Tài liệu Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại x í nghiệp chăn nuôi và chế biến thức ăn gia súc an khánh_hà tây

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu ViÖt Nam ®ang trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn vµ héi nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ t×m mäi c¸ch ®Ó b¾t kÞp víi c¸c níc thµnh viªn ASEAN (nh: Singapore, Th¸i Lan, Brunei,v.v. .) ChÝnh v× vËy ViÖt Nam cÇn ph¶i ph¸t triÓn ®îc mäi nghµnh nghÒ bao gåm: C«ng nghiÖp, N«ng nghiÖp ,Thñ c«ng nghiÖp,C«ng nghÖ viÔn th«ng, Internet..v.v. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy, ®ßi hái cÇn cã nhiÒu vèn, nhng “ vèn ë ®©u ra?” ®ã lµ c©u hái ®· lµm ®au ®Çu c¸c nhµ l·nh ®¹o. Trong khi ViÖt Nam ph¶i ®¬ng ®Çu víi vÊn ®Ò nghÌo ®ãi cña ngêi d©n ë nhiÒu vïng trong kh¾p c¶ níc.” Cha xo¸ ®îc ®ãi, gi¶m ®îc nghÌo”th× lµm sao ta cã thÓ ph¸t triÓn ®îc mäi nghµnh nghÒ mét c¸ch æn ®Þnh ®îc. VÊn ®Ò xãa ®ãi gi¶m nghÌo ë ViÖt Nam ®· ®îc quan t©m tõ nh÷ng ngµy ®Çu tiªn cña chÝnh quyÒn c¸ch m¹ng. Chñ tÞch Hå ChÝ Minh ®· ®Ò ra nhiÖm vô hµng ®Çu lµ "DiÖt giÆc dèt, giÆc ®ãi vµ giÆc ngo¹i x©m". NghÞ quyÕt Héi nghÞ Ban chÊp hµnh Trung ¬ng §¶ng CSVN lÇn thø V (Khãa VII) th¸ng 6/01/1993 ®· ®Ò ra chñ tr¬ng: "Ph¶i hç trî gióp ngêi nghÌo b»ng c¸ch cho vay vèn, híng dÉn c¸ch lµm ¨n, tranh thñ c¸c nguån vèn tµi trî nh©n ®¹o trong vµ ngoµi níc, phÊn ®Êu t¨ng hé giµu ®i ®«i víi xãa ®ãi gi¶m nghÌo". Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ®ãi nghÌo ngµy nay kh«ng cßn lµ c«ng viÖc cña tõng quèc gia mµ trë thµnh chiÕn lîc toµn cÇu, cã ý nghÜa to lín vÒ kinh tÕ vµ nh©n ®¹o ë tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi. T¹i Héi nghÞ thîng ®Ønh thÕ giíi vÒ ph¸t triÓn x· héi t¹i Copenhalen (§an M¹ch) th¸ng 3/1995, 115 vÞ nguyªn thñ quèc gia (trong ®ã cã ViÖt Nam) ®· nhÊt trÝ ®a ra tuyªn bè vµ ch¬ng tr×nh hµnh ®éng trong viÖc chèng ®ãi nghÌo "chóng t«i cam kÕt thùc hiÖn môc tiªu xãa ®ãi gi¶m nghÌo trªn thÕ giíi, th«ng qua c¸c hµnh ®éng quèc gia kiªn quyÕt vµ hîp t¸c, coi ®©y nh lµ mét ®ßi hái b¾t buéc vÒ mÆt ®¹o ®øc, x· héi, chÝnh trÞ vµ kinh tÕ cña nh©n lo¹i...". ViÖt Nam lµ mét trong sè nh÷ng níc nghÌo cã tû lÖ hé ®ãi nghÌo cao. Theo sè liÖu ®iÒu tra cña Ng©n hµng thÕ giíi (WB) thêi ®iÓm n¨m 1993 níc ta cã kho¶ng 59% sè hé nghÌo trong ®ã cã kho¶ng 22,5% sè hé sèng díi møc ®ãi nghÌo. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thùc hiÖn c«ng cuéc ®æi míi díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng, chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN, nh÷ng n¨m qua nÒn kinh tÕ níc ta ®· ®¹t ®îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ, ®êi sèng nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn râ rÖt tõng n¨m. Trªn c¬ së chñ tr¬ng cña §¶ng cña ChÝnh phñ vµ cã mét phÇn ®ãng gãp ®¸ng kÓ cña Ng©n hµng ngêi nghÌo ViÖt Nam. Trong thêi gian thùc tËp t¹i Ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo, t«i thùc sù quan t©m ®Õn vÊn ®Ò nµy vµ ®· chän: "TÝn dông ®èi víi hé nghÌo t¹i Ng©n hµng ngêi nghÌo ViÖt Nam - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p" lµm ®Ò tµi cho b¶n chuyªn ®Ò tèt nghiÖp. B¶n chuyªn ®Ò gåm cã 3 ch¬ng: Ch¬ng I: TÝn dông ng©n hµng vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé nghÌo trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp-n«ng th«n ë níc ta. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng TÝn dông ®èi víi hé nghÌo t¹i Ng©n hµng phôc vô ngêi nghÌo ViÖt Nam trong thêi gian qua. Ch¬ng III: §Þnh híng cho vay hé nghÌo cña Ng©n hµng ngêi nghÌo. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n C« gi¸o híng dÉn: TS. Lª Hoµng Nga, c¸c thÇy c« gi¸o trong khoa Tµi chÝnh - KÕ to¸n, c¸c c¸n bé phßng KÕ ho¹chnghiÖp vô NHNg ®· cã c«ng d×u d¾t vµ truyÒn ®¹t cho em nh÷ng kiÕn thøc bæ Ých ®Ó hoµn thµnh tèt chuyªn ®Ò tèt nghiÖp nµy. 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I TÝn dông ng©n hµng vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé nghÌo trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp- n«ng th«n ë níc ta. I/. ChiÕn lîc ph¸t triÓn n«ng nghiÖp-n«ng th«n vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë ViÖt Nam. 1. Vai trß cña n«ng nghiÖp-n«ng th«n trong chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi ë níc ta. XÐt trªn c¸c mÆt kinh tÕ, x· héi, m«i trêng, n«ng nghiÖp-n«ng th«n cã vÞ trÝ hÕt søc quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ- x· héi cña mçi níc. HÇu hÕt c¸c níc trªn thÕ giíi ®Òu quan t©m ®Õn ph¸t triÓn n«ng nghiÖp n«ng th«n v× ®©y lµ lÜnh vùc réng lín, lµ n¬i s¶n xuÊt l¬ng thùc thùc phÈm vµ nguyªn liÖu n«ng nghiÖp g¾n liÒn víi sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña nh©n lo¹i. Kh«ng nh÷ng thÕ, n«ng nghiÖp-n«ng th«n cßn lµ mét thÞ trêng tiªu thô réng lín cña c«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh kh¸c. Kh«ng ph¶i ngÉu nhiªn mµ nhiÒu níc trªn thÕ giíi ®· lÊy n«ng nghiÖp - n«ng th«n lµm ®iÓm xuÊt ph¸t cña qu¸ tr×nh ph¸t triÓn hay c¶i c¸ch kinh tÕ. §èi víi níc ta, mét níc cã tû lÖ n«ng nghiÖp lín l¹i chñ yÕu lµ s¶n xuÊt nhá, n«ng nghiÖp-n«ng th«n l¹i cµng cã vÞ trÝ ®Æc biÖt quan träng. Vai trß vµ vÞ trÝ quan träng ®ã ®îc thÓ hiÖn ë c¸c mÆt chñ yÕu sau ®©y: Tríc hÕt, n«ng nghiÖp - n«ng th«n lµ khu vùc duy nhÊt cung cÊp l¬ng thùc, thùc phÈm ®¸p øng nhu cÇu c¬ b¶n vµ thiÕt yÕu nhÊt cho tiªu dïng x· héi. N«ng nghiÖp ph¸t triÓn lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó x©y dùng quü tiªu dïng ngµy cµng lín cho x· héi vµ gãp phÇn tÝch luü cho nÒn kinh tÕ. HiÖn nay, n«ng nghiÖp-n«ng th«n níc ta s¶n xuÊt ra n«ng s¶n phÈm chiÕm 37,4% gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm x· héi, 45,4% gi¸ trÞ thu nhËp quèc d©n, 34,5% GDP vµ 52,2% gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu. V× vËy n«ng nghiÖp-n«ng th«n cã t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn ®êi