Tài liệu Kd xnk hàng hoá trong nền kttt

PhÇn I Lý luËn c¬ b¶n vÒ kInh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng I.-TÇm quan träng cña ho¹t ®éng xuÊt khÈu Hµng ho¸ trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng. 1. kh¸i niÖm cña th-¬ng m¹i Quèc tÕ: Ngµy nay khi qu¸ tr×nh ph©n c«ng lao ®éng Quèc tÕ ®ang diÔn ra hÕt søc s©u s¾c th× th-¬ng m¹i Quèc tÕ trë thµnh mét qui luËt tÊt yÕu kh¸c quan vµ ®-îc xem nh- lµ mét ®iÒu kiÖn TiÒn ®Ò cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ cña mäi quèc gia. Thùc tÕ cho thÊy, kh«ng mét quèc gia nµo cã thÓ tån t¹i chø ch-a nãi g× ®Õn ph¸t triÓn nÕu tù c« lËp m×nh kh«ng quan hÖ víi kinh tÕ thÕ giíi. Th-¬ng m¹i quèc tÕ trë thµnh vÊn ®Ò sèng cßn v× nã cho phÐp thay ®æi c¬ cÊu s¶n xuÊt vµ n©ng cao kh¶ n¨ng tiªu dïng cña d©n c- mét quèc gia. Th-¬ng m¹i quèc tÕ lµ ho¹t ®éng mua b¸n hµng hãa vµ dÞch vô gi÷a c¸c quèc gia víi nhau. Ho¹t ®éng ®ã lµ h×nh thøc cña mèi quan hÖ x· héi vµ ph¶n ¸nh sù phô thuéc lÉn nhau vÒ kinh tÕ gi÷a nh÷ng ng-êi s¶n xuÊt hµng hãa riªng biÖt gi÷a c¸c quèc gia. 2. Vai trß cña kinh doanh xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2.1 XuÊt khÈu t¹o nguån vèn cho nhËp khÈu, phôc vô c«ng nghiÖp hãa ®Êt n-íc. §Ó thùc hiÖn ®-êng lèi c«ng nghiÖp hãa, hiÖn ®¹i hãa ®Êt n-íc, tr-íc m¾t chóng ta cÇn ph¶i nhËp khÈu mét sè l-îng lín m¸y mãc, trang thiÕt bÞ hiÖn ®¹i tõ bªn ngoµi nh»m trang bÞ cho nÒn s¶n xuÊt. Nguån vèn ®Ó nhËo khÈu th-êng dùa vµo c¸c nguån chñ yÕu lµ: vay, viÖn trî, ®Çu t- n-íc ngoµi vµ xuÊt khÈu. Nguån vèn vay råi còng ph¶i tr¶, cßn viÖn trî vµ ®Çu t- n-íc ngoµi th× cã h¹n, h¬n n÷a c¸c nguån nµy th-êng bÞ phô thuéc vµo n-íc ngoµi, v× vËy nguån vèn quan träng nhÊt ®Ó nhËp khÈu chÝnh lµ xuÊt khÈu. Thùc tÕ lµ, n-íc nµo gia t¨ng ®-îc xuÊt khÈu th× nhËp khÈu theo ®ã còng t¨ng theo. Ng-îc l¹i, nÕu nhËp nhiÒu h¬n xuÊt lµm cho th©m hôt c¸n c©n th-¬ng m¹i qu¸ lín sÏ cã thÓ ¶nh h-ëng xÊu ®Õn nÒn kinh tÕ quèc d©n. 2.2. XuÊt khÈu ®ãng gãp vµo viÖc chuÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. C¬ cÊu s¶n xuÊt vµ tiªu dïng trªn thÕ giíi ®· vµ ®ang thay ®æi v« cïng m¹nh mÏ. §ã lµ thµnh qu¶ cña cuéc c¸ch m¹ng khã häc - c«ng nghÖ hiÖn ®¹i. Sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp hãa phï hîp víi xu h-íng ph¸t triÓn cña kinh tÕ thÕ giíi lµ tÊt yÕu ®èi víi n-íc ta. Ngµy nay, ®a sè c¸c n-íc ®Òu lÊy nhu cÇu thÞ tr-êng thÕ giíi lµm c¬ së ®Ó tæ chøc s¶n xuÊt. §iÒu ®ã cã t¸c ®éng tÝch cùc ®Õn sù chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ, thóc ®Èy s¶n xuÊt ph¸t triÓn. Sù t¸c ®éng nµy thÓ hiÖn: - XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c ngµnh kh¸c cã c¬ héi ph¸t triÓn thuËn lîi. Ch¼ng h¹n, khi ph¸t triÓn ngµnh dÖt xuÊt khÈu sÏ t¹o c¬ héi ®Çy ®ñ cho viÖc ph¸t triÓn ngµnh s¶n xuÊt nguyªn liÖu nh- b«ng hay thuèc nhuém. Sù ph¸t triÓn cña ngµnh chÕ biÕn thùc phÈm xuÊt khÈu còng cã thÓ kÐp theo sù ph¸t triÓn cña ngµnh c«ng nghiÖp bao b× phôc vô nã. - XuÊt khÈu t¹o ra kh¶ n¨ng më réng thÞ tr-êng tiªu thô, gãp phÇn cho s¶n xuÊt æn ®Þnh vµ ph¸t triÓn. - XuÊt khÈu t¹o ®iÒu kiÖn më réng kh¶ n¨ng cung cÊp ®Çu vµo cho s¶n xuÊt, n©ng cao n¨ng lùc s¶n xuÊt trong n-íc. 2.3. XuÊt khÈu cã vai trß kÝch thÝch ®æi míi trang thiÕt bÞ vµ c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu lµ ho¹t ®éng h-íng ra thÞ tr-êng thÕ giíi, mét thÞ tr-êng mµ ngµy cµng c¹nh tranh . Sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña hµng hãa xuÊt khÈu phô thuéc rÊt lín vµo chÊt l-îng, gi¸ c¶ do ®ã phô thuéc rÊt lín vµo kü thuËt c«ng nghÖ s¶n xuÊt chóng. §iÒu nµy thóc ®Èy c¸c doanh nghiÖp trong n-íc ph¶i lu«n lu«n t×m tßi s¸ng t¹o ®Ó c¶i tiÕn, n©ng cao chÊt l-îng c«ng nghÖ s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, xuÊt khÈu trong nÒn kinh tÕ c¹nh tranh cßn ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i ®æi míi vµ hoµn thiÖn c«ng t¸c qu¶n trÞ s¶n xuÊt vµ kinh doanh, ®ßi hái ph¶i n©ng cao tay nghÒ ng-êi lao ®éng. 2.4.XuÊt khÈu cã t¸c ®éng tÝch cùc tíi viÖc gi¶i quyÕt c«ng ¨n viÖc lµm vµ c¶i thiÖn ®êi sèng cña