Tài liệu Kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại công ty cp giầy hải dương

1 LỜI MỞ ĐẦU 1. Sự cần thiết của đề tài. Trong thời kỳ kinh tế đang rơi vào tình trạng khủng hoảng, mỗi doanh nghiệp đều phải có hướng đi cho riêng mình trước hết để tồn tại và hơn thế nữa tạo được vị trí vững chắc cho chính m ình. Để tồn tại và phát triển doanh nghiệp phải tự chủ trong mọi hoạt động kinh doanh từ việc thu hút vốn, sử dụng vốn thế nào cho có hiệu quả, tổ chức sản xuất v à tiêu thụ sản phẩm. Trong cùng một ngành, một lĩnh vực kinh doanh có nhiều doanh nghiệp c ùng hoạt động và giữa chúng có sự cạnh tranh gay gắt, để có thể cạnh tranh tr ên thị trường thì chất lượng sản phẩm, mấu mã kiểu dáng và giá cả của sản phẩm là những yếu tố tác động đến sự th ành công của doanh nghiệp. Việc thay đổi chất lượng của sản phẩm được tiến hành thực hiện trong thời gian dài và có tầm chiến lược được nghiên cứu trong quyết định dài hạn. Đối với các quyết định ngắn hạn thì việc cải tiến mẫu mã, kiểu dáng và hạ giá thành sản phẩm được các nhà quản lý tính đến trước tiên. Đây được coi là nhân tố quan trọng quyết định đến sự thành công của doanh nghiệp trong cạnh tranh tr ên thị trường. Biện pháp tính đến đầu tiên của nhà quản trị doanh nghiệp là hạ giá thành sản phẩm. Để làm được điều này, doanh nghiệp phải quản lý chặt chi phí phát sinh và đưa ra các biện pháp để giảm các chi phí không cần thiết, tránh lãng phí. Kế toán chi phí và hạ giá thành là khâu quan trọng và trọng tâm trong công tác kế toán trong doanh nghiệp sản xuất. Việc tiết kiệm chi phí v à hạ giá thành sản phẩm sẽ làm tăng lợi nhuận cũng như tạo sức cạnh tranh cho sản phẩm trên thị trường. Cho nên trong thời gian thực tập tại công ty CP Giầy Hải Dương em đã lựa chọn đề tài “ Kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm tại công ty CP Giầy Hải Dương ”. 2 2. Mục đích nghiên cứu Mục đích chính mà em chọn đề tài này để đánh giá thực tế về công tác kế toán chi phí và tính gía thành tại công ty . Ngoài ra, còn xem xét thực tế công ty đã áp dụng đúng chế độ kế toán hiện hành hay chưa, điểm mạnh, điểm yếu, để từ đó có những biện pháp cụ thể để hoàn thiện công tác kế toán, có những biện pháp hạ giá thành hữu hiệu, cần thiết cho các nhà quản trị. Hơn thế nữa, trong quá trình thực tập em có thể rút ra những kinh nghiệm để cho công việc thực tế sau này. 3. Phương pháp nghiên cứu. Sử dụng phương pháp nghiên cứu như : + Quan sát : xem xét tận mắt các công việc, các tiến trình thực hiện của bộ phận kế toán tài vụ. +Thống kê lại số liệu thu thập số liệu + Phân tích : thông qua số liệu thu thập được tiến hành phân tích số liệu đưa ra các nhận định. + Phỏng vấn trực tiếp những người tham gia làm công tác kế toán tại công ty. Đây được coi là biện pháp cần thiết nhất trong qúa trình thực tế tại công ty. 4. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu Trong quá trình thực tập em đã nghiên cứu công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành SP tại công ty CP Giầy Hải Dương ở quý IV năm 2007. 