Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Tân Việt
Lêi nãi ®Çu
Sù c¹nh tranh trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng diÔn ra rÊt gay g¾t, sù sèng cßn cña mçi
doanh nghiÖp phô thuéc rÊt lín vµo søc m¹nh cña sù c¹nh tranh. §èi víi mçi ®¬n vÞ
s¶n xuÊt kinh doanh, muèn tån t¹i ®îc cÇn ph¶i chiÕm lÜnh ®îc thÞ trêng, ®îc ngêi
tiªu dïng chÊp nhËn s¶n phÈm cña doanh nghiÖp c¶ vÒ chÊt lîng vµ gi¸ c¶. C¸c doanh
nghiÖp ®Òu mong muèn cã mét sù kÕt hîp tèi u gi÷a c¸c yÕu tè s¶n xuÊt nh»m t¹o ra
nh÷ng s¶n phÈm cã chÊt lîng cao vµ gi¸ c¶ hîp lý mµ ngêi tiªu dïng cã thÓ chÊp nhËn
®îc. MÆt kh¸c, doanh nghiÖp còng cÇn ph¶i thêng xuyªn theo dâi th«ng tin vÒ gi¸ c¶
thÞ trêng ®Ó cã thÓ tÝnh to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nh thÕ nµo ®Ó thu l¹i ®îc mét lîi nhuËn
tèi ®a.
Ngµy nay, khi sù c¹nh tranh kh«ng chØ ®¬n thuÇn lµ sù c¹nh tranh vÒ chÊt lîng cña
s¶n phÈm mµ cßn lµ sù c¹nh tranh vÒ gi¸ c¶, th× vÊn ®Ò gi¶m chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm lu«n lu«n ®îc ®Æt lªn môc tiªu hµng ®Çu ®èi víi mçi doanh nghiÖp.VÊn ®Ò nµy
tuy kh«ng cßn míi mÎ, nhng nã lu«n lµ vÊn ®Ò mµ mäi doanh nghiÖp quan t©m hµng
®Çu. VËy c¸c doanh nghiÖp cÇn cã biÖn ph¸p g× ®Ó cã thÓ ®¹t ®îc môc tiªu: Gi¶m chi
phÝ, h¹ gi¸ thµnh nhng vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng cña s¶n phÈm, t¹o ra søc c¹nh tranh
trªn thÞ trêng.
ChÝnh v× vËy, viÖc h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh ®óng gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i c¸c doanh
nghiÖp cã ý nghÜa rÊt lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh, mÆt kh¸c t¹o
®iÒu kiÖn cho c¸c doanh nghiÖp cã biÖn ph¸p phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh vµ n©ng cao
chÊt lîng s¶n phÈm. §ã lµ mét trong nh÷ng ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó s¶n phÈm cña
doanh nghiÖp cã thÓ ®øng v÷ng ®îc trªn thÞ trêng vµ cã søc c¹nh tranh víi c¸c s¶n
phÈm cïng lo¹i trªn thÞ trêng cña c¸c doanh nghiÖp kh¸c. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét trong nh÷ng phÇn hµnh quan träng cu¶ kÕ to¸n, nã
cã vai trß ®Æc biÖt quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp nãi riªng còng
nh qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc nãi chung.
ë níc ta, sau nhiÒu n¨m chuyÓn tõ nÒn kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp sang nÒn
kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc. NhiÒu doanh nghiÖp do ®· quen
trong c¬ chÕ quan liªu, bao cÊp, quen víi viÖc ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh theo kÕ
ho¹ch chØ tiªu mµ kh«ng chó ý ®Õn hiÖu qu¶ thùc sù nªn ®· kh«ng ®øng v÷ng ®îc
trong c¬ chÕ thÞ trêng vµ ®· ph¶i gi¶i thÓ. Nhng bªn c¹nh ®ã vÉn cã nh÷ng doanh
nghiÖp nhµ níc ®· t×m ra cho m×nh mét híng ®i ®óng ®¾n, s¶n xuÊt ngµy cµng ®i lªn,
quy m« ngµy cµng ph¸t triÓn. C«ng ty T©n ViÖt lµ mét doanh nghiÖp chuyªn s¶n xuÊt
vµ kinh doanh hµng may mÆc, kh«ng nh÷ng ®øng v÷ng ®îc mµ cßn ph¸t triÓn lín
m¹nh trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, s¶n xuÊt ngµy cµng ®i lªn, cã nh÷ng chuyÓn biÕn
m¹nh mÏ vÒ nhiÒu mÆt nh»m hoµ nhËp víi xu híng ph¸t triÓn chung cña ®Êt níc hiÖn
nay.
NhËn thøc râ ®îc vai trß vµ tÇm quan träng cña c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty T©n ViÖt em nghiªn cøu, t×m
hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ hoµn thµnh
chuªn ®Ò tèt nghiÖp víi ®Ò tµi “KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
t¹i C«ng ty T©n ViÖt ”
1
§Ò tµi trªn nh»m môc tiªu: VËn dông lý luËn h¹ch to¸n kÕ to¸n vµo thùc tiÔn, trªn
c¬ së t×m hiÓu thùc tÕ ®Ó cã ý kiÕn ®ãng gãp nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp nh»m hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i ®în vÞ thùc tËp
§Ó ®¹t ®îc nh÷ng môc tiªu trªn khãa luËn tèt nghiÖp gåm ba ch¬ng ®ã lµ:
Ch¬ng I: nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp.
Ch¬ng II: thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm t¹i c«ng ty T©n viÖt.
Ch¬ng III: mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹I C«ng ty T©n viÖt
ViÖc nghiªn cøu ®Ò tµi em dù kiÕn sö dông c¸c ph¬ng ph¸p sau:
- Dùa vµo ph¬ng ph¸p biÖn chøng lµm c¬ b¶n.
- Dùa vµo ph¬ng ph¸p tæng hîp, ph©n tÝch vµ so s¸nh cã liªn hÖ thùc tÕ.
- Dùa vµo c¸c s¬ ®å, b¶ng biÓu vµ c¸c phÐp tÝnh mang tÝnh thèng kª, kÕ to¸n ®Ó
minh häa qóa tr×nh h¹ch to¸n.
Tuy nhiªn ®©y lµ lÇn ®Çu tiªn tiÕp xóc vµ t×m hiÓu thùc tÕ, quy m« cña C«ng ty l¹i
lín, ph¹m vi nghiªn cøu mét c¸ch tæng qu¸t nªn kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng sai sãt,
rÊt mong nhËn ®îc sù ®ãng gãp ý kiÕn cña c¸c ThÇy C« Gi¸o, c¸c C¸n Bé phßng Tµi
ChÝnh- KÕ To¸n C«ng ty T©n ViÖt vµ c¸c b¹n sinh viªn.
