Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
H
Lêi nãi ®Çu
iÖn nay, trong xu thÕ ®æi míi cña ®Êt níc, nªn kinh tÕ thÞ ttrêng ®· vµ ®ang
më ra nhiÒu c¬ héi còng nh nhiÒu th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp.
§Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng lín m¹nh, ph¸t triÓn, ®ßi hái c¸c doanh
nghiÖp ph¶i chó träng ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tõ khi bá
ra vèn cho ®Õn khi thu ®îc vèn vÒ, tiÕt kiÖm chi phÝ vµ thu ®îc lîi nhuËn cao ®Ó
®¶m b¶o bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra, thùc hiÖn nghÜa vô víi nhµ níc, c¶i thiÖn
®êi sèng cho ngêi lao ®éng vµ thùc hiÖn t¸i s¶n xuÊt më réng, kh«ng ngõng
ph¸t triÓn.
X©y dùng lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ lín cña nÒn kinh tÕ quèc d©n,
®ãng vai trß chñ chèt ë kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¸ng t¹o nªn c¬ së vËt
chÊt kü thuËt vµ tµi s¶n cè ®Þnh. S¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng cã tÝnh chÊt
kinh tÕ, kü thuËt, v¨n hãa, nghÖ thuËt vµ x· héi tæng hîp. Do ®ã c¸c c«ng tr×nh
x©y dùng cã t¸c ®éng quan träng ®èi víi tèc ®é t¨ng trëng kinh tÕ vµ ®Èy m¹nh
ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, gãp phÇn ph¸t triÓn v¨n hãa vµ nghÖ thuËt kiÕn
tróc, m«i trêng sinh th¸i.
Hµng n¨m ngµnh x©y dùng c¬ b¶n thu hót gÇn 30% tæng vèn ®Çu t cña c¶ níc. Víi nguån vèn ®Çu t lín nh vËy cïng víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña ngµnh lµ
thêi gian thi c«ng kÐo dµi vµ thêng trªn quy m« lín. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ lµm
sao qu¶n lý vèn tèt, cã hiÖu qu¶ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vµ l·ng phÝ
trong qu¸ tr×nh thi c«ng, gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh, t¨ng tÝnh canh tranh cho
doanh nghiÖp.
MÆc kh¸c trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn t¹o
tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n cïng h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Muèn h¹ gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕt kiÖm tèi ®a c¸c chi phÝ
phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã. Song yªu cÇu ®Æt ra lµ còng ph¶i tháa m·n
chÊt lîng. §Ó ®¹t ®îc ®iÒu ®ã, cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ ®îc thùc
hiÖn mét c¸ch ®ång bé trong doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ® îc
c¸c nhµ s¶n xuÊt quan t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng.
Chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ c¬ së t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, nÕu
h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh ® îc tÝnh ®óng,
tÝnh ®ñ, kÞp thêi gióp cho doanh nghiÖp tÝnh to¸n ®îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh. §ång thêi cã nh÷ng biÖn phÊp nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp .
NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua thêi gian nghiªn cøu lý
luËn trong trêng häc vµ thêi gian ng¾n t×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n t¹i
c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng, em
®· chän ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng
vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng ”
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Khãa luËn tèt nghiÖp gåm cã 3 phÇn:
PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n .
PhÇn 2: T×nh h×nh c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn
h¹ tÇng.
PhÇn 3: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng
c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng.
Do thêi gian thùc tËp vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn trong khãa luËn nµy
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®îc sù chØ b¶o, gãp ý cña
c¸c thÇy c« gi¸o.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS §oµn Xu©n Tiªn, c¸c c« chó phßng
tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng ty x©y dùng sè 19 ®· gióp em hoµn thµnh khãa luËn tèt
nghiÖp nµy.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn 1
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh
doanh x©y dùng c¬ b¶n
I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n
t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n.
X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh c«ng nghiÖp
nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Còng nh c¸c nµnh kh¸c, sau
nh÷ng n¨m thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ngµy mét
thÝch nghi vµ ph¸t triÓn ®îc §¶ng, nhµ níc quan t©m h¬n.
Lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt nhng s¶n phÈm ngµnh x©y dùng c¬ b¶n l¹i
mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt so víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c.
ChÝnh v× vËy mµ tæ chøc hËchto¸n ë doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¶i dùa trªn
nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã.
1. §Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p:
- S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu
phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi vµ ph©n t¸n … Do vËy, tr íc khi tiÕn hµnh x©y l¾p, s¶n phÈm dù ®Þnh ®Òu ph¶i qua c¸c kh©u tõ dù ¸n ®Õn dù
to¸n c«ng tr×nh. Trong suèt qu¸ tr×nh x©y l¾p ph¶i lÊy gi¸ dù to¸n lµm th íc ®o kÓ c¶
vÒ mÆt gi¸ trÞ lÉn kü thuËt.
- S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng thÓ nhËp kho mµ ®îc tiªu thô ngay theo
gi¸ dù to¸n hay gi¸ tháa thuËn víi chñ ®Çu t (gi¸ ®Êu thÇu), do vËy tÝnh to¸n chÊt lîng hµng hãa cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®îc thÓ hiÖn râ.
- S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt vµ ph©n bè trªn nhiÒu vïng l·nh
thæ, cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh m¸y mãc, lao ®éng, vËt t,… ®Òu ph¶i chuyÓn
theo ®Þa ®iÓm cña c«ng tr×nh x©y l¾p. ®Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c s¶n xuÊt cã
tÝnh lu ®éng cao vµ thiÕu æn ®Þnh, ®ång thêi g©y nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p cho c«ng
t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Thêi gian sö dông s¶n phÈm l©u dµi ®ßi hái chÊt lîng c«ng tr×nh ph¶i ®¶m
b¶o. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®îc tæ chøc tèt, cho chÊt lîng s¶n
phÈm ®¹t nh dù to¸n thiÕt kÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc bµn giao c«ng tr×nh, ghi nhËn
doanh thu vµ håi vèn.
