Tài liệu Kế toán doanh nghiệp xây dựng

1 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ Lêi nãi ®Çu §èi víi mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung, doanh nghiÖp x©y l¾p nãi riªng, nguyªn vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè ®Çu vµo v« cïng quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tèi ®a hãa lîi nhuËn cÇn ph¶i tèi thiÓu hãa chi phÝ, nhÊt lµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu. Muèn vËy cÇn ph¶i qu¶n lý khoa häc ®Ó tr¸nh l·ng phÝ, ng¨n ngõa c¸c hµnh vi gian lËn trong mua b¸n vµ sö dông nguyªn vËt liÖu. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã yªu cÇu ®Æt ra lµ ph¶i h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp v× nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i phøc t¹p vµ thêng thay ®æi cho nªn h¹ch to¸n chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu cã t¸c dông quan träng ®Õn viÖc h¹ch to¸n ®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, th«ng thêng chi phÝ vËt liÖu chiÕm tØ träng rÊt lín kho¶ng 70% gi¸ trÞ c«ng tr×nh. V× thÕ c«ng t¸c qu¶n lý chÆt chÏ nguyªn vËt liÖu cã ý nghÜa v« cïng quan träng, th«ng qua c«ng t¸c qu¶n lý nguyªn vËt liÖu cã thÓ lµm t¨ng hoÆc gi¶m gi¸ thµnh c«ng tr×nh. H¬n n÷a, ho¹t ®éng x©y l¾p thêng xuyªn ®îc tiÕn hµnh ë ngoµi trêi, nªn chÞu t¸c ®éng rÊt lín cña ®iÒu kiÖn thiªn nhiªn: ma, n¾ng, lò lôt...dÉn ®Õn t×nh tr¹ng mÊt m¸t, h háng, g©y khã kh¨n trong viÖc qu¶n lý sö dông nguyªn vËt liÖu. V× vËy, viÖc tiÕt kiÖm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, gi¶m møc tiªu hao nguyªn vËt liÖu trong s¶n xuÊt mét c¸ch tèi ®a, song vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng kh«ng ph¶i lµ vÊn ®Ò ®¬n gi¶n ®èi víi mçi doanh nghiÖp. ViÖc tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu sÏ gióp cho nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cã ®îc nh÷ng th«ng tin kÞp thêi vµ chÝnh x¸c ®Ó lùa chän ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh mét c¸ch tèt nhÊt, lËp dù to¸n nguyªn vËt liÖu ®¶m b¶o cung cÊp ®Çy ®ñ ®óng chÊt lîng vµ kÞp thêi cho qu¸ tr×nh thi c«ng. Bëi vËy, lµm tèt c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu lµ nh©n tè ¶nh hëng lµm gi¶m chi phÝ h¹ gi¸ thµnh, t¨ng thu NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 2 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ nhËp cho danh nghiÖp. §©y lµ mét yªu cÇu thiÕt thùc, mét vÊn ®Ò ®ang ®ù¬c quan t©m nhiÒu trong qu¸ tr×nh thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong qu¶n lý chi phÝ cña doanh nghiÖp cïng víi thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia em ®· ®i s©u t×m hiÓu, nghiªn cøa ®Ò tµi: “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia”. §Ó thuËn tiÖn trong qu¸ tr×nh nghiªn cøu, t×m hiÓu còng nh khi tra cøu em ®· chia chuyªn ®Ò thµnh ba ch¬ng nh sau: Ch¬ng 1 : Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y l¾p. Ch¬ng 2 : Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia. Ch¬ng 3 : Mét sè gi¶i ph¸p ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu t¹i C«ng ty cæ phÇn x©y dùng vµ th¬ng m¹i Hoµng Gia. Ch¬ng 1 NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 3 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. 1.1. Sù cÇn thiÕt tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p . 1.1.1. VÞ trÝ cña nguyªn vËt liÖu ®èi víi qu¸ tr×nh x©y l¾p. Nguyªn vËt liÖu lµ mét bé phËn träng yÕu cña t liÖu s¶n xuÊt, nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng cña lao ®éng. Trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, chi phÝ s¶n xuÊt cho ngµnh x©y l¾p g¾n liÒn víi viÖc sö dông nguyªn, nhiªn, vËt liÖu, m¸y mãc vµ thiÕt bÞ thi c«ng. Trong qu¸ tr×nh ®ã vËt liÖu lµ mét trong bèn yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn s¶n phÈm c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh. Trong doanh nghiÖp x©y l¾p chi phÝ vÒ vËt liÖu thêng chiÕm tû träng lín tõ 70% - 80% trong tæng gi¸ trÞ c«ng tr×nh. Do vËy, viÖc cung cÊp nguyªn vËt liÖu ®Çy ®ñ sè lîng, chÊt lîng, cã kÞp thêi hay kh«ng cã ¶nh hëng to lín ®Õn tiÕn ®é thi c«ng x©y dùng cña doanh nghiÖp. TiÕn ®é thi c«ng nhanh, an toµn, chÊt lîng lµ ®iÒu kiÖn tiªn quyÕt ®Ó doanh nghiÖp tån t¹i vµ ph¸t triÓn, t¹o uy tÝn ®èi víi b¹n hµng vµ ®èi t¸c. V× vËy, trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y dùng c«ng tr×nh, th«ng qua c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu tõ ®ã cã thÓ ®¸nh gi¸ nh÷ng kho¶n chi phÝ cha hîp lý, l·ng phÝ hay tiÕt kiÖm. Bëi vËy cÇn tËp trung qu¶n lý chÆt chÏ vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c kh©u: thu mua, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu nh»m h¹ thÊp chi phÝ s¶n xuÊt nhng vÉn ®¶m b¶o an toµn chÊt lîng c«ng tr×nh, h¹ thÊp møc tiªu hao vËt liÖu trong s¶n xuÊt cßn lµ c¬ së ®Ó ph¸t triÓn