sèng kinh tÕ - chÝnh trÞ cña ®a phÇn d©n c. N«ng nghiÖp ph¸t triÓn sÏ t¹o c¬ së thóc ®Èy c¸c ngµnh c«ng nghiÖp ph¸t triÓn. V× mét mÆt nã lµ nguån cung cÊp c¸c nguån nguyªn vËt liÖu chñ yÕu cho nhiÒu ngµnh c«ng nghiÖp nh: c«ng nghiÖp chÕ biÕn n«ng-l©m- thuû s¶n, c«ng nghiÖp dÖt, tiÓu thñ c«ng nghiÖp... MÆt kh¸c, nã lµ mét thÞ trêng tiªu thô réng lín cho c¸c ngµnh c«ng nghiÖp nµy, v× thÕ nã cã ¶nh hëng rÊt 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 lín ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. Trong khi c¸c s¶n phÈm c«ng nghiÖp cña ta khã t×m ®îc thÞ trêng xuÊt khÈu do chÊt lîng kÐm, thiÕu søc c¹nh tranh th× thÞ trêng trong níc cã mét vai trß quan träng ®Ó c¸c ngµnh nµy cã thÓ ph¸t triÓn ®îc. Nãi ®Õn thÞ trêng trong níc th× kh«ng thÓ kh«ng kÓ ®Õn thÞ trêng n«ng th«n víi gÇn 80% d©n sè sinh sèng. NÕu søc mua cña thÞ trêng nµy t¨ng th× thÞ trêng tiªu thô t¨ng vµ c¸c ngµnh c«ng nghiÖp sÏ cã c¬ héi ph¸t triÓn, ngîc l¹i nÕu søc mua cña thÞ trêng nµy bÞ gi¶m th× sÏ c¶n trë viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ quèc d©n. N«ng nghiÖp - n«ng th«n kh«ng chØ cung cÊp l¬ng thùc thùc phÈm ®Ó nu«i sèng toµn bé d©n c mµ cßn cã s¶n phÈm thÆng d ®Ó xuÊt khÈu. HiÖn nay nguån xuÊt khÈu chñ yÕu cña níc ta lµ dùa vµo n«ng nghiÖp. Hµng n¨m nguån xuÊt khÈu tõ g¹o vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp kh¸c ®· mang l¹i cho chóng ta mét lîng ngo¹i tÖ ®¸ng kÓ. Tû träng xuÊt khÈu n«ng nghiÖp chiÕm trªn 52% tæng gi¸ trÞ kim ng¹ch xuÊt khÈu cña nÒn kinh tÕ. N«ng th«n ViÖt Nam n»m tr¶i réng trªn nh÷ng vïng kinh tÕ lín cña ®Êt níc, lµ c¬ së cho viÖc c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸, h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¬ cÊu hîp lý víi chuyªn m«n ho¸ vµ tËp trung ho¸ s¶n xuÊt. Cã mét vÊn ®Ò còng rÊt quan träng mµ nãi ®Õn n«ng nghiÖp-n«ng th«n ta kh«ng thÓ kh«ng nh¾c ®Õn ®ã lµ: N«ng nghiÖp - n«ng th«n ph¸t triÓn sÏ gãp phÇn æn ®Þnh t×nh h×nh kinh tÕ, chÝnh trÞ - x· héi vµ an ninh quèc phßng. N«ng nghiÖp-n«ng th«n ph¸t triÓn th× ý thøc cña ngêi d©n vÒ b¶o vÖ m«i trêng còng tèt h¬n. 2. Vai trß cña hé n«ng d©n trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp-n«ng th«n vµ gi¶i quyÕt t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë níc ta. Hé n«ng d©n ®îc hiÓu lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt nhËn kho¸n ruéng ®Êt, vên ®åi, c©y, hå ao, rõng,... do hîp t¸c x· hoÆc chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng giao cho ®Ó tù chñ s¶n xuÊt chÕ biÕn, tiªu thô s¶n phÈm . §ã lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ ®îc quyÒn quan hÖ víi c¸c tæ chøc vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trªn c¬ së b×nh ®¼ng cïng cã lîi. Nã g¾n liÒn víi thÞ trêng vµ s¶n xuÊt hµng ho¸, do ®ã qu¸ tr×nh h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn cña hé n«ng d©n g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung s¶n xuÊt. Tr¶i qua nhiÒu giai ®o¹n ph¸t triÓn tõ m« h×nh së h÷u tËp thÓ, hiÖn nay mçi hé n«ng d©n ®îc xem lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ trong s¶n xuÊt 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 kinh doanh. §iÒu nµy ®· khÝch lÖ ngêi n«ng d©n quan t©m ®Çu t nhiÒu vèn, kü thuËt vµo thöa ruéng, mÆt níc ao hå... cña m×nh ®Ó n©ng cao ®êi sèng gia ®×nh, gãp phÇn vµo sù nghiÖp ph¸t triÓn n«ng th«n. Trong t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ hiÖn nay, hé n«ng d©n ®ãng mét vai trß rÊt quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp-n«ng th«n vµ gãp phÇn to lín trong c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo ë níc ta. Do tÝnh chÊt lµ mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, c¬ b¶n vµ æn ®Þnh nªn hé n«ng d©n lµ nh÷ng ®¬n vÞ cung cÊp nhiÒu s¶n phÈm ®a d¹ng n«ng, l©m, ng nghiÖp kh«ng nh÷ng cho thÞ trêng trong níc mµ cho c¶ thÞ trêng quèc tÕ. S¶n phÈm n«ng nghiÖp cña hé chiÕm 48% gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm n«ng nghiÖp, 95% s¶n lîng ch¨n nu«i, 93% s¶n lîng rau qu¶. TÝnh tù chñ ®· lµm cho ngêi n«ng d©n m¹nh d¹n vµ tËn t©m ®Çu t vµo ngµnh nghÒ mµ hä cho lµ cã hiÖu qu¶ tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña viÖc s¶n xuÊt. Theo nhµ b¸c häc ngêi Nga A.V Trai Anop (1889-1959) th×: “ Hé n«ng d©n lµ ph¬ng tiÖn tuyÖt vêi ®Ó t¨ng trëng vµ ph¸t triÓn n«ng nghiÖp”. Tr¶i qua 15 n¨m ®æi míi, nÒn n«ng nghiÖp níc ta ®· cã nh÷ng tiÕn bé vît bËc nhng vÉn cßn lµ mét nÒn n«ng nghiÖp l¹c hËu. §Ó c«ng nghiÖp ho¸ vµ hiÖn ®¹i hãa n«ng nghiÖp-n«ng th«n nh chñ tr¬ng cña §¶ng vµ Nhµ níc trong mét m«i trêng kinh tÕ nh thÕ th× viÖc ®a d¹ng ho¸ c¸c ngµnh nghÒ, chó träng vµo chuyªn m«n ho¸ vµ ®Æc biÖt lµ h×nh thµnh lªn nhiÒu lo¹i h×nh doanh nghiÖp lµ cÇn thiÕt vµ hîp lý. V× vËy hé n«ng d©n lµ nh÷ng øng cö viªn duy nhÊt cho viÖc thµnh lËp doanh nghiÖp võa vµ nhá. §iÒu nµy sÏ lµm thay ®æi bé mÆt kinh tÕ n«ng th«n níc ta. Khi hé n«ng d©n ph¸t triÓn s¶n xuÊt, nhu cÇu vÒ vèn ®Çu t sÏ nhiÒu vµ sÏ dÉn ®Õn viÖc h×nh thµnh nhiÒu ngµnh dÞch vô cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp. §iÒu nµy sÏ t¹o thªm c«ng ¨n viÖc lµm cho ngêi lao ®éng ®ång thêi t¨ng trëng phÇn ®ãng gãp cña khu vùc n«ng th«n ®èi víi nÒn kinh tÕ. Vai trß cña hé n«ng d©n trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp-n«ng th«n ë níc ta lµ rÊt lín. ViÖc ®Çu t ph¸t triÓn hé n«ng d©n s¶n xuÊt cã hiÖu qu¶ lµ mét viÖc lµm rÊt quan träng ®èi víi mäi ngµnh trong sù nghiÖp hiÖn ®¹i ho¸ n«ng th«n v× hä chiÕm phÇn lín trong kinh tÕ n«ng th«n. 