Tài liệu Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty thực phẩm hà nội

Lêi nãi ®Çu Trong xu thÕ ®æi míi chung cña c¶ níc, tõ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ tËp trung bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn nhÊt ®Þnh ph¶i cã ph¬ng ¸n SXKD ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tÊt yÕu cã sù c¹nh tranh, c¹nh tranh dÉn ®Õn sù sèng cßn cña doanh nghiÖp do vËy c¸c doanh nghiÖp lu«n chñ ®éng b»ng c¸c h×nh thøc cô thÓ ®Ó tiÕp cËn thÞ trêng, th©m nhËp vµo thÞ trêng víi nh÷ng s¶n phÈm cña m×nh. Nh vËy s¶n phÈm cña doanh nghiÖp kh«ng chØ s¶n xuÊt ngµy cµng nhiÒu mµ chÊt lîng ph¶i cao, mÉu m· ®Ñp, gi¸ thµnh ph¶i hîp lý cuèn hót ngêi tiªu dïng. §Ó cã gi¸ c¶ hîp lý ®¶m b¶o cã lîi nhuËn th× ®iÒu kiÖn kiªn quyÕt lµ doanh nghiÖp ph¶i t×m biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh s¶n phÈm. S¶n phÈm cã chÊt lîng tèt gi¸ thµnh h¹ lµ tiÒn ®Ò tÝch cùc gióp doanh nghiÖp tiªu thô thµnh phÈm, t¨ng nhanh tèc ®é chu chuyÓn vèn, thùc hiÖn ®Çy ®ñ ng©n s¸ch cho nhµ níc ®em l¹i lîi nhuËn ngµy cµng cao. Víi môc tiªu SXKD " lÊy thu bï chi kinh doanh cã l·i " c¸c doanh nghiÖp lu«n t×m mäi c¸ch ®Ó sao cho chi phÝ ®Çu vµo nhá nhÊt, mang l¹i lîi nhuËn cao nhÊt, t¹o ®iÒu kiÖn ®Èy nhanh tÝch luü cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng c¸n bé c«ng nh©n viªn. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu ®ã, th× ®iÒu kiÖn ®Çu tiªn lµ doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm, th«ng qua bé m¸y kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph©n tÝch ®îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn gi¸ thµnh nh thÕ nµo? Tõ ®ã ®Ò ra biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m h¹ thÊp 1 chi phÝ s¶n xuÊt, gi¶m gi¸ thµnh vµ ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn SXKD vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Nh vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu chÊt lîng quan träng nhÊt ®Ó ®¸nh gi¸ chÊt lîng c«ng t¸c cña doang nghiÖp. Nã lµ chØ tiªu tæng hîp ph¶n ¸nh tr×nh ®é, ph¸t triÓn vÒ mÆt kü thuËt s¶n xuÊt, vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ n¨ng suÊt lao ®éng cña doang nghiÖp. Nã ph¶n ¸nh t×nh h×nh sö dông TSC§ vµ vèn lu ®éng cña doanh nghiÖp. V× vËy viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu vµ lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò hµng ®Çu mµ c¸c doanh nghiÖp cÇn quan t©m. XuÊt ph¸t tõ tÇm quan träng ®ã em ®· kiÕn nghÞ ®i s©u nghiªn cøu ®Ò tµi " KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm" t¹i C«ng ty Thùc phÈm HN T¹i C«ng ty Thùc phÈm ®· x¸c ®Þnh ®óng møc quan träng cña viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy trong c«ng t¸c kÕ to¸n lu«n thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c. MÆc dï rÊt cè g¾ng vµ lu«n nhËn ®îc sù gióp ®ì tËn t×nh cña thÇy NguyÔn Ngäc To¶n vµ c¸c thÇy c« gi¸o trong bé m«n kÕ to¸n cïng víi sù gióp ®ì cña c¸c anh chÞ phßng kÕ to¸n cña C«ng tyThùc phÈm HN. Song v× thêi gian thùc tËp cã h¹n, víi sù nhËn thøc cßn h¹n chÕ nªn chuyªn ®Ò nµy kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng thiÕu xãt tån t¹i. Em rÊt mong vµ xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c thÇy c« gi¸o ®Ó ®Ò tµi nµy ®îc hoµn thiÖn tèt h¬n. Trong ®Ò tµi nµy em xin ®a ra 3 phÇn chÝnh: PhÇn I: Lý luËn vÒ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm PhÇn II: T×nh h×nh tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty Thùc ph¶m HN PhÇn III: Mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i C«ng ty Thùc phÈm HN 2 PhÇn I: Lý luËn vÒ kÕ to¸n I. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ nh÷ng doanh nghiÖp trùc tiÕp s¶n xuÊt ra cña c¶i vËt chÊt ®Ó ®¸p øng cho nhu cÇu x· héi. §ã lµ nh÷ng s¶n phÈm lao vô dÞch vô nh»m ®¸p øng thÞ yÕu c¶u x· héi. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD, c¸c doanh nghiÖp thênh xuyªn bá ra c¸c chi phÝ vÒ c¸c ®èi tîng lao ®éng, t liÖu lao ®éng vµ søc lao ®éng cña con ngêi. §©y lµ c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn quy tr×nh s¶n xuÊt. Tuy nhiªn sù tham gia cña mçi yÕu tè nµy vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã sù kh¸c nhau, dÉn ®Õn sù h×nh thµnh nh÷ng chi phÝ t¬ng øng nh chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu,chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ khÊu hao TSC§... toµn bé nh÷ng chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra cã thÓ diÔn ra trong suèt qu¸ tr×nh kinh doanh. Nh÷ng chi phÝ ®ã bao gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau nhng trong ®iÒu kiÖn tån t¹i quan hÖ hµng ho¸, tiÒn tÖ chóng cÇn ®îc tËp hîp díi h×nh thøc tiÒn tÖ ®Ó tõ ®ã chóng ta biÕt ®îc sè chi phÝ ®· bá ra trong tõng thêi kú ho¹t ®éng lµ bao nhiªu, nh»m tæng hîp tÝnh to¸n c¸c chØ tiªu kinh tÕ phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý. Nh vËy t¹i doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ ®· chi ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng SXKD trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh biÓu hiÖn b»ng tiÒn. 2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã rÊt nhiÒu lo¹i, nhiÒu kho¶n kh¸c nhau vÒ c¶ néi dung, tÝnh chÊt, c«ng dông vai trß ... trong qu¸ tr×nh kinh doanh. §Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n cÇn thiÕt ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. XuÊt ph¸t tõ c¸c môc ®Ých vµ yªu cÇu qu¶n lý, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau. Ph©n lo¹i theo mét sè c¸ch sau: * Ph©n lo¹i theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh 3 * Ph©n lo¹i theo yÕu tè chi phÝ * Ph©n lo¹i theo kho¶n môc chi phÝ trong gi¸ thµnh s¶n phÈm * Ph©n lo¹i theo chøc n¨ng SXKD * Ph©n lo¹i theo c¸ch thøc kÕt chuyÓn chi phÝ * Ph©n lo¹i theo quan hÖ cña chi phÝ víi khèi lîng cña c«ng viÖc, s¶n phÈm hoµn thµnh 3. GÝa thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt: 3.1. Kh¸i niÖm: GÝa thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tæng sè hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cho ®¬n vÞ khèi lîng s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô, lao vô nhÊt ®Þnh. - GÝa thµnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n phÈm hµng ho¸ ®ã lµ ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan ®ång thêi cã ®Æc tÝnh chñ quan trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh. - GÝa thµnh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ kh¸ch quan bëi sù chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña t liÖu s¶n xuÊt vµ lao ®éng ®· hao phÝ vµo s¶n xuÊt vµ sù cÇn thiÕt tÊt yÕu. - GÝa thµnh cßn lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh toµn bé ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. §Ó xem xÐt viÖc qu¶n lý gi¸ thµnh ngêi ta c¨n cø vµo chØ tiªu møc h¹ gi¸ thµnh. Th«ng qua 2 chØ tiªu nµy cã thÓ thÊy ®îc møc ®é sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, kh¶ n¨ng tËn dông c«ng suÊt m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt vµ møc ®é trang thiÕt bÞ ¸p dông kü thuËt s¶n xuÊt tiªn tiÕn kªt qu¶ cña sö dông hîp lý søc lao ®éng vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh, tr×nh ®é h¹ch to¸n cña doanh nghiÖp. 3.2. B¶n chÊt chøc n¨ng gi¸ thµnh: C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm lu«n ®îc biÓu hiÖn ë mÆt ®Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng. 4 - MÆt ®Þnh tÝnh cña chi phÝ s¶n xuÊt ®ã lµ cac yÕu tè chi phÝ hiÖn vËt hay b»ng tiÒn, tiªu hao qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. - MÆt ®Þnh lîng cña chi phÝ thÓ hiÖn møc ®é tiªu hao cô thÓ cña tõng lo¹i chi phÝ tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o, ®Ó cÊu thµnh nªn s¶n phÈm biÓu hiÖn b»ng thíc ®o tæng qu¸t vµ thíc ®o gi¸ trÞ. GÝa thµnh s¶n phÈm cã 2 chøc n¨ng chñ yÕu ®ã lµ chøc n¨ng bï ®¾p chi phÝ vµ chøc n¨ng lËp gi¸. Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra sÏ hoµn thµnh mét khèi lîng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô dÞch vô ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng chÝnh sè tiÒn thu vÒ, tiªu thô s¶n phÈm lao vô. ViÖc bï ®¾p c¸c chi phÝ ®Çu vµo ®ã míi chØ ®¶m b¶o ®îc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®¬n gi¶n, môc ®Ých s¶n xuÊt vµ nguyªn t¾c kinh doanh trong c¬ chÕ thÞ trêng ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®¶m b¶o trang tr¶i bï ®¾p mäi chi phÝ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ ph¶i cã l·i. Trong c¬ chÕ thÞ trêng gi¸ s¶n phÈm phô thuéc vµo mét phÇn quy luËt cung cÇu, vµo sù tho¶ m·n gi÷a doang nghiÖp víi kh¸ch hµng. Tuy nhiªn gi¸ b¸n s¶n phÈm lao vô lµ biÓu hiÖn gi¸ trÞ cña chóng. Do ®ã ®îc dùa trªn c¬ së gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó x¸c ®Þnh. V× vËy sù tån t¹i gi¸ thµnh ®¬n vÞ cã ý nghÜa vµ c«ng dông trong c«ng t¸c qu¶n lý vÜ m« cña doang nghiÖp mµ tríc hÕt nã lµ c¬ së ®Ó ®Þnh gi¸ hµng tån kho trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh, x¸c ®Þnh gi¸ trÞ hµng b¸n ra ®Ó tÝnh l·i, lç trong kú. GÝa thµnh ®¬n vÞ cßn gióp cho doanh nghiÖp lËp kÕ ho¹ch kiÓm tra c¸c ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®¸nh gi¸ møc ®é bï ®¾p chi phÝ vµ hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 3.3. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm: Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý, cïng nh tiªu thøc ph©n lo¹i, kh¸c nhau mµ gi¸ thµnh ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i t¬ng øng, c¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chia 5 thµnh: * GÝa thµnh kÕ ho¹ch: lµ gi¸ thµnh trÝch tríc khi b¾t ®Çu SXKD cña kú kÕ ho¹ch, c¨n cø vµo c¸c ®Þnh møc vµ dù to¸n cho phÝ cña ký kÕ ho¹ch gÝa thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tæng sè c¸c chi phÝ cÇnthiÕt tÝnh theo ®Þnh møc vµ dù tãn ®Ó s¶n xuÊt ra mét ®¬n vÞ s¶m phÈm dÞch vô trong kú kÕ ho¹ch. * GÝa thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh tríc khi b¾t ®Çu kinh doanh, ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së ®Þnh møc hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh trong kú kÕ ho¹ch. Do vËy gi¸ thµnh ®Þnh møc lu«n thay ®æi phï hîp víi sù thay ®æi ®Þnh møc chi phÝ trong qu¸ tr×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch. * Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong mét tæ chøc vµ sö dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, tæ chøc kü thuËt ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, cã ¶nh hëng ®Õn thu nhËp cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c gi¸ thµnh thùc tÕ cßn lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng gi¸ thµnh ho¹ch kú sau ngµy cµng tiªn tiÕn vµ x¸c thùc. 3.4. Sù kh¸c nhau gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm: Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 mÆt biÓu hiÖn cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau, gièng nhau vÒ chÊt v× ®Òu lµ hao phÝ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Tuy vËy gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã sù kh¸c nhau vÒ khèi lîng vµ thêi gian, sù kh¸c nhau ®ã thÓ hiÖn: -GÝa thµnh s¶n phÈm lu«n g¾n liÒn víi mét lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô nhÊt ®Þnh cßn chi phÝ s¶n xuÊt g¾n liÒn víi mätt thêi kú nhÊt ®Þnh. - Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm mét phÇn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh (chi phÝ tr¶ tríc) hoÆc mét phÇn chi phÝ ph¸t sinh ë kú sau (chi 6 phÝ tr¶ tríc). H¬n n÷a theo quy ®Þnh mét sè chi phÝ kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh mµ tÝnh vµo chi phÝ nghiÖp vô tµi chÝnh. - GÝa thµnh s¶n phÈm chøa ®ùng c¶ mét phÇn chi phÝ cña kú tríc chuyÓn sang (chi phÝ s¶n phÈm lµm dë ®Çu kú). 4. Yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh: ViÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n kÕt qu¶, ho¹t ®éng SXKD chØ cã dùa trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm chÝnh x¸c. VÒ phÇn m×nh, tÝnh chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i chÞu ¶nh hëng cña kÕt qu¶ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Do vËy tæ chøc tèt c«ng t¸c tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm b¶o ®¶m x¸c ®Þnh ®óng néi dung , ph¹m vi chi phÝ cÊu thµnh trong gi¸ thµnh s¶n phÈm lîng gi¸ trÞ c¸c yÕu tè chi phÝ ®· ®îc chuyÓn dÞch vµo s¶n phÈm ®· hoµn thµnh cso ý nghÜa quan träng vµ lµ yªu cÇu cÊp b¸ch cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. §Ó ®¸p øng nh÷ng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n xuÊt kÕ to¸n thùc hiÖn tèt c¸c nghiÖp vô sau: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo ®óng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ thÝch hîp. - X¸c ®Þnh chÝnh x¸c chi phÝ vÒ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú. - Thùc hiÖn tÝnh gi¸ thµnh kÞp thêi, chÝnh x¸c theo ®óng ®èi tîng, gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh hîp lý. - Ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ khÊu hao gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Ó cã nh÷ng ý kiÕn ®Ò xuÊt cho l·nh ®¹o doanh nghiÖp ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp tríc m¾t còng nh l©u dµi ®èi víi sù ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. 5. NhiÖm vô kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 5.1. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: 7 ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn vµ ®Æc biÖt quan träng trong toµn bé c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Lùa chän chÝnh x¸c ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã t¸c dông tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt vµ h¹ch to¸n néi bé còng nh h¹ch to¸n kinh doanh cña toµn doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu néi dung, c«ng viÖc kh¸c nhau, ph¸t sinh ë nh÷ng ®Þa ®iÓm kh¸c nhau. Môc ®Ých cña viÖc ph©n bæ chi phÝ lµ t¹o ra nh÷ng s¶n phÈm lao vô cña c¸c ph©n xëng, bé phËn kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do ®ã c¸c chi phÝ ph¸t sinh cÇn ®îc tËp hîp theo c¸c yÕu tè, kho¶n môc chi phÝ theo nh÷ng ph¹m vi giíi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh vËy x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh nh÷ng ph¹m vi giíi hanj mµ chi phÝ cÇn ®îc tËp hîp. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt cÇn dùa trªn nh÷ng c¨n cø c¬ b¶n sau: - C¨n cø vµo tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cña quy tr×nh c«ng nghÖ, kü thuËt s¶n xuÊt s¶n phÈm. +NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ toµn bé quy tr×nh s¶n xuÊt. + NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh phøc t¹p h¬n: Phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ s¶n phÈm cuèi cïng hoÆc tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. Phøc t¹p kiÓu chÕ biÕn song song ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ thµnh phÈm, lµ tõng bé phËn chi tiÕt hoÆc nhãm chi tiÕt cïng lo¹i. - C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt c¶u doanh nghiÖp: nÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt theo kiÓu ph©n xëng th× tËp hîp chi phÝ theo kiÓu ph©n xëng hoÆc theo s¶n phÈm. - C¨n cø vµo lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm: c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i 8 h×nh ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng s¶n phÈm, tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. C¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ tõng lo¹t hµng hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng. - C¨n cø vµo yªu cÇu qu¶n lý, kh¶ n¨ng tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ. NÕu tr×nh ®é h¹ch to¸n cao th× ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cµng cô thÓ chi tiÕt. Ngoµi ra cßn c¨n cø ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ môc ®Ých c«ng dông vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cho phï hîp. 5.2. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: §Þnh nghÜa: Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p kÕ to¸n mµ tÊt c¶ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh vËn hµnh cña doanh nghiÖp ®Òu ®îc ghi sæ hµng ngµy vµ thêng xuyªn. Sæ s¸ch kÕ to¸n thênh xuyªn ®îc cËp nhËt ho¸ theo ph¬ng ph¸p nµy th× doanh nghiÖp lu«n lu«n biÕt ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ cña m×nh. 5.2.1. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp: - Chi phÝ NVL bao gåm: Chi phÝ NVL chÝnh, phô b¸n thµnh phÈm mua ngoµi dïng trùc tiÕp vµo viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm. + Chi phÝ NVL trùc tiÕp: ®îc c¨n cø tõ c¸c chøng tõ xuÊt kho ®Ó tÝnh gi¸ thµnh thùc tÕ vËt liÖu xuÊt dïng tËp hîp c¸c ®«Ý tîng chi phÝ s¶n xuÊt. - Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ®îc ¸p dông cho c¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp chØ liªn quan ®Õn mét ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt (tõng ph©n xëng, tõng s¶n phÈm). - Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ¸p dông cho c¸c ®èi tîng chi phÝ NVL 9 trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kh¸c nhau. §Ó ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng ph©n bæ hîp lý ®¶m b¶o mèi quan hÖ tû lÖ thuËn gi÷a tæng sè chi phÝ cÇn ph©n bæ vµ tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng. C«ng thøc: Chi phÝ NVL Tæng chi phÝ NVL ®· tËp hîp ph©n bæ cho = tiªu thøc ph©n bæ x cã trong ®èi tîng i ®èi tîng i Tæng tiªu thøc dïng ®Ó ph©n bæ + Chi phÝ NVL chÝnh nöa thµnh phÈm mua ngoµi cã thÓ chän tiªu chuÈn ph©n bæ lµ: Chi phÝ s¶n xuÊt, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ NVL chÝnh, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. + Chi phÝ NVL phô, nhiªn liÖu cã thÓ chän tiªu chuÈn ph©n bæ lµ chi phÝ ®Þnh møc, chi phÝ kÕ ho¹ch, chi phÝ NVL chÝnh, khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt. §Ó tÝnh to¸n tËp hîp chÝnh x¸c c¸c chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n cÇn chó ý kiÓm tra x¸c ®Þnh sè NVL ®· lÜnh nhng cuèi kú cha sö dông hÕt vµ trÞ gi¸ cña phÕ liÖu thu håi ®îc nÕu cã, ®Ó lo¹i ra khái chi phÝ vÒ NVL trùc tiÕp trong kú. Chi phÝ NVL trùc tiÕp trong kú TrÞ gi¸ NVL ®a = vµo sö dông SXSP ®Çu kú TrÞ gi¸ NVL cßn TrÞ gi¸ phÕ - l¹i cha sö dông - thu håi cuèi kú §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ NVL trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 621 "Chi phÝ NVL trùc tiÕp". TK 621 - Chi phÝ NVL trùc tiÕp cã néi dung kÕt cÊu nh sau: Bªn nî: TrÞ gi¸ gèc thùc tÕ cña NVL xuÊt sö dông trùc tiÕp cho s¶n xuÊt 10 s¶n phÈm. TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi Bªn cã: TrÞ gi¸ NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho TrÞ gÝa phÕ liÖu thu håi KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ trÞ gi¸ NVL trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 154 - TK 621: kh«ng cã sè d ®Çu kú Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: 11 S¬ ®å 1A: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ NVL trùc tiÕp 12 5.2.2. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm: TiÒn l¬ng, BHXH, BHYT, KPC§ cña nh÷ng ngêi trùc tiÕp lao ®éng s¶n xuÊt. Th«ng thêng chi phÝ nh©n c«ng ®îc tËp hîp n¬i trùc tiÕp s¶n xuÊt. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng (l¬ng phô, phô cÊp) ta tËp hîp chung sau ®ã chän tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. Tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng cã thÓ lµ: chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc, giê c«ng ®Þnh møc hoÆc thùc tÕ, khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh... c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ ®îc c¨n cø tÝnh theo tû lÖ quy ®Þnh, theo chi phÝ nh©n c«ng. * §Ó tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông TK 622 - " Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" kÕt cÊu TK 622- chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ho¹t ®éng s¶n xuÊt bao gåm tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lao ®éng c¸c kho¶n BHXH trÝch theo l¬ng quy ®Þnh. Bªn Cã: KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn nî TK154 hoÆc bªn nî TK 631 gi¸ thµnh s¶n xuÊt. TK 622 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ cã thÓ më theo tõng ®èi tîng 13 S¬ ®å kÕ to¸n 2A: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 14 5.2.3. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc phôc vô s¶n xuÊt qu¶n lý trong ph¹m vi ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. Do chi phÝ s¶n xuÊt chung cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ (ph©n xëng, tæ ca) cuèi kú ®Ó tËp hîp chi phÝ theo tõng ®èi tîng cô thÓ th× ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ liªn quan ®Õn tiªu thøc ph©n bæ thÝch hîp. C«ng thøc: Chi phÝ chung Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung §¬n vÞ tiªu thøc ph©n ph©n bæ cho = x bæ thuéc ®èi tîng A ®èi tîng A Tæng sè tiªu thøc ph©n bæ Tuú tõng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn kh¸c nhau, viÖc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ kh¸c nhau, còng cã thÓ mçi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc lùa chän tiªu thøc ph©n bæ riªng. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông TK 627 - chi phÝ s¶n xuÊt chung. KÕt cÊu TK 627: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung theo c¸c ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ vµo bªn Nî TK154, c¸c chi phÝ gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung. TK 627 kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng. 15 S¬ ®å 3A: KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung. 16 5.3. KÕ to¸n chi phÝ tr¶ tríc: Lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nhng cha tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh do cßn ph¸t huy t¸c dông ë nhiÒu kú kÕ ho¹ch sau nªn ®îc ph©n bæ dÇn vµo kú sau: Chi phÝ tr¶ tríc bao gåm c¸c kho¶n sau: - C«ng cô, dông cô xuÊt dïng mét lÇn víi gi¸ thµnh lín hoÆc thuéc lo¹i ph©n bæ dÇn - GÝa trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª - Chi phÝ thuª nhµ xëng, ®å dïng cho thuª - Chi phÝ thuª nhµ xëng, kho, phôc vô cho nhiÒu kú kinh doanh - Chi phÝ ph¶i tr¶ vÒ dÞch vô - Chi phÝ mua ngoµi vÒ c¸c lo¹i b¶o hiÓm - Chi phÝ trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt ngoµi kÕ ho¹ch - Chi phÝ nghiªn cøu thÝ nghiÖm kh«ng thÓ tÝnh hÕt vµo chi phÝ 1 kú - Chi phÝ x©y dùng l¾p ®Æt c«ng tr×nh, giµn gi¸o, v¸n khu«n trong XDCB - Chi phÝ söa ch÷a TSC§ ph¸t sinh qu¸ lín C¸c chi phÝ trªn ®îc tËp hîp vµ ph©n bæ trªn TK 142 chi phÝ tr¶ tríc KÕt cÊu TK 142 Bªn Nî: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ph¸t sinh thùc tÕ Sè kÕt chuyÓn tõ TK 641 vµ TK 642 Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· tÝnh cho chi phÝ s¶n xuÊt trong kú h¹ch to¸n kÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng - TK 641 vµ chi phÝ QLDN - TK 642 vµo TK 911. TK 911 - X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh D nî: Ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc TK 142 cã TK cÊp II + TK 1421- Chi phÝ tr¶ tríc ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã 17 ¶nh hëng ®Õn kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña chu kú h¹ch to¸n + TK 1422- Chi phÝ chê kÕt chuyÓn: Ph¶n ¸nh chi phÝ kÕt chuyÓn trong kú sau: Ph¬ng ph¸p kÕ to¸n theo s¬ ®å: 18 S¬ då 4A: Chi phÝ tr¶ tríc 19 5.4. Chi phÝ ph¶i tr¶: Lµ nh÷ng chi phÝ ®· ghi nhËn lµ chi phÝ SXKD trong kú nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh, c¸c chi phÝ nµy ®îc trÝch vµo chi phÝ SXKD trong kú kÕ ho¹ch nh»m lµm cho chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm bÞ biÕn ®éng gi÷a c¸c kú. C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc bao gåm: - TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n viªn trong thêi gian nghØ phÐp - Chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch - Chi phÝ thêi gian ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch - Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm hµng ho¸, dù tÝnh tríc theo kú - Chi phÝ vÒ lao vô dÞch vô mua ngoµi sÏ ph¸t sinh - C¸c kho¶n l·i, tiÒn vay cha ®Õn h¹n tr¶. Toµn bé chi phÝ ph¶i tr¶ tÝnh trÝch tríc ®îc h¹ch to¸n trªn TK 335- chi phÝ ph¶i tr¶ KÕt cÊu TK 335 Bªn Nî: Ph¶n ¸nh sè chi phÝ thùc tÕ thuéc chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc h¹ch to¸n gi¶m vµ chi phÝ SXKD Bªn Cã: Ph¶n ¸nh sè chi phÝ ph¶i tr¶ dù kiÕn ®· nhËn lµ chi trong kú TK 335 cã sè d bªn cã: Ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ SXKD. §Ó h¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc ta cã s¬ ®å sau: 20