thªm tÝch luü cho x· héi. 1.1.2. §Æc ®iÓm, yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. X©y dùng c¬ b¶n lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt mang tÝnh chÊt c«ng nghiÖp, s¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng lµ nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh cã quy m« lín, kÕt cÊu phøc t¹p vµ thêng cè ®Þnh n¬i thi c«ng cßn c¸c ®iÒu kiÖn NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 4 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ kh¸c nh: ngêi lao ®éng, m¸y mãc thiÕt bÞ thi c«ng...ph¶i di chuyÓn theo ®Þa ®iÓm x©y dùng. Tõ ®Æc ®iÓm riªng cña ngµnh x©y dùng lµm cho c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vËt liÖu phøc t¹p vµ chÞu ¶nh hëng lín cña m«i trêng bªn ngoµi, c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn x©y dùng ®Þnh møc hao phÝ cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn thi c«ng thùc tÕ. Qu¶n lý vËt liÖu lµ yÕu tè kh¸ch quan cña mäi nÒn s¶n xuÊt x· héi. Tuy nhiªn do tr×nh ®é s¶n xuÊt kh¸c nhau nªn ph¹m vi møc ®é vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý còng kh¸c nhau. HiÖn nay nÒn s¶n xuÊt ngµy cµng më réng vµ ph¸t triÓn trªn c¬ së tho¶ m·n kh«ng ngõng nhu cÇu vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña mäi tÇng líp trong x· héi. ViÖc sö dông vËt liÖu mét c¸ch hîp lý cã kÕ ho¹ch ngµy cµng ®îc coi träng. Do vËy, c«ng t¸c qu¶n lý lµ nhu cÇu tÊt yÕu cña mäi ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh. C«ng viÖc h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu ¶nh hëng vµ quyÕt ®Þnh ®Õn viÖc h¹ch to¸n gi¸ thµnh, cho nªn ®Ó ®¶m b¶o tÝnh chÝnh x¸c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gÝa thµnh th× tríc hÕt còng ph¶i h¹ch to¸n vËt liÖu chÝnh x¸c. §Ó lµm tèt c«ng t¸c h¹ch to¸n vËt liÖu, ®ßi hái chóng ta ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ ë mäi kh©u tõ thu mua, b¶o qu¶n tíi kh©u dù tr÷ vµ sö dông. Trong kh©u thu mua vËt liÖu, ph¶i ®îc qu¶n lý vÒ khèi lîng, quy c¸ch, chñng lo¹i, gi¸ mua vµ chi phÝ thu mua thùc hiÖn kÕ ho¹ch mua theo ®óng tiÕn ®é, thêi gian phï hîp víi kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸c nhµ qu¶n lý cÇn cã quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ngay tõ ®Çu trong viÖc lùu chän nguån vËt t, ®Þa ®iÓm giao hµng, thêi h¹n cung cÊp, ph¬ng tiÖn vËn chuyÓn vµ nhÊt lµ vÒ gi¸ mua, cíc phÝ vËn chuyÓn, bèc dì... CÇn ph¶i dù to¸n nh÷ng biÕn ®éng vÒ cung cÇu vµ gi¸ c¶ vËt t trªn thÞ trêng ®Ó t×m ra biÖn ph¸p thÝch øng, ®ång thêi ph¶i kiÓm tra l¹i gi¸ mua vËt liÖu; c¸c chi phÝ vËn chuyÓn vµ t×nh h×nh thùc hiÖn hîp ®ång cña ngêi b¸n vËt t, ngêi vËn chuyÓn. ViÖc tæ chøc tèt kho tµng, bÕn b·i ®óng chÕ ®é b¶o qu¶n ®èi víi tõng lo¹i vËt liÖu tr¸nh h háng mÊt m¸t, hao hôt, ®¶m b¶o an toµn còng lµ mét trong c¸c yªu cÇu qu¶n lý vËt liÖu.Trong kh©u dù tr÷ ®ßi hái doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh ®îc møc dù tr÷ tèi ®a, tèi thiÓu ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh thi c«ng x©y NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 5 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ l¾p ®îc thùc hiÖn liªn tôc, kh«ng bÞ ngõng trÖ, gi¸n ®o¹n, do viÖc cung øng vËt t kh«ng kÞp thêi hoÆc g©y øa ®äng vèn do dù tr÷ qu¸ nhiÒu. Sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm trªn c¬ së ®Þnh møc tiªu hao vµ dù to¸n chi phÝ cã ý nghÜa quan träng trong viÖc h¹ thÊp CPSX vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm nh»m t¨ng lîi nhuËn, t¨ng tÝch luü cho doanh nghiÖp. Do vËy trong kh©u sö dông cÇn ph¶i tæ chøc tèt viÖc ghi chÐp ph¶n ¸nh t×nh h×nh xuÊt vËt liÖu ®óng trong qu¸ tr×nh SXKD. §Þnh kú tiÕn hµnh viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông vËt liÖu, nh»m t×m ra nguyªn nh©n dÉn ®Õn t¨ng hoÆc gi¶m chi phÝ vËt liÖu so víi ®Þnh møc dù to¸n. Tãm l¹i, qu¶n lý vËt liÖu tõ kh©u thu mua cho ®Õn sö dông vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng cña c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp lu«n ®îc c¸c nhµ qu¶n lý quan t©m. 1.1.3. Vai trß vµ nhiÖm vô kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 1.1.3.1. Vai trß cña nguyªn vËt liÖu. Nguyªn vËt liÖu lµ yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ s¶n phÈm, nªn nguyªn vËt liÖu ®ãng mét vÞ trÝ quan träng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, viÖc cung cÊp NVL cã ®Çy ®ñ, kÞp thêi vµ ®¶m b¶o chÊt lîng ¶nh hëng rÊt lín ®Õn kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp... VÒ mÆt hiÖn vËt, nguyªn vËt liÖu biÓu hiÖn lµ mét bé phËn quan träng cña tµi s¶n lu ®éng, cßn díi h×nh th¸i gi¸ trÞ nã biÓu hiÖn lµ vèn lu ®éng. V× vËy nguyªn vËt liÖu tån t¹i song song trong qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt x©y l¾p ®îc diÔn ra thêng xuyªn vµ liªn tôc phô thuéc rÊt lín vµo