ĐẠI HỌC HOA SEN 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HOC HOA SEN
KHOA KINH TẾ THƯƠNG MẠI
ĐỀ ÁN 2
KẾ TOÁN TÀI CHÍNH
Tên đề tài:
KẾ TOÁN THUẾ
THU NHẬP CÁ NHÂN
Giảng viên hướng dẫn
Lớp
Nhóm
Sinh viên thực hiện
Thời gian thực hiện:
: Hồ Sỹ Tuy Đức
: KT101A
: 24
:
1. Nguyễn Thùy Trang
2. Đỗ Mai Hoàng Nhật
3. Nguyễn Hoàng Phương Thảo
Học kì 12.1A – Năm học 2012_2013
i
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO
TRƯỜNG ĐẠI HỌC HOA SEN
KHOA KINH TẾ THƯƠNG MẠI
ĐỀ ÁN 2
KẾ TOÁN TÀI CHÍNH
Tên đề tài:
KẾ TOÁN THUẾ
THU NHẬP CÁ NHÂN
Giảng viên hướng dẫn
Lớp
Nhóm
Sinh viên thực hiện
Thời gian thực hiện:
: Hồ Sỹ Tuy Đức
: KT101A
: 24
:
1. Nguyễn Thùy Trang
2. Đỗ Mai Hoàng Nhật
3. Nguyễn Hoàng Phương Thảo
Học kì 12.1A – Năm học 2012 _ 2013
ii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
LỜI MỞ ĐẦU
Việt Nam đang đi trên con đường đổi mới và hội nhập với nền kinh tế thế
giới. Quá trình mở cửa, hội nhập kinh tế trong khu vực tiến đến toàn cầu hoá nền
kinh tế đang dần chứng tỏ là một quy luật của loài người tiến bộ. Để bắt kịp với quá
trình này thì mỗi quốc gia phải liên tục có những cải cách nhằm làm phù hợp và
thích nghi với môi trường bên ngoài. Trong công cuộc cải cách đó, cải cách về thuế
luôn đươc các quốc gia chú trọng.
Đối với Việt Nam trong thời gian tới sau khi Việt Nam được gia nhập WTO
thì những biến đổi về cơ cấu thuế và nguồn thu ngân sách sẽ là một điều không thể
tránh khỏi. Thuế là một vấn đề nhạy cảm ở khắp mọi nơi trêdn thế giới không riêng
gì Việt Nam, thế nhưng tính trên dân số 86 triệu đa số người dân chỉ quen trả thuế
gián thu qua tiêu sài mua hàng hoá, ít người phải đóng thuế lợi tức.
Thuế thu nhập cá nhân là một sắc thuế trực thu có vai trò hết sức quan trọng.
Nó đã ra đời tương đối sớm ở các nước phát triển và ngày nay thì phát triển rộng rãi
ở hầu hết các quốc gia trên thế giới. Sự phát triển của nó đồng hành với sự phát
triển của nền kinh tế và ngày càng khằng định được vai trò, chức năng là một nguồn
thu quan trong trong ngân sách nhà nước và là công cụ góp phần đảm bảo công
bằng xã hội một cách đắc lực. Chính vì vậy, việc nghiên cứu và hoàn chỉnh pháp
lệnh thuế thu nhập cá nhân, đồng thời sớm xây dựng thành Luật thuế thu nhập cá
nhân là một việc làm cần thiết từ bây giờ.
iii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI:
Thuế là một khoản nộp bắt buộc mà các thể nhân và pháp nhân có nghĩa vụ
phải thực hiện đối với Nhà nước, phát sinh trên cơ sở các văn bản pháp luật do Nhà
nước ban hành, không mang tính chất đối giá và hoàn trả trực tiếp cho đối tượng
nộp thuế. Thuế không phải là một hiện tượng tự nhiên mà là một hiện tượng xã hội
do chính con người định ra và nó gắn liền với phạm trù Nhà nước và pháp luật.
Sự xuất hiện sản phẩm thặng dư trong xã hội là cơ sở chủ yếu để thuế tồn tại
và phát triển. Như vậy, thuế là phạm trù có tính lịch sử và là một tất yếu khách
quan, thuế ra đời xuất phát từ nhu cầu đáp ứng chức năng của Nhà nước và sự tồn
tại của thuế không tách rời quyền lực Nhà nước.
