Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi më ®Çu
Bê biÓn níc ta ch¹y dµi tõ B¾c xuèng Nam, nhiÒu c¶ng lín nhá ¨n s©u vµo ®Êt
liÒn, hÖ thèng s«ng ngßi dµy ®Æc lµ u ®·i cña thiªn nhiªn giµnh cho ViÖt Nam ®Ó
ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ biÓn vµ giao th«ng vËn t¶i thuû. MÆt kh¸c, víi chÝnh s¸ch
më cöa héi nhËp víi nÒn kinh tÕ cña §¶ng vµ Nhµ níc ®· t¹o ra nh÷ng c¬ héi
cho ngµnh tµu thuû ViÖt Nam.Thùc tÕ cho thÊy, ngµnh c«ng nghiÖp s¶n xuÊt m¸y
mãc thiÕt bÞ cña ViÖt Nam cha ®ñ kh¶ n¨ng ®¸p øng cho nh÷ng dù ¸n ®ãng tµu
lín cã chÊt lîng cao, Nhµ níc cho phÐp c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh xuÊt
nhËp khÈu trùc tiÕp, nhËp khÈu mÆt hµng thiÕt bÞ thuû tõ níc ngoµi phôc vô cho
nhu cÇu trong níc. §ãng vai trß lµ trung t©m trung gian ph©n phèi, c¸c ®¬n vÞ
nhËp khÈu mÆt hµng nµy tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng kinh doanh nh»m ®¹t môc tiªu
doanh sè, lîi nhuËn, thÞ phÇn th«ng qua tho¶ m·n yªu cÇu cña kh¸ch hµng ®ång
thêi ®ãng gãp vµo sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp tµu thuû ViÖt Nµm vµ
nÒn kinh tÕ ViÖt Nam .
Lµ mét doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i nhËp khÈu c¸c lo¹i m¸y mãc, thiÕt
bÞ thuû tõ níc ngoµi vµ ph©n phèi cho c¸c c«ng ty, doanh nghiÖp trong níc,
trung t©m th¬ng m¹i xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ thuû míi võa thµnh lËp, song trong
thêi gian võa qua trung t©m ®· ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu ®¸ng kÓ.Tuy nhiªn, sù
t¨ng lªn nhanh chãng vÒ sè lîng còng nh quy m« cña c¸c doanh nghiÖp trong
lÜnh vùc cung cÊp thiÕt bÞ thuû, ®· ®Æt trung t©m ®øng tríc sù c¹nh tranh gay g¾t
cña thÞ trêng. §iÒu nµy, ®ßi hái Trung t©m ph¶i cã nç lùc vµ nh÷ng bíc ®i ®óng
®¾n nh»m duy tr× vµ kh«ng ngõng më réng ho¹t ®éng kinh doanh. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò nµy trong qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i trung t©m, t«i ®·
m¹nh d¹n lùa chän ®Ò tµi :
“Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña Trung
t©m th¬ng m¹i vµ xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ thuû”
Môc ®Ých cña ®Ò tµi lµ: trªn c¬ së ph©n tÝch ®¸nh gi¸ thùc tr¹ng ,hiÖu qu¶ kinh
doanh cña Trung t©m trong thêi gian võa qua ®Ó ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m
gãp phÇn n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ kinh doanh cña Trung t©m trong thêi gian
tíi
Víi môc ®Ých nh vËy kÕt cÊu cña ®Ò tµi ngoµi lêi nãi ®Çu vµ kÕt luËn cßn bao
gåm 3 phÇn
PhÇn I : Mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp
th¬ng m¹i.
PhÇn II : Ph©n tÝch thùc tr¹ng, hiÖu qu¶ kinh doanh cña Trung t©m th¬ng m¹i vµ
xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ thuû.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn III: Mét sè biÖn ph¸p nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña Trung t©m
th¬ng m¹i vµ xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ thuû.
Trong kho¶ng thêi gian cã h¹n mÆc dï ®· cè g¾ng hÕt søc nhng víi tr×nh ®é cã
h¹n vµ møc ®é hiÓu biÕt thùc tÕ cßn cha s©u, bµi viÕt kh«ng thÓ tr¸nh khái nh÷ng
thiÕu sãt.T«i rÊt mong nhËn ®îc nh÷ng ý kiÕn ®ãng gãp quý b¸u cña thÇy c«, vµ
c¸c c« chó, anh chÞ cña Trung t©m th¬ng m¹i vµ xuÊt nhËp khÈu thiÕt bÞ thuû ®Ó
hoµn thiÖn ®Ò tµi. Cuèi cïng t«i xin ch©n thµnh c¶m ¬n gi¶ng viªn TrÇn v¨n
B·o vµ c¸c c« chó, c¸c anh chÞ t¹i Trung t©m th¬ng m¹i vµ xuÊt nhËp khÈu thiÕt
bÞ thuû ®· gióp em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp tèt nghiÖp nµy.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
PhÇn I
mét sè vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ hiÖu qu¶
kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i .
I. Kh¸i niÖm vµ b¶n ch¸t hiÖu qu¶ kinh doanh.
1.Quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh.
Ngµy nay khi ®Ò cËp ®Õn kh¸i niÖm hiÖu qu¶ th× ngêi ta vÉn cha cã mét
kh¸i niÖm thèng nhÊt. Bëi v×, ë mçi lÜnh vùc mçi gi¸c ®é kh¸c nhau ngêi ta
l¹i cã c¸ch nh×n kh¸c nhau, cã c¸c tiªu chuÈn kh¸c nhau vÒ hiÖu qu¶. Th«ng
thêng khi nãi ®Õn mét lÜnh vùc nµo ®ã, th× hiÖu qu¶ cña lÜnh vùc ®ã ®îc g¾n
tªn lÜnh vùc vµo sau tõ hiÖu qu¶, vÝ dô nh ë lÜnh vùc kinh tÕ th× cã hiÖu qu¶
kinh tÕ, ë lÜnh vùc x· héi th× cã hiÖu qu¶ x· héi... §Ó hiÓu râ h¬n vÒ vÊn ®Ò
nµy th× chóng ta cã thÓ xem xÐt vÊn ®Ò hiÖu qu¶ trªn hai gi¸c ®é vÜ m« vµ vi
m«:
+ ë tÇm vÜ m«
Kinh tÕ, chÝnh trÞ, x· héi lµ ba lÜnh vùc c¬ b¶n cña bÊt cø mét quèc gia nµo, t¬ng øng víi ba lÜnh vùc ®ã lµ ba ph¹m trï hiÖu qu¶: hiÖu qu¶ kinh tÕ, hiÖu
qu¶ chÝnh trÞ, hiÖu qu¶ x· héi.
Trong ®ã
-HiÖu qu¶ kinh tÕ: NÕu xÐt theo hiÖu qu¶ cuèi cïng th× hiÖu qu¶ kinh tÕ
lµ phÇn chªnh lÖch gi÷a hiÖu qu¶ thu vÒ vµ kÕt qu¶ bá ra ®Ó cã ®îc kÕt qu¶ Trung
t©m vÒ ®ã. KÕt qu¶ thu vÒ lµ kÕt qu¶ ph¶n ¸nh nh÷ng kÕt qu¶ kinh tÕ tæng hîp
nh Doanh thu, lîi nhuËn. Cßn kÕt qu¶ kÕt qu¶ bá ra chÝnh lµ c¸c chi phÝ, nh÷ng
thø mµ x· héi, doanh nghiÖp bÞ mÊt ®i nh chi phÝ lu th«ng, chi phÝ lao ®éng...
NÕu xÐt tõng yÕu tè riªng lÎ th× hiÖu qu¶ kinh tÕ thÓ hiÖn tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng sö
dông c¸c nguån lùc kinh tÕ, lóc nµy hiÖu qu¶ kinh tÕ lµ mét chØ tiªu chÊt lîng,
ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông c¸c yÕu tè, nguån lùc kinh tÕ, lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh
møc ®é tiÕt kiÖm cña c¶i cña x· héi. Tõ hiÖu qu¶ kinh tÕ ta cã thÓ thÊy dîc sù
ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ lµ cao hay thÊp. Hay nãi c¸ch kh¸c, chØ tiªu hiÖu qu¶
kinh tÕ ph¶n ¸nh vÒ mÆt ®Þnh lîng vµ mÆt ®Þnh tÝnh trong sù ph¸t triÓn cña nÒn
kinh tÕ.