nh©n d©n. Th«ng qua ho¹t ®éng s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu, víi nhiÒu c«ng ®o¹n kh¸c nhau ®· thu hót hµng triÖu lao ®éng víi thu nhËp kh«ng thÊp. Gi¶i quyÕt ®-îc vÊn ®Ò bøc xò nhÊt trong x· héi hiÖn nay. XuÊt khÈu cßn t¹o ra nguån vèn ®Ó nhËp khÈu nh÷ng vËt liÖu tiªu dïng thiÕt yÕu phôc vô ®êi sèng vµ ®¸p øng nhu cÇu ngµy mét phong phó h¬n cña nh©n d©n. 2.5. XuÊt khÈu lµ c¬ së ®Ó më réng vµ thóc ®Èy c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i cña n-íc ta. §Èy m¹nh xuÊt khÈu cã vai trß t¨ng c-êng sù hîp t¸c quèc tÕ víi c¸c n-íc, n©ng cao ®Þa vÞ vµ vai trß cña n-íc ta trªn th-¬ng tr-êng quèc tÕ ..., xuÊt khÈu vµ c«ng nghiÖp s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu thóc ®Èy quü tÝn dông, ®Çu t-, më réng vËn t¶i quèc tÕ ... MÆt kh¸c, chÝnh c¸c quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i mµ chóng ta võa kÓ trªn l¹i t¹o TiÒn ®Ò cho viÖc më réng xuÊt khÈu. Cã thÓ nãi, xuÊt khÈu kh«ng chØ ®ãng vai trß chÊt xóc t¸c hç trî ph¸t triÓn kinh tÕ mµ nã cßn cïng víi ho¹t ®éng nhËp khÈu nh- lµ yÕu tè bªn trong trùc tiÕp tham gia vµo viÖc gi¶i quyÕt nh÷ng vÊn ®Ò thuéc néi bé nÒn kinh tÕ nh-: vèn, kü thuËt, lao ®éng, nguån tiªu thô thÞ tr-êng ... §èi víi n-íc ta, h-íng m¹nh vÒ xuÊt khÈu lµ mét trong nh÷ng môc tiªu quan träng trong ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ ®èi ngo¹i, qua ®ã tranh thñ ®ãn b¾t th¬ßI c¬, øng dông khoa häc c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, rót ng¾n sù chªnh lÖch vÒ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña ViÖt nam so víi thÕ giíi. Kinh nghiÖm cho thÊy, bÊt cø mét n-íc nµo vµ trong thêi kú nµo ®Èy m¹nh ®-îc xuÊt khÈu th× nÒn kinh tÕ n-íc ®ã trong thêi gian ®ã cã tèc ®é ph¸t triÓn cao. ®Ó thÊy râ vÊn ®Ò nµy, chóng ta cã thÓ nghiªn cøu t×nh h×nh ph¸t triÓn kinh tÕ cña c¸c n-íc trong khu vùc còng nh- thÕ giíi trong mèi quan hÖ víi t¨ng tr-ëng xuÊt khÈu. B¶ng 1.Kim Ng¹ch XuÊt KhÈu víi t¨ng tr-ëng GDP cña c¸c n-íc trong khu vùc (1999) N-íc T¨ng GDP (%) GDP (PPP,triÖu USD) Kim ng¹ch XK(triÖu USD) XK/GDP(%) NhËt B¶n 2,6 2.953.440 411.000 0,139 Singapore 7,8 76.291 125.000 1,638 §µi Loan 6,5 333.745 122.000 0,366 Malaysia 8,4 208.502 78.000 0,375 Th¸i Lan 6,4 501.331 56.900 0,113 B¶ng 2. XuÊt KhÈu víi t¨ng tr-ëng GDP cña Mü vµ c¸c n-íc kh¸c (1999). N-íc T¨ng GDP (%) GDP Kim ng¹ch XK XK/GDP (PPP,triÖu USD) (triÖu USD) (%) Mü 3,6 7.633.465 633.000 0,083 Anh 3,4 1.181.962 251.000 0,212 Canada 3,7 1.660.540 201.000 0,304 Ph¸p 2,2 1.284.182 275.000 0,214 §øc 2,8 1.723.366 521.000 0,302 Italy 1,7 1.179.283 244.000 0,207 Nh- vËy qua sè liÖu trªn cho thÊy, ®a sè c¸c n-íc cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn th× xuÊt khÈu ®ãng gãp vµo kho¶ng 10 - 30% GDP. Cßn nh÷ng n-íc cã tèc ®é ph¸t triÓn cao, tû lÖ nµy còng cã xu h-íng cao h¬n. §iÓn h×nh lµ tr-êng hîp cña Hång K«ng vµ Singapore, tû lÖ nµy lµ trªn 100%. §iÒu nµy ph¶n ¸nh vai trß cña xuÊt khÈu ®èi víi t¨ng tr-ëng kinh tÕ. Tãm l¹i lµ, th«ng qua xuÊt khÈu sÏ gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt x· héi b»ng viÖc më réng trao ®æi vµ thóc ®Èy viÖc tËn dông c¸c lîi thÕ, c¸c tiÒm n¨ng vµ c¬ héi cña ®Êt n-íc. 3. ý nghÜa cña viÖc ®Èy m¹nh xuÊt khÈu ®èi víi doanh nghiÖp. §èi víi mçi doanh nghiÖp kinh doanh trong lÜnh vùc xuÊt nhËp khÈu, ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cã ý nghÜa v« cïng quan träng. ViÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu gióp cho mçi doanh nghiÖp gi¶i quyÕt ®-îc vÊn ®Ò vÒ c«ng ¨n viÖc lµm cho nh©n viªn, t¨ng nguån ngo¹i tÖ ®Ó phôc vô cho c¸c ho¹t ®éng nhËp khÈu cña doanh nghiÖp, t¹o ®iÒu kiÖn cho doanh ®æi míi trang thiÕt bÞ, më réng quy m« kinh doanh, vµ gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò vÒ lîi nhuËn. Ngoµi ra, viÖc ®Èy m¹nh ho¹t ®éng xuÊt khÈu cßn gióp doanh nghiÖp më réng thÞ tr-êng, t×m hiÓu v¶ n¾m b¾t ®-îc phong tôc, tËp qu¸n kinh doanh cña c¸c b¹n hµng ë n-íc ngoµi, lµ ®éng lùc ®Ó doanh nghiÖp t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh, më réng thÞ tr-êng ra thÕ giíi. II/ NH÷NG NéI DUNG Vµ H×NH THøC KINH DOANH XUÊT KHÈU CHñ YÕU. 1. C¸c h×nh thøc kinh doanh xuÊt khÈu chñ yÕu XuÊt khÈu hµng ho¸ lµ mét bé phËn rÊt quan träng cña th-¬ng m¹i quèc tÕ. Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng ngµy nay th× lÜnh vùc ho¹t ®éng nµy ®-îc biÓu hiÖn d-íi nhiÒu h×nh thøc rÊt kh¸c nhau. Theo quy ®Þnh cña nghÞ ®Þnh 33CP (19/4/1994) lÜnh vùc kinh doanh nµy bao gåm c¸c h×nh thøc chñ yÕu sau: -XuÊt khÈu hµng ho¸ d-íi c¸c h×nh thøc trao ®æi hµng ho¸, hîp t¸c s¶n xuÊt vµ gia c«ng quèc tÕ. -XuÊt khÈu thiÕt bÞ toµn bé, thiÕt bÞ lÎ vµ vËt t- phô tïng cho s¶n xuÊt. -ChuyÓn khÈu, t¹m nhËp t¸i xuÊt -Lµm c¸c dÞch vô nh- ®¹i lý, nhËn uû th¸c xuÊt khÈu cho c¸c tæ chøc kinh tÕ n-íc ngoµi. -Ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c tæ chøc kinh tÕ ViÖt Nam ë n-íc ngoµi hîp t¸c s¶n xuÊt vµ gia c«ng quèc tÕ. 2. Néi dung cña kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸. 2.1 Nghiªn cøu thÞ tr-êng Néi dung chÝnh cña nghiªn cøu thÞ tr-êng lµ xem xÐt kh¶ n¨ng x©m nhËp vµ më réng thÞ tr-êng. Nghiªn cøu thÞ tr-êng ®-îc thùc hiÖn theo hai b-íc lµ nghiªn cøu kh¸I qu¸t vµ nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng.Nghiªn cøu kh¸i qu¸t thÞ tr-êng cung cÊp nh÷ng th«ng tin vÒ quy m«, c¬ cÊu, sù vËn ®éng cña thÞ tr-êng, c¸c nh©n tè ¶nh h-ëng ®Õn thÞ tr-êng nh- m«i tr-êng c¹nh tranh, m«i tr-êng chÝnh trÞ ph¸p luËt, khoa häc c«ng nghÖ, m«i tr-êng v¨n ho¸ x· héi, m«i tr-êng ®Þa lý sinh th¸i...Nghiªn cøu chi tiÕt thÞ tr-êng cho biÕt nh÷ng th«ng tin vÒ tËp qu¸n mua hµng, nh÷ng thãi quen vµ nh÷ng ¶nh h-ëng ®Õn hµnh vi mua hµng cña ng-êi tiªu dïng. Nghiªn cøu thÞ tr-êng th-êng ®-îc tiÕn hµnh theo hai ph-¬ng ph¸p chÝnh. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i v¨n phßng lµ thu thËp th«ng tin tõ c¸c nguån tµi liÖu ®· ®-îc xuÊt b¶n c«ng khai hay b¸n c«ng khai, xö lý c¸c th«ng tin ®· t×m kiÕm ®-îc.Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu t¹i chç thu thËp th«ng tin chñ yÕu th«ng qua tiÕp xóc trùc tiÕp hay ®iÒu tra chän mÉu b»ng c¸c c©u hái...HoÆc kÕt h¬p c¶ hai ph-¬ng ph¸p trªn. 2.2. Thanh to¸n trong kinh doanh xuÊt khÈu hµng ho¸. Thanh to¸n quèc tÕ lµ mét kh©u hÕt søc quan träng trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu hµng ho¸. hiÖu qu¶ kinh tÕ trong lÜnh vùc kinh doanh nµy mét phÇn lín nhê vµo chÊt l-îng cña viÖc thanh to¸n. Thanh to¸n lµ b-íc ®¶m b¶o cho ng-êi xuÊt khÈu thu ®-îc tiÒn vÒ vµ ng-êi nhËp khÈu nhËn ®-îc hµng ho¸. Thanh to¸n quèc tÕ trong ngo¹i th-¬ng cã thÓ hiÓu ®ã lµ viÖc chi tr¶ nh÷ng kho¶n tiÒn tÖ, tÝn dông cã liªn ®Õn nhËp khÈu hµng ho¸ vµ ®· ®-îc tho¶ thuËn quy ®Þnh trong hîp ®ång kinh tÕ. Trong xuÊt khÈu hµng ho¸, thanh to¸n ph¶i xem xÐt ®Õn c¸c vÊn ®Ò sau ®©y: Tr¶ tr-íc b»ng tiÒn mÆt hoÆc tr¶ tiÒn mÆt theo lÖnh. Nhµ xuÊt khÈu cã quan ®iÓm thÝch sö dông quy t¾c thanh to¸n nµy nhÊt v× hä kh«ng bÞ rñi ro vÒ nhê thu vµ kh«ng chÞu chi phÝ l·i cho giÊy ®ßi nî. Ng-êi n-íc ngoµi mua hµng hiÕm khi chÊp nhËn quy t¾c nµy (trõ c¸c ®¬n vÞ ®Æt hµng rÊt nhá) bëi quy t¾c nµy rµng buéc vèn cña ng-êi mua vµ hä kh«ng yªn t©m cã nhËn ®-îc hµng hay kh«ng. Ghi sæ: ®©y lµ h×nh thøc tÝn dông hµo phãng nhÊt vµ nguy hiÓm nhÊt. ChØ sau khi ®iÒu tra møc tiÒn göi ë ng©n hµng cña kh¸ch hµng th× c¸ch thanh to¸n nµy míi ®-îc giµnh cho kh¸ch hµng l©u n¨m cã kho¶n tiÒn göi lín nh-ng chØ giµnh cho nh÷ng n-íc kh«ng cã vÊn ®Ò ngo¹i hèi. Göi b¸n: ViÖc thanh to¸n ph¶i ®-îc thùc hiÖn mét khi hµng göi ra n-íc ngoµi ®· ®-îc kh¸ch hµng n-íc ngoµi b¸n xong. Cho ®Õn khi hµng göi ra n-íc ngoµi th× së h÷u hµng hãa vÉn thuéc nhµ xuÊt khÈu. Nh-ng rñi ro rÊt nhiÒu. ViÖc b¸n hµng kh«ng ®-îc b¸o c¸o, hµng b¸n kh«ng ®-îc thanh to¸n ®óng thêi gian hoÆc viÖc thanh to¸n cã thÓ kh«ng thùc hiÖn ®-îc do nh÷ng diÔn biÕn chÝnh trÞ, hµnh hãa cã thÓ bÞ mÊt hoÆc tæn h¹i tr-íc khi b¸n. Hèi phiÕu tr¶ ngay. Hµng göi ®i víi vËn ®¬n ®-êng biÓn cã thÓ giao dÞch ®-îc vµ ng-êi mua sÏ nhËn ®-îc c¸c chøng tõ, göi hµng vµ chuyÓn chøng tõ cho ng©n hµng n-íc ngoµi. Rñi ro vÉn cßn, chñ yÕu bëi v× t×nh h×nh tµi chÝnh cña ng-êi mua cã thÓ thay ®æi gi÷a lóc hµng göi ®i vµ hµng ®Õn vµ ng-êi mua cã thÓ kh«ng cã kh¶ n¨ng hoÆc kh«ng s½n lßng chÊp nhËn tê hèi phiÕu khi nã ®-îc xuÊt tr×nh. Hèi phiÕu kú h¹n: Ng-êi mua sÏ cã quyÒn së h÷u hµng hãa khi hä chÊp nhËn ký vµo mét hay vµi hèi phiÕu mµ viÖc thanh to¸n chóng sÏ x¶y ra khi häc chÊp nhËn ký vµo mét hay vµi hèi phiÕu mµ viÖc thanh to¸n chóng sÏ x¶y ra sau khi nã ®-îc chÊp nhËn kho¶ng 30, 60, 90 ngµy. §©y lµ mét h×nh thøc tÝn dông mµ rñi ro sÏ cao h¬n so víi hèi phiÕu tr¶ ngay.  