2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p
Ho¹t ®éng x©y l¾p ®îc diÔn ra diÔn ra díi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thiÕu tÝnh æn
®Þnh, lu«n biÕn ®æi theo ®Þa ®iÓm vµ giai ®o¹n thi c«ng. Do vËy, doanh nghiÖp cÇn
lùa chän ph¬ng ¸n tæ chøc thi c«ng thÝch hîp (kho¸n thi c«ng …)
Chu kú s¶n xuÊt kÐo dµi, do vËy tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý, ®Èy nhanh tiÕn ®é thi
c«ng lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt rñi ro vµ ø ®äng vèn trong ®Çu
t kinh doanh.
S¶n xuÊt x©y l¾p ph¶i diÔn ra ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh hëng lín cña ®iÒu kiÖn
tù nhiªn. Do vËy, s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p rÊt dÔ x¶y ra c¸c kho¶n thiÖt h¹i.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p
Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p nãi
trªn phÇn nµo chi phèi c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi chung
vµ kÕ to¸n trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng.
KÕ to¸n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i ®îc ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ, do
®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n cña
h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c¸c nhãm c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cô thÓ, nh»m th êng
xuyªn so s¸nh, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. Qua ®ã xem xÐt nguyªn
nh©n vît kÕ ho¹ch, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh.
§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh, c¸c giai ®o¹n
c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, c¸c khèi lîng x©y l¾p cã tÝnh dù to¸n riªng ®· hoµn thµnh.
tõ ®ã x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ cho thÝch hîp. Ph¬ng ph¸p tÝnh trùc tiÕp, ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, ph¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph¬ng ph¸p tû lÖ.
§Ó cã thÓ so s¸nh, kiÓm tra chi phÝ, s¶n xuÊt x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh víi dù
to¸n chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p ®· ®îc lËp th× dù to¸n chi phÝ thêng ®îc lËp theo
tõng h¹ng môc chi phÝ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ m¸y thi c«ng …
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p c«ng t¸c kÕ to¸n võa
ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¶nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ ghi chÐp tÝnh to¸n
®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm võa thùc hiÖn phï hîp víi ngµnh nghÒ
chøc n¨ng cña m×nh cung cÊp th«ng tin vµ sè liÖu chÝnh x¸c phôc vô cho qu¶n lý
doanh nghiÖp.
II. C¬ së lý luËn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n
1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh s¶n xuÊt c¬ b¶n.
1.1- Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt.
Còng nh c¸c nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, doanh nghiÖp x©y l¾p x©y dùng
muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm x©y l¾p th× tÊt yÕu ph¶i cã ba yÕu
tè c¬ b¶n ®ã lµ:
- T liÖu lao ®éng (Nhµ xëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh kh¸c).
- §èi tîng lao ®éng (nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu …).
- Søc lao ®éng: lao ®éng cña con ngêi.
C¸c yÕu tè nµy tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, h×nh thµnh nªn ba lo¹i chi phÝ
t¬ng øng. §ã lµ chi phÝ vÒ sö dông t liÖu lao ®éng, chi phÝ vÒ ®èi tîng lao ®éng vµ
chi phÝ vÒ søc lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn vÒ s¶n xuÊt hµng hãa, c¸c chi phÝ nµy ® îc
biÓu hiÖn díi d¹ng gi¸ trÞ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
Nh vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n lµ
toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng vµ lao ®éng vËt hãa ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
vµ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Tuy nhiªn, ®Ó hiÓu ®óng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi
tiªu. Chi phÝ lµ kh¸i niÖm cã ph¹m vi réng h¬n chi tiªu. Kh¸i niÖm chi phÝ g¾n liÒn
víi kú h¹ch to¸n, lµ nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
quan ®Õn khèi lîng s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú
h¹ch to¸n nã kh«ng ®ång nhÊt hoµn toµn víi chØ tiªu.
Chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn cña c¸c lo¹i vËt t tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh
nghiÖp, bÊt kÓ nã ®îc dïng vµo môc ®Ých g×. Chi tiªu cã thÓ lµ chi phÝ nÕu nh khi
mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay vµo s¶n xuÊt kinh doanh nh ng sÏ lµ kh«ng ph¶i
lµ chi phÝ nÕu mua vÒ nhËp kho cha sö dông ngay trong kú.
Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nhng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n
xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng kú tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú
hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®¬n vÞ x©y l¾p , chi
phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu
cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng
chØ c¨n cø vµo sè liÖu tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i theo dâi, dùa vµo sè liÖu cña
tõng lo¹i chi phÝ.
1.2- Ph©n lo¹i chi phÝ.
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c yÕu tè chi phÝ lµ
hÕt søc quan träng. Khi c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp ®Æt ra kh«ng ®îc thùc hiÖn
triÖt ®Ó hoÆc khi doanh nghiÖp muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña vèn ®Çu t th×
qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®îc bé phËn nµo kh«ng hiÖu qu¶, bé phËn
nµo cÇn më réng quy m« ®Ó cã kÕ ho¹ch thu hÑp chi phÝ hay t¨ng cêng c¸c kho¶n
chi phÝ nµy. Nh vËy, ®Ó qu¶n lý tèt, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ, yªu cÇu
kh¸ch quan ®Æt ra lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ thµnh tõng nhãm riªng theo nh÷ng tiªu
thøc nhÊt ®Þnh. Mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ®¸p øng ®îc Ýt nhiÒu cho môc ®Ých qu¶n lý
vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n, kiÓm tra kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh ë nh÷ng gãc ®é kh¸c
nhau.
1.2.1- Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè:
§Ó phôc vô cho viÖc t©p hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu
®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ
®îc ph©n theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh
møc vèn lu ®éng còng nh viÖc lËp kiÓm tra, ph©n tÝch dù to¸n, chi phÝ. Theo quy
®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p bao gåm c¸c
yÕu tè sau:
1.2.2- Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ cña chi phÝ vµ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt .
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai lo¹i ®ã lµ: Chi
phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. Trong ®ã:
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh ®éc lËp (Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp).
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc phôc vô qu¶n lý,
do ®ã kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng cô thÓ. Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ chi phÝ
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
cã liªn quan vÒ qu¶n lý cña doanh nghiÖp nh tr¶ l¬ng cho bé m¸y doanh nghiÖp,
khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho qu¶n lý doanh nghiÖp.