- HiÖu qu¶ chÝnh trÞ vµ hiÖu qu¶ x· héi:
Nh×n ë tÇm vÜ m«, chØ tiªu hiÖu qu¶ chÝnh trÞ vµ chØ tiªu hiÖu qu¶ x· héi lµ
nh÷ng chØ tiªu ph¶n ¸nh sù ¶nh hëng cña ho¹t ®éng kinh doanh tíi viÖc gi¶i
quyÕt nh÷ng yªu cÇu vµ môc tiªu chung cña toµn bé nÒn kinh tÕ. Bëi vËy, c¶ hai
chØ tiªu nµy ®Òu cã vÞ trÝ quan träng trong viÖc ph¸t triÓn ®Êt níc mét c¸ch toµn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
diÖn vµ bÒn v÷ng. §©y lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh sù ph¸t triÓn kinh tÕ ë c¸c mÆt: tr×nh
tù tæ chøc s¶n xuÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý, møc sèng b×nh qu©n, tr×nh ®é v¨n
ho¸ ... Thùc tÕ cho thÊy, ë hÇu hÕt c¸c níc t b¶n chñ nghÜa, c¸c doanh nghiÖp chØ
ch¹y theo hiÖu qu¶ kinh tÕ mµ kh«ng ®¹t ®îc hiÖu qu¶ x· héi vµ hiÖu qu¶ chÝnh
trÞ ®i kÌm, do ®ã dÉn ®Õn c¸c hËu qu¶: thÊt nghiÖp, khñng ho¶ng kinh tÕ cã tÝnh
chÊt chu kú, kho¶ng c¸ch giµu nghÌo ngµy cµng lín... Tuy nhiªn chóng ta kh«ng
thÓ chó träng tíi hiÖu qu¶ chÝnh trÞ vµ hiÖu qu¶ x· héi mét c¸ch th¸i qu¸ mµ l¬i
lµ, xem thêng hiÖu qu¶ kinh tÕ, v× chóng ta ®· cã bµi häc tõ thêi bao cÊp.
Nh vËy, nh×n ë tÇm vÜ m« cña nÒn kinh tÕ th× chØ tiªu hiÖu qu¶ ®ång thêi ph¶n
¸nh ë c¶ hai mÆt: §Þnh tÝnh vµ ®Þnh lîng. Hai mÆt naú cã mèi quan hÖ mËt thiÕt
víi nhau nh mét thùc thÓ h÷u c¬ thèng nhÊt, cÇn cã sù liªn kÕt hµi hoµ gi÷a hiÖu
qu¶ kinh tÕ vµ hiÖu qu¶ chÝnh trÞ, hiÖu qu¶ x· héi ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc mét c¸ch
bÒn v÷ng.
+ë tÇm vi m«:
Trong mçi doanh nghiÖp, vÊn ®Ò hiÖu qu¶ kinh tÕ dîc hiÓu ë ph¹m trï hiÖu qu¶
kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét chØ tiªu ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ c¸c mÆt cña
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt-kinh doanh cña mét doanh nghiÖp.
HiÖu qu¶ kinh doanh: lµ mét ph¹m trï kinh tÕ ph¶n ¸nh nh÷ng lîi Ých ®¹t ®îc víi chi phÝ bá ra trong suèt qu¸ tr×nh kinh doanh. Díc gi¸c ®é nµy, chóng ta
cã thÓ x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh mét c¸ch cã hiÖu qu¶ b»ng c¸c ph¬ng ph¸p
®Þnh lîng, th«ng qua c¸c chØ tiªu hiÖu qu¶ cô thÓ vµ tõ ®ã cã thÓ tÝnh to¸n so
s¸nh ®îc. Mét c¸ch hiÓu kh¸c, hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï cô thÓ
thèng nhÊt vµ biÓu hiÖn trùc tiÕp cña doanh thu, lîi nhuËn ... trong suèt qu¸ tr×nh
kinh doanh. Ngoµi ra, nã cßn biÓu hiÖn møc ®é ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp theo
chiÒu s©u, ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc hiÖn cã nh»m phôc vô môc
tiªu kinh doanh. Lóc nµy, ph¹m trï hiÖu qu¶ lµ ph¹m trï trõu tîng, nã ®îc ®Þnh
tÝnh thµnh møc ®é quan träng vai trß cña nã trong lÜnh vùc kinh doanh. Nãi c¸ch
kh¸c, ta cã thÓ hiÓu hiÖu qu¶ kinh doanh lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tr×nh ®é vµ kh¶
n¨ng qu¶n lý cña doanh nghiÖp. Díi gi¸c ®é nµy hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh
tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng kÕt hîp c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh kinh doanh.
Nãi tãm l¹i, ë tÇm vÜ m«, hiÖu qu¶ kinh doanh ph¶n ¸nh ®ång thêi c¸c mÆt
cña qu¸ tr×nh kinh doanh, tr×nh ®é tæ chøc vµ sö dông c¸c nguån lùc. HiÖu qu¶
kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn ë møc ®é ph¸t triÓn theo chiÒu s©u.
Nã lµ thíc ®o quan träng vµ lµ chç dùa c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn c¸c
môc tiªu cña doanh nghiÖp.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2.Kh¸i niÖm hiÖu qu¶ kinh doanh
Tõ tríc tíi nay, c¸c nhµ kinh tÕ ®· ®a ra rÊt nhiÒu kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ
hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp:
+ HiÖu qu¶ kinh doanh lµ møc ®é h÷u Ých cña s¶n phÈm s¶n xuÊt ra, tøc lµ
gi¸ trÞ sö dông cña nã ( hoÆc lµ doanh thu hoÆc lµ lîi nhuËn thu ®îc sau qu¸
tr×nh kinh doanh ). Quan ®iÓm nµy lÉn lén gi÷a hiÖu qu¶ kinh doanh vµ môc tiªu
kinh doanh.
+ HiÖu qu¶ kinh doanh lµ sù t¨ng trëng kinh tÕ ph¶n ¸nh nhÞp ®é t¨ng cña c¸c
chØ tiªu kinh tÕ. C¸ch hiÓu nµy phiÕn diÖn, chØ ®øng trªn møc ®é biÕn ®éng theo
thêi gian.
+ HiÖu qu¶ kinh doanh lµ møc ®é tiÕt kiÖm chi phÝ vµ møc t¨ng hiÖu qu¶. §©y lµ
biÓu hiÖn b¶n chÊt chø kh«ng ph¶i lµ kh¸i niÖm vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh.
+ HiÖu qu¶ kinh doanh lµ chØ tiªu ®îc x¸c ®Þnh b»ng tû lÖ so s¸nh gi÷a kÕt qu¶
vµ chi phÝ. §Þnh nghÜa nh vËy chØ muèn nãi vÒ c¸ch x¸c lËp c¸c môc tiªu chø
kh«ng to¸t lªn ý niÖm cña v©n ®Ò.
+ HiÖu qu¶ kinh doanh lµ møc t¨ng kÕt qu¶ kinh doanh trªn mçi lao ®éng hay
møc doanh lîi cña vèn s¶n xuÊt kinh doanh. Quan ®iÓm nµy muèn quy hiÖu qu¶
kinh doanh vÒ mét chØ tiªu tæng hîp nµo ®ã.
Bëi vËy, ta cÇn ph¶i cã mét kh¸i niÖm tæng qu¸t h¬n vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh:
HiÖu qu¶ kinh doanh lµ mét ph¹m trï kinh tÕ biÓu hiÖn sù ph¸t triÓn theo chiÒu
s©u, ph¶n ¸nh tr×nh ®é khai th¸c c¸c nguån lùc (trong qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt) thùc
hiÖn môc tiªu kinh doanh. Nã lµ thíc ®o ngµy cµng trë nªn quan träng cña sù
ph¸t triÓn vµ lµ chè dùa c¬ b¶n ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc thùc hiÖn môc tiªu kinh tÕ cña
doanh nghiÖp trong tõng thêi kú.