Th- tÝn dông: Theo nhiÒu khÝa c¹nh th× ®©y lµ h×nh thøc thanh to¸n lý t-ëng - quan ®iÓm cña nhµ xuÊt khÈu còng nh- kh¸ch hµng cña hä ë n-íc ngoµi ®Òu cho thÊy nh- vËy. Th- tÝn dông lµ mét chøng tõ do ng©n hµng cña kh¸ch hµng mua ph¸t hµnh cã høa hÑn tr¶ cho ng-êi cung cÊp mét sè TiÒn ®· ®-îc tháa thuËn nÕu nh- ng©n hµng nµy nhËn ®-îc c¸c chøng tõ ®· ®-îc quy ®Þnh râ (th«ng th-êng lµ hãa ®¬n th-¬ng m¹i, vËn ®¬n vµ chøng tõ b¶o hiÓm) trong mét thêi h¹n còng ®· ®-îc quy ®Þnh râ. 2.3 LËp ph-¬ng ¸n kinh doanh. ViÖc x©y dùng ph-¬ng ¸n kinh doanh bao gåm: * §¸nh gi¸ thÞ tr-êng vµ th-¬ng nh©n, ph¸c ho¹ bøc tranh tæng qu¸t vÒ ho¹t ®éng kinh doanh, nh÷ng thuËn lîi vµ khã kh¨n. * Lùa chän mÆt hµng, thêi c¬, ®iÒu kiÖn vµ ph-¬ng thøc kinh doanh, sù lùa chän nµy ph¶i mang tÝnh thuyÕt phôc trªn c¬ së ph©n tÝch t×nh h×nh cã liªn quan. *§Ò ra môc tiªu cô thÓ nh-: sÏ b¸n bao nhiªu hµng? Víi gi¸ bao nhiªu? SÏ th©m nhËp vµo thÞ tr-êng nµo. *§Ò ra biÖn ph¸p vµ c«ng cô thùc hiÖn nh»m ®¹t môc tiªu ®Ò ra. 2.4. Néi dung cña c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng. C«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng cho xuÊt khÈu lµ mét hÖ thèng c¸c c«ng viÖc, c¸c nghiÖp ®-îc thÓ hiÖn qua néi dung sau: *Nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu. Muèn t¹o ®-îc nguån hµng æn ®Þnh, nh»m cñng cè ph¸t triÓn c¸c nguån hµng, doanh nghiÖp ngo¹i th-¬ng ph¶i nghiªn cøu c¸c nguån hµng th«ng qua viÖc nghiªn cøu tiÕp cËn thÞ tr-êng. Nghiªn cøu nguån hµng xuÊt khÈu nh»m x¸c ®Þnh chñng lo¹i mÆt hµng, kÝch cì, mÉu m· vµ c«ng dông, chÊt l-îng, gi¸ c¶, thêi vô (nÕu lµ hµng n«ng l©m, thñy s¶n) nh÷ng ®Æc tÝnh, ®Æc ®iÓm riªng cña tõng lo¹i hµng hãa. *KÝ kÕt hîp ®ång thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu, viÖc kÝ kÕt hîp ®ång cã ý nghÜa rÊt quan träng trong c«ng t¸c thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu, ®©y lµ c¬ së v÷ng ch¾c ®¶m b¶o cho c¸c ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp diÔn ra b×nh th-êng. *Tæ chøc thu mua t¹o nguån hµng xuÊt khÈu.Sau khi kÝ kÕt hîp ®ång víi c¸c chñ hµng xuÊt khÈu, doanh nghiÖp th-¬ng m¹i ph¶i lËp ®-îc kÕ hoach thu mua, tiÕn hµnh x¾p xÕp nh÷ng phÇn viÖc ph¶i lµm vµ chØ ®¹o c¸c bé phËn theo kÕ ho¹ch. 2.5 §Þnh gi¸ hµng xuÊt khÈu. Gi¸ c¶ lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ hµng ho¸ ®ång thêi biÓu hiÖn mét c¸ch tæng hîp c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ, c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, gi¸ c¶ lu«n g¾n víi thÞ tr-êng vµ chÞu t¸c ®éng cña c¸c nh©n tè kh¸c nhau. Trong bu«n b¸n quèc tÕ, gi¸ c¶ thÞ tr-êng cµng trë nªn phøc t¹p do bu«n b¸n diÔn ra trªn c¸c khu vùc kh¸c nhau. §Ó thÝch øng víi sù biÕn ®éng trªn thÞ tr-êng, tèt nhÊt lµ c¸c nhµ kinh doanh nªn thùc hiÖn ®Þnh gi¸ linh ho¹t phï hîp víi môc ®Ých c¬ b¶n cña doanh nghiÖp.C«ng viÖc ®¸nh gi¸ ®-îc thùc hiÖn theo c¸c b-íc sau: B-íc 1: X©y dùng gi¸ thµnh xuÊt khÈu c¬ së. B-íc 2: X¸c ®Þnh c¸c chi phÝ cè ®Þnh vµ chi phÝ biÕn ®æi cña xuÊt khÈu. B-íc 3: Kh¶o s¸t møc gi¸ vµ ph¹m vi biÕn ®éng gi¸ trªn thÞ tr-êng n-íc ngoµi B-íc 4: QuyÕt ®Þnh chiÕn l-îc ®¸nh gi¸ vµ x©y dùng møc gi¸ xuÊt khÈu. B-íc 5: So¹n th¶o c¸c v¨n b¶n chµo hµng vµ b¸o gi¸ xuÊt khÈu. 2.6. Giao dÞch ®µm ph¸n ký kÕt hîp ®ång xuÊt khÈu. Th«ng th-êng cã c¸c h×nh thøc giao dÞch sau: * Giao dÞch qua th- tÝn. Ngµy nay viÖc sö dông h×nh thøc nµy vÉn lµ phæ biÕn ®Ó giao dÞch gi÷a c¸c nhµ kinh doanh xuÊt nhËp khÈu. Nh÷ng cuéc tiÕp xóc ban ®Çu th-êng qua th- tÝn. Ngay c¶ sau khi