- Do mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c ®éng kh¸c nhau ®Õn khèi l îng, chÊt lîng
c«ng tr×nh nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo híng ph©n tÝch ®Þnh râ chi phÝ trùc tiÕp,
chi phÝ gi¸n tiÕp cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña chi
phÝ nh»m t×m ra biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp n©ng cao hiÖu qu¶
sö dông vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2.3- Ph©n tÝch chi phÝ theo kho¶n môc phÝ:
Theo c¸ch ph©n tÝch nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong
s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ
bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ
néi dung kinh tÕ nh thÕ nµo.
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ cña ®¬n vÞ x©y l¾p cã thÓ lµ c¸c h¹ng môc c«ng
tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng môc c«ng tr×nh. Ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n
x©y dùng c¬ b¶n, dù to¸n ®îc lËp theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, h¹ng môc chi phÝ.
V× vËy, trong ®¬n vÞ x©y l¾p chñ yÕu sö dông ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n môc.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ bao gåm nh÷ng kho¶n môc sau:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy mçi lo¹i chi phÝ thÓ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña chi
phÝ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ. §ång thêi lµ
®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh hëng cña c¸c nh©n tè kh¸c nhau vµo gi¸ thµnh
s¶n phÈm, phôc vô c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ngoµi ra, trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng cßn ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ
thuéc s¶n xuÊt kinh doanh phô, c¸c chi phÝ thuéc quü xÝ nghiÖp vµ c¸c nguån kinh
phÝ kh¸c nhau. C¸c chi phÝ nµy sÏ ®îc tËp hîp l¹i vµ phôc vô cho ®èi tîng nµo, môc
®Ých nµo sÏ ®îc ph©n bæ cho ®èi tîng ®ã, môc ®Ých ®ã.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p, ph¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong
x©y dùng c¬ b¶n lµ dù to¸n ®îc lËp cho tõng ®èi tîng x©y l¾p nªn ph¬ng ph¸p ph©n
lo¹i ®îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬
b¶n.
2.1- Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt:
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ
s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao
phÝ, ®Ó ®¸nh gi¸ ®îc chÊt lîng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp chi phÝ
bá ra ph¶i ®îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Quan hÖ so
s¸nh nµy h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm “gi¸ thµnh s¶n phÈm”.
Theo quan ®iÓm kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn nay, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn
quan ®Õn khèi lîng c«ng t¸c, s¶n phÈm vµ lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh.
Theo hÖ thèng kÕ to¸n Ph¸p ban hµnh vµo n¨m 1982, gi¸ thµnh ®îc bao gåm:
gi¸ mua nguyªn vËt liÖu tiªu hao, chi phÝ trùc tiÕp s¶n xuÊt, chi phÝ gi¸n tiÕp cã thÓ
ph©n bæ hîp lÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm .
HÖ thèng nµy kh«ng cho phÐp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c lo¹i chi phÝ nh :
chi phÝ tµi chÝnh, chi phÝ su tÇm, ph¸t triÓn, c¸c chi phÝ qu¶n lÝ chung. ChØ cã nh÷ng
chi phÝ nµo trùc tiÕp tham gia vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm míi tÝnh vµo gi¸ thµnh. §¶m
b¶o ®îc tÝnh kh¸ch quan vµ tÝnh chÝnh x¸c cña chi tiªu gi¸ thµnh.
MÆc dï ë nh÷ng níc kh¸c nhau, nh×n tõ gãc ®é riªng cã c¸c c¸ch hiÓu vÒ gi¸
thµnh kh¸c nhau nhng cã thÓ hiÓu chung lµ: Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
c¸c chÝ phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét khèi l îng s¶n phÈm hoµn
thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ mét bé phËn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p. S¶n
phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ kÕt cÊu c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n c«ng viÖc cã thiÕt kÕ vµ dù
to¸n riªng, cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh toµn bé, gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh
hoÆc c«ng tr×nh toµn bé lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña s¶n phÈm x©y l¾p.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ t«ng hîp ph¶n ¸nh chÊt l îng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp, kÕt qu¶ cña sö dông c¸c lo¹i vËt t , tµi
s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh
nghiÖp thùc hiÖn nh»m ®¹t môc ®Ých s¶n xuÊt ra khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi
møc chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh
hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
2.2.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p:
§Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch hãa gi¸ thµnh còng nh yªu
cÇu x©y dùng gi¸, gi¸ thµnh ®îc xem xÐt díi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n
kh¸c nhau. VÒ lý luËn còng nh thùc tÕ gi¸ thµnh ®îc chia thµnh nhiÒu lo¹i kh¸c
nhau.
2.2.1.C¨n cø vµo c¬ së tÝnh sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc chia thµnh: Gi¸
thµnh dù to¸n, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh thùc tÕ.
- Gi¸ thµnh dù to¸n(Z dt): Lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n, ®Ó h×nh thµnh khèi lîng
x©y l¾p c«ng tr×nh, ®îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ theo khung gi¸ quy ®Þnh ¸p dông
theo tõng vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph¬ng do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh.
Zdt = Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh – Lîi nhuËn ®Þnh møc
Trong ®ã:
+ Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ. §ång thêi còng lµm c¨n cø
®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ níc gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p. §©y lµ chi phÝ cho c«ng t¸c x©y dùng, l¾p r¸p c¸c cÊu kiÖn,
l¾p ®Æt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nã bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ chung vµ lîi
nhuËn ®Þnh møc.
+ Lîi nhuËn ®Þnh møc lµ chØ tiªu nhµ níc quy ®Þnh ®Ó tÝch luü cho x· héi do
ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¹o ra.
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch(Z kh): Lµ gi¸ thµnh x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn
cô thÓ ë mçi ®¬n vÞ x©y l¾p trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸ ¸p
dông trong ®¬n vÞ. Z kh s¶n phÈm x©y l¾p ®îc lËp dùa vµo chi phÝ néi bé cña doanh
nghiÖp x©y l¾p, vÒ nguyªn t¾c ®Þnh møc néi bé ph¶i tiªn tiÕn h¬n ®Þnh møc dù to¸n.
Nã lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong giai ®o¹n kÕ
ho¹ch, ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Z kh ®îc x¸c ®Þnh nh
sau:
Zkh = Zdt – Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch.
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Gi¸ thµnh thùc tÕ x©y l¾p (Z tt): Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ
mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó h×nh thµnh mét ®èi tîng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®îc x¸c
®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Z tt s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng chØ bao gåm nh÷ng
nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cßn bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh
kh«ng cÇn thiÕt nh: chi phÝ vÒ thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i, thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt, mÊt
m¸t, hao hôt vËt t…do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp.
