Xác nh v trí tiêm Trâu, bò, nga: bp tht hai bên cƒ ( trc x!ng b vai) bp mông (v trí giao im 3 ng trung tuyn ca tam giác mông). - L n: bp cƒ (sau g"c tai), bp mông (giao im 3 ng trung tuyn ca tam giác mông), bp ùi. - Gia cm: bp tht c (ln), bp tht g"c cánh. - Chó, mèo: Bp cƒ, bp mông, bp tht ùi . Bc 3: V sinh, sát trùng da vùng tiêm trên c! th con v't: - Ct lông ti v trí tiêm trên c! th con v't, ng kính 5 cm. - Ra da vùng tiêm b%ng nc sch, thm khô b%ng v i gc hoc khn bông sch. - Dùng bông thm cn i"t hoc cn 900 t lên da vùng tiêm trên c! th con v't và di chuyn theo ng tròn ng tâm t* trong ra ngoài  sát trùng. un sôi n$c  vô trùng dng c Dng c ã vô trùng C nh và tiêm bp c% bò C nh và tiêm bp mông cho bò 10 Bc 4. âm kim vào bp tht và b!m thu"c - Trâu, bò, nga thc hin ph!ng pháp tiêm 2 thì. Dùng ngón tay cái, ngón tr| và ngón gia, nm ly "c kim tiêm, sao cho kim tiêm vuông góc vi lòng bàn tay, dùng lc ca cƒ tay v$ lên da vùng tiêm, kim tiêm s âm qua da xu"ng bp tht, sau ó lp b!m tiêm và â thu"c vào bp tht. Khi >y hêt thu"c vào bt tht thì dùng bông thm cn t lên vùng da # u kim tiêm và rút kim ra ngoài. - "i vi l n và các gia súc khác thc hin tiêm mt thì, lp kim vào b!m tiêm và t kim tiêm chch vi da con v't mt góc 450 sau ó n mnh kim tiêm s chc thng da xu"ng bp tht sau ó >y thu"c. Bc 5. Quan sát con v't xem có biu hin khác thng không? thi gian 10-15 phút sau khi tiêm Tiêm bp tht " gà Tiêm bp c% th& 3.2. Tiêm t\nh mch Trong trng h p gia súc nhi(m trùng nng s tiêm penicillin vào t\nh mch con v't, các bc thc hin nh sau: + Bc 1: chu>n b d ng c , thu"c và hóa cht. - D ng c gm: B!m tiêm 20 ml, kim tiêm 14, panh th„ng, kéo cong, \a lng thy tinh, khay st tráng men hoc inox. Tt c d ng c trên  c ra b%ng xà phòng nc sch. B!m tiêm, kim tiêm, panh, kéo a vào nc un sôi thi gian 5 – 10 phút  vô trùng. - Thu"c, hóa cht gm: penicillin liu l ng theo ch+ dn ca nhà s n xut, nc ct 2 ln 10 – 15 ml, cn i"t 5% hoc cn trng 900, bông thm nc.. Tt c d ng c , thu"c hóa cht  c t trong khay men và dùng v i gc vô trùng chùm kín. Bc 2: C" nh gia súc và xác nh v trí tiêm. + C" nh gia súc: - Trâu, bò, nga cho ng trong giá c" nh 4 tr . - L n, dê, chó, mèo, tùy t*ng trng h p mà trói buc  m b o an toàn +Xác nh v trí tiêm 11 Trâu, bò, nga, dê, c*u tiêm t\nh mch cƒ bên trái hoc bên ph i, ti v trí 1/3 phía trên ca cƒ tính t* phía u con v't. L n, chó mèo ít tiêm t\nh mch. C nh và tiêm t'nh mch c% " bò Bc 3: V sinh, sát trùng da vùng tiêm trên c! th con v't: - Dùng kéo cong ct lông ng kính 5 cm ti v trí tiêm trên c! th v't nuôi. - Ra da vùng tiêm b%ng nc sch, thm khô b%ng v i gc hoc khn bông sch. - Dùng bông thm cn i"t 5% hoc cn 900 t lên da vùng tiêm trên c! th con v't và di chuyn