Tài liệu Kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại công ty cổ phần thương mại dịch vụ ngọc hà

Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp TÓM LƯỢC Qua thời gian tìm hiểu thực tế về hoạt động của Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà kết hợp với kiến thức tích lũy được qua các năm học, em đã hoàn thành bài khóa luận với đề tài “ Kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà”. Bài khóa luận đã chỉ ra những mặt đạt được, những hạn chế tồn tại cũng như đưa ra các đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thiện kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. Về mặt lý thuyết, khóa luận đi sâu nghiên cứu các vấn đề lý luận về kế toán bán hàng trong doanh nghiệp thương mại. Khóa luận bám sát theo chuẩn mực kế toán Việt Nam và chế độ kế toán hiện hành (Ban hành theo quyết định số 48/2006/QĐ – BTC) để làm cơ sở cho việc nghiên cứu thực tiễn nội dung, phươg pháp kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. Về mặt thực tế, khóa luận cũng đi sâu tìm hiểu công tác kế toán nói chung và kế toán bán sản phẩm vở học sinh nói riêng tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. Thông qua việc thu thập, phân tích các thông tin, khóa luận phát hiện thực trạng và phương pháp kế toán bán hàng tại công ty, từ đó đánh giá những mặt đạt được và hạn chế về tổ chức bộ máy kế toán, hình thức kế toán mà công ty áp dụng, hệ thống chứng từ kế toán, hệ thống tài khoản kế toán, sổ kế toán. Với những điểm còn hạn chế trong kế toán bán hàng mà cụ thể là kế toán bán sản phẩm vở học sinh của công ty, khóa luận đã đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà, từ đó nâng cao hiệu quả hoạt động kinh doanh của Công ty. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. i SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp LỜI CẢM ƠN Qua quá trình thực tập và tìm hiểu thực tế tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà, em đã có một số hiểu biết nhất định về hoạt động kinh doanh của công ty đặc biệt là lĩnh vực kế toán bán hàng đồng thời với kiến thức và dữ liệu thu thập được em đã hoàn thành bài khóa luận của mình với đề tài “Kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà”. Để hoàn thành bài khóa luận này, ngoài sự cố gắng của bản thân em còn nhận được rất nhiều sự ủng hộ giúp đỡ từ gia đình, các thầy cô trường đại học thương mại và toàn thể các anh chị nhân viên nói chung và các anh chị trong phòng Tài chính – kế toán của Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà nói riêng. Em xin gửi lời cảm ơn chân thành và sâu sắc nhất đến các thầy cô giáo trường Đại học Thương Mại đã truyền đạt cho em những kiến thức quý báu cũng như tạo điều kiện cho em được đi thực tập tại công ty, đặc biệt là sự chỉ bảo nhiệt tình của Cô giáo Ths Lưu Thị Duyên, người đã trực tiếp hướng dẫn em trong suốt thời gian làm khóa luận tốt nghiệp, luôn động viên, giúp đỡ và sữa chữa những sai sót bất hợp lý trong bài viết của em giúp em hoàn thành bài khóa luận một cách tốt nhất. Em cũng xin chân thành cảm ơn các anh chị trong Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà đặc biệt là các anh chị trong phòng Tài chính – kế toán của công ty đã chỉ bảo tận tình, hướng dẫn em trong quá trình thực tập và giúp đỡ em trong việc thu thập số liệu, nhận thức tình hình thực tế diễn ra ở công ty để em có thể hoàn thiện bài khóa luận theo đúng yêu cầu được giao. Em xin chân thành cảm ơn! Sinh viên thực hiện Vũ Thị Hoa GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. ii SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp MỤC LỤC TÓM LƯỢC ............................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ........................................................................................................... ii MỤC LỤC ................................................................................................................ iii DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ ..................................................... v DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT .................................................................................. vi P N MỞ Đ U ....................................................................................................... 1 1. T .................................................................. 1 1.1. Lý luận: ............................................................................................................. 1 1.2. Thực tiễn: .......................................................................................................... 1 1.3. Ý ĩ : ............................................................................................................. 2 2. M 3. Đ 4. P ............................................ 2 ..................................................... 