VÒ nguyªn t¾c mèi quan hÖ gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh trªn ph¶i ®¶m b¶o nh sau:
Zdù to¸n ZKÕ ho¹ch ZThùc tÕ .
ViÖc so s¸nh Ztt víi Zdù to¸n cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh
nghiÖp trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c. ViÖc so s¸nh Z tt víi
Zkh cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tiÕn bé hay sù non yÕu cña doanh nghiÖp x©y l¾p trong
®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý b¶n th©n cña nã.
2.2.2- C¨n cø vµo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh.
Do dÆc ®iÓm cña ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n th× thêi gian s¶n
xuÊt s¶n phÈm kÐo dµi, khèi lîng s¶n phÈm lín nªn ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ta ph©n chia gi¸ thµnh lµm hai lo¹i: gi¸ thµnh hoµn chØnh vµ
gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh.
- Gi¸ thµnh hoµn chØnh: Lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh ®· hoµn chØnh ®¶m b¶o kü thuËt chÊt lîng, ®óng thiÕt kÕ vµ hîp ®ång bµn
giao, ®îc bªn chñ ®Çu t nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. ChØ tiªu nµy cho phÐp
chóng ta ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thi c«ng trän
vÑn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nhng l¹i kh«ng ®¸p øng kÞp thêi c¸c sè
liÖu cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong suèt
qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh. Do vËy, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ ®¶m b¶o chØ
®¹o s¶n xuÊt kÞp thêi, ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh x©y l¾p thùc tÕ.
- Gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh (gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ): Ph¶n ¸nh
gi¸ thµnh cña mét khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh
cho phÐp kiÓm kª kÞp thêi chi phÝ ph¸t sinh ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh cho thÝch hîp ë
nh÷ng giai ®o¹n sau, ph¸t hiÖn nguyªn nh©n g©y t¨ng gi¶m chi phÝ, tuy nhiªn chØ
tiªu nµy ph¶n ¸nh l¹i kh«ng toµn diÖn, chÝnh x¸c gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh.
Ngoµi ra trong x©y dùng c¬ b¶n cßn sö dông hai chØ tiªu gi¸ thµnh sau:
- Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: Lµ gi¸ do chñ ®Çu t ®a ra ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¨n cø
vµo ®ã tÝnh gi¸ thµnh cña m×nh (cßn gäi lµ gi¸ dù thÇu c«ng t¸c x©y l¾p). VÒ
nguyªn t¾c gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p chØ ®îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ dù to¸n. Nh vËy,
chñ ®Çu t míi tiÕt kiÖm ®îc vèn, h¹ thÊp c¸c chi phÝ lao ®éng x· héi gãp phÇn thóc
®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi.
- Gi¸ hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p: Lµ gi¸ dù to¸n x©y l¾p ghi trong hîp ®ång ®îc ký kÕt gia hai nhµ ®Çu t vµ doanh nghiÖp x©y l¾p, sau khi tháa thuËn nhËn thÇu.
§©y chÝnh lµ gi¸ cña doanh nghiÖp x©y l¾p th¸ng cuéc trong ®Êu thÇu vµ ®îc chñ
®Çu t tháa thuËn ký kÕt hîp ®ång giao nhËn.
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
ViÖc ¸p dông hai lo¹i gi¸ trªn lµ yÕu tè quan träng trong viÖc hoµn thiÖn c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng. Nã sö dông quan hÖ tiÒn hµng, t¹o ra sù mÒm
dÎo nhÊt ®Þnh trong mèi quan hÖ gi÷a chñ ®Çu t vµ doanh nghiÖp x©y l¾p, trong viÖc
®Þnh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p còng nh chñ ®éng trong kinh doanh, thÝch hîp víi c¬
chÕ thÞ trêng, c¹nh tranh lµnh m¹nh.
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ
kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n:
Ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p lµ sù thèng nhÊt hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh.
Trong ®ã chi phÝ thÓ hiÖn mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh thÓ hiÖn mÆt kÕt qu¶
s¶n xuÊt . Chóng ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
hãa. Nh vËy, vÒ b¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ gièng nhau nhng xÐt vÒ mÆt kh¸c,
chóng l¹i kh«ng cã sù thèng nhÊt víi nhau.
- VÒ lîng: Trong gi¸ thµnh bao gåm c¶ chi phÝ ph¸t sinh ë kú tríc vµ lo¹i trõ
chi phÝ ë kú nµy chuyÓn sang gi¸ thµnh kú sau.
- VÒ thêi gian: Trong gi¸ thµnh, c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë kú tríc l¹i ®îc
tÝnh vµo gi¸ thµnh kú nµy, cã nh÷ng chi phÝ ë kú nµy nhng kh«ng ®îc tÝnh vµo gi¸
thµnh kú nµy mµ chuyÓn sang kú sau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi phÝ s¶n
xuÊt chØ thèng nhÊt vÒ lîng trong trêng h¬p ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ù¬c hoµn thiÖn trong
kú tÝnh gi¸ thµnh hoÆc gi¸ trÞ khèi lîng x©y l¾p dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú b»ng
nhau.
- Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å
sau:
CPSX dë
CPSX ph¸t sinh trong
dang §K
kú
B
A
C
D
CPSX dë
dang CK
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
Qua s¬ ®å nµy ta thÊy: AC =l¾p
AB + BD – CD
Hay:
Tæng gi¸
thµnh s¶n
phÈm x©y
l¾p
=
Chi phÝ
s¶n xuÊt
dë dang
+
Chi phÝ
s¶n xuÊt
ph¸t sinh
trong kú
+
Chi phÝ
s¶n xuÊt
dë dang
cuèi kú
§Ó ph¶n ¸nh ®îc mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®ßi hái ph¶i h¹ch to¸n
chi phÝ s¶n xuÊt ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt ®ång thêi cßn vËn dông c¸c ph¬ng ph¸p kü thuËt
nh»m nªu ra mét sè c¸ch chÝnh x¸c nhÊt quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ kÕt qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh . §ã chÝnh lµ mèi quan hÖ gi÷a h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm .
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
4. Vai trß vµ nhiÖm vô tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n.
4.1.Vai trß:
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô
qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kiÓm
so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o ph¸t huy t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi
víi doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã sù tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸
thµnh. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸, tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n
xuÊt hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i l©u dµi cña doanh
nghiÖp.
Riªng ®èi víi ngµnh XDCB viÖc h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®ñ
gi¸ thµnh cµng trë nªn quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh bëi sù t¸c ®éng cña nh÷ng
®Æc ®iÓm nh gi¸ c¶ biÕn ®éng trong nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cña x©y dùng, nhu
cÇu c«ng nh©n kh¸c nhau, nhu cÇu x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh nhau. Th«ng qua chØ
tiªu gi¸ thµnh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®îc kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh,
thóc ®Èy sù s¸ng t¹o, t×m tßi ph¬ng ¸n gi¶i quyÕt c«ng viÖc cã hiÖu qu¶.
4.2.NhiÖm vô.
§Ó ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®îc nh÷ng yªu cÇu:
- Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt . TÝnh to¸n chÝnh x¸c, ph©n bæ kÞp thêi gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®èi t îng
tÝnh gi¸ thµnh .
- Ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc vµo c¸c ®èi tîng
tËp hîp chi phÝ, ¸p dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp.
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt liÖu, lao ®éng sö
dông m¸y, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n môc chi
phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc, ngoµi kÕ ho¹ch, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp
thêi.
- KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo tõng
h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
- Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh tÝnh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. KÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ vµ lËp
gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn.
- Víi c¸c yªu cÇu trªn, nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ:
- X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp
- X¸c ®Þnh ®óng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh
thÝch hîp.
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp. Quy ®Þnh tr×nh tù c«ng viÖc, ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi tîng, tõng s¶n
phÈm chi tiÕt.
III. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y
dùng c¬ b¶n.
1. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
1.1- §èi tîng vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn tËp hîp
nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c h¹ch
to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n phÈm vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ cña doanh
nghiÖp. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ më sæ chi
tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh s¶n xuÊt nãi
chung vµ trong kinh doanh x©y l¾p nãi riªng thêng c¨n cø vµo:
- §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm (viÖc s¶n xuÊt s¶n
phÈm lµ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, liªn tôc hay song song)
- Lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ( s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t)
- §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp .
- ®Æc ®iÓm tæ chc bé m¸y qu¶n lý (hay yªu cÇu qu¶n lý ).
- §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp
Tæ chøc s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp XDCB
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng so víi nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c nªn ®èi t îng kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt thêng ®îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, bé phËn thi c«ng hay ®¬n ®Æt
hµng.
Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay thêng tËp hîp chi phÝ theo
c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt vµ
quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi t îng h¹ch to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh phï hîp víi ®Æc ®iÓm
tæ chøc vµ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt c«ng t¸c chi phÝ. Tõ
kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tµi kho¶n, tæng hîp sè liÖu vµ ghi sæ chi tiÕt, sæ
tæng hîp ®Òu ph¶i lu«n lu«n b¸m s¸t ®èi tîng tËp hîp chi phÝ x¸c ®Þnh.
1.2 Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph¬ng ph¸p hay mét hÖ thèng
c¸c ph¬ng ph¸p ®îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ trong ph¹m vi giíi h¹n
cña ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trªn c¬ së ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ kÕ to¸n sÏ lùa chän ph¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi phÝ thÝch øng. Trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p cã nh÷ng ph ¬ng
ph¸p h¹ch to¸n (tËp hîp) chi phÝ s¶n xuÊt sau:
- Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng
tr×nh: Hµng th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. C¸c kho¶n
chi phÝ ®ã ®îc ph©n chia theo tæng sè kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ
cña ®èi tîng ®ã chÝnh lµ tæng sè chi phÝ ®îc tËp hîp cho tõng ®èi tîng kÓ tõ khi
khëi c«ng ®Õn hoµn thµnh.
- Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng: Chi phÝ ph¸t
sinh hµng th¸ng sÏ ®îc ph©n lo¹i theo ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng
hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ®îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ gi¸ thµnh
thùc tÕ. Ph¬ng ph¸p nµy ®îc sö dông trong trêng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt.
- Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng (c«ng tr×nh, ®éi thi
c«ng). Theo ph¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®îc tËp hîp theo tõng ®¬n vÞ thi
c«ng c«ng tr×nh.Trong tõng ®¬n vÞ ®ã, chi phÝ l¹i ®îc tËp hîp theo tõng ®èi tîng
chÞu phÝ nh h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh. Trªn thùc tÕ cã nh÷ng
chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, do vËy cÇn
ph¶i ph©n bæ chi phÝ theo tiªu thøc thÝch hîp (ph¬ng ph¸p ph©n bæ trùc tiÕp hoÆc
gi¸n tiÕp).
- Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ theo khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh. theo ph¬ng
ph¸p nµy, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong thêi kú nhÊt ®Þnh ®îc tËp hîp cho ®èi tîng
chÞu phÝ. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn thµnh lµ toµn bé chi
phÝ bá ra trong giai ®o¹n thi c«ng khèi lîng c«ng t¸c x©y l¾p ®ã
2. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt .
Chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p XDCB bao gåm nhiÒu lo¹ivµ cã néi dung
tÝnh chÊt kh¸c nhau, ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ còng kh¸c nhau, cho nªn viÖc
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù hîp
lý cã khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp thêi
®îc
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ thø tù c¸c c«ng viÖc nh»m tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®îc kÞp thêi theo tÝnh
chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh.
§èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gåm c¸c bíc sau:
- Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh,
h¹ng môc c«ng tr×nh.
- Bíc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã
liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi lîng
lao vô phôc vô.
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- Bíc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh cã liªn
quan theo tiªu thøc phï hîp.
- Bíc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú. Tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn
thµnh.
3. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Tríc ®©y, trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho doanh
nghiÖp cã thÓ lùa chän ph¬ng ph¸p kª khai thßng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú.
Ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn lµ ph¬ng ph¸p theo dâi mét c¸ch thêng
xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña c¸c lo¹i hµng tån kho vµ c¸c lo¹i
tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho.
Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch thêng
xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i hµng tån kho trªn c¸c lo¹i tµi
kho¶n t¬ng øng mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm
tra cuèi kú, x¸c ®Þnh läng tån kho thùc tÕ vµ lîng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh
doanh vµ môc ®Ých kh¸c.