theo vòng tròn ng tâm t* trong ra ngoài  sát trùng. Bc 4. âm kim vào t\nh mch và b!m thu"c - Trâu, bò, nga thc hin ph!ng pháp tiêm 2 thì. Dùng ngón tay cái, ngón tr| và ngón gia, nm ly "c kim tiêm, sao cho kim tiêm vuông góc vi lòng bàn tay, dùng lc ca cƒ tay v$ lên da vùng t\nh mch cƒ, kim tiêm s xuyên qua da xu"ng t\nh mch. Nu trúng t\nh mch có máu ch>y ra # "c kim. Nu không trúng t\nh mch thì nm ly "c kim iu ch+nh cho kim vào t\nh mch. sau ó lp b!m tiêm và â thu"c t* t* vào t\nh mch. Khi >y hêt thu"c vào t\nh mch, dùng bông thm cn t lên vùng da # u kim tiêm n nh) và rút kim ra ngoài. - Dê, c*u và gia súc nh| tiêm 1 thì. Lp kim tiêm vào b!m tiêm và t kim tiêm chch vi da con v't mt góc 450 sau ó n mnh, kim s chc thng da xu"ng t\nh mch, rút pít tông b!m tiêm li phía sau, nu có máu ch>y ra # "c kim thì >y thu"c t* t* vào t\nh mch. Bc 5. Quan sát con v't xem có biu hin khác thng không? thi gian 1015 phút sau khi tiêm. Nu con v't th# nhanh, nhp tim nhanh, lon nhp, da m>n | thì báo cho thú y s x lý kp thi. 3.3. Cho n, u"ng. - "i vi Penicilline V có th trn thu"c vào thc n, nc u"ng cho con v't n hoc u"ng t do, hoc thông qua chai cao su, b!m tiêm cho con v't u"ng bt buc. 3.4. Phóng b vùng bnh trên c! th gia súc. Dùng 1 triu !n v Penicilline + 20 ml Novocaine 3 % tiêm xung quanh tƒ chc b bnh trên c! th gia súc nh; ƒ viêm, m n nht, áp xe, vt th!ng ngoi 12 khoa nhi(m trùng, viêm vú ... v*a có tác d ng dit khu>n v*a có tác d ng gi m au s tng hiu qu ca thu"c. 3.5. Th t thu"c vào c! quan b bnh trên c! th gia súc. Pha thu"c penicilline vào nc ct theo t l 1 triu !n v/10 ml, th t vào c! quan b bnh thông qua d ng c thú y, nh t cung, bu vú gia súc  iu tr bnh viêm t cung và viêm vú # gia súc cái sinh s n. Ngoài ra ngi ta còn dùng m Penicilline  bôi vào vt loét trên da, niêm mc gia súc. 4. B o qu n thu"c. 4.1. Xác nh iu kin b o qu n N!i khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nng mt tri, tránh ngun nhit, n!i >m t và hóa cht c hi. 4.2. Thc hin vic b o qu n - Kim tra l ng thu"c, v+ viên nén  phát hin d'p, v, rách nh h#ng ti thu"c. - Kim tra nhãn mc, hn dùng, tính cht, màu sc ca thu"c  xác nh tiêu chu>n k thu't trc khi b o qu n. - Thao tác nh) nhàng xp thu"c vào t thu"c, tránh ƒ v, tránh va chm mnh, không  thu"c chung vi hóa cht c hi. - Kim tra thng xuyên  phát hin và x lý sai sót. - "i vi thu"c ã pha cn b o qu n trong iu kin lnh di 100C  dùng tr# li, nhng không quá 2 ngày. B. Bài t(p và s)n phm th*c hành c+a hc viên: Bài t(p 1: Nh'n dng thu"c Penicillin và ng d ng trong chn nuôi. - Ngun lc: Penicillin và các ch ph>m ca thu"c. - Cách thc tƒ chc: hc viên quan sát Penicillin và các dng ch ph>m ca thu"c ang  c dùng trong chn nuôi. - Thi gian