Tài liệu Kế toán hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp tại công ty trường thành

lêi më ®Çu Xu thÕ quèc tÕ ho¸ vµ héi nhËp kinh tÕ trªn ph¹m vi toµn cÇu lµ xu thÕ cã tÝnh quy luËt tÊt yÕu. Tríc t¸c ®éng cña nã nhiÒu doanh nghiÖp ra ®êi vµ suy vong. §Æc biÖt trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng t¹o ra m«i trêng c¹nh tranh hÕt søc gay g¾t buéc c¸c doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng ph¶i ®¸p øng ®îc nhu cÇu ngµy cµng cao cña thÞ trêng, kh«ng nh÷ng s¶n xuÊt ra nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng ngµy cµng cao mµ cßn ph¶i t×m mäi biÖn ph¸p ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. S¶n phÈm cã chÊt lîng tèt, gi¸ thµnh h¹ sÏ lµ tiÒn ®Ò tÝch cùc gióp doanh nghiÖp ®Èy m¹nh tiªu thô t¨ng nhanh vßng quay vèn vµ ®em l¹i ngµy cµng nhiÒu lîi nhuËn, tõ ®ã t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cho c«ng nh©n viªn. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã th× ®iÒu ®Çu tiªn lµ c¸c doanh nghiÖp ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh to¸n chÝnh x¸c gi¸ thµnh s¶n phÈm th«ng qua bé phËn kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n lý, l·nh ®¹o doanh nghiÖp ph©n tÝch ®¸nh gi¸ ®îc t×nh h×nh sö dông lao ®éng, vËt t, tiÒn vèn cã hiÖu qu¶ hay kh«ng, tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ, t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh nh thÕ nµo... Tõ ®ã ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h÷u hiÖu nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh phï hîp cho sù ph¸t triÓn kinh doanh vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp. ChÝnh v× vËy mµ viÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét yªu cÇu thiÕt yÕu vµ lu«n lµ mét trong nh÷ng vÊn ®Ò thêi sù ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m. Sau mét thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Trêng Thµnh, ®îc sù híng dÉn tËn t×nh cña thÇy gi¸o TS. NguyÔn ThÕ Kh¶i vµ c¸c c« chó trong C«ng ty Trêng Thµnh em lùa chän ®Ò tµi: “kÕ to¸n h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty Trêng Thµnh” 1 Néi dung cña luËn v¨n gåm 3 phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng PhÇn II: t×nh h×nh thùc hiÖn c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p t¹i C«ng ty Trêng Thµnh. PhÇn III: Ph¬ng ph¸p hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Trêng Thµnh. Víi thêi gian thùc tËp cßn Ýt cïng víi nh÷ng kiÕn thøc cßn nhiÒu h¹n chÕ, ch¾c ch¾n luËn v¨n cã nhiÒu sai sãt, em rÊt mong ®îc sù gãp ý cña c¸c thÇy c« vµ nh÷ng ®éc gi¶ quan t©m tíi vÊn ®Ò nµy ®Ó cho luËn v¨n ® îc ®Çy ®ñ vµ hoµn chØnh h¬n. 2 PhÇn 1 Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n. X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh c«ng nghiÖp nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Còng nh c¸c nµnh kh¸c, sau nh÷ng n¨m thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ngµy mét thÝch nghi vµ ph¸t triÓn ®îc §¶ng, nhµ níc quan t©m h¬n. Lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt nhng s¶n phÈm ngµnh x©y dùng c¬ b¶n l¹i mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt so víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c. ChÝnh v× vËy mµ tæ chøc hËchto¸n ë doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¶i dùa trªn nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã. 1. §Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p: - S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi vµ ph©n t¸n … Do vËy, tríc khi tiÕn hµnh x©y l¾p, s¶n phÈm dù ®Þnh ®Òu ph¶i qua c¸c kh©u tõ dù ¸n ®Õn dù to¸n c«ng tr×nh. Trong suèt qu¸ tr×nh x©y l¾p ph¶i lÊy gi¸ dù to¸n lµm th íc ®o kÓ c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ lÉn kü thuËt. - S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng thÓ nhËp kho mµ ® îc tiªu thô ngay theo gi¸ dù to¸n hay gi¸ tháa thuËn víi chñ ®Çu t (gi¸ ®Êu thÇu), do vËy tÝnh to¸n chÊt lîng hµng hãa cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ. - S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt vµ ph©n bè trªn nhiÒu vïng l·nh thæ, cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh m¸y mãc, lao ®éng, vËt t,… ®Òu ph¶i chuyÓn theo ®Þa ®iÓm cña c«ng tr×nh x©y l¾p. ®Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c s¶n xuÊt cã tÝnh lu ®éng cao vµ thiÕu æn ®Þnh, ®ång thêi g©y nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Thêi gian sö dông s¶n phÈm l©u dµi ®ßi hái chÊt lîng c«ng tr×nh ph¶i ®¶m b¶o. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®îc tæ chøc tèt, cho chÊt lîng s¶n phÈm ®¹t nh dù to¸n thiÕt kÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc bµn giao c«ng tr×nh, ghi nhËn doanh thu vµ håi vèn. 3 2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p Ho¹t ®éng x©y l¾p ®îc diÔn ra diÔn ra díi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thiÕu tÝnh æn ®Þnh, lu«n biÕn ®æi theo ®Þa ®iÓm vµ giai ®o¹n thi c«ng. Do vËy, doanh nghiÖp cÇn lùa chän ph¬ng ¸n tæ chøc thi c«ng thÝch hîp (kho¸n thi c«ng …) Chu kú s¶n xuÊt kÐo dµi, do vËy tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý, ®Èy nhanh tiÕn ®é thi c«ng lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt rñi ro vµ ø ®äng vèn trong ®Çu t kinh doanh. S¶n xuÊt x©y l¾p ph¶i diÔn ra ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh h ëng lín cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Do vËy, s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p rÊt dÔ x¶y ra c¸c kho¶n thiÖt h¹i. 3. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p nãi trªn phÇn nµo chi phèi c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi chung vµ kÕ to¸n trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng. KÕ to¸n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i ®îc ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ, do ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n cña h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c¸c nhãm c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cô thÓ, nh»m thêng xuyªn so s¸nh, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. Qua ®ã xem xÐt nguyªn nh©n vît kÕ ho¹ch, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, c¸c khèi lîng x©y l¾p cã tÝnh dù to¸n riªng ®· hoµn thµnh. tõ ®ã x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ cho thÝch hîp. Ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, ph¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph¬ng ph¸p tû lÖ. §Ó cã thÓ so s¸nh, kiÓm tra chi phÝ, s¶n xuÊt x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh víi dù to¸n chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p ®· ®îc lËp th× dù to¸n chi phÝ thêng ®îc lËp theo tõng h¹ng môc chi phÝ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ m¸y thi c«ng … Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p c«ng t¸c kÕ to¸n võa ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¶nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ ghi chÐp tÝnh to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm võa thùc hiÖn phï hîp víi ngµnh nghÒ chøc n¨ng cña m×nh cung cÊp th«ng tin vµ sè liÖu chÝnh x¸c phôc vô cho qu¶n lý doanh nghiÖp. 4 II. C¬ së lý luËn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n 1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh s¶n xuÊt c¬ b¶n. 1.1- Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt. Còng nh c¸c nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, doanh nghiÖp x©y l¾p x©y dùng muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm x©y l¾p th× tÊt yÕu ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n ®ã lµ: - T liÖu lao ®éng (Nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c). - §èi tîng lao ®éng (nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu …). - Søc lao ®éng: lao ®éng cña con ngêi. C¸c yÕu tè nµy tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, h×nh thµnh nªn ba lo¹i chi phÝ t¬ng øng. §ã lµ chi phÝ vÒ sö dông t liÖu lao ®éng, chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng vµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn vÒ s¶n xuÊt hµng hãa, c¸c chi phÝ nµy ®îc biÓu hiÖn díi d¹ng gi¸ trÞ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n lµ toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng vµ lao ®éng vËt hãa ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. Tuy nhiªn, ®Ó hiÓu ®óng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ lµ kh¸i niÖm cã ph¹m vi réng h¬n chi tiªu. Kh¸i niÖm chi phÝ g¾n liÒn víi kú h¹ch to¸n, lµ nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n nã kh«ng ®ång nhÊt hoµn toµn víi chØ tiªu. Chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn cña c¸c lo¹i vËt t tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých g×. Chi tiªu cã thÓ lµ chi phÝ nÕu nh khi mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay vµo s¶n xuÊt kinh doanh nhng sÏ lµ kh«ng ph¶i lµ chi phÝ nÕu mua vÒ nhËp kho cha sö dông ngay trong kú. Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nhng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng kú tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®¬n vÞ x©y l¾p , chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý chi 5 phÝ s¶n xuÊt kh«ng chØ c¨n cø vµo sè liÖu tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i theo dâi, dùa vµo sè liÖu cña tõng lo¹i chi phÝ. 1.2- Ph©n lo¹i chi phÝ. Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c yÕu tè chi phÝ lµ hÕt søc quan träng. Khi c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp ®Æt ra kh«ng ® îc thùc hiÖn triÖt ®Ó hoÆc khi doanh nghiÖp muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña vèn ®Çu t th× qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc bé phËn nµo kh«ng hiÖu qu¶, bé phËn nµo cÇn më réng quy m« ®Ó cã kÕ ho¹ch thu hÑp chi phÝ hay t¨ng cêng c¸c kho¶n chi phÝ nµy. Nh vËy, ®Ó qu¶n lý tèt, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ, yªu cÇu kh¸ch quan ®Æt ra lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ thµnh tõng nhãm riªng theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh. Mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ®¸p øng ®îc Ýt nhiÒu cho môc ®Ých qu¶n lý vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n, kiÓm tra kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau. 1.2.1- Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè: §Ó phôc vô cho viÖc t©p hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ ®îc ph©n theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn lu ®éng còng nh viÖc lËp kiÓm tra, ph©n tÝch dù to¸n, chi phÝ. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm c¸c yÕu tè sau: 1.2.2- Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ cña chi phÝ vµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai lo¹i ®ã lµ: Chi phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. Trong ®ã: - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®éc lËp (Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp). - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc phôc vô qu¶n lý, do ®ã kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng cô thÓ. Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ chi phÝ cã liªn quan vÒ qu¶n lý cña doanh nghiÖp nh tr¶ l¬ng cho bé m¸y doanh nghiÖp, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho qu¶n lý doanh nghiÖp. 6 - Do mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c ®éng kh¸c nhau ®Õn khèi l îng, chÊt lîng c«ng tr×nh nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo híng ph©n tÝch ®Þnh râ chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ gi¸n tiÕp cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña chi phÝ nh»m t×m ra biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp. 1.2.3- Ph©n tÝch chi phÝ theo kho¶n môc phÝ: Theo c¸ch ph©n tÝch nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ néi dung kinh tÕ nh thÕ nµo. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cña ®¬n vÞ x©y l¾p cã thÓ lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng môc c«ng tr×nh. Ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n x©y dùng c¬ b¶n, dù to¸n ®îc lËp theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, h¹ng môc chi phÝ. V× vËy, trong ®¬n vÞ x©y l¾p chñ yÕu sö dông ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ bao gåm nh÷ng kho¶n môc sau: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy mçi lo¹i chi phÝ thÓ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña chi phÝ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ. §ång thêi lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè kh¸c nhau vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, phôc vô c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Ngoµi ra, trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng cßn ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ thuéc s¶n xuÊt kinh doanh phô, c¸c chi phÝ thuéc quü xÝ nghiÖp vµ c¸c nguån kinh phÝ kh¸c nhau. C¸c chi phÝ nµy sÏ ®îc tËp hîp l¹i vµ phôc vô cho ®èi tîng nµo, môc ®Ých nµo sÏ ®îc ph©n bæ cho ®èi tîng ®ã, môc ®Ých ®ã. XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p, ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong x©y dùng c¬ b¶n lµ dù to¸n ®îc lËp cho tõng ®èi tîng x©y l¾p nªn ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i ®îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p. 2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n. 2.1- Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao phÝ, ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp chi phÝ bá ra ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Quan hÖ so s¸nh nµy h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm “gi¸ thµnh s¶n phÈm”. 7 Theo quan ®iÓm kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn nay, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm vµ lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh. Theo hÖ thèng kÕ to¸n Ph¸p ban hµnh vµo n¨m 1982, gi¸ thµnh ®îc bao gåm: gi¸ mua nguyªn vËt liÖu tiªu hao, chi phÝ trùc tiÕp s¶n xuÊt, chi phÝ gi¸n tiÕp cã thÓ ph©n bæ hîp lÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm . HÖ thèng nµy kh«ng cho phÐp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c lo¹i chi phÝ nh: chi phÝ tµi chÝnh, chi phÝ su tÇm, ph¸t triÓn, c¸c chi phÝ qu¶n lÝ chung. ChØ cã nh÷ng chi phÝ nµo trùc tiÕp tham gia vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm míi tÝnh vµo gi¸ thµnh. §¶m b¶o ®îc tÝnh kh¸ch quan vµ tÝnh chÝnh x¸c cña chi tiªu gi¸ thµnh. MÆc dï ë nh÷ng níc kh¸c nhau, nh×n tõ gãc ®é riªng cã c¸c c¸ch hiÓu vÒ gi¸ thµnh kh¸c nhau nhng cã thÓ hiÓu chung lµ: Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c chÝ phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ mét bé phËn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p. S¶n phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ kÕt cÊu c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n c«ng viÖc cã thiÕt kÕ vµ dù to¸n riªng, cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh toµn bé, gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c«ng tr×nh toµn bé lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña s¶n phÈm x©y l¾p. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ t«ng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp, kÕt qu¶ cña sö dông c¸c lo¹i vËt t , tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh nghiÖp thùc hiÖn nh»m ®¹t môc ®Ých s¶n xuÊt ra khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi møc chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 2.2.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p: §Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch hãa gi¸ thµnh còng nh yªu cÇu x©y dùng gi¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. VÒ lý luËn còng nh thùc tÕ gi¸ thµnh ®îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c nhau. 2.2.1.C¨n cø vµo c¬ së tÝnh sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc chia thµnh: Gi¸ thµnh dù to¸n, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh thùc tÕ. 8 - Gi¸ thµnh dù to¸n(Z dt): Lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n, ®Ó h×nh thµnh khèi l îng x©y l¾p c«ng tr×nh, ®îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ theo khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông theo tõng vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph¬ng do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh. Zdt = Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh – Lîi nhuËn ®Þnh møc Trong ®ã: + Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ. §ång thêi còng lµm c¨n cø ®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. §©y lµ chi phÝ cho c«ng t¸c x©y dùng, l¾p r¸p c¸c cÊu kiÖn, l¾p ®Æt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nã bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ chung vµ lîi nhuËn ®Þnh møc. + Lîi nhuËn ®Þnh møc lµ chØ tiªu nhµ níc quy ®Þnh ®Ó tÝch luü cho x· héi do ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¹o ra. - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch(Z kh): Lµ gi¸ thµnh x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn cô thÓ ë mçi ®¬n vÞ x©y l¾p trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸ ¸p dông trong ®¬n vÞ. Z kh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc lËp dùa vµo chi phÝ néi bé cña doanh nghiÖp x©y l¾p, vÒ nguyªn t¾c ®Þnh møc néi bé ph¶i tiªn tiÕn h¬n ®Þnh møc dù to¸n. Nã lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong giai ®o¹n kÕ ho¹ch, ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Zkh ®îc x¸c ®Þnh nh sau: Zkh = Zdt – Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch. - Gi¸ thµnh thùc tÕ x©y l¾p (Z tt): Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó h×nh thµnh mét ®èi tîng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®îc x¸c ®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Z tt s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng chØ bao gåm nh÷ng nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cßn bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh kh«ng cÇn thiÕt nh: chi phÝ vÒ thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i, thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt, mÊt m¸t, hao hôt vËt t …do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp. VÒ nguyªn t¾c mèi quan hÖ gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh trªn ph¶i ®¶m b¶o nh sau: Zdù to¸n  ZKÕ ho¹ch  ZThùc tÕ . ViÖc so s¸nh Z tt víi Zdù to¸n cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c. ViÖc so s¸nh Z tt víi Zkh cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tiÕn bé hay sù non yÕu cña doanh nghiÖp x©y l¾p 9 trong ®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý b¶n th©n cña nã. 2.2.2- C¨n cø vµo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh. Do dÆc ®iÓm cña ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n th× thêi gian s¶n xuÊt s¶n phÈm kÐo dµi, khèi lîng s¶n phÈm lín nªn ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ta ph©n chia gi¸ thµnh lµm hai lo¹i: gi¸ thµnh hoµn chØnh vµ gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh. - Gi¸ thµnh hoµn chØnh: Lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®· hoµn chØnh ®¶m b¶o kü thuËt chÊt lîng, ®óng thiÕt kÕ vµ hîp ®ång bµn giao, ®îc bªn chñ ®Çu t nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. ChØ tiªu nµy cho phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thi c«ng trän vÑn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhng l¹i kh«ng ®¸p øng kÞp thêi c¸c sè liÖu cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong suèt qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh. Do vËy, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ ®¶m b¶o chØ ®¹o s¶n xuÊt kÞp thêi, ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh x©y l¾p thùc tÕ. - Gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh (gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ): Ph¶n ¸nh gi¸ thµnh cña mét khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh cho phÐp kiÓm kª kÞp thêi chi phÝ ph¸t sinh ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh cho thÝch hîp ë nh÷ng giai ®o¹n sau, ph¸t hiÖn nguyªn nh©n g©y t¨ng gi¶m chi phÝ, tuy nhiªn chØ tiªu nµy ph¶n ¸nh l¹i kh«ng toµn diÖn, chÝnh x¸c gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Ngoµi ra trong x©y dùng c¬ b¶n cßn sö dông hai chØ tiªu gi¸ thµnh sau: - Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: Lµ gi¸ do chñ ®Çu t ®a ra ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¨n cø vµo ®ã tÝnh gi¸ thµnh cña m×nh (cßn gäi lµ gi¸ dù thÇu c«ng t¸c x©y l¾p). VÒ nguyªn t¾c gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p chØ ®îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ dù to¸n. Nh vËy, chñ ®Çu t míi tiÕt kiÖm ®îc vèn, h¹ thÊp c¸c chi phÝ lao ®éng x· héi gãp phÇn thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi. - Gi¸ hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p: Lµ gi¸ dù to¸n x©y l¾p ghi trong hîp ®ång ®îc ký kÕt gia hai nhµ ®Çu t vµ doanh nghiÖp x©y l¾p, sau khi tháa thuËn nhËn thÇu. §©y chÝnh lµ gi¸ cña doanh nghiÖp x©y l¾p th¸ng cuéc trong ®Êu thÇu vµ ®îc chñ ®Çu t tháa thuËn ký kÕt hîp ®ång giao nhËn. ViÖc ¸p dông hai lo¹i gi¸ trªn lµ yÕu tè quan träng trong viÖc hoµn thiÖn c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng. Nã sö dông quan hÖ tiÒn hµng, t¹o ra sù 10 mÒm dÎo nhÊt ®Þnh trong mèi quan hÖ gi÷a chñ ®Çu t vµ doanh nghiÖp x©y l¾p, trong viÖc ®Þnh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p còng nh chñ ®éng trong kinh doanh, thÝch hîp víi c¬ chÕ thÞ trêng, c¹nh tranh lµnh m¹nh. 3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n: Ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p lµ sù thèng nhÊt hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh. Trong ®ã chi phÝ thÓ hiÖn mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh thÓ hiÖn mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt . Chóng ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa. Nh vËy, vÒ b¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ gièng nhau nhng xÐt vÒ mÆt kh¸c, chóng l¹i kh«ng cã sù thèng nhÊt víi nhau. - VÒ lîng: Trong gi¸ thµnh bao gåm c¶ chi phÝ ph¸t sinh ë kú tríc vµ lo¹i trõ chi phÝ ë kú nµy chuyÓn sang gi¸ thµnh kú sau. - VÒ thêi gian: Trong gi¸ thµnh, c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë kú tríc l¹i ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh kú nµy, cã nh÷ng chi phÝ ë kú nµy nhng kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸ thµnh kú nµy mµ chuyÓn sang kú sau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n xuÊt chØ thèng nhÊt vÒ lîng trong trêng h¬p ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ù¬c hoµn thiÖn trong kú tÝnh gi¸ thµnh hoÆc gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng nhau. - Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ CPSX ph¸t sinh trong kú ®å sau:CPSX dë dang §K B A C Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p D CPSX dë dang CK Qua s¬ ®å nµy ta thÊy: AC = AB + BD – CD Hay: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p = Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú + Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú §Ó ph¶n ¸nh ®îc mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®ßi hái ph¶i h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt ®ång thêi cßn vËn dông c¸c ph ¬ng ph¸p 11 kü thuËt nh»m nªu ra mét sè c¸ch chÝnh x¸c nhÊt quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh . §ã chÝnh lµ mèi quan hÖ gi÷a h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . 4. Vai trß vµ nhiÖm vô tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n. 4.1.Vai trß: H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o ph¸t huy t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi víi doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã sù tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸, tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n xuÊt hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i l©u dµi cña doanh nghiÖp. Riªng ®èi víi ngµnh XDCB viÖc h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®ñ gi¸ thµnh cµng trë nªn quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh bëi sù t¸c ®éng cña nh÷ng ®Æc ®iÓm nh gi¸ c¶ biÕn ®éng trong nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cña x©y dùng, nhu cÇu c«ng nh©n kh¸c nhau, nhu cÇu x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh nhau. Th«ng qua chØ tiªu gi¸ thµnh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, thóc ®Èy sù s¸ng t¹o, t×m tßi ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt c«ng viÖc cã hiÖu qu¶. 