HiÖn nay, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho trong doanh
nghiÖp x©y l¾p, kÕ to¸n chØ ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
3.1- Tµi kho¶n sö dông.
§Ó theo dâi t×nh h×nh chi phÝ thi c«ng c«ng tr×nh theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn, kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p thêng xuyªn dïng nh÷ng tµi kho¶n 6
(Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: TK621, TK622, TK623, TK627 …) vµ TK s¶n xuÊt
kinh doanh dë dang TK154.
- Tµi kho¶n 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ”:
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu sö dông
trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, thùc hiÖn dÞch vô,
lao vô cña doanh nghiÖp x©y l¾p.
- TK622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ”:
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸
tr×nh x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô. Chi phÝ lao ®éng
trùc tiÕp bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng thuéc qu¶n lý cña doanh
nghiÖp vµ lao ®éng thuª ngoµi theo tõng c«ng viÖc.
Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ vÒ l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn v¨n phßng, cña bé m¸y qu¶n lý
doanh nghiÖp hoÆc cña bé phËn b¸n hµng. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p kh«ng
h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy kho¶n tÝnh b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh phÝ
c«ng ®oµn tÝnh trªn quü l¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p.
- Tµi kho¶n 623 “ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng ”
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng
phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó
h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi trêng hîp doanh nghiÖp x©y l¾p
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng, võa
kÕt hîp b»ng m¸y.
§èi vèi nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y
th× kh«ng sö dông TK623 mµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n c¸c chi phÝ trùc tiÕp vµo c¸c
tµi TK621, TK622, TK627.
Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi TK623 kho¶n trÝch BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng
®oµn tÝnh trªn lîng c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng.
TK623 cã c¸c tµi kho¶n cÊp hai sau:
- TK6231: chi phÝ nh©n c«ng.
- TK6232: chi phÝ vËt liÖu.
- TK6233: chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
- TK6234: chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng.
- TK6237: chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
- TK6238: chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
- Tµi kho¶n 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung “.
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng tr×nh x©y dùng
gåm l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cho c«ng nh©n
trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi, khÊu
hao TSC§…
Bªn Nî : TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú.
Bªn Cã : KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo Tk 154.
Tµi kho¶n 627 ®îc më cho tõng ®èi tîng, tõng ho¹t ®éng, tõng ph©n xëng,
tõng bé phËn. Cuèi kú tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d.
- Tµi kho¶n 154 “ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ” .
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, phôc
vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, dÞch vô, lao vô
doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn.
Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 154 nh÷ng chi phÝ sau : chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, chi phÝ bÊt thêng, chi phÝ sù
nghiÖp.
Tµi kho¶n 154 ®îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 sau :
- TK 1541 : X©y l¾p.
- TK 1542 : S¶n phÈm kh¸c.
- TK 1543 : DÞch vô.
- TK 1544 : Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p.
3.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n.
3.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp thêng chiÕm tû träng lín (70% 80%) trong
chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p vµ bao gåm nhiÒu lo¹i nh : gi¸ trÞ thùc tÕ cña vËt
liÖu chÝnh,vËt liÖu kÕt cÊu, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, b¶o hé lao ®éng vµ phô tïng lao
®éng kh¸c … cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu kh«ng bao
gåm c¸c chi phÝ ®· tÝnh vµo m¸y thi c«ng hoÆc ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Gi¸ trÞ thùc tÕ ®îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nµy ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ cßn cã c¶ chi
phÝ thu mua vËn chuyÓn tõ n¬i mua vÒ n¬i nhËp kho vËt liÖu hoÆc xuÊt th¼ng ®Õn
n¬i c«ng tr×nh.
Trong XDCB còng nh c¸c ngµnh kh¸c vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh nµo ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã
trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc vµ sè lîng thùc tÕ ®· sö dông. Trêng hîp vËt liÖu liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ tæ chøc kÕ to¸n riªng ®îc th×
ph¶i ¸p dông ph¬ng ph¸p ph©n bæ ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan
theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp.
Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ
Tiªu thøc ph©n bæ cña
TØ lÖ (hÖ sè)
=
x
cho tõng ®èi tîng
tõng ®èi tîng
ph©n bæ
Tû lÖ (hÖ sè)
Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ
=
ph©n bè
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng
Khi mua nguyªn vËt liÖu vÒ cã thÓ ®îc nhËp kho hoÆc cã thÓ xuÊt th¼ng ra
c«ng tr×nh. Trêng hîp thi c«ng nhËn vËt t tõ kho vËt t cña doanh nghiÖp th× c¨n cø
vµo nhu cÇu s¶n xuÊt thi c«ng, ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu c¸c ®¬n vÞ sÏ xin lÜnh vËt
t sö dông sau khi ®îc c¸c cÊp phßng ban liªn quan xÐt duyÖt, phµng cung øng vËt t
lµm phiÕu xuÊt kho cho ®¬n vÞ sö dông.
Khi xuÊt vËt liÖu thñ kho sÏ ghi sæ thùc xuÊt cña cét trªn phiÕu xuÊt. Sau mçi
lÇn xuÊt vËt t, thñ kho ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trong phiÕu ghi sæ thùc xuÊt vµo thÎ
kho. Cuèi th¸ng thñ kho ph¶i ghi l¹i phiÕu cña ®¬n vÞ lÜnh, kiÓm tra ®èi chiÕu víi
thÎ kho vµ chuyÓn lªn phßng cung øng vËt t vµ phßng kÕ to¸n. Cuèi kú h¹ch to¸n
kiÓm kª sè vËt liÖu cßn l¹i n¬i s¶n xuÊt ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh cho
tõng ®èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
S¬ ®å 1.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
TK331,111,112,141
TK621
Mua vËt t kh«ng qua kho
TK154
KÕt chuyÓn CPNVL
cuèi kú
TK133
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo ® îc khÊu
trõ
TK152,153
XuÊt kho NVL cho SX
NhËp kho NVL kh«ng
Th«ng qua kÕt qu¶ h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu hao phÝ thùc tÕ theo tõng
sö tîng
dông chÞu
hÕt phÝ thêng xuyªn kiÓm tra ®èi chøng víi ®Þnh
n¬i ph¸t sinh, cho tõng ®èi
møc vµ dù to¸n ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng l·ng phÝ mÊt m¸t hoÆc kh¶ n¨ng tiÕt
kiÖm vËt liÖu, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n, ngêi chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó xö lý hoÆc khen thëng kÞp thêi nh»m phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y
l¾p.