2
Ch¬ng I:
Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong
doanh nghiÖp
1.1. nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp.
1.1.1. Chi phÝ s¶n xuÊt
1.1.1.1 Kh¸i niÖm vÒ chi phÝ s¶n xuÊt
Sù ph¸t triÓn cña x· héi loµi ngêi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §Ó tiÕn hµnh mét
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt bÊt kú mét ph¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng
vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Hay nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp cña ba yÕu tè ®ã lµ: T liÖu lao ®éng, ®èi tîng
lao ®éng vµ søc lao ®éng, ®ång thêi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt hµng ho¸ còng chÝnh lµ qu¸
tr×nh tiªu hao cña chÝnh b¶n th©n ba yÕu tè trªn. Sù tham gia cña c¸c yÕu tè nµy vµo
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn c¸c kho¶n chi phÝ t¬ng øng.
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng
sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng
s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh (th¸ng, quý, n¨m).
Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu yÕu tè kh¸c nhau song chung quy l¹i
kh«ng n»m ngoµi chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸:
Chi phÝ vÒ lao ®éng sèng bao gåm: tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng: b¶o hiÓm
x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ c«ng ®oµn. . . cña c«ng nh©n s¶n xuÊt .
Chi phÝ vÒ lao ®éng vËt ho¸ bao gåm: chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, n¨ng lîng, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh . . . dïng vµo s¶n xuÊt.
1.1.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt
§èi víi mçi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm rÊt nhiÒu lo¹i. Do
®ã ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông tiÕt kiÖm vµ hîp lý chi phÝ s¶n xuÊt còng nh ®Ó tæ
chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n th× cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ, chi phÝ s¶n xuÊt cã
thÓ ®îc ph©n lo¹i theo m ét sè tiªu thøc chÝnh:
a. Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè chi phÝ.
Dùa vµo tÝnh chÊt cña c¸c chi phÝ ®Ó s¾p xÕp c¸c chi phÝ cã tÝnh chÊt chung vµo
cïng mét yÕu tè :
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia thµnh b¶y yÕu tè sau:
♦ YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu.
♦ YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
♦ YÕu tè tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp theo l¬ng.
♦ YÕu tè BHXH, BHYT,KPC§ trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l¬ng vµ
phô cÊp l¬ng.
♦ YÕu tè khÊu hao TSC§.
♦ YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
3
♦ YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
C¸ch ph©n lo¹i chi phÝ nµy cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng lo¹i chi phÝ, nã cung
cÊp th«ng tin vÒ chi phÝ mét c¸ch cô thÓ nh»m phôc vô cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch
®Þnh møc vèn lu ®éng, viÖc lËp, kiÓm tra vµ ph©n tÝch dù to¸n chi phÝ cña doanh
nghiÖp.
b. Ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc gi¸ thµnh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè sau:
♦ C¸c chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ nµy kÕt
cÊu nªn gi¸ thµnh s¶n xuÊt:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu
chÝnh, vËt liÖu phô cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt vµ chÕ t¹o s¶n phÈm
hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho
c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô nh: TiÒn l¬ng, c¸c kho¶n phô cÊp, BHXH, BHYT, KPC§ ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm c¸c chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh ph¸t
sinh trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm, phôc vô c¸c lao vô, dÞch vô nh: Chi phÝ l¬ng nh©n viªn ph©n xëng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng,
chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ vËt liÖu c«ng cô, dông cô, dÞch vô mua ngoµi,
chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho qu¶n lý s¶n xuÊt.
♦ C¸c chi phÝ gi¸n tiÕp kh«ng g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi phÝ nµy cÊu
thµnh nªn gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm, chi phÝ nµy ®îc ph©n bæ cho sè thµnh
phÈm, hµng ho¸ ®îc tiªu thô trong kú ®Ó tÝnh vµo gi¸ thµnh toµn bé cña sè s¶n
phÈm hµng ho¸ ®ã:
- Chi phÝ b¸n hµng: Lµ tÊt c¶ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc tiªu thô s¶n
phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong kú nh: chi phÝ qu¶ng c¸o, giíi thiÖu s¶n
phÈm, ®ãng gãi, vËn chuyÓn, hoa hång b¸n hµng . . .
- Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ toµn bé nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc qu¶n
lý hµnh chÝnh vµ qu¶n lý kinh doanh mµ doanh nghiÖp bá ra trong kú nh: Chi
phÝ khÊu hao TSC§, l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, chi phÝ nguyªn
vËt liÖu, ®å dïng v¨n phßng . . . phôc vô cho qu¶n lý toµn doanh nghiÖp.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt thùc tÕ ë c¸c doanh nghiÖp vµ viÖc x©y dùng c¸c tµi kho¶n kÕ to¸n trong viÖc
kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i doanh nghiÖp.
c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi
khèi lîng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia thµnh hai yÕu tè:
♦ §Þnh phÝ (chi phÝ cè ®Þnh) lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi theo khèi lîng s¶n
phÈm, dÞch vô hoµn thµnh nh: Chi phÝ khÊu hao TSC§, chi phÝ thuª tµi s¶n, chi
phÝ qu¶n lý, chi phÝ phôc vô. . .
♦ BiÕn phÝ (chi phÝ biÕn ®æi) lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi theo khèi lîng s¶n phÈm
dÞch vô hoµn thµnh nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp. . .
4
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo nguyªn t¾c nµy thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ ®iÒu
tra chi phÝ ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh cña c¸c nhµ qu¶n
lý doanh nghiÖp.
ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo nh÷ng tiªu thøc kh¸c nhau cho phÐp ph©n ®Þnh râ néi
dung vµ tÝnh chÊt cña chi phÝ, vÞ chÝ cña c¸c chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ chÕ
t¹o s¶n phÈm, møc ®é vµ ph¹m vi quan hÖ cña mçi lo¹i chi phÝ trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt. Tõ ®ã cã thÓ ®¸p øng ®îc nhu cÇu th«ng tin ®a d¹ng cña qu¸ tr×nh qu¶n trÞ
doanh nghiÖp vµ nh÷ng ngêi ngoµi doanh nghiÖp, sö dông ph¬ng ph¸p ph©n lo¹i nµo
lµ tuú thuéc vµo tõng yªu cÇu cô thÓ cña tõng nhµ qu¶n lý.
1.1.2 Gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.1.2.1 Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét ph¹m trï kinh tÕ g¾n liÒn víi s¶n xuÊt hµng ho¸, Gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu quan träng cña qu¶n lý theo nguyªn t¾c h¹ch to¸n kinh
tÕ. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh to¸n, x©y dùng theo tõng lo¹i s¶n phÈm, dÞch vô hoµn
thµnh cô thÓ.