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 II/. TÝn dông vµ vai trß cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng vµ trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp - n«ng th«n. 1. Kh¸i niÖm tÝn dông VÒ b¶n chÊt, tÝn dông lµ quan hÖ vay mîn lÉn nhau vµ hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i trong mét kho¶ng thêi gian nhÊt ®Þnh ®· ®îc tho¶ thuËn gi÷a ngêi ®i vay vµ ngêi cho vay. Hay nãi mét c¸ch kh¸c, tÝn dông lµ mét ph¹m trï kinh tÕ, trong ®ã mçi c¸ nh©n hay tæ chøc nhêng quyÒn sö dông mét khèi lîng gi¸ trÞ hay hiÖn vËt cho mét c¸ nh©n hay tæ chøc kh¸c víi thêi h¹n hoµn tr¶ cïng víi l·i suÊt, c¸ch thøc vay mîn vµ thu håi mãn vay... TÝn dông ra ®êi, tån t¹i vµ ph¸t triÓn cïng víi nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ cßn tån t¹i song song hµng hãa vµ quan hÖ hµng hãa tiÒn tÖ th× sù tån t¹i cña tÝn dông lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa, ®Æc ®iÓm tuÇn hoµn vèn tiÒn tÖ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c ®¬n vÞ lµ kh«ng hoµn toµn gièng nhau. Do ®Æc ®iÓm nhu cÇu vÒ vèn cña c¸c ®¬n vÞ tËp thÓ, c¸ nh©n kh¸c nhau lµm n¶y sinh hiÖn tîng chñ yÕu phæ biÕn lµ trong cïng mét thêi gian, cã nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ ph¸t sinh nhu cÇu vÒ vèn tiÒn tÖ cÇn ®¸p øng vµ bæ sung víi khèi lîng vµ thêi gian nhÊt ®Þnh. Trong khi ®ã l¹i cã nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ cã sè vèn nhµn rçi trong cïng thêi gian ®ã. M©u thuÉn nµy thêng xuyªn x¶y ra vµ xen kÏ lÉn nhau trong qu¸ tr×nh tuÇn hoµn cña vèn tiÒn tÖ trong toµn bé nÒn kinh tÕ . §Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt ®îc liªn tôc vµ tiÕt kiÖm vèn, cã nhiÒu ph¬ng ph¸p kh¸c nhau nhng tÝn dông lµ ph¬ng ph¸p ®¹t hiÖu qu¶ cao nhÊt. Th«ng qua h×nh thøc nµy, nh÷ng lîng tiÒn nhµn rçi t¹m thêi ®îc tËp trung vµ ®¸p øng nhu cÇu vèn, kÞp thêi phôc vô cho s¶n xuÊt vµ lu th«ng. Ngoµi ra, trong nÒn kinh tÕ tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, do vËy còng tån t¹i nhiÒu chÕ ®é së h÷u vÒ vèn kh¸c nhau. C¸c nguån vèn nµy thuéc c¸c chñ së h÷u kh¸c nhau vµ ®éc lËp nhng chóng l¹i ®ßi hái ph¶i cã sù chuyÓn hãa lÉn nhau gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u vÒ vèn . Nh vËy, ®Ó ®Ó ®iÒu hßa vèn gi÷a c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau mµ kh«ng x©m ph¹m ®Õn quyÒn chñ së h÷u th× ph¶i th«ng qua quan hÖ tÝn dông cho vay cã tr¶ c¶ gèc vµ l·i. H¬n n÷a, do yªu cÇu cña chÕ ®é h¹ch to¸n th× mét ®¬n vÞ kinh doanh ph¶i tù chñ vÒ vèn, chñ ®éng x¸c ®Þnh nhu cÇu vèn cña m×nh ®Ó cã thÓ ®iÒu 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hßa vèn mét c¸ch hîp lý. Do ®ã tÊt yÕu ®ßi hái ph¶i cã nghiÖp vô huy ®éng vèn, tõ ®ã cho vay ®èi víi c¸c ®¬n vÞ thiÕu vèn Cïng víi sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸, tÝn dông ngµy cµng ph¸t triÓn c¶ vÒ néi dung lÉn h×nh thøc, tõ tÝn dông nÆng l·i ®Õn tÝnh dông th¬ng m¹i vµ tÝn dông ng©n hµng. Quan hÖ tÝn dông ngµy cµng ph¸t triÓn vµ më réng thªm, tõ quan hÖ gi÷a c¸ nh©n víi nhau ®Õn c¸c quan hÖ gi÷a c¸c c¸ nh©n víi tæ chøc, quan hÖ gi÷a c¸c tæ chøc víi nhau, quan hÖ gi÷a c¸c tæ chøc víi Nhµ níc vµ ®Õn cao nhÊt lµ tÝn dông quèc tÕ. 2. C¸c h×nh thøc tÝn dông vµ vai trß cña tÝn dông trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. a. C¸c h×nh thøc tÝn dông Quan hÖ tÝn dông ®Çu tiªn trong lÞch sö lµ tÝn dông nÆng l·i. Quan hÖ tÝn dông nµy h×nh thµnh vµo ®Çu chÕ ®é n« lÖ vµ tån t¹i thËm chÝ ®Õn tËn ngµy nay. Cïng víi sù tan r· cña chÕ ®é c«ng x· nguyªn thñy lµ sù ra ®êi cña chÕ ®é n« lÖ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh ph©n ho¸ giµu nghÌo rÊt s©u s¾c, c¸c nhu cÇu chi tiªu rÊt lín m©u thuÉn víi lùc lîng s¶n xuÊt cßn kÐm ph¸t triÓn. C¸c ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi ®ã ®· lµm n¶y sinh mét quan hÖ vay mîn ®Æc biÖt kh¸c víi quan hÖ vay mîn th«ng thêng trong d©n c : ®ã lµ quan hÖ vay mîn cã hoµn tr¶ vèn vµ l·i sau mét thêi gian nhÊt ®Þnh. L·i thêng rÊt lín do nhu cÇu ®i vay mang tÝnh cÊp b¸ch do kh¶ n¨ng ®i vay cßn Ýt ái vµ tÝnh rñi ro cao trong khi sö dông vèn vay. TÝn dông nÆng l·i víi s¶n xuÊt hµng ho¸ nhá, ph©n t¸n vµ phôc vô chñ yÕu cho nhu cÇu tÝn dông tiªu dïng. TÝn dông nÆng l·i ®îc coi lµ ph¬ng ph¸p tÝch luü nguyªn thuû, lµ c«ng cô ®Èy nhanh qu¸ tr×nh tÝch tô vµ tËp trung vèn, t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt míi ra ®êi. Sau ®ã, do nhu cÇu ph¸t triÓn, tÝn dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông Nhµ níc ra ®êi. - TÝn dông th¬ng m¹i: TÝn dông th¬ng m¹i ra ®êi sím h¬n tÝn dông ng©n hµng nhng khi nÒn s¶n xuÊt hµng hãa ph¸t triÓn th× c¶ hai h×nh thøc nµy cïng song song tån t¹i vµ ph¸t triÓn. TÝn dông th¬ng m¹i lµ tÝn dông gi÷a c¸c nhµ t b¶n trùc tiÕp kinh doanh trong khi tiªu thô hµng hãa, lµ viÖc mua b¸n chÞu lÉn nhau gi÷a c¸c nhµ t b¶n. Nh vËy, tÝn dông th¬ng m¹i chÝnh lµ viÖc cho vay b»ng hµng hãa, gi¸ trÞ hµng hãa ®îc hai bªn quy ra tiÒn. TÝn dông th¬ng m¹i lµ quan hÖ sö dông vèn lÉn nhau, gi÷a c¸c doanh 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nghiÖp ®îc thùc hiÖn díi h×nh thøc mua b¸n chÞu hµng ho¸. Trong nÒn kinh tÕ hµng hãa, mçi nhµ kinh doanh võa lµ ngêi mua chÞu (ngêi ®i vay) võa lµ ngêi b¸n chÞu (ngêi cho vay). Sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ ®· gãp phÇn hoµn thiÖn quan hÖ tÝn dông th¬ng m¹i vÒ nhiÒu mÆt vµ ngîc l¹i, tÝn dông th¬ng m¹i còng cã t¸c dông tÝch cùc ®Õn sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ. TÝn dông th¬ng m¹i kh«ng nh÷ng gãp phÇn ®Èy nhanh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ mµ cßn tham gia vµo sù ®iÒu tiÕt vèn gi÷a c¸c doanh nghiÖp mét c¸ch trùc tiÕp kh«ng qua mét tæ chøc trung gian nµo. Mét vai trß kh«ng kÐm phÇn quan träng n÷a cña tÝn dông th¬ng m¹i lµ gãp phÇn lµm gi¶m khèi lîng tiÒn mÆt trong lu th«ng vµ do ®ã lµm gi¶m chi phÝ lu th«ng x· héi. Tuy nhiªn, tÝn dông vÉn cßn mét sè h¹n chÕ: Thø nhÊt, do ngêi b¸n kh«ng thÓ b¸n hµng hãa vît qu¸ sè lîng mµ m×nh cã vµ ngîc l¹i, ngêi b¸n cã khèi lîng hµng hãa lín nhng ngêi mua chØ cÇn mua mét phÇn sè hµng hãa ®ã nªn quy m« cña tÝn dông bÞ h¹n chÕ bëi ngêi cung cÊp (ngêi b¸n). §¬n vÞ b¸n ph¶i t×m thªm ®Ó cho vay hoÆc tiªu thô b»ng ph¬ng thøc kh¸c. Thø hai, tÝn dông th¬ng m¹i lµ tÝn dông hµng hãa nªn bÞ h¹n chÕ vÒ kh«ng gian vµ thêi gian. Thø ba, tÝn dông th¬ng m¹i lµ tÝn dông ng¾n h¹n, nã kh«ng thÓ tho¶ m·n nhu cÇu cña ngêi muèn vay dµi h¹n. Hµng hãa cña ngêi b¸n vÉn cha tho¸t khái chu kú s¶n xuÊt, do ®ã nã cha ph¶i lµ tiÒn. Cßn ngêi b¸n trong thêi gian ng¾n cÇn ph¶i thu tiÒn vÒ ®Ó tiÕp tôc s¶n xuÊt vµ sö dông mét phÇn lîi nhuËn vµo môc ®Ých kh¸c. Thø t, lµ tÝn dông th¬ng m¹i kh«ng thÓ më réng ®Çu t vµo mäi ngµnh trong nÒn kinh tÕ quèc d©n bëi v× hµng hãa ®¬n vÞ b¸n chÞu chØ cã thÓ lµ nguyªn liÖu cña ®¬n vÞ mua chÞu nhng ®¬n vÞ mua chÞu kh«ng thÓ mua bÊt cø hµng hãa nµo mµ chØ mua hµng ho¸ hä cÇn cho s¶n xuÊt kinh doanh cña hä vµ ngêi b¸n còng chØ cã thÓ ®Çu t mét chiÒu. §iÒu nµy còng cã nghÜa lµ cã thÓ kh«ng cÇn s¶n phÈm mµ ngêi mua chÞu hµng hãa cña m×nh cã ®îc. §Ó kh¾c phôc nh÷ng khuyÕt tËt trªn cña tÝn dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng ra ®êi. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - TÝn dông ng©n hµng: TÝn dông ng©n hµng lµ h×nh thøc tÝn dông v« cïng quan träng. Cã thÓ nãi quan hÖ tÝn dông ng©n hµng gi÷a doanh nghiÖp víi ng©n hµng lµ quan hÖ tÝn dông chñ yÕu, cung cÊp phÇn lín nhu cÇu tÝn dông cho doanh nghiÖp. Ng©n hµng ë ®©y ®ãng vai trß lµ tæ chøc kinh tÕ trung gian ®i vay ®Ó cho vay. Khi khèi lîng hµng ho¸ s¶n xuÊt vµ lu th«ng t¨ng lªn th× nhu cÇu vÒ vèn, trong ®ã cã vèn tÝn dông ng©n hµng còng t¨ng lªn. So víi tÝn dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng cã nh÷ng u ®iÓm h¬n h¼n. Tríc hÕt tÝn dông ng©n hµng lµ tÝn dông b»ng tiÒn, kh«ng bÞ h¹n chÕ vÒ kh«ng gian ®Þa lý. §iÒu quan träng h¬n lµ ngêi nhËn ®îc tÝn dông th¬ng m¹i khi ®Õn h¹n tr¶ nî nÕu v× lý do nµo ®ã mµ kh«ng cã hoÆc kh«ng cã ®ñ tiÒn tr¶ th× tÝn dông th¬ng m¹i sÏ gÆp bÕ t¾c. Trong trêng hîp nµy tÝn dông ng©n hµng sÏ lµ cøu c¸nh cho ngêi mua. Bªn c¹nh ®ã, tÝn dông ng©n hµng cã thÓ tho¶ m·n mét c¸ch tèi ®a nhu cÇu vÒ vèn trong nÒn kinh tÕ nÕu ngêi vay chÊp hµnh ®Çy ®ñ c¸c quy chÕ tÝn dông cña ng©n hµng. TÝn dông ng©n hµng cã thÓ ®¸p øng nhu cÇu cña ngêi vay theo nhiÒu lo¹i nh: tÝn dông ng¾n h¹n, trung h¹n, dµi h¹n, tÝn dông tiªu dïng, tÝn dông tr¶ gãp... Trong khi quy m« cña tÝn dông th¬ng m¹i bÞ h¹n chÕ bëi kh¶ n¨ng cña ngêi cÊp tÝn dông th¬ng m¹i. C«ng cô cña tÝn dông ng©n hµng lµ th¬ng phiÕu. Sù g¾n bã chÆt chÏ vµ t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó cïng nhau ph¸t triÓn gi÷a tÝn dông th¬ng m¹i vµ tÝn dông ng©n hµng chÝnh lµ viÖc thùc hiÖn nghiÖp vô chiÕt khÊu th¬ng phiÕu t¹i ng©n hµng. Trong thùc tiÔn s¶n xuÊt kinh doanh cã nhiÒu trêng hîp khi thùc hiÖn tÝn dông th¬ng m¹i, tuy th¬ng phiÕu cha ®Õn kú h¹n thanh to¸n tiÒn hµng nhng ngêi b¸n do nhiÒu nguyªn nh©n ®· cÇn tiÒn. Trong trêng hîp nµy ngêi b¸n cã thÓ ®em th¬ng phiÕu ®Õn ng©n hµng ®Ó xin chiÕt khÊu ®Ó gi¶i quyÕt nhu cÇu vèn cña m×nh. §ång thêi, c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i khi cÇn vèn còng cã thÓ mang th¬ng phiÕu ®· chiÕt khÊu ®Õn Ng©n hµng Nhµ níc ®Ó t¸i chiÕt khÊu. NghiÖp vô chiÕt khÊu vµ t¸i chiÕt khÊu vÒ thùc chÊt lµ nghiÖp vô tÝn dông ng©n hµng . TÝn dông ng©n hµng kh«ng nh÷ng chØ ®îc ®Çu t vµo c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vµ lu th«ng hµng ho¸ mµ cßn ®îc ®Çu t vµo nhiÒu lÜnh vùc kh¸c trong nÒn kinh tÕ- x· héi vµ cho vay mäi ®èi tîng kh¸ch hµng miÔn lµ hä cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶. 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tãm l¹i, sù ra ®êi cña tÝn dông ng©n hµng ®· kh¾c phôc ®îc nh÷ng nhîc ®iÓm cña tÝn dông th¬ng m¹i. Víi tÝn dông ng©n hµng c¸c doanh nghiÖp sÏ nhËn ®îc khèi lîng vèn bæ sung cÇn thiÕt, tõ ®ã t¨ng quy m« s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, ®æi míi thiÕt bÞ, ¸p dông tiÕn bé kü thuËt. Ngoµi ra, tÝn dông ng©n hµng cßn t¨ng kh¶ n¨ng kiÓm so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. - TÝn dông Nhµ níc: TÝn dông Nhµ níc lµ quan hÖ tÝn dông gi÷a Nhµ níc víi c¸c tÇng líp d©n c hoÆc c¸c tæ chøc kinh tÕ-x· héi, ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch ph¸t hµnh c¸c chøng chØ nî thÝch hîp. Nhµ níc ®ãng vai trß lµ ngêi ®i vay trong trêng hîp nhu cÇu chi cho ng©n s¸ch lín nguån thu kh«ng ®¸p øng ®ñ. Khi ®ã ChÝnh phñ c©n ®èi ng©n s¸ch b»ng c¸ch ph¸t hµnh tr¸i phiÕu. NÕu tiÕn hµnh mét dù ¸n nµo ®ã mµ ChÝnh phñ kh«ng muèn sö dông vèn ng©n s¸ch Nhµ níc th× tr¸i phiÕu còng ®îc ph¸t hµnh nh»m thu hót vèn cho dù ¸n. Khi Nhµ níc cã chñ tr¬ng dµnh vèn u ®·i cho mét sè ch¬ng tr×nh ®Æc biÖt mµ vèn tÝn dông ng©n hµng kh«ng thÓ ®¸p øng ®îc th× Nhµ níc lµ ngêi ®i vay. TÝn dông ng©n hµng ®îc thùc hiÖn ®Ó hç trî ch¬ng tr×nh cho vay t¹o viÖc lµm, ch¬ng tr×nh nhµ ë ë ®ång b»ng S«ng Cöu Long, ch¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, ch¬ng tr×nh cho vay ®Ó t¸i thiÕt c¸c c«ng tr×nh c«ng céng... Kh¸i qu¸t c¸c h×nh thøc tÝn dông vµ ®Æc trng cña nã, ta thÊy mçi h×nh thøc ®Òu cã c¶ mÆt m¹nh vµ c¶ nh÷ng mÆt h¹n chÕ. Mçi h×nh thøc tÝn dông ®Òu cã nh÷ng ®iÒu kiÖn kinh tÕ -x· héi cô thÓ dÉn ®Õn qu¸ tr×nh phñ nhËn hoÆc bæ sung cho nhau gi÷a c¸c h×nh thøc tÝn dông. TÝn dông nãi chung lµ mét thÓ thèng nhÊt cña nhiÒu h×nh thøc: tÝn dông th¬ng m¹i, tÝn dông ng©n hµng, tÝn dông Nhµ níc vµ thËm chÝ c¶ tÝn dông nÆng l·i. BÊt kú mét sù lo¹i bá nµo vÒ c¸c h×nh thøc tÝn dông sÏ dÉn ®Õn ph¸ vì tÝnh thèng nhÊt cña hÖ thèng tÝn dông vµ lµm gi¶m vai trß cùc kú quan träng cña tÝn dông nh lµ mét c«ng cô cã hiÖu qu¶ ®Ó ph¸t triÓn kinh tÕ. b.Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng TÝn dông nãi chung, ®Æc biÖt lµ tÝn dông ng©n hµng ®· tËp trung ®îc c¸c kho¶n vèn nhá, lÎ tÎ thµnh c¸c kho¶n vèn lín, t¹o kh¶ n¨ng ®Çu t vµo c¸c c«ng tr×nh lín, hiÖu qu¶ cao. TÝn dông ng©n hµng cã vai trß tËp trung vµ 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 tÝch tô vèn tõ ®ã thóc ®Èy lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh vËn ®éng liªn tôc cña nguån vèn. §iÒu ®ã võa lµm t¨ng kh¶ n¨ng tÝch luü t b¶n võa thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ nhê vµo nguån vèn tÝn dông ng©n hµng. Nãi c¸ch kh¸c, tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn gi¶m hÖ sè nhµn rçi trong lu th«ng vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn. Nã còng gãp phÇn vµo b×nh qu©n ho¸ lîi nhuËn. Nhê cã tÝn dông ng©n hµng mµ c¸c doanh nghiÖp dÔ dµng chuyÓn híng kinh doanh. TÝn dông ng©n hµng trë thµnh c«ng cô lµm cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ c¸c doanh nghiÖp trë nªn n¨ng ®éng, mÒm dÎo, linh ho¹t h¬n. TÝn dông ng©n hµng cßn lµ ®ßn bÈy kinh tÕ quan träng thóc ®Èy qu¸ tr×nh më réng mèi quan hÖ giao lu kinh tÕ quèc tÕ. Ngµy nay quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ dùa trªn sù hîp t¸c b×nh ®¼ng, ®«i bªn cïng cã lîi gi÷a c¸c níc trªn thÕ giíi vµ trong khu vùc ®ang ®îc ph¸t triÓn c¶ vÒ chiÒu réng lÉn chiÒu s©u. §ã lµ nh©n tè quan träng t¹o ®iÒu kiÖn cho ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c níc, ®Æc biÖt lµ ®èi víi c¸c níc ®ang ph¸t triÓn trong ®ã cã ViÖt Nam. §Çu t vèn ra níc ngoµi vµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng hãa lµ hai lÜnh vùc quèc tÕ th«ng dông. Vèn lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Çu tiªn cho viÖc thùc hiÖn qu¸ tr×nh nµy. Nhng kh«ng cã mét tæ chøc kinh tÕ nµo cã ®ñ vèn mµ nÕu cã ®ñ vèn ngêi ta còng kh«ng ®Çu t hÕt vµo mét lÜnh vùc. Ng©n hµng víi t c¸ch lµ mét tæ chøc kinh tÕ ®Æc biÖt trong kinh doanh tiÒn tÖ, qua ho¹t ®éng tÝn dông sÏ lµ trî thñ ®¾c lùc vÒ vèn cho c¸c nhµ ®Çu t vµ kinh doanh hµng hãa xuÊt nhËp khÈu. Nãi tãm l¹i, tÝn dông ng©n hµng ®· thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña nÒn s¶n xuÊt hµng hãa. 3. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖpn«ng th«n níc ta. Nh ta ®· biÕt, tÝn dông ng©n hµng lµ mèi quan hÖ gi÷a ng©n hµng, c¸c tæ chøc tÝn dông kh¸c víi doanh nghiÖp vµ c¸ nh©n. TÝn dông ng©n hµng gi÷ vai trß rÊt quan träng trong sù nghiÖp ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp-n«ng th«n, tõ ®ã thóc ®Èy nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn mét c¸ch toµn diÖn. VËy tÝn dông ng©n hµng thÓ hiÖn vai trß cña nã trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖpn«ng th«n ë níc ta ra sao? a. TÝn dông ng©n hµng ®¸p øng nhu cÇu vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh. 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ níc ta hiÖn nay, nhu cÇu vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh rÊt lín, bªn c¹nh c¸c nguån vèn kh¸c th× vèn tõ tÝn dông ng©n hµng gi÷ vai trß rÊt quan träng ®Ó duy tr× qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, ch¨n nu«i, trång trät ®îc liªn tôc ®ång thêi ®Çu t ph¸t triÓn kinh tÕ n«ng nghiÖp-n«ng th«n. Tuy nhiªn, trong mét vµi chu kú, ë c¸c hé n«ng d©n, c¸c tæ chøc kinh tÕ cã nguån vèn t¹m thêi nhµn rçi, tÝn dông ng©n hµng thùc hiÖn sù ®iÒu hoµ gi÷a nh÷ng ngêi thõa vèn vµ nh÷ng ngêi thiÕu vèn. Bªn c¹nh ®ã tÝn dông ng©n hµng cßn lµ cÇu nèi gi÷a tiÕt kiÖm vµ ®Çu t, nã lµ ®éng lùc kÝch thÝch tiÕt kiÖm ®ång thêi lµ ph¬ng tiÖn ®¸p øng nhu cÇu vèn cho ®Çu t ph¸t triÓn më réng s¶n xuÊt ch¨n nu«i. TÝn dông lµ nguån h×nh thµnh vèn lu ®éng cho c¸c hé n«ng d©n, thùc hiÖn nguyªn t¾c hoµn tr¶ ®ñ c¶ gèc vµ l·i lóc ®Õn h¹n. V× vËy, nã thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, ®ång thêi gãp phÇn vµo viÖc n©ng cao ý thøc s¶n xuÊt kinh doanh cña ngêi sö dông vèn. Tõ ®ã n©ng cao hiÖu qu¶ cña ®ång vèn ®Çu t. §èi víi níc ta hiÖn nay, th«ng qua viÖc ®Çu t tÝn dông sÏ gãp phÇn gióp ngêi n«ng d©n tiÕp cËn vµ quen dÇn víi t¸c phong giao dÞch víi c¸c tæ chøc tÝn dông. b. TÝn dông ng©n hµng thóc ®Èy qu¸ tr×nh tËp trung s¶n xuÊt Ho¹t ®éng cña tÝn dông ng©n hµng lµ tËp trung vèn tiÒn tÖ t¹m thêi cha sö dông trong c¸c tæ chøc vµ c¸ nh©n ®Ó cho vay l¹i c¸c tæ chøc kinh tÕ , hé gia ®×nh. V× vËy, tÝn dông ng©n hµng gãp phÇn t¨ng hÖ sè nh©n tiÒn, vßng quay cña vèn trong nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, tÝn dông ng©n hµng kh«ng ph¶i r¶i ®Òu cho mäi chñ thÓ kinh tÕ cã nhu cÇu, mµ viÖc ®Çu t ®îc thùc hiÖn mét c¸ch tËp trung chñ yÕu cho c¸c hé n«ng d©n lµm ¨n cã hiÖu qu¶. §iÒu nµy lµ tÊt yÕu v× nã lµm gi¶m bít ®îc rñi ro tÝn dông, ®ång vèn ®Çu t mang l¹i hiÖu qu¶ ®ång thêi n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt cña hé n«ng d©n. c. TÝn dông ng©n hµng lµ c«ng cô hç trî cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp vµ c¸c ngµnh nghÒ kh¸c ë n«ng th«n. ë níc ta, n«ng nghiÖp lµ ngµnh s¶n xuÊt ®¸p øng nhu cÇu cÇn thiÕt cho x· héi vµ lµ ngµnh chÞu t¸c ®éng nhiÒu nhÊt cña ®iÒu kiÖn tù nhiªn. Thùc tÕ n«ng nghiÖp níc ta cßn l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn. §iÒu nµy cã thÓ 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 do nhiÒu nguyªn nh©n nhng cã mét nguyªn nh©n rÊt quan träng ®ã lµ thiÕu vèn. V× vËy vai trß cña tÝn dông ng©n hµng rÊt lín trong viÖc hç trî vÒ ph©n bãn, c©y gièng, kü thuËt canh t¸c,..cho s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, ®Èy nhanh qu¸ tr×nh hiÖn ®¹i ho¸ n«ng nghiÖp-n«ng th«n. Bªn c¹nh ®ã, tÝn dông ng©n hµng còng gãp phÇn tÝch cùc vµo viÖc ph¸t triÓn c¸c ngµnh nghÒ, c¸c lµng nghÒ truyÒn thèng ë n«ng th«n d. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn ®Èy m¹nh qu¸ tr×nh ®a d¹ng ho¸ kinh tÕ n«ng nghiÖp-n«ng th«n N«ng nghiÖp-n«ng th«n níc ta ®ang cßn ë tr×nh ®é ph¸t triÓn thÊp. Kinh tÕ n«ng th«n níc ta chñ yÕu lµ kinh tÕ thuÇn n«ng víi c¬ së vËt chÊt nghÌo nµn, kÕt cÊu h¹ tÇng thÊp kÐm, chñ yÕu dùa trªn nÒn kinh tÕ tù cung, tù cÊp, ®êi sèng d©n c cßn thÊp kÐm. §Ó thóc ®Èy n«ng nghiÖp-n«ng th«n ph¸t triÓn ®Èy m¹nh viÖc chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng ®a d¹ng h¬n, thu hÑp tû lÖ hé thuÇn n«ng, më réng c¸c ngµnh nghÒ thñ c«ng truyÒn thèng,..gãp phÇn n©ng cao ®êi sèng cña ngêi d©n n«ng th«n th× vai trß cña tÝn dông ng©n hµng lµ hÕt søc quan träng. Bëi v×, nã th¸o gì mét trong nh÷ng nèt buéc khã nhÊt ®· k×m h·m sù ph¸t triÓn n«ng nghiÖp-n«ng th«n ®ã lµ thiÕu vèn trÇm träng. e. TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn h¹n chÕ hiÖn t îng cho vay nÆng l·i ë n«ng th«n, gãp phÇn quan träng ®Æc biÖt vµo c«ng cuéc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña §¶ng vµ Nhµ níc HiÖn tîng cho vay nÆng l·i ®· vµ ®ang diÔn ra rÊt s«i ®éng trªn thÞ trêng ViÖt Nam. Mét ngêi ®ang cÇn vèn cho mét kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh mµ kh«ng thÓ tr× ho·n ®îc hä ph¶i s·n sµng chÊp nhËn møc l·i suÊt cao ®Ó cã thÓ ®îc “ vay nãng” ngay. TÝn dông ng©n hµng ®· gãp phÇn h¹n chÕ hiÖn tîng nµy trªn thÞ trêng. §èi víi ngêi n«ng d©n trong thêi ®iÓm s¶n xuÊt cã lóc hä rÊt cÇn tíi vèn. V× kh«ng muèn b¸n tµi s¶n cña m×nh ®i hä chÊp nhËn vay víi l·i suÊt “c¾t cæ” hoÆc ph¶i b¸n lóa non, c©y non. §iÒu nµy lµm gi¶m hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, ®ång thêi khã cã thÓ gióp ngêi n«ng d©n v¬n lªn ®îc bëi v× s¶n phÈm hä lµm ra may l¾m míi chØ tr¶ ®ñ nî gèc vµ l·i, lÊy ®©u ra ®Ó t¸i s¶n xuÊt vµ n©ng cao ®êi sèng. 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 TÝn dông ng©n hµng ra ®êi sÏ gióp ngêi d©n tù chñ h¬n vÒ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh. BÊt cø khi nµo cÇn vèn hä cã thÓ lµm ®¬n vay ng©n hµng mµ kh«ng ph¶i chÊp nhËn vay nÆng l·i nh tríc ®©y n÷a. TÝn dông ng©n hµng ®· thùc sù mang l¹i hiÖu qu¶ trong s¶n xuÊt vµ gãp phÇn c¶i thiÖn ®êi sèng cña ngêi d©n. f. TÝn dông ng©n hµng kiÓm so¸t b»ng ®ång tiÒn vµ thóc ®Èy ng êi n«ng d©n thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ Nguyªn t¾c cho vay cña tÝn dông ng©n hµng lµ ph¶i tr¶ ®ñ nî gèc vµ l·i khi ®Õn h¹n. ChÝnh v× mèi rµng buéc nµy mµ ngêi n«ng d©n vay vèn ph¶i ý thøc ®îc vÒ gi¸ trÞ cña ®ång vèn, tõ ®ã n©ng cao ý thøc trong s¶n xuÊt, biÕt tÝnh to¸n kinh tÕ tríc khi ®Çu t vµo lÜnh vùc s¶n xuÊt nµo ®ã. III/. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi Hé nghÌo ë n«ng th«n hiÖn nay. 1. Kh¸i qu¸t vÒ t×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë ViÖt Nam Thµnh tùu 15 n¨m ®æi míi ®· ¶nh hëng ngµy cµng s©u réng tíi mäi mÆt cña ®êi sèng kinh tÕ- x· héi cña ®Êt níc, ®a níc ta tho¸t khái khñng ho¶ng vµ bíc vµo mét giai ®o¹n ph¸t triÓn míi, ®Èy nhanh tèc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ tiÕn tíi ph¸t triÓn c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹i ho¸. Tuy vËy, ViÖt Nam vÉn lµ mét trong nh÷ng níc nghÌo, chØ tiªu kinh tÕ b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp, sè hé nghÌo ®ãi trªn toµn quèc cßn chiÕm tû lÖ cao. Møc hé nghÌo ®ãi nhiÒu hay Ýt lµ c¨n cø vµo lîng l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi trong mét th¸ng, theo mïa vô hay c¶ n¨m ®èi víi tõng vïng. Nhng dï sao th× kh¸i niÖm nµy chØ lµ t¬ng ®èi v× cã thÓ nghÌo ®ãi ë ®Þa ph¬ng nµy nhng kh«ng nghÌo ®ãi ë ®Þa ph¬ng kia. Nh÷ng ngêi nghÌo tuyÖt ®èi lµ nh÷ng ngêi mµ thu nhËp cña hä kh«ng ®ñ ®Ó duy tr× møc dinh dìng tèi thiÓu ®¶m b¶o cho sù t¨ng trëng vµ tån t¹i l©u dµi, nghÜa lµ ngêi bÞ thiÕu ¨n. Cßn nghÌo ®ãi t¬ng ®èi lµ t×nh tr¹ng kh«ng cã kh¶ n¨ng ®¹t møc ®é tèi thiÓu t¹i mét thêi ®iÓm nµo ®ã. ë ViÖt Nam còng cã nh÷ng tû lÖ ngêi nghÌo kh¸c nhau khi dùa trªn c¸c tiªu thøc ®¸nh gi¸ kh¸c nhau. HiÖn nay, chØ tiªu ®¸nh gi¸ vÒ ®ãi nghÌo ë níc ta lµ lÊy thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi mét th¸ng ®îc ®o b»ng gi¸ trÞ 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 hay hiÖn vËt quy ®æi lÊy l¬ng thùc (g¹o) ®Ó ®¸nh gi¸. Ngoµi ra cßn cã hÖ thèng chØ tiªu phô nh: dinh dìng b÷a ¨n, nhµ ë, tiÖn nghi sinh ho¹t, y tÕ... Theo chuÈn mùc ph©n lo¹i hé nghÌo do Bé Lao ®éng- Th¬ng binh vµ X· héi quy ®Þnh th× t¹i v¨n b¶n sè 1143 ngµy 01/11/2000 th× hé nghÌo lµ hé cã thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi hµng th¸ng nh sau: - Díi 150 ngµn ®ång ë khu vùc thµnh thÞ. - Díi 100 ngµn ®ång ë vïng n«ng th«n, ®ång b»ng, trung du. - Díi 80 ngµn ®ång ë vïng n«ng th«n miÒn nói h¶i ®¶o. Theo tiªu chÝ nµy th× ®Õn ®Çu n¨m 2001, tû lÖ hé nghÌo ë níc ta vµo kho¶ng 17,3%. Cßn nÕu theo tiªu chÝ ®¸nh gi¸ cña Ng©n hµng thÕ giíi (WB), yªu cÇu vÒ Calo theo ®Çu ngêi lµ 2100 Calo mçi ngµy hoÆc tÝnh theo møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi lµ 1 USD/ngµy th× ë ViÖt Nam hiÖn nay cã ®Õn 37% d©n sè ®îc xÕp vµo lo¹i nghÌo, trong ®ã 90% tËp trung ë vïng n«ng th«n. Nhng dï theo c¸ch ®¸nh gi¸ nµo ®i ch¨ng n÷a th× bé phËn d©n chóng nghÌo khæ hiÖn nay ë ViÖt Nam vÉn cßn qu¸ lín. Sù thËt ®ã b¾t nguån tõ nhiÒu nguyªn nh©n kh¸c nhau. Cã xem xÐt nguyªn nh©n nghÌo ®ãi cña c¸c hé gia ®×nh th× míi cã thÓ cã biÖn ph¸p gióp ®ì h÷u hiÖu. 2. Nguyªn nh©n nghÌo ®ãi. T×nh tr¹ng nghÌo ®ãi ë níc ta phÇn lín tËp trung ë n«ng th«n vµ thêng r¬i vµo c¸c nhãm hé ®éc canh c©y lóa vµ tù cung tù cÊp, thiÕu t liÖu s¶n xuÊt, thiÕu lao ®éng, thiÕu viÖc lµm hoÆc lµm kÐm hiÖu qu¶, thu nhËp thÊp, kh«ng cã kh¶ n¨ng tÝch luü ®Ó t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. §ãi nghÌo cã thÓ thiÕu do nhiÒu nguyªn nh©n nhng chung quy l¹i cã c¸c nguyªn nh©n sau: Thø nhÊt, ngêi nghÌo thiÕu kh¶ n¨ng tiÕp cËn (thiÕu tr×nh ®é s¶n xuÊt). Ngêi nghÌo thêng ph¶i sèng ë nh÷ng n¬i mµ ®iÒu kiÖn vÒ c¬ së h¹ tÇng ë møc yÕu kÐm nªn hä Ýt cã kh¶ n¨ng tiÕp cËn víi chî, dÞch vô c«ng céng th«ng tin. Trong sè trªn 10.000 x· ë c¶ níc cã 1.900 x· tû lÖ hé nghÌo trªn 40% th× 721 x· cha cã ®êng « t« ®Õn trung t©m x·, 853 x· thiÕu trêng häc cÊp c¬ së, 700 x· cha cã tr¹m y tÕ, 930 x· cha cã chî, 895 x· cha cã ®iÖn, 630 x· cha ®¶m b¶o ®îc níc sinh ho¹t. §ã lµ hµng lo¹t nh÷ng rµo c¶n lµm c¶n trë sù tiÕp cËn cña nh÷ng ngêi nghÌo tíi n¬i mµ hä cã thÓ häc hái ®îc kinh 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, hä thêng lµm theo tËp qu¸n cò , dÉn ®Õn n¨ng suÊt lao ®«ng thÊp. NÕu n¨ng suÊt