2 ự ............................................................................. 3 ậ .............................................................................. 5 ƯƠN : Ơ SỞ LÝ LU N V Ế TO N N N TRON O N N P .................................................................................................................... 6 1.1. Khái ni b n và lý thuy t v k toán bán hàng t i doanh nghi p i: ............................................................................................................... 6 5. 1.1.1. ts ả ................................................................................ 6 1.1.2. M t s vấ đề lý thuyết l e qua đến kế toán bán hàng tại các doanh nghi p t ư g ại: ................................................................................................... 7 1.1.2.1 p ư gt g ......................................................................... 7 1.1.2.2 p ư gt t a t ....................................................................... 8 1.2. Nội dung k toán bán hàng trong doanh nghi p........................................... 8 1.2.1. Quy định kế toán bán hàng theo các chuẩn mực kế toán Vi t Nam ............ 8 1.2.2. Kế toán bán hàng theo chế đ kế toán doanh nghi p hi n hành (Quyết đị 48/2006/QĐ – BTC) ........................................................................................ 13 1.2.2.1. Ch ng từ kế toán sử dụng ......................................................................... 13 1.2.2.2. Tài khoản sử dụng...................................................................................... 14 1.2.2.3. Vận dụng tài khoản kế toán ....................................................................... 18 1.2.2.4. Sổ kế toán .................................................................................................... 22 ƯƠN II: THỰC TRẠNG KẾ TOÁN BÁN SẢN PHẨM VỞ HỌC SINH TẠI CÔNG TY CỔ PH N T ƯƠN MẠI DỊCH VỤ NGỌC HÀ ................. 27 2.1. Tổng quan tình hình và nh ởng c a nhân t ô ờ n k toán bán s n phẩm vở học sinh t i Công ty Cổ ph i dịch v Ngọc Hà. 27 GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. iii SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp 2.1.1.Tổng quan tình hình nghiên c u về kế toán bán hàng tại các doanh nghi p t ư g ại ............................................................................................................... 27 2.1.2. Ả ưởng của nhân t ô trườ g đến kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phầ t ư g ại dịch vụ Ngọc Hà ................................................ 28 2.2. Thực tr ng k toán bán s n phẩm vở học sinh t i Công ty Cổ ph m i dịch v Ngọc Hà .............................................................................................. 30 2.2.1. Đặ đ ểm tình hình kinh doanh và công tác kế toán tại Công ty Cổ phần t ư g ại dịch vụ Ngọc Hà .................................................................................. 30 g vụ ủa từ g p ậ ết ................................................... 31 2.2.2. Thực trạng kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phầ t ư g mại dịch vụ Ngọc Hà ............................................................................................... 35 ƯƠN : ẾT LU N V Đ XUẤT NHẰM HOÀN THI N ....... 41 KẾ TOÁN BÁN SẢN PHẨM VỞ HỌC SINH TẠI CÔNG TY CỔ PH N T ƯƠN MẠI DỊCH VỤ NGỌC HÀ................................................................. 41 3.1. Các k t luận và phát hi n qua nghiên c u .................................................... 41 3.1.1. Những kết quả đã đạt được ........................................................................... 41 3.2. xu t, ki n nghị nhằm hoàn thi n k toán bán s n phẩm vở học sinh t i Công ty Cổ ph i dịch v Ngọc Hà ............................................. 44 3.2.1. Qua đ ểm hoàn thi n kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phầ t ư g ại dịch vụ Ngọc Hà ........................................................................ 44 3.2.2. đề xuất, kiến nghị nhằm hoàn thi n kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phầ t ư g ại dịch vụ Ngọc Hà. ............................................... 46 3.3. Đ u ki n thực hi n gi i pháp hoàn thi n k toán bán s n phẩm vở học sinh t i Công ty Cổ ph i dịch v Ngọc Hà ..................................... 