5. Nội dung và kết cấu đề tài. Nôị dung của đề tài gồm 3 phần cụ thể như sau : Phần I : Lý luận cơ bản về tổ chức kế toán chi phí và tính giá thành ở doanh nghiệp sản xuất. Phần II : Tình hình thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty CP Giầy Hải Dương. Phần III : Một số biện pháp để hạ giá thành sản phẩm. 3 PHẦN I : LÝ LUẬN CƠ BẢN VỀ TỔ CHỨC KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ TÍNH GIÁ THÀNH Ở DOANH NGHIỆP SẢN XUẤT 1.1 Sự cần thiết phải tổ chức kế toán chi phí sản xuất v à tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất Một doanh nghiệp để hoạt động sản xuất kinh doanh có hiệu quả th ì phải sử dụng nhiều công cụ quản lý khác nhau. Trong đó công tác kế toán đ ược coi là một công cụ quan trọng và hiệu quả nhất. Kế toán CPSX v à giá thành sản phẩm được coi là có ý nghĩa thiết thực nhất, việc quản lý tốt chi phí sản xuất sẽ làm giảm chi phí sản xuất tức là làm giảm giá thành sản xuất. Điều đó có ý nghĩa lớn trong điều kiện cạnh tranh và hội nhập hiện nay. Việc quản lý tôt chi phí sản xuất phải đi đôi với việc cải tiến chất l ượng, mẫu mã sản phẩm…..phù hợp với thị hiếu người tiêu dùng. Về phía người tiêu dùng ngoài việc quan tâm đến mẫu mã, chất lượng, kiểu dáng họ còn chú ý đặc biệt đến giá cả sản phẩm. Như chúng ta đã biết, giá thành là bộ phận chủ yếu cấu thành nên giá cả sản phẩm và cũng là căn cứ để nhà sản xuất định giá bán của sản phẩm. Kế toán chi phí sản xuất v à tính giá thành sản phẩm là một trong những chỉ tiêu quan trọng phản ánh hiệu quả sản xuất của doanh nghiệp. Do vậy, chúng ta cần thiết phải tổ chức tốt công tác kế toán chi phí sản xuất v à tính giá thành sản phẩm trong mỗi doanh nghiệp. 1.1.1 Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1.1.1.1 Chi phí sản xuất Hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp được tiến hành khi có đầy đủ ba yếu tố: tư liệu lao động, đối tượng lao động và sức lao động. Hiện nay các nhà kinh tế đưa ra những quan điểm khác nhau về chi phí, theo chuẩn mực kế toán Việt Nam( chuẩn mực số 01 ): Chi phí là tổng giá trị các khoản làm giảm lợi ích kinh tế trong kỳ kế toán dưới hình thức các khoản tiền chi ra, 4 các khoản khấu trừ tài sản hoặc phát sinh các khoản nợ dẫn đến làm giảm vốn chủ sở hữu, không bao gồm các khoản phân phối cho cổ đông hoặc chủ sở hữu. Chi phí bao gồm chi phí sản xuất kinh doanh phát sinh trong quá trình hoạt động kinh doanh thông thường của doanh nghiệp và các chi phí khác. Vậy CPSX chỉ là một khâu trong quá trình kinh doanh. CPSX là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các hao phí về lao động sống, lao động vật hoá cà các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành hoạt động sản xuất trong một thời kỳ nhất định. CPSX có các đặc điểm : vận động, thay đổi không ngừng, mang tính đa dạng và phức tạp của ngành nghề sản xuất, quy trình sản xuất. 1.1.1.2 Giá thành sản phẩm Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ các khoản hao phí về lao động sống và lao động vật hoá có liên quan đến khối lượng sản phẩm dịch vụ, lao vụ hoàn thành 1.1.2 Yêu cầu quản lý đối với chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp Một nguyên tắc mà doanh nghiệp nào cũng phải thực hiện đó là phải đảm bảo lấy thu nhập bù đắp đủ chi phí bỏ ra, phải bảo toàn vốn và có lợi nhuận. Đứng trên góc độ nhà quản lý, việc cung cấp thông tin đầy đủ về CPSX và gía thành sản phẩm giúp nhà quản trị ra quyết định đúng đắn, kịp thời và thích hợp; thiếu thông tin về chi phí sản xuất và gía thành sản phẩm sẽ gây ra việc bị động trong sản xuất và công tác quản trị sẽ gặp khó khăn. Yêu cầu đặt ra là quản lý, tính toán CPSX đúng với thực tế những chi phí bỏ vào sản xuất. Tiết kiệm chi phí, hạ giá thành sản phẩm là điều kiện quan trọng tạo cho doanh nghiệp ưu thế trong cạnh tranh. 