Dựa vào những yếu tố trên, biết được tầm quan trọng của kế toán thuế, nhóm
chúng tôi đã cùng nhau tìm hiểu về kế toán thuế và các văn bản qui định liên quan
nhằm củng cố kiến thức đã được học ở trường, đồng thời bổ sung thêm nhiều kiến
thức mới trong quá trình nghiên cứu đề án. Đặc biệt, nhóm chúng tôi sẽ tìm hiểu về
những điểm quan trọng trong “ Thuế Thu nhập Cá nhân”
iv
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
Bằng việc nghiên cứu các thông tư, hướng dẫn, chuẩn mực về kế toán thuế
và các văn bản qui định liên quan nhóm chúng tôi mong muốn trước hết lả củng cố
những kiến thức được học trước đây, và hơn nữa là đưa ra cái nhìn cá nhân về hệ
thống các qui định và chuẩn mực trên.
Mục tiêu nhóm đề ra là có được cái nhìn khái quát về kế toán thuế, tiếp đó
nhóm sẽ tìm hiểu về các văn bản qui định liên quan để có được những kiến thức
chuyên sâu hơn về vấn đề này nhất là thuế thu nhập cá nhân.
PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
Việc nghiên cứu được thực hiện trên các hệ thống các văn bản và qui định về
kế toán thuế, các chứng từ, sổ sách, báo cáo lên quan thuế thu nhập cá nhân ,…
được nhóm thu thập từ trong thực tế. Các tài liệu nghiên cứu về thuế thu nhập cá
nhân trong giáo trình trong thư viện nhà trường.
v
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
NHẬN XÉT- GÓP Ý
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
..................................................................................................................................
vi
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
MỤC LỤC
LỜI MỞ ĐẦU
iii
LÝ DO CHỌN ĐỀ TÀI: iv
MỤC ĐÍCH NGHIÊN CỨU
v
PHẠM VI NGHIÊN CỨU:
v
NHẬN XÉT- GÓP Ý
vi
MỤC LỤC vii
BẢNG PHÂN CÔNG CÔNG VIỆC viii
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
2
1. TỔNG QUAN VỀ THUẾ...............................................................................
.2
2. THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN......................................................................
10
3. CÁC THỦ TỤC THUẾ & THUẾ...................................................................
45
4. CÁC TÌNH HUỐNG VỀ THUẾ TNCN VÀ BIỆN PHÁP GIẢI QUYẾT,
XỬ LÝ ................................................................................................................
5. NHẬN XÉT, Ý KIẾN VỀ LUẬT THUẾ TNCN............................................
KẾT LUẬN.........................................................................................................
95
TÀI LIỆU THAM KHẢO...................................................................................
97
vii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
BẢNG PHÂN CÔNG CÔNG VIỆC
STT
Kế Hoạch Và Tiến Trình Thực Hiện
Phân Công Thực Hiện
1
Phân công công việc.
Nguyễn Thùy Trang
Đỗ mai Hoàng Nhật
2
Tìm hiểu thông tin cho đề án.
Nguyễn Hoàng Phương Thảo
3
Viết bài cho phần mở đầu
Đỗ mai Hoàng Nhật
4
Viết bài cho phần nội dụng
Nguyễn Thùy Trang
5
Viết bài phần kết luận
Nguyễn Hoàng Phương Thảo
6
Chịu Trách Nhiệm Word.
Nguyễn Thùy Trang
Đỗ mai Hoàng Nhật
7
Nguyễn Hoàng Phương Thảo
8
Nguyễn Thùy Trang
viii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
NỘI DUNG TRÌNH BÀY
1. TỔNG QUAN VỀ THUẾ
1.1
1.1.1
Những vấn đề chung
Khái niệm và vai trò
a. Khái niệm thuế:
Thuế là một khoản nộp bắt buộc mà các thể nhân và pháp nhân có nghĩa vụ phải
thực hiện đối với Nhà nước, phát sinh trên cơ sở các văn bản pháp luật do Nhà nước
ban hành, không mang tính chất đối giá và hoàn trả trực tiếp cho đối tượng nộp
thuế. Thuế không phải là một hiện tượng tự nhiên mà là một hiện tượng xã hội do
chính con người định ra và nó gắn liền với phạm trù Nhà nước và pháp luật.
Thuế do cơ quan quyền lực Nhà nước cao nhất ban hành.