49 ẾT LU N ................................................................................................................ i TÀI LI U THAM KHẢO........................................................................................ ii PHỤ LỤC ................................................................................................................... i GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. iv SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC BẢNG BIỂU, SƠ ĐỒ, HÌNH VẼ Sơ đồ 01: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Nhật ký chung. Sơ đồ 02: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán Chứng từ ghi sổ. Sơ đồ 03: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức Nhật ký – Sổ cái. Sơ đồ 04: Trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức kế toán trên máy vi tính. Phụ lục 1: Phiếu điều tra trắc nghiệm. Phụ lục 2: Kết quả điều tra trắc nghiệm. Phụ lục 3: Sơ đồ tổ chức bộ máy quản lý của công ty. Phụ lục 4: Sơ đồ tổ chức bộ máy kế toán. Phụ lục 6: Phiếu xuất kho Phụ lục 7: Hóa đơn GTGT Phụ lục 8: Phiếu báo nợ Phụ lục 9: Phiếu báo có Phụ lục 10: Nhật ký chung Phụ lục 11: Phiếu thu Phụ lục 12: Sổ chi tiết bán hàng Phụ lục 13: Sổ cái TK 511 Phụ lục 14: Sổ chi tiết TK 632 GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. v SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT CKTM: Chiết khấu thương mại DN: Doanh nghiệp. DNTM: Doanh nghiệp thương mại. ĐVT: Đơn vị tính PXK: Phiếu xuất kho GTGT: Giá trị gia tăng HTK: Hàng tồn kho KTBH: Kế toán bán hàng NVV: Nhỏ và vừa TK: Tài khoản TSCĐ: Tài sản cố định PP: Phương pháp. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. vi SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp P N MỞ Đ U 1. T 1.1. Lý luận: Trong xu hướng phát triển của nền kinh tế thị trường hiện nay, việc cạnh tranh gay gắt giữa các doanh nghiệp điều không tránh khỏi. Các doanh nghiệp muốn tồn tại và phát triển đều phải quan tâm đến việc tiêu thụ và bán được sản phẩm, hàng hóa của mình. Tại khâu này, kết quả hoạt động của doanh nghiệp được ghi nhận dưới hình thức doanh thu bán hàng. Do đó, kế toán bán hàng giữ một vai tr quan trọng trong doanh nghiệp, nhằm ổn định doanh thu và hiệu quả kinh doanh của doanh nghiệp. Bên cạnh đó, để có thể cạnh tranh được với các doanh nghiệp trong nước khác và công ty nước ngoài, các doanh nghiệp phải có sự điều hành, quản lý hoạt động kinh doanh của mình một cách hiệu quả. Muốn quản lý và kinh doanh có hiệu quả thì doanh nghiệp phải biết sử dụng kế toán như là một công cụ quản lý quan trọng và không thể thiếu được đặc biệt là kế toán bán hàng. Kế toán bán hàng thực hiện tốt chức năng của mình sẽ tạo điều kiện cho kế toán quản trị hoàn thành nhiệm vụ. Kế toán bán hàng cung cấp cho các nhà quản trị thấy được thực trạng của việc bán hàng, qua đó giúp doanh nghiệp biết được doanh nghiệp mình có hoạt động hiệu quả không, doanh thu trong năm thế nào, lợi nhuận cao hay thấp, nguyên nhân do đâu để từ đó tìm ra những biện pháp, chiến lược kinh doanh giúp doanh nghiệp đẩy mạnh tiêu thụ hàng hóa, tăng doanh thu và lợi nhuận cho doanh nghiệp. 1.2. Thực tiễn: Bán hàng là cơ sở, tiền đề cho sự tồn tại và phát triển không chỉ đối với doanh nghiệp sản xuất mà c n đối với sự phát triển của doanh nghiệp thương mại. Vì thế, kế toán bán hàng là một đ i hỏi mang tính cấp thiết đặc biệt được quan tâm chú trọng trong công tác kế toán. Qua thời gian khảo sát thực tế tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà, em nhận thấy kế toán bán hàng sản phẩm vở học sinh của công ty c n một số hạn chế cần phải hoàn thiện như hệ thống sổ kế toán sử dụng chưa đầy đủ, bố trí chưa khoa học, việc ghi nhận chi phí và doanh thu bán hàng c n nhiều thiếu sót và chưa r ràng, chưa lập dự phòng nợ phải thu khó đ i, phần mềm kế toán chưa được GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 1 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp công ty vận dụng và việc tổ chức công tác bán hàng c n chưa phù hợp với trình độ chuyên môn của cán bộ kế toán… 1.3. Ý ĩ : Do đó, việc tổ chức chặt chẽ công tác kế toán bán hàng có ý nghĩa hết sức quan trọng đối với công ty. Với đặc thù là công ty thương mại, hoạt động bán hàng giữ vai tr chủ đạo thì kế toán bán hàng với vai tr là công cụ quản lý kinh tế mới phải ngày càng được hoàn thiện và chặt chẽ hơn. Nhận thức được tầm quan trọng của những vấn đề trên, em đưa ra đề tài nghiên cứu “Kế to n n sản phẩm vở học sinh t C n t C ph n thươn m i và dịch vụ Ngọc Hà”. 2. M V uận: Làm r những lý luận cơ bản về kế toán bán hàng trong các doanh nghiệp theo các chuẩn mực kế toán và chế độ kế toán doanh nghiệp hiện hành và các quy định khác của Nhà nước có liên quan. V thự t n: - Làm rõ thực trạng kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. - Đánh giá thực trạng kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. Tìm ra những ưu điểm và hạn chế, những mặt đạt được và những mặt chưa hoàn thiện của công tác kế toán. - Từ những hạn chế còn tồn tại ở kế toán bán sản phẩm vở học sinh, đề xuất các giải pháp phù hợp nhằm hoàn thiện kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. 3. Đ ố tư n n h n u: Kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần Thương mại dịch vụ Ngọc Hà. Ph m v n h n u + Không gian nghiên cứu: Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà – 93 Cù Chính Lan – Thanh Xuân – Hà Nội. + Thời gian nghiên cứu: Từ 2013 đến nay. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 2 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp + Số liệu minh họa cho kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại công ty trong khóa luận: số liệu tháng 3 năm 2014 4. P ự P ư gp p t u t ập dữ li u Phươn ph p phiếu đ u tra trắc nghiệm: Phương pháp này sử dụng các phiếu điều tra để tiến hành thu thập thông tin từ các đối tượng khác nhau trong phạm vi rộng. Để phục vụ cho việc nghiên cứu của mình em chọn mẫu điều tra giới hạn ở một số phòng ban như: ph ng kế toán, ph ng kinh doanh… Em thực hiện phương pháp này qua các bước: - Bước 1: Chọn đố tư n đ u tra - Bước 2: Xây dựng mẫu phiếu đ u tra: Thiết lập các phiếu điều tra có câu hỏi trắc nghiệm. Nội dung các câu hỏi liên quan đến công tác kế toán của công ty nói chung và kế toán bán hàng nói riêng. Nội dung điều tra về chế độ, mô hình và hình thức sổ kế toán… được áp dụng trong Công ty. Ngoài ra c n điều tra thêm về phần hành kế toán bán hàng tại Công ty. - Bước 3: Phát phiếu đ u tra: Gửi các phiếu điều tra đến đối tượng điều tra trình bày ở trên (số lượng phiết phát ra: 07 phiếu). (ph l c 01) - Bước 4: Thu l i phiếu đ u tra: Sau thời gian 01 tuần thu lại phiếu điều tra, số phiếu thu về: 07 phiếu). (ph l c 02) - Kết quả thu được từ phương pháp điều tra trắc nghiệm giúp em phần nào hiểu rõ về công tác kế toán bán hàng và kết quả mà hoạt động bán sản phẩm vở học sinh mang lại cho Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. (ph l c 02) Phươn ph p phỏng vấn: Đối tượng điều tra phỏng vấn là nhân viên kế toán đến các nhà quản trị để giải đáp cả nội dung về chính sách kế toán nói chung và kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành nói riêng, tìm hiểu những thuận lợi và khó khăn mà bộ máy gặp phải trong quá trình tập hợp chi phí tại công ty, từ đó tìm ra cơ sở để khắc phục những khó khăn đó. Để tiến hành phỏng vấn, cần tiến hành các bước sau: - Xác định đối tượng phỏng vấn - Đặt lịch phỏng vấn GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 3 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp - Chuẩn bị câu hỏi phỏng vấn - Tiến hành phỏng vấn theo các đối tượng đã xác định - Tổng hợp đánh giá kết quả phỏng vấn có được (ph l c 03) Phươn ph p thu thập tài liệu Để phục vụ cho đề tài, em tiến hành nghiên cứu, tham khảo các tài kiệu như các chuẩn mực kế toán số 01, 02, 14, các nghị định, thông tư và chế độ kế toán DN NVV do phòng kế toán của công ty cung cấp, các sách chuyên ngành kế toán, các chứng từ kế toán. Đồng thời tham khảo thông tin trên các trang web, chuyên môn như danketoan.com, tapchiketoan.com, tailieu.vn, khotailieu.com…,các luận văn, chuyên đề tốt nghiệp của khóa trước…Ngoài ra em lấy thông tin từ các tài liệu năm trước, báo cáo tổng kết hàng năm, các báo cáo tài chính năm 2014 của công ty. Qua việc nghiên cứu tài liệu giúp em có được các thông tin lý luận cơ bản về kế toán bán hàng như các phương pháp tính giá, các khoản chi phí liên quan…cũng như ưu nhược điểm trong công tác kế toán bán hàng của các công ty. P ư gp p p â tí dữ li u Để phân tích dữ liệu đã thu thập được, em sử dụng phương pháp thống kê, phương pháp so sánh để có nhưng đánh giá về tình hình hoạt động kinh doanh cũng như công tác kế toán của công ty. Phươn ph p t ng h p: Tập hợp thống kê các tài liệu đã thu thập được, tổng hợp kết quả điều tra phỏng vấn theo từng nội dung cụ thể trong phiếu điều tra, để từ đó đưa ra nhận xét, đánh giá. Phươn ph p so s nh: So sánh các tài liệu thu thập được, đối chiếu giữa lý luận với thực tế công tác kế toán bán hàng trong doanh nghiệp, so sánh các kết quả công ty đạt được giữa các kỳ, năm… để tìm ra những ưu, nhược điểm còn tồn tại trong công ty. Đối chiếu số liệu giữa chứng từ gốc và bảng phân bố với các số liệu liên quan, đối chiếu số liệu cuối kỳ giữa sổ cái và bảng tổng hợp chi tiết để có kết quả chính xác khi lên báo cáo tài chính. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 4 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp ậ 5. Ngoài phần mở đầu, bài khóa luận tốt nghiệp của em gồm 3 chương: Chươn 1: Cơ sở uận v ế to n n h n tron o nh n h ệp. Chương này cung cấp những lý luận cơ bản về kế toán bán hàng bao gồm các khái niệm, yêu cầu quản lý, các phương pháp hạch toán cũng như các quy định liên quan đến kế toán bán hàng, qua đó hình thành một hệ thống lý luận khoa học, dễ hiểu về kế toán bán hàng trong các doanh nghiệp thương mại. Chươn 2: Thự tr n ế to n n sản phẩm vở học sinh t C n t C ph n thươn m i và dịch vụ Ngọc Hà Chương này cung cấp những thông tin tổng quan và phản ánh thực trạng công tác kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà về cách thức tổ chức bộ máy kế toán, những ưu điểm và hạn chế trong kế toán bán sản phẩm vở học sinh cũng như nêu lên ảnh hưởng của các nhân tố đến kế toán bán hàng của công ty. Chươn 3: C vở học sinh t ết uận v đ uất nh m ho n th ện ế to n n sản phẩm C n t C ph n thươn m i và dịch vụ Ngọc Hà. Chương này tổng hợp lại các vấn đề đã được phát hiện qua nghiên cứu, những mặt đã đạt được và những hạn chế trong kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại Công ty Cổ phần thương mại dịch vụ Ngọc Hà. Đồng thời đề xuất những kiến nghị và giải pháp nhằm hoàn thiện kế toán bán sản phẩm vở học sinh tại công ty nhằm giúp cho hoạt động kinh doanh của công ty hiệu quả và mang lại lợi nhuận cao hơn. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 5 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp ƯƠN : Ơ SỞ LÝ LU N V Ế TO N N N N TRON O N P b n và lý thuy t v k toán bán hàng t i doanh nghi p 1.1. Khái ni m i: ts 1.1.1. ả - Khái niệm v b n h n (Qu n đ ểm Mác – Lê Nin (Giáo trình Kinh tế học chính trị Mác – Lenin, NXB Chính trị Quốc Gia): là khâu cuối cùng trong hoạt động kinh doanh của một DNTM, đó chính là quá trình chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa từ tay người bán sang tay người mua để nhận quyền sỡ hữu về tiền tệ hoặc quyền được đ i tiền từ người mua. - Khái niệm v doanh thu (theo chuẩn mực kế toán Việt Nam – VAS 14 đo n 03): là tổng giá trị các lợi ích kinh tế doanh nghiệp thu được trong kỳ kế toán, phát sinh từ các hoạt động sản xuất, kinh doanh thông thường của doanh nghiệp, góp phần làm phát triển vốn chủ sở hữu. - Do nh thu nh n v un ấp ị h vụ ( o n b, mục 2.2 ph n IV, thông tư ủa Bộ Tài Chính số 89/2002/TT – BTC ngày 9/10/2002) là toàn bộ số tiền thu được hoặc sẽ thu được từ các giao dịch như bán hàng hóa…bao gồm các khoản phụ thu và phí thu thêm ngoài giá bán nếu có). -C hoản ảm tr o nh thu ( huẩn mực kế toán Việt Nam – VAS 14 đo n 03): + Ch ết hấu thươn m : Là khoản tiền doanh nghiệp đã giảm trừ hoặc đã thanh toán cho người mua hàng do người mua hàng với khối lượng lớn theo thỏa thuận đã ghi trên hợp đồng mua bán hoặc cam kết mua bán hàng. + H n n ị trả : Là giá trị của số sản phẩm, hàng hóa bị trả lại do việc giao hàng không đúng chủng loại, qui cách, hàng bị kém mất phẩm chất. + G ảm h n n: Là khoản giảm giá hàng bán cho người mua do sản phẩm hàng hóa kém chất lượng, không đúng quy cách theo quy định của hợp đông kinh tế. - Doanh thu thu n v nh n v un ấp ị h vụ: Là số chênh lệch giữa tổng doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ với các khoản giảm trừ doanh thu. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 6 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp -G vốn h n án (Hệ thống tài khoản Việt Nam HTTK/6/632): Là trị giá thực tế của sản phẩm, hàng hóa, dịch vụ, bất động sản đầu tư đã tiêu thụ trong kỳ. 1.1.2. M t s vấ đề lý thuyết l e qua đến kế toán bán hàng tại các doanh nghi p t ư 1.1.2.1 C g ại: phươn th nh n B n u n h n h : Là phương thức bán hàng cho các đơn vị thương mại, các doanh nghiệp sản xuất…để thực hiện bán ra hoặc để gia công chế biến hàng hóa rồi bán ra. Trong bán buôn hàng hóa thường bao gồm hai phương thức sau: + B n u n qu ho: Theo phương thức này, hàng hóa mua vào được doanh nghiệp nhập kho rồi từ kho xuất bán ra. Trong phương thức này cũng có hai hình thức là: - B n u n qu ho th o h nh th nhận h n : Theo hình thức này, khách hàng đến kho của doanh nghiệp trực tiếp nhận hàng và áp tải về. - B n u n qu ho th o h nh th h n : Theo hình thức này, bên bán sẽ chuyển hàng hóa đến kho của bên mua hoặc tại địa điểm do bên mua quy định. Chi phí vận chuyển hàng gửi bán có thể do bên bán chịu hoặc bên mua chịu tùy theo hợp đồng kinh tế đã ký kết. + B n u n hu ển th n : Theo phương thức này, doanh nghiệp mua hàng từ nhà cung cấp rồi đem bán ngay hoặc chuyển bán ngay cho khách hàng, không đem về nhập kho của doanh nghiệp. Phương thức này có thể thực hiện theo các hình thức sau: - B n u n vận hu ển th n th o h nh th o h n trự t ếp: DNTM bán buôn sau khi nhận hàng từ nhà cung cấp của mình thì giao bán trực tiếp cho khách hàng của mình tại địa điểm do hai bên thỏa thuận. - B n u n v n hu ển th n th o h nh th h n : Theo hình thức này, DNTM sau khi mua hàng, nhận hàng mua, dùng phương tiện vận tải của mình hoặc thuê ngoài để vận chuyển hàng đến giao cho bên mua ở địa điểm đã được thỏa thuận. B n h n h : Là phương thức bán hàng trực tiếp cho người tiêu dùng hoặc các tổ chức kinh tế hoặc các đơn vị kinh tế mua về mang tính chất tiêu dùng nội bộ. Phương thức này thường có các hình thức sau: GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 7 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp -B n thu t n tập trun : Theo phương thức này, nhân viên bán hàng chỉ phụ trách việc giao hàng, c n việc giao hàng sẽ có người chuyên trách làm công việc này. -B n thu t n trự t ếp: Theo phương thức này, nhân viên bán hàng trực tiếp thu tiền và giao hàng cho khách. 