4.2.NhiÖm vô. §Ó ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu: - Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt . TÝnh to¸n chÝnh x¸c, ph©n bæ kÞp thêi gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh . - Ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc vµo c¸c ®èi t îng tËp hîp chi phÝ, ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt liÖu, lao ®éng sö dông m¸y, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n môc chi phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc, ngoµi kÕ ho¹ch, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp thêi. 12 - KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. - Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh tÝnh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. KÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ vµ lËp gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn. - Víi c¸c yªu cÇu trªn, nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ: - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp - X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp. - X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. Quy ®Þnh tr×nh tù c«ng viÖc, ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng, tõng s¶n phÈm chi tiÕt. III. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n. 1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt 1.1- §èi tîng vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn tËp hîp nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm . ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n phÈm vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ më sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh s¶n xuÊt nãi chung vµ trong kinh doanh x©y l¾p nãi riªng thêng c¨n cø vµo: - §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm (viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, liªn tôc hay song song) - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ( s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t) 13 - §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp . - ®Æc ®iÓm tæ chc bé m¸y qu¶n lý (hay yªu cÇu qu¶n lý ). - §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp Tæ chøc s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp XDCB cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng so víi nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c nªn ®èi t îng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, bé phËn thi c«ng hay ®¬n ®Æt hµng. Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay thêng tËp hîp chi phÝ theo c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt vµ quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng h¹ch to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh phï hîp víi ®Æc ®iÓm tæ chøc vµ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt c«ng t¸c chi phÝ. Tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tµi kho¶n, tæng hîp sè liÖu vµ ghi sæ chi tiÕt, sæ tæng hîp ®Òu ph¶i lu«n lu«n b¸m s¸t ®èi tîng tËp hîp chi phÝ x¸c ®Þnh. 1.2 Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay mét hÖ thèng c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ trong ph¹m vi giíi h¹n cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ kÕ to¸n sÏ lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ thÝch øng. Trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p cã nh÷ng ph ¬ng ph¸p h¹ch to¸n (tËp hîp) chi phÝ s¶n xuÊt sau: - Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh: Hµng th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. C¸c kho¶n chi phÝ ®ã ®îc ph©n chia theo tæng sè kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña ®èi tîng ®ã chÝnh lµ tæng sè chi phÝ ®îc tËp hîp cho tõng ®èi tîng kÓ tõ khi khëi c«ng ®Õn hoµn thµnh. - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng: Chi phÝ ph¸t sinh hµng th¸ng sÏ ®îc ph©n lo¹i theo ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ gi¸ 14 thµnh thùc tÕ. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông trong trêng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng (c«ng tr×nh, ®éi thi c«ng). Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ thi c«ng c«ng tr×nh.Trong tõng ®¬n vÞ ®ã, chi phÝ l¹i ® îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng chÞu phÝ nh h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, do vËy cÇn ph¶i ph©n bæ chi phÝ theo tiªu thøc thÝch hîp (ph ¬ng ph¸p ph©n bæ trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp). - Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ theo khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh. theo ph¬ng ph¸p nµy, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong thêi kú nhÊt ®Þnh ® îc tËp hîp cho ®èi tîng chÞu phÝ. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh lµ toµn bé chi phÝ bá ra trong giai ®o¹n thi c«ng khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®ã 2. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt . Chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p XDCB bao gåm nhiÒu lo¹ivµ cã néi dung tÝnh chÊt kh¸c nhau, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ còng kh¸c nhau, cho nªn viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp lý cã khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi ®îc Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ thø tù c¸c c«ng viÖc nh»m tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh ® îc kÞp thêi theo tÝnh chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh. §èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gåm c¸c b íc sau: - Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. - Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi lîng lao vô phôc vô. - Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh cã liªn quan theo tiªu thøc phï hîp. 15 - Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú. Tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh. 3. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Tríc ®©y, trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho doanh nghiÖp cã thÓ lùa chän ph¬ng ph¸p kª khai thßng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú. Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña c¸c lo¹i hµng tån kho vµ c¸c lo¹i tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho. Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i hµng tån kho trªn c¸c lo¹i tµi kho¶n t¬ng øng mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm tra cuèi kú, x¸c ®Þnh läng tån kho thùc tÕ vµ lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh vµ môc ®Ých kh¸c. HiÖn nay, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho trong doanh nghiÖp x©y l¾p, kÕ to¸n chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. 3.1- Tµi kho¶n sö dông. §Ó theo dâi t×nh h×nh chi phÝ thi c«ng c«ng tr×nh theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p thêng xuyªn dïng nh÷ng tµi kho¶n 6 (Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: TK621, TK622, TK623, TK627 …) vµ TK s¶n xuÊt kinh doanh dë dang TK154. - Tµi kho¶n 621 “Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu sö dông trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, thùc hiÖn dÞch vô, lao vô cña doanh nghiÖp x©y l¾p. - TK622 “Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp”: Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸ tr×nh x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô. Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng thuéc qu¶n lý cña doanh nghiÖp vµ lao ®éng thuª ngoµi theo tõng c«ng viÖc. Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ vÒ l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn v¨n phßng, cña bé m¸y qu¶n lý doanh nghiÖp hoÆc cña bé phËn b¸n hµng. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy kho¶n tÝnh b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y 16 tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn tÝnh trªn quü l¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p. - Tµi kho¶n 623 “Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng, võa kÕt hîp b»ng m¸y. §èi vèi nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y th× kh«ng sö dông TK623 mµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n c¸c chi phÝ trùc tiÕp vµo c¸c tµi TK621, TK622, TK627. Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi TK623 kho¶n trÝch BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng ®oµn tÝnh trªn lîng c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng. TK623 cã c¸c tµi kho¶n cÊp hai sau: - TK6231: chi phÝ nh©n c«ng. - TK6232: chi phÝ vËt liÖu. - TK6233: chi phÝ dông cô s¶n xuÊt. - TK6234: chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng. - TK6237: chi phÝ dÞch vô mua ngoµi. - TK6238: chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c. - Tµi kho¶n 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung “. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng tr×nh x©y dùng gåm l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho c«ng nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, khÊu hao TSC§… Bªn Nî : TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú. Bªn Cã : KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo Tk 154. Tµi kho¶n 627 ®îc më cho tõng ®èi tîng, tõng ho¹t ®éng, tõng ph©n xëng, tõng bé phËn. Cuèi kú tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d. - Tµi kho¶n 154 “Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” . Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, dÞch vô, lao vô doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. 17 Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 154 nh÷ng chi phÝ sau : chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, chi phÝ bÊt th êng, chi phÝ sù nghiÖp. Tµi kho¶n 154 ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 sau : - TK 1541 : X©y l¾p. - TK 1542 : S¶n phÈm kh¸c. - TK 1543 : DÞch vô. - TK 1544 : Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p. 3.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n. 3.