1. B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh
B¶n chÊt cña hiÖu qu¶ kinh doanh lµ n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ tiÕt kiÖm
lao ®éng x· héi. §©y lµ hai mÆt cña hiÖu qu¶ kinh doanh. ChÝnh viÖc khan hiÕm
nguån lùc vµ sö dông chóng cã tÝnh c¹nh tranh nh»m tho¶ m·n nhu cÇu ngµy
cµng t¨ng cña x· héi ®· ®Æt ra yªu cÇu ph¶i khai th¸c, tËn dông triÖt ®Ó vµ tiÕt
kiÖm c¸c nguån lùc. §Ó ®¹t ®îc môc tiªu kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp buéc
ph¶i chó ý ®Õn c¸c ®iÒu néi t¹i ph¸t huy n¨ng lùc, hiÖu qu¶ cña c¸c yÕu tè s¶n
xuÊt vµ tiÕt kiÖm chi phÝ.
V× vËy, yªu cÇu cña viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ph¶i ®¹t kÕt qu¶ cao
nhÊt víi chi phÝ thÊp nhÊt hoÆc hoÆc ®¹t kÕt qu¶ cao nhÊt víi chi phÝ nhÊt ®Þnh.
Chi phÝ ë ®©y ®îc hiÓu theo nghÜa réng lµ chi phÝ t¹o ra nguån lùc vµ chi phÝ sö
dông nguån lùc, ®ång thêi ph¶i bao hµm c¶ chi phÝ c¬ héi. Chi phÝ c¬ héi lµ gi¸
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
trÞ cña viÖc lùa chän tèt nhÊt ®· bÞ bá qua, hay lµ gi¸ trÞ cña sù hy sinh c«ng viÖc
kinh doanh kh¸c ®Ó thùc hiÖn c«ng viÖc kinh doanh nµy. Chi phÝ c¬ héi ph¶i ®îc
bæ sung vµo chi phÝ kÕ to¸n vµ lo¹i ra khái lîi nhuËn kÕ to¸n ®Ó thÊy râ lîi Ých
thùc sù. C¸ch tÝnh nh vËy sÏ khuyÕn khÝch c¸c nhµ kinh doanh lùa chän ph¬ng
¸n kinh doanh tèt nhÊt, nh»m ®em l¹i hiÖu qu¶ kinh doanh cao cho doanh
nghiÖp.
2.Sù cÇn thiÕt ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
Kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng chØ lµ mèi quan t©m hµng
®Çu cña bÊt kú mét x· héi nµo, mµ nã cßn lµ mét mèi quan t©m cña bÊt kú doanh
nghiÖp nµo trong c¬ chÕ thÞ trêng. §ã lµ vÊn ®Ò bao trïm xuyªn suèt thÓ hiÖn
chiÕn lîc cña c«ng t¸c qu¶n lý kinh tÕ, ®¶m b¶o t¹o ra kÕt qu¶ cao nhÊt cña mäi
qu¸ tr×nh, mäi giai ®o¹n, mäi ho¹t ®éng kinh doanh. TÊt c¶ nh÷ng ®æi míi,
nh÷ng c¶i tiÕn néi dung vµ ph¬ng ph¸p øng dông trong qu¶n lý kinh tÕ chØ thùc
sù mang l¹i ý nghÜa khi vµ chØ khi n©ng cao ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh.
§èi víi doanh nghiÖp, hiÖu qu¶ kinh doanh kh«ng chØ lµ thíc ®o chÊt lîng ph¶n
¸nh qu¸ tr×nh tæ chøc, qu¶n lý kinh doanh mµ cßn lµ vÊn ®Ò cèt lâi, quyÕt ®Þnh
sù sèng cßn cña mét doanh nghiÖp. Nh vËy, n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ c¬
së ®Ó ®¶m b¶o c¬ b¶n sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp. Sù tån t¹i cña
doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh bëi sù cã mÆt cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng, viÖc
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh l¹i lµ nh©n tè trùc tiÕp ®¶m b¶o sù cã mÆt nµy,
®ång thêi hiÖu qu¶ kinh doanh l¹i lµ môc tiªu cña tÊt c¶ c¸c doanh nghiÖp.
BÊt cø mét doanh nghiÖp th¬ng m¹i nµo còng ®Òu cã môc tiªu c¬ b¶n lµ lu«n tån
t¹i vµ ph¸t triÓn mét c¸ch v÷ng ch¾c trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®iÒu nµy ®ßi hái
doanh nghiÖp th¬ng m¹i ph¶i thùc hiÖn ba môc tiªu: Lîi nhuËn- thÕ lùc- an toµn
trong ®ã lîi nhuËn lµ môc tiªu cuèi cïng. Do vËy, trong trêng hîp thu nhËp cña
doanh nghiÖp kh«ng ®îc n©ng lªn, nhng trong ®iÒu kiÖn vèn vµ c¸c yÕu tè kü
thuËt chØ thay ®æi trong mét khu«n khæ nhÊt ®Þnh th× ®Ó ®¹t ®îc lîi nhuËn tèi ®a,
b¾t buéc doanh nghiÖp ph¶i tiÕt kiÖm vµ gi¶m chi phÝ ®Õn møc tèi thiÓu. Nh vËy,
hiÖu qu¶ kinh doanh lµ ®iÒu kiÖn hÕt søc quan träng trong viÖc ®¶m b¶o sù tån
t¹i vµ ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.
Mét c¸ch nh×n kh¸c, sù tån t¹i cña doanh nghiÖp ®îc x¸c ®Þnh bëi viÖc t¹o ra
hµng ho¸ cña c¶i vËt chÊt vµ c¸c dÞch vô phôc vô cho nhu cÇu x· héi ®ång thêi
t¹o ra sù tÝch luü cho x· héi. §Ó thùc hiÖn ®îc nh vËy, th× mçi doanh nghiÖp ®Òu
ph¶i v¬n lªn ®Ó ®¶m b¶o thu nhËp bï ®¾p ®îc chi phÝ bá ra vµ cã l·i trong qu¸
tr×nh ho¹t ®éng kinh doanh. Cã nh vËy, Míi ®¶m b¶o nhu cÇu t¸i s¶n xuÊt cña
nÒn kinh tÕ. Tuy nhiªn, sù tån t¹i míi chØ lµ mét yªu cÇu mang tÝnh gi¶n ®¬n cßn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
sù ph¸t triÓn cña vµ më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp
míi lµ yÕu tè quan träng. Bëi v×, sù ph¸t triÓn vµ më réng cña doanh nghiÖp
kh«ng nh÷ng ®ßi hái sù tån t¹i cña doanh nghiÖp mµ cßn ®ßi hái sù tÝch luü b¶o
®¶m cho qu¸ tr×nh t¸i s¶n xuÊt më réng theo ®óng quy luËt ph¸t triÓn vµ mét lÇn
n÷a n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh ®îc nhÊn m¹nh.