5 1.1.3 Nhiệm vụ của kế toán chi phí sản xuất v à tính giá thành sản phẩm trong doanh nghiệp sản xuất. - Tính toán và phân bổ một cách chính xác, đầy đủ kịp thời tình hình phát sinh chi phí sản xuất ở các bộ phận sản xuất, cũng như trong phạm vi toàn doanh nghiệp gắn liền với các loại chi phí sản xuất khác nhau cũng như theo từng loại sản phẩm được sản xuất. - Tính toán chính xác, kịp thời giá thành của từng loại sản phẩm được sản xuất. - Kiểm tra chặt chẽ tình hình thực hiện các định mức tiêu hao và dự toán chi phí nhằm phát hiện kịp thời các hiện tượng lãng phí, sử dụng chi phí không đúng kế hoạch, sai mục đích. - Lập báo cáo về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, tham gia phân tích tình hình thực hiện kế hoạch giá thành để đề xuất biện pháp, tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành sản phẩm 1.2 Phân loại chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm 1.2.1 Phân loại chi phí sản xuất 1.2.1.1 Phân loại chi phí SXKD theo chức năng hoạt động a. Chi phí cho hoạt động sản xuất kinh doanh thông th ường  Chi phí sản xuất : gồm lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác cho doanh nghiệp đã bỏ ra liên quan đến chế tạo sản phẩm trong một kỳ nhất định, được biểu hiện bằng tiền, CPSX của doanh nghiệp gồm :  Chi phí NVLTT : gồm chi phí về vật liệu chính, vật liệu phụ, nhiên liệu, bán thành phẩm mua ngoài sử dụng trực tiếp cho qúa trình sản xuất chế tạo sản phẩm, thực hiện các công việc lao dịch vụ.  Chi phí nhân công trực tiếp : gồm chi phí về tiền lương và các khoản trích theo lương, các khoản phụ cấp của nhân công trực tiếp. 6  Chi phí sản xuất chung : gồm các khoản chi phí sử dụng trong qúa trình quản lý và phục vụ sản xuất phát sinh tại các bộ phận sản xuất như : các phân xưởng, tổ đội sản xuất. CPSX chung được theo dõi chi tiết cho từng loại như : chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu, chi phí công cụ dụng cụ, chi phí khấu hao tài sản cố định, chi phí dịch vụ mua ngoài, chi phí khác bằng tiền.  Chi phí ngoài sản xuất : gồm chi phí bán hàng và chi phí quản lý doanh nghiệp.  Chi phí hoạt động tài chính : chi phí lãi tiền vay, lãi mua hàng trả chậm, lãi thuê tài sản thuê tài chính, lỗ bán ngoại tệ, chiết khấu thanh toán cho người mua, lỗ tỷ giá, dự phòng giảm giá đầu tư chứng khoán và các khoản chi phí hoạt động đầu tư tài chính khác. b. Chi phí cho hoạt động khác : - Chi phí thanh lý nhượng bán TSCĐ và giá trị còn lại của TSCĐ thanh lý, nhượng bán TSCĐ. - Tiền phạt do vi phạm hợp đồng kinh tế, bị phạt thuế, truy nộp thuế . - Chênh lệch do đánh giá lại vật tư, hàng hoá, TSCĐ đưa đi góp vốn liên doanh, đầu tư vào công ty liên kết, đầu tư dài hạn khác. - Các khoản do kế toán bị nhầm hoặc bỏ sót khi ghi sổ kế toán. - Các khoản chi phí khác. 1.2.1.2 Phân loaị chi phí SXKD theo mối quan hệ với các khoản mục tr ên báo cáo tài chính - Chi phí sản phẩm : là những chi phí gắn liền với giá trị của các loại sản phẩm được sản xuất ra hay được mua vào. Đây là các loại tài sản của doanh nghiệp, khi doanh nghiệp bán những tài sản này thì các chi phí sản phẩm gắn liền với giá trị của tài sản mới được trừ ra khỏi doanh thu để tính lãi dưới chỉ tiêu “ gía vốn hàng bán ”. 