Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
TÓM LƢỢC
Qua những kiến thức thu thập đƣợc trên ghế nhà trƣờng cùng với những vấn đề
phát hiện đƣợc trong quá trình thực tập, khóa luận của em đã đi sâu nghiên cứu đề tài “Kế
toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên”. Khóa luận đã khái quát đƣợc nghiệp
vụ bán hàng, chỉ ra những mặt đã đạt đƣợc, những hạn chế cần khắc phục, từ đó đƣa ra
những kiến nghị nhằm hoạn thiện hơn công tác bán hàng cụ thể là nhóm hàng thép tại
công ty.
Khóa luận tìm hiểu về các vấn đề cơ sở luận về kế toán bán hàng trong doanh
nghiệp thƣơng mại. Luôn bám sát theo chuẩn mực kế toán Việt Nam và chế độ kế toán
hiện hành (Ban hành theo quyết định 48/2006/QĐ – BTC) để làm nền tảng cho việc
nghiên thực tiễn nội dung, phƣơng pháp kế toán bán hàng tại công ty TNHH Thép Thái
Nguyên.
Về mặt thực tế, khóa luận làm rõ hơn các vấn đề về nghiệp vụ bán hàng tại công ty
thông qua việc thu thập, phân tích các thông tin khóa luận. Để từ đó đánh giá những ƣu,
nhƣợc điểm về tổ chức bộ máy kế toán, hình thức kế toán mà công ty áp dụng, hệ thống
chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, sổ kế toán cũng nhƣ việc ứng dụng phần
mềm kế toán. Với những điểm hạn chế trong công tác bán hàng, khóa luận có đƣa ra một
số kiến nghị để hoàn thiện hơn về vấn đề này của công ty.
SV Nguyễn Thị Thảo
i
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
LỜI CẢM ƠN
Trong thời gian thực tập vừa qua, mặc dù đã rất cố gắng song vì khả năng, kinh
nghiệm của bản thân còn hạn chế, kiến thức đã học và thực tế còn có một khoảng cách
nên bài khóa luận còn nhiều thiếu sót. Em rất mong nhận đƣợc sự góp ý của các thầy cô
cũng nhƣ các anh chị tại phòng kế toán của công ty TNHH Thép Thái Nguyên để em có
thể hiểu và hoàn thiện hơn những kiến thức đã học trên ghế nhà trƣờng.
Cuối cùng, em xin chân thành cảm ơn sự chỉ bảo cũng nhƣ những kinh nghiệm quý
báu mà anh chị ở phòng kế toán công ty TNHH Thép Thái Nguyên đã truyền đạt lại. Bên
cạnh đó em cũng xin cảm ơn cô giáo PGS.TS Trần Thị Hồng Mai đã hƣớng dẫn tận tình
để em có thể hoàn thành bài khóa luận này.
Em xin chân thành cảm ơn!
Sinh viên
Nguyễn Thị Thảo
SV Nguyễn Thị Thảo
ii
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
MỤC LỤC
TÓM LƢỢC ..................................................................................................................................... i
LỜI CẢM ƠN .................................................................................................................................. ii
DANH MỤC BẢNG BIỂU ............................................................................................................. v
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT ......................................................................................................... vi
LỜI MỞ ĐẦU .................................................................................................................................. 1
1. Tính cấp thiết của đề tài ............................................................................................................... 1
2. Mục tiêu nghiên cứu .................................................................................................................... 1
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu ............................................................................................... 2
4. Phƣơng pháp thực hiện ................................................................................................................ 2
4.1. Thu thập dữ liệu ........................................................................................................................ 2
4.2. Phân tích dữ liệu ....................................................................................................................... 2
5. Kết cấu của khóa luận .................................................................................................................. 3
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG TRONG DOANH NGHIỆP
THƢƠNG MẠI................................................................................................................................ 4
1.1.1. Các khái niệm cơ bản ............................................................................................................. 4
1.1.2. Đặc điểm của kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thƣơng mại .......................................... 5
1.1.2.1. Đặc điểm nghiệp vụ bán hàng............................................................................................. 5
1.1.2.2. Các phƣơng thức bán hàng ................................................................................................. 5
1.1.2.3. Các phƣơng thức thanh toán ............................................................................................... 7
1.1.3. Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng ..................................................................................... 8
1.2. Nội dung kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thƣơng mại .................................................... 9
1.2.1. Kế toán bán hàng theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam ...................................... 9
1.2.1.1. Theo quy định của chuẩn mực kế toán số 01 ...................................................................... 9
1.2.1.2. Theo quy định của chuẩn mực kế toán số 02 .................................................................... 10
1.2.1.3. Theo quy định của chuẩn mực kế toán số 14 .................................................................... 10