hoàn thành: 10 phút/1 hc viên - Ph!ng pháp ánh giá: Giáo viên phát phiu trc nghim cho hc viên in vào ô tr li, "i chiu vi áp án. - Kt qu và s n ph>m cn t  c: Nh'n bit úng tên, tính cht và ng d ng ca penicillin trong chn nuôi. Bài t(p 2: Thc hành tiêm penicillin vào bp tht trâu, bò, l n, gia cm.. - Ngun lc: ng v't thí nghim, Penicillin, d ng c thú y, b o h lao ng (qun áo b o h, kh>u trang, ng, gng tay su…). - Cách thc tƒ chc: chia lp thành các nhóm nh| (3 – 5 hc viên/nhóm), m$i nhóm nh'n nhim v thc hành tiêm penicillin vào bp tht # các v trí cho các "i t ng khác nhau. - Thi gian hoàn thành: 1 gi/1 nhóm. - Ph!ng pháp ánh giá: Giáo viên quan sát vic thc hin ca hc viên, da theo tiêu chu>n trong phiu ánh giá k nng s d ng thu"c penicillin - Kt qu và s n ph>m cn t  c: Chu>n b  c d ng c , thu"c, hóa cht cn thit, thc hin  c các bc tiêm thu"c vào bp tht con v't úng k thu't,  m b o an toàn cho ngi, v't nuôi và v sinh môi trng. 13 Bài t(p 3: Thc hành tiêm penicillin vào t\nh mch trâu, bò, dê . - Ngun lc: ng v't thí nghim, Penicillin, d ng c thú y, b o h lao ng (qun áo b o h, kh>u trang, ng, gng tay su…). - Cách thc tƒ chc: chia lp thành các nhóm nh| (3 – 5 hc viên/nhóm), m$i nhóm thc hin tiêm penicillin vào t\nh mch cho mt "i t ng khác nhau. - Thi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm. - Ph!ng pháp ánh giá: Giáo viên quan sát vic thc hin ca hc viên, da theo tiêu chu>n trong phiu ánh giá k nng s d ng thu"c penicillin - Kt qu và s n ph>m cn t  c: Chu>n b  c d ng c , thu"c, hóa cht cn thit, thc hin  c các bc tiêm thu"c vào t\nh mch con v't úng k thu't,  m b o an toàn cho ngi, v't nuôi và v sinh môi trng. C. Ghi nh: Ni dung chính cn chú ý - Nh'n bit tính cht, tác d ng, ng d ng và s d ng Penicillin. - Thu"c pha xong ph i dùng ngay trong ngày, không nên kéo dài thi gian s d ng. - Khi thu"c ã chuyn màu không nên s d ng. - Th ph n ng d ng trc khi tiêm thu"c. 14 Bài 2: S dng Streptomycin Gii thiu: Streptomycine là kháng sinh  c dùng rng rãi trong chn nuôi,  iu tr các bnh do vi khu>n gây ra trên c! th v't nuôi nh: T huyt trùng, th!ng hàn, bnh lao, bnh viêm vú, viêm ng hô hp... Tuy nhiên vic s d ng Streptomycine cn ph i tuân th nguyên tc chung  tránh hin t ng quen thu"c, s"c, choáng làm gi m hiu qu iu tr ca thu"c. Vì v'y gii thiu bài hc s d ng Streptomycine là cn thit  hình thành kin thc, k nng và thái  ngh nghip cho ngi chn nuôi. Mc tiêu: Hc xong bài hc này ngi hc có kh nng: - Trình bày  c ni dung v s d ng Streptomycine dùng trong chn nuôi. - Thc hin  c vic nh'n dng, ng d ng, s d ng và b o qu n Streptomycine trong chn nuôi úng k thu't - Nghiêm túc, trách nhim và  m b o an toàn v sinh thc ph>m cho cng ng. A. Ni dung : 1. Nh'n dng Streptomycine 