VËy, Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ
vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn
khèi lîng s¶n phÈm, c«ng t¸c lao vô vµ dÞch vô ®· hoµn thµnh trong kú.
Gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh chÊt lîng toµn bé ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh vµ qu¶n lý kinh tÕ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi gi¸ trÞ hµng ho¸ vµ lµ mét bé
phËn c¬ b¶n cña gi¸ trÞ hµng ho¸. Nh chóng ta ®· biÕt, c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp
bá ra cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, lao vô dÞch vô. Gi¸ trÞ cña s¶n phÈm, lao vô
dÞch vô gåm ba bé phËn :
C + V + m = Gi¸ trÞ s¶n phÈm, lao vô dÞch vô.
Trong ®ã:
- C : Lµ toµn bé gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh t¹o ra s¶n phÈm,
dÞch vô nh: khÊu hao TSC§, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng cô, dông cô. Chi phÝ
nµy ®îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng vËt ho¸.
- V : Lµ chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng tr¶ cho ngêi lao ®éng tham gia vµo qu¸
tr×nh s¶n xuÊt t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô, ®îc gäi lµ hao phÝ lao ®éng sèng cÇn
thiÕt.
- m : Lµ gi¸ trÞ míi do lao ®éng sèng t¹o ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm,
dÞch vô.
ë gãc ®é doanh nghiÖp th× (C + V ) lµ chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp ph¶i bá ra
®Ó t¹o ra s¶n phÈm, dÞch vô. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho
s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp tiÕn hµnh s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh.
1.1.2.2 Ph©n lo¹i gi¸ thµnh.
a. Ph©n lo¹i theo thêi ®iÓm lËp gi¸ thµnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh to¸n.
Theo c¸ch nµy gi¸ thµnh ®îc chia ra thµnh ba lo¹i sau:
♦ Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh tríc khi bíc vµo kú kinh doanh
trªn c¬ së gi¸ thùc tÕ kú tríc vµ c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kÕ ho¹ch hiÖn hµnh.
5
♦ Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh tríc khi b¾t ®Çu s¶n xuÊt kinh
doanh, ®îc x©y dùng trªn c¬ së ®Þnh møc hiÖn hµnh t¹i thêi ®iÓm nhÊt ®Þnh
trong kú kÕ ho¹ch hay chÝnh lµ gi¸ thµnh thùc tÕ cña kú tríc.
♦ Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh sau khi ®· hoµn thµnh viÖc s¶n xuÊt
s¶n phÈm, dÞch vô c¨n cø vµo chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh.
b. Ph©n lo¹i theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ .
Theo c¸ch nµy gi¸ thµnh ®îc chia thµnh hai lo¹i sau:
♦ Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (gi¸ thµnh c«ng xëng): Lµ toµn bé hao phÝ cña c¸c yÕu tè
dïng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm nh: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh.
♦ Gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô (gi¸ thµnh toµn bé): bao gåm gi¸ thµnh thùc tÕ s¶n
phÈm ®· tiªu thô vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ph©n bæ cho
sè s¶n phÈm ®· tiªu thô ®ã. Gi¸ thµnh s¶n phÈm tiªu thô ®îc dïng ®Ó x¸c ®Þnh
kÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.1.3 Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Cã thÓ nãi chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai mÆt kh¸c nhau cña qu¸
tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt biÓu hiÖn mÆt hao phÝ cßn gi¸ thµnh s¶n
phÈm biÓu hiÖn mÆt kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu gièng nhau vÒ chÊt c¶ hai ®Òu bao gåm
chi phÝ vÒ lao ®éng vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ nhng trong ph¹m vi vµ néi
dung cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng ®iÓm kh¸c nhau:
♦ Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm tÊt c¶ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong mét kú nhÊt
®Þnh (th¸ng, quý, n¨m). Gi¸ thµnh s¶n phÈm th× giíi h¹n sè chi phÝ s¶n xuÊt cã
liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh.
♦ Gi¸ thµnh s¶n phÈm cã liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt dë dang kú tríc chuyÓn
sang kú nµy, chi phÝ ph¸t sinh trong kú vµ chi phÝ dë dang cuèi kú chuyÓn sang
kú sau. Do ®ã tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm trong kú thêng kh«ng trïng víi chi phÝ
s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®ã.
Tuy nhiªn ®Ó cã thÓ tÝnh ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th× ph¶i tiÕn hµnh c«ng t¸c h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Hay cã thÓ nãi “KÕt qu¶ cña viÖc tËp hîp vµ h¹ch to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt phÇn nµo thÓ hiÖn qua c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh”.
1.1.4 NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
§Ó t¹o ra søc m¹nh c¹nh tranh cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp m×nh trªn thÞ trêng,
ngoµi vÊn ®Ò chÊt lîng th× chØ tiªu vÒ gi¸ thµnh ®îc quan t©m hµng ®Çu. C¸c doanh
nghiÖp lu«n ®Æt ra môc tiªu h¹ gi¸ thµnh mµ vÉn ®¶m b¶o chÊt lîng s¶n phÈm. XÐt vÒ
mÆt kinh tÕ, ®Ó h¹ ®îc gi¸ thµnh s¶n phÈm th× cÇn h¹ch to¸n ®Çy ®ñ, ®óng, chÝnh x¸c
chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, trªn c¬ së ph©n tÝch ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p
tèt nhÊt ®Ó tiÕt kiÖm chi phÝ, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. H¬n n÷a, tÝnh ®óng ®ñ gi¸ thµnh
s¶n phÈm cßn lµ tiÒn ®Ò ®Ó x¸c ®Þnh chÝnh x¸c kÕt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña
doanh nghiÖp.
Do vËy cã thÓ nãi: viÖc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét
c¸ch chÝnh x¸c lµ mét yªu cÇu tÊt yÕu cña chÕ ®é h¹ch to¸n kinh tÕ, lµ kh©u quan
träng nhÊt cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp.
6
KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë c¸c doanh nghiÖp cã nhiÖm
vô chñ yÕu sau:
♦ C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ, ®Æc ®iÓm chi phÝ, ®Æc ®iÓm cña s¶n
phÈm vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý cña doanh nghiÖp mµ x¸c ®Þnh ®èi tîng
vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh phï hîp.
♦ Tæ chøc tËp hîp vµ ph©n bæ tõng lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ®óng ®èi
tîng tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh b»ng c¸c ph¬ng ph¸p thÝch hîp ®èi víi tõng
lo¹i chi phÝ, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo c¸c kho¶n môc chi phÝ vµ
theo c¸c yÕu tè chi phÝ quy ®Þnh.