1.2.2. Kế toán bán hàng theo quy định của chế độ kế toán hiện hành (theo QĐ số 15/2006/QĐ –
BTC) .............................................................................................................................................. 11
1.2.2.1. Chứng từ sử dụng.............................................................................................................. 11
1.2.2.2. Tài khoản sử dụng và vận dụng tài khoản ........................................................................ 12
1.2.2.2.1. Tài khoản sử dụng.......................................................................................................... 12
SV Nguyễn Thị Thảo
iii
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
1.2.2.2.2. Trình tự hạch toán .......................................................................................................... 12
1.2.2.3. Sổ kế toán.......................................................................................................................... 16
CHƢƠNG II: THỰC TRẠNG CÔNG TÁC BÁN THÉP TẠI CÔNG TY TNHH THÉP THÁI
NGUYÊN....................................................................................................................................... 19
2.1. Tổng quan tình hình và ảnh hƣởng nhân tố môi trƣờng đến kế toán bán thép tại công ty
TNHH Thép Thái Nguyên ............................................................................................................. 19
2.1.1. Tổng quan về công ty TNHH Thép Thái Nguyên ............................................................... 19
2.1.2. Ảnh hƣởng nhân tố môi trƣờng đến kế toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên
....................................................................................................................................................... 21
2.1.2.1. Môi trƣờng bên ngoài ....................................................................................................... 21
2.1.2.2. Môi trƣờng bên trong ........................................................................................................ 22
2.2. Thực trạng kế toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên ...................................... 22
2.2.1. Đặc điểm nghiệp vụ bán thép tại công ty............................................................................. 22
2.2.2. Chứng từ sử dụng................................................................................................................. 24
2.2.3. Trình tự luân chuyển chứng từ: ........................................................................................... 25
2.2.4. Tài khoản và vận dụng tài khoản ......................................................................................... 25
CHƢƠNG III: KẾT LUÂN VÀ ĐỀ XUẤT VỀ KẾ TOÁN BÁN THÉP TẠI CÔNG TY TNHH
THÉP THÁI NGUYÊN ................................................................................................................. 29
3.1. Các kết luận và phát hiện qua nghiên cứu .............................................................................. 29
3.1.1. Kết quả đã đạt đƣợc ............................................................................................................. 29
3.1.2 Hạn chế ................................................................................................................................. 30
3.2. Các đề xuất, kiến nghị về kế toán bán vật tƣ thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên 30
3.2.1. Nguyên tắc hoàn thiện kế toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên ................. 30
3.2.2. Nôi dung giải pháp hoàn thiện kế toán bán vật tƣ thép tại công ty TNHH Thép Thái
Nguyên ........................................................................................................................................... 31
3.2. Điều kiện hoàn thiện ............................................................................................................... 32
TÀI LIỆU THAM KHẢO
SV Nguyễn Thị Thảo
iv
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
DANH MỤC BẢNG BIỂU
Sơ đồ 1.1
Tổ chức bộ máy của công ty
Sơ đồ 1.2
Tổ chức bộ máy kế toán của công ty
Phụ lục 1.1
Trình tự hạch toán ghi sổ theo hình thức Nhật ký chung
Phụ lục 1.2
Trình tự hạch toán ghi sổ theo hình thức Nhật ký – Sổ cái
Phụ lục 1.3
Trình tự hạch toán ghi sổ theo hình thức Chứng từ ghi sổ
Phụ lục 1.4
Trình tự hạch toán ghi sổ theo hình thức máy vi tính
Phụ lục 2.1
Phiếu xuất kho
Phụ lục 2.2
Hóa đơn GTGT
Phụ lục 2.3
Bảng kê hóa đơn chứng từ bán ra trong kỳ
Phụ lục 2.4
Sổ phụ ngân hàng
Phụ lục 2.5, 2.6
Báo có của ngân hàng
Phụ lục 2.7
Sổ chi tiết hàng hóa
Phụ lục 2.8
Sổ chi tiết TK 511
Phụ lục 2.9
Sổ chi tiết TK 632
Phụ lục 2.10
Thẻ kho
Phụ lục 2.11
Sổ nhật ký chung
Phụ lục 2.12
Sổ cái TK 112
Phụ lục 2.13
Sổ cái TK 511
Phụ lục 2.14
Sổ cái TK 632
SV Nguyễn Thị Thảo
v
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT
TNHH
Trách nhiệm hữu hạn
GTGT
Giá trị gia tăng
TK
Tài khoản
DN
Doanh nghiệp
TM
Thƣơng mại
GV
Giá vốn
SV Nguyễn Thị Thảo
vi
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
SV Nguyễn Thị Thảo
Khóa luận tốt nghiệp
vii
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
LỜI MỞ ĐẦU
1. Tính cấp thiết của đề tài
Trong các doanh nghiệp thƣơng mại, quá trình mua bán hàng hóa là hoạt động chủ
yếu của các doanh nghiệp.Tiêu thụ sản phẩm là khâu cuối cùng của quá trình sản xuất
kinh doanh, có vị trí đặc biệt quan trọng, luôn đƣợc coi là nhiệm vụ, là mục tiêu trọng yếu
quyết định tồn tại hay không tồn tại, phát triển hay không phát triển của doanh nghiệp, và
để đáp ứng cho nhu cầu sản xuất và tiêu dùng ngày càng tăng trong nền kinh tế thị trƣờng.