lao ®éng cao vµ cã ®îc mïa mµ sèng trong ®iÒu kiÖn c¬ së h¹ tÇng thÊp kÐm nh vËy th× chi phÝ giao th«ng cao vµ sù c¸ch biÖt còng rÊt khã kh¨n cho viÖc tiªu thô s¶n phÈm. Khu vùc n«ng th«n, thÞ trêng tÝn dông cha thèng nhÊt v× thiÕu th«ng tin vµ c¸ch biÖt ®Þa lý, ®Æc biÖt ë vïng nói phÝa B¾c, vïng h¶i ®¶o. Ngêi nghÌo thiÕu tr×nh ®é nªn kh«ng nhËn thøc ®îc c¸c h×nh thøc tÝn dông dµnh cho hä. ChÝnh ®iÒu kiÖn sèng ®· lµm cho ngêi nghÌo c¸ch biÖt víi x· héi vµ tri thøc. §iÒu nµy lµ mét khã kh¨n lín ®èi víi hä khi mµ kinh tÕ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn, hä sÏ cµng mÊt kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn th¬ng trêng trõ trêng hîp ChÝnh phñ cã nh÷ng chÝnh s¸ch gióp ®ì tÝch cùc. Thø hai, ngêi nghÌo thêng gÆp c¸c rñi ro. Rñi ro ®èi víi ngêi nghÌo cã liªn quan mËt thiÕt ®Õn kh¶ n¨ng tiÕp cËn cña hä nh ®· ®Ò cËp ë trªn. Rñi ro tríc hÕt lµ do ngêi nghÌo thêng tËp trung ë nh÷ng n¬i thêi tiÕt kh¾c nghiÖt, thêng xuyªn x¶y ra h¹n h¸n, lò lôt vµ dÞch bÖnh. Thø hai, do sù c¸ch biÖt mµ hµng ho¸ cña hä s¶n xuÊt ra thêng bÞ b¸n rÎ (do chi phÝ lu th«ng) thËm chÝ cßn kh«ng b¸n ®îc, chÊt lîng còng bÞ gi¶m sót do lu th«ng kh«ng kÞp thêi. Mét rñi ro kh¸c n÷a lµ do thiÕu th«ng tin vµ thiÕu kiÕn thøc vÒ y tÕ dÉn ®Õn t¨ng d©n sè qu¸ møc hay nÕu cã bÞ èm ®au g× th× chi phÝ cho viÖc ®Õn bÖnh viÖn còng rÊt cao. Ngoµi ra, cßn rñi ro rÊt lín ®ã lµ rñi ro vÒ gi¸. Gi¸ c¶ lªn xuèng thÊt thêng trong khi n«ng d©n nghÌo cã Ýt th«ng tin ®Ó dù ®o¸n hoÆc nÕu hä cã dù ®o¸n ®îc th× ®«i khi vÉn ph¶i b¸n n«ng s¶n víi gi¸ rÊt h¹ ®Ó phôc vô cho nh÷ng chi tiªu cÇn thiÕt. ViÖc rít gi¸ cµ phª vµ gi¸ thãc tõ ®Çu n¨m 2001 ®Õn nay lµ thÝ dô ®iÓn h×nh. Thø ba, c¸c nguån lùc s¶n xuÊt t¹o thu nhËp ë ngêi nghÌo cßn h¹n chÕ. - ThiÕu ruéng ®Êt: Hé n«ng d©n ViÖt Nam ®îc x¸c ®Þnh nh mét ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ, ®îc giao ruéng ®Êt vµ sö dông nh÷ng ph¬ng tiÖn s¶n xuÊt cña m×nh. Ruéng ®Êt ®îc ph©n phèi ®ång ®Òu theo sè lao ®éng trong gia ®×nh cã ruéng ®Êt ®Ó s¶n xuÊt. Tuy nhiªn, t×nh tr¹ng thiÕu ruéng ®Êt vÉn lµ 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 mét vÊn ®Ò lín víi nhiÒu hé n«ng d©n. DiÖn tÝch ®Êt canh t¸c b×nh qu©n ®Çu ngêi thÊp, kho¶ng 1.000m2/ ngêi, riªng ®ång b»ng B¾c Bé chØ cßn trªn 500m2/ ngêi. HiÖn tîng b¸n ®Êt vµ cÇm cè ruéng ®Êt cña hé nghÌo ë vïng ®ång b»ng s«ng Cöu long thêi gian qua ®· diÔn ra kh¸ phæ biÕn. ChÊt lîng ®Êt kh«ng ®ång ®Òu còng dÉn ®Õn ph¶i chia nhá phÇn ®Êt thuéc mçi lo¹i cho mçi hé nªn manh món, khã canh t¸c. Còng do nghÌo mµ ngêi n«ng d©n khã cã ®iÒu kiÖn th©m canh, t¨ng vô, c¶i t¹o chÊt ®Êt hoÆc thay ®æi c¬ cÊu c©y trång vËt nu«i cho phï hîp. - ThiÕu vèn: Vèn ®îc coi nh lµ yÕu tè quan träng ®Ó gi¶i quyÕt ®ãi nghÌo, nhng ngêi nghÌo vÉn cßn khã cã thÓ tiÕp cËn dÔ dµng víi c¸c h×nh thøc tÝn dông. H¬n n÷a, do nguån vèn dµnh cho vay hé nghÌo cßn h¹n chÕ nªn møc vay b×nh qu©n thÊp cha thÓ ®ñ vèn ®Ó ph¸t triÓn kinh doanh, lµm dÞch vô. VÊn ®Ò l·i suÊt, thñ tôc vay, thêi h¹n vay, møc vay vµ tr¶ vèn ®ang ¸p dông cha thèng nhÊt gi÷a c¸c nguån cung cÊp tÝn dông, cha t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ngêi nghÌo tiÕp cËn víi hÖ thèng tÝn dông. - MÊt søc lao ®éng: Do hËu qu¶ cña chiÕn tranh, nhiÒu ngêi d©n bÞ mÊt søc lao ®éng, nhiÒu phô n÷ bÞ go¸ bôa nªn x¶y ra t×nh tr¹ng thiÕu hoÆc thiÕu lao ®éng trÎ khoÎ cã kh¶ n¨ng ®¶m nhËn nh÷ng c«ng viÖc nÆng nhäc. - ThiÕu sù bÒn v÷ng: C¸c gia ®×nh nghÌo thêng sèng trong ®iÒu kiÖn thiÕu thèn, do ®ã dÔ dµng khai th¸c hoÆc hñy ho¹i m«i trêng sèng hoÆc canh t¸c, lµm c¹n kiÖt c¶ ®Êt hoÆc ph¶i sö dông nguån vèn t¸i s¶n xuÊt (kÓ c¶ vay vµo nh÷ng nhu cÇu thiÕt yÕu). - ThiÕu kh¶ n¨ng tham gia: §iÓn h×nh lµ thiÕu ¶nh hëng trong céng ®ång. 3. Sù cÇn thiÕt ph¶i hç trî ngêi nghÌo: T¹o chÝnh s¸ch vÜ m« ®Ó t¨ng trëng kinh tÕ mét c¸ch bÒn v÷ng lµ nguån gèc, lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh ®Ó ®¶m b¶o sù ph¸t triÓn cña x· héi v× kinh tÕ cã ph¸t triÓn míi t¹o ®îc c¬ së vËt chÊt ®Ó hç trî ngêi nghÌo. Trong khi ®ã, nÒn kinh tÕ chØ cã thÓ ph¸t triÓn trªn c¬ së cã sù æn ®Þnh x· héi. Nh vËy, hç trî ngêi nghÌo tríc hÕt lµ môc tiªu cña x· héi. Xãa ®ãi gi¶m nghÌo sÏ h¹n chÕ ®îc c¸c tÖ n¹n x· héi, t¹o sù æn ®Þnh c«ng b»ng x· 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 héi, gãp phÇn thóc ®Èy ph¸t triÓn kinh tÕ. Ngêi nghÌo ®îc hç trî ®Ó tù v¬n lªn, t¹o thu nhËp, tõ ®ã lµm t¨ng søc mua, khuyÕn khÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn. ChÝnh v× vËy, quan ®iÓm c¬ b¶n cña chiÕn lîc ph¸t triÓn x· héi mµ §¶ng ta ®· ®Ò ra lµ ph¸t triÓn kinh tÕ, æn ®Þnh vµ c«ng b»ng x· héi nh»m thùc hiÖn môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh. Tãm l¹i, hç trî ngêi nghÌo lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan. XuÊt ph¸t tõ lý do cña sù ®ãi nghÌo cã thÓ kh¼ng ®Þnh mét ®iÒu: mÆc dï kinh tÕ ®Êt níc cã thÓ t¨ng trëng nhng nÕu kh«ng cã chÝnh s¸ch vµ ch¬ng tr×nh riªng vÒ xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo th× c¸c hé nghÌo kh«ng thÓ tho¸t ra khái ®ãi nghÌo ®îc. ChÝnh v× vËy mµ ChÝnh phñ ®· ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch ®Æc biÖt trî gióp ngêi nghÌo, nh»m dÇn dÇn thu hÑp kho¶ng c¸ch gi÷a giµu vµ nghÌo. TÊt nhiªn, ChÝnh phñ kh«ng ph¶i t¹o ra c¬ chÕ bao cÊp mµ t¹o ra c¬ héi cho hé nghÌo v¬n lªn b»ng nh÷ng chÝnh s¸ch vµ gi¶i ph¸p. Cô thÓ lµ: - §iÒu tra, n¾m b¾t ®îc t×nh tr¹ng hé nghÌo vµ thùc hiÖn nhiÒu chÝnh s¸ch ®ång bé: t¹o viÖc lµm, chuyÓn giao kü thuËt, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng víi quy m« nhá ë nh÷ng vïng nghÌo, cho hé nghÌo vay vèn víi l·i suÊt u ®·i, ®ång thêi cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt ®Ó hä cã thÓ tiÕp cËn víi thÞ trêng vµ hoµ nhËp víi céng ®ång. - TiÕp tôc triÓn khai më réng Ch¬ng tr×nh Môc tiªu quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo cña Thñ tíng ChÝnh phñ. Hµng