♦ Thêng xuyªn kiÓm tra, ®èi chiÕu vµ ®Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c
®Þnh møc chi phÝ ®èi víi chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ b¸n
hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp, ®Ò xuÊt c¸c biÖn ph¸p t¨ng cêng qu¶n lý vµ
tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
♦ Tæ chøc kiÓm tra ®¸nh gi¸ s¶n phÈm ®ang chÕ t¹o dë dang, tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm, dÞch vô, lao vô hoµn thµnh. §Þnh kú kiÓm tra viÖc thùc hiÖn kÕ ho¹ch h¹
gi¸ thµnh, v¹ch ra nguyªn nh©n lµm cho hoµn thµnh hoÆc cha hoµn thµnh nhiÖm
vô, tõ ®ã cã ph¬ng híng cÇn phÊn ®Êu ®Ó kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh mét c¸ch
hîp lý.
1.2 §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm, dÞch vô.
1.2.1 §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.2.1.1 §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ c¸c lo¹i chi phÝ ®îc tËp hîp
trong mét giíi h¹n nhÊt ®Þnh, nh»m phôc vô cho viÖc kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ vµ
gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô. Giíi h¹n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cã thÓ lµ
n¬i ph¸t sinh chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn, giai ®o¹n c«ng nghÖ. . .) hoÆc cã thÓ lµ ®èi
tîng chÞu chi phÝ (nh s¶n phÈm, nhãm s¶n phÈm, chi tiÕt s¶n phÈm. . .).
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh thùc chÊt lµ x¸c ®Þnh
n¬i g©y ra chi phÝ vµ ®èi tîng chÞu chi phÝ. §Ó x¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh ph¶i c¨n cø vµo:
♦ TÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ qui tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
♦ Lo¹i h×nh s¶n xuÊt.
♦ §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt.
♦ Yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp.
♦ §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh ¸p dông trong doanh nghiÖp.
♦ §Æc ®iÓm cña s¶n phÈm vµ yªu cÇu cña c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ®óng ®èi tîng
quy ®Þnh cã t¸c dông tÝch cùc cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh vµ chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, cho c«ng t¸c h¹ch to¸n kinh tÕ, phôc vô kÞp thêi cho c«ng
t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô.
1.2.1.2 §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
7
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô lµ s¶n phÈm, b¸n thµnh phÈm, c«ng viÖc
hoÆc lao vô, dÞch vô hoµn thµnh ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã néi
dung kh¸c nhau nhng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau vµ ë nhiÒu trêng hîp ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh cã thÓ phï hîp víi ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm, dÞch vô. Sè liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®· tËp hîp trong kú theo
tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ c¬ së vµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸
thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ cho tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô liªn
quan.
1.2.2 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.2.2.1 Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt khi ph¸t sinh sÏ ®îc
tËp hîp vµ ph©n bæ theo mét ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®· ®îc x¸c ®Þnh.
Do ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã nhiÒu lo¹i kh¸c nhau nªn ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt còng kh¸c nhau cho phï hîp víi tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ
s¶n xuÊt. Trong thùc tÕ c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh thêng
®îc ¸p dông lµ:
-
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo chi tiÕt hoÆc bé phËn cña s¶n phÈm.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo s¶n phÈm.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo nhãm s¶n phÈm.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n ®Æt hµng.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo ®¬n vÞ s¶n xuÊt.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ theo giai ®o¹n c«ng nghÖ.
1.2.2.2 Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô.
Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô lµ ph¬ng ph¸p kü thuËt sö dông c¸c sè
liÖu vÒ chi phÝ s¶n xuÊt mµ kÕ to¸n ®· tËp hîp ®Ó tÝnh ra tæng gi¸ thµnh thùc tÕ ®¬n vÞ
s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh theo kho¶n môc hoÆc theo yÕu tè ®· ®Þnh.
§Ó phï hîp víi c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®· tr×nh bµy ë trªn,
doanh nghiÖp ph¶i lùa chän c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh phï hîp. Nh÷ng ph¬ng
ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thêng ®îc ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp.
a. Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm
lao vô, dÞch vô hoµn
thµnh trong kú
=
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë
dang ®Çu kú
Chi phÝ s¶n xuÊt
+ kinh doanh ph¸t
sinh trong kú
-
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm
+ dë dang
cuèi kú
Ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
còng chÝnh lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong c¸c doanh
nghiÖp cã sè lîng mÆt hµng Ýt, chu kú s¶n xuÊt ng¾n.
b. Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ.
Z
=
C1
+
C2
+
...
+Cn
Trong ®ã: - Z lµ gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú
- C1, C2, . . . , Cn lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ë giai ®o¹n 1, 2, . . . , n.
8
Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt lµ c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm, lao vô, dÞch
vô hoµn thµnh.
b. Ph¬ng ph¸p hÖ sè
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë
dang- ®Çu +
kú
Gi¸ thµnh
cña tõng thø
s¶n phÈm =
Σ
Chi phÝ
ph¸t sinh
trong kú
Sè lîng SP
thùc tÕ cña tõng
thø SP trong +
nhãm
Gi¸ trÞ s¶n
- phÈm dë
dang cuèi
kú
HÖ sè quy ®æi vÒ
SP tiªu chuÈn cña
tõng thø SP trong
nhãm
Sè lîng
+
SP tiªu
chuÈn cña
tõng thø
x SP trong
nhãm
Ph¬ng ph¸p tÝnh hÖ sè ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ
toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt hoÆc nhãm s¶n phÈm, cßn ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh l¹i lµ tõng s¶n phÈm.
d. Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo tû lÖ.
Gi¸ thµnh
cña tõng =
lo¹i SP
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ
cña c¶ nhãm SP
x
Tæng gi¸ thµnh kÕ xho¹ch hoÆc
gi¸ thµnh ®Þnh møc cña nhãm
SP
Gi¸ thµnh kÕ
ho¹ch hoÆc gi¸
thµnh ®Þnh møc
cña tõng thø SP
trong nhãm
Ph¬ng ph¸p tÝnh theo tû lÖ ¸p dông trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng s¶n phÈm.
e. Ph¬ng ph¸p liªn hîp.
Cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô theo ph¬ng ph¸p liªn hîp b»ng c¸ch kÕt
hîp nhiÒu ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh.
- Cã thÓ kÕt hîp ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè vµ tû lÖ, trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ nhãm s¶n phÈm, ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh lµ s¶n phÈm.
- Cã thÓ kÕt hîp ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp víi ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ,
trong trêng hîp ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ bé phËn s¶n phÈm cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn chØnh.
1.3 H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô.
1.3.1 H¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
1.3.1.1 H¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh.
§Ó phôc vô trùc tiÕp cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô ®îc nhanh chãng vµ
chÝnh x¸c cÇn ph¶i tiÕn hµnh h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ®èi t9
îng, qua ®ã kiÓm tra qu¸ tr×nh h×nh thµnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm, dÞch vô qua c¸c
giai ®o¹n s¶n xuÊt.