7 - Chi phí thời kỳ : là những chi phí không dược tính vào giá trị của các loại sản phẩm được sản xuất ra hay được mua vào nên được xem là chi phí hoạt động của từng kỳ kế toán và sẽ được khấu trừ hết vào doanh thu của kỳ mà nó phát sinh để tính lãi (lỗ) trong kỳ như : chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp. 1.2.1.3 Phân loại chi phí theo cách ứng xử của chi phí - Biến phí : là những chi phí có thể thay đổi theo tỷ lệ thuận với sự thay đổi của khối lượng công việc, sản phẩm hoàn thành. - Định phí : là những chi phí về nguyên tắc không thay đổi theo tỷ lệ thuận với sự thay đổi của khối lượng công việc, sản phẩm hoàn thành. - Chi phí hỗn hợp : là chi phí bao gồm cả yếu tố của biến phí và định phí. Ở mức độ hoạt động này chi phí hỗn hợp thể hiện đặc điểm định phí, còn ở mức độ hoạt động khác nó thể hiện đặc điểm của biến phí. 1.2.1.4 Phân loại chi phí sản xuất theo khả năng quy nạp chi phí v ào các đối tượng kế toán chi phí. - Chi phí trực tiếp : là những chi phí có thể tính trực tiếp vào chỉ tiêu giá thành của từng loại sản phẩm. - Chi phí gián tiếp : là những chi phí có liên quan đến nhiều loại sản phẩm khác nhau và được tính vào chỉ tiêu giá thành của từng loại sản phẩm thông qua phương pháp phân bổ gián tiếp thích hợp. 1.2.1.5 Các nhận diện khác về chi phí.  Chi phí chìm : là những khoản chi phí đã xảy ra và không thể tránh được ở mọi phương án đầu tư.  Chi phí chênh lệch : là những khoản chi phí có ở phương án này nhưng không có hoặc chỉ có một phần ở phương án khác. 8  Chi phí cơ hội : là khoản lợi ích bị mất đi do chọn phương án hay hành động này thay vì chọn phương án hay hành động khác ( là phương án hay hành động tối ưu nhất có thể lựa chọn so với các phương án được chọn )  Chi phí kiểm soát được và chi phí không kiểm soát được - Chi phí kiểm soát được : ở một cấp nào đó là những khoản chi phí mà cấp đó có quyền ra quyết định đối với nó. - Chi phí không kiểm soát được ở một cấp nào đó là các khoản chi phí mà cấp đó không có quyền quyết định đối với chi phí đó. 1.2.2 Phân loại giá thành sản phẩm. 1.2.2.1 Căn cứ vào thời điểm tính giá thành : giá thành được chia lam 3 loại sau:  Giá thành kế hoạch : là loại giá thành được xác định trước khi bắt đầu sản xuất của kỳ kế hoạch, dựa trên các định mức và dự toán của kỳ kế hoạch. Giá thành kế hoạch được coi là mục tiêu mà doanh nghiệp phải cố gắng thực hiện hoàn thành nhằm thực hiện hoàn thành mục tiêu chung của doanh nghiệp.  Giá thành định mức : là giá thành được xác định trên cơ sở các định mức chi phí hiện hành tại từng thời điểm nhất định trong kỳ kế hoạch. Giá thành định mức được xem là căn cứ kiểm soát tình hình thực hiện các định mức tiêu hao các yếu tố vật chất khác nhau phát sinh trong quá trình sản xuất.  