viÖc cung øng NVL c¶ vÒ mÆt sè lîng, chñng lo¹i. C«ng tr×nh x©y l¾p ®¶m b¶o chÊt lîng, tr¸nh mÊt m¸t h háng thiÖt h¹i trong qu¸ tr×nh thi c«ng, t¹o uy tÝn trªn m«i trêng c¹nh tranh, yÕu tè NVL kh«ng kÐm phÇn quan träng vµ còng lµ yÕu tè tiªn quyÕt trong qu¸ tr×nh thi c«ng. 1.1.3.2. NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. Qu¶n lý chÆt chÏ t×nh h×nh cung cÊp, b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông vËt liÖu lµ mét trong nh÷ng néi dung quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 6 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ xuÊt kinh doanh ë doanh nghiÖp. §Ó gãp phÇn n©ng cao chÊt lîng vµ hiÖu qu¶ qu¶n lý vËt liÖu, kÕ to¸n vËt liÖu cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - Ph¶n ¸nh chÝnh x¸c, kÞp thêi vµ kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh cung cÊp vËt liÖu trªn c¸c mÆt: sè lîng, chÊt lîng, chñng lo¹i, gi¸ trÞ vµ thêi gian cung cÊp. - TÝnh to¸n vµ ph©n bæ chÝnh x¸c kÞp thêi trÞ gi¸ vËt liÖu xuÊt dïng cho c¸c ®èi tîng kh¸c nhau, kiÓm tra chÆt chÏ viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu, ph¸t hiÖn vµ ng¨n chÆn kÞp thêi nh÷ng trêng hîp sö dông vËt liÖu sai môc ®Ých, l·ng phÝ. - Thêng xuyªn kiÓm tra viÖc thùc hiÖn ®Þnh møc dù tr÷ vËt liÖu, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c lo¹i vËt liÖu ø ®äng, kÐm phÈm chÊt, cha cÇn dïng vµ cã biÖn ph¸p gi¶i phãng ®Ó thu håi vèn nhanh chãng, h¹n chÕ c¸c thiÖt h¹i. - Thùc hiÖn viÖc kiÓm kª vËt liÖu theo yªu cÇu qu¶n lý, lËp c¸c b¸o c¸o vÒ vËt liÖu, tham gia c«ng t¸c ph©n tÝch viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua, dù tr÷, sö dông vËt liÖu. 1.2. Tæng quan vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu. 1.2.1. Kh¸i niÖm vµ ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu. Nguyªn vËt liÖu lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu, lµ mét trong bèn yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn thùc thÓ s¶n phÈm (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh) cña doanh nghiÖp x©y l¾p. Kh¸c víi c¸c t liÖu lao ®éng kh¸c ®Æc ®iÓm cña nguyªn vËt liÖu lµ chØ tham gia vµo mét chu kú s¶n xuÊt kinh doanh nhÊt ®Þnh, gi¸ trÞ vËt liÖu ®îc chuyÓn tõ tõ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm trong suèt qu¸ tr×nh thi c«ng. §©y lµ ®iÓm kh¸c biÖt ®èi víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c, khi tham gia vµo qu¸ tr×nh thi c«ng vËt liÖu bÞ biÕn d¹ng hoÆc tiªu hao hoµn toµn. VËt liÖu cña c¸c doanh nghiÖp ®îc h×nh thµnh tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau: mua ngoµi, tù s¶n xuÊt gia c«ng chÕ biÕn, nhËn vèn gãp liªn doanh, biÕu tÆng, viÖn trî... Do vËy nguyªn vËt liÖu cã rÊt nhiÒu chñng lo¹i kh¸c nhau. NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 7 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ 12.2. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Trong c¸c doanh nghiÖp SXKD nãi chung vµ ngµnh x©y dùng nãi riªng, vËt liÖu bao gåm nhiÒu chñng lo¹i víi néi dung kinh tÕ vµ tÝnh n¨ng lý ho¸ kh¸c nhau. §Ó cã thÓ qu¶n lý chÆt chÏ vµ tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt víi tõng lo¹i vËt liÖu, phôc vô cho kÕ ho¹ch qu¶n trÞ cÇn tiÕn hµnh ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu. Ph©n lo¹i tµi s¶n còng nh ph©n lo¹i vËt liÖu lµ viÖc s¾p xÕp c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c nhau vµo tõng nhãm kh¸c nhau theo nh÷ng tiªu thøc nhÊt ®Þnh (theo c«ng dông, theo nguån h×nh thµnh, theo quyÒn së h÷u...). Mçi c¸ch ph©n lo¹i kh¸c nhau ®Òu cã t¸c dông nhÊt ®Þnh trong qu¶n lý vµ h¹ch to¸n. Tríc hÕt, ®èi víi vËt liÖu c¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp th× nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh c¸c lo¹i sau: + Nguyªn vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi tîng lao ®éng chñ yÕu trong doanh nghiÖp x©y l¾p, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc thÓ chÝnh cña s¶n phÈm (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh...). Trong ngµnh x©y dùng cßn ph¶i ph©n biÖt vËt liÖu x©y dùng, vËt kÕt cÊu vµ thiÕt bÞ x©y dùng. C¸c lo¹i vËt liÖu nµy ®Òu lµ c¬ së vËt chÊt chñ yÕu h×nh thµnh nªn s¶n phÈm cña ®¬n vÞ x©y dùng, c¸c h¹ng môc c«ng c«ng tr×nh x©y dùng nhng chóng cã sù kh¸c nhau. VËt liÖu x©y dùng lµ s¶n phÈm cña ngµnh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ®îc sö dông trong ®¬n vÞ x©y dùng ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm (c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ) nh g¹ch, ngãi, xi m¨ng, s¾t, thÐp...VËt kÕt cÊu lµ nh÷ng bé phËn cña c«ng tr×nh x©y dùng mµ ®¬n vÞ x©y dùng s¶n xuÊt hoÆc mua cña ®¬n vÞ kh¸c ®Ó l¾p vµo s¶n phÈm cña ®¬n vÞ m×nh nh thiÕt bÞ vª sinh, th«ng giã, hÖ thèng thu l«i... +VËt liÖu phô: lµ nh÷ng VL tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chØ cã t¸c dông phô trî trong s¶n xuÊt thi c«ng, ®îc sö dông kÕt hîp víi VL chÝnh lµm t¨ng chÊt lîng VL chÝnh vµ s¶n phÈm, phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, thi c«ng, nhu cÇu c«ng nghÖ kü thuËt, ®¸p øng nhu cÇu thiÕt kÕ vµ thi c«ng c«ng tr×nh. + Nhiªn liÖu: VÒ thùc thÓ lµ mét lo¹i vËt liÖu phô, nhng cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt lîng trong qu¸ tr×nh thi c«ng, kinh doanh t¹o ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 8 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ thi c«ng c«ng tr×nh cã thÓ diÔn ra b×nh thêng. Nhiªn liÖu cã thÓ tån t¹i ë thÓ láng, khÝ, r¾n nh: x¨ng, dÇu, than cñi, h¬i ®èt... phôc vô cho c¸c ph¬ng tiÖn vËn t¶i, m¸y mãc, thiÕt bÞ thi c«ng. + Phô tïng thay thÕ: lµ nh÷ng lo¹i vËt t, phô tïng, chi tiÕt ®îc sö dông ®Ó thay thÕ, söa chöa m¸y mãc thiÕt bÞ, xe m¸y thi c«ng, ph¬ng tiÖn vËn t¶i... + VËt liÖu vµ thiÕt bÞ x©y dùng c¬ b¶n, bao gåm nh÷ng vËt liÖu, thiÕt bÞ, c«ng cô, khÝ cô, vËt kÕt cÊu cho c«ng t¸c x©y dùng c¬ b¶n. + PhÕ liÖu: lµ c¸c lo¹i vËt liÖu lo¹i ra trong qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p nh gç, s¾t, thÐp vôn vµ phÕ liÖu thu håi trong qu¸ tr×nh thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh. + VËt liÖu kh¸c: bao gåm c¸c lo¹i vËt liÖu cßn l¹i ngoµi c¸c thø cha kÓ trªn nh bao b×, vËt ®ãng gãi, c¸c lo¹i vËt t ®Æc trng... Ngoµi ra tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi tiÕt cña tõng doanh nghiÖp mµ tõng lo¹i vËt liÖu trªn chia thµnh tõng nhãm, tõng thø mét c¸ch chi tiÕt h¬n b»ng c¸ch lËp sæ danh ®iÓm vËt liÖu. Trong ®ã mçi lo¹i, mçi nhãm, mçi thø vËt liÖu ®ù¬c sö dông mét kÝ hiÖu riªng b»ng hÖ thèng m· ho¸ thµnh tµi kho¶n ®Ó thay thÕ tªn gäi nh·n hiÖu, quy c¸ch cña vËt liÖu. C¸ch ph©n lo¹i nµy lµ c¬ së ®Ó ®Þnh møc tiªu hao, ®Þnh møc dù tr÷ cho tõng lo¹i, tõng thø nguyªn vËt liÖu lµ c¬ së ®Ó tæ chøc h¹ch to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp - NÕu c¨n cø vµo nguån h×nh thµnh NVL ®îc chia thµnh hai nguån: + Nguyªn vËt liÖu nhËp tõ bªn ngoµi: ®©y lµ nguån h×nh thµnh chÝnh trong c¸c doanh ngiÖp x©y dùng: do mua ngoµi, nhËn vèn gãp liªn doanh, nhËn biÕu tÆng...Mçi mét nguån h×nh thµnh cã mét ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n kh¸c nhau tuú thuéc vµo tõng trêng hîp cô thÓ. + Nguyªn vËt liÖu tù chÕ : Nh÷ng nguyªn v©t liÖu do doanh nghiÖp tù s¶n xuÊt cung cÊp cho qu¸ tr×nh thi c«ng cña m×nh nh bª t«ng... - NÕu c¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông, nguyªn vËt liÖu ®îc chia thµnh: + Nguyªn vËt liÖu dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt x©y dùng gåm: - Nguyªn vËt liÖu dïng trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh thi c«ng x©y l¾p, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bª t«ng... NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 9 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ - Nguyªn vËt liÖu dïng cho qu¶n lý ë c¸c ph©n xëng, dïng cho bé phËn b¸n hµng, bé phËn qu¶n lý doanh nghiÖp. + Nguyªn v©t liÖu dïng cho nhu cÇu kh¸c: - Nhîng b¸n , thanh lý - §em vèn gãp liªn doanh. - §em quyªn tÆng. 1.2.3. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu. 1.2.3.1. Nguyªn t¾c ®¸nh gi¸. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña vËt liÖu ë nh÷ng thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh vµ theo nh÷ng nguyªn t¾c nhÊt ®Þnh. Khi ®¸nh gi¸ vËt t ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau: - Nguyªn t¾c gi¸ gèc: (Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho) vËt t, hµng ho¸ ph¶i ®îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc hay ®îc gäi lµ trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t, lµ toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó cã nh÷ng vËt t, hµng ho¸ ®ã ë ®Þa ®iÓm vµ tr¹ng th¸i hiÖn t¹i. - Nguyªn t¾c thËn träng: VËt t, hµng ho¸ ®îc ®¸nh gÝa theo gi¸ gèc, nh÷ng trêng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ ®îc thùc hiÖn. Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®îc lµ gi¸ b¸n íc tÝnh cña hµng tån kho trong kú s¶n xuÊt, kinh doanh trõ ®i chi phÝ íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm vµ chi phÝ íc tÝnh cÇn thiÕt cho viÖc tiªu thô chóng. - Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n: Trong qu¸ tr×nh h¹ch to¸n kÕ to¸n ®· chän ph¬ng ph¸p nµo th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ®ã nhÊt qu¸n trong suèt niªn ®é kÕ to¸n. Cã nghÜa lµ c¸c ph¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong ®¸nh gi¸ vËt t, hµng ho¸ ph¶i ®¶m b¶o tÝnh nhÊt qu¸n. TÊt nhiªn doanh nghiÖp cã thÓ thay ®æi ph¬ng ph¸p ®· chän nhng ph¶i ®¶m b¶o ph¬ng ph¸p thay thÕ cho phÐp tr×nh bµy th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 10 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ trung thùc vµ hîp