3.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n c«ng
trùc tiÕp s¶n xuÊt thi c«ng c«ng tr×nh. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm c¶
kho¶n ph¶i tr¶ cho ngêi lao ®éng trong vµ ngoµi biªn chÕ vµ lao ®éng thuª ngoµi.
Trong kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh«ng bao gåm tiÒn l ¬ng c«ng
nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, tiÒn l¬ng c«ng nh©n x©y l¾p vµ vËn
chuyÓn ngoµi cù ly thi c«ng kh«ng bao gåm c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh
trªn quü l¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: ViÖc h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng ® îc tiÕn hµnh
theo tõng lo¹i c«ng nh©n viªn, theo tõng c«ng viÖc ®îc giao vµ cho tõng ®èi tîng
h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.
Theo dâi thêi gian lao ®éng ®îc tiÕn hµnh trªn b¶ng chÊm c«ng. C¸c chøng tõ
sau khi ®îc kiÓm ta x¸c nhËn ë ®éi s¶n xuÊt, c¸c phßng ban liªn quan ® îc chuyÓn
vÒ phßng kÕ to¸n. KÕ to¸n tiÒn l¬ng lÊy ®©y lµm c¬ së tÝnh l¬ng theo dâi trªn tµi
kho¶n chi phÝ liªn quan.
- H¹ch to¸n khèi lîng giao kho¸n: chøng tõ ban ®Çu sö dông ®Ó h¹ch to¸n lµ: “
Hîp ®ång giao kho¸n”. Hîp ®ång giao kho¸n ®îc ký trong tõng c«ng viÖc, theo
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ ®îc x¸c nh©n kÕt qu¶ råi chuyÓn vÒ phßng kÕ
to¸n lµm c¨n cø tÝnh l¬ng.
- TÝnh l¬ng, tr¶ l¬ng vµ tæng hîp ph©n bæ tiÒn l¬ng: Hµng th¸ng, c¨n cø vµo
b¶ng chÊm c«ng, hîp ®ång giao kho¸n vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c ®Ó lµm
chøng tõ thanh to¸n l¬ng vµ kiÓm tra viÖc tr¶ l¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. B¶ng
thanh to¸n l¬ng ®îc lËp hµng th¸ng theo tõng ®éi s¶n xuÊt, bé phËn thi c«ng vµ c¸c
phßng ban. ViÖc tæng hîp ph©n bæ l¬ng vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng
®Ó ®îc trªn “B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi”. Néi dung h¹ch to¸n lao
®éng tiÒn l¬ng ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TK111,112,334
TK622
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶ CNV
TK154
KÕt chuyÓn chi phÝ NC
trùc tiÕp
TK141
DuyÖt t¹m øng l ¬ng ®éi nhËn
¬ng
kho¸n, quyÕt to¸n l¬ng t¹m
øng cho ®éi
Mét trong nh÷ng yÕu tè khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng trong viÖc hoµn thµnh
nhiÖm vô ®îc giao vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ tiÒn l¬ng. §Ó ®¹t ®îc chøc n¨ng lµ
c«ng cô phôc vô cho s¶n xuÊt cho sù ®iÒu hµnh qu¶n lý lao ®éng tiÒn l ¬ng cã hiÖu
qu¶, kÕ to¸n cÇn ph¶i h¹ch to¸n tíi kho¶n môc chi phÝ nµy.
3.2.3. H¹ch to¸n kho¶n môc chi phÝ m¸y thi c«ng .
Chi phÝ vÒ sö dông m¸y thi c«ng lµ toµn bé chi phÝ vÒ sö dông m¸y ®Ó hoµn
thµnh khèi lîng x©y l¾p bao gåm: Chi phÝ khÊu hao c¬ b¶n, chi phÝ söa ch÷a lín,
chi phÝ söa ch÷a nhá, ®éng lùc tiÒn l¬ng thî ®iÒu khiÓn m¸y vµ chi phÝ kh¸c cña
m¸y thi c«ng.
Do ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña m¸y thi c«ng chia lµm hai lo¹i: Chi phÝ t¹m thêi
thêi (Lµ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc th¸o l¾p, ch¹y thö, vËn chuyÓn, di
chuyÓn m¸y phôc vô sö dông m¸y thi c«ng) vµ chi phÝ thêng xuyªn (Lµ nhu cÇu chi
phÝ hµng ngµy cÇn thiÕt cho viÖc sö dông m¸y thi c«ng bao gåm tiÒn khÊu hao thiÕt
bÞ, tiÒn thuª m¸y, nhiªn liÖu, l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n ®iÒu khiÓn m¸y).
Trong chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng kh«ng bao gåm c¸c kho¶n sau: c¸c kho¶n
tÝnh theo l¬ng cña c«ng nh©n sö dông m¸y, l¬ng c«ng nh©n vËn chuyÓn, ph©n phèi
vËt liÖu cho m¸y, chi phÝ trong thêi gian m¸y ngõng s¶n xuÊt, chi phÝ l¾p ®Æt lÇn
®Çu m¸y thi c«ng, chi phÝ sö dông m¸y trong s¶n xuÊt phô.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
§Ó h¹ch to¸n vµ x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông m¸y chÝnh x¸c, kÞp thêi cho c¸c ®èi
tîng sö dông chi phÝ, tríc hÕt ph¶i tæ chøc tèt kh©u h¹ch to¸n c«ng viÖc hµng ngµy
cña m¸y trªn phiÕu ho¹t ®éng cña xe, m¸y thi c«ng. PhiÕu nµy ¸p dông cho tÊt c¶
c¸c lo¹i xe lµm nhiÖm vô thi c«ng. §Þnh kú mçi xe ®îc ph¸t mét nhËt tr×nh m¸y,
ghi râ tªn m¸y, ®èi tîng phôc vô, khèi lîng hoµn thµnh, sè ca lao ®éng thùc tÕ…
Cuèi th¸ng chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n lµm c¨n cø ®Ó kiÓm tra, ph©n tÝch chi phÝ sö
dông m¸y vµ lµm c¨n cø tÝnh, x¸c ®Þnh chi phÝ sö dông m¸y vµ c¸c ®èi t îng x©y l¾p
cã liªn quan.