Vì vậy, doanh nghiệp cần phải xây dựng kế hoạch để thƣc hiện tốt khâu bán hàng, đảm
bảo cho doanh nghiệp thu hồi vốn nhanh, tăng vòng quay vốn, tiếp tục mở rộng quy trình
kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, quá trình tiêu thụ của doanh nghiệp còn thực
hiện vai trò quan trọng giúp nối liền giữa sản xuất và tiêu thụ tạo tiền đề cân đối giữa tiền
và hàng trong lƣu thông.
Kế toán bán hàng là một phần hành quan trọng trong hệ thống kế toán, vai trò trong
việc quản lý, điều hành và kiểm soát các hoạt động kinh tế thông qua hệ thống thông tin
trung thực, chính xác đầy đủ, toàn diện, kịp thời.
Kế toán bán hàng cung cấp thông tin kinh tế cho các bộ phận liên quan, để đƣa ra
những biện pháp hoàn thiện hoạt động kinh doanh, giúp Ban giám đốc nắm đƣợc thực
trạng tình hình tiêu thụ hàng hóa của doanh nghiệp mình.
Thực tế, việc hiểu rõ nội dung và các chế độ kế toán để có thể xây dựng kế hoạch
chính xác trong doanh nghiệp không đơn giản. Công ty TNHH thép Thái Nguyên đã gặp
phải một số khó khăn, hạn chế trong công tác kế toán bán thép, hoặc việc sử dụng chứng
từ cũng chƣa thực sự hiệu quả. Xuất phát từ vai trò của nghiệp vụ, những bất cập về lý
luận, thực tế tại doanh nghiệp về kế toán bán hàng nên em đã lựa chọn đề tài “Kế toán
bán thép tại công ty TNHH thép Thái Nguyên”
2. Mục tiêu nghiên cứu
Về mặt lý luận: Hệ thống hóa, làm rõ những vấn đề cơ bản về kế toán bán hàng
theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam và chế độ kế toán Việt Nam hiện hành,
làm nền tảng cho việc nghiên cứu, đánh giá thực tiễn áp dụng.
SV Nguyễn Thị Thảo
1
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Về thực tiễn: Xem xét, tìm hiểu việc thực hiện kế toán bán hàng nói riêng và công
tác kế toán bán hàng nói riêng và công tác kế toán nói chung tại công ty TNHH thép Thái
Nguyên.Nghiên cứu, phân tích, đánh giá thực trạng kế toán bán hàng tại công ty, đƣa ra
kết luận về thực trạng, đề xuất một số giải pháp và kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán bán
hàng tại công ty.
3. Đối tƣợng và phạm vi nghiên cứu
Đối tƣợng nghiên cứu
Nghiên cứu nội dung, phƣơng pháp bán hàng để giải quyết các vấn đề thực tế kế toán
bán hàng vật liệu thép tại công ty thép Thái Nguyên.
Phạm vi nghiên cứu:
- Về không gian: Công ty TNHH Thép Thái Nguyên. Địa chỉ: Phòng 32, B9, Tổ
23, Phƣờng Dịch Vọng Hậu, Quận Cầu Giấy, Hà Nội
- Về thời gian: từ ngày 04/03/2013 đến ngày 03/05/2013
- Về số liệu phân tích đƣợc lấy của năm 2013
4. Phƣơng pháp thực hiện
4.1. Thu thập dữ liệu
Dữ liệu của bài khóa luận đƣợc thu thập bằng phƣơng pháp quan sát, phƣơng pháp
phỏng vấn các nhân viên kế toán, bên cạnh đó là nghiên cứu các chứng từ, sổ tổng hợp, sổ
chi tiết của Công ty TNHH thép Thái Nguyên.
Ngoài ra còn tham khảo một số tài liệu: Giáo trình tài chính doanh nghiệp thƣơng
mại - Đại học Thƣơng Mại; Giáo trình Kế toán tài chính II - ThS Trần Thị Dung Đại học
công nghiệp; Chế độ kế toán doanh nghiệp – NXB Thống kê; hệ thống chuẩn mực kế toán
Việt Nam – NXB Thống Kê.
4.2. Phân tích dữ liệu
Dựa vào các dữ liệu thu thập đƣợc, phân loại và chọn lọc các dữ liệu có ích đƣợc
dùng làm cơ sở cho việc tổng hợp, phân tích những tồn tại, đánh giá ảnh hƣởng của
những tồn tại đó để đƣa ra các đề xuất kiến nghị mang tính khả thi hơn.
SV Nguyễn Thị Thảo
2
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
5. Kết cấu của khóa luận
Ngoài phần mở đầu và kết luận, bài khóa luận của em đƣợc chia làm 3 chƣơng:
Chƣơng I: Cơ sở lý luận của kế toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên
Chƣơng II: Thực trạng về kế toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái Nguyên
Chƣơng III: Các kết luận và đề xuất về kế toán bán thép tại công ty TNHH Thép Thái
Nguyên.
SV Nguyễn Thị Thảo
3
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
CHƢƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ KẾ TOÁN BÁN HÀNG TRONG DOANH
NGHIỆP THƢƠNG MẠI
1.1. Cơ sở lý luận về kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thƣơng mại
1.1.1. Các khái niệm cơ bản
Bán hàng là khâu cuối cùng trong quá trình hoạt động kinh doanh của doanh
nghiệp thƣơng mại, nó chính là quá trình chuyển giao quyền sở hữu về hàng hóa từ tay
ngƣời bán sang tay ngƣời mua để nhận quyền sở hữu về tiền tệ hoặc quyền đƣợc đòi tiền
từ ngƣời mua.
(Kế toán Tài chính Doanh nghiệp Thương mại – Trường Đại học Thương mại)
Doanh thu là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu đƣợc trong kỳ kế toán
phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp, góp phần làm tăng vốn
chủ sở hữu.
(Giáo trình kế toán Tài chính 2 – Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội)
Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ là toàn bộ số tiền thu đƣợc hoặc sẽ thu
đƣợc từ các giao dịch và nghiệp vụ phát sinh doanh thu nhƣ bán sản phẩm, hàng hóa,
cung cấp dịch vụ cho khách hàng bao gồm cả các khoản phị thu và phí thu thêm ngoài giá
bán (nếu có).
(Kế toán Tài chính Doanh nghiệp Thương mại – Trường Đại học Thương mại)
Chiết khấu thƣơng mại là khoản doanh nghiệp bán giảm giá niêm yết cho khách
hàng mua hàng với khối lƣợng lớn.
(Giáo trình kế toán Tài chính – Trường Đại học Thương mại)
Giảm giá hàng bán là khoản giảm trờ cho khách hàng do hàng kém phẩm chất, sai
quy cách hoặc lạc hậu thị hiếu.
(Giáo trình kế toán Tài chính – Trường Đại học Thương mại)
Giá trị hàng bán bị trả lại là giá trị khối lƣợng hàng bán đã xác định là tiêu thụ bị
khách hàng trả lại và từ chối thanh toán.
(Giáo trình kế toán Tài chính – Trường Đại học Thương mại)
SV Nguyễn Thị Thảo
4
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Chiết khấu thanh toán là khoản tiền ngƣời bán giảm trừ cho ngƣời mua do ngƣời
mua thanh toán tiền mua hàng trƣớc thời hạn theo hợp đồng.
(Giáo trình kế toán Tài chính – Trường Đại học Thương mại)
Giá vốn hàng bán của doanh nghiệp thƣơng mại chính là trị giá mua của hàng hóa
cộng với chi phí mua hàng phân bổ cho hàng xuất kho trong kỳ.
(Giáo trình kế toán Tài chính – Trường Đại học Thương mại)
1.1.2. Đặc điểm của kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại
1.1.2.1. Đặc điểm nghiệp vụ bán hàng
Hoạt động tiêu thụ hàng hóa, sản phẩm là khâu cuối cùng trong toàn bộ quá trình
hoạt động sản xuất kinh doanh của đơn vị nhằm đáp ứng những sản phẩm, hàng hóa hữu
ích cho nhu cầu xã hội. Thực hiện hoạt động tiêu thụ, đơn vị bán sẽ xuất giao hàng cho
đơn vị mua, đơn vị mua hàng có trách nhiệm phải thanh toán cho đơn vị bán số tieenfmua
hàng theo giá mà hai bên đã thỏa thuận.
1.1.2.2. Các phương thức bán hàng
Phương thức bán buôn hàng hóa
Bán buôn hàng hóa là phƣơng thức bán hàng cho các đơn vị thƣơng mại, các DN
sản xuất…để thực hiện bán ra hoặc để gia công chế biến rồi bán ra. Đặc điểm của hàng
hóa bán buôn là hàng hóa vẫn nằm trong lĩnh vực lƣu thong, chƣa đi vào lĩnh vực tiêu
dung, do vậy giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa chƣa đƣợc thực hiện. Hàng hóa
thƣờng đƣợc bán theo lô hàng hoặc bán với số lƣợng lớn.
Phƣơng thức bán buôn qua kho:
Bán buôn hàng hóa qua kho là phƣơng thức bán buôn hàng hóa mà trong đó hàng
bán đƣợc xuất ra từ kho bảo quản của DN. Trong phƣơng thức này có hai hình thức.
- Bán buôn qua kho theo hình thức giao hàng trực tiếp tại kho: Khách hàng cử
ngƣời mang giấy ủy nhiệm đến kho của DN trực tiếp nhận hàng và áp tải hàng về. Sau khi
giao nhạn hàng hóa, đại diện bên mua ký nhận đã đủ hàng vào chứng từ bán hàng của bên
bán đồng thời trả tiền ngay hoặc ký nhận nợ.
- Bán buôn qua kho theo hình thức gửi hàng: Bên bán xuất kho gửi hàng cho ngƣời
mua bằng phƣơng tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài, Chi phí vận chuyển gửi hàng bán
SV Nguyễn Thị Thảo
5
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
có thể do bên mua hay bên bán chịu. Hàng gửi đi bán vẫn thuộc quyền sở hữu của DN đến
khi nào bên mua nhận đƣợc hàng, chứng từ và đã chấp nhận thanh toán thì quyền sở hữu
hàng hóa mới đƣợc chuyển giao từ ngƣời bán sang ngƣời mua.
