MỤC TIÊU MÔN HỌC
Trang bị những kiến thức chuyên môn
chủ yếu về kế toán tài chính doanh nghiệp
thương mại, dịch vụ và xây dựng.
Giúp sinh viên nắm bắt nghiệp vụ kế
toán ở mức độ chuyên sâu phù hợp với
chuyên ngành đào tạo, kết thúc học phần
này sinh viên có khả năng vận dụng thành
thạo nghiệp vụ kế toán liên quan đến kế
toán doanh nghiệp thương mại, dịch vụ,
xây dựng.
MÔN KẾ TOÁN THƯƠNG MẠI
DỊCH VỤ
1
2
KẾT CẤU MÔN HỌC
YÊU CẦU MÔN HỌC
Chương 1: Tổng quan về doanh nghiệp thương mại DV
Chương 2: Kế toán tiền và các khoản tương đương tiền
Chương 3: Kế toán mua bán hàng hóa trong nước
Chương 4: Kế toán xuất nhập khẩu
Chương 5: Kế toán hoạt động kinh doanh dịch vụ
Chương 6: Kế toán doanh nghiệp xây dựng
Chương 7: Kế toán tài sản cố định
Chương 8: Kế toán CPKD, CP thuế TNDN và XĐ KQKD
Chương 9: Báo cáo tài chính
Sinh viên phải tham dự từ 80% thời gian trở lên
Hoàn thành các bài tập cơ bản, chủ động và có
thái độ nghiêm túc trong học tập
Tham gia kiểm tra giữa học phần mới được dự
thi (tự luận)
Thi cuối khóa (trắc nghiệm)
3
4
TÀI LIỆU THAM KHẢO
Sách, giáo trình chính:
[1] TS. Trần Phước và tập thể tác giả, Kế toán thương mại dịch vụ,
Nhà xuất bản Tài Chính, 2009
Tài liệu tham khảo:
[1] Kế toán tài chính - Trường Đại Học Kinh Tế TP.HCM, Nhà Xuất
Bản Thống Kê, 2006
[2] Kế toán thương mại – Hà Xuân Thạch, Nhà Xuất Bản Thống Kê,
2005
[3] Kế Toán Thương Mại, Trần Phú Giang, Nhà Xuất Bản Thống Kê,
2005
[4] Luật Kế toán, Nhà xuất bản Tài chính, 2005.
[5] Hệ thống chuẩn mực kế toán Việt Nam , Nhà xuất bản Tài chính,
2006.
[6] Chế độ kế toán doanh nghiệp, Bộ Tài Chính, 2006
Khác
[1]. Hệ thống các thông tư hướng dẫn các chuẩn mực kế toán do Bộ
Tài Chính ban hành
2]. Các thông tư hướng dẫn về thuế thu nhập doanh nghiệp và thuế
5
GTGT do Bộ Tài Chính hoặc Tổng cục thuế ban hành
CHÖÔNG 1
TOÅNG QUAN VEÀ
DOANH NGHIEÄP
THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ
6
1
MUÏC TIEÂU CHÖÔNG 1
C1: TOÅNG QUAN VEÀ DN THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ
Sau khi nghieân cöùu chöông naøy, ngöôøi hoïc seõ:
- Hieåu ñöôïc ñaëc ñieåm rieâng bieät cuûa DNTM
- Bieát ñöôïc phöông phaùp toå chöùc coâng taùc keá toaùn trong
DNTM nhö:
+ Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä chöùng töø keá toaùn;
+ Toå chöùc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn;
+ Toå chöùc vaän duïng hình thöùc keá toaùn & soå keá toaùn;
+ Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä baùo caùo keá toaùn.
1.1 ÑAËC ÑIEÅM DOANH THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ
1.1.1 Caùc khaùi nieäm
- Hoaït ñoäng kinh doanh thöông maïi laø hoaït
ñoäng löu thoâng phaân phoái haøng hoaù treân thò
tröôøng buoân baùn cuûa töøng quoác gia rieâng bieät
hoaëc giöõa caùc QG vôùi nhau
- Kinh doanh dòch vuï laø ngaønh kinh doanh saûn
phaåm voâ hình, chaát löôïng khoù ñaùnh giaù vì chòu
nhieàu yeáu toá taùc ñoäng töø ngöôøi baùn, ngöôøi mua
vaø thôøi ñieåm chuyeån giao dòch vuï ñoù.
7
8
C1:TOÅNG QUAN VEÀ DN THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ
C1: TOÅNG QUAN VEÀ DN THÖÔNG MAÏI DÒCH VUÏ
1.1.2 Ñoái töôïng kinh doanh thöông maïi – dòch vuï
- Ñoái töôïng kinh doanh thöông maïi laø caùc loaïi haøng
hoaù phaân theo töøng ngaønh nhö noâng, laâm, thuûy, haûi
saûn; haøng coâng ngheä phaåm tieâu duøng; vaät tö thieát bò;
thöïc phaåm cheá bieán; löông thöïc.
- Hoaït ñoäng dòch vuï raát ña daïng toàn taïi döôùi nhieàu hình
thöùc khaùc nhau nhö dòch vuï thöông maïi, dòch vuï trong
hoaït ñoäng kinh doanh xuaát nhaäp khaåu, du lòch, tö vaán,
ñaàu tö, baûo hieåm, vaän taûi…Trong giaùo trình, taùc giaû xin
giôùi thieäu 3 lónh vöïc: nhaø haøng khaùch saïn, kinh doanh
du lòch, vaän taûi.
1.1.3 Ñaëc ñieåm DN thöông maïi dòch vuï
1.1.3.1 Ñaëc ñieåm veà löu chuyeån haøng hoùa
- Löu chuyeån haøng hoùa bao goàm ba
khaâu: Mua vaøo, döï tröõ vaø baùn ra.
- Quaù trình saûn xuaát vaø tieâu thuï caùc saûn
phaåm dòch vuï thöôøng dieãn ra ñoàng thôøi ngay
cuøng moät ñòa ñieåm neân cung – caàu dòch vuï
khoâng theå taùch rôøi nhau maø phaûi ñöôïc tieán
haønh ñoàng thôøi.
9
10
C1: TOÅNG QUAN VEÀ DN THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ
C1: TOÅNG QUAN VEÀ DN THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ
1.1.3.2 Ñaëc ñieåm veà vieäc tính giaù
Haøng hoaù trong doanh nghieäp thöông maïi ñöôïc xaùc
ñònh theo giaù mua thöïc teá ôû töøng khaâu kinh doanh:
- - Trong khaâu mua: Giaù mua thöïc teá bao goàm giaù thanh
toaùn vôùi ngöôøi baùn (+) Chi phí thu mua (+) Caùc khoaûn
thueá khoâng ñöôïc hoaøn laïi (-) Caùc khoaûn giaûm giaù, haøng
mua traû laïi, chieát khaáu thöông maïi ñöôïc höôûng (neáu coù).
- Trong khaâu döï tröõ (thôøi ñieåm nhaäp kho): Trò giaù voán
haøng hoaù nhaäp kho bao goàm giaù thanh toaùn vôùi ngöôøi baùn
(+) Chi phí thu mua (+) Caùc khoaûn thueá khoâng ñöôïc hoaøn
laïi (-) Caùc khoaûn giaûm giaù, haøng mua traû laïi, chieát khaáu
thöông maïi ñöôïc höôûng (neáu coù).
11
1.1.3.2 Ñaëc ñieåm veà vieäc tính giaù
- Trong khaâu baùn:
+ Trò giaù voán cuûa haøng hoaù tieâu thuï aùp
duïng moät trong 4 phöông phaùp xuất kho:
FIFO, LIFO, BQGQ, THÖÏC TEÁ ĐÍCH
DANH.
+ Trò giaù voán cuûa dòch vuï cung caáp cuõng
chính laø giaù thaønh cuûa saûn phaåm dòch vuï.
12
2
C1: TOÅNG QUAN VEÀ DN THÖÔNG MAÏI - DÒCH VUÏ.
1.2. Toå chöùc coâng vieäc keá toaùn trong DN thöông
maïi dòch vuï
Noäi dung toå chöùc coâng taùc keá toaùn trong DN
ñöôïc toå chöùc nhö sau:
- Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä chöùng töø keá toaùn;
- Toå chöùc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn;
- Toå chöùc vaän duïng hình thöùc keá toaùn & soå keá
toaùn;
- Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä baùo caùo keá toaùn.