Ngoµi ra, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cßn lµ nh©n tè thóc ®Èy c¹nh tranh
vµ tiÕn bé trong kinh doanh. ChÊp nhËn c¬ chÕ thÞ trêng lµ chÊp nhËn sù c¹nh
tranh, thÞ trêng cµng ph¸t triÓn th× c¹nh tranh ngµy cµng khèc liÖt. Sù c¹nh tranh
lóc nµy kh«ng chØ lµ c¹nh tranh gi÷a c¸c mÆt hµng mµ cßn lµ c¹nh tranh vÒ chÊt
lîng, gi¸ c¶... Trong khi môc tiªu chung cña c¸c doanh nghiÖp ®iÒu lµ sù ph¸t
triÓn th× c¹nh tranh võa lµ yÕu tè thóc ®Èy doanh nghiÖp ph¸t triÓn ®ång thêi
c¹nh tranh còng lµ yÕu tè bãp chÕt doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. C¸c doanh
nghiÖp muèn tån t¹i vµ c¹nh tranh ®îc víi nhau th× ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh cña m×nh. V× hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao, doanh nghiÖp
cµng cã ®iÒu kiÖn ®Çu t m¸y mãc thiÕt bÞ, ph¬ng tiÖn kinh doanh, n©ng cao ®êi
sèng c¸n bé... MÆt kh¸c, ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn th× c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã
hµng ho¸ chÊt lîng tèt, gi¸ c¶ hîp lý. N©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh ®ång nghÜa
víi viÖc gi¶m chi phÝ, gi¶m gi¸ vèn hµng ho¸, t¨ng khèi lîng hµng ho¸ b¸n ra vµ
kh«ng ngõng n©ng cao vµ ®æi míi chÊt lîng hµng ho¸, t¨ng cêng thùc hiÖn c¸c
ho¹t ®éng dÞch vô ®Ó tho¶ m·n tèt h¬n nhu cÇu cña kh¸ch hµng . Nh vËy, N©ng
cao hiÖu qu¶ kinh doanh chÝnh lµ h¹t nh©n c¬ b¶n trong c¹nh tranh. C¸c doanh
nghiÖp c¹nh tranh nhau ph¶i kh«ng ngõng n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña
m×nh vµ ngîc l¹i, viÖc n©ng cao kh¶ n¨ng c¹nh tranh lµ con ®êng ng¾n nhÊt ®Ó
doanh nghiÖp giµnh ®îc th¾ng lîi trong c¹nh tranh.
II. Nhãm chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh
HiÖu qu¶ kinh doanh vµ n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cã mét vÞ trÝ quan träng
trong ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc nghiªn cøu, nhËn
thøc, vµ cã phong ph¸p ®óng ®¾n trong viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh lµ cÇn
thiÕt, tõ ®ã chóng ta míi ®Ò xuÊt ®îc nh÷ng biÖn ph¸p kh¶ thi cho viÖc n©ng cao
hiÖu qu¶ kinh doanh. §Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp, chóng
ta sö dông nhãm chØ tiªu sau:
1.Nhãm chØ tiªu tæng hîp
1.1 Doanh thu
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh lµ toµn bé tiÒn b¸n hµng ho¸, dÞch vô cung
øng trªn thÞ trêng sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n chiªt khÊu b¸n hµng, gi¶m gi¸
hµng b¸n, hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i (nÕu cã chøng tõ hîp lÖ), thu tõ phÇn trî gi¸ cña
Nhµ níc khi thùc hiÖn cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô theo yªu cÇu cña Nhµ níc.
§èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i, doanh thu ®îc h×nh thµnh tõ c¸c ho¹t ®éng
b¸n hµng vµ c¸c dÞch vô lµ chñ yÕu. Ngoµi ra, trong mét sè trêng hîp cã thªm
nh÷ng nguån thu kh¸c nh: thu tõ ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh, thu tõ ho¹t ®éng bÊt
thêng. Tæng céng c¸c nguån thu nµy gäi lµ tæng doanh thu cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Doanh thu tõ ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc
x¸c ®Þnh b»ng c«ng thøc:
DT= Pi* Qi
Trong ®ã
DT :lµ doanh thu tõ ho¹t ®éng b¸n hµng vµ dÞch vô
Pi : gi¸ c¶ cña mét ®¬n vÞ hµng ho¸ thø i hay dÞch vô thø i
Qi : khèi lîng hµng ho¸ hay dÞch vô thø i b¸n ra trong kú
N : lo¹i hµng ho¸ dÞch vô
1.2.Chi phÝ kinh doanh
Chi phÝ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé chÝ phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh kinh
doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Tõ chi phÝ nghiªn cøu thÞ trêng, chi phÝ
trong ho¹t ®éng t¹o nguån mua hµng, chi phÝ dù tr÷, qu¶ng c¸o, xóc tiÕn b¸n
hµng, chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ dÞch vô vµ chi phÝ b¸o dìng , b¶o hµnh hµng ho¸.
§©y lµ c¸c kho¶n chi cÇn thiÕt ®Ó cã ®îc doanh thu.
TC= CFmh+ CFlt+ CFntvµmbh
Trong ®ã
TC : lµ tæng chi phÝ kinh doanh
CFmh: lµ chi phÝ mua hµng ho¸ cña doanh nghiÖp
CFlt : lµ chi phÝ lu th«ng
CFntvµmbh: lµ c¸c kho¶n chi phÝ nép thuÕ vµ mua b¶o hiÓm hµng
ho¸ vµ tµi s¶n kinh doanh
Hai chØ tiªu doanh thu vµ chi phÝ kh«ng ph¶n ¸nh trùc tiÕp hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp nhng ®ã lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh chØ tiªu lîi nhuËn.
1.3. Lîi nhuËn
§èivíi doanh nghiÖp, Lîi nhuËn lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña bé phËn s¶n phÈm
thÆng d do ngêi lao ®éng t¹o ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lîi nhuËn bao giê còng lµ môc tiªu trùc tiÕp, môc tiªu trªn hÕt cña doanh nghiÖp
trong ho¹t ®éng kinh doanh. Lîi nhuËn lµ chØ tiªu tuyÖt ®èi ph¶n ¸nh hiÖu qu¶
kinh doanh, còng lµ kÕt qu¶ tæng qu¸t vÒ kinh doanh cña doanh nghiÖp. HiÖu
qu¶ kinh doanh cña bÊt cø mét doanh nghiÖp nµo còng ®îc x¸c ®Þnh bëi t¬ng
quan gi÷a hai ®èi tîng lµ kÕt qña thu ®îc vµ chi phÝ bá ra. C¶ hai ®¹i lîng nµy
®Òu phøc t¹p vµ khã ®¸nh gi¸. V× vËy, ®Ó dÔ dµng h¬n trong viÖc ®¸nh gi¸ hiÖu
qu¶ kinh doanh th× ngêi ta dïng chØ tiªu lîi nhuËn, nã ®îc tÝnh theo c«ng thøc
sau:
LN=DT-TC
Trong ®ã
LN
: lµ tæng lîi nhuËn thu ®îc trong kú
DT : lµ tæng doanh thu trong kú
TC
: Tæng chi phÝ bá ra trong kú
Lîi nhuËn ph¶n ¸nh quy m« hiÖu qu¶ kinh doanh. ë doanh nghiÖp th¬ng m¹i lîi
nhuËn ®îc h×nh thµnh tõ c¸c nguån sau:
- Lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh
- Lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh
- Lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng bÊt thêng
Trong ®ã lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh chiÕm mét tû träng lín
nhÊt, kho¶nlîi nhuËn nµy thu ®îc tõ ho¹t ®éng b¸n hµng vµ c¸c ho¹t ®éng dÞch
vô phôc vô kh¸ch hµng. Cßn lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh bao
gåm c¸c kho¶n l·i do mua chøng kho¸n hay phÇn l·i tiÕt kiÖm do göi ng©n
hµng...
Lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng bÊt thêng gåm thanh lý tµi s¶n hay c¸c kho¶n
thu ®îc tõ ph¹t hîp ®ång ... hai lo¹i lîi nhuËn nµy còng ®îc x¸c ®Þnh trªn c¬ së
doanh thu trõ chi phÝ.
XuÊt ph¸t tõ nguån h×nh thµnh lîi nhuËn ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
LN=LNkd+ LNtc+ LNbt
Trong ®ã
LNkd : lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng kinh doanh
LNtc : lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh
LNbt : lîi nhuËn thu ®îc tõ ho¹t ®éng bÊt thêng
C«ng thøc tÝnh lîi nhuËn trªn chØ ph¶n ¸nh ®îc quy m« cña hiÖu qu¶ kinh
doanh chø kh«ng ph¶n ¸nh ®îc mét c¸ch chÝnh x¸c vÒ chÊt lîng kinh doanh
còng nh tiÒm lùc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp. MÆt kh¸c nã
kh«ng cho phÐp so s¸nh hiÖu qu¶ kinh doanh gi÷a c¸c kú víi nhau còng nh lµ so
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
s¸nh gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi nhau. Mét ®iÒu n÷a lµ theo c¸ch tÝnh trªn th×
kh«ng thÓ ph¸t hiÖn ®îc doanh nghiÖp ®· tiÕt kiÖm hay hao phÝ lao ®éng x· héi.
V× vËy, ®Ó ®¸nh gi¸ mét c¸ch toµn diÖn vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh, ta cã thÓ so s¸nh
®îc kÕt qu¶ thu ®îc víi cho phÝ bá ra, chØ tiªu ®ã gäi lµ møc doanh lîi. KÕt qu¶
thu ®îc ®o b»ng c¸c chØ tiªu nh doanh thu, lîi nhuËn, cßn chi phÝ bá ra lµ søc lao
®éng, tiÒn mua hµng.... chØ tiªu nµy ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau:
Hln=(LN/TC)*100%
Trong ®ã
Hln : møc doanh lîi
LN : doanh thu trong kú
TC : chi phÝ trong kú
Tuy nhiªn hiÖu qu¶ kinh doanh cã thÓ ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
HiÖu qu¶ kinh doanh = kÕt qu¶ ®Çu ra/ chi phÝ ®Çu vµo
C«ng thøc nµy ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ cña viÖc sö dông chi phÝ. §Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶
®Çu ra doanh nghiÖp ph¶i tèn mét lîng chi phÝ ®Çu vµo lµ bao nhiªu, sö dông vµ
tæ chøc kinh doanh ra sao tõ: vèn, nh©n sù, qu¶n lý... ®Ó ®¹t ®îc kÕt qu¶ ®ã.
2. Nhãm chØ tiªu bé phËn
HÖ thèng c¸c chØ tiªu vµ ph¬ng ph¸p x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh doanh cßn phô
thuéc vµo nhiÒu yÕu tè trong qu¸ tr×nh kinh doanh (qu¸ tr×nh lu th«ng hµng
ho¸ ). Do ®ã, ®Ó biÕt nguyªn nh©n ¶nh hëng tíi hiÖu qu¶ kinh doanh cÇn ph¶i
x¸c ®Þnh mét sè chØ tiªu nhÊt ®Þnh, tõ ®ã míi biÕt doanh nghiÖp ho¹t ®éng cã
hiÖu qu¶ hay kh«ng, ®ång thêi th«ng qua ®ã ®a ra gi¶i ph¸p cã hiÖu qu¶ nhÊt ®Ó
n©ng cao hiÖu qña kinh doanh.
2.1.ChØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn.
2.1.1.Tû suÊt lîi nhuËn theo doanh thu (P1).
P1= Tæng lîi nhuËn/ Tæng doanh thu
P1= LN/DT
ChØ tiªu nµy cho biÕt cø mét ®ång doanh thu th× thu ®îc bao nhiªu ®åg lîi
nhuËn. ChØ tiªu nµy khuyÕn khÝch doanh nghiÖp muèn t¨ng lîi nhuËn th× ph¶i
t¨ng doanh thu vµ gi¶m chi phÝ. Nhng ®iÒu kiÖn cã hiÖu qu¶ lµ tèc ®é t¨ng lîi
nhuËn ph¶i lín h¬n tèc ®é t¨ng doanh thu.
2.1.2.Tû suÊt lîi nhuËn theo vèn kinh doanh (P2)
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
P2=(LN/VKD)*100%
Trong ®ã
P2 : lµ tû suÊt lîi nhuËn theo vèn kinh doanh
VKD : Vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp ®Ó tiÕn hµnh ho¹t
®éng kinh doanh .
ChØ tiªu nµy cho biÕt, víi mét ®ång vèn bá ra doanh nghiÖp thu ®îc bao
nhiªu ®ång lîi nhuËn. Tû suÊt lîi nhuËn theo vèn kinh doanh ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
sö dông vèn cña doanh nghiÖp trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña m×nh. ChØ tiªu nµy
cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cña doanh nghiÖp cµng cao do ®ã hiÖu qu¶
kinh doanh cñcµng cao, vµ ngîc l¹i. Víi tû suÊt lîi nhuËn trªn vèn kinh doanh
cµng lín, doanh nghiÖp cã thÓ huy ®éng vèn ®Çu t vµo ho¹t ®éng kinh doanh ®Ó
®¹t ®îc hiÖu qu¶ kinh doanh lín h¬n.
2.1.3.Tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ
P3= (LN/TC)*100%
Trong ®ã
P3 lµ tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ
Víi tû suÊt lîi nhuËn theo chi phÝ th× víi mét ®ång chi phÝ bá ra doanh nghiÖp
tthu ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. Còng nh hai chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn trªn,
chØ tiªu nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao vµ ngîc l¹i.
C¶ ba chØ tiªu tû suÊt lîi nhuËn ®Òu lµ chØ tiªu t¬ng ®èi ph¶n ¸nh kÕt qu¶
kinh doanh, nã kh«ng cho biÕt quy m« hiÖu qu¶ kinh doanh lµ lín hay
nhá. V× vËy chóng thêng ®îc sö dông kÌm theo chØ tiªu lîi nhuËn vµ c¸c
chØ tiªu kh¸c trong qu¸ tr×nh ®¸nh gi¸ hiÖu qña kinh doanh.
2.2.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn chñ së h÷u.
2.2.1.HÖ sè doanh lîi cña vèn chñ së h÷u.
H=LNR/VCSH
Trong ®ã
H
: HÖ sè doanh lîi cña vèn chñ së h÷u
LNR : Lîi nhuËn rßng
VCSH : Vèn chñ së h÷u
HÖ sè doanh lîi cña vèn chñ së h÷u lµ chØ tiªu quan träng ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
kinh doanh cña doanh nghiÖp hay nãi c¸ch kh¸c ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
kinh doanh ®Æc biÖt lµ vèn chñ së h÷u. ChØ tiªu nµy cho biÕt, mét ®ång vèn chñ
së h÷u th× doanh nghiÖp thu ®îc bao nhiªu ®ång lîi nhuËn rßng. ChØ tiªu nµy
cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh doanh cµng cao vµ ngîc l¹i. Tøc lµ hÖ sè doanh lîi
trªn vèn chñ së h÷u cµng nhá th× hiÖu qu¶ sö dông vèn chñ së h÷u lµ thÊp, ®iÒu
nµy lµ mét sù l·ng phÝ do ®ã hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ thÊp.
2.2.2 HÖ sè quay vßng cña vèn chñ së h÷u.
H1= DTT/VCSH
Trong ®ã
H1 : HÖ sè vång quay cña vèn chñ së h÷u
DTT : doanh thu thuÇn trong kú
ChØ tiªu nµy cho biÕt trong mét chu kú kinh doanh, vèn chñ së h÷u cña
doanh nghiÖp quay ®îc bao nhiªu vßng. H1 cµng lín th× hiÖu qu¶ kinh doanh
cña doanh nghiÖp cµng cao vµ ngîc l¹i.
2.3.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn kinh doanh
2.3.1.C¸c chØ tiªu chung
2.3.1.1HiÖu suÊt vèn kinh doanh
HiÖu suÊt VKD=DTT/VKD
Trong ®ã
VKD : lµ vèn kinh doanh cña doanh nghiÖp sö dông trong kú
ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång vèn kinh doanh doanh nghiÖp bá ra trong kú sÏ
thu ®îc bao nhiªu ®ång doanh thu.
2.3.1.2.Hµm lîng vèn kinh doanh
Hµm lîng VKD = VKD/DTT
Víi chØ tiªu hµm lîng vèn kinh doanh, ®Ó cã mét ®ång doanh thu th× doanh
nghiÖp cÇn ph¶i bá ra bao nhiªu ®ång vèn kinh doanh.
2.3.2.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ bé phËn
2.3.2.1.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh
Vèn cè ®Þnh lµ biÖu hiÖn b»ng tiÒn cña tµi s¶n cè ®Þnh. Doanh nghiÖp sö dông
vèn cè ®Þnh nh»m thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng cña m×nh. HiÖu qu¶ sö dông vèn cè
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®Þnh hay hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh mèi quan hÖ so
s¸nh gi÷a kÕt qu¶ kinh doanh víi sè vèn cè ®Þnh hay tµi s¶n cè ®Þnh ®îc sö dông
trong kú.
Søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh
Søcs¶nxuÊtcñaTSC§=DTT/NG
Trong ®ã
Søc s¶n xuÊt cña TSC§ : Søc s¶n xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh
NG
: Nguyªn gi¸ b×nh qu©n cña tµi s¶n cè ®Þnh
Th«ng qua søc s¶n xuÊt cña TSC§, ta biÕt ®îc mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n
cña TSC§ ®em l¹i bao nhiªu ®ång doanh thu thuÇn. ChØ tiªu nµy cµng lín th×
hiÖu qu¶ sö dông tµi s¶n cè ®Þnh cµng cao vµ ngîc l¹i . Do vËy, ®Ó t¨ng søc s¶n
xuÊt cña tµi s¶n cè ®Þnh doanh nghiÖp kh«ng cã c¸ch nµo kh¸c lµ ph¶i t¨ng
doanh thu thuÇn trong kú.
Søc sinh lîi cña tµi s¶n cè ®Þnh
Søc sinh lîi cña TSC§= L·i gép hay lîi nhuËn thuÇn/NG
ChØ tiªu nµy cho biÕt mét ®ång nguyªn gi¸ b×nh qu©n tµi s¶n cè ®Þnh ®em l¹i
bao nhiªu ®ång l·i gép hay lîi nhuËn thuÇn.
§Ó n©ng cao lîi nhuËn kinh doanh doanh nghiÖp cÇn ph¶i n©ng cao hiÖu qu¶ sö
dông tµi s¶n cè ®Þnh tøc lµ ph¶i t¨ng cêng huy ®éng vµ sö dông tµi s¶ncè ®Þnh
vµo ho¹t ®éng kinh doanh.
HÖ sè sö dông tµi s¶n cè ®inh
HÖ sè sö dôngTSC§= TængTSC§ ®îc huy ®éng/Tæng TSC§ hiÖn cã
HÖ sè sö dông c«ng suÊt thiÕt bÞ
HÖ sè sö dông c«ng suÊt thiÐt bÞ= c«ng suÊt thùc tÕ/ c«ng suÊt thiÕt kÕ
C¸c chØ tiªu nµy cµng lín th× hiÖu qu¶ sö dông vèn cè ®Þnh hay tµi s¶n cè ®Þnh
cµng lín vµ ngîc l¹i.
2.3.2.2.ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Vèn lu ®éng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒncña tµi s¶n vµ vèn lu th«ng. ®©y lµ mét nh©n
tè qu©n träng ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng kinh doanh ë doanh nghiÖp mµ ®Æc biÖt lµ
ë c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i.
Møc s¶n xuÊt kinh doanh cña vèn lu ®éng.
Hvld =DT/VL§
Trong ®ã
Hvld : Møc s¶n xuÊt kinh doanh cña vèn lu ®éng
VL§ : Vèn lu ®éng b×nh qu©n cña doanh nghiÖp trong kú
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh th× vèn lu ®éng cña doanh
nghiÖp tham gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh sÏ t¹o ra bao nhiªu ®ång doanh thu.
ChØ tiªu nµy cµng cao chøng tá vèn lu ®éng sö dông cµng hiÖu qu¶ vµ ngîc l¹i.
Møc sinh lîi cña vèn lu ®éng
Hlnvld =LN/VL§
Trong ®ã
Hlnvld : Møc sinh lîi cña vèn lu ®éng
LN
: Lîi nhuËn thu ®îc trong kú
VL§ : Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú
Tiªu thøc nµy cho biÕt trong mét chu kú nhÊt ®Þnh, mét ®ång vèn lu ®éng tham
gia vµo qu¸ tr×nh kinh doanh sÏ t¹o ra bao nhiªu ®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy
®ång biÕn víi hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng. Tøc lµ, møc sinh lîi cña vèn lu
®éng cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao vµ ngîc l¹i.
Sè vßng quay cña vèn lu ®éng
L=DTT/VL§
Trong ®ã
L
: lµ sè vßng quay hay sè lÇn chu chuyÓn cña vèn lu ®éng
DT : doanh thu thuÇn trong kú
VL§ : Vèn lu ®éng b×nh qu©n trong kú
Sè vßng quay cña vèn lu ®éng cho biÕt, trong mét chu kú nhÊt ®Þnh vèn lu
®éng quay ®îc bao nhiªu vßng. Sè vßng quay tû lÖ thuËn víi hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng . Do ®ã sè vßng quay cµng lín th× hiÖu qu¶ cµng cao.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Sè ngµy cña mét vßng quay Vèn lu ®éng
N=(VL§/ DTT)*T
Víi
N : lµ sè ngµy cña mét vßng quay vèn lu ®éng
T : Sè ngµy trong kú thêng lµ 360 ngµy
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh lîng thêi gian cÇn thiÕt ®Ó vèn lu ®éng hoµn thµnh mét
vßng chu chuyÓn. Sè ngµy cña mét vßng quay cµng nhá th× tèc ®é lu©n chuyÓn
vèn cµng lín, hiÖu qu¶ sö dông vèn lu ®éng cµng cao.
Hai chØ tiªu : sè lÇn chu chuyÓn cña vèn lu ®éng vµ chØ tiªu sè ngµy cña mét
vßng chu chuyÓn cã xu híng biÕn thiªn ngîc nhau. Khi sè ngµy cña mét vßng
chu chuyÓn t¨ng th× sè lÇn chu chuyÓn gi¶m ®i vµ ngîc l¹i. Do ®ã, nÕu biÕt ®îc
mét chØ tiªu th× sÏ tÝnh ®îc chØ tiªu cßn l¹i theo c«ng thøc sau:
L=T/N
*Møc ®¶m nhiÖm cña vèn lu ®éng
Tdn= VL§/DTT
Trong ®ã
Tdn : Møc ®¶m nhiÖm cña vènlu ®éng
ChØ tiªu møc ®¶m nhiÖm vèn lu ®éng cho biÕt, ®Ó cã ®îc mét ®ång doanh thu
th× cÇn bao nhiªu ®ång vèn lu ®éng. ChØ tiªu nµy cµng nhá th× hiÖu qu¶ sö dông
vèn lu ®éng cµng cao vµ ngîc l¹i.
2.3.3.C¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông vèn trong thanh to¸n.
T rong kinh doanh do c¸c chÕ ®é thu chi vµ thanh to¸n ®¸ ®îc quy ®Þnh, nhng
do d¾c ®iÓm cña tõng lo¹i ho¹t ®éng mµ trong qu¸ tr×nh kinh doanh ph¸t sinh
nh÷ng kho¶n thu chi cµn ph¶i mÊt mét kho¶ng thêi gian míi thanh to¸n ®îc.
Thêi gian dµi hay ng¾n cßn phô thuéc vµo chÕ ®é quy ®ÞnhvÒ nép thuÕ, ph¬ng
thøc thanh to¸n ®îc ¸p dông hiÖn hµnh, mèi quan hÖ vµ tho¶ thuËn gi÷a c¸c ®¬n
vÞ.
* Thêi gian thu håi(thanh to¸n)c«ng nî
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Thêi gian thu håi (thanh to¸n) c«ng nî= sè nî ph¶i thu(ph¶i tr¶) trong
n¨m/Doanh sè thu nî (tr¶ nî ) b×nh qu©n ngµy
Thêi gian thu håi c«ng nî ng¾n sÏ gãp phÇn tr¸nh t×nh tr¹ng ø ®äng vèn, chiÕm
dông vè gi÷a c¸c ®¬n vÞ, gi¶m ®îc kho¶n bÞ ph¹t do viÖc thanh to¸n c«ng nî
chËm, kh«ng phï hîp víi ®iÒu kiÖn ghi trong hîp ®ång.
Tû suÊt thanh to¸n hiÖn hµnh
Tû suÊt thanh to¸n hiÖn hµnh= Tæng TSL§/Tæng sè nî ng¾n h¹n
ChØ tiªu nµy cho thÊy kh¶ n¨ng ®¸p øng c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n cña doanh
nghiÖp lµ cao hay thÊp. NÕu tû suÊt thanh to¸n xÊp xØ b»ng 1 th× doanh nghiÖp cã
®ñ kh¶ n¨ng thanh to¸n c¸c kho¶n nî ng¾n h¹n vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña doanh
nghiÖp lµ b×nh thêng.
Tû suÊt thanh to¸n cña vèn lu ®éng
Tû suÊt thanh to¸n cña vèn lu ®éng= Tæng sè vèn b»ng tiÒn/Tæng sè TSL§
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh kh¶ n¨ng chuyÓn ®æi thµnh tiÒn cña tµi s¶n lu ®éng.
Tû suÊt thanh to¸n tøc thêi
Tû suÊt thanh to¸ntøc thêi =Tæng sè vèn b»ng tiÒn/Tæng sè nî ng¾n h¹n
NÕu tû suÊt thanh to¸n tøc thêi<0.5 th× doanh nghiÖp gÆp khã kh¨n trong thanh
to¸nv× kh«ng ®ñ tiÒn ®Ó thanh to¸n.
2.4. ChØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng
Lao ®éng lµ yÕu ®Çu vµo quan träng cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh . ViÖc
qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng lµ mét biÖn ph¸p chñ yÕu n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh. Do vËy , n©ng cao viÖc sö dông lao ®éng lµ mét biÖn ph¸p chñ yÕu ®Ó
n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh .
ChØ tiªu n¨ng suÊt lao ®éng.
W= DT/L§bq hoÆc
W=TN/L§bq
Trong ®ã
W
: N¨ng suÊt lao ®éng b×nh qu©n mét lao ®éng.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
L§bq : Tæng sè lao ®éng b×nh qu©n trong kú
DT
: Doanh thu (doanh sè b¸n ) thùc hiÖn trong kú
TN
: Tæng thu nhËp
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh r»ng trung b×nh mét lao ®éng cña doanh nghiÖp thùc
hiÖn ®îc bao nhiªu ®ång doanh thu nay bao nhiªu ®ång thu nhËp trong kú. ChØ
tiªu nµy cµng lín th× n¨ng suÊt lao ®éng cµng cao, viÖc sö dông lao ®éng cµng cã
hiÖu qu¶ vµ ngîc l¹i.
HÖ sè sö dông lao ®éng
HÖ sè sö dông lao ®éng = Tæng sè lao ®éng ®ang lµm viÖc/Tæng sè lao
®éng hiÖn cã.
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh tr×nh ®é sö dông lao ®éng cña doanh nghiÖp , tøc lµ nã
cho biÕt sè lao ®éng cña doanh nghiÖp ®· sö dông hÕt n¨ng lùc hay cha. Tõ ®ã
doanh nghiÖp t×m ra nguyªn nh©n vµ gi¶i ph¸p phï hîp cho viÖc n©ng cao n¨ng
suÊt lao ®éng.
Møc thu nhËp hoÆc lîi nhuËn ®¹t ®îc trªn mét lao ®éng
Pl®= LN/L§
Trong ®ã
Pl® : Lîi nhuËn ®¹t ®îc trªn mét lao ®éng
L§ : Sè lao ®éng hiÖn cã
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh mét lao ®éng ®îc sö dông trong kú ®· t¹o ®îc bao nhiªu
®ång lîi nhuËn. ChØ tiªu nµy cµng cao th× hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng cµng lín th×
ngîc l¹i.
HiÖu suÊt sö dông lao ®éng.
Htl® = T1/T0
Trong ®ã
Htl®
: hiÖu suÊt sö dông lao ®éng
T0
: Tæng thêi gian lao ®éng theo ®Þnh møc
T1
: Tæng thêi gian lao ®éng thùc tÕ
ChØ tiªu nµy ph¶n ¸nh viÖc sö dông lao ®éng theo kÕ ho¹ch, chØ tiªu cho
biÕt doanh nghiÖp cã hoµn thµnh vît møc kÕ ho¹ch hay kh«ng, tõ ®ã t×m ra biÖn
ph¸p thÝch hîp.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§Ó theo dâi vµ hiÓu râ h¬n, cã thÓ tèm t¾t c¸c chØ tiªu ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶
kinh doanh ë b¶ng díi ®©y:
III. C¸c nh©n tè ¶nh hëng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp .
N©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh lµ mèi quan t©m hµng ®©udvµ bao trïm trong
ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. V× vËy, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh
doanh cña doanh nghiÖp tøc lµ ph¶i kh«ng ngõng thóc ®Èy thùc hiÖn ho¹t ®éng
kinh doanh ë tÊt c¶ c¸c kh©u trong qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp, tõ
kh©u nghiªn cøu thÞ trêng, t¹o nguån mua hµng, b¸n hµng, Cho tíi viÖc sö dông
lao ®éng c¸c nguån vèn, tµi s¶n cña doanh nghiÖp ... C¸c ho¹t ®éng nµy khong
diÔn ra mét c¸ch ®éc lËp víi c¸c ho¹t ®éng vµ c¸c nh©n tè kh¸c, mµ chóng cån
chÞu ¶nh hëng bëi rÊt nhiÒu yÕu tè nh ®èi thñ c¹nh tranh, ngêi cung øng, chÝnh
s¸ch thuÕ hay sù tiÕn bé khoa häc kü thuËt... Nãi mét c¸ch kh¸c, ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp diÔn ra trong mét m«i trêng - ®ã lµ m«i trêng kinh
doanh. V× vËy viÖc nghiªn cøu c¸c yÕu tè ¶nh hëng tíi viÖc n©ng cao hiÖu qu¶
kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ rÊt cÇn thiÕt. Cã thÓ ph©n c¸c yÕu tè nµy thµnh
hai nhãm nh©n tè c¬ b¶n sau:
+ C¸c nh©n tè Thuéc b¶n th©n doanh nghiÖp (nh©n tè chñ quan)
+ C¸c nh©n tè¶nh hëng tõ m«i trêng bªn ngoµi(nh©n tè kh¸ch quan)
Ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp chØ thùc sù thµnh c«ng khi doanh
nghiÖp biÕt kÕt hîp hµi hoµ c¸c yÕu tè bªn trong vµ bªn ngoµi doanh nghiÖp vµo
ho¹t ®éng cña m×nh.
1. C¸c nh©n tè kh¸ch quan
Nh©n tè kh¸ch quan lµ nh÷ng nh©n tè mµ doanh nghiÖp kh«ng thÓ kiÓm so¸t ®îc, doanh nghiÖp ph¶i nghiªn cøu, t×m hiÓu ®Ó nhËn biÕt trªn c¬ së ®ã ®iÒu chØnh
ho¹t ®éng cña m×nh phï hîp víi xu híng biÕn ®éng cña c¸c nh©n tè ®ã.
I.1. Nh©n tè m«i trêng kinh doanh
Nh©n tè m«i trêng kinh doanh bao gåm c¸c yÕu tè nh: ®èi thñ c¹nh tranh, thÞ
trêng, c¬ cÊu ngµnh, tËp qu¸n, møc thu nhËp b×nh qu©n...
*§èi thñ c¹nh tranh
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
§ã lµ nh÷ng ngêi cïng kinh doanh mét lo¹i hµng ho¸ hay cïng mét lÜnh vùc
kinh doanh hoÆc nh÷ng ngêi cïng ®¸p øng mét nhãm kh¸ch hµng cïng víi
doanh nghiÖp. Trong ®iÒu kiÖn nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ®ßi hái doanh nghiÖp võa
ph¶i t¨ng cêng ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh, võa ph¶i v¬n lªn phÝa tríc ®Ó ‘vît qua ®èi thñ c¹nh tranh’. V× vËy ho¹t ®éng kinh doanh cña ®èi thñ c¹nh tranh
sÏ ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. NÕu doanh nghiÖp cã
sè ®èi thñ c¹nh tranh m¹nh th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña doanh
nghiÖp cµng trë nªn khã kh¨n. V× giê ®©y chØ viÖc n©ng caohiÖu qña kinh doanh
b»ng c¸ch n©ng cao chÊt lîng ®Ó ®Èy m¹nh tiªu thô, gi¶m gi¸ thµnh, tæ chøc bé
m¸y ho¹t ®éng kinh doanh sao cho phï hîp h¬n, tèi u h¬n ®Ó bï ®¾p ®îc nh÷ng
mÊt m¸t cña doanh nghiÖp do c¹nh tranh vÒ gi¸, c¹nh tranh vÒ chÊt lîng , mÉu
m· ... còng lµ khã chø cha nãi g× tíi viÖc n©ng cao c¸c kho¶n lîi nhuËn thu vÒ.
Do ®ã, doanh nghiÖp cµng ph¶i ra søc ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña
m×nh. Nh vËy, ®èi thñ c¹nh tranh võa lµ trë ng¹i võa lµ ®éng lùc thóc ®Èy ho¹t
®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Th«ng thêng, khi xuÊt hiÖn ®èi thñ c¹nh
tranhth× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh sÏ bÞ gi¶m ®i mét c¸ch t¬ng ®èi. Khi
sè lîng ®èi thñ cµng t¨ng th× môc tiªu doanh nghiÖp ®Ò ra sÏ khã thùc hiÖn h¬n.
Tuy nhتn ®iÒu nµy cßn tuú thuéc vµo vÞ thÕ cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng hay
tr¹ng th¸i c¹nh tranh cña thÞ trêng.
ThÞ trêng:
ThÞ trêng lµ tæng hoµ c¸c mèi quan hÖ x· héi hay thÞ trêng lµ n¬i gÆp gì gi÷a
cung vµ cÇu. ThÞ trêng cña doanh nghiÖp bao gåm thÞ trêng ®Çu vµo vµ thÞ trêng
®Çu ra. Trong ®ã thÞ trêng ®Çu vµo liªn quan ®Õn kh¶ n¨ng vµ c¸c yÕu tè ¸nh hëng ®Õn nguån cung cÊp c¸c s¶n phÈm mµ doanh nghiÖp kinh doanh, nã sÏ ¶nh
hëng rÊt lín ®Õn gi¸ vèn hµng ho¸, tÝnh liªn tôc vµ hiÖu qu¶ kinh doanh. Cßn thÞ
trêng ®Çu ra liªn quan trùc tiÕp tíi viÖc gi¶i quyÕt vÊn ®Ò tiªu thô s¶n phÈm (ho¹t
®éng b¸n hµng ), lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh vÒ doanh thu cña doanh nghiÖp trªn c¬ së
chÊp nhËn hµng ho¸, dÞch vô cña doanh nghiÖp ë møc nµo ®ã. BÊt cø mét yÕu tè
nµo dï lµ nhá nhÊt cña thÞ trêng ®Çu ra ®Òu cã thÓ ¶nh hëng tíi thµnh c«ng hay
thÊt b¹i trong b¸n hµng. Tõ ®ã doanh nghiÖp n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh
th«ng qua viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ b¸n hµng vµ thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng dÞch vô
kÌm theo.
TËp qu¸n vµ møc thu nhËp b×nh qu©n cña d©n c
§©y lµ yÕu tè quan träng ¶nh hëng tíi ho¹t ®éng kinh doanh. Nã quyÕt ®Þnh
lo¹i kh¸ch hµng, sè lîng kh¸ch hµng cña doanh nghiÖp, quyÕt ®Þnh vÒ sè lîng,
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chÊt lîng cña lo¹i hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp ®ang kinh doanh. Bëi v×, thÞ trêng
cña doanh nghiÖp = kh¸ch hµng *tói tiÒn cña hä, cho nªn doanh nghiÖp ph¶i tiÕn
hµnh nghiªn cøu ®Ó n¾m b¾t ®îc nhãm kh¸ch hµng môc tiªu vµ t×nh h×nh thùc tÕ
cña kh¸ch hµng ®iÒu chØnh ph¬ng thøc kinh doanh, ph¬ng thøc thanh to¸n sao
cho phï hîp víi nhãm kh¸ch hµng träng ®iÓm vµ phï hîp víi kh¶ n¨ng thanh
to¸n, phï hîp víi søc mua, phong tôc tËp qu¸n còng nh thãi quen cña kh¸ch
hµng. Cã nh vËy, doanh nghiÖp míi mong n¾m b¾t ®îc nhu cÇu. Nh÷ng yÕu tè
nµy t¸c ®éng mét c¸cha gi¸n tiÕp tíi c«ng t¸c marketing vµ hiÖu qu¶ kinh doanh
cña doanh nghiÖp.
Mèi quan hÖ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng
§©y cã thÓ coi lµ tµi s¶n v« h×nh cña doanh nghiÖp, nã cã thÓ ®îc h×nh thµnh
mét c¸ch tù nhiªn, nã t¸c ®éng ®Õn sù thµnh b¹i cña doanh nghiÖp. Sù t¸c ®éng
®ã lµ phi lîng ho¸, bëi v× chóng ta kh«ng thÓ tÝnh to¸n hay ®o ®¹c nã b»ng ph¬ng ph¸p ®Þnh lîng th«ng thêng. Mèi quan hÖ réng r·i sÏ t¹o cho doanh nghiÖp
nhiÒu c¬ héi, nhiÒu ®Çu mèi vµ tõ ®ã doanh nghiÖp cã quyÒn ®îc chän nh÷ng g×
cã lîi cho m×nh. MÆt kh¸c, quan hÖ vµ uy tÝn cña doanh nghiÖp sÏ t¹o cho doanh
nghiÖp mét u thÕ lín trong viÖc cung cÊp c¸c s¶n phÈm ®Çu vµo, trong b¸n hµng,
vay vèn hay mua chÞu hµng ho¸...
Ngoµi ra m«i trêng kinh doanh cßn cã c¸c nh©n tè kh¸c nh: Hµng ho¸ thay
thÕ hay hµng hãa phô thuéc víi hµng ho¸ mµ doanh nghiÖp kinh doanh còng cã
t¸c ®éng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ cña doanh nghiÖp trong dµi h¹n, cßn trong
ng¾n h¹n sù thay ®æi cña chóng ®Õn viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh cña
doanh nghiÖp lµ kh«ng ®¸ng kÓ. Tuy vËy, doanh nghiÖp cÇn cã sù quan t©m thÝch
®¸ng ®Ó cã c¸ch øng xö tèt víi thÞ trêng trong tõng giai ®o¹n cô thÓ.
1.2. Nh©n tè thuéc m«i trêng tù nhiªn
Nh©n tè thuéc m«i trêng tù nhiªn tõ l©u ®· ®îc nghiªn cøu ®Ó ®a ra kÕt luËn vÒ
c¸ch thøc vÒ hiÖu qu¶ kinh doanh. C¸c yÕu tè nµy, ngµy nay, rÊt ®îc chó trängvµ
chóng ¶nh hëng rÊt lín tíi c¸c c¬ héi kinh doanh cña doanh nghiÖp. CÇn ph¶i
quan t©m nghiªn cøu c¸c yÕu tè sau:
* Nh©n tè tµi nguyªn thiªn nhiªn
N h©n tè nµy chñ yÕu t¸c ®éng tíi viÖc cung cÊp ®Çu vµo cho doanh nghiÖp vµ
¶nh hëng trùc tiÕp tíi gi¸ c¶ hµng ho¸, nÕu mét lo¹i nguyªn liÖu nµo ®ã cã s½n
th× hµng ho¸ sÏ gi¶m, lîi nhuËn thu ®îc sÏ lín h¬n do chi phÝ mua thÊp vi kh«ng