lý h¬n. §ång thêi ph¶i gi¶i thÝch ®îc ¶nh hëng cña sù thay ®æi ®ã. - Sù h×nh thµnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t, hµng ho¸ ®îc ph©n biÖt ë c¸c thêi ®iÓm kh¸c nhau trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh : + Thêi ®iÓm mua x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng mua. + Thêi ®iÓm nhËp kho x¸c ®Þnh trÞ gi¸ hµng nhËp + Thêi ®iÓm xuÊt kho x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng xuÊt . + Thêi ®iÓm tiªu thô x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ hµng tiªu thô 1.2.3.2. §¸nh gi¸ vËt t. a, TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t nhËp kho. Tuú tõng nguån h×nh thµnh kh¸c nhau cña vËt t mµ cã c¨n cø x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t nhËp kho kh¸c nhau. Theo nguyªn t¾c tÝnh gi¸, gi¸ vËt liÖu nhËp kho vµ gi¸ thùc tÕ bao gåm toµn bé chi phÝ liªn quan trong qu¸ tr×nh nhËp kho. Vµ viÖc tÝnh gi¸ vËt liÖu thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña vËt liÖu. Theo quy ®Þnh vËt liÖu ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) tøc lµ vËt t khi nhËp hay xuÊt kho ®Òu ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch theo gi¸ thùc tÕ. Gi¸ nµy ®îc x¸c ®Þnh: + Víi vËt liÖu mua ngoµi: TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t nhËp kho GÝa = mua thùc tÕ Chi phÝ + thu mua thùc tÕ C¸c kho¶n Chi phÝ + gia c«ng hoµn thiÖn chiÕt khÊu TM - vµ gi¶m gi¸ hµng mua ®îc hëng Do ®ã gi¸ mua thùc tÕ lµ gi¸ trÞ ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n, nÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ lµ gi¸ trÞ cña vËt t hµng ho¸ kh«ng bao gåm thuÕ GTGT mµ bao gåm c¸c kho¶n thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i nh thuÕ nhËp khÈu, thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt (nÕu cã) cßn nÕu doanh nghiÖp tÝnh thuÕ NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 11 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ GTGT theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp th× gi¸ mua lµ tæng gi¸ thanh to¸n tøc bao gåm c¶ thuÕ GTGT. Chi phÝ thu mua thùc tÕ lµ chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ bao b×, chi phÝ cña bé phËn thu mua ®éc lËp, chi phÝ thuª kho, thuª b·i, tiÒn ph¹t lu kho, lu b·i, hao phÝ trong ®Þnh møc... + Víi vËt t nhËp kho tù gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gi¸ thùc tÕ cña = Gi¸ thùc tÕ vËt t xuÊt kho + vËt t nhËp kho gia c«ng chÕ biÕn Gi¸ trÞ nµy cña vËt t chÝnh lµ gi¸ thµnh c«ng xëng thùc tÕ. C¸c chi phÝ gia c«ng chÕ biÕn + Víi vËt t thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ gi¸ thùc Gi¸ thùc tÕ cña vËt TiÒn c«ng Chi phÝ vËn chuyÓn, tÕ cña vËt t = t xuÊt kho mang + gia c«ng + bèc dì tríc vµ sau nhËp kho gia c«ng chÕ biÕn chÕ biÕn chÕ biÕn, CP hao hôt trong ®Þnh møc + Víi vËt t nhËp kho do nhËn vèn gãp tham gia liªn doanh: Gi¸ thùc tÕ TrÞ gi¸ vèn gãp cña vËt t nhËp kho = Chi phÝ vËn do héi ®ång liªn + chuyÓn. doanh x¸c ®Þnh + Víi vËt t ®îc tÆng thëng: TrÞ gi¸ thùc tÕ = GÝa thùc tÕ tÝnh theo gi¸ vËt t nhËp kho thÞ trêng t¬ng ®¬ng + Víi phÕ liÖu nhËp kho: TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt = + Chi phÝ liªn quan trong viÖc tiÕp nhËn Gi¸ íc tÝnh cã thÓ t nhËp kho sö dông ®îc b. TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho: Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh nãi chung vµ ngµnh x©y dùng nãi riªng, vËt t ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån kh¸c nhau víi trÞ gi¸ thùc tÕ nhËp kho còng kh¸c nhau. V× vËy ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ cña vËt liÖu xuÊt kho trong kú tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, yªu cÇu qu¶n lý vµ tr×nh ®é nghiÖp vô cña c¸n bé kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét trong c¸c ph¬ng ph¸p sau ®Ó x¸c ®Þnh trÝ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t xuÊt kho phï hîp: NguyÔn Minh TuÊn LuËn V¨n Tèt NghiÖp Líp §HLTKT4-K1 12 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ - Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh Theo ph¬ng ph¸p nµy khi xuÊt kho vËt t c¨n cø vµo sè lîng xuÊt kho thuéc l« hµng nµo vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña l« hµng ®ã ®Ó tÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho. ViÖc xuÊt kho sè lîng, chñng lo¹i, quy c¸ch nµo cña vËt t thêng ®îc tiÕn hµnh theo tiÕn ®é thi c«ng, theo dù to¸n vµ sù chØ ®Þnh cña c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp. Ph¬ng ph¸p nµy hÇu nh kh«ng ®îc ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p. - Ph¬ng ph¸p nhËp tríc – XuÊt tríc (FIFO) C¨n cø vµo ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng, ho¸ ®¬n b¸n hµng cña ngêi b¸n, phiÕu nhËp kho, biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t s¶n phÈm, hµng ho¸ hµng nµo nhËp tríc sÏ ®îc