MÆc dï cã nhiÒu ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh kh¸c
nhau ¸p dông ë c¸c doanh nghiÖp, nhng viÖc h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt theo
tõng ®èi tîng cã thÓ tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù chung nh sau:
1) C¨n cø vµo c¸c ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ ®· ®îc x¸c ®Þnh, më sæ hoÆc thÎ h¹ch
to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo tõng ®èi tîng h¹ch to¸n.
2) C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t sinh trong th¸ng cã liªn quan ®Õn ®èi tîng
h¹ch to¸n nµo ®îc tËp hîp ghi vµo sæ hoÆc thÎ h¹ch to¸n chi phÝ më cho tõng
®èi tîng ®ã.
3) Cuèi th¸ng tæng hîp toµn bé chi phÝ ph¸t sinh theo kho¶n môc thuéc tõng ®èi tîng h¹ch to¸n lµm c¨n cø cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô.
Trªn thùc tÕ cã nhiÒu c¸ch bè trÝ sæ hoÆc thÎ h¹ch to¸n chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt kinh
doanh, díi ®©y tr×nh bµy mét mÉu sæ sö dông chung cho nhiÒu lo¹i h×nh doanh
nghiÖp.
Sæ chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh
(Dïng cho c¸c TK 621, 622, 627, 154, 631, 642, 142, 335).
-Tµi kho¶n. . .
-Tªn s¶n phÈm, dÞch vô. . .
Ngµy
Chøng tõ
th¸ng Sè Ngµy
ghi sæ hiÖu th¸ng
DiÔn gi¶i
TK
®èi
øng
Ghi Nî TK. . .
Tæng sè
Chia ra
tiÒn
... ... ...
-Sè d ®Çu kú
...
-Céng ph¸t sinh
-Ghi Cã TK. . .
-Ghi d cuèi kú
1.3.1.2 H¹ch to¸n chi tiÕt gi¸ thµnh s¶n phÈm.
a. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô ®èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh theo s¶n phÈm,
dÞch vô.
§èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n xuÊt Ýt lo¹i s¶n
phÈm, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng s¶n phÈm, dÞch vô, th× gi¸ thµnh s¶n
phÈm, dÞch vô trong kú ®îc tÝnh b»ng ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gi¶n ®¬n)
10
Gi¸ thµnh
s¶n phÈm
dÞch vô hoµn
thµnh trong
kú
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang
®Çu kú
+
Chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh ph¸t
sinh trong kú
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang
cuèi kú
-
=
Sè lîng s¶n phÈm dÞch vô hoµn thµnh
trong kú
B¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo kho¶n môc.
Kho¶n môc chi
phÝ
CPhÝ SX dë
dang ®Çu kú
CPhÝ SX P/S
trong kú
CPhÝ SX dë
dang cuèi kú
Tæng gi¸
thµnh
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ
NVL trùc tiÕp
NC«ng trùc tiÕp
S¶n xuÊt chung
Céng
b. TÝnh gi¸ thµnh trong trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo nhãm s¶n
phÈm.
Nh÷ng s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o tõ cïng mét lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ quy tr×nh c«ng
nghÖ s¶n xuÊt t¬ng tù nhau, kÕt qu¶ thu ®îc nhãm s¶n phÈm chØ kh¸c nhau quy c¸ch,
kÝch thíc, chÊt lîng. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo nhãm s¶n phÈm th× gi¸ thµnh
tõng thø s¶n phÈm trong nhãm ®îc tÝnh theo ph¬ng ph¸p liªn hîp (ph¬ng ph¸p gi¶n
®¬n kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc tû lÖ). Cô thÓ nh sau:
Tæng gi¸ thµnh cña
nhãm s¶n phÈm
Gi¸ thµnh
tõng SP
=
trong nhãm
x
Tæng sè s¶n phÈm tiªu chuÈn
cña nhãm s¶n phÈm
Sè lîng s¶n phÈm
tiªu chuÈn cña
tõng thø s¶n phÈm
trong nhãm
Trong ®ã:
Tæng gi¸ thµnh
cña nhãm s¶n
phÈm
=
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë
dang ®Çu kú +
Sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ
cña tõng thø s¶n phÈm
trong nhãm
Tæng sè s¶n phÈm
tiªu chuÈn cña nhãm
= Σ
s¶n phÈm
Sè lîng s¶n phÈm tiªu
chuÈn cña tõng thø SP
trong nhãm
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
cña tõng thø SP
trong nhãm
Chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh ph¸t
sinh trong kú
=
Sè lîng SP thùc tÕ
cña tõng thø SP
trong nhãm
-
Gi¸ trÞ s¶n
phÈm dë dang
cuèi kú
HÖ sè (tû lÖ) quy ®æi vÒ s¶n
phÈm tiªu chuÈn cña tõng
x thø SP trong nhãm
x
HÖ sè (tû lÖ) quy ®æi vÒ SP
tiªu chuÈn cña tõng thø SP
trong nhãm
Tæng gi¸ thµnh tõng thø s¶n phÈm trong nhãm
11
=
Sè lîng s¶n phÈm thùc tÕ cña tõng thø SP trong nhãm
c. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô trong trêng hîp h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt,
kinh doanh theo ®¬n ®Æt hµng.
Trong c¸c doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt, kinh doanh ®¬n chiÕc, c«ng viÖc
s¶n xuÊt, kinh doanh thêng ®îc tiÕn hµnh c¨n cø vµo c¸c ®¬n ®Æt hµng cña kh¸ch
hµng, cho nªn ®èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ thÝch hîp lµ theo ®¬n ®Æt hµng.
Cßn ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mçi ®¬n ®Æt hµng.
§èi víi chi phÝ trùc tiÕp nh chi phÝ nguyªn vËt liÖu, nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh
trong kú thuéc ®¬n ®Æt hµng nµo ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®¬n ®Æt hµng ®ã. Chi phÝ
s¶n xuÊt chung liªn quan ®Õn nhiÒu ®¬n ®Æt hµng, kh«ng thÓ h¹ch to¸n trùc tiÕp cho
tõng ®¬n ®Æt hµng, ph¶i tËp hîp theo n¬i ph¸t sinh chi phÝ, cuèi kú ph©n bæ cho tõng
®¬n ®Æt hµng theo nh÷ng tiªu chuÈn phï hîp. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm dÞch vô
cña mçi ®¬n ®Æt hµng chØ tiÕn hµnh khi ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh. §èi víi nh÷ng ®¬n
®Æt hµng cha hoµn thµnh th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh tËp hîp theo ®¬n ®Æt
hµng ®Òu coi lµ s¶n phÈm dÞch vô dë dang.