13
1.2.1.2. Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä chöùng töø keá toaùn
- Vaän duïng heä thoáng bieåu maãu chöùng töø keá toaùn:
+ Ñ/v chöùng töø baét buoäc: ñôn vò khoâng ñöôïc töï
yù ñieàu chænh maãu bieåu. VD: phieáu thu, phieáu chi,
hoùa ñôn GTGT,…
+ Ñ/c chöùng töø keá toaùn höôùng daãn: ñôn vò coù
theå theâm, bôùt theo ñaëc thuø quaûn lyù cuûa mình
nhöng phaûi ñaûm baûo caùc noäi dung chuû yeáu cuûa
chöùng töø quy ñònh. VD: Giaáy ñeà nghò taïm öùng,
phieáu xuaát vaät tö theo haïn möùc,…
Baûng 1.1:
15
1.2.1.2. Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä chöùng töø keá toaùn
- Kyù chöùng töø keá toaùn:
+ Moïi chöùng töø keá toaùn phaûi coù ñuû chöõ kyù theo
chöùc danh quy ñònh treân chöùng töø môùi coù giaù trò
thöïc hieän
+ Chöùng töø ñieän töû phaûi coù chöõ kyù ñieän töû theo
quy ñònh cuûa phaùp luaät.
+ Chöõ kyù cuûa ngöôøi ñöùng ñaàu DN, cuûa keá toaùn
tröôûng vaø daáu ñoùng treân chöùng töø phaûi phuø hôïp
vôùi maãu daáu vaø chöõ kyù coøn giaù trò ñaõ ñaêng kyù taïi
ngaân haøng.
17
1.2.1. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG CHEÁ ÑOÄ CHÖÙNG TÖØ KEÁ TOAÙN
1.2.1.1. Nhöõng qui ñònh veà cheá ñoä chöùng töø keá toaùn
- Chöùng töø keá toaùn ban haønh theo Cheá ñoä keá toaùn DN QÑ
15/2006/QÑ-BTC ngaøy 20/3/06 hay QÑ 48/2006/QÑ-BTC ngaøy
14/09/06, gồm 5 chỉ tieâu:
+ Chæ tieâu lao ñoäng tieàn löông;
+ Chæ tieâu haøng toàn kho;
+ Chæ tieâu baùn haøng;
+ Chæ tieâu tieàn teä;
+ Chæ tieâu TSCÑ.
- Chöùng töø keá toaùn ban haønh theo caùc vaên baûn phaùp luaät khaùc như: +
VB hương daãn luaät thueá GTGT coù caùc maãu quy ñònh veà HÑ GTGT,
HÑBH thoâng thöôøng, PXKKVCNB
+ VB höôùng daãn luaät LÑ coù caùc maãu nhö giaáy chöùng nhaän nghæ
oám höôûng BHXH, DS ngöôøi nghæ höôûng trôï caáp oám ñau…
14
1.2.1.2. Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä chöùng töø keá toaùn
- Laäp chöùng töø keá toaùn:
+ Chöùng töø keá toaùn chæ laäp 1 laàn cho 1 nghieäp
vuï kinh teá phaùt sinh.
+ Noäi dung chöùng töø keá toaùn phaûi ñaày ñuû caùc
chæ tieâu, roõ raøng, trung thöïc
+ Chöùng töø keá toaùn phaûi ñöôïc laäp ñuû soá lieân
theo quy ñònh cho moãi chöùng töø.
+ Caùc chöùng töø keá toaùn ñöôïc laäp baèng maùy vi
tính phaûi ñaûm baûo noäi dung quy ñònh cho chöùng töø
keá toaùn.
16
1.2.1.2. Toå chöùc vaän duïng cheá ñoä chöùng töø keá toaùn
- Trình töï luaân chuyeån vaø kieåm tra chöùng töø keá
toaùn:
+ Laäp, tieáp nhaän, xöû lyù chöùng töø keá toaùn
+ Keá toaùn vieân, keá toaùn tröôûng kieåm tra vaø kyù
chöùng töø keá toaùn hoaëc trình giaùm ñoác DN kyù duyeät
+ Phaân loaïi, saép xeáp chöùng töø keá toaùn, ñònh
khoaûn vaø ghi soå keá toaùn;
+ Löu tröõ, baûo quaûn chöùng töø keá toaùn.
18
3
1.2.2. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG HEÄ THOÁNG TAØI
KHOAÛN KEÁ TOAÙN
1.2.2.1. Heä thoáng taøi khoaûn keá toaùn Vieät Nam
Coù 2 HTTK keá toaùn:
– Daønh cho DN coù quy moâ lôùn: aùp duïng HTTK
ban haønh theo QÑ 15/2006/QÑ-BTC, ngaøy
20/3/2006 cuûa BTC.
– Daønh cho DN coù quy moâ nhoû vaø vöøa: aùp duïng
HTTK ban haønh theo QÑ 48/2006/QÑ-BTC, ngaøy
14/9/2006 cuûa BTC.
1.2.2.2. Toå chöùc vaän duïng heä thoáng taøi khoaûn keá
toaùn
Khi xaây döïng HTTK keá toaùn cho ñôn vò, keá toaùn
caàn phaûi:
– Döïa vaøo qui moâ veà voán vaø nguoàn lao ñoäng
trong DN ñeå löïa choïn HTTK cho phuø hôïp.
– Töø HTTK DN seõ aùp duïng, keá toaùn tieán haønh
löïa choïn TK naøo seõ ñöôïc DN söû duïng.
– Töø soá löôïng TK söû duïng ñaõ choïn löïa, keá toaùn
tieán haønh thieát keá chi tieát HTTK cho ñôn vò.
19
1.2.3. TOÅ CHÖÙC VAÄN DUÏNG HEÄ THOÁNG SOÅ KEÁ TOAÙN VAØ HÌNH THÖÙC KEÁ
TOAÙN
Theo höôùng daãn cuûa Cheá ñoä keá toaùn hieän haønh thì DN coù theå toå chöùc heä
thoáng soå keá toaùn theo 1 trong 5 hình thöùc keá toaùn nhö sau:
-Hình thöùc keá toaùn nhaät kyù chung (Sô ñoà 1.1):
Sô ñoà 1.1: Trình töï ghi soå keá toaùn theo hình thöùc Nhaät kyù chung:
Soå Nhaät kyù chung
Soå caùi
Sô ñoà 1.2: Trình töï ghi soå keá toaùn theo hình thöùc Nhaät kyù
soå caùi
Chöùng töø keá toaùn
Soå quyõ
Chöùng töø keá toaùn
Soå Nhaät
kyù ñaëc
bieät
20
Soå, Theû keá
toaùn chi tieát
Ghi chuù:
Baûng Toång
hôïp chi tieát
+ Ghi cuoái kyø
+ Quan heä kieåm tra ñoái
chieáu
+ Ghi haøng ngaøy
Baûng
toång hôïp
chöùng töø
keá toaùn
cuøng loaïi
Nhaät kyù Soå caùi
Baûng caân ñoái
soá phaùt sinh
Soå/theû keá
toaùn chi
tieát
Baûng toång
hôïp chi tieát
Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy
+ Ghi cuoái kyø
+ Quan heä kieåm tra ñoái
chieáu
Baùo caùo taøi chính
21
22
Baùo caùo taøi chính
Sô ñoà 1.4: Trình töï ghi soå keá toaùn theo hình thöùc Nhaät kyù Chöùng töø
Sô ñoà 1.3: Trình töï ghi soå keá toaùn theo hình thöùc Chöùng
töø ghi soå
Chöùng töø keá toaùn
Soå quyõ
Soå ñaêng kyù
chöùng töø ghi
soå
Baûng toång
hôïp chöùng töø
cuøng loaïi
Chöùng töø keá toaùn
vaø caùc Baûng phaân
boå
Soå/Theû keá
toaùn chi
tieát
Baûng
keâ
Chöùng töø ghi soå
Soå caùi
Baûng toång
hôïp chi tieát
Nhaät kyù chöùng töø
Soå caùi
Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy
Baûng caân
ñoái phaùt sinh
Baùo caùo taøi chính
+ Ghi cuoái kyø
+ Quan heä kieåm tra ñoái
chieáu
23
Baùo caùo taøi chính
Soå/Theû
keá toaùn
chi tieát
Baûng
toång hôïp
chi tieát
Ghi chuù:
+ Ghi
haøng ngaøy
+ Ghi cuoái kyø
+ Quan heä kieåm tra
24
ñoái chieáu
4
Sô ñoà 1.5: Trình töï ghi soå keá toaùn theo hình thöùc treân maùy
vi tính
Chöùng töø keá toaùn
Phaàn meàm
keá toaùn
Baûng toång hôïp
chöùng töø keá toaùn
cuøng loaïi
Maùy vi tính
1.4.2. Toå chöùc vaän duïng heä thoáng soå keá toaùn vaø
hình thöùc keá toaùn
Baûng 1.4: Danh muïc soå keá toaùn:
Soå keá toaùn:
- Soå toång hôïp
- Soå chi tieát
- Baùo caùo taøi chính
- Baùo caùo quaûn trò
Ghi chuù:
+ Ghi haøng ngaøy
+ Ghi cuoái kyø
+ Quan heä kieåm tra ñoái chieáu
25
26
1.2.4. TOÅ CHÖÙC THÖÏC HIEÄN CHEÁ ÑOÄ BCTC
1.2.4.1. Caùc heä thoáng baùo caùo ñoái vôùi keá
toaùn taøi chính doanh nghieäp
Baùo caùo taøi chính
naêm
BCTC goàm coù 4 maãu:
– Baûng caân ñoái keá toaùn;
– Baùo caùo keát quaû hoaït ñoäng kinh doanh;
– Baùo caùo löu chuyeån tieàn teä;
– Baûng thuyeát minh BCTC.
Baùo caùo taøi chính
giöõa nieân ñoä
Daïng ñaày ñuû
Heä thoáng
BCTC
Coâng ty meï/taäp ñoaøn:
BCTC hôïp nhaát.
Ngoaïi leä
27
1.2.4.2. Toå chöùc thöïc hieän cheá ñoä BCTC
– Heä thoáng BCTC naêm:
+ AÙp duïng cho taát caû caùc doanh nghieäp.
– Coâng ty meï vaø taäp ñoaøn laäp theâm BCTC hôïp
nhaát.
– Heä thoáng BCTC giöõa nieân ñoä aùp duïng ñoái
vôùi:
+ DN nhaø nöôùc.
+ DN nieâm yeát treân thò tröôøng chöùng khoaùn.
+ Vaø caùc DN khaùc khi töï nguyeän laäp BCTC
giöõa nieân ñoä (BCTC quyù).
29
Daïng toùm löôïc
Ñôn vò keá toaùn caáp
treân/caáp döôùi tröïc
thuoäc coâng ty nhaø
nöôùc: BCTC toåàng hôï28p.
30
5
MỤC TIÊU CHƯƠNG 2
CHÖÔNG 2
Sau khi nghiên cứu Chương 2, sinh viên
có những kiến thức về khái niệm, nguyên
tắc và phương pháp hạch toán đối với tiền
và các khoản tương đương tiền. Đặc biệt
sinh viên sẽ hiểu rõ kỹ thuật hạch toán các
khoản tiền liên quan đến ngoại tệ.
KEÁ TOAÙN TIEÀN VAØ CAÙC
KHOAÛN TÖÔNG ÑÖÔNG
TIEÀN
31
2.1.1 Các khái niệm
32
2.1.2. Nhiệm vụ kế toán
Tiền là tài sản của doanh nghiệp tồn tại dưới hình
thái giá trị bao gồm tiền mặt tại quỹ, tiền gửi ngân
hàng (tiền Việt Nam, ngoại tệ, vàng bạc, kim khí
quý, đá quý), tiền đang chuyển và các khoản tiền
gửi không kỳ hạn.
Các khoản tương đương tiền là các khoản đầu tư
ngắn hạn (không quá 3 tháng), có khả năng chuyển
đổi dễ dàng thành một lượng tiền xác định và
không có nhiều rủi ro trong chuyển đổi thành tiền
Phản ánh kịp thời các khoản thu, chi vốn bằng tiền.
Thực hiện việc kiểm tra, đối chiếu số liệu thường xuyên
với thủ quỹ để bảo đảm giám sát chặt chẽ.
Tổ chức thực hiện các quy định về chứng từ, thủ tục
hạch toán.
Thông qua việc ghi chép, kế toán có thể thực hiện chức
năng kiểm soát và phát hiện các trường hợp chi tiêu lãng
phí, sai chế độ, phát hiện các chênh lệch, xác định
nguyên nhân và kiến nghị biện pháp xử lý chênh lệch.
33
34
2.2.1 Chứng từ kế toán
2.1.3. Nguyên tắc hạch toán
Chứng từ sử dụng để hạch toán tiền mặt tại quỹ:
Kế toán tiền sử dụng đơn vị tiền tệ thống nhất là VNĐ.
Các doanh nghiệp có sử dụng ngoại tệ trong hoạt động
SXKD phải quy đổi ngoại tệ ra đồng VN theo tỷ giá giao
dịch bình quân liên ngân hàng do ngân hàng NNVN
công bố hoặc tỷ giá giao dịch thực tế tại thời điểm phát
sinh nghiệp vụ để ghi sổ kế toán. Đồng thời phải hạch
toán chi tiết ngoại tệ trên TK007 (TK ngoài bảng CĐKT)
Vàng, bạc, đá quý phản ánh ở TK vốn bằng tiền chỉ áp
dụng cho các doanh nghiệp không có chức năng KD
vàng, bạc, đá quý. Khi tính giá xuất của vàng, bạc, đá
quý và ngoại tệ có thể áp dụng một trong các PP sau:
Bình quân gia quyền, nhập trước-xuất trước, nhập sauxuất trước, giá thực tế đích danh.
35
Chứng từ gốc:
- Hóa đơn GTGT hoặc hóa đơn bán hàng
- Giấy đề nghị tạm ứng (03-TT)
-Thanh toán tạm ứng (04-TT)
- Bảng thanh toán tiền lương (02-LĐTL)
- Hợp đồng
- Biên lai thu tiền (05-TT)
- Bảng kê vàng bạc, đá quý (06-TT)
- Bảng kiểm kê quỹ (07a-TT, 07b-TT)
Chứng từ dùng để ghi sổ: Phiếu thu (01-TT),
phiếu chi (02-TT)
36
6
2.2.2 Sổ sách kế toán
2.2.2 Sổ sách kế toán
2.2.2.1. Đối với hình thức kế toán nhật ký chung
Đối với hình thức kế toán nhật ký chung gồm
các sổ: nhật ký chung, nhật ký đặc biệt, nhật ký
thu tiền, sổ cái, sổ quỹ.
TK111
Không sử
Sổ cái
NKC
2.2.2.2. Đối với hình thức kế toán nhật ký sổ cái
Đối với hình thức Nhật ký Sổ cái gồm: Sổ
Nhật ký Sổ cái, sổ quỹ.
Quy trình chung ghi sổ kế toán
TK
dụng NKĐB
Chứng
từ gốc
Phiếu
thu
Sử
Sổ quỹ
(Thủ quỹ)
dụng
NKĐB
Chứng
từ gốc
NK thu
tiền
chi
TK112
TK
TK111
Sổ cái
Phiếu
TK111
Nhật ký Sổ cái
Sổ quỹ
(Thủ quỹ)
TK
NK chi
tiền
37
2.2.2 Sổ sách kế toán
2.2.2.3. Đối với hình thức kế toán nhật ký chứng từ
Đối với hình thức NKCT gồm: sổ nhật ký chứng từ số
1, bảng kê số 1, sổ cái.
Quy trình chung ghi sổ kế toán
Phiếu
Chứng từ
gốc
thu
Bảng kê
số 1
Sổ cái
Phiếu
chi
NKCT
số 1
TK111
TK112
TK
Bảng tổng
hợp chứng từ
kế toán cùng
loại
CTGS
Sổ cái
TK111
TK112
TK
40
2.2.3. Tài khoản sử dụng
Kế toán tổng hợp sử dụng tài khoản 111” tiền mặt “
để phản ánh số hiện có và tình hình thu chi tiền mặt
tại quỹ
TK111
Sổ cái
Chứng
từ gốc
Sổ quỹ
(Thủ quỹ)
TK
2.2.2 Sổ sách kế toán
2.2.2.5. Đối với hình thức kế toán trên máy vi tính
Quy trình chung ghi sổ kế toán
Phần mềm kế
toán
2.2.2 Sổ sách kế toán
2.2.2.4. Đối với hình thức kế toán chứng từ ghi sổ
Đối với hình thức CTGS gồm: sổ CTGS, sổ cái, sổ
đăng ký chứng từ ghi sổ, sổ quỹ
Quy trình chung ghi sổ kế toán
TK112
39
Chứng từ gốc
38
Tài khoản 111-“Tiền mặt” gồm có 3 tài khoản cấp 2:
- Tài khoản 1111 – “Tiền Việt Nam
- Tài khoản 1112 – “Tiền ngoại tệ
- Tài khoản 1113 – “Vàng, bạc, đá quý, kim khí quý”
Máy vi tính
41
42
7
2.2.4. Phương pháp hạch toán
TK111-Tiền mặt
SDĐK:Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng -Các khoản tiền mặt,
ngoại tệ, vàng bạc, đá
bạc, đá quý tồn quỹ
quý xuất quỹ
- Các khoản tiền mặt, ngân phiếu, ngoại
tệ, vàng, bạc, đá quý nhập quỹ
- Số tiền mặt thiếu ở quỹ
- Số tiền mặt thừa ở quỹ phát hiện khi phát hiện khi kiểm kê
kiểm kê
2.2.4.1. Phương pháp hạch toán tiền mặt tại quỹ là
đồng VN
TK111 – Tiền mặt
511
(1a)
3331
133
711
131,141
Tổng số phát sinh Nợ
Tổng số phát sinh Có
SDCK: Các khoản tiền mặt, ngoại tệ, vàng
bạc, đá quý tồn quỹ
112
43
TK111 – Tiền mặt
338
144,244
121,128,221,222,228
338 (3381)
(1e)
(2d)
(1f)
(2e)
334, 338
144,244
(1g)
(3a)
(3b)
138 (1381)
45
Các nguyên tắc hạch toán các khoản tiền liên quan
ngoại tệ:
* Nguyên tắc 1: TK thuộc vật tư, hàng hoá, TSCĐ,
dthu, CP, bên Nợ các TK vốn bằng tiền, bên Nợ các
khoản phải thu, bên Có các TK phải trả, các khoản
thuế phải nộp, khi FSNV liên quan đến ngoại tệ… thì
phải ghi sổ theo TGTT lúc FSNV.