Phƣơng thức bán buôn hàng hóa vận chuyển thẳng
Là phƣơng thức bán buôn hàng hóa mà trong đó hàng hóa bán ra khi mua về từ nhà
cung cấp không đem về nhập kho của DN mà giao bán ngay hoặc chuyển bán ngay cho
KH. Phƣơng thức này có thể thực hiện theo 2 hình thức sau:
- Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao hàng trực tiếp (hình thức giao tay
ba): DNTM bán buôn sau khi nhận hàng từ nhà cung cấp của mình thì giao bán trực tiếp
cho KH của mình tại địa điểm do 2 bên thỏa thuận. Sau khi giao hàng hóa cho khách hàng
thì đại diện bên mua sẽ ký nhận vào chứng từ bán hàng và quyền sở hữu hàng hóa đã
đƣợc chuyển giao cho khách hàng, hàng hóa đƣợc xác định là tiêu thụ.
- Bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức gửi hàng: DNTM sau khi mua hàng,
nhận hàng mua, dùng phƣơng tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài để vận chuyển hàng
đến giao cho bên mua ở địa điểm đã đƣợc thỏa thuận, Hàng hóa chuyển bán trong trƣờng
hợp này vẫn thuộc quyền sở hữu của DNTM. Khi nhận đƣợc tiền của bên mua thanh toán
hoặc giấy báo của bên mua đã nhận đƣợc hàng và chấp nhận thanh toán thì hàng hóa đƣợc
xác định là tiêu thụ.
Phương thức bán lẻ hàng hóa
Bán lẻ hàng hóa là phƣơng thức bán hàng trực tiếp cho ngƣời tiêu dùng hoặc các tổ
chức kinh tế hoặc các đơn vị kinh tế tập thể mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. Bán
hàng theo phƣơng thức này có đặc điểm là hàng hóa đã ra khỏi lĩnh vực lƣu thong và đi vào
lĩnh vực tiêu dùng. Giá trị và giá trị sử dụng của hàng hóa đã đƣợc thực hiện. bán lẻ thƣờng bán
đơn chiếc hoặc với số lƣợng nhỏ. Phƣơng thức bán lẻ thƣờng có các hình thức sau
Hình thức bán lẻ thu tiền tập trung: là hình thức bán hàng mà trong đó việc thu
tiền ở ngƣời mua và giao hàng cho ngƣời mua tách rời nhau. Mỗi quầy hàng có một nhân
viên thu tiền làm nhiệm vụ thu tiền của khách rồi viết hóa đơn, tích kê giao cho khách
SV Nguyễn Thị Thảo
6
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
hàng để họ đến nhận hàng ở quầy hàng do mậu dịch viên bán hàng giao. Hết ca hoặc ngày
bán hàng thì mậu dịch viên căn cứ vào hóa đơn, tích kê giao hàng cho khách và kết quả
kiểm kê hàng tồn quầy, xác định số lƣợng hàng đã bán trong ngày, tỏng ca là cơ sở cho
việc lập báo cáo bán hàng. Nhân viên thu tiền làm giấy nộp tiền và nộp tiền cho thủ quỹ.
Hình thức bán lẻ thu tiền trực tiếp: nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền của
khách hàng và giao hàng cho khách. Cuối ngày hoặc ca bán hàng thì mậu dịch viên phải
kiểm kê hàng hóa tồn quầy, xác định số lƣợng hàng đã bán trong ca, trong ngày để lập báo
cáo bán hàng đồng thời lập giấy nộp tiền và nộp tiền bán hàng cho thủ quỹ.
Phương thức bán đại lý
Là phƣơng thức bán hàng mà trong đó DNTM giao hàng cho cơ sở nhận bán đại lý,
ký gửi để các cơ sở này trực tiếp bán hàng. Sau khi bán đƣợc hàng, cơ sở đại lý thanh toán
tiền hàng cho CNTM và đƣợc hƣởng một khoản tiền gọi là hoa hồng đại lý. Số hàng
chuyển giao cho các cơ sở đại lý vẫn thuộc quyền sở hữu của các DNTM, đến khi nào cơ
sở đại lý thanh toán tiền bán hàng hoặc chấp nhận thanh toán thì nghiệp vụ bán hàng mới
hoàn thành.
Phương thức bán hàng trả góp
Là phƣơng thức bán hàng thu tiền nhiều lần. Ngƣời mua thanh toán lần đầu tại thời
điểm mua hàng, số tiền còn lại ngƣời mua chấp nhận trả dần ở các kỳ tiếp theo và phải
chịu một tỷ lệ lãi suất nhất định.