B¶ng kª chi phÝ s¶n xuÊt theo th¸ng
Chi tiÕt theo ®¬n
®Æt hµng
§¬n ®Æt hµng A
Chi phÝ NVL
trùc tiÕp
ChÝ phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n
xuÊt chung
Céng
§¬n ®Æt hµng B
....
Céng
B¶ng tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng hoµn thµnh.
TK ghi Nî
154-®¬n ®Æt hµng A
Th¸ng
Thø nhÊt
154-®¬n ®Æt hµng A
Thø hai
154-®¬n ®Æt hµng A
....
621
622
627
Céng
Tæng gi¸ thµnh
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
d. TÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, dÞch vô trong trêng hîp h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh theo giai ®o¹n c«ng nghÖ.
Theo ph¬ng ph¸p nµy th× c¸c chi phÝ ph¸t sinh ë giai ®o¹n c«ng nghÖ nµo th× ®îc
tËp hîp theo giai ®o¹n c«ng nghÖ ®ã. C¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, nh©n c«ng
trùc tiÕp ®îc h¹ch to¸n theo giai ®o¹n c«ng nghÖ, trong mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ ®îc
chi tiÕt theo tõng thø s¶n phÈm hoÆc nhãm s¶n phÈm cïng lo¹i. §èi víi chi phÝ s¶n
xuÊt chung ®îc tËp hîp theo ph©n xëng hoÆc bé phËn s¶n xuÊt, sau ®ã ®îc ph©n bæ
cho tõng thø s¶n phÈm ë tõng bíc c«ng nghÖ theo tiªu chuÈn thÝch hîp.
12
H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ph¬ng ph¸p nµy cã thÓ ®îc thùc hiÖn
theo ph¬ng ph¸p cã b¸n thµnh phÈm hoÆc kh«ng cã b¸n thµnh phÈm. Ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh cña thµnh phÈm (hay b¸n thµnh phÈm) thêng ®îc ¸p dông theo ph¬ng ph¸p
tæng céng chi phÝ kÕt hîp víi ph¬ng ph¸p trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph¬ng
ph¸p tû lÖ. §Çu tiªn x¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh cña s¶n phÈm dÞch vô b»ng ph¬ng ph¸p
tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt trong c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ, sau ®ã b»ng ph¬ng ph¸p
trùc tiÕp x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô. NÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
theo nhãm s¶n phÈm th× sau khi x¸c ®Þnh ®îc tæng gi¸ thµnh cña nhãm s¶n phÈm,
dÞch vô, ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh cña tõng thø s¶n phÈm trong nhãm ph¶i dïng ph¬ng
ph¸p hÖ sè hoÆc ph¬ng ph¸p tû lÖ.
♦ TÝnh gi¸ thµnh trong trêng hîp h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ¸n cã b¸n
thµnh phÈm.
Trong trêng hîp nµy ph¶i tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm trong mçi giai ®o¹n c«ng
nghÖ theo tr×nh tù: §Çu tiªn tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm bíc 1, råi lÊy gi¸
thµnh cña b¸n thµnh phÈm bíc 1 céng víi chi phÝ chÕ biÕn bíc 2, ®Ó tÝnh gi¸ thµnh
cña b¸n thµnh phÈm bíc 2 vµ cø nh thÕ ®Õn bíc c«ng nghÖ s¶n xuÊt
thø 3. . . cho
®Õn bíc c«ng nghÖ s¶n xuÊt ë bíc cuèi cïng ®Ó tÝnh gi¸ thµnh cña s¶n phÈm.
B¶ng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng
Néi dung chi phÝ
Giai ®o¹n 1
Giai ®o¹n 2
Giai ®o¹n 3
....
Céng
NVL trùc tiÕp
NhC«ng trùc tiÕp
S¶n xuÊt chung
Céng
PhiÕu tÝnh gi¸ thµnh theo tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
Néi dung chi phÝ
CPhÝ dë
dang ®Çu kú
CPhÝ P/S
trong kú
CPhÝ dë dang
cuèi kú
Tæng gi¸
thµnh b¸nTP
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ
NVL trùc tiÕp
NC«ng trùc tiÕp
S¶n xuÊt chung
Céng
♦ TÝnh gi¸ thµnh trong trêng hîp h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ¸n kh«ng
cã b¸n thµnh phÈm
Trong trêng hîp nµy ta kh«ng tÝnh gi¸ thµnh cña b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ë mçi
giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt, mµ b»ng ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ trong c¸c giai
®o¹n c«ng nghÖ sÏ tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm.
Tríc tiªn, tÝnh to¸n vµ ph©n bæ tæng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh ë mçi bíc giai ®o¹n
c«ng nghÖ cho thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang cña tÊt c¶ c¸c bíc. Sau ®ã tæng céng
chi phÝ ë c¸c giai ®o¹n tÝnh cho thµnh phÈm, ®îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm.
13
B¶ng tæng hîp kÕt qu¶ theo tõng giai ®o¹n.
Néi dung chi phÝ
CPhÝ SX dë
dang ®Çu kú
CPhÝ SX P/S
trong kú
CPhÝ SX dë
dang cuèi kú
Chi phÝ giai ®o¹n x
tÝnh vµo thµnh phÈm
NVL trùc tiÕp
NC«ng trùc tiÕp
S¶n xuÊt chung
Céng
B¶ng tæng hîp tÝnh gi¸ thµnh c¸c giai ®o¹n c«ng nghÖ
Néi dung chi phÝ
Chi phÝ G§ 1
tÝnh vµo TP
Chi phÝ G§ 2
tÝnh vµo TP
...
Tæng gi¸
thµnh
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ
NVL trùc tiÕp
NC«ng trùc tiÕp
S¶n xuÊt chung
Céng
1.3.2 H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt.
1.3.2.1 H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
a. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Chi phÝ NVL trùc tiÕp bao gåm gi¸ trÞ NVL chÝnh, NVL phô, nhiªn liÖu. . .®îc xuÊt
dïng trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm.
§èi víi nh÷ng NVL khi xuÊt dïng cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng tËp hîp
chi phÝ riªng biÖt (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, hoÆc s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm . . .)
th× h¹ch to¸n trùc tiÕp theo ®èi tîng ®ã.
Trêng hîp NVL xuÊt dïng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng
thÓ tæ chøc h¹ch to¸n riªng ®îc th× ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®Ó
ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ thêng ®îc sö dông
lµ ph©n bæ theo gi¸ trÞ tiªu hao NVL chÝnh, sè giê lµm viÖc cña m¸y mãc thiÕt bÞ, t×nh
h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, . . .C«ng thøc ph©n bæ nh sau:
Chi phÝ vËt liÖu ph©n
bæ cho tõng ®èi tîng
=
Trong ®ã:
HÖ sè ph©n bæ
Tiªu thøc ph©n bæ cña
tõng ®èi tîng
x
HÖ sè (tû lÖ)
ph©n bæ
Tæng chi phÝ NVL cÇn ph©n bæ
=
Tæng tiªu thøc ph©n bæ
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ NVL trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621- “Chi phÝ
NVL trùc tiÕp”. TK nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ.