Giá thành thực tế : là giá thành được xác định trên cơ sở các khoản hao phí thực tế phát sinh trong kỳ để thực hiện quá trình sản xuất sản phẩm 1.2.2.2 Căn cứ vào nội dung cấu thành nên giá thành Giá thành được chia làm 2 loại  Giá thành sản xuất : trong quá trình sản xuất gồm 3 khoản mục chi phí : chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp, chi phí sản xuất chung. 9  Giá thành toàn bộ : giá thành đầy đủ bao gồm giá thành sản xuất và chi phí ngoài sản xuất của sản phẩm. 1.2.3 Mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm đều là biểu hiện bằng tiền cho một lượng giá trị hao phí lao động sống, lao động vật hoá và các chi phí cần thiết khác mà doanh nghiệp đã bỏ ra trong quá trình sản xuất. Nhưng CPSX giữa các kỳ không đều nhau nên CPSX và giá thành sản phẩm cũng có sự khác biệt. + Về phạm vi : CPSX gắn với một kỳ nhất định còn giá thành sản phẩm lại gắn với một khối lượng sản phẩm công việc hoàn thành + Về lượng : Sự khác biệt thể hiện qua công thức sau : Tổng giá thành = CPSX dở dang + CPSX phát sản phẩm đầu kỳ sinh trong kỳ - CPSX dở dang cuối kỳ Ta thấy, CPSX và giá thành sản phẩm khác nhau khi có sản phẩm dở dang đầu kỳ hoặc cuối kỳ ( trường hợp đặc biệt : CPSX dở dang đầu kỳ bằng CPSX dở dang cuối kỳ ), hoặc trong một số trường hợp giá thành không bao gồm chi phí cho sản phẩm hỏng, một phần chi phí cố định không được tính vào giá thành. Nói đến CPSX là nói đến việc tiêu dùng yếu tố đầu vào của quá trình sản xuất để tạo ra sản phẩm, còn giá thành sản phẩm đề cập đến hao phí gắn với kết quả của quá trình sản xuất. Do vậy, chúng có mối quan hệ mật thiết với nhau, kế toán tập hợp chi phí sản xuất là cơ sơ để tính giá thành sản phẩm, khi tiết kiệm chi phí sản xuất sẽ hạ giá thành sản phẩm, hạ giá thành sản phẩm là một lợi thế trong cạnh tranh của doanh nghiệp trên thị trường hiện nay. 10 1.3 Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất v à đối tượng tính giá thành sản phẩm 1.3.1 Đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất 1.3.1.1 Khái niệm : là xác định giới hạn về mặt phạm vi mà chi phí cần được tập hợp. Để phục vụ cho việc kiển soát chi phí và tính giá thành sản phẩm. Tuỳ theo đặc điểm về tổ chức sản xuất, về quy trình sản xuất cũng như đặc điểm sản xuất sản phẩm mà đối tượng hạch toán chi phí có thể là : + Theo đối tượng chịu chi phí : sản phẩm, nhóm sản phẩm, chi tiết bộ phận, đơn đặt hàng. + Theo nơi phát sinh chi phí : phân xưởng, tổ đội, quy trình công nghệ, toàn doanh nghiệp. 1.3.1.2 Căn cứ xác định đối tượng tập hợp chi phí sản xuất : - Đặc điểm sản xuất của doanh nghiệp - Đặc điểm tổ chức sản xuất - Yêu cầu và trình độ quản lý của doanh nghiệp - Kết hợp tạo điều kiện thuận lợi cho công tác tính giá thành sản phẩm 1.3.1.3 Ý nghĩa Là căn cứ cho kế toán mở sổ chi tiết CPSX theo từng đối tượng kế toán chi phí sản xuất, làm cơ sở cho việc tập hợp CPSX, phục vụ cho yêu cầu phân tích kiểm tra chi phí, giám sát việc tiết kiệm CPSX, tạo điều kiện xác định đúng đắn kết quả hạch toán kinh tế nội bộ trong doanh nghiệp, đồng thời phục vụ cho việc tính giá thành sản phẩm. 1.3.2 Đối tượng tính giá thành 1.3.2.1 Khái niệm Đối tượng tính giá thành sản phẩm là những kết quả sản xuất nhất định đòi hỏi phải xác định tổng giá thành