xuÊt tríc vµ lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. Gi¸ thùc tÕ = Sè lîng xuÊt kho thuéc xuÊt kho tõng lÇn nhËp kho - Ph¬ng ph¸p nhËp sau- xuÊt tríc (LIFO). x §¬n gi¸ tÝnh theo tõng lÇn nhËp kho C¨n cø vµo thêi gian nhËp vËt t, hµng nµo nhËp sau ®îc xuÊt tríc vµ ngîc l¹i. §¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn. - Ph¬ng ph¸p gi¸ h¹ch to¸n Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt t lµ gi¸ do doanh nghiÖp tù quy ®Þnh trong niªn ®é kÕ to¸n, cã thÓ lÊy gi¸ kÕ ho¹ch hoÆc gi¸ mua t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã hay mét lo¹i gi¸ æn ®Þnh trong kú. Hµng ngµy kÕ to¸n sö dông gi¸ h¹ch to¸n ®Ó ghi sæ gi¸ trÞ vËt liÖu nhËp, xuÊt. Cuèi kú kÕ to¸n sÏ tiÕn hµnh trÞ gi¸ h¹ch to¸n sang gi¸ thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho theo hÖ sè gi¸: Gi¸ thùc tÕ cña vËt t tån ®Çu kú NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 Gi¸ thùc tÕ cña vËt t + nhËp trong kú LuËn V¨n Tèt NghiÖp 13 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi HÖ sè gi¸ vËt t Khoa kinh tÕ = xuÊt kho Gi¸ h¹ch to¸n cña vËt t + tån ®Çu kú TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ = vËt t xuÊt kho Gi¸ h¹ch to¸n vËt t nhËp trong kú TrÞ gi¸ h¹ch to¸n x vËt t xuÊt kho HÖ sè gi¸ HÖ sè gi¸ cã thÓ tÝnh cho tõng lo¹i, tõng nhãm hoÆc tõng thø vËt t tuú thuéc vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý. - Ph¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t xuÊt kho ®îc tÝnh c¨n cø vµo sè lîng vËt t xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ = vËt t xuÊt kho Víi ph¬ng ph¸p nµy : Sè lîng vËt t xuÊt kho x §¬n gi¸ b×nh qu©n gia quyÒn + §¬n gi¸ b×nh qu©n thêng ®îc tÝnh cho tõng lo¹i, tõng thø vËt t vµ cã thÓ sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ cßn gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n cè ®Þnh: TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t §¬n gi¸ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t nhËp tån ®Çu kú + trong kú Sè lîng vËt t tån ®Çu + Sè lîng vËt t nhËp trong = kú kú + Cã thÓ sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú hµy cßn gäi ®¬n gi¸ b×nh qu©n cuèi kú tríc: TrÞ gi¸ vËt t tån ®Çu kú §¬n gi¸ b×nh qu©n tån ®Çu kú = Sè lîng vËt t tån ®Çu kú NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 14 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ + Còng cã thÓ sö dông ®¬n gi¸ b×nh qu©n x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp ®îc gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n di ®éng. Ph¬ng ph¸p nµy rÊt thÝch hîp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ¸p dông kÕ to¸n m¸y: §¬n gi¸ b×nh qu©n sau mçi lÇn nhËp Gi¸ thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp = Sè lîng thùc tÕ tõng lo¹i tån kho sau mçi lÇn nhËp - Theo ph¬ng ph¸p c©n ®èi Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông khi doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu kiÓm kª ®Þnh kú. Cuèi kú tiÕn hµnh kiÓm kª x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt t tån, vµ c¨n cø vµo c¸c chøng tõ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ thùc tÕ vËt t nhËp trong kú, tõ ®ã kÕ to¸n x¸c ®Þnh trÞ gi¸ thùc tÕ vËt t xuÊt dïng trong kú b»ng c«ng thøc sau: TrÞ gi¸ thùc tÕ vËt t xuÊt TrÞ gi¸ thùc = kho tÕ vËt t tån ®Çu kú 1.3. TrÞ gi¸ thùc tÕ + vËt t nhËp trong kú TrÞ gi¸ thùc - tÕ vËt t tån cuèi kú C«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu trong doanh nghiÖp x©y dùng. 1.3.1. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu. KÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu ®ßi hái ph¶n ¸nh c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ, sè lîng, chÊt lîng cña tõng thø, tõng lo¹i (tõng danh ®iÓm) vËt liÖu theo tõng kho tõng ngêi phô tr¸ch vËt chÊt vµ tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. 1.3.1.1. Chøng tõ sö dông. §Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ h¹ch to¸n vËt liÖu kÕ to¸n sö dông c¸c chøng tõ chñ yÕu: - PhiÕu nhËp kho ( MÉu 01- VT). NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 15 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ - PhiÕu xuÊt kho ( MÉu 02- VT). - PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu 02- VT). - Biªn b¶n kiÓm nghiÖm vËt t s¶n phÈm hµng ho¸ (MÉu 03- VT). - PhiÕu xuÊt vËt t theo h¹n møc (MÉu 04- VT). - Ho¸ ®¬n GTGT (MÉu 01- GTKT – 3 LL). - Ho¸ ®¬n cíc vËn chuyÓn (MÉu 03-BH). - ThÎ kho (MÉu S12- DN). - PhiÕu b¸o vËt t cßn l¹i cuèi kú (MÉu 04- VT). - Biªn b¶n kiÓm kª s¶n phÈm hµng hãa (MÉu 05- VT). 1.3.1.2. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt. Trong doanh nghiÖp viÖc qu¶n lý do nhiÒu bé phËn tham gia. Song viÖc qu¶n lý t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu hµng ngµy ®îc thùc hiÖn chñ yÕu ë bé phËn kho vµ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp. Trªn c¬ së c¸c chøng tõ kÕ to¸n vÒ nhËp xuÊt vËt liÖu thñ kho vµ kÕ to¸n vËt liÖu ph¶i tiÕn hµnh h¹ch to¸n kÞp thêi t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån kho vËt liÖu hµng ngµy theo tõng lo¹i vËt liÖu. Sù liªn hÖ vµ phèi hîp víi nhau trong viÖc ghi chÐp còng nh kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n. HiÖn nay trong c¸c doanh nghiÖp viÖc h¹ch to¸n vËt liÖu gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cã thÓ thùc hiÖn theo c¸c ph¬ng ph¸p sau: - Ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. - Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - Ph¬ng ph¸p sæ sè d. a) Ph¬ng ph¸p thÎ song song. Ph¬ng ph¸p thÎ song song lµ ph¬ng ph¸p mµ t¹i kho vµ t¹i bé phËn kÕ to¸n vËt liÖu ®Òu sö dông thÎ ®Ó ghi sæ vËt liÖu. NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 16 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ - ë kho: Thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp xuÊt, tån vËt liÖu vÒ sè lîng. ThÎ kho ®îc më cho tõng danh ®iÓm, lo¹i vËt liÖu. Khi nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËp, thùc xuÊt vµo chõng tõ vµ thÎ kho, mçi chøng tõ ghi mét dßng vµo thÎ kho. Cuèi th¸ng thñ kho tiÕn hµnh tæng céng sè nhËp, xuÊt tÝnh ra sè tån kho ®Ó ghi vµo cét tån trªn thÎ kho vÒ mÆt lîng theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu. §Þnh kú thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt ®· ph©n lo¹i theo tõng lo¹i, danh ®iÓm vËt t cho phßng kÕ to¸n thêng lµ cuèi th¸ng. - ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n vËt liÖu më (thÎ) sæ kÕ to¸n chi tiÕt cho tõng danh ®iÓm vËt liÖu t¬ng øng víi thÎ kho më ë kho ®Ó ghi chÐp t×nh h×nh t¨ng gi¶m vËt liÖu theo c¶ hai chØ tiªu sè lîng vµ gi¸ trÞ. Hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt kho do thñ kho chuyÓn tíi, nh©n viªn kÕ to¸n vËt liÖu ph¶i kiÓm tra, ®èi chiÕu, ghi ®¬n gi¸ vµ tÝnh ra sè tiÒn. Sau ®ã lÇn lît ghi c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt vµo sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu cã liªn quan. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh céng thÎ vµ ®èi chiÕu víi thÎ kho, lËp b¶ng kª nhËp- xuÊt- tån vËt liÖu sau ®ã ®èi chiÕu: sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi thÎ kho cña thñ kho, dßng tæng céng trªn b¶ng kª nhËp - xuÊt – tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp, sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi sè liÖu kiÓm kª thùc tÕ. * ¦u ®iÓm: Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n,dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu, ®¶m b¶o ®ä tin cËy cao cña th«ng tin vµ cã kh¶ n¨ng cung cÊp th«ng tin nhanh cho viÖc qu¶n trÞ hµng tån kho. * Nhîc ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp nhiÒu ®Æc biÖt trêng hîp doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t, viÖc ghi chÐp trïng l¾p chØ tiªu sè lîng gi÷a kÕ to¸n vµ thñ kho. * §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp Ýt chñng lo¹i vËt t, khèi lîng c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt Ýt, ph¸t sinh kh«ng thêng xuyªn, tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n cha cao. Tr×nh trù ghi sæ theo ph¬ng ph¸p nµy ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.1. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p thÎ song song. NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 17 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi PhiÕu nhËp kho ThÎ kho PhiÕu xuÊt kho Ghi chó: Ghi hµng ngµy ThÎ hoÆc sæ chi tiÕt vËt liÖu Khoa kinh tÕ B¶ng kª nhËp- xuÊttån nguyªn v©t liÖu Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu cuèi th¸ng b) Ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. - ë kho: Trong ph¬ng ph¸p nµy thñ kho sö dông thÎ kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu gièng ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. - T¹i phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n kh«ng më thÎ kÕ to¸n chi tiÕt mµ më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn cña tõng danh ®iÓm vËt liÖu theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi dßng mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së tæng hîp c¸c chøng tõ nhËp - xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng lo¹i vËt t, mçi thø chØ ghi mçi dßng trong sæ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng vËt liÖu trªn sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn víi thÎ kho, ®èi chiÕu sè tiÒn víi kÕ to¸n tæng hîp. Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®îc më cho c¶ n¨m vµ ghi vµo cuèi th¸ng. * ¦u ®iÓm: Khèi lîng ghi chÐp ®· gi¶m bít so víi ph¬ng ph¸p ghi thÎ song song. * Nhîc ®iÓm: VÉn trïng lÆp chØ tiªu sè lîng gi÷a ghi chÐp thñ kho vµ kÕ to¸n. NÕu kh«ng lËp b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt th× viÖc s¾p xÕp chøng tõ nhËp xuÊt trong c¶ th¸ng ®Ó ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn dÔ phat sinh nhÇm lÉn sai sãt. ViÖc kiÓm tra ®èi chiÕu sè liÖu gi÷a kho vµ PKT chØ ®îc tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng. V× vËy ¶nh hëng rÊt nhiÒu ®Õn viÖc theo dâi vËt t hµng ngµy NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 18 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ * §iÒu kiÖn ¸p dông: ¸p dông thÝch hîp cho c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu nghiÑp vô nhËp, xuÊt ph¸t sinh, kh«ng bè trÝ riªng nh©n viªn kÕ to¸n chi tiÕt NVL. Do vËy kh«ng cã ®iÒu kiÖn theo dâi ghi chÐp t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy. S¬ ®å 1.2. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. ThÎ kho PhiÕu nhËp PhiÕu xuÊt Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn B¶ng kª nhËp B¶ng kª xuÊt Sæ kÕ to¸n tæng hîp Ghi chó: Ghi hµng ngµy Ghi cuèi th¸ng §èi chiÕu cuèi th¸ng c) Ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d. - Thñ kho : Theo ph¬ng ph¸p sæ sè d, t¹i kho c«ng viÖc cña thñ kho gièng nh hai ph¬ng ph¸p trªn. Ngoµi ra theo ®Þnh kú, sau khi ghi thÎ kho thñ kho ph¶i tËp hîp toµn bé chøng tõ nhËp kho, xuÊt kho ph¸t sinh theo tõng thø vËt liÖu. Sau ®ã, lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ nép cho kÕ to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt vËt liÖu. §ång thêi thñ kho cßn ph¶i ghi sè lîng vËt liÖu tån kho cuèi th¸ng theo tõng danh ®iÓm vËt liÖu vµo sæ sè d ®îc më lËp cho tõng kho vµ cho c¶ n¨m. Trªn sæ sè d vËt t, hµng ho¸ ®îc s¾p xÕp theo tõng thø, nhãm lo¹i, sau mçi nhãm, lo¹i, cã dßng céng nhãm, céng lo¹i. Cuèi th¸ng, sæ sè d ®îc chuyÓn cho thñ kho ®Ó ghi chÐp. NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 19 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ - T¹i phßng kÕ to¸n: Nh©n viªn kÕ to¸n theo ®Þnh kú ph¶i xuèng kho ®Ó híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ khi nhËn ®îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh chøng tõ vµ tæng hîp gi¸ trÞ theo tõng nhãm, lo¹i vËt t, hµng ho¸ ®Ó ghi chÐp vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ. Sè liÖu nµy ®îc ghi vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp vµ b¶ng kª luü kÕ xuÊt vËt t, hµng ho¸. B¶ng kª nµy ®îc më cho tõng kho, mçi kho mét tê, ®îc ghi trªn c¬ së c¸c phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt VL. Cuèi th¸ng c¨n cø vµo b¶ng kª luü kÕ nhËp, xuÊt ®Ó céng tæng sè tiÒn theo tõng nhãm vËt t, hµng ho¸ ®Ó ghi vµo b¶ng kª nhËp – xuÊt - tån. §ång thêi sau khi nhËp ®îc sæ sè d do thñ kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n c¨n cø vµo cét sè d vÒ sè lîng vµ gi¸ h¹ch to¸n cña tõng nhãm vËt t, hµng ho¸ t¬ng øng ®Ó tÝnh ra sè tiÒn ghi vµo cét sè d b»ng tiÒn. Sè d nµy ®îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sè d trªn sæ sè d, ®èi chiÕu sè liÖu trªn b¶ng kª nhËp – xuÊt - tån víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp. Sè d trªn sæ sè d ®îc tÝnh b»ng c¸ch lÊy sè lîng tån kho nh©n gi¸ h¹ch to¸n. * ¦u ®iÓm: - Gi¶m bít ®îc khèi lîng ghi chÐp do kÕ to¸n chØ ghi chØ tiªu thµnh tiÒn cña vËt t theo nhãm vµ theo lo¹i. - KÕ to¸n thùc hiÖn ®îc viÖc kiÓm tra thêng xuyªn ®èi víi ghi chÐp cña thñ kho trªn thÎ kho vµ kiÓm tra thêng xuyªn b¶o qu¶n trong kho cña thñ kho. - C«ng viÖc dµn ®iÒu trong th¸ng, nªn ®¶m b¶o cung cÊp kÞp thêi c¸c sè liÖu cÇn thiÕt phôc vô cho qu¶n trÞ vËt t. * Nhîc ®iÓm: - Do ë phßng kÕ to¸n chØ ghi chØ tiªu thµnh tiÒn cña nhãm vËt t vµ lo¹i vËt t. Do ®ã, ®Ó cã th«ng tin vÒ t×nh h×nh nhËp, xuÊt,tån kho cña tõng thø hµng nµo ®ã ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trªn thÎ kho. - Khi cÇn lËp b¸o c¸o tuÇn, kú vÒ vËt t ph¶i c¨n cø trùc tiÕp vµo sè liÖu ghi trªn thÎ kho. NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 LuËn V¨n Tèt NghiÖp 20 Trêng §¹i häc C«ng nghiÖp Hµ Néi Khoa kinh tÕ - Khi kiÓm tra, ®èi chiÕu sè liÖu nÕu ph¸t hiÖn sù kh«ng khíp ®óng gi÷a sè liÖu trªn thÎ kho vµ sè lîng t¬ng øng trªn b¶ng kª nhËp, xuÊt, tån kho th× viÖc t×m kiÕm, tra cøu sÏ rÊt phøc t¹p. * §iÒu kiÖn ¸p dông. - NÕu ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp sö dông nhiÒu chñng lo¹i vËt t, t×nh h×nh nhËp xuÊt vËt t thêng xuyªn. -Doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc hÖ thèng ®¬n gi¸ h¹ch to¸n sö dông trong h¹ch to¸n chi tiÕt vËt t, x©y dùng ®îc hÖ thèng danh ®iÓm vËt t hîp lý. Nh©n viªn kÕ to¸n hµng tån kho cã tr×nh ®é cao, ®ång thêi thñ kho cña doanh nghiÖp võa cã kh¶ n¨ng chuyªn m«n tèt,võa cã ý thøc tr¸ch nhiÖm qu¶n lý vËt t. S¬ ®å 1.3. S¬ ®å kÕ to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph¬ng ph¸p ghi sæ sè d. ThÎ kho PhiÕu nhËp kho NguyÔn Minh TuÊn Líp §HLTKT4-K1 PhiÕu xuÊt kho LuËn V¨n Tèt NghiÖp