ViÖc h¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng phô thuéc vµo h×nh thøc sö dông m¸y thi
c«ng. Cã thÓ tæ chøc ®éi m¸y hoÆc giao m¸y thi c«ng chuyªn thùc hiÖn c¸c khèi l îng thi c«ng b»ng m¸y hoÆc giao m¸y thi c«ng cho c¸c ®èi t îng x©y l¾p hoÆc ®i
lµm thuª ngoµi m¸y thi c«ng.
- Trêng hîp ®¬n vÞ cã tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng vµ ph©n cÊp h¹ch to¸n
cho ®éi m¸y vµ tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n riªng:
Trêng hîp nµy m¸y thi c«ng thuéc tµi s¶n cña b¶n th©n doanh nghiÖp, doanh
nghiÖp cã thÓ tæ chøc ®éi, tæ chøc thi c«ng c¬ giíi chuyªn tr¸ch thi c«ng, khèi l îng
x©y l¾p b»ng m¸y trùc tiÕp thuéc doanh nghiÖp, c«ng trêng hoÆc ®éi x©y l¾p. H¹ch
to¸n chi phÝ sö dông m¸y trong trêng hîp nµy ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ m¸y ph¸t
sinh trong qu¸ tr×nh sö dông m¸y thi c«ng. Ho¹t ®éng cña ®éi thi c«ng c¬ giíi
chuyªn tr¸ch cã thÓ lµ ®¬n vÞ h¹ch to¸n néi bé. NÕu ®¬n vÞ nµy cã tÝnh to¸n l·i, lç
riªng th× cã thÓ tiÕn hµnh ph¬ng thøc b¸n lao vô cho c¸c bé phËn thi c«ng kh¸c
cña doanh nghiÖp.
H¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y vµ tÝnh gi¸ thµnh ca m¸y thùc hiÖn trªn
TK154, c¨n cø vµo gi¸ thµnh ca m¸y (theo gi¸ thµnh thùc tÕ hoÆc gi¸ kho¸n néi bé)
TK621
MTCtr×nh); tuúTK623
TK152,153,142,111,11
cung
cÊp cho c¸c ®èi tîng2 x©y l¾p
(c«ng tr×nh, h¹ngTK154
môc c«ng
theo ph¬ng thøc tæ chøc c«ng t¸c h¹ch to¸n vµ mèi quan hÖ gi÷a ®éi m¸y thi c«ng vµ ®¬n
vÞ x©y, l¾p c«ng
Tr×nhvô
tù MTC
h¹ch to¸n
thÓ nhCPNVL
sau:
KÕtcô
chuyÓn
Chi phÝ MTC
XuÊt tr×nh.
NVL phôc
S¬ ®å 1.3: H¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng.
TK334,338
( Trêng hîp ®¬n vÞ cã m¸y thi c«ng riªng)
TK622
L¬ng c«ng nh©n ®iÒu
KÕt chuyÓn CPNC
khiÓn MTC
TK214
TK627
KhÊu hao
KÕt chuyÓn chi phÝ
TK338,152,153
Chi phÝ chung
TK133
ThuÕ GTGT ®Çu vµo
® îc khÊu trõ
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
chung
Ngoµi ra nÕu doanh nghiÖp thùc hiÖn theo ph¬ng thøc b¸n lao vô m¸y lÉn
nhau gi÷a c¸c bé phËn trong néi bé th× phÇn doanh thu ®îc h¹ch to¸n vµo TK512
“Doanh thu néi bé”.
- Trêng hîp ®¬n vÞ kh«ng tæ chøc ®éi m¸y thi c«ng riªng biÖt hoÆc cã ®éi m¸y
thi c«ng riªng biÖt nhng kh«ng tæ chøc kÕ to¸n riªng cho ®éi m¸y thi c«ng th× toµn
bé chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng sÏ ®îc tæ chøc nh sau:
- Trêng hîp ®¬n vÞ ®i thuª m¸y.
Trêng hîp nµy m¸y thi c«ng kh«ng thuéc tµi s¶n cña doanh nghiÖp. Cã thÓ xÈy
ra c¸c trêng hîp sau:
+ ChØ thuª m¸y thi c«ng kh«ng thuª nh©n c«ng ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y.
§¬n vÞ ®i thuª m¸y ph¶i tr¶ cho ®¬n vÞ cho thuª mét kho¶n tiÒn theo ®Þnh møc quy
®Þnh kÌm theo hîp ®ång ( gåm cã khÊu hao theo ®¬n gi¸ ca m¸y céng víi tû lÖ dÞnh
møc vÒ chi phÝ qu¶n lý xe m¸y). §¬n vÞ còng tù h¹ch to¸n chi phÝ sö dông m¸y.
+ Trêng hîp thuª m¸y theo khèi lîng c«ng viÖc. Bªn thuª m¸y chØ ph¶i tr¶
tiÒn cho bªn cho thuª theo ®¬n gi¸ tháa thuËn víi c«ng viÖc ®· hoµn thµnh. Néi
dung h¹ch to¸n ph¶n ¸nh theo s¬ ®å sau:
S¬ ®å1.5: H¹ch to¸n chi phÝ m¸y thi c«ng
(Trêng hîp ®¬n vÞ thuª m¸y)
TK111,112,331
TK623 (6237)
Thanh to¸n tiÒn thuª m¸y
TK154
KÕt chuyÓn chi phÝ MTC
thuª ngoµi
TK133
ThuÕ GTGT ®Çu vµo
îc khÊu
trõ chung.
3.2.4- H¹ch to¸n chi ®phÝ
s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n môc chi phÝ trùc tiÕp phôc vô cho s¶n
xuÊt cña ®éi c«ng tr×nh x©y dùng nhng kh«ng ®îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng
cô thÓ. Chi phÝ nµy bao gåm l¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ®éi cïng víi c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c. Nh÷ng chi phÝ
kh¸c thêng kh«ng x¸c ®Þnh ®îc vµ cã nh÷ng chi phÝ kh«ng lêng tríc ®îc nh chi phÝ
20