và giá thành đơn vị. Tuỳ theo đặc điểm 11 sản xuất sản phẩm mà đối tượng tính giá thành sản phẩm có thể là : sản phẩm, bán thành phẩm, lao vụ hay công việc hoàn thành…. Do việc tính giá thành trên một kết quả sản xuất nhất định cụ thể do đó đơn vị tính giá thành phải là đơn vị được thừa nhận trong nền kinh tế quốc dân : m, kg, tấn, m3… 1.3.2.2 Căn cứ đối tượng xác định đối tượng tính giá thành : - Nhiệm vụ mặt hàng sản xuất được giao. - Tính chất quy trình công nghệ và phương pháp sản xuất sản phẩm. - Đặc điểm sản xuất. - Yêu cầu quản lý và trình độ kế toán. 1.3.3 Mối quan hệ giữa đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất v à đối tượng tính giá thành sản phẩm Một đối tượng kế toán tập hợp chi phí có thể bao gồm nhiều đối tượng tính giá thành hoặc ngược lại một đối tượng tính gía thành có thể bao gồm nhiều đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Xét về bản chất thì chúng đều là phạm vi, giới hạn của chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm. Do vậy, đối tượng kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm có mối quan hệ chặt chẽ với nhau xuất phát từ mối quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm, nhà quản trị cần xem xét tính hợp lý giữa đối tượng tập hợp chi phí và đối tượng tính giá thành sao cho phù hợp với đơn vị của mình. 1.4 Kế toán tập hợp chi phí sản xuấ t - Phương pháp tập hợp CPSX trực tiếp : chi phí sản xuất liên quan đến tưng đối tượng tập hợp CPSX và tập hợp trực tiếp cho từng đối tượng tập hợp chi phí sản xuất. - Phương pháp tập hợp CPSX gián tiếp : đối với chi phí cơ bản có liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí khác nhau mà công tác ghi chép ban 12 đầu không thể chi tiết cho từng đối tượng tập hợp chi phí riêng biệt thì phải áp dụng phương phấp phân bổ gián tiếp. Tức là kế toán phải tập hợp các chi phí cơ bản có liên quan đến nhiều đối tượng khác nhau theo từng khoản mục chi phí sau đó chọn tiêu thức phân bổ thích hợp để phân bổ các chi phí này cho các đối tượng có liên quan. Thời điểm tính toán phân bổ có thể cuối kỳ tính một lần hoặc nhiều lần trong một kỳ tuỳ theo yêu cầu quản lý và điều kiện cụ thể. Phương pháp phân bổ : + Xác định hệ số phân bổ Tổng chi phí thực tế cần phân bổ Hệ số phân bổ = Tổng tiêu thức phân bổ của các đối tượng hạch toán + Tính số chi phí thực tế cần phân bổ cho mỗi đối tượng hạch toán : Chi phí thực tế phân = tiêu thức phân bổ X hệ số phân bổ bổ cho đối tượng i cho đối tượng i 1.4.1 Kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo khoản mụ c 1.4.1.1 Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp a. Nội dung và nguyên tắc .  Nội dung : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp là các chi phí nguyên liệu, vật liệu có tác dụng trực tiếp đến quy trình công nghệ kỹ thuật sản xuất sản phẩm, trực tiếp dùng sản xuất sản phẩm, lao vụ, dịch vụ. Bao gồm : +Nguyên vật liệu chính trong sản xuất sản phẩm, là cơ sở vật chất cấu thành thực thể sản phẩm. +Vật liệu phụ, vật liệu khác dùng cho sản xuất.  