n¨m ChÝnh phñ dµnh ra mét tû lÖ trong tæng chi ng©n s¸ch ®Ó bæ sung quü cho vay xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo. - KÕt hîp ch¬ng tr×nh Môc tiªu quèc gia xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo víi c¸c ch¬ng tr×nh kinh tÕ x· héi kh¸c nh: ch¬ng tr×nh khuyÕn n«ng, ch¬ng tr×nh ph¸t triÓn c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ dÞch vô, ch¬ng tr×nh phñ xanh ®Êt trèng ®åi nói träc, ch¬ng tr×nh hç trî c¸c x· ®Æc biÖt khã kh¨n, ch¬ng tr×nh níc s¹ch n«ng th«n, d©n sè kÕ ho¹ch ho¸ gia ®×nh, xo¸ mï ch÷,... - Thùc hiÖn mét sè chÝnh s¸ch khuyÕn khÝch vµ gióp ®ì hé nghÌo nh: miÔn gi¶m thuÕ, viÖn phÝ, häc phÝ... §èi víi hé nghÌo kh«ng cßn kh¶ n¨ng lao ®éng t¹o ra nguån thu nhËp, Nhµ níc trî cÊp hµng th¸ng vµ vËn ®éng c¸c tæ chøc ®oµn thÓ, quÇn chóng, c¸c nhµ h¶o t©m gióp ®ì díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. - Më réng sù hîp t¸c quèc tÕ víi c¸c tæ chøc ChÝnh phñ, tæ chøc phi ChÝnh phñ ®Ó gióp ®ì lÉn nhau vÒ nguån lùc vµ trao ®æi kinh nghiÖm. 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Thùc tÕ cho thÊy cã rÊt nhiÒu h×nh thøc hç trî ®Ó thùc hiÖn ch¬ng tr×nh xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo nhng h×nh thøc tÝn dông cã hoµn tr¶ lµ cã hiÖu qu¶ h¬n c¶. §Ó thÊy ®îc tÝnh u viÖt cña nã chóng ta h·y ®i t×m hiÓu vai trß cña kªnh tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé n«ng d©n nghÌo. 4. Vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé nghÌo. Chóng ta cã thÓ nhËn thÊy r»ng hé nghÌo kh«ng thÓ tho¸t ra khái c¸c vßng luÈn quÈn cña sù ®ãi nghÌo. NÕu kh«ng cã có hÝch tõ bªn ngoµi th× kh«ng thÓ tho¸t ra khái c¸i vßng ®ã ®îc. LiÖu cã thÓ có hÝch ®ã lµ viÖc ngêi nghÌo ®i ¨n vay nÆng l·i? §iÒu nµy chØ cã thÓ dÉn ngêi nghÌo ®Õn t×nh tr¹ng xo¸y thªm vµo c¸i vßng luÈn quÈn ®ã. Sù gióp ®ì cña Nhµ níc vÒ c¸c chÝnh s¸ch chØ t¹o c¬ héi gi¸n tiÕp ®Ó hé nghÌo tho¸t ra khái, cßn có hÝch trùc tiÕp ë ®©y cã lÏ lµ tÝn dông ng©n hµng. Chóng ta sÏ thÊy râ ®iÒu nµy qua viÖc t×m hiÓu vai trß cña tÝn dông ng©n hµng ®èi víi hé nghÌo. - TÝn dông ng©n hµng gióp ngêi nghÌo bíc ®Çu s¶n xuÊt tù cung tù cÊp vµ ®i lªn s¶n xuÊt hµng ho¸, më réng ngµnh nghÒ, gióp ngêi d©n tho¸t khái nghÌo ®ãi. NÒn kinh tÕ níc ta kÐm ph¸t triÓn, hËu qu¶ cña chiÕn tranh cßn lín, tÝch luü trong níc cha ®¸ng kÓ, vèn bªn ngoµi thu hót ®îc cha nhiÒu chÝnh v× thÕ mµ nguån vèn ®Çu t cho n«ng nghiÖp cßn h¹n chÕ. Do thiÕu vèn c«ng cô s¶n xuÊt vµ kü thuËt l¹c hËu nªn n¨ng suÊt lao ®éng vµ thu nhËp thÊp. TÝn dông sÏ gióp ngêi nghÌo cã mét tiÒm lùc nhÊt ®Þnh vÒ vèn ®Ó ®Çu t cho gièng, ph©n bãn... nh»m ®¹t ®îc n¨ng suÊt vµ chÊt lîng s¶n phÈm cao. TÝn dông sÏ biÕn nh÷ng hé nghÌo vay vèn thµnh c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ tù chñ nªn nh÷ng hé nµy cã ý thøc tiÕt kiÖm, chi tiªu cã kÕ ho¹ch, lo tr¶ nî vµ l·i. Cung cÊp tÝn dông cho hé nghÌo lµ mét trong nh÷ng gi¶i ph¸p thùc hiÖn chiÕn lîc xo¸ ®ãi gi¶m nghÌo mµ §¶ng vµ ChÝnh phñ ta ®· ®Ò ra. - Còng nh trong vai trß cña tÝn dông ng©n hµng víi qu¸ tr×nh ph¸t triÓn n«ng nghiÖp-n«ng th«n, tÝn dông ng©n hµng cã t¸c dông h¹n chÕ cho vay nÆng l·i ë n«ng th«n. §©y lµ mét vÊn ®Ò bøc xóc mµ nhÖm vô cña ngµnh ng©n hµng lµ ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ hiÖn tîng nµy. - TÝn dông ng©n hµng gãp phÇn xãa bá t©m lý mÆc c¶m cña ngêi n«ng d©n nghÌo. §Æc ®iÓm chung cña hé n«ng d©n nghÌo lµ rôt rÌ, tù ti, d©n trÝ thÊp, ®«ng con. V× vËy, hä kh«ng thÓ nµo tho¸t ra khái sù bÕ t¾c cña cuéc sèng. TÝn dông ng©n hµng ra ®êi ®· gãp phÇn rÊt lín trong qu¸ tr×nh xo¸ bá 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nh÷ng mÆc c¶m, tù ti cña ngêi n«ng d©n nghÌo b»ng c¸ch t¹o ra cho hä mét c«ng cô hÕt søc quan träng ®ã lµ nguån vèn. - TÝn dông ng©n hµng t¹o m«i trêng kinh tÕ cho hé n«ng d©n nghÌo. Th«ng qua viÖc ®Çu t vµo thÞ trêng n«ng th«n nãi chung, tÝn dông ng©n hµng ®· gãp phÇn t¹o ra mét m«i trêng kinh tÕ ®a thµnh phÇn ®Ó ngêi nghÌo cã thÓ tham gia nh nh÷ng thµnh phÇn kh¸c ®Ó gióp hä lµm ¨n cã hiÖu qu¶, tho¸t khái c¶nh ®ãi nghÌo. 5. Kinh nghiÖm ë mét sè níc trong vÊn ®Ò cho vay ®èi víi ngêi nghÌo. Bangladesh ë ®©y cã ng©n hµng Grameen Bank (GB) lµ ng©n hµng chuyªn phôc vô ngêi nghÌo , chñ yÕu lµ phô n÷ nghÌo triÓn GB ph¶i tù bï ®¾p c¸c chi phÝ ho¹t ®éng. Nh vËy, nã ho¹t ®éng nh c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i kh¸c kh«ng ®îc bao cÊp tõ phÝa ChÝnh phñ. GB thùc hiÖn c¬ chÕ l·i suÊt thùc d¬ng, do vËy l·i suÊt cho vay tíi c¸c thµnh viªn thêng cao h¬n l·i suÊt thÞ trêng. GB cho vay tíi c¸c thµnh viªn th«ng qua nhãm tiÕt kiÖm vµ vay vèn. GB cho vay kh«ng ¸p dông biÖn ph¸p thÕ chÊp tµi s¶n mµ chØ cÇn tÝn chÊp qua c¸c nhãm tiÕt kiÖm vµ vay vèn. Thñ tôc vay vèn ë GB rÊt ®¬n gi¶n vµ thuËn tiÖn, ngêi vay vèn chØ cÇn lµm ®¬n vµ nhãm b¶o l·nh lµ ®ñ. Nhng ng©n hµng cã c¬ chÕ kiÓm tra rÊt chÆt chÏ, t¹o cho ngêi nghÌo sö dông vèn ®óng môc ®Ých vµ cã hiÖu qu¶. §Ó phôc vô ®óng ®èi tîng ngêi vay ph¶i ®ñ chuÈn mùc ®ãi nghÌo, nghÜa lµ hé gia ®×nh ph¶i cã díi 0,4 acre ®Êt canh t¸c vµ cã møc thu nhËp b×nh qu©n ®Çu ngêi díi 100 USD/ n¨m. GB ®îc quyÒn ®i vay ®Ó cho vay vµ ®îc uû th¸c nhËn tµi trî tõ c¸c tæ chøc trong vµ ngoµi níc, huy ®éng tiÒn göi, tiÕt kiÖm cña c¸c thµnh viªn, qu¶n lý c¸c quü cña nhãm vµ ®îc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu vay nî. GB ho¹t ®éng theo c¬ chÕ l·i suÊt thùc d¬ng, ®îc ChÝnh phñ cho phÐp ho¹t ®éng theo luËt riªng, kh«ng bÞ chi phèi bëi luËt tµi chÝnh vµ luËt ng©n hµng hiÖn hµnh cña Bangladesh. Nepal Ch¬ng tr×nh tÝn dông cho ngêi nghÌo ë Nepal ®îc triÓn khai vµo n¨m 1975 víi sù trî gióp cña FAO. Trong ch¬ng tr×nh nµy, ng©n hµng ph¸t triÓn n«ng nghiÖp Nepal ho¹t ®éng víi t c¸ch lµ c¬ quan tæ chøc thùc hiÖn. Theo ch¬ng tr×nh nµy, tõ c¸c hîp t¸c x· s¶n xuÊt vèn cã ngêi ta lËp ra c¸c nhãm kho¶ng 10-15 ngêi. C¸c nhãm nµy bao gåm c¶ n«ng d©n vµ thî thñ c«ng. 20