1.1. Nh'n bit chung: Streptomycine là kháng sinh thông d ng  c dùng nhiu trong chn nuôi  iu tr bnh cho gia súc, gia cm. Streptomycine có ngun g"c t* nm. Thu"c có tác d ng dit khu>n h)p, ch+ tác d ng vi vi khu>n gây bnh t huyt trùng, vi khu>n ng hô hp, ng rut, s y thai truyn nhi(m và bnh do x khu>n gây ra. 1.2.Nh'n bit tính cht - Streptomycine # dng bt màu trng, mn, t!i, d( hút >m khi ra ngoài không khí, tan ch'm trong nc, ít tan trong cn và các dung môi khác, mùi hc. Bt Streptomycin Streptomycin dng viên nén - Thu"c  c s n xut óng trong l thy tinh nút kín, dng bt mm, t!i, màu trng, không vón c c, không kt dính, tan trong nc. Trong trng h p h# nút, 15 Streptomycin dng bt óng trong l th+y tinh Streptomycin dng bt óng trong túi gi-y bc rn nt l hoc quá hn s d ng thu"c vón c c, hút >m, kt dính, chuyn màu s không s d ng  c. - Streptomycine sau khi pha vi nc ct thành dng dung dch trong su"t, không màu, mùi hc,  c s d ng ngay trong ngày, không nên kéo dài thi gian s d ng s làm gi m hiu lc iu tr ca thu"c. Du hiu nh'n bit thu"c chuyn màu, mùi khét Dung dch streptomycin 1.3. Nh'n bit tác d ng ca thu"c. - Thu"c có tác d ng dit khu>n mnh vi vi khu>n gây bnh t huyt trùng, nhóm vi khu>n ng rut, vi khu>n gây bnh ng hô hp, vi khu>n gây bnh s y thai truyn nhi(m... - Thu"c an toàn "i vi v't nuôi k c trong trng h p dùng quá liu. Tuy nhiên thu"c gây c cp tính # chó, mèo mà biu hin lâm sàng là nôn ma, siêu v)o i không vng. Nu dùng liu cao, thi gian dài s gây c mãn tính gây tƒn th!ng th'n, r"i lon tin ình và ic "i vi ngi. - Thu"c ít gây au n n!i tiêm, hp thu nhanh, có th kt h p vi các kháng sinh khác  nâng cao hiu lc ca thu"c. 2. ‚ng d ng 2.1. iu tr bnh cho v't nuôi - iu tr các bnh do vi khu>n gây ra nh: viêm phƒi, viêm ph qu n, viêm t cung, viêm vú.... - iu tr các bnh truyn nhi(m: + Bnh t huyt trùng. + Bnh tiêu ch y do vi khu>n ng rut gây ra + Bnh lao. 16 + Bnh s y thai truyn nhi(m. 2.2.  phòng nhi(m trùng vt th!ng, vt mƒ. - Dùng bt Streptomycine a vào vt th!ng, vt mƒ trên c! th gia súc   phòng nhi(m trùng. - Tiêm Streptomycine cng vi Penicilline vào bp tht cho con v't sau khi mƒ, hoc b tƒn th!ng   phòng nhi(m trùng 3. S d ng 3.1. Tiêm bp tht - Trâu, bò, nga, dê, c*u tiêm bp cƒ, mông. - L n tiêm bp cƒ, mông, ùi chân sau. - Gia cm tiêm bp ln, g"c cánh, ùi Liu l ng thu"c theo ch+ dn ca c! s# s n xut - Chó, mèo tiêm bp cƒ, mông, ùi liu l ng theo ch+ dn ca nhà s n xut 3.2. Tiêm t\nh mch Trâu, bò, nga, dê, c*u; tiêm t\nh mch cƒ. Nên pha thu"c trong dung dch ng glucoza 20% hoc dung dch mn ngt 10 % có bƒ xung Cafein   phòng choáng, s"c. Cách pha nh sau: Bc 1: Dùng b!m tiêm b!m 10 ml nc ct vào l ng Streptomycin, lc nh) cho tan thu"c. Bc 2: Dùng b!m tiêm hút ht l ng Streptomycin ã pha, b!m vào chai truyn cha dung dch ng Glucoza 20%, lc nh). Bc 3: B!m vào chai truyn 10 Chai *ng dung dch truy/n glucoza 20% ml dung dch Cafein 5%, lc nh), sau ó tiêm t\nh mch cho con v't 3.3. Th t thu"c vào c! quan b bnh trên c! th gia súc. Trong iu tr bnh viêm t cung gia súc, viêm vú # trâu, bò, dê có th dùng Streptomycin cng vi penicillin liu nh nhau, th t vào t cung, vú con v't. Các bc tin hành nh sau: Bc 1: chu>n b d ng c , thu"c thú y - D ng c gm: B!m tiêm, kim tiêm, "ng dn, kim thông vú, panh, k)p ...d ng c  c sa sch, a vào nc un sôi 10-15 phút  vô trùng - Thu"c Streptomycin, penicillin liu nh nhau 3 l/ ln "i vi th t t cung gia súc, 1 l/ ln "i vi th t bu vú gia súc, nc ct tiêm 20ml. B!m nc ct vào các l thu"c, lc cho tan . Bc 2: C" nh gia súc - Trâu, bò, nga cho ng trong giá c" nh 4 tr hoc trói buc u con v't vào cây t nhiên. - L n, dê, chó, mèo, tùy t*ng trng h p mà trói buc  m b o an toàn 17 Tht thuc vào t cung l#n Bc 3: V sinh, sát trùng. - Ra âm h, bu vú và phía sau c! th con v't b%ng xà phòng, bàn ch i, nc sch. - Thm khô b%ng v i gc hoc khn bông ã git sch - Dùng bông thm cn i"t hoc cn trng bôi lên da vùng âm h, bu vú b bnh Bc 4: a thu"c vào c! quan b bnh. - a t* t* "ng dn ( s d ng dn tinh qu n) qua ng sinh d c vào t cung con v't, lp b!m tiêm vào "ng dn và >y thu"c . - a kim thông vú qua "ng dn sa vào bu vú sau ó lp b!m tiêm và >y thu"c. 4. B o qu n thu"c. 4.1. Xác nh iu kin b o qu n N!i khô ráo, thoáng mát, tránh ánh nng mt tri, tránh ngun nhit, n!i >m t và hóa cht c hi. 4.2. Thc hin vic b o qu n - Kim tra l ng thu"c  phát hin d'p, v, h# nút nh h#ng ti thu"c. - Kim tra nhãn mc, hn dùng, tính cht, màu sc ca thu"c  xác nh tiêu chu>n k thu't trc khi b o qu n. - Thao tác nh) nhàng xp thu"c vào các t thu"c, tránh ƒ v, tránh va chm mnh . - Kim tra thng xuyên  phát hin và x lý sai sót B. Bài t(p và s)n phm th*c hành c+a hc viên: Bài t(p 1: Nh'n dng thu"c Streptomycin và ng d ng trong chn nuôi. - Ngun lc: Streptomycin và các bit d c ca thu"c. 18 - Cách thc tƒ chc: hc viên quan sát treptomycin và bit d c ca thu"c ang  c dùng trong chn nuôi # nc ta. - Thi gian hoàn thành: 10 phút/1 hc viên - Ph!ng pháp ánh giá: Giáo viên phát phiu trc nghim cho hc viên in vào ô tr li, "i chiu vi áp án. - Kt qu và s n ph>m cn t  c: nh'n bit  c tên, tính cht và ng d ng ca Streptomycin trong chn nuôi theo ch+ tiêu k thu't. Bài t(p 2: Thc hành th t thu"c Streptomycin vào t cung, bu vú gia súc. - Ngun lc: ng v't thí nghim, Streptomycin, nc ct, cn sát trùng, bông thm nc, d ng c thú y, b o h lao ng (qun áo b o h, kh>u trang, ng, gng tay su…). - Cách thc tƒ chc: chia lp thành các nhóm nh| (3 – 5 hc viên/nhóm), m$i nhóm thc hành