hai bªn ®· cã ®iÒu kiÖn gÆp gì trùc tiÕp th× viÖc duy tr× quan hÖ còng ph¶i qua th- tÝn. Sö dông th- tÝn ®Ó giao dÞch ®µm ph¸n ph¶i lu«n nhí r»ng th- tõ lµ "sø gi¶" cña m×nh ®Õn víi kh¸ch. Bëi vËy, c¸ch viÕt th-, göi th- cÇn ®Æc biÖt chó ý. Nh÷ng nhµ kinh doanh khi giao dÞch ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn lÞch sö, chÝnh x¸c, khÈn tr-¬ng. * Giao dÞch qua ®iÖn tho¹i. ViÖc giao dÞch qua ®iÖn tho¹i gióp nhµ kinh doanh ®µm ph¸n mét c¸ch khÈn tr-¬ng, ®óng thêi c¬ cÇn thiÕt. Trao ®æi qua ®iÖn tho¹i lµ trao ®æi b»ng miÖng, kh«ng cã g× lµm b»ng chøng cho nh÷ng tháa thuËn quyÕt ®Þnh trong trao ®æi. Bëi vËy, h×nh thøc ®µm ph¸n nµy chØ nªn dïng trong nh÷ng tr-êng hîp chØ cßn chê x¸c nhËn mét c¸ch chi tiÕt. Khi ph¶i trao ®æi b»ng ®iÖn tho¹i cÇn chuÈn bÞ néi dung chu ®¸o. Sau khi trao ®æi b»ng ®iÖn tho¹i, cÇn cã th- x¸c nhËn néi dung ®· ®µm ph¸n. * Giao dÞch b»ng c¸ch gÆp gì trùc tiÕp. Lµ viÖc gÆp gì gi÷a hai bªn ®Ó trao ®æi vÒ c¸c ®iÒu kiÖn bu«n b¸n. §©y lµ h×nh thøc hÕt søc quan träng, ®Èy nhanh tèc ®é gi¶i quyÕt mäi vÊn ®Ò mµ c¶ hai bªn cïng quan t©m. H×nh thøc nµy th-êng ®-îc dïng khi cã nhiÒu vÊn ®Ò cÇn ph¶i gi¶i thÝch cÆn kÏ ®Ó thuyÕt phôc nhau hoÆc lµ nh÷ng hîp ®ång lín, phøc t¹p. §èi víÝ quan hÖ mua b¸n hµng ho¸, sau khi c¸c bªn mua vµ b¸n tiÕn hµnh giao dÞch vµ ®µm ph¸n cã kÕt qu¶ th× ph¶i thùc hiÖn lËp vµ kÝ kÕt hîp ®ång. Hîp ®ång b»ng v¨n b¶n lµ h×nh thøc b¾t buéc ®èi víi c¸c ®¬n vÞ xuÊt nhËp khÈu ë n-íc ta.§©y lµ h×nh thøc tèt nhÊt ®Ó ®¶m b¶o cho quyÒn lîi cña c¶ hai bªn.Hîp ®ång x¸c ®Þnh râ rµng tr¸ch nhiÖm cña c¶ bªn mua vµ bªn b¸n hµng ho¸, tr¸nh ®-îc nh÷ng biÓu hiÖn kh«ng ®ång nhÊt trong ng«n tõ hay quan nIÖm. 2.7. Thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. Néi dung tr×nh tù thùc hiÖn hîp ®ång kinh doanh xuÊt khÈu nh- sau : 2.7.1 KIÓm tra L/C: Sau khi ký kÕt hîp ®ång, nhµ nhËp khÈu ë n-íc ngoµi sÏ mëi L/C t¹i mét ng©n hµng cã ng©n hµng th«ng b¸o t¹i ViÖt Nam. Nhµ xuÊt khÈu sau khi nhËn ®-îc giÊy b¸o xin më L/C cña ®èi t¸c th× cÇn kiÓm tra l¹i néi dung thËt chÆt chÏ xem ®· ®óng nh- hîp ®ång ®· ký kÕt hay ch-a. NÕu cã g× ch-a hîp lý cÇn b¸o l¹i cho phÝa n-íc ngoµi ®Ó hai bªn cïng thèng nhÊt söa l¹i. 2.7.2 Xin giÊy phÐp xuÊt khÈu. Sau khi xem xÐt néi dung L/C ®· hîp lý, nhµ kinh doanh cÇn lµm thñ tôc xin giÊy phÐp xuÊt khÈu. T- c¸ch ®Ó ®-îc xuÊt khÈu trùc tiÕp lµ doanh nghiÖp ph¶i cã giÊy phÐp kinh doanh xuÊt, nhËp khÈu do Bé Th-¬ng m¹i cÊp víi c¸c ®iÒu kiÖn nhsau: - Doanh nghiÖp ®-îc thµnh lËp hîp ph¸p. - Møc vèn l-u ®éng tèi thiÓu lµ 200.000 USD t¹i thêi ®iÓm ®¨ng ký kinh doanh xuÊt khÈu (riªng mét sè tr-êng hîp ®Æc biÖt møc vèn tèi thiÓu lµ 100.000 USD). - Ho¹t ®éng theo ®óng ngµnh hµng ®· ®¨ng ký khi thµnh lËp doanh nghiÖp. - Cã ®éi ngò c¸n bé ®ñ tr×nh ®é kinh doanh, ký kÕt vµ thùc hiÖn hîp ®ång mua b¸n ngo¹i th-¬ng. Ngoµi 3 mÆt hµng xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch lµ: dÇu th«, g¹o, ®å gç vµ song m©y; c¸c mÆt hµng cÊm nhËp, cÊm xuÊt, cßn l¹i ®èi víi c¸c mÆt hµng kh¸c doanh nghiÖp chØ cÇn lµm tê khai h¶i quan vµ göi cho Bé Th-¬ng m¹i theo dâi. 2.7.3 ChuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu. ChuÈn bÞ hµng ho¸ xuÊt khÈu. Kh©u nµy bao gåm c«ng viÖc thu gom hµng hãa, ®-a vµo gia c«ng chÕ biÕn, ®ãng gãi hµng hãa, kÎ ký m· hiÖu, d¸n nh·n hiÖu, ®ãng thµnh bao kiÖn hoÆc container ®Ó s½n sµng xuÊt khÈu. Doanh nghiÖp cÇn chuÈn bÞ hµng hãa thËt tèt, ®¶m b¶o vÒ sè l-îng, chÊt l-îng, mÉu m·, kiÓu d¸ng, bao b× ... nh- hîp ®ång ®· qui ®Þnh. 2.7.4 Thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm hµng ho¸. Tïy theo c¸c tháa thuËn trong hîp ®ång mµ ng-êi xuÊt khÈu hoÆc ng-êi nhËp khÈu cã tr¸ch nhiÖm thuª tµu vµ mua b¶o hiÓm cho hµng hãa. Trong tr-êng hîp tr¸ch nhiÖm thuª tµu lµ thuéc nhµ xuÊt khÈu, cÇn c©n nh¾c c¸c kh¶ n¨ng sau: - NÕu hµng hãa cã khèi l-îng nhá, kh«ng cång kÒnh, cã thêi gian kh«ng qu¸ gÊp th× nªn thuª tµu chî. Tµu chî lµ lo¹i tµu ®Ó chë hµng ch¹y th-êng xuyªn theo mét tuyÕn nhÊt ®Þnh, ghÐ vµo c¸c c¶ng qui ®Þnh theo lÞch tr×nh ®Þnh tr-íc. - NÕu