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 621:
Bªn Nî: Gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm.
Bªn Cã:- Gi¸ trÞ NVL sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho
- Thu håi phÕ liÖu
14
- KÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 154- “Chi phÝ s¶n xuÊt
kinh doanh dë dang”
Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ:
- XuÊt kho NVL sö dông trùc tiÕp cho viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm:
Nî TK 621 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 152 : gi¸ trÞ thùc tÕ xuÊt dïng
- Trêng hîp nhËn NVL vÒ kh«ng nhËp qua kho mµ xuÊt dïng trùc tiÕp cho viÖc s¶n
xuÊt th× c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ:
Nî TK 621 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng).
Cã TK 111, 112 : vËt liÖu mua ngoµi.
Cã TK 411 :vËt liÖu ®îc cÊp ph¸t, liªn doanh.
Cã TK 154 : vËt liÖu tù s¶n xuÊt.
Cã TK 331, 336, 338. . .: vËt liÖu mua chÞu, vay mîn.
- Trêng hîp cã phÕ liÖu thu håi:
Nî TK 152(8), 111. . .: nhËp l¹i kho hoÆc b¸n.
Cã TK 621 ( chi tiÕt theo tõng ®èi tîng).
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ NVL trùc tiÕp theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh:
Nî TK 154 ( chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 621 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
S¬ ®å 1: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
TK 151,152, 331
111, 112. . .
TK 621
VËt liÖu dïng trùc tiÕp chÕ
t¹o s¶n phÈm, tiÕn hµnh
lao vô, dÞch vô
TK 154
KÕt chuyÓn chi phÝ vËt
liÖu trùc tiÕp
TK 152
VËt liÖu dïng kh«ng hÕt
nhËp kho
b. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp
s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn lao vô, dÞch vô nh tiÒn l¬ng chÝnh vµ c¸c kho¶n
phô cÊp,. . . Ngoµi ra chi phÝ nh©n c«ng cßn bao gåm c¸c kho¶n ®ãng gãp cho quü
BHXH, BHYT, kinh phÝ C§ do ngêi sö dông lao ®éng chÞu vµ ®îc tÝnh vµo chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh theo tû lÖ nhÊt ®Þnh víi tiÒn l¬ng ph¸t sinh cña c«ng nh©n trùc
tiÕp s¶n xuÊt.
§Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 622- “Chi phÝ nh©n
c«ng trùc tiÕp”. TK nµy ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng ®îc tËp hîp chi phÝ.
15
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 622:
Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô.
Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo bªn Nî TK 154- “Chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh dë dang”
Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ:
- TÝnh ra tæng tiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm
hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô:
Nî TK 622: (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 334: Tæng sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt
- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh:
Nî TK 622 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 338 (3382, 3383, 3384)
- Víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt mang tÝnh thêi vô, phÇn tiÒn l¬ng tÝnh tríc vµo
chi phÝ vµ kho¶n tiÒn l¬ng tÝnh tríc kh¸c ( ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch):
Nî TK 622 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 335 : tiÒn l¬ng trÝch tríc
- Cuèi kú kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo TK tÝnh gi¸ thµnh theo tõng
®èi tîng tËp hîp chi phÝ:
Nî TK 154 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 622 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
S¬ ®å 2 : H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TK 334
TK 62
TK 154
TiÒn l¬ng, phô cÊp ph¶i tr¶ cho
C«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt
TK 338
KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n
C¸c kho¶n ph¶i ®ãng gãp theo tû lÖ
c«ng trùc tiÕp
víi tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n SX
c. H¹ch to¸n vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n
phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt cña doanh
nghiÖp nh»m phôc vô ho¹t ®éng s¶n xuÊt s¶n phÈm.
§Ó h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung, kÕ to¸n sö dông TK 627-“Chi phÝ s¶n xuÊt
chung” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt, kinh doanh
ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô bao gåm: l ¬ng nh©n viªn ph©n xëng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, chi phÝ nguyªn vËt liÖu, c«ng
cô dông cô s¶n xuÊt, khÊu hao TSC§, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, chi phÝ b»ng tiÒn
kh¸c.
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 627:
16
Bªn Nî : C¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú
Bªn Cã :-C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung
-KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn Nî cña TK 154- “Chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh dë dang”
Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d.
Tµi kho¶n 627 ®îc chi tiÕt thµnh c¸c tiÓu kho¶n:
- TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng.
- TK 6272- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu.
- TK 6273- Chi phÝ c«ng cô, dông cô s¶n xuÊt.
- TK 6274- Chi phÝ khÊu hao TSC§.
- TK 6277- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
- TK 6278- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ:
- Khi tÝnh ra tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n viªn ph©n xëng:
Nî TK 627 (6271-chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 334 : ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tiÒn l¬ng nh©n viªn ph©n xëng:
Nî TK 627 (6271-chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 338 (3382, 3383, 3384)
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng chung cho ph©n xëng nh: Tù söa ch÷a b¶o dëng
TSC§ do ®¬n vÞ tù lµm, dïng cho qu¶n lý ®iÒu hµnh ho¹t ®éng cña ph©n xëng:
Nî TK 627 (6272- chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 152 (chi tiÕt tõng tiÓu kho¶n)
- Chi phÝ c«ng cô dông cô xuÊt dïng:
Nî TK 627 (6273- chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 153: gi¸ trÞ CCDC xuÊt dïng ph©n bæ mét lÇn
Trong trêng hîp gi¸ trÞ CCDC xuÊt dïng cã gi¸ trÞ lín ®îc ph©n bæ lµm
nhiÒu lÇn:
1) Nî TK 142: Chi phÝ tr¶ tríc
Cã TK 153: Gi¸ trÞ CCDC xuÊt dïng
2) Nî TK 627 (6273- chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 142 (1421- chi phÝ CCDC ®îc tÝnh vµo kú kinh
doanh nµy)
- TrÝch khÊu hao TSC§:
Nî TK 627 (6274- chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 214 : khÊu hao TSC§
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn:
Nî TK 627 (6277- chi tiÕt tõng ph©n xëng, bé phËn)
Cã TK 111, 112, 331
- Chi phÝ ph¶i tr¶ trÝch tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 627 (chi tiÕt tiÓu kho¶n vµ ph©n xëng)
Cã TK 335 ( chi tiÕt chi phÝ ph¶i tr¶)
- Ph©n bæ c¸c chi phÝ tr¶ tríc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú kinh
doanh nµy:
17
Nî TK 627
Cã TK 142 (1421)
- Cuèi kú ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 154 (chi tiÕt theo tõng ®èi tîng)
Cã TK 627 (chi tiÕt theo tiÓu kho¶n)
C«ng thøc ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ:
Møc chi phÝ s¶n
Tiªu thøc ph©n
Σ Chi phÝ s¶n xuÊt
xuÊt chung ph©n
bæ cña tõng
chung
=
x
bæ cho tõng ®èi t®èi tîng
Σ Tiªu thøc ph©n bæ
îng
Tuú tõng doanh nghiÖp cã ®iÒu kiÖn ®Æc ®iÓm cô thÓ, viÖc lùc chän tiªu thøc ph©n
bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ kh¸c nhau. Còng cã thÓ mçi kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt
chung l¹i lùc chän mét tiªu thøc ph©n bæ riªng.