Thuế là khoản nộp mang tính nghĩa vụ bắt buộc của các pháp nhân và thể nhân
đối với Nhà nước không mang tính đối giá hoàn trả trực tiếp.
Thuế là nghĩa vụ thanh toán mà các thể nhân và pháp nhân khi có các dấu hiệu
và điều kiện được quy định cụ thể trong Luật thuế thì phải thực hiện đối với Nhà
nước và được đảm bảo thực hiện bằng sự cưỡng chế của Nhà nước.
Thuế là công cụ phản ánh quan hệ phân phối lại của cải vật chất dưới hình thức
giá trị giữa Nhà nước với các chủ thể khác trong xã hội.
Nhà nước thu thuế làm phát sinh quan hệ phân phối giữa Nhà nước với các thể
nhân và pháp nhân trong xã hội. Ðối tượng của quan hệ phân phối này là của cải vật
chất được biểu hiện dưới hình thức giá trị.
b. Vai trò thuế:
Vai trò của thuế là sự biểu hiện cụ thể các chức năng của thuế trong những điều
kiện kinh tế, xã hội nhất định. Trong điều kiện nền kinh tế thị trường, với sự thay
đổi phương thức can thiệp của Nhà nước vào hoạt động kinh tế, thuế đóng vai trò
hết sức quan trọng đối với qúa trình phát triển kinh tế - xã hội. Vai trò của thuế
được thể hiện trên các khía cạnh sau đây:
ix
ĐẠI HỌC HOA SEN
·
December 19, 2012
Pháp luật thuế là công cụ chủ yếu của Nhà nước nhằm huy động tập trung một
phần của cải vật chất trong xã hội vào ngân sách Nhà nước.
Cũng như pháp luật nói chung, Pháp luật thuế có chức năng điều chỉnh các quan
hệ xã hội. Mục đích chủ yếu và quan trọng nhất cuả sự điều chỉnh quan hệ pháp luật
thu - nộp thuế là nhằm tạo lập qũy ngân sách Nhà nước. Hầu hết ở các quốc gia,
thuế là hình thức chủ yếu mà pháp luật quy định để thu ngân sách Nhà nước.
Thuế là công cụ quan trọng nhất để phân phối lại tổng sản phẩm xã hội và thu
nhập quốc dân theo đường lối xây dựng chủ nghĩa xã hội ở nước ta. Hiện nay nguồn
thu nước ngoài đã giảm nhiều, kinh tế đối ngoại chuyển thành có vay có trả. Trước
tiên, thuế là một công cụ quan trọng để góp phần ổn định trật tự xã hội, chuẩn bị
điều kiện và tiền đề cho việc phát triển lâu dài.
Với cơ cấu kinh tế nhiều thành phần, hệ thống pháp luật thuế mới được áp dụng
thống nhất giữa các thành phần kinh tế. Thuế đã điều chỉnh được hầu hết các hoạt
động sản xuất, kinh doanh, các nguồn thu nhập, mọi tiêu dùng xã hội. Ðây là nguồn
thu chính của ngân sách Nhà nước.
Pháp luật thuế là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước đối với nền kinh tế và
đời sống xã hội.
Trong điều kiện cạnh tranh của nền kinh tế vận hành theo cơ chế thị trường tất
yếu dẫn đến tình trạng suy thoái về tài chính ở một số doanh nghiệp. Ðối với những
ngành nghề, lĩnh vực sản xuất, kinh doanh cần khuyến khích, ngoài các quy định
chung, pháp luật thuế còn có các quy định ưu đãi, miễn, giảm thuế nhằm khắc phục
sự suy thoái về tài chính, tạo sự ổn định và phát triển của các doanh nghiệp.
Thuế góp phần khuyến khích khai thác nguyên liệu, vật tư trong nước để đáp
ứng nhu cầu tiêu dùng và xuất khẩu.Thông qua pháp luật thuế, Nhà nước có tác
động tích cực trong việc thúc đẩy sản xuất phát triển trên cơ sở tận dụng và sử dụng
hợp lý và có hiệu qủa các nguồn lực cuả đất nước trong việc điều chỉnh cung - cầu
và cơ cấu kinh tế.
·
Pháp luật thuế là công cụ góp phần đảm bảo sự bình đẳng giữa các thành phần
kinh tế và công bằng xã hội.
Hệ thống pháp luật thuế mới được áp dụng thống nhất chung cho các ngành
nghề, các thành phần kinh tế, các tầng lớp dân cư nhằm đảm bảo sự bình đẳng và
công bằng xã hội về quyền lợi và nghĩa vụ đối với mọi thế nhân và pháp nhân.
x
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
Sự bình đẳng và công bằng được thể hiện thông qua chính sách động viên giống
nhau giữa các đơn vị, cá nhân thuộc mọi thành phần kinh tế có những điều kiện hoạt
động giống nhau, đảm bảo sự bình đẳng và công bằng.
Vai trò điều tiết thu nhập của pháp luật thuế thể hiện ở sự tác động của pháp luật
thuế đối với các quan hệ phân phối và sử dụng thu nhập trong xã hội.
Hiện nay, xu hướng chung của các quốc gia là xây dựng các quy phạm pháp luật
thuế theo hướng hội nhập quốc tế, đơn giản hóa cơ cấu hệ thống thuế và thuế
suất...Tuy vậy, việc thực hiện xu hướng chung đó không làm triệt tiêu vai trò của
pháp luật thuế là công cụ điều tiết vĩ mô của Nhà nước trong điều kiện nền kinh tế
thị trường.
1.1.2
Lý do đánh thuế
Khi nhà nước ra đời, để có tiền chi tiêu cho sự tồn tại và hoạt động của mình,
nhà nước đã đặt ra chế độ thuế khóa do dân cư đóng góp để hình thành quỹ tiền tệ
của mình.
Tất cả mọi hoạt động của chính quyền cần phải có nguồn tài chính để chi
(đầu tiên là nuôi bộ máy nhà nước); nguồn đầu tiên đó là các khoản thu từ thuế.
Thuế là công cụ rất quan trọng để chính quyền can thiệp vào sự hoạt động
của nền kinh tế bao gồm cả nội thương và ngoại thương.
Chính quyền cung ứng các hàng hóa công cộng cho công dân, nên công
dân phải có nghĩa vụ ủng hộ tài chính cho chính quyền (vì thế ở Việt Nam và nhiều
nước mới có thuật ngữ "nghĩa vụ thuế").
Giữa các nhóm công dân có sự chênh lệch về thu nhập và do đó là chênh
lệch về mức sống, nên chính quyền sẽ đánh thuế để lấy một phần thu nhập của
người giàu hơn và chia cho người nghèo hơn (thông qua cung cấp hàng hóa công
cộng).
Chính quyền có thể muốn hạn chế một số hoạt động của công dân (ví dụ
hạn chế vi phạm luật giao thông hay hạn chế hút thuốc lá, hạn chế uống rượu) nên
đánh thuế vào các hoạt động này.
xi
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
Chính quyền cần khoản chi tiêu cho các khoản phúc lợi xã hội và phát triển
kinh tế. Các khoản thu thuế được tập trung vào Ngân sách nhà nước là những khoản
thu nhập của nhà nước được hình thành trong quá trình nhà nước tham gia phân
phối của cải xã hội dưới hình thức giá trị.
Thuế là tiền đề cần thiết để duy trì quyền lực chính trị và thực hiện các
chức năng, nhiệm vụ của nhà nước.
Thuế dựa vào thực trạng của nền kinh tế (GDP, chỉ số giá tiêu dùng, chỉ số
giá sản xuất, thu nhập, lãi suất,...).
Thuế được thực hiện theo nguyên tắc hoàn trả không trực tiếp là chủ yếu.
1.1.3
Đặc điểm và phân loại
a. Đặc điểm
Thuế do Quốc hội lập ra dưới hình thức một đạo luật – là hình thức văn bản có
tính pháp lý cao nhất do cơ quan quyền lực cao nhất, cơ quan lập pháp đặt ra.
Thuế luôn mang tính chất bắt buộc: Thuế được thu để tạo quỹ Ngân sách nhà
nước chi dùng cho việc chung, mọi công dân đủ điều kiện phải đóng thuế. Việc bỏ
ra một khoản tiền để đóng thuế không mang lại lợi ích trực tiếp cho người nộp thuế
nhưng họ vẫn phải nộp bởi nguồn thu từ thuế là nguồn thu chủ yếu của Ngân sách
nhà nước, thiếu nguồn thu này Nhà nước không thể tồn tại. Vì vậy, Nhà nước sẽ áp
dụng các biện pháp cưỡng chế đối với công dân không thực hiện nghĩa vụ nộp thuế.
Thuế mang tính chất không hoàn trả trực tiếp và tương xứng. Công dân phải
đóng thuế khi đủ điều kiện và họ không nhận được bất cứ lợi ích trực tiếp gì từ việc
đóng thuế, tuy nhiên có sự hoàn trả gián tiếp thông qua việc Nhà nước sử dụng thuế
cho các nhu cầu chung của xã hội.
Đặc điểm này của Thuế giúp ta phân biệt với phí và lệ phí, vì phí và lệ phí có
sự bù đắp, người đóng phí và lệ phí sẽ nhận được lợi ích trực tiếp từ việc đóng phí
và lệ phí.
xii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
Thuế luôn gắn với quyền lực nhà nước, là hai phạm trù không thể tách rời:
Nhà nước là chủ thể duy nhất đặt ra các khoản thuế và ngược lại thuế là phương tiện
vật chất chủ yếu để duy trì quyền lực nhà nước.
b. Phân loại
Tùy theo điều kiện và hoàn cảnh cụ thể của mỗi nước mà hệ thống pháp luật
thuế bao gồm nhiều loại thuế khác nhau. Ðể định hướng xây dựng và quản lý hệ
thống thuế, chúng ta tiến hành sắp xếp các Luật thuế có cùng tính chất thành những
nhóm khác nhau, gọi là phân loại thuế.
Phân loại thuế là việc sắp xếp các loại thuế trong hệ thống pháp luật thuế
thành những nhóm khác nhau theo những tiêu thức nhất định.
Căn cứ để phân loại thuế.
Tùy thuộc vào mục tiêu, yêu cầu của từng giai đoạn phát triển kinh tế - xã
hội mà cơ cấu và nội dung các Luật thuế có khác nhau. Cũng tùy thuộc vào cơ sở,
mục đích phân định, thông thường thuế được phân loại theo các tiêu thức sau:
Căn cứ vào tính chất của nguồn tài chính động viên vào ngân sách Nhà
nước, thuế được phân làm 2 loại: thuế trực thu và thuế gián thu.
Thuế gián thu là loại thuế mà Nhà nước sử dụng nhằm động viên một phần
thu nhập của người tiêu dùng hàng hóa, sử dụng dịch vụ thông qua việc thu thuế đối
với người sản xuất, kinh doanh hàng hóa, dịch vụ. Tính chất gián thu thể hiện ở chổ
người nộp thuế và người chịu thuế không đồng nhất với nhau. Thuế gián thu là một
bộ phận cấu thành trong giá cả hàng hoá, dịch vụ do chủ thể hoạt động sản xuất,
kinh doanh nộp cho Nhà nước nhưng người tiêu dùng lại là người phải chịu thuế.
Ở nước ta thuộc loại thuế này bao gồm: Thuế giá trị gia tăng, thuế xuất khẩu,
thuế nhập khẩu, thuế tiêu thụ đặc biệt...
Thuế trực thu là loại thuế mà Nhà nước thu trực tiếp vào phần thu nhập của
các pháp nhân hoặc thể nhân. Tính chất trực thu thể hiện ở chổ người nộp thuế theo
quy định của pháp luật đồng thời là người chịu thuế. Thuế trực thu trực tiếp động
viên, điều tiết thu nhập của người chịu thuế.
Ở nước ta thuộc loại thuế này gồm: thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu
nhập đối với người có thu nhập cao, thuế chuyển quyền sử dụng đất, thuế sử dụng
đất nông nghiệp...
xiii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
Sự phân loại thuế thành thuế trực thu và thuế gián thu có ý nghĩa quan trọng
trong việc xây dựng chính sách pháp luật thuế.
Căn cứ vào đối tượng đánh thuế.
Theo cách phân loại này thuế được chia thành:
Thuế đánh vào hoạt động sản xuất kinh doanh, dịch vụ như thuế giá trị gia
tăng.
Thuế đánh vào sản phẩm hàng hoá như thuế xuất nhập khẩu, thuế tiêu thụ
đặc biệt...
Thuế đánh vào thu nhập như thuế thu nhập doanh nghiệp, thuế thu nhập đối
với người có thu nhập cao.
Thuế đánh vào tài sản như thuế nhà đất.
Thuế đánh vào việc khai thác hoặc sử dụng một số tài sản quốc gia như thuế
tài nguyên, thuế sử dụng đất, sử dụng vốn của ngân sách Nhà nước.
Thuế khác và lệ phí, phí.
Các loại thuế trên được áp dụng cho nhiều đối tượng khác nhau để vừa phát
huy tác dụng riêng của từng loại thuế, vừa hổ trợ, bổ sung cho nhau nhằm thực hiện
một cách tổng hợp các mục tiêu và vai trò của hệ thống pháp luật thuế.
1.2
1.2.1
Bộ máy quản lý Thuế ở Việt Nam
Cơ cấu bộ máy quản lý thuế
xiv
ĐẠI HỌC HOA SEN
1.2.2
December 19, 2012
Trách nhiệm của cơ quan thuế
1. Tổ chức thực hiện thu thuế theo quy định của pháp luật.
2. Tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn pháp luật về thuế; công khai các thủ tục về
thuế.
3. Giải thích, cung cấp thông tin liên quan đến việc xác định nghĩa vụ thuế cho
người nộp thuế; công khai mức thuế phải nộp của hộ gia đình, cá nhân kinhdoanh
trên địa bàn xã, phường, thị trấn.
4. Giữ bí mật thông tin của người nộp thuế theo quy định của Luật này.
xv
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
5. Thực hiện việc miễn thuế, giảm thuế, xoá nợ tiền thuế, xóa nợ tiền phạt, hoàn
thuế theo theo quy định củaLuật này và các quy định khác của pháp luật về thuế.
6. Xác nhận việc thực hiện nghĩa vụ thuế của người nộp thuế khi có đề nghị theo
quy định của pháp luật.
7. Giải quyết khiếu nại, tố cáo liên quan đến việc thực hiện pháp luật về thuế theo
thẩm quyền.
8. Giao kết luận, biên bản kiểm tra thuế, thanh tra thuế cho đối tượng kiểm tra thuế,
thanh tra thuế và giải thích khi có yêu cầu.
9. Bồi thường thiệt hại cho người nộp thuế theo quy định của Luật này.
10. Giám định để xác định số thuế phải nộp của người nộp thuế theo yêu cầu của cơ
quan nhà nước có thẩm quyền.
1.2.3
Quyền hạn của cơ quan thuế
1. Yêu cầu người nộp thuế cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến việc xác định
nghĩa vụ thuế, số hiệu, nội dung giao dịch của các tài khoản được mở tại ngân hàng
thương mại, tổ chức tín dụng khác và giải thích việc tính thuế, khai thuế, nộp thuế.
2. Yêu cầu tổ chức, cá nhân có liên quan cung cấp thông tin, tài liệu liên quan đến
việc xác định nghĩa vụ thuế và phối hợp với cơ quan quản lý thuế để thực hiện pháp
luật về thuế.
3. Kiểm tra thuế, thanh tra thuế.
4. Ấn định thuế.
5. Cưỡng chế thi hành quyết định hành chính về thuế.
6. Xử phạt vi phạm pháp luật về thuế theo thẩm quyền; công khai trên phương tiện
thông tin đại chúng các trường hợp vi phạm pháp luật về thuế.
7. Áp dụng biện pháp ngăn chặn và bảo đảm việc xử lý vi phạm pháp luật về thuế
theo quy định của pháp luật.
8. Ủy nhiệm cho cơ quan, tổ chức, cá nhân thu một số loại thuế vào ngân sách nhà
nước theo quy định của Chính phủ.
xvi
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
2. THUẾ THU NHẬP CÁ NHÂN
2.1 Những vấn đề chung về Thuế TNCN
Khái niệm, cơ chế hoạt động, vai trò thuế TNCN
a. Khái niệm
Thuế thu nhập cá nhân đã được áp dụng từ lâu ở các nước phát triển, đối tượng
nộp thuế này là mọi dân cư trong nước và người nước ngoài có thu nhập phát sinh ở
nước sở tại không phân biệt nghề nghiệp và địa vị xã hội. Ðồng thời, tùy theo tính
chất của các khoản thu nhập cá nhân, người ta chia thu nhập làm hai loại: thu nhập
thường xuyên và thu nhập không thường xuyên để tính thuế cho phù hợp. Lần đầu
tiên ở Anh vào năm 1799 thuế thu nhập cá nhân được đưa vào thực hiện như một
hình thức thu tạm thời nhằm mục đích trang trải cho cuộc chiến tranh chống Pháp
và được chính thức áp dụng vào năm 1942. Sau đó nhiều nước tư bản phát triển
khác cũng áp dụng thuế này như: ở Nhật năm 1887, Ðức 1899, Mỹ 1903, pháp 1916
và Liên Xô năm 1922.
Hiện nay trên thế giới có 02 phương pháp đánh thuế: Có nước tính thuế vào
từng khoản thu nhập thực tế của mỗi cá nhân, có nước tính thuế trên tổng thu nhập
của cả hộ gia đình.
Cách thứ nhất được áp dụng phổ biến ở Anh, Nhật, Thụy Ðiển, các nước
Châu Phi, Liên Xô, Hunggari, Tiệp khắc…Ưu điểm của cách này là đơn giản, dễ
thực hiện, đảm bảo thu kịp thời vào ngân sách Nhà nước. Nhưng có nhược điểm là
chưa đảm bảo yêu cầu phân phối lại thu nhập quốc dân qua thuế sao cho có hiệu
qủa và đáp ứng được sự công bằng xã hội và nhất là đối với những cá nhân có nhiều
khẩu ăn theo.
Cách thứ hai được áp dụng ở Pháp, Hà Lan…Các chuyên gia cho rằng cách
này công bằng hơn về mặt đạo đức xã hội nhưng không kịp thời vì mỗi gia đình đều
có ít nhất hai người trở lên. Ðã có nhiều người thì sẽ có nhiều khoản thu nhập khác
nhau, do đó phải mở sổ sách kế toán, theo dõi từng nguồn thu nhập và phải đối
xvii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
chiếu với nơi phát sinh thu nhập, vì có nhiều phức tạp nên rất ít quốc gia áp dụng
cách thứ hai.
Như vậy, thuế thu nhập cá nhân là lại thuế trực thu đánh vào thu nhập chính
đáng của từng cá nhân.
Vai trò
Góp phần tăng nguồn thu cho ngân sách Nhà nước
Sự giảm dần các loại thuế xuất nhập khẩu do yêu cầu tự do hóa thương mại
nên thuế thu nhập cá nhân ngày càng trở thành nguồn thu quan trọng cho ngân sách
Nhà nước. Nền kinh tế nước ta ngày càng phát triển, thu nhập bình quân đầu người
của cá nhân ngày càng tăng từ đó thuế thu nhập cá nhân sẽ góp phần quan trọng vào
việc tăng thu cho ngân sách Nhà nước.
Góp phần thực hiện công bằng xã hội
Thông thường, thuế thu nhập cá nhân chỉ đánh vào thu nhập cao hơn mức khởi
điểm thu nhập chịu thuế, không đánh thuế vào những cá nhân có thu nhập vừa đủ
nuôi sống bản thân và gia đình ở mức cần thiết. Thêm vào đó khi thu nhập cá nhân
tăng lên thì tỷ lệ thu thuế cũng tăng thêm. Ơớ nhiều nước còn có quy định miễn,
giảm thuế cho những cá nhân mang gánh nặng xã hội.
Ở nước ta hiện nay, thu nhập của các tầng lớp nhân dân có sự chênh lệch nhau,
số đông dân cư có thu nhập còn thấp, nhưng cũng có một số cá nhân có thu nhập
khá cao, nhất là những cá nhân làm việc trong các doanh nghiệp có vốn đầu tư nước
ngoài, trong khu chế xuất hoặc có một số cá nhân người nước ngoài làm việc tại
Việt Nam. Mặc dù thuế thu nhập cá nhân chưa mang lại số thu lớn cho ngân sách
Nhà nước, song xét trên phương diện công bằng xã hội và phương diện công cụ
quản lý vĩ mô của Nhà nước thì thuế thu nhập cá nhân có vị trí cực kỳ quan trọng,
do đó việc điều tiết thuế thu nhập đối với những người có thu nhập cao là cần thiết,
đảm bảo thực hiện chính sách công bằng xã hội.
xviii
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
Đối tượng nộp thuế
Theo quy định tại Điều 2 của Luật Thuế thu nhập cá nhân, Điều 2 của Nghị
định số 100/2008/NĐ-CP ngày 8/9/2008 của Chính phủ quy định chi tiết một số
điều của Luật Thuế thu nhập cá nhân (sau đây gọi tắt là Nghị định số 100/2008/NĐCP), đối tượng nộp thuế thu nhập cá nhân bao gồm cá nhân cư trú và cá nhân không
cư trú có thu nhập chịu thuế theo quy định tại Điều 3 của Luật Thuế thu nhập cá
nhân và Điều 3 của Nghị định số 100/2008/NĐ-CP. Phạm vi xác định thu nhập chịu
thuế của đối tượng nộp thuế như sau:
Đối với cá nhân cư trú, thu nhập chịu thuế là thu nhập phát sinh trong và ngoài
lãnh thổ Việt Nam, không phân biệt nơi trả và nhận thu nhập.
Đối với cá nhân không cư trú, thu nhập chịu thuế là thu nhập phát sinh tại Việt
Nam, không phân biệt nơi trả và nhận thu nhập.
a. Cá nhân cư trú là người đáp ứng một trong các điều kiện sau đây:
Có mặt tại Việt Nam từ 183 ngày trở lên tính trong một năm dương lịch hoặc
trong 12 tháng liên tục kể từ ngày đầu tiên có mặt tại Việt Nam, trong đó, ngày đến
và ngày đi được tính là 01 (một) ngày. Ngày đến và ngày đi được xác định căn cứ
vào chứng thực của cơ quan quản lý xuất nhập cảnh trên hộ chiếu (hoặc giấy thông
hành) của cá nhân đó khi đến và khi rời Việt Nam. Trường hợp nhập cảnh và xuất
cảnh trong cùng một ngày thì được tính chung là một ngày cư trú.
Có nơi ở thường xuyên tại Việt Nam theo một trong hai trường hợp sau:
Có nơi ở đăng ký thường trú theo quy định của pháp luật về cư trú:
Đối với công dân Việt Nam: nơi ở đăng ký thường trú là nơi công dân
sinh sống thường xuyên, ổn định không có thời hạn tại một chỗ ở nhất định
và đã đăng ký cư trú theo quy định của Luật cư trú.
xix
ĐẠI HỌC HOA SEN
December 19, 2012
Đối với người nước ngoài: nơi ở thường xuyên của người nước ngoài là
nơi đăng ký và được ghi trong Thẻ thường trú hoặc Thẻ tạm trú do cơ quan
có thẩm quyền thuộc Bộ Công an cấp.
Có nhà thuê để ở tại Việt Nam theo quy định của pháp luật về nhà ở, với thời
hạn của hợp đồng thuê từ 90 ngày trở lên trong năm tính thuế, cụ thể như sau:
Cá nhân chưa hoặc không có nơi ở được đăng ký thường trú, hoặc không
được cấp Thẻ thường trú, Thẻ tạm trú theo hướng dẫn nêu trên, nhưng có
tổng số ngày thuê nhà theo hợp đồng thuê từ 90 ngày trở lên trong năm tính
thuế cũng thuộc đối tượng là cá nhân cư trú, kể cả trường hợp thuê ở nhiều
nơi.
Nhà thuê để ở bao gồm cả trường hợp ở khách sạn, ở nhà khách, nhà
nghỉ, nhà trọ, ở nơi làm việc, ở trụ sở cơ quan,... không phân biệt cá nhân tự
thuê hay người sử dụng lao động thuê cho người lao động.
b.
Cá nhân không cư trú là người không đáp ứng điều kiện nêu tại khoản
trên.
c.
Đối tượng nộp thuế trong một số trường hợp cụ thể được xác định như
sau:
Đối với cá nhân có thu nhập từ kinh doanh (sau đây gọi là cá nhân kinh doanh)
Trường hợp chỉ có một người đứng tên trong đăng ký kinh doanh thì đối
tượng nộp thuế là cá nhân đứng tên trong đăng ký kinh doanh.
Trường hợp nhiều người cùng đứng tên trong đăng ký kinh doanh (nhóm cá
nhân kinh doanh), cùng tham gia kinh doanh thì đối tượng nộp thuế được xác định
là từng thành viên có tên ghi trong đăng ký kinh doanh.
Trường hợp trong một hộ gia đình có nhiều người cùng tham gia kinh doanh
nhưng chỉ có một người đứng tên trong đăng ký kinh doanh thì đối tượng nộp thuế
được xác định là người đứng tên trong đăng ký kinh doanh.
xx
- Xem thêm -