hµng hãa cã khèi l-îng lín, cång kÒnh ®ßi hái nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt nµo ®ã vÒ vËn chuyÓn th× nªn thuª tµu chuyÕn. Tµu chuyÕn lµ tµu chuyªn chë hµng hãa trªn biÓn kh«ng theo mét lÞch tr×nh ®Þnh tr-íc. MÆc dï thuª tµu chuyÕn ®ßi hái chi phÝ kh¸ cao so víi tµu chî nh-ng cã thÓ vËn chuyÓn víi khèi l-îng lín, c«ng t¸c b¶o qu¶n, b¶o vÖ hµng trong vËn chuyÓn bèc dì còng dÔ h¬n, hiÖu qu¶ h¬n. 2.7.5 Lµm thñ tôc h¶i quan. Thñ tôc h¶i quan lµ mét c¸ch thøc ®Ó Nhµ n-íc qu¶n lý ho¹t ®éng xuÊt nhËp khÈu. §èi víi nhµ xuÊt khÈu cÇn thùc hiÖn. - Khai b¸o h¶i quan. - XuÊt tr×nh hµng hãa ®Ó kiÓm tra. - Thùc hiÖn c¸c quyÕt ®Þnh cña h¶i quan. 2.7.6 Giao hµng lªn tµu. Tïy theo th¶o thuËn vÒ ®iÒu kiÖn giao hµng mµ viÖc giao hµng lªn tµu lµ thuéc tr¸ch nhiÖm cña bªn b¸n hay bªn mua. NÕu viÖc giao hµng lµ thuéc tr¸ch nhiÖm cña nhµ xuÊt khÈu th× cÇn thiÕt ph¶i theo dâi bèc xÕp hµng qua c¬ quan ®iÒu ®é c¶ng ®Ó tæ chøc vËn chuyÓn hµng hãa, bè trÝ lùc l-îng xÕp hµng lªn tµu. Sau khi bèc xÕp th× thùc hiÖn thanh to¸n phÝ bèc xÕp vµ lÊy vËn ®¬n ®-êng biÓn. VËn ®¬n ®-êng biÓn nªn lµ vËn ®¬n hoµn h¶o ®· bèc hµng vµ cã thÓ chuyÓn nh-îng ®-îc. 2.7.7 Lµm thñ tôc thanh to¸n. Sau khi ®· thùc hiÖn chuyÓn giao hµng hãa lªn tµu, nhµ xuÊt khÈu cÇn lÊy ®Çy ®ñ c¸c giÊy tê nh- hãa ®¬n th-¬ng m¹i, vËn ®¬n ®-êng biÓn v.v... §Õn thêi h¹n giao hµng nhµ xuÊt khÈu xuÊt tr×nh c¸c chøng tõ theo qui ®Þnh trong L/C t¹i ng©n hµng th«ng b¸o ®Ó nhËn tiÒn tõ ng©n hµng nµy hoÆc tõ ng©n hµng thanh to¸n. 2.7.8 KhiÕu n¹i träng tµi nÕu cã. Tãm l¹i, viÖc tæ chøc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu lµ hÕt søc quan träng. Th«ng qua hîp ®ång nµy, nã ®-a l¹i kÕt qu¶ ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c«ng ty. Thùc hiÖn tèt c¸c hîp ®ång kinh doanh xuÊt khÈu lµ c¬ së n©ng cao uy tÝn, ®Æt quan hÖ kinh doanh l©u dµi víi b¹n hµng, t¹o ®iÒu kiÖn më réng ph¹m vi vµ ®Èy m¹nh ho¹t ®éng kinh doanh. III. nh÷ng nh©n tè chñ yÕu ¶nh h-ëng ®Õn ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸. 1. C¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cña Nhµ n-íc Cã thÓ nãi c¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh cña nhµ n-íc ¶nh h-ëng rÊt lín ®Õn ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu. Th«ng qua viÖc ®Ò ra c¸c chÝnh s¸ch vµ quy ®Þnh, Nhµ n-íc thiÕt lËp m«i tr-êng ph¸p lý nh»m ®iÒu chØnh c¸c ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp. Chóng ta cã thÓ xem xÐt t¸c ®éng cña c¸c chÝnh s¸ch ®ã d-íi c¸c khÝa c¹nh sau : a. Tû gi¸ hèi ®o¸i: Tû gi¸ hèi ®o¸i lµ gi¸ c¶ t¹i ®ã ngo¹i hèi ®-îc mua vµ b¸n. Tû gi¸ hèi ®o¸i vµ chÝnh s¸ch tû gi¸ hèi ®o¸i lµ nh©n tè quan träng thùc hiÖn chiÕn l-îc h-íng ngo¹i, ®Èy m¹nh xuÊt khÈu. Mét tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc (H§CT) ®-îc ®iÒu chØnh theo qu¸ tr×nh l¹m ph¸t cã liªn quan gäi lµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ (H§TT). NÕu tû gi¸ hèi ®o¸i chÝnh thøc lµ kh«ng ®æi vµ tû gi¸ hèi ®o¸i thùc tÕ t¨ng lªn th×, c¸c nhµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm s¬ chÕ, lµ ng-êi b¸n theo møc gi¸ c¶ quèc tÕ n»m ngoµi tÇm kiÓm so¸t cña hä sÏ bÞ thiÖt. Hä ph¶i chÞu chi phÝ cao h¬n do l¹m ph¸t trong n-íc. Hµng xuÊt khÈu cña hä trë nªn kÐm sinh lîi do ngo¹i tÖ thu ®-îc ph¶i b¸n l¹i víi H§CT cè ®Þnh kh«ng ®-îc t¨ng lªn ®Ó bï l¹i chi phÝ s¶n xuÊt cao h¬n. C¸c nhµ xuÊt khÈu c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o cã thÓ lµm t¨ng gi¸ c¶ xuÊt khÈu cña hä ®Ó bï ®¾p l¹i chi phÝ néi ®Þa cao h¬n, nh-ng kÕt qu¶ kh¶ n¨ng chiÕm lÜnh thÞ tr-êng sÏ gi¶m. Hä chØ cã thÓ gi÷ nguyªn møc gi¸ tÝnh theo ngo¹i hèi vµ lîi nhuËn thÊp. NÕu t×nh tr¹ng ng-îc l¹i lµ tØ gi¸ H§TT gi¶m so víi tû gi¸ H§CT, khi ®ã sÏ cã lîi h¬n cho c¸c nhµ xuÊt khÈu. b. ThuÕ quan vµ quota :Kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña c¸c nhµ s¶n xuÊt trong n-íc t¹i thÞ tr-êng xuÊt khÈu còng chÞu ¶nh h-ëng trùc tiÕp cña thuÕ xuÊt khÈu vµ quota. ThuÕ xuÊt khÈu cã xu thÕ lµm gi¶m xuÊt khÈu vµ do ®ã lµm gi¶m nguån thu ngo¹i tÖ cña ®Êt nø¬c. Cßn quota