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng chiÕm tû träng lín (70% ÷ 80%) trong chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p vµ bao gåm nhiÒu lo¹i nh : gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt liÖu chÝnh,vËt liÖu kÕt cÊu, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, b¶o hé lao ®éng vµ phô tïng lao ®éng kh¸c … cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ ®· tÝnh vµo m¸y thi c«ng hoÆc ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung. Gi¸ trÞ thùc tÕ ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nµy ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ cßn cã c¶ chi phÝ thu mua vËn chuyÓn tõ n¬i mua vÒ n¬i nhËp kho vËt liÖu hoÆc xuÊt th¼ng ®Õn n¬i c«ng tr×nh. Trong XDCB còng nh c¸c ngµnh kh¸c vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nµo ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc vµ sè lîng thùc tÕ ®· sö dông. Trêng hîp vËt liÖu liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ tæ chøc kÕ to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp. Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ cho tõng ®èi tîng Tû lÖ (hÖ sè) = Tiªu thøc ph©n bæ cña x TØ lÖ (hÖ sè) tõng ®èi tîng ph©n bæ Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ = ph©n bè Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng Khi mua nguyªn vËt liÖu vÒ cã thÓ ®îc nhËp kho hoÆc cã thÓ xuÊt th¼ng ra c«ng tr×nh. Trêng hîp thi c«ng nhËn vËt t tõ kho vËt t cña doanh nghiÖp th× c¨n cø vµo nhu cÇu s¶n xuÊt thi c«ng, ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu c¸c ®¬n vÞ sÏ xin 18 lÜnh vËt t sö dông sau khi ®îc c¸c cÊp phßng ban liªn quan xÐt duyÖt, phµng cung øng vËt t lµm phiÕu xuÊt kho cho ®¬n vÞ sö dông. Khi xuÊt vËt liÖu thñ kho sÏ ghi sæ thùc xuÊt cña cét trªn phiÕu xuÊt. Sau mçi lÇn xuÊt vËt t, thñ kho ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trong phiÕu ghi sæ thùc xuÊt vµo thÎ kho. Cuèi th¸ng thñ kho ph¶i ghi l¹i phiÕu cña ®¬n vÞ lÜnh, kiÓm tra ®èi chiÕu víi thÎ kho vµ chuyÓn lªn phßng cung øng vËt t vµ phßng kÕ to¸n. Cuèi kú h¹ch to¸n kiÓm kª sè vËt liÖu cßn l¹i n¬i s¶n xuÊt ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ. S¬ ®å 1.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. TK331,111,112,141 TK621 Mua vËt t­ kh«ng qua kho TK154 KÕt chuyÓn CPNVL cuèi kú TK133 ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®­îc khÊu trõ TK152,153 XuÊt kho NVL cho SX NhËp kho NVL kh«ng sö dông hÕt Th«ng qua kÕt qu¶ h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu hao phÝ thùc tÕ theo tõng n¬i ph¸t sinh, cho tõng ®èi tîng chÞu phÝ thêng xuyªn kiÓm tra ®èi chøng víi ®Þnh møc vµ dù to¸n ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng l·ng phÝ mÊt m¸t hoÆc kh¶ n¨ng tiÕt kiÖm vËt liÖu, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n, ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó xö lý hoÆc khen thëng kÞp thêi nh»m phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p. 3.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt thi c«ng c«ng tr×nh. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm 19 c¶ kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trong vµ ngoµi biªn chÕ vµ lao ®éng thuª ngoµi. Trong kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh«ng bao gåm tiÒn l ¬ng c«ng nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, tiÒn l¬ng c«ng nh©n x©y l¾p vµ vËn chuyÓn ngoµi cù ly thi c«ng kh«ng bao gåm c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh trªn quü l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: ViÖc h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng ® îc tiÕn hµnh theo tõng lo¹i c«ng nh©n viªn, theo tõng c«ng viÖc ® îc giao vµ cho tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh. Theo dâi thêi gian lao ®éng ®îc tiÕn hµnh trªn b¶ng chÊm c«ng. C¸c chøng tõ sau khi ®îc kiÓm ta x¸c nhËn ë ®éi s¶n xuÊt, c¸c phßng ban liªn quan ® îc chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n. KÕ to¸n tiÒn l¬ng lÊy ®©y lµm c¬ së tÝnh l¬ng theo dâi trªn tµi kho¶n chi phÝ liªn quan. - H¹ch to¸n khèi lîng giao kho¸n: chøng tõ ban ®Çu sö dông ®Ó h¹ch to¸n lµ: “ Hîp ®ång giao kho¸n”. Hîp ®ång giao kho¸n ®îc ký trong tõng c«ng viÖc, theo h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ ®îc x¸c nh©n kÕt qu¶ råi chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø tÝnh l¬ng. - TÝnh l¬ng, tr¶ l¬ng vµ tæng hîp ph©n bæ tiÒn l¬ng: Hµng th¸ng, c¨n cø vµo b¶ng chÊm c«ng, hîp ®ång giao kho¸n vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c ®Ó lµm chøng tõ thanh to¸n l¬ng vµ kiÓm tra viÖc tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. B¶ng thanh to¸n l¬ng ®îc lËp hµng th¸ng theo tõng ®éi s¶n xuÊt, bé phËn thi c«ng vµ c¸c phßng ban. ViÖc tæng hîp ph©n bæ l¬ng vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng ®Ó ®îc trªn “B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi”. Néi dung h¹ch to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. TK111,112,334 TK622 TiÒn l­¬ng ph¶i tr¶ CNV TK154 KÕt chuyÓn chi phÝ NC trùc tiÕp TK141 DuyÖt t¹m øng l­¬ng ®éi nhËn ¬ng kho¸n, quyÕt to¸n l­¬ng t¹m øng cho ®éi 20