S¬ ®å 3: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung.
TK 334, 338
TK 627
TK 111, 112, 152
Chi phÝ l¬ng nh©n viªn PX
TK 152, 153, 142
C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ
Chi phÝ NVL, CCDC s¶n xuÊt
s¶n xuÊt chung
TK 142, 335
Chi phÝ tr¶ tríc vµ ph¶i tr¶ tÝnh
TK 154
Vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 214
Ph©n bæ chi phÝ SXC cho tõng
Chi phÝ khÊu hao TSC§
®èi tîng (s¶n phÈm, dÞch vô. .)
TK 331,111, 112
Chi phÝ mua ngoµi vµ c¸c chi phÝ
kh¸c b»ng tiÒn
d. H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc.
Chi phÝ tr¶ tríc lµ c¸c chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh trong kú nµy nhng cha tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh do cßn ph¸t
huy t¸c dông ë nhiÒu kú h¹ch to¸n sau nªn sÏ ®îc ph©n bæ vµo c¸c kú sau. Trong
doanh nghiÖp s¶n xuÊt chi phÝ tr¶ tríc bao gåm:
♦
♦
♦
♦
♦
♦
Gi¸ trÞ c«ng cô, dông cô nhá xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn.
Gi¸ trÞ söa ch÷a lín TSC§ ngoµi kÕ ho¹ch.
TiÒn thuª TSC§, ph¬ng tiÖn kinh doanh. . . tr¶ mét lÇn.
Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª.
DÞch vô mua ngoµi tr¶ tríc (®iÖn, níc, ®iÖn tho¹i).
Chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp ®èi víi c¸c doanh nghiÖp cã chu
kú kinh doanh dµi. . .
18
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc, kÕ to¸n sö dông TK 142- “Chi phÝ tr¶ tríc”.
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 142:
Bªn Nî: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ph¸t sinh thùc tÕ nhng cha ph©n bæ vµo chi phÝ
s¶n xuÊt kinh doanh
Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú
h¹ch to¸n.
D Nî: ph¶n ¸nh c¸c kho¶n chi phÝ cha tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt, kinh doanh hoÆc
cha kÕt chuyÓn.
TK 142 dîc chi tiÕt thµnh hai tiÓu kho¶n:
1421: Chi phÝ tr¶ tríc
1422: Chi phÝ chê kÕt chuyÓn.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ:
- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc:
Nî TK 142 (1421- chi phÝ tr¶ tríc)
Cã TK 111, 112, 152, 153, 331, 334, 338. . .
- §Þnh kú tÝnh vµ ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh:
Nî TK 214, 627, 641, 642,. . .
Cã TK 142 (1421-chi phÝ tr¶ tríc)
- §èi víi doanh nghiÖp cã chu kú kinh doanh dµi, trong kú cã Ýt hoÆc kh«ng cã
doanh thu:
Nî TK 142 (1422- Chi phÝ chê kÕt chuyÓn)
Cã TK 641, 642
- §Õn kú kÕ to¸n sau, c¨n cø vµo khèi lîng doanh thu thùc hiÖn, kÕ to¸n tÝnh vµ kÕt
chuyÓn chi phÝ vµo TK 911-“X¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh”:
Nî TK 911
Cã TK 142 (1422- chi phÝ chê kÕt chuyÓn)
19
S¬ ®å 4: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ tr¶ tríc.
TK 111, 112, 152
TK 142
Chi phÝ tr¶ tríc thùc
TK 627, 641, 642
Ph©n bæ dÇn chi phÝ tr¶ tríc
tÕ ph¸t sinh
vµo c¸c kú h¹ch to¸n
TK 641, 642
TK 911
KÕt chuyÓn chi phÝ b¸n hµng
KÕt chuyÓn dÇn chi phÝ b¸n
chi phÝ qu¶n lý chê x¸c ®Þnh KQ
hµng, chi phÝ qu¶n lý
e. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶.
Chi phÝ ph¶i tr¶ lµ nh÷ng chi phÝ ®· ghi nhËn lµ chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong
kú nhng thùc tÕ cha ph¸t sinh, ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú
theo kÕ ho¹ch nh»m lµm chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Ýt bÞ biÕn ®éng gi÷a
c¸c kú. Chi phÝ ph¶i tr¶ bao gåm:
♦
♦
♦
♦
♦
♦
TiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt trong thêi h¹n nghØ phÐp.
Chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch.
Chi phÝ trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch.
Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm, hµng ho¸ dù tÝnh tríc kÕ ho¹ch.
TiÒn thuª TSC§, mÆt b»ng kinh doanh cha tr¶.
TiÒn l·i vay cha ®Õn h¹n tr¶. . .
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶, kÕ to¸n sö dông TK 335- “Chi phÝ ph¶i tr¶”.
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña TK 335:
Bªn Nî: -Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh.
-PhÇn chªnh lÖch do chi phÝ trÝch tríc lín h¬n chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh.
Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú.
D Cã: Ph¶n ¸nh chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng s¶n xuÊt, kinh doanh
nhng cha thùc tÕ ph¸t sinh.
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n cô thÓ:
- Khi trÝch tríc c¸c chi phÝ:
Nî TK 622, 627, 641, 642
Cã TK 335
- Khi c¸c chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong kú kinh doanh:
Nî TK 335
Cã TK 111, 112, 152, 334, 338. . .
- NÕu sè thùc tÕ ph¸t sinh lín h¬n sè kÕ ho¹ch th× ta ph¶i kÕt chuyÓn phÇn chªnh
lÖch gi÷a thùc tÕ ph¸t sinh víi tÝnh tríc:
Nî TK 622, 627, 641, 642
Cã TK 335
- NÕu sè thùc tÕ ph¸t sinh nhá h¬n sè kÕ ho¹ch th× ta ph¶i kÕt chuyÓn phÇn chªnh
lÖch gi÷a thùc tÕ ph¸t sinh víi tÝnh tríc:
20
- Xem thêm -