1) B n h n tự phụ vụ: Theo hình thức này, người mua sẽ tự chọn hàng hóa mình cần sau đó mang đến bộ phận thu tiền để thanh toán tiền hàng, nhân viên thu tiền sẽ tiến hành thu tiền và lập hóa đơn bán hàng. 2) B n h n trả p: Theo hình thức này, người mua được trả tiền mua hàng thành nhiều lần trong một thời gian nhất định và người mua phải trả cho doanh nghiệp bán hàng một số tiền lớn hơn giá bán trả tiền ngay một lần.  B nđ : Là phương thức bán hàng mà trong đó DNTM giao hàng cho cơ sở đại lý, ký gửi để các cơ sở này trực tiếp bán hàng. Sau khi bán được hàng, cơ sở đại lý thanh toán tiền hàng cho DNTM và được hưởng một khoản tiền gọi là hoa hồng đại lý. 1.1.2.2 C phươn th th nh to n Hiện nay các DNTM thường áp dụng các phương thức thanh toán sau: Phươn th c thanh toán trực tiếp: Là phương thức thanh toán mà quyền sở hữu về tiền tệ sẽ được chuyển từ người mua sang người bán sau khi quyền sở hữu hàng hóa được chuyển giao. Thanh toán trực tiếp có thể bằng tiềm mặt, ngân phiếu, séc hoặc có thể bằng hàng hóa. Phươn th c thanh toán trả chậm: Là phương thức thanh toán mà quyền sở hữu về tiền tệ sẽ được chuyển giao sau một khoảng thời gian so với thời điểm chuyển giao quyền sở hữu hàng hóa, do đó hình thành khoản công nợ phải thu của khách hàng. Nợ phải thu cần hạch toán quản lý chi tiết cho từng đối tượng phải thu và ghi chép theo từng lần thanh toán. 1.2. Nội dung k toán bán hàng trong doanh nghi p 1.2.1. Quy định kế toán bán hàng theo các chuẩn mực kế toán Vi t Nam  Chuẩn mực kế t 01 “ uẩn mự u g” VAS 01 được ban hành và công bố theo quyết định 165/2002/QĐ – BTC ngày 31/12/2001 của Bộ tài chính. Mục đích của chuẩn mực này là quy định và GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 8 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp hướng dẫn những chuẩn mực kế toán cơ bản. các nguyên tắc kế toán cơ bản liên quan đến kế toán bán hàng: Cơ sở dồn tích: Mọi nghiệp vụ kinh tế, tài chính của doanh nghiệp liên quan đến tài sản, nợ phải trả, nguồn vốn chủ sở hữu, không căn cứ và thời điểm thực tế thu hoặc thực tế chi tiền hoặc tương đương tiền. Báo cáo tài chính lập trên cơ sở dồn tích phản ánh tình hình tài chính của doanh nghiệp trong quá khứ, hiện tại và tương lai. Nguyên tắc phù h p: Việc ghi nhận doanh thu và chi phí phải phù hợp với nhau. Khi ghi nhận một khoản doanh thu thì phải ghi nhận một khoản chi phí tương ứng có liên quan đến việc tạo ra doanh thu đó. Chi phí tương ứng với doanh thu gồm chi phí của kỳ tạo ra doanh thu và chi phí của các kỳ trước hoặc chi phí phải trả nhưng liên quan đến doanh thu của kỳ đó. Nguyên tắc giá gốc: Nguyên tắc giá gốc cho phép kế toán ghi nhận đối tượng kế toán theo giá vốn ban đầu khi hình thành và không cần điều chỉnh theo giá thị trường trong suốt thời gian tồn tại của đối tượng kế toán ở đơn vị kế toán. Nguyên tắc ho t động liên tục: Báo cáo tài chính được lập trên cơ sở giả định doanh nghiệp đang hoạt động liên tục và sẽ tiếp tục hoạt động bình thường trong tương lai gần, nghĩa là doanh nghiệp không có ý định cũng như không buộc phải ngừng hoạt động hoặc thu hẹp đáng kể quy mô hoạt động của mình. Nguyên tắc nhất quán: Các chính sách, phương pháp kế toán doanh nghiệp đã chọn phải được áp dụng nhất quán từ kỳ này sang kỳ khác. Chỉ nên thay đổi chính sách và phương pháp kế toán khi có lý do đặc biệt và ít nhất phải sang kỳ kế toán sau. Nguyên tắc này đảm bảo cho các thông tin mang tính ổn định và có thể so sánh được. Nguyên tắc thận trọng: Nguyên tắc này yêu cầu việc ghi tăng vốn chủ sở hữu chỉ được thực hiện khi có bằng chứng chắc chắn, còn việc ghi giảm vốn chủ sở hữu phải được ghi nhận ngay từ khi có chứng cứ về khả năng có thể xảy ra. Nguyên tắc trọng yếu: Chỉ rõ kế toán phải thu thập, xử lý và cung cấp đầy đủ những thông tin có tính chất trọng yếu, còn những thông tin không trọng yếu, ít có tác dụng hoặc có ảnh hưởng không đáng kể tới quyết định của người sử dụng thông tin thì có thể bỏ qua. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 9 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp Các yêu c u ơ ản của kế toán mà kế toán bán hàng phải tuân thủ: đủ: Phải phản ánh đầy đủ nghiệp vụ kinh tế, tài chính phát sinh vào chứng từ kế toán, sổ kế toán và báo cáo tài chính. Kịp thời: Phản ánh kịp thời, đúng thời gian quy định thông tin, số liệu kế toán. Rõ ràng, d hiểu và chính xác: Thông tin, số liệu kế toán phỉ được phản ánh rõ ràng, chính xác và dễ hiểu. Trung thực: Các thông tin và số liệu kế toán phải phản ánh trung thực, đúng thực tế về hiện trạng, bản chất sự việc, nội dung và giá trị của nghiệp vụ kinh tế, tài chính. Liên tục: Thông tin, số liệu kế toán phải được phản ánh liên tục từ khi phát sinh đến khi kết thúc hoạt động kinh tế, tài chính, từ khi thành lập đến khi chấm dứt hoạt động của đơn vị kế toán; số liệu kế toán phản ánh kỳ này phải kế tiếp theo số liệu kế toán của kỳ trước.  