1.1.2.3. Các phương thức thanh toán
Phương thức thanh toán trực tiếp
Là phƣơng thức thanh toán mà quyền sở hữu về tiền tệ sẽ đƣợc chuyển từ ngƣời
mua sang ngƣời bán ngay sau khi quyền sở hữu hàng hóa bị chuyển giao. Thanh toán trực
tiếp có thể bằng tiền mặt, ngân phiếu, séc hoặc có thể bằng hàng hóa (nếu bán theo
phƣơng thức hàng đổi hàng). Ở hình thức này sự vận động của hàng hóa gắn liền với sự
vận động của tiền tệ)
SV Nguyễn Thị Thảo
7
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Phương thức thanh toán trả chậm
Là phƣơng thức thanh toán mà quyền sở hữu về tiền tệ sẽ đƣợc chuyển giao sau
một khoảng thời gian so với thời điểm chuyển quyền sở hữu về hàng hóa, do đó hình
thành khoản công nợ phải thu của khách hàng. Nợ phải thu cần đƣợc hạch toán quản lý
chi tiết cho từng đối tƣợng phải thu và ghi chép theo từng lần thanh toán. Ở hình thức này
sự vận động của hàng hóa và tiền tệ có khoảng cách về không gian và thời gian.
1.1.3. Yêu cầu quản lý nghiệp vụ bán hàng
Nghiệp vụ bán hàng tiêu thụ hàng hóa liên quan đến từng khách hàng, từng phƣơng
thức thanh toán và từng mặt hàng nhất định. Do đó, công tác quản lý nghiệp vụ bán hàng
đòi hỏi phải quản lý các chỉ tiêu nhƣ quản lý doanh thu, tình hình thay đổi trách nhiệm vật
chất ở khâu bán, tình hình tiêu thụ và thu hồi tiền, tình hình công nợ và thanh toán công
nợ về các khoản phải thu của ngƣời mua, quản lý giá vốn của hàng hóa đã tiêu thụ...quản
lý nghiệp vụ bán hàng cần tuân theo các yêu cầu sau
Về quản lý doanh thu
Quản lý theo dõi từng phƣơng thức bán hàng, từng khách hàng, tình hình thanh
toán của khách hàng, yêu cầu thanh toán đúng hình thức, đúng hạn để tránh hiện tƣợng
mất mát, thất thoát vốn. Doanh nghiệp phải lựa chọn hình thức tiêu thụ sản phẩm đối với
từng đơn vị, từng thị trƣờng, mở rộng quan hệ buôn bán trong và ngoài nƣớc.
Đôn đốc thanh toán, thu hồi đầy đủ tiền hàng.
Tính toán xác định từng loại hoạt động của doanh nghiệp.
Đối với việc hạch toán tiêu thụ phải tổ chức chặt chẽ, khoa học đảm bảo việc xác
định kết quả cuối cùng của quá trình tiêu thụ, phản ánh tình hình thực hiện nghĩa vụ đối
với Nhà nƣớc đầy đủ, kịp thời.
Quản lý giá vốn
Quản lý sự vận động của từng mặt hàng trong quá trình xuất – nhập – tồn kho trên
các chỉ tiêu số lƣợng, chất lƣợng và giá trị.
SV Nguyễn Thị Thảo
8
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Quản lý chặt chẽ giá vốn của thành phẩm đem tiêu thụ, giám sát chặt chẽ các
khoản chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp, kiểm tra tính hợp pháp, hợp lý của
các số liệu, đồng thời phân bổ cho hàng tiêu thụ, đảm bảo cho việc xác định thiêu thụ
đƣợc chính xác, hợp lý.
Nhiệm vụ của kế toán bán hàng
Trong các doanh nghiệp thƣơng mại hiện nay, kế toán nói chung và kế toán bán
hàng nói riêng đãgiúp cho doanh nghiệp và cơ quan Nhà nƣớc đánh giá mức độ hoàn
thành kế hoạch về chi phí và lợi nhuận, từ đó khắc phục đƣợc những thiếu sót và hạn chế
trong công tác quản lý. Việc tổ chức, sắp xếp hợp lý giữa các khâu trong quá trình bán
hàng sẽ tạo điều kiện thuận lợi cho công tác kế toán bán hàng, đồng thời tạo nên sự thống
nhất trong hệ thống kế toán chung của doanh nghiệp. Nhằm phát huy vai trò của kế toán
trong công tác quản lý, kế toán bán hàng cần thực hiện tốt những nhiệm vụ sau:
Phản ánh và giám đốc kịp thời, chi tiết khối lƣợng hàng hóa dịch vụ mua vào, bán
ra, tồn kho cả về số lƣợng, chất lƣợng và giá trị. Tính toán đúng đắn giá vốn của hàng hóa
và dịch vụ đã cung cấp, chi phí bán hàng, chi phí quản lý doanh nghiệp và các chi phí
khác nhằm xác định kết quả bán hàng.
Kiểm tra giám sát tình hình thực hiện chỉ tiêu kế hoạch bán hàng, doanh thu bán
hàng đơn vị, tình hình thanh toán tiền hàng, nộp thuế với Nhà nƣớc.
Phản ánh kịp thời doanh thu bán hàng để xác định kết quả bán hàng, đôn đốc, kiểm
tra, đảm bảo thu đủ và kịp thời tiền bán hàng, tránh bị chiếm dụng vốn bất hợp lý.