* Nguyên tắc 2: Bên Có các TK vốn bằng tiền thì phải
ghi sổ theo TGTT lúc xuất ngoại tệ.
* Nguyên tắc 3: Bên Có các TK phải thu, bên Nợ TK
phải trả thì phải ghi sổ theo TGTT lúc ghi sổ kế toán.
47
152, 153, 211, 212
(2a)
(1b)
(1c)
(1d)
621,627,623,635,641,642,811
(2b)
311,315,331,333,334,341,342
(2c)
44
2.2.4. Phương pháp hạch toán
2.2.4.2. PP hạch toán tiền mặt tại quỹ là ngoại tệ
a. Một số khái niệm
Ngoại tệ: là đơn vị tiền tệ khác với đơn vị tiền tệ kế
toán của một doanh nghiệp.
Đơn vị tiền tệ kế toán: là đơn vị tiền tệ được sử dụng
chính thức trong việc ghi sổ kế toán và lập BCTC.
Tỷ giá hối đoái: là TG trao đổi giữa hai đơn vị tiền tệ.
Chênh lệch TGHĐ: là CL phát sinh từ việc trao đổi
thực tế hoặc quy đổi của cùng một số lượng ngoại tệ
sang đơn vị tiền tệ kế toán theo các TGHĐ khác nhau.
TGHĐ cuối kỳ: là TGHĐ sử dụng tại ngày lập bảng
CĐKT
TG thực tế: là TGHĐ mua bán thực tế bình quân liên
NH do NHNNVN công bố tại thời điểm FSNV.
TG hạch toán: là TG được sử dụng ổn định trong một
kỳ kế toán.
46
VD: Taïi phoøng keá toaùn Cty An Phuù, trích moät soá
nghieäp vuï lieân quan ñeán ngoaïi teä trong thaùng 5/n
nhö sau:
- Soá dö ñaàu thaùng cuûa moät soá taøi khoaûn:
+ TK1112: 15.200.000ñ (1.000USD)
+ TK1122: 38.000.000ñ (2.500USD)
+ TK131: 30.400.000ñ (2.000USD) dö Nôï cuûa
Cty A
+ TK331: 45.600.000ñ (3.000USD) dö Coù cuûa
Cty B
- Soá phaùt sinh trong thaùng:
48
8
(1) Ngaøy 2/5 thu tieàn cuûa Cty A 1.000USD, TGTT
15.250ñ/USD nhaäp quyõ ngoaïi teä maët.
(2) Ngaøy 3/5 nhaäp khaåu cuûa Cty B NVLC, chöa
thanh toaùn giaù CIF 5.000USD. Thueá nhaäp khaåu
phaûi noäp 10%, thueá GTGT nhaäp khaåu phaûi noäp
10%, TGTT 15.300ñ/USD.
(3) Ngaøy 4/5, baùn 1.200USD ngoaïi teä maët thu tieàn
VNÑ veà nhaäp quyõ, TGTT 15.300ñ/USD.
(4) Ngaøy 10/5 duøng TM VNÑ taïi quyõ mua
2.000USD vaø göûi vaøo TK TGNH, TGTT
15.400ñ/USD.
(5) Ngaøy 18/5 traû nôï cuõ vaø 1 phaàn nôï môùi cho Cty
B baèng TGNH ngoaïi teä 4.000USD, TGTT
15.400ñ/USD
Y/c: Tính giaù nhaäp hay xuaát ngoaïi teä, ñoàng thôøi
ñònh khoaûn caùc NVKT treân, bieát Cty söû duïng
TGTT vaø TGTT xuaát ngoaïi teä tính theo phöông
phaùp FIFO, haïch toaùn HTK theo PPKKTX, noäp
thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø.
49
2.2.4. Phương pháp hạch toán
2.2.4.2. Phương pháp hạch toán tiền mặt tại quỹ là
ngoại tệ
b. Phương pháp hạch toán
b1. Trường hợp DN sử dụng tỷ giá thực tế (TGTT)
Nếu DN đang trong quá trình hoạt động SXKD
(kể cả XDCB chưa hoàn thành)
50
Sơ đồ hạch toán ngoại tệ (sử dụng TGTT)
Doanh nghiệp đang trong quá trình hoạt
động SXKD
131
511
(1a)
1112
(1b)
515
635
Lãi
Lỗ
331
(2b)
152,153,156
(2a)
515
635
Lãi
Lỗ
51
VD: Ngaøy 2/10 DN baùn 500 caùi aùo sô mi nam,
ñôn giaù 2USD/caùi, chöa thu tieàn cuûa ngöôøi
mua (TGTT 15.000ñ/USD).
Ngaøy 10/10, DN thu tieàn baùn haøng cuûa ngaøy
2/10. TGTT 15.200ñ/USD.
52
b. Phương pháp hạch toán
b1. Trường hợp DN sử dụng tỷ giá thực tế
(TGTT)
Nếu DN trong quá trình XDCB chưa hoàn
thành (chưa phát sinh DT, CP)
Phương pháp tương tự như trên nhưng nếu
lãi CLTG liên quan đến ngoại tệ thì hạch
toán vào bên có TK413, ngược lại nếu lỗ
thì hạch toán vào bên nợ TK413
53
54
9
Sơ đồ hạch toán ngoại tệ (sử dụng TGTT)
Doanh nghiệp đang trong quá trình XDCB
chưa hoàn thành
152,153,156…
331
1112
(2)
(1)
b. Phương pháp hạch toán
b2. Trường hợp DN sử dụng tỷ giá hạch
toán (TGHT)
Ghi chú: Hiện nay Bộ Tài Chính không đề
cập đến TGHT, vì vậy phương pháp hạch
toán ở phần này chỉ để tham khảo
413
Lỗ
Lãi
55
Ñieàu chænh tyû giaù vaøo cuoái kyø caùc taøi khoaûn coù lieân
quan ñeán ngoaïi teä goàm: voán baèng tieàn, nôï phaûi
thu, nôï phaûi traû theo tyû giaù thöïc teá bình quaân lieân
ngaân haøng taïi ngaøy laäp baùo caùo taøi chính naêm.
(1) Khi ñaùnh giaù laïi caùc khoaûn muïc tieàn teä coù goác
ngoaïi teä:
- Neáu phaùt sinh laõi CLTG:
Nôï TK 1112, 1122, 131, 136, 138, 311, 315, 331
341, 342,…
Coù 413
- Neáu phaùt sinh loã CLTG
Nôï TK 413
Coù TK 1112, 1122, 131, 138, 311, 315, 331
341, 342,…
57
VD: Tại Cty TNHH Bình Minh phát sinh một số
nghiệp vụ liên quan đến ngoại tệ trong tháng
12/n như sau:
- Số dư đầu tháng của một số tài khoản:
+ TK1112: 15.200.000đ (1.000USD)
+ TK1122: 38.000.000đ (2.500USD)
+ TK131: 30.400.000đ (2.000USD) (Dư nợ
của Cty A)
+ TK331: 45.600.000đ (3.000USD) (Dư có
của Cty B)
- Số phát sinh trong tháng:
59
56
Ñieàu chænh tyû giaù vaøo cuoái kyø caùc taøi khoaûn coù lieân quan
ñeán ngoaïi teä goàm: voán baèng tieàn, nôï phaûi thu, nôï phaûi traû
theo tyû giaù thöïc teá bình quaân lieân ngaân haøng taïi ngaøy laäp
baùo caùo taøi chính naêm.