Chuẩn mực kế toán s 14 “D a t uv t u ập ” Thờ đ ểm ghi nhận doanh thu bán hàng Theo VAS 14, đoan 10: Doanh thu được ghi nhận khi thỏa mãn đồng thời 5 điều kiện sau: - Doanh nghiệp chuyển giao phần lớn rủi ro và lợi ích gắn liền với quyền sở hữu sản phẩm hoặc hàng hóa cho người mua. - Doanh nghiệp không còn nắm giữ quyền quản lý hàng hóa như người sở hữu hoặc quyền kiểm soát hàng hóa. - Doanh thu được xác định tương đối chắc. - Doanh nghiệp đã thu được hoặc sẽ thu được lợi ích kinh tế từ giao dịch bán hàng. - Xác định được các khoản chi phí liên quan đến giao dịch bán hàng. X định doanh thu Theo VAS 14, đoạn 05, 06, 07, 08, doanh thu được xác định như sau: Doanh thu được xác định theo giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 10 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp Doanh thu phát sinh từ giao dịch được xác đinh bởi thỏa thuận giữa doanh nghiệp với bên mua hoặc bên sử dụng tài sản. Nó được xác định bằng giá trị hợp lý của các khoản đã thu hoặc sẽ thu được sau khi trừ đi các khoản chiết khấu thương mại, chiết khấu thanh toán, giảm giá hàng bán và giá trị hàng bán bị trả lại. Đối với trường hợp bán hàng trả góp thì doanh thu được xác định bằng cách quy đổi giá trị danh nghĩa của khoản sẽ thu được trong tương lai về giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận theo tỷ lệ lãi suất hiện hành. Giá trị thực tế tại thời điểm ghi nhận doanh thu có thể nhỏ hơn giá trị danh nghĩa sẽ thu được trong tương lai. Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ tương tự về bản chất và giá trị thì việc trao đổi đó không được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Khi hàng hóa hoặc dịch vụ được trao đổi để lấy hàng hóa hoặc dịch vụ khác không tương tự thì việc trao đổi đó được coi là một giao dịch tạo ra doanh thu. Trường hợp này doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ nhận về, sau khi điều chỉnh các khoản tiền hoặc tương đương tiền trả thêm hoặc thu thêm. Khi không xác định được giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ nhận về thì doanh thu được xác định bằng giá trị hợp lý của hàng hóa hoặc dịch vụ đem đi trao đổi. Doanh thu được ghi nhận theo giá bán hàng hóa. Giá bán hàng hóa của doanh nghiệp được xác định theo nguyên tắc phải đảm bảo bù đắp được giá vốn, chi phí đã bỏ ra đồng thời đảm bảo cho doanh nghiệp có được khoản lợi nhuận định mức.  Chuẩn mực s 02 “ H  Nguyên tắ đ nh g tồ ” vốn hàng bán: Trị giá hàng bán được tính theo giá gốc theo nguyên tắc giá phí. Trường hợp giá trị thuần có thể thực hiện được thấp hơn giá gốc thì phải tính theo giá trị thuần có thể thực hiện được. Trong đó, giá gốc hàng bán bao gồm: chi phí mua, chi phí chế biến và các chi phí liên quan trực tiếp khách phát sinh để có được hàng hóa ở địa điểm và trạng thái sẵn sang sử dụng để bán.  Phươn ph p định giá vốn hàng bán: - Phương pháp tính theo giá đích danh: Được áp dụng đối với doanh nghiệp có ít mặt hàng hoặc mặt hàng ổn định và nhận diện được, có đơn giá cao. Khi thực GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 11 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp hiện doanh nghiệp phải biết được các đơn vị hàng hóa bán ra thuộc những lần mua nào và tìm đơn giá của lần mua đó để xác định giá trị hàng đã xuất trong kỳ. Phương pháp này có ưu điểm là thuận lợi cho kế toán trong việc tính giá hàng và cho kết quả tính toán chính xác nhất trong các phương pháp. Tuy nhiên, phương pháp này chỉ phù hợp với các doanh nghiệp có ít mặt hàng, ít chủng loại hàng hóa, có thể phân biệt, chia tách thành nhiều thứ riêng rẽ và giá trị hàng bán không sát với giá thị trường. - Phương pháp bình quân gia quyền: Theo phương pháp này, giá vốn của từng loại hàng bán được tính theo giá trị trung bình của từng loại hàng tồn kho tương tự đầu kỳ và giá trị từng loại hàng đó được mua trong kỳ. Giá trị trung bình có thể được tính theo thời kỳ hoặc vào mỗi lần nhập một lô hàng về hoặc giá trung bình kỳ trước. Phương pháp này có ưu điểm là đơn giản, dễ thực hiện. Tuy nhiên, phương pháp này có độ chính xác không cao do những biến động của giá cả hàng hóa trên thị trường, đồng thời với việc tính giá đơn vị của hàng xuất bán cũng như giá trị hàng bán được tính và cuối kỳ nên không cập nhật trị giá vốn hàng bán ra, có thể gây ảnh hưởng đến tốc độ công tác quyết toán trong doanh nghiệp. - Phương pháp nhập trước xuất trước FIFO): Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng hóa được mua trước hoặc sản xuất trước thì được xuất trước, hàng hóa còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mua hoặc sản xuất gần thời điểm cuối kỳ. Theo phương pháp này thì giá trị hang xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập kho ở thời điểm đầy kỳ hoặc gần đầu kỳ, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho ở thời điểm cuối kỳ hoặc gần cuối kỳ còn tồn kho. Phương pháp này có ưu điểm là hàng tồn kho phản ánh trên bảng cân đối kế toán được đánh giá sát với giá thực tế tại thời điểm lập báo cáo. Nhược điểm là