Nguyên tắc : Trường hợp những chi phí có quan hệ trực tiếp với từng đối tượng hạch toán chi phí sản xuất thì tổng hợp trực tiếp chi phí sản xuất từ chứng từ gốc và đối tượng có liên quan. Trường hợp những chi phí này có 13 liên quan với nhiều đối tượng hạch toán chi phí sản xuất, mà ở khâu hạch toán ban đầu không ghi chép riêng cho từng đối tượng được, không thể tập hợp trực tiếp chi phí sản xuất từ chứng từ gốc vào đối tượng liên quan được, thì dùng phương pháp phân bổ gián tiếp. b. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp - Tài khoản sử dụng : kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp sử dụng tài khoản TK 621 “Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp”, tài khoản này mở chi tiết cho từng đối tượng hạch toán chi phí. Tài khoản này không có số dư cuối kỳ. - Chứng từ kế toán liên quan : phiếu xuất kho NVL, bảng phân bổ nguyên vật liệu, công cụ dụng cụ. - Sổ sách : sổ cái tài khoản 621 “sổ chi phí nguyên vật liệu trực tiếp” - Sơ đồ hạch toán : 14 152 621 152 Xuất kho cho sản xuất Giá trị vật liệu dùng không sản phẩm hết nhập lại kho 133 111,112, 331 154 Thuế Kết chuyển chi phí nguyên vật liệu GTGT tr ực tiếp ( PPKKTX ) Gía trị vật liệu mua về dùng Ngay không qua kho 632 kết chuyển chi phí nguyên vật liệu 611 trực tiếp vượt định mức trị giá nguyên vật liệu xuất kho sử dụng trong k ỳ cho s ản xu ất (PPKKTX ) 631 kết chuyển chi phí nguyên vật liệu trực tiếp(PPKKĐK) Sơ đồ 1 : Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp 1.4.1.2 Kế toán chi phí nhân công trực tiếp a. Nội dung và nguyên tắc  Nội dung : Chi phí nguyên vật liệu trực tiếp bao gồm tất cả các khoản tiền lương, tiền công các khoản phụ cấp mang tính chất lương, mà doanh nghiệp phải trả cho công nhân trực tiếp sản xuất sản phẩm, trực tiếp thực hiện các lao vụ, dịch vụ ở doanh nghiệp. Ngoài ra, trong chi phí nhân công trực tiếp còn bao gồm cả các khoản trích theo lương như BHXH, BHYT, KPCĐ trên tiền lương của công nhân sản xuất trực tiếp. 15  Nguyên tắc : Chi phí nhân công trực tiếp cũng được tổ chức theo dõi riêng cho từng đối tượng hạch toán chi phí. Còn những trường hợp chi phí nhân công trực tiếp có liên quan đến nhiều đối tượng hạch toán chi phí, không thể tổ chức theo dõi riêng được, thì kế toán tập hợp chung, cuối kỳ tiến hành phân bổ theo tiêu thức phù hợp cho các đối tượng chịu chi phí. Tiêu thức phân bổ thường sử dụng là theo định mức chi phí tiền lương, định mức giờ công, hoặc theo ngày, giờ công thực tế…. b. Phương pháp hạch toán - Kế toán chi phí nhân công trực tiếp sử dụng tài khoản 622 “Chi phí nhân công trực tiếp” tài khoản này mở chi tiết cho từng đối tượng hạch toán chi phí. Tài khoản này không có số dư cuối kỳ - Chứng từ kế toán : bảng chấm công, bảng thanh toán lương, bảng phân bổ lương và các khonả trích theo lương… và các chứng từ khác có liên quan. - Sổ sách : sổ cái 622 “ Chi phí nhân công trực tiếp ” - Sơ đồ hạch toán chi phí nhân công trực tiếp : 16 334 622 154 tiền lương, phụ cấp phải trả kết chuyển chi phí NCTT (theo cho CNTT s ản xuất phương pháp KKTX) 335 632 Trích trước tiền lương nghỉ phép của CNTT sản xuất chi phí nhân công trực tiếp vượt trên định mức bình thường 338 631 Các khoản trích về BHXH BHYT, KPCĐ kết chuyển chi phí NCTT theo phương pháp KKĐK Sơ đồ 2 : Hạch toán chi phí nhân công trực tiếp 1.4.1.3 Kế toán chi phí sản xuất chung a. Nội dung và nguyên tắc :  Nội dung : Chi