th t streptomycin vào t cung, bu vú cho con v't. - Thi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm. - Ph!ng pháp ánh giá: Giáo viên quan sát vic thc hin ca hc viên, da theo tiêu chu>n trong phiu ánh giá k nng s d ng thu"c. - Kt qu và s n ph>m cn t  c: Chu>n b  c d ng c , thu"c, hóa cht cn thit, thc hin  c các bc th t thu"c vào t cung, bu vú con v't úng k thu't,  m b o an toàn . Bài t(p 3: Thc hành pha thu"c Streptomycin vào dch truyn Glucoza 20% và tiêm t\nh mch cho dê . - Ngun lc: ng v't thí nghim, Streptomycin, cn sát trùng, bông thm nc d ng c thú y, b o h lao ng (qun áo b o h, kh>u trang, ng, gng tay su…). - Cách thc tƒ chc: chia lp thành các nhóm nh| (3 – 5 hc viên/nhóm), m$i nhóm nh'n nhim v thc hin pha thu"c Streptomycin vào dch truyn Glucoza 20% và tiêm t\nh mch cho dê . - Thi gian hoàn thành: 30 phút/1 nhóm. - Ph!ng pháp ánh giá: Giáo viên quan sát vic thc hin ca hc viên, da theo tiêu chu>n trong phiu ánh giá k nng s d ng thu"c. - Kt qu và s n ph>m cn t  c: Chu>n b  c d ng c , thu"c, hóa cht cn thit, thc hin  c các bc pha Streptomycin vào dch truyn Glucoza 20% và tiêm t\nh mch cho dê . C. Ghi nh: Ni dung chính cn chú ý - Nh'n bit tính cht, tác d ng, ng d ng và s d ng Streptomycin. - Thu"c pha xong ph i dùng ngay trong ngày, không nên kéo dài thi gian s d ng. - Khi thu"c ã chuyn màu không nên s d ng. 19 Bài 3: S dng Tiamulin Gii thiu: Tiamulin là kháng sinh  c dùng rng rãi trong chn nuôi,  iu tr các bnh nhi(m trùng do vi khu>n gây ra trên c! th v't nuôi... Tuy nhiên vic s d ng Tiamulin ph i tuân th nguyên tc chung  tránh hin t ng quen thu"c, s"c, choáng làm gi m hiu lc ca thu"c. Vì v'y gii thiu bài hc s d ng Tiamulin là cn thit  hình thành kin thc, k nng và thái  ngh nghip cho ngi chn nuôi. Mc tiêu: Hc xong bài hc này ngi hc có kh nng: - Trình bày  c ni dung v s d ng Tiamulin dùng trong chn nuôi. - Thc hin  c vic nh'n dng, ng d ng, s d ng và b o qu n Tiamulin trong chn nuôi úng k thu't - Nghiêm túc, trách nhim và  m b o an toàn v sinh thc ph>m cho cng ng. A. Ni dung: 1. Nh'n dng Tiamulin 1.1. Nh'n bit chung: - Tiamulin là kháng sinh có tác d ng dit khu>n rng. Thu"c có tác d ng vi hu ht các loi vi khu>n gây bnh, nm, c bit là bnh hen suy(n # l n, gia cm và bnh hng lŒ # l n. - Tiamulin  c s n xut và trình bày # dng bt và dung dch tiêm 1.2.Nh'n bit tính cht - Tiamulin là cht kt tinh dng bt màu trng ngà, mn, t!i, d( hút >m khi ra ngoài không khí, tan trong nc, trong cn , mùi hc. Bt Tiamulin - Tiamulin dng bt Premix cha 20% và 45%  c óng trong l là cht bt mm, t!i, màu trng ngà, không vón c c, không kt dính, tan trong nc . Trong trng h p h# bao bì hoc quá hn s d ng thu"c vón c c, hút >m, kt dính, ng màu s không s d ng  c.