doanh thu hiện tại không phù hợp với chi phí hiện tại. - Phương pháp nhập sau xuất trước LIFO): Phương pháp này áp dụng dựa trên giả định là hàng tồn kho được mua sau hoặc sản xuất sau thì xuất trước và hàng tồn kho còn lại cuối kỳ là hàng tồn kho được mau hoặc sản xuất trước đó. Theo phương pháp này thì giá trị hàng xuất kho được tính theo giá của lô hàng nhập sau GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 12 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp hoặc gần sau cùng, giá trị của hàng tồn kho được tính theo giá của hàng nhập kho đầu kỳ hoặc gần đầu kỳ còn tồn kho. Ưu điểm: Phương pháp này đảm bảo nguyên tắc phù hợp trong kế toán và khi giá cả có xu hướng tăng lên thì doanhnghiệp có thể tạm hoãn trách nhiệm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp do chi phí lúc đó là cao nhất. Tuy nhiên, nhược điểm của phương pháp này là khi giá cả hàng hóa có xu hướng tăng lên nếu doanh nghiệp chạy theo việc mua hàng hóa nhập kho để tăng giá vốn nhằm hoãn trách nhiệm nộp thuế thu nhập doanh nghiệp có thể doanh nghiệp phải chịu chi phí bảo quản, lưu kho hàng hóa và giá trị hàng tồn kho được phản ánh thấp hơn giá trị của nó nên tài sản bị đánh giá thấp hơn giá trị thực tế. 1.2.2. Kế toán bán hàng theo chế đ kế toán doanh nghi p hi n hành (Quyết đị 48/2006/QĐ – BTC) 1.2.2.1. Ch ng t kế toán s dụng Tùy theo từng hình thức, phương thức bán hàng mà kế toán bán hàng sử dụng các chứng từ kế toán sau: + Phiếu thu (Mẫu số 01 – TT): Dùng để xác định số tiền thực tế nhập quỹ, làm căn cứ để thủ quỹ thu tiền, ghi sổ quỹ, sổ các khoản thu liên quan. Phiếu thu do kế toán lập thành ba liên đặt giấy than viết một lần). Một liên thủ quỹ giữ lại để ghi sổ quỹ, một liên giao cho người nộp tiền, một liên lưu nơi lập phiếu. Cuối ngày, toàn bộ phiếu thu kèm theo chứng từ gốc được chuyển cho kế toán để ghi sổ kế toán. Nếu là thu ngoại tệ, kế toán phải ghi rõ tỷ giá, đơn giá tại thời điểm nhập quỹ để tính ra tổng số tiền theo đơn vị đồng tiền ghi sổ. + Phiếu xuất kho kiêm vận chuyển nội bộ (Mẫu số 03 PXK – 3LL): Dùng để theo dõi số lượng hàng hóa di chuyển từ kho này đến kho khác trong nội bộ dơn vị hoặc đến các đơn vị nhận hàng ký gửi, hàng đại lý…là căn cứ để thủ kho ghi vào Thẻ kho, kế toán ghi sổ chi tiết. Phiếu này do phòng cung ứng lập thành ba liên: liên 1 và liên 2 chuyển cho thủ kho xuất để ghi Thẻ khovà chuyển liên 1 cho phòng kế toán, liên 3 giao cho bên nhận hàng. + H đơn trị tăn (Mẫu số 01 GTKT – 3LL): Là hóa đơn sử dụng cho các DN tính thuế GTGT theo phương pháp khấu trừ , bán hàng hóa dịch vụ với số lượng lớn. Hóa đơn này do người bán hàng lập khi bán hàng hóa, cung cấp dịch GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 13 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A Khoa Kế toán – Kiểm toán Khóa luận tốt nghiệp vụ. Mỗi số hóa đơn được lập cho những hàng hóa, dịch vụ có cùng thuế suất. Trên hóa đơn ghi r tên, địa chỉ, mã số thuế của bên bán hàng và bên mua hàng, hình thức thanh toán, tên hàng hóa…Hóa đợn GTGT được lập thành ba liên: liên 1 lưu, liên 2 giao khách hàng và liên 3 dùng thanh toán. Và khi viết hóa đơn phải đặt giấy than viết một lần in sang các liên có cùng nội dung. Hóa đơn nào viết sai phải gạch chéo toàn bộ tờ hóa đơn và không được xé bỏ tờ hóa đơn đó đi. + H đơn n h n (Mẫu số 02 – 3LL): Là hóa đơn sử dụng cho các doanh nghiệp tính thuế GTGT theo phương pháp trực tiếp. Hóa đơn này cũng được lập thành ba liên như hóa đơn GTGT. + H đơn n (s dụng cho máy tính ti n – Mẫu số 07 – MTT) + Phiếu xuất kho (Mẫu số 02 – VT): Dùng để theo d i lượng hàng hóa xuất kho cho các đơn vị khác hoặc cho các bộ phận sử dụng trong đơn vị, làm căn cứ để hạch toán chi phí kinh doanh. Phiếu xuất kho được lập thành ba liên, trong đó: liên 1 được lưu ở bộ phận lập phiếu, liên 2 do thủ kho giữ để ghi vào Thẻ kho sau đó chuyển về phòng kế toán, liên 3 giao cho người nhận hàng hóa. + Bảng thanh toán hàn đ i lý ký g i (Mẫu số 01 – BH): Phản ánh tình hình thanh toán đại lý (ký gửi) giữa đơn vị có hàng và đơn vị nhận bán hàng. Là chứng từ để đơn vị có hàng và đơn vị nhận đại lý, ký gửi thanh toán tiền và ghi sổ kế toán. + Biên bản kiểm nghiệm (Vật tư, sản phẩm, hàng hóa – Mẫu số 03 – VT): Xác định số lượng, quy cách, chất lượng vật tư, sản phẩm, hàng hóa trước khi nhập kho, làm căn cứ để quy trách nhiệm trong thanh toán và bảo quản. + Biên bản kiểm kê vật tư, sản phẩm, hàng hóa (Mẫu số 05 – VT): xác định số lượng, chất lượng và giá trị sản phẩm, vật tư, hàng hóa có ở kho tại thời điểm kiểm kê, làm căn cứ xác định trách nhiệm trong việc bảo quản, xử lý vật tư, sản phẩm, hàng hóa thừa, thiếu và ghi vào sổ kế toán. 1.2.2.2. Tài khoản s dụng  Tài kho n 511 – “ bán hàng và cung c p dịch v ” Tài khoản này dùng để phản ánh doanh thu bán hàng và cung cấp dịch vụ của doanh nghiệp trong kỳ. GVHD: Ths Lưu Thị Duyên. 14 SV: Vũ Thị Hoa – K8CK9A