phí sản xuất chung là chi phí phục vụ và quản lý ở phân xưởng sản xuất bao gồm : chi phí nhân viên phân xưởng, chi phí vật liệu, dụng cụ dùng ở phân xưởng, chi phí khấu hao tài sản cố định ở phân xưởng, chi phí dịch vụ mua ngoài và các chi phí khác bằng tiền dùng ở các phân xưởng sản xuất  Nguyên tắc : Chi phí sản xuất chung được tập hợp theo từng phân xưởng và cuối kỳ tiến hành phân bổ cho các đối tượng liên quan theo tiêu thức phù hợp. Tiêu thức có thể lựa chọn là : theo định mức chi phí phân xưởng; theo tiền lương công nhân sản xuất, chi phí nhân công trực tiếp, theo giờ công định mức hoặc thực tế, theo số giờ máy chạy… 17 Nếu phân xưởng sản xuất ra từ hai loại sản phẩm trở lên, và chi phí sản xuất trực tiếp được tổ chức theo dõi riêng cho từng loại sản phẩm thì chi phí sản xuất chung tập hợp được ở phâm xưởng phải được phân bổ cho từng laọi sản phẩm để kết chuyển vào chi phí sản xuất sản phẩm đó. b. Phương pháp hạch toán - Tài khoản sử dụng : kế toán chi phí sản xuất sử dụng tài khoản 627 “ chi phí sản xuất chung” tài khoản này được mở chi tiết cho từng phân xưởng - Sổ sách : sổ cái 627 “chi phí sản xuất chung”, các sổ chi tiết - Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất chung 18 334,338 627 154 tiền lương, phụ cấp và các khoản trích theo lương của nhân viên phân xưởng kết chuyển chi phí sản xuất chung để tính giá thành 152 Giá trị vật liệu xuất dùng cho phân xưởng sản xuất 153,142,242 Giá trị CCDC xuất dùng và phân bổ cho PXSX Chi phí sản xuất chung vượt định mức 214 kh ông tính vào giá thành Khấu hao TSCĐ dùng ở Phân xưởng sản xuất 111,112, 141, 331 Chi phí dịch vụ mua thuê ngoài và chi phí khác bằng tiền Sơ đồ 3 : Hạch toán chi phí sản xuất chung 1.4.2 Kế toán tổng hợp chi phí sản xuất của doanh nghiệp  Nội dung : kế toán tiến hành tổng hợp toàn bộ chi phí sản xuất cho việc tính giá thành sản phẩm  Trình tự kế toán tổng hợp chi phí sản xuất 19 + Tài khoản : Đơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kê khai thường xuyên sử dụng tài khoản TK 154 _ chi phí sản xuất kinh doanh dở dang để tổng hợp chi phí sản xuất Đơn vị hạch toán hàng tồn kho theo phương pháp kiểm kê định kỳ thì sử dụng tài khoản TK 631 _Giá thành sản xuất để tổng hợp chi phí sản xuất Căn cứ vào trình tự kế toán của các khoản mục chi phí NVLTT, chi phí NCTT, chi phí SXC đã thực hiện ở trên kế toán tiến hành tổng hợp CPSX của đơn vị cho đối tượng tập hợp CPSX  Sơ đồ hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm : 621 154 155 Kết chuyển chi phí vật tư trực tiếp Giá thành sản phẩm hoàn thành nh ập kho 622 157 Kết chuyển chi phí nhân công Giá thành sản phẩm hoàn thành trực tiếp gởi lại 627 632 Kết chuyển chi phí sản xuất chung Giá thành sản phẩm hoàn thành bán trực tiếp 138, 334, 152 C ác khoản làm giảm chi phí Sơ đồ 4 : hạch toán CPSX và tính giá thành sản phẩm theo pp KKTX 20 154 631 632 Kết chuyển chi phí sản xuất dở dang dầu kỳ Giá thành sản phẩm hoàn thành nhập kho,gửi bán hoặc bán trực tiếp 621 kết chuyển chi phí NVL trực tiếp 622 kết chuyển chi phí nhân công trực tiếp 1388, 334, 611 627 c ác khoản làm giảm của chi phí kết chuyển chi phí sản xuất chung Sơ đồ 5 : hạch toán CPSX và tính giá thành theo phương pháp KKĐK