lµ h×nh thøc h¹n chÕ vÒ sè l-îng xuÊt khÈu cã t¸c ®éng mét mÆt lµm gi¶m sè ®Çu mèi tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp, mÆt kh¸c t¹o c¬ héi thuËn lîi cho nh÷ng ng-êi xin ®-îc quota xuÊt khÈu. c. C¸c chÝnh s¸ch kh¸c cña nhµ n-íc. C¸c chÝnh s¸ch kh¸c cña nhµ n-íc nh- x©y dùng c¸c mÆt hµng chñ lùc, trùc tiÕp gia c«ng xuÊt khÈu , ®Çu t- cho xuÊt khÈu, lËp c¸c khu chÕ xuÊt , c¸c chÝnh s¸ch tÝn dông xuÊt khÈu, chÝnh s¸ch trî cÊp xuÊt khÈu còng gãp phÇn to lín t¸c ®äng tíi t×nh h×nh xuÊt cña mét quèc gia. Tïy theo møc ®é can thiÖp, tÝnh chÊt vµ ph-¬ng ph¸p sö dông c¸c chÝnh s¸ch trªn mµ hiÖu qu¶ vµ møc ®é ¶nh h-ëng cña nã tíi lÜnh vùc xuÊt khÈu sÏ nh- thÕ nµo. Bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch trªn, nhãm c¸c chÝnh s¸ch hç trî mang tÝnh thÓ chÕ - tæ chøc, c¸c khung ph¸p lý vµ hÖ thèng hµnh chÝnh còng lµ mét trong c¸c nh©n tè t¸c ®éng trùc tiÕp tíi häat ®éng xuÊt khÈu cña c¸c doanh nghiÖp. 2. Nh©n tè con ng-êi. Con ng-êi lu«n ®-îc ®Æt ë vÞ trÝ trung t©m cña mäi ho¹t ®éng. Ho¹t ®éng xuÊt khÈu hµng ho¸ ph¶i nhÊn m¹nh tíi nh©n tè con ng-êi bëi v× nã lµ chñ thÓ s¸ng t¹o vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng, ¶nh h-ëng cña nh©n tè nµy thÓ hiÖn qua hai chØ tiªu chñ yÕu nhÊt. §ã lµ tinh thÇn lµm viÖc vµ n¨ng lùc c«ng t¸c. TInh thÇn lµm viÖc ®-îc biÓu hiÖn bëi bÇu kh«ng khÝ trong doanh nghiÖp, t×nh ®oµn kÕt vµ ý chÝ phÊn ®Êu cho môc tiªu chung. N¨ng lùc cña nh©n viªn l¹i biÓu hiÖn qua kü n¨ng ®iÒu hµnh, c«ng t¸c c¸c nghiÖp cô cô thÓ vµ qua kÕt qu¶ cña ho¹t ®éng. §Ó n©ng cao vai trß nh©n tè con ng-êi, c¸c doanh nghiÖp mét mÆt ph¶i chó träng ®µo t¹o c¸n bé, c«ng nh©n viªn, båi d-ìng vµ n©ng cao nghiÖp vô cña hä, mÆt kh¸c, ph¶i quan t©m thÝch ®¸ng ®Õn lîi Ých c¸ nh©n, bao gåm c¶ lîi Ých vËt chÊt lÉn tinh thÇn. 3. M¹ng l-íi kinh doanh cña doanh nghiÖp. KÕt qu¶ kinh doanh cña doanh nghiÖp ngo¹i th-¬ng phô thuéc rÊt lín vµo hÖ thèng m¹ng l-íi kinh doanh cña nã.mét m¹ng l-íi kinh doanh réng lín, víi c¸c ®iÓm kinh doanh ®-îc bè trÝ hîp lý lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c ho¹t ®éng nh- t¹o nguån hµng, vËn chuyÓn , lµm ®¹i lý xuÊt khÈu...mét c¸ch thuËn tiÖn h¬n vµ do ®ã gãp phÇn n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh xuÊt khÈu. NÕu m¹ng l-íi kinh doanh lµ qu¸ thiÕu, hoÆc bè trÝ ë c¸c ®iÓm kh«ng hîp lý sÏ g©y c¶n trë cho ho¹t ®éng kinh doanh lµm triÖt tiªu tÝnh n¨ng ®éng vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña doanh nghiÖp trªn th-¬ng tr-êng. 4. Kh¶ n¨ng c¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp. C¬ së vËt chÊt kü thuËt cña doanh nghiÖp nh- vèn cè ®Þnh bao gåm c¸c m¸y mãc, thiÕt bÞ chÕ biÕn, hÖ thèng kho hµng, hÖ thèng ph-¬ng tiÖn vËn t¶i, c¸c ®iÓm thu mua hµng , ®¹i lý, chi nh¸nh vµ trang thiÕt bÞ cña nã cïng víi vèn l-u ®éng lµ c¬ së cho ho¹t ®éng kinh doanh.c¸c kh¶ n¨ng nµy quy ®Þnh quy m« vµ tÝnh chÊt cña ho¹t ®éng kinh doanh xuÊt khÈu, vµ v× vËy còng gãp phÇn quyÕt ®Þnh tíi hiÖu qu¶ kinh doanh. Râ rµng lµ, mét doanh nghiÖp cã hÖ thèng kho hµng hîp lý, c¸c ph-¬ng tiÖn vËn t¶i ®Çy ®ñ vµ c¬ ®éng, c¸c m¸y mãc chÕ biÕn hiÖn ®¹i sÏ gãp phÇn n©ng cao chÊt l-îng hµng hãa vµ kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng quèc tÕ. Do vËy, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu mét c¸ch cã tÝnh kh¶ thi vµ hiÖu qu¶ h¬n. Trong kinh doanh xuÊt khÈu, th«ng th-êng c¸c doanh nghiÖp ngo¹i th-¬ng cã c¬ cÊu vèn l-u ®éng vµ cè ®Þnh theo tû lÖ 8:2 hoÆc 7:3 lµ hîp lý. Tuy vËy, viÖc t¨ng vèn cè ®Þnh lµ cÇn thiÕt nh»m gãp phÇn më réng qui m« kinh doanh, cho phÐp x©m nhËp vµ c¹nh tranh trªn thÞ tr-êng lín h¬n. phÇn II PH¢N TÝCH THùC TR¹NG HO¹T §éNG KINH DOANH XUÊT KHÈU HµNG HãA ë C¤NG TY DONIMEX THêI GIAN QUA. I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. 