1.2. Nội dung kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thƣơng mại
1.2.1. Kế toán bán hàng theo quy định của chuẩn mực kế toán Việt Nam
1.2.1.1. Theo quy định của chuẩn mực kế toán số 01
Cơ sở dồn tích: Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp liên quan đến tài
sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, doanh thu, chi phí phải đƣợc ghi sổ kế toán vào
thời điểm phát sinh, không căn cứ vào thời điểm thu đƣợc hoặc thực tế chi tiền hoặc
tƣơng đƣơng tiền. Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn tích phản ánh tình hình tài chính
của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tƣơng lai.
SV Nguyễn Thị Thảo
9
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Nguyên tắc giá gốc: Tài sản phải đƣợc phản ánh theo giá gốc. Giá gốc của tài sản
đƣợc tính theo số tiền hoặc tƣơng đƣơng tiền đã trả, phải trả hoặc tính theo giá trị hợp lý
của tài sản đó vào thời điểm tài sản đƣợc ghi nhận.Giá gốc của tài sản không đƣợc thay
đổi trừ khi có quy định khác trong chuẩn mực kế toán.
Nguyên tắc phù hợp: Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau.
Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tƣơng ứng có iên
quan đến việc tạo ra doanh thu đó.Chi phí tƣơng ứng với doanh thu gồm: chi phí của kì
tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trƣớc hoặc chi phí phải trả nhƣng liên quan đến
doanh thu kỳ đó.
Nguyên tắc thận trọng: Là việc xem xét, cân nhắc, phán đoán để lập các ƣớc tính
kế toán trong các điều kiện không chắc chắn. Nguyên tắc này đòi hỏi:
- Phải lập các khoản dự phòng nhƣng không lập quá lớn.
- Không đánh giá cao hơn giá trị của tài sản và các khoản thu nhập.
- Không đánh giá thấp hơn giá trị của các khoản nợ phải trả và chi phí.
- Doanh thu và thu nhập chỉ đƣợc ghi nhận khi có bằng chứng chắc chắn về khả
năng thu đƣợc lợi ích kinh tế, còn chi phí phải đƣợc ghi nhận khi có bằng chứng về khả
năng phát sinh chi phí.
1.2.1.2. Theo quy định của chuẩn mực kế toán số 02
Việc tính giá hàng tồn kho áp dụng một trong các phƣơng pháp sau: phƣơng pháp
thực tế đích danh, phƣơng pháp nhập trƣớc – xuất trƣớc (FIFO), pháp pháp nhập sau –
xuất trƣớc (LIFO), phƣơng pháp đơn giá bình quân.
1.2.1.3. Theo quy định của chuẩn mực kế toán số 14
Xác định doanh thu
Doanh thu đƣợc xác định theo giá trị hợp lý của các tài khoản đã thu đƣợc hoặc sẽ
thu đƣợc.
Doanh thu phát sinh từ giao dịch đƣợc xác định bởi thỏa thuận giữa doanh nghiệp
với bên mua hoắc sử dụng tài sản. Nó đƣợc xác định bằng giá hợp lý của các tài khoản đã
thu đƣợc sau khi trừ các khoản chiết khấu thƣơng mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá
hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại.
SV Nguyễn Thị Thảo
10
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Đối với các khoản tiền hoặc tƣơng đƣơng tiền không đƣợc nhận ngayt hì doanh
thu đƣợc xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của các khoản sẽ thu đƣợc trong
tƣơng lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu theo tỷ lệ lãi suất hiện hành.
Giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu có thể nhỏ hơn giá trị danh nghĩa sẽ thu
đƣợc trong tƣơng lai.
Khi hàng hóa hoặc dịch vụ đƣợc trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ tƣơng tự về
bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không đƣợc coi là một giao dịch tạo ra doanh thu.
Điều kiện ghi nhận doanh thu
Doanh thu bán hàng đƣợc ghi nhận chi phí giao dịch bán hàng thỏa mãn đông thời
5 điều kiện sau:
- Doanh nghiệp đã chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu
sản phẩm hoặc hàng hóa cho ngƣời mua.
- Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa nhƣ ngƣời sở hữu
hàng hóa hoặc quyền kiểm soát hàng hóa.
- Doanh thu đƣợc xác định tƣơng đối chắc chắn.
- Doanh nghiệp đã thu đƣợc hoặc sẽ thu đƣợc lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng.
- Xác định đƣợc chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng.
1.2.2. Kế toán bán hàng theo quy định của chế độ kế toán hiện hành (theo QĐ số
15/2006/QĐ – BTC)
1.2.2.1. Chứng từ sử dụng
Hoá đơn GTGT (Mẫu số 01 GTKT – 3LL)
Khi doanh nghiệp thuộc đối tƣợng nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp khấu trừ thuế
bán hàng, doanh nghiệp sẽ cung cấp cho khách hàng theo hóa đơn GTGT (liên 2). Trên
hóa đơn GTGT ghi rõ các chỉ tiêu nhƣ giá hàng hóa (chƣa thuế GTGT), các khoản phụ
thu và phí tính thêm ngoài hàng hóa (nếu có), thuế suất GTGT và số thuế GTGT, tổng giá
thanh toán.
Hóa đơn bán hàng thông thƣờng (Mẫu số 02 GTTT – 3LL)
SV Nguyễn Thị Thảo
11
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Khi doanh nghiệp thuộc đối tƣợng nộp thuế GTGT theo phƣơng pháp trực tiếp trên
GTGT hoặc không thuộc đối tƣợng chịu thuế GTGT, doanh nghiệp sẽ cung cấp cho khách
hàng hóa đơn bán hàng hoặc kiêm phiếu xuất kho (liên 2).
Phiếu xuất kho (Mẫu số 02 – VT)
Thẻ quầy hàng ( Mẫu số 02 – BH)
Giấy báo có của ngân hàng
Phiếu thu tiền mặt (Mẫu số 01 – TT)
Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ
Các chứng từ phản ánh tình hình thanh toán
1.2.2.2. Tài khoản sử dụng và vận dụng tài khoản
1.2.2.2.1. Tài khoản sử dụng
TK 156: Hàng hóa
TK 157: Hàng gửi bán
TK 131: Phải thu của khách hàng
TK 511: Doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ
TK 512: Doanh thu nội bộ
TK 521: Chiết khấu thƣơng mại
TK 532: Giảm giá hàng bán
TK 531: Hàng bán bị trả lại
TK 632: Giá vốn hàng bán
Ngoài ra còn sử dụng một số TK: TK 111 Tiền mặt, TK 112 Tiền gởi ngân hàng,
TK 138 Phải thu khác, TK 338 Phải trả, phải nộp khác, TK 333 Thuế và các khoản phải
nộp nhà nƣớc, TK 635 Chi phí tài chính.
1.2.2.2.2. Trình tự hạch toán
Kế toán bán buôn hàng hóa
Kế toán bán buôn theo hình thức gửi hàng cho khách
Căn cứ vào phiếu xuất kho hàng gửi bán, kế toán ghi tăng TK157: trị giá hàng hóa
thực tế xuất kho gửi bán; ghi giảm TK 156: hàng hóa xuất kho.
SV Nguyễn Thị Thảo
12
Lớp HK1B
Trường Đại học Thương Mại
Khóa luận tốt nghiệp
Nếu hàng hóa có bao bì đi kèm tính riêng, kế toán ghi tăng TK 138, ghi giảm TK
153: trị giá thực tế xuất kho của bao bì.
Khi số hàng gửi bán đƣợc xác định là tiêu thụ, căn cứ vào giấy tờ liên quan mà ghi
vào các tài khoản tƣơng ứng.
Bên bán khi chấp nhận thanh toán số hàng gửi bán, kế toán lập hóa đơn GTGT,
dựa vào các chứng từ đi kèm khác (giấy báo có, thông báo,...) kế toán ghi tăng TK 511:
doanh thu chƣa có thuế GTGT, ghi tăng TK 3331: số VAT đầu vào phải nộp; ghi tăng TK
tiền TK 111, 112, 131...
Đồng thời ghi tăng bên Nợ TK 632 giá vốn hàng xuất kho gửi bán, ghi giảm trị giá
hàng bên Có TK 157: trị giá hàng gửi bán.
Trƣờng hợp có bao bì đi kèm riêng, căn cứ vào phiếu thu, xuất kho mà kế toán ghi
giảm TK138, ghi giảm TK 3331: số VAT đầu ra phải nộp, ghi tăng TK tiền (TK 111, 112,
131...). Trƣờng hợp doanh nghiệp chi hộ cho bên mua sẽ ghi tăng TK tiền (TK 111,
112...), ghi giảm TK 138
Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng
Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức giao tay ba
Căn cứ hóa đơn GTGT và các chứng từ thanh toán của khách hàng, kế toán ghi
tăng TK 511: doanh thu bán hàng chƣa có thuế, ghi tăng TK 3331: thuế GTGT đầu ra
phải nộp, ghi tăng TK tiền, phải thu... (TK 111, 112, 131...)
Đồng thời ghi tăng TK 632: trị giá hàng mua bán ngay, ghi tăng TK 133, ghi giảm
TK tiền (TK 111, 112...) hay ghi tăng TK 331: phải trả ngƣời cung cấp.
Trƣờng hợp có bao bì đi kèm tính giá riêng, kế toán căn cứ vào phiếu thu ghi tăng
TK tiền, phải thu (TK 111, 112, 131...), ghi tăng TK 333: thuế đầu vào đƣợc khấu trừ.
Đồng thời ghi giảm khoản tiền (111, 112...) hoặc ghi tăng phải trả nhà cung cấp (TK 331),
tăng khoản thuế đầu ra (TK 3331).
Kế toán bán buôn vận chuyển thẳng theo hình thức gửi hàng
Khi doanh nghiệp mua hàng và chuyển đi bán, dựa vào hóa đơn GTGT hoặc hóa
đơn bán hàng của nhà cung cấp, và các hóa đơn chứng từ đi kèm với số hàng gửi bán kế
SV Nguyễn Thị Thảo
13
Lớp HK1B
- Xem thêm -