(2) Xöû lyù cheânh leäch tyû giaù do ñaùnh giaù laïi cuoái naêm
Buø tröø giöõa toång phaùt sinh nôï TK 413 vaø phaùt sinh coù TK
413 keát chuyeån vaøo chi phí taøi chính (neáu loã), doanh thu
hoaït ñoäng taøi chính (neáu laõi)
- (2a) Keát chuyeån laõi CLTG
Nôï TK 413
Coù TK 515
- (2b) K/c loã CLTG
Nôï TK 635
Coù TK 413
58
(1) Ngày 2/12 thu tiền của Cty A 1.000USD,
TGTT 15.250, nhập quỹ ngoại tệ mặt.
(2) Ngày 3/12 nhập khẩu của Cty B NVL chính,
chưa thanh toán giá CIF 5.000USD. Thuế NK
phải nộp 10%, thuế GTGT nhập khẩu phải nộp
10%, TGTT 15.300.
(3) Ngày 4/12, bán 1.200USD ngoại tệ mặt thu
tiền VNĐ về nhập quỹ, TGTT 15.300.
(4) Ngày 10/12 dùng TM VNĐ tại quỹ mua
2.000USD và gửi vào TK TGNH, TGTT 15.400.
(5) Ngày 18/12 trả nợ cũ và một phần nợ mới
cho Cty B bằng TGNH ngoại tệ 4.000USD,
TGTT 15.400.
60
10
(6) Điều chỉnh chênh lệch tỷ giá cuối năm tài
chính. Biết TGTT ngày 31/12: 15.500.
YC: Định khoản các nghiệp vụ kinh tế trên. Cho
biết TGTT xuất ngoại tệ DN tính theo PP FIFO,
hạch toán HTK theo PPKKTX, nộp thuế GTGT
theo phương pháp khấu trừ.
2.2.4.2. Phương pháp hạch toán tiền mặt tại
quỹ là vàng bạc, đá quý
Giá nhập được ghi sổ theo giá mua thực
tế
Giá xuất có thể tính theo 1 trong bốn PP:
BQGQ, NT-XT, NS-XT, thực tế đích danh
Phương pháp hạch toán
61
Sơ đồ hạch toán tiền mặt tại quỹ là vàng
bạc, đá quý
2.3.1. Chứng từ kế toán
Chứng từ sử dụng: GBC, GBN, bảng sao kê
Chứng từ gốc: UNT, UNC, LCT…
2.3.2. Sổ sách kế toán
Đối với hình thức nhật ký chung gồm các sổ:
NKC, NK đặc biệt, NK thu tiền, NK chi tiền, sổ
cái, sổ quỹ.
Đối với hình thức nhật ký chứng từ gồm: sổ
NK chứng từ số 1, bảng kê số 1, sổ cái.
Đối với hình thức chứng từ ghi sổ gồm: sổ
chứng từ ghi sổ, sổ cái, sổ quỹ.
Đối với hình thức kế toán trên máy vi tính.
111 (1113)
111, 112
338, 344
131
515
(1)
(4)
(2)
(5)
(3)
(6)
635
515
62
338, 344
144,244
331
635
63
64
2.3.3. Tài khoản sử dụng
Kết cấu và nội dung phản ánh của TK112
TK112 “TGNH”
2.3.3. Tài khoản sử dụng
Tài khoản sử dụng: TK112 “TGNH” để
theo dõi số hiện có và tình hình biến động
tăng, giảm TGNH của DN.
TK 112 có 3 TK cấp 2:
- TK1121: Tiền Việt Nam
- TK1122: Ngoaïi tệ
- TK1123: Vàng, bạc, kim khí quý, đá quý
SDĐK: Số tiền gửi tại ngân hàng đầu - Các khoản tiền gửi
kỳ
được rút ra
- Các khoản tiền gửi vào ngân hàng
- Chênh lệch tăng tỷ giá do đánh giá
lại số dư ngoại tệ cuối kỳ
Tổng số phát sinh Nợ
SDCK: Số tiền gửi tại ngân hàng cuối
kỳ
65
- Chênh lệch giảm tỷ
giá do đánh giá lại số
dư ngoại tệ cuối kỳ
Tổng số phát sinh Có
66
11
2.3.4. Phương pháp hạch toán
Sơ đồ hạch toán TGNH
111
113
131
TK112 – TGNH
(1a)
111
TK112 – TGNH
(2a)
144,244
511,515,711
(1f)
(1b)
(1c)
2.3.4. Phương pháp hạch toán
Sơ đồ hạch toán TGNH
(2e)
152,153,156,211…
(2b)
515
(1g)
121,128,221,222,228
144,244
(1d)
(2c)
138 (1381)
338 (3381)
(3a)
(3b)
311,315,331,333,338
411
(1e)
(2d)
67
68
69
70
71
72
12
MỤC TIÊU CHƯƠNG 3
CHÖÔNG 3
Sau khi nghiên cứu chương này, sinh viên sẽ:
- Hiểu được thế nào là hoạt động thương mại,
nắm được quy trình luân chuyển hàng hoá, các
phương thức tiêu thụ hàng hoá và hành vi của
thương nhân trong hoạt động thương mại.
- Hiểu được vai trò, nhiệm vụ và nguyên tắc
của kế toán mua bán hàng hoá trong DN.
- Có kỹ năng thực hiện công việc kế toán trong
hoạt động thương mại.
KEÁ TOAÙN MUA BAÙN
HAØNG HOÙA
TRONG NÖÔÙC
73
74
3.1. KHAÙI NIEÄM – NGUYEÂN TAÉC
3.1. KHAÙI NIEÄM – NGUYEÂN TAÉC
3.1.2. Nguyeân taéc
- Haøng hoaù mua vaøo phaûi haïch toaùn rieâng
trò giaù haøng hoaù nhaäp kho vaø chi phí mua
haøng phaùt sinh trong kyø.
- Haøng hoaù xuaát kho phaûi tuaân thuû
nguyeân taéc nhaát quaùn trong keá toaùn.
- Doanh thu ñöôïc ghi nhaän phaûi ñaûm baûo
nguyeân taéc phuø hôïp vôùi chi phí ñaõ taïo neân
doanh thu ñoù.
3.1.1 Khaùi nieäm
Hoaït ñoäng mua baùn haøng hoaù trong
nöôùc laø hoaït ñoäng noäi thöông trong töøng
quoác gia nhaèm thöïc hieän quaù trình löu
chuyeån haøng hoùa töø nôi saûn xuaát ñeán nôi
tieâu duøng hoă3c tiêp tu3c sản xuât.
75
3.2 NHIEÄM VUÏ CUÛA KEÁ TOAÙN MUA BAÙN HAØNG HOAÙ
TRONG NÖÔÙC
- Tuaân thuû caùc nguyeân taéc keá toaùn trong haïch toaùn quaù trình
löu chuyeån haøng hoaù.
- Phaûn aùnh ñuùng trò giaù voán cuûa haøng hoaù nhaäp kho.
- Ghi cheùp vaø phaûn aùnh kòp thôøi tình hình bieán ñoäng haøng
hoaù cuûa DN veà maët giaù trò vaø hieän vaät.
- Ghi nhaän kòp thôøi doanh thu phaùt sinh trong kyø ñoàng thôøi
theo doõi chaët cheõ caùc tröôøng hôïp ñöôïc ghi nhaän laøm giaûm
doanh thu.
- Theo doõi phaûn aùnh chi phí mua haøng phaùt sinh trong kyø vaø
löïa choïn tieâu thöùc phuø hôïp ñeå phaân boå CP mua haøng cho
haøng baùn ra cuûa töøng kyø.
- Thöïc hieän vieäc laäp döï phoøng ñ/v nhöõng haøng hoaù coù giaù
goác > giaù trò thuaàn coù theå thöïc hieän ñöôïc vaøo cuoái nieân ñoä
keá toaùn.
77
76
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3.1. Khaùi nieäm
Mua haøng laø giai ñoaïn ñaàu cuûa quaù trình löu
chuyeån haøng hoaù, laø chieác caàu noái töø SX ñeán tieâu
duøng.
Thoâng qua caùc phöông thöùc mua haøng bao
goàm:
- Mua haøng tröïc tieáp: ngöôøi mua tröïc tieáp giao
dòch mua vaø nhaän haøng taïi beân baùn.
- Mua haøng theo phöông thöùc chuyeån haøng:
ngöôøi mua seõ ñaët haøng vôùi ngöôøi baùn trong ñoù
thoaû thuaän thôøi gian, ñòa ñieåm giao haøng. Beân baùn
seõ thöïc hieän giao cho beân mua.
78
13
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3.2. Nguyeân taéc tính giaù
1. Trò giaù haøng nhaäp kho:
Trò giaù thöïc teá nhaäp haøng hoaù = Giaù mua ghi treân
hoaù ñôn – caùc khoaûn giaûm tröø
2. Chi phí mua haøng bao gồm:
- Chi phí vaän chuyeån boác dôû haøng hoùa
- Chi phí baûo quaûn haøng hoùa
- Chi phí thueâ kho baõi
- Dòch vuï phí vaø leä phí
- Khoaûn hao huït töï nhieân trong ñònh möùc.
79
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3.3. Ñieàu kieän ghi nhaän
- TH chöùng töø mua haøng veà tröôùc ñeán cuoái kyø
haøng vaãn chöa veà kho hoaëc haøng ñaõ veà nhöng
chöa kieåm nhaän nhaäp kho keá toaùn ghi vaøo khoaûn
muïc haøng mua treân ñöôøng ñi.
- CP mua haøng laø toaøn boä CP phaùt sinh lq ñeán
haøng hoaù toàn kho ñaàu kyø vaø haøng hoaù nhaäp kho
trong kyø. Do ñoù cuoái kyø keá toaùn phaûi thöïc hieän
phaân boå chi phí naøy cho soá haøng ñaõ tieâu thuï.
81
80
* Công thức phân bổ chi phí mua hàng
CP mua haøng
CP mua haøng FS
lq ñeán haøng
trong kyø
+
CP mua haøng PB
toàn kho ÑK
=
cho haøng baùn
Trò giaù (SL…) cuûa haøng hieän coøn cuoái kyø
ra
+ Trò giaù (SL) ñaõ xuaát baùn xaùc ñònh
tieâu thuï trong kyø
x
Trò giaù (SL) cuûa soá haøng ñaõ xuaát
baùn XÑ tieâu thuï trong kyø
Tuøy theo tieâu thöùc phaân boå maø thay theá trò giaù mua
thaønh soá löôïng, troïng löôïng, doanh soá…
82
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
4.5. KEÁ TOAÙN HAØNG HOÙA
CP thu mua
CP mua
CP mua
lieân quan
lq ñeán
lq ñeán
ñeán haøng hoùa = HTK
+ HTK
toàn kho cuoái
ñaàu kyø
trong kyø
kyø
3.3.3. Ñieàu kieän ghi nhaän
- Chæ ghi nhaän vaøo TK156 “haøng hoùa” ñoái vôùi
nhöõng haøng hoùa coù löu chuyeån qua kho.
- Khoâng haïch toaùn vaøo TK156 tröôøng hôïp haøng
mua veà duøng cho hoaït ñoäng SXKD.
- Keá toaùn haøng hoaù phaûi theo doõi chi tieát theo töøng
kho, töøng loaïi, nhoùm, thöù haøng hoaù.
- TH haøng veà tröôùc nhöng chöa coù ctöø keá toaùn
nhaäp kho theo giaù taïm tính. Khi nhaän ñöôïc ctöø, keá
toaùn thöïc hieän ñieàu chænh giaù taïm tính theo giaù
thöïc teá.
CP mua
lq ñeán
HTK
cuoái kyø
Chuù yù: Haøng hoùa hieän coøn cuoái kyø goàm: haøng hoùa toàn
trong kho (1561), haøng hoùa göûi ñi baùn chöa xaùc ñònh tieâu
thuï vaøo cuoái kyø (157) vaø haøng hoùa ñaõ mua nhöng ñang
coøn ñang ñi treân ñöôøng (151)
83
3.3.4. Chöùng töø keá toaùn
- Hoùa ñôn hoaëc HÑ kieâm phieáu xuaát kho
- Bieân baûn kieåm nghieäm haøng hoùa
- Phieáu giao nhaän haøng hoùa
- Phieáu nhaäp kho haøng hoùa
84
14
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3.5. Soå keá toaùn
- Soå toång hôïp (tuøy thuô3c hình thöùc keá toaùn)
- Soå chi tieát:
+ Soå chi tieát vaät lieäu saûn phaåm haøng hoùa
+ Theû kho
3.3.6. Taøi khoaûn söû duïng
TK156 coù 3 TK caáp 2:
- TK1561-Giaù mua haøng hoùa
- TK1562-Chi phí thu mua haøng hoùa
- TK1567-Haøng hoùa baát ñoäng saûn
TK151-Haøng mua ñang ñi ñöôøng
TK611-Mua haøng hoaù
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
85
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3.7. Moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû
yeáu
Sô ñoà 3.1 – Keá toaùn haøng mua trong nöôùc
111,112,331
TK1561-Giaù mua haøng hoùa
SDĐK: Trò giaù thöïc teá haøng hoùa toàn kho - Trò giaù thöïc teá HH xuaát
ñaâu kyø
kho
- Trò giaù haøng hoùa mua theo HÑ nhaäp - Caùc khoaûn giaûm giaù hay
chieát khaáu
kho
- Trò giaù HH thueâ ngoaøi GC cheá bieán
hoaøn thaønh nhaäp laïi kho
- Trò giaù HH phaùt hieän thöøa khi KK
- Trò giaù HH tieâu thuï nhaäp laïi kho do
ngöôøi mua traû laïi
- Trò giaù HH nhaän voán goùp
Tổng số phaùt sinh Nợ
Tổng số phaùt sinh Coù
SDCK: Trò giaù thöï teá haøng hoùa toàn kho
86
cuoái kyø
Sô ñoà 3.2- Keá toaùn haøng mua veà NK nhöng
chöa coù HÑ
331
1561
(3) NK theo giaù taïm tính
(1) Mua haøng trong nöôùc NK 1561
(4b) Nhaäp boå sung do giaù t. tính < giaù t.teá
(4a) Ñ/c do giaù taïm tính >giaù thuïc teá nhaäp
133
133
(2) HM göûi ñi baùn hoaëc baùn thaúng khoâng qua kho
157
632
87
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
88
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Ví duï: Cty TM Toaøn Thaéng aùp duïng phöông phaùp
KKTX, haïch toaùn thueá GTGT theo PP khaùu tröø,
trong kyø coù caùc nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh sau:
1. Chi TGNH 50.000.000ñ cho Cty A&A ñeå öùng tröôùc
mua haøng hoaù X.
2. Soá haøng hoaù thöïc nhaäp 2.000 SPX giaù chöa thueá
100.000ñ/SP, thueá GTGT 10%.Bao bì luaân chuyeån
ñi keøm tính giaù rieâng chöa thueá 2.000ñ/SP, thueá
GTGT 10%.Cty ñaõ thanh toaùn vay NH ngaân haøng
thanh toaùn toaøn boä nôï cho ngöôøi baùn sau khi tröø ñi
khoaûn ñaõ öùng tröôùc.
Bao bì luaân chuyeån ñi keøm tính giaù rieâng:
Nôï TK153
Nôï TK133
Coù TK111,112,331,…
Khi xuaát baùn keá toaùn phaân boå bao bì luaân
chuyeån vaøo CPBH.
89
90
15
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Sô ñoà 3.3- Keá toaùn haøng mua ñaõ nhaän ñöôïc hoùa ñôn
nhöng cuoái thaùng haøng chöa veà nhaäp kho
111,112,331
151
(5a) ghi nhaän giaù trò haøng
mua treân ñöôøng ñi
155,157,632
(5b) K/c trò giaù haøng mua
ñaõ veà kho, göûi thaúng ñi
baùn hoaëc baùn thaúng
133
91
Ví duï: Cty TM Tröôøng Thònh aùp duïng PPKKTX, noäp thueá
GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø, trong kyø coù tình hình
nhö sau:
1. Mua 5.000 SPA cuûa Cty TM Trieàu An, giaù mua chöa thueá
100.000ñ/SP, thueá GTGT 10%. Hai Cty thoáng nhaát duøng
tieàn kyù quyõ daøi haïn cuûa Cty TM Tröôøng Thònh
100.000.000ñ tröø vaøo tieàn haøng, soá coøn laïi thanh toaùn
baèng TGNH. Haøng hoùa treân ñöôïc xuaát thaúng göûi ñi baùn
1.000 SP, baùn tröïc tieáp giao tay ba 1.000SP, soá coøn laïi NK
haøng hoùa Cty.
2. Mua 2.000SPB cuûa Cty Phuù An, giaù mua chöa thueá
120.000ñ/SP thueá GTGT khaáu tröø 10% thanh toaùn baèng
TGNH. Soá haøng naøy ñeán cuoái thaùng vaãn chöa veà kho Cty.
3. Nhaän ñöôïc 1.000SPA ñaõ mua töø thaùng tröôùc nhöng chöa
veà NK, thaùng naøy Cty chuyeån thaúng baùn cho Cty Hoaøng
An giaù mua chöa thueá 100.000ñ/SP thueá GTGT khaáu tröø
10%.
92
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Sô ñoà 3.4-Keá toaùn caùc khoaûn chieát khaáu thanh
toaùn ñöôïc höôûng
Ví duï: Cty TM Trung Tín aùp duïng PPKKTX noäp thueá
GTGT theo PP khaáu tröø, trong thaùng coù tình hình
nhö sau:
1561
111,112,331
1. Mua 5.000 SPY cuûa Cty Toaøn Thaéng, giaù mua chöa
thueá 100.000ñ/SP, thueá GTGT 10% chöa thanh toaùn
cho ngöôøi baùn. Soá haøng treân ñöôïc nhaäp kho
3.000SP, soá coøn laïi göûi ñi baùn cho Cty Phuù An. Sau
ñoù, Cty nhaän ñöôïc hoài baùo cuûa Cty Phuù An soá haøng
göûi ñi baùn coù 1.000SP sai quy caùch. Cty ñaõ ñöôïc
Cty Toaøn Thaéng chaáp nhaän giaûm giaù cho soá haøng
naøy laø 10%.Cty ñaõ chi TGNH traû nôï cho NB sau khi
tröø ñi khoaûn giaûm giaù.
(6) Caùc khoaûn giaûm tröø FS khi mua haøng hoaù
133
515
(7) Chieát khaáu thanh toaùn ñöôïc höôûng khi mua haøng
93
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Ví duï (tt)
2. Mua 10.000 SP cuûa Cty A&A nhaäp kho, giaù mua
chöa thueá 90.000ñ/SP, thueá GTGT khaáu tröø 10%
chöa thanh toaùn cho NB. Sau ñoù Cty chi TGNH
thanh toaùn cho NB sau khi tröø ñi CKTM 2%
3. Nhaän ñöôïc 2.000 SP mua töø thaùng tröôùc cuûa Cty
Thanh An, giaù mua chöa thueá 100.000ñ/SP, thueá
GTGT 10% Cty chöa thanh toaùn. Theo bieân baûn
nhaäp kho coù 100SP keùm phaåm chaát Cty ñaõ traû laïi soá
haøng treân cho Cty Thanh An vaø chi TGNH thanh
toaùn toaøn boä soá nôï naøy
95
94
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Sô ñoà 3.5-Keá toaùn haøng hoaù ñem ñi gia coâng
1561
154
(8a) xuaát HH ñem gia coâng
1561
(8c) nhaäp haøng sau gia coâng
111,112,331
(8b) CPFS thueâ ngoaøi GC
96
16
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Ví duï: Cty TM X xuaát 1.000SP ñem gia coâng,
giaù xuaát kho cuûa SPX laø 120.000ñ/sp. Phí gia
coâng 10.000ñ/sp, thueá GTGT khaáu tröø 10%
ñöôïc thanh toaùn baèng TGNH. Coâng vieäc gia
coâng hoaøn thaønh, DN nhaäp kho SP sau gia
coâng.
Sơ đồ 3.6-Kế toaùn haøng thieáu so vôùi hoaù ñôn
111,112,331
1561
(9a): haøng mua thieáu chöa
xaùc ñònh roõ nguyeân nhaân
133
1381
1388,111,334
(9b)Xöû lyù haøng thieáu
632
97
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
98
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Ví duï: Cty TM Tröôøng An aùp duïng PPKKTX, haïch
toaùn thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø trong
thaùng coù tình hình nhö sau:
1. Nhaäp kho soá haøng mua töø thaùng tröôùc bao goàm
2.000sp, giaù chöa thueá 90.000ñ/sp. Soá thöïc nhaän
1.980sp, soá haøng thieáu chöa roõ nguyeân nhaân.
2. Mua haøng K goàm 3.000lít, giaù mua chöa thueá
50.000ñ/lít, thueá GTGT 10% chöa thanh toaùn cho
ngöôøi baùn. Khi haøng veà kho theo bieân baûn giao
nhaän, soá thöïc nhaäp 2.800lít, soá haøng thieáu chöa roõ
nguyeân nhaân. Bieát raèng hao huït trong ñònh möùc 2%.
Sô ñoà 3.7-Keá toaùn haøng thöøa so vôùi hoùa ñôn
111,112,331
133
1561
3381
(c) Xuaát haøng thöøa
Ví duï: Cty TM Tröôøng phaùt aùp duïng PPKKTX,
haïch toaùn thueá GTGT theo phöông phaùp
khaáu tröø coù tình hình trong thaùng nhö sau:
1. Mua 2.000sp cuûa Cty C&c giaù mua chöa
thueá 200.000ñ/sp thueá GTGT khaáu tröø 10%,
bao bì ñi keøm tính giaù rieâng 2.000ñ/sp, thueá
GTGT 10% chöa thanh toaùn NB. Khi HH veà
NK, theo bieân baûn giao nhaän soá haøng thöïc
nhaäp 2.100sp haøng thöøa chöa roõ nguyeân
nhaân. DN haïch toaùn giöõ hoä soá haøng treân. Sau
ñoù, NB ñoàng yù baùn luoân cho Cty soá haøng
thöøa.
101
1561
(b) Nhaäp kho haøng thöøa
traû laïi cho NB
111,112,331
(d) Mua haøng thöøa
133
99
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
1561
(a) Nhaäp haøng theo hoùa ñôn
100
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
2. Mua 1.000sp cuûa Cty An Phuù giaù chöa thueá
150.000ñ/sp, thueá GTGT 10% chöa thanh
toaùn. Theo bieân baûn nhaäp kho soá haøng thöïc
nhaäp 1.050sp soá haøng thöøa chöa roõ nguyeân
nhaân DN nhaäp kho luoân soá haøng thöøa. Sau
ñoù, ñöôïc bieát soá haøng thöøa do ngöôøi baùn xuaát
nhaàm vaø ñoàng yù baùn luoân cho Cty. Cty chi
TGNH traû nôï cho ngöôøi baùn.
102
17
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
Sô ñoà 3.8-Keá toaùn haøng mua laø BÑS
111,112,331
Sô ñoà 3.9-Keá toaùn söûa chöõa, naâng caáp BÑS
1567
133
(14) Chi mua hh BÑS ñaàu tö
154
1567
(16a) xuaát HH BÑS ñem caûi (16c) HH BÑS ñ.tö sau khi caûi
taïo, naâng caáp
taïo, naâng caáp hoaøn thaønh
nhaäp kho
1567
217
111,112,331
(15) Chuyeån BÑS ñ.tö thaønh
hh BÑS ñ.tö
(16b) CP caûi taïo naâng caáp FS
2147
103
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.3 KEÁ TOAÙN MUA HAØNG HOAÙ
3.4.1. Khaùi nieäm
Phương phap kieåm keâ ñònh kyø
151,156,157
611
(1) ÑK KC trò giaù toàn ñaàu kyø
111,112,331,…
(3) Caùc khoaûn giaûm tröø phaùt
sinh khi mua haøng
133
111,112,331,…
(2) Trò giaù haøng mua trong
kyø
133
104
151,156,157,632
(4) CK XÑ vaø KC trò giaù haøng
hoaù toàn cuoái kyø
Baùn haøng laø quaù trình luaân chuyeån haøng hoùa, keát thuùc
giai ñoan naøy haøng hoùa seõ ñöôïc luaân chuyeån ñeán ngöôøi
tieâu duøng ñeán caùc ñôn vò saûn xuaát ñeå tieáp tuïc saûn xuaát.
Caùc phöông thöùc tieâu thuï:
+ Baùn buoân
- Baùn haøng qua kho
- Baùn buoân vaän chuyeån thaúng
+ Baùn leû
+ Baùn haøng qua ñaïi lyù
+ Baùn traû chaäm, traû goùp
105
106
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4.2. Nguyeân taéc
- Keá toaùn baùn haøng tuaân thuû chuaån möïc soá 14
“Doanh thu vaø thu nhaäp khaùc’
- Dthu ñöôïc xaùc ñònh theo giaù trò hôïp lyù cuûa caùc
khoaûn ñaõ thu hoaëc seõ thu tröø (-) caùc khoaûn CKTM,
GGHB, HBBTL.
- Khi haøng hoaù ñöôïc trao ñoåi ñeå laáy haøng hoaù töông
töï veà baûn chaát vaø giaù trò thì vieäc trao ñoåi ñoù khoâng
ñöôïc coi laø giao dòch taïo ra doanh thu.
- Khi haøng hoaù ñöôïc trao ñoåi ñeå laáy haøng hoaù khoâng
töông töï thì vieäc trao ñoåi ñoù ñöôïc coi laø giao dòch
taïo ra doanh thu.
107
3.4.3. Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu
Doanh thu chæ ñöôïc ghi nhaän khi thoûa maõn caùc ñieàu kieän
sau:
- DN ñaõ chuyeån giao phaàn lôùn ruûi ro vaø lôïi ích gaén
lieàn vôùi quyeàn sôû höõu saûn phaåm hoaëc haøng hoaù cho ngöôøi
mua.
- Doanh nghieäp khoâng coøn naém quyeàn quaûn lyù HH
- Doanh thu ñöôïc xaùc ñònh töông ñoái chaéc chaén
- DN thu ñöôïc hoaëc seõ thu ñöôïc lôïi ích kinh teá töø vieäc
baùn haøng.
- Xaùc ñònh ñöôïc chi phí lieân quan ñeán giao dòch baùn
haøng.
108
18
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4.3. Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu (tt)
Nguyeân taéc ghi nhaän:
- Ñoái vôùi haøng hoùa thuoäc ñoái töôïng chòu thueá GTGT theo
phöông phaùp khaáu tröø laø giaù khoâng bao goàm thueá GTGT.
- Tröôøng hôïp DN coù doanh thu baèng ngoaïi teä phaûi quy ñoåi
ra ñoàng VN theo TGTT taïi thôøi ñieåm phaùt sinh nghieäp vuï.
- Ñoái vôùi haøng hoùa khoâng thuoäc ñoái töôïng chòu thueá
GTGT hoaëc chòu thueá GTGT theo phöông phaùp tröïc tieáp
laø toång giaù thanh toaùn bao goàm caû thueá GTGT.
- Ñoái vôùi haøng hoùa thuoäc ñoái töôïng chòu thueá TTÑB hoaëc
thueá xuaát khaåu laø toång giaù thanh toaùn bao goàm caû thueá
TTÑB vaø thueá xuaát khaåu.
109
3.4.3. Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu (tt)
Nguyeân taéc ghi nhaän:
- TH DN laø ñôn vò nhaän gia coâng saûn
phaåm, chæ ñöôïc phaûn aùnh vaøo dthu khoaûn phí
gia coâng ñöôïc höôûng, khoâng bao goàm trò giaù
vaät tö haøng hoaù nhaän gia coâng.
- Ñ/v haøng hoaù nhaän baùn ñaïi lyù, kyù göûi
theo phöông thöùc baùn ñuùng giaù höôûng hoa
hoàng thì haïch toaùn vaøo dthu khoaûn hoa hoàng
ñöôïc höôûng.
110
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4.4. Chöùng töø söû duïng
- Hoaù ñôn GTGT
- Baûng keâ haøng göûi ñi baùn ñaõ tieâu thuï
- Baùo caùo baùn haøng
- Giaáy noäp tieàn
- Chöùng töø thanh toaùn: P.thu, GBC,
LCC…
- PXK, PXKKVCNB
3.4.3. Ñieàu kieän ghi nhaän doanh thu (tt)
Nguyeân taéc ghi nhaän:
- Khi baùn haøng theo phöông thöùc traû chaäm, traû goùp
DN ghi nhaän dthu theo giaù baùn traû ngay, laõi traû chaäm
phaân boå daàn vaøo dthu HÑTC theo thôøi haïn traû chaäm phuø
hôïp vôùi thôøi ñieåm ghi nhaän dthu.
- Caùc khoaûn giaûm dthu ñöôïc theo doõi vaø haïch toaùn
rieâng.
- TH ñeán cuoái kyø soá haøng ñaõ baùn vaãn chöa ñöôïc beân
mua nhaän, trò giaù soá haøng naøy khoâng ñöôïc ghi nhaän laø
dthu maø xem nhö ngöôøi mua öùng tröôùc ñöôïc haïch toaùn
vaøo beân coù TK131. Khi haøng ñaõ giao cho beân baùn, keá
toaùn ghi nhaän soá haøng ñaõ giao vaø keát chuyeån dthu töông
öùng.
111
112
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4.5. Soå saùch keá toaùn
- Soå toång hôïp taøi khoaûn doanh thu
- Soå chi tieát taøi khoaûn doanh thu
3.4.6. Taøi khoaûn söû duïng
TK511 goàm caùc TK caáp 2:
- TK5111- Doanh thu baùn haøng hoaù
- TK5112- Doanh thu baùn caùc thaønh
phaåm
- TK5113- Doanh thu cung caáp dòch vuï
- TK5114- Doanh thu trôï caáp, trôï giaù
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
TK511-Doanh thu baùn haøng cung caáp dòch vuï
-- Số thueá TTÑB, thueá XK
phaûi noäp
- Doanh thu baùn saûn phaåm, haøng
-- Số thueá GTGT phaûi noäp cuûa hoaù, BÑS ñaàu tö cuûa DN thöïc
DN tính theo phöông phaùp tröïc hieän trong kyø keá toaùn
tieáp
- - Dthu haøng bò traû laïi, giaûm
giaù haøng baùn, CKTM KC cuoái
kyø
- KC doanh thu thuaàn vaøo TK
XÑKQKD
113
-
Tổng số phaùt sinh Nợ
Tổng số phaùt sinh Coù
114
19
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
TK512-Doanh thu baùn haøng noäi boä
TK512 – Doanh thu baùn haøng noäi boä: goàm
caùc TK caáp 2
- TK5121- Doanh thu baùn haøng hoaù
- TK5122- Doanh thu baùn caùc thaønh
phaåm
- TK5123- Doanh thu cung caáp dòch vuï
-- Trò giaù haøng baùn bò traû laïi,
khoaûn giaûm giaù haøng baùn
- Toång doanh thu baùn haøng noäi
-- Số thueá TTDÑ phaûi noäp
boä phaùt sinh trong kyø
-- Soá thueá GTGT theo PP
tröïc tieáp phaûi noäp
-- KC doanh thu baùn haøng noäi
boä vaøo TK911
-
115
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
Tổng số phaùt sinh Coù
116
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
TK632-Giaù voán haøng baùn
ù
-- Trò giaù voán haøng ñaõ baùn
trong kyø
-- Soá trích laäp döï phoøng giaûm
giaù HTK (Cheânh leäch giöõa soá
döï phoøng phaûi laäp naêm nay >
soá ñaõ laäp naêm tröôùc chöa söû
duïng heát.
Tổng số phaùt sinh Nợ
- KC giaù voán haøng ñaõ göûi ñi
baùn nhöng chöa xaùc ñònh tieâu
thuï
- Hoaøn nhaäp döï phoøng giaûm
giaù HTK (CL giöõa soá döï
phoøng phaûi laäp naêm nay < soá
ñaõ laäp naêm tröôùc)
- KC GVHB ñaõ xuaát baùn vaøo
beân Nôï TK911
3.4.7. Moät soá nghieäp vuï kinh teá phaùt sinh chuû
yeáu
3.4.7.1. Tröôøng hôïp DN aùp duïng PPKKTX
a. Keá toaùn nghieäp vuï baùn buoân haøng hoùa
- Baùn haøng qua kho:
1. Phöông thöùc tieâu thuï tröïc tieáp
Tổng số phaùt sinh Nợ
Tổng số phaùt sinh Coù
117
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
3.4. KEÁ TOAÙN TIEÂU THUÏ HAØNG HOÙA
Ví duï: Cty X aùp duïng PPKKTX, haïch toaùn
thueá GTGT theo phöông phaùp khaáu tröø.
Trong kyø xuaát baùn tröïc tieáp cho Cty K
2.000sp, giaù chöa thueá 130.000ñ/sp, thueá
GTGT 10%. Phöông thöùc thanh toaùn tröø vaøo
khoaûn kyù quyõ ngaén haïn cuûa Cty K
100.000.000ñ, soá coøn laïi thu baèng TGNH. Trò
giaù xuaát kho 100.000ñ/sp
Sô ñoà- Keá toaùn haøng hoùa thoâng qua kho
1561
632
(1a) xuaát HH tieâu thuï tröïc tieáp
511
118
111,112,131…
(1b) D.thu tieâu thuï tröïc tieáp
3331
119
120
20
- Xem thêm -