1. Chøc n¨ng, nhiÖm vô chñ yÕu cña C«ng ty. QuyÕt ®Þnh sè 545/Q§-UBT ký ngµy 31/10/1992 ña UBND tØnh §ång Nai quyÕt ®Þnh thµnh lËp doanh nghiÖp nhµ n-íc C«ng ty XuÊt nhËp khÈu §ång Nai. C«ng ty ®Æt trô së t¹i thµnh phè Biªn Hßa tØnh §ång Nai. - Tªn gäi: C«ng ty XuÊt nhËp khÈu §ång Nai. - Tªn giao dÞch quèc tÕ: DONG NAI - IMPORT - EXPORT COMPANY. - Trô së chÝnh: 73 - 75 - §-êng 30/4 - Thanh B×nh - Biªn Hßa. - Vèn kinh doanh: 32,388 tØ ®ång. * Chøc n¨ng ho¹t ®éng cña C«ng ty. - Trùc tiÕp xuÊt khÈu vµ nhËn ñy th¸c xuÊt khÈu c¸c mÆt hµng n«ng, l©m, thæ, thñy h¶i s¶n, thùc phÈm chÕ biÕn, hµng thñ c«ng mÜ nghÖ, hµng tiÓu thñ c«ng nghiÖp do C«ng ty thu mua, gia c«ng chÕ biÕn hoÆc do liªn doanh, liªn kÕt t¹o ra. - Trùc tiÕp nhËp khÈu vµ nhËn ñy th¸c nhËp khÈu c¸c mÆt hµng c«ng cô s¶n xuÊt, vËt t-, nguyªn vËt liÖu, hµng tiªu dïng kÓ c¶ chuyÓn khÈu, t¹m nhËp t¸i xuÊt. - Tæ chøc s¶n xuÊt, liªn doanh, liªn kÕt, hîp t¸c ®Çu t- víi c¸c tæ chøc kinh tÕ trong n-íc vµ n-íc ngoµi ®Ó s¶n xuÊt chÕ biÕn hµng cuÊt nhËp khÈu vµ hµng tiªu dïng. * NhiÖm vô cña C«ng ty: - X©y dùng vµ tæ chøc thùc hiÖn c¸c kÕ ho¹ch dµi h¹n, ng¾n h¹n vÒ s¶n xuÊt, kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, gia c«ng, l¾p r¸p theo ®óng luËt ph¸p hiÖn hµnh cña Nhµ n-íc vµ h-íng dÉn cña Së Th-¬ng m¹i §ång Nai. - Tæ chøc nghiªn cøu n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng, ®æi míi trang thiÕt bÞ, tæ chøc tiÕp thÞ tèt ®Ó n©ng cao n¨ng lùc kinh doanh vµ c¹nh tranh lµnh m¹nh, ®¶m b¶o kinh doanh cã hiÖu qu¶ ngµy cµng cao. - ChÊp hµnh ph¸p luËt Nhµ n-íc, thùc hiÖn c¸c chÕ ®é, chÝnh s¸ch vÒ qu¶n lÝ vµ sö dông TiÒn vèn, vËt t-, tµi s¶n, nguån lùc, thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ, b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn, thùc hiÖn nghÜa vô ®èi víi Nhµ n-íc. - Thùc hiÖn b¸o c¸o theo ngµnh vµ chÞu sù thanh tra cña ph¸p luËt. - Tæ chøc tèt bé m¸y doanh nghiÖp, qu¶n lÝ toµn dIÖn, ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn ®éi ngò c¸n bé c«ng nh©n viªn chøc theo ph¸p luËt, chÝnh s¸ch cña Nhµ n-íc vµ sù ph©n cÊp qu¶n lÝ cña Së Th-¬ng m¹i ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô s¶n xuÊt, kinh doanh cña C«ng ty. Ch¨m lo ®êi sèng, t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho ng-êi lao ®éng lµm viÖc, thùc hiÖn ph©n phèi c«ng b»ng. - B¶o vÖ doanh nghiÖp, b¶o vÖ m«i tr-êng, gi÷ g×n trËt tù an ninh chÝnh trÞ vµ an toµn x· héi trong ph¹m vi qu¶n lÝ cña C«ng ty theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt. 3. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña C«ng ty. C«ng ty XuÊt nhËp khÈu §ång Nai gåm cã 69 c¸n bé c«ng nh©n viªn ®-îc biªn chÕ thµnh 04 phßng ban vµ 02 chi nh¸nh. C¬ cÊu tæ chøc bé m¸y cña C«ng ty. Gi¸m §èc KÕ to¸n tr-ëng P.KD P. TC-HC P.Gi¸m §èc P.KÕ to¸n CH DONIMEX Tr¹m KD Hµng XK TT Vi tÝnh 4. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty. C«ng ty XuÊt nhËp khÈu §ång Nai lµ mét C«ng ty kinh doanh xuÊt nhËp khÈu tæng hîp bao gåm hµng tiªu dïng, nguyªn vËt liÖu, thiÕt bÞ m¸y mãc ®¸p øng nhu cÇu kh¸c nhau cña s¶n xuÊt vµ ®êi sèng. Bªn c¹nh ®ã, C«ng ty cßn thùc hiÖn c¸c dÞch vô gia c«ng s¶n xuÊt, t¸i s¶n xuÊt hµng hãa, nhËn ñy th¸c xuÊt nhËp khÈu, chuyÓn khÈu. Trong kinh doanh xuÊt nhËp khÈu, mÆt hµng chñ yÕu cña C«ng ty bao gåm: - VÒ xuÊt khÈu: §èi víi xuÊt khÈu, C«ng ty sau khi thùc hiÖn giao dÞch vµ ký kÕt hîp ®ång thµnh c«ng th× tiÕn hµnh thu gom hµng hãa trong n-íc, chuÈn bÞ hµng hãa ®Ó thùc hiÖn hîp ®ång xuÊt khÈu. C«ng ty trùc tiÕp s¶n xuÊt c¸c mÆt hµng sau: + Cµ phª. + Cao su. + Tiªu ®en. + Phô tïng m¸y n«ng nghiÖp. + Trang thiÕt bÞ thÓ thao. + Hµng thñ c«ng mü nghÖ. + §Öm bè th¾ng. - VÒ nhËp khÈu: §èi víi hµng nhËp khÈu, c¨n cø vµo nhu cÇu tiªu dïng cô thÓ cña tõng ®¬n vÞ s¶n xuÊt trong n-íc vµ hîp ®ång ®· ký mµ C«ng ty lªn ®¬n hµng nhËp khÈu. C«ng ty trùc tiÕp nhËp khÈu c¸c mÆt hµng sau: + Hµng tiªu dïng: hµng ®iÖn tö, ®iÖn l¹nh, c¸c linh kiÖn ®iÖn, xe g¾n m¸y, xe h¬i, v¶i, thùc phÈn ... + Hµng vËt t- thiÕt bÞ phôc vô s¶n xuÊt: ph©n bãn, x¨ng dÇu, hãa chÊt, h¹t nhùa, phô tïng « t«, m¸y n«ng ng- nghiÖp ... II. t×nh h×nh ho¹t ®éng kinh doanh cña C«ng ty trong nh÷ng n¨m qua 1. Vµi nÐt vÒ t×nh h×nh xuÊt khÈu ë n-íc ta. 1.1. Kim ng¹ch xuÊt khÈu Tõ n¨m 1986 ®Õn nay, d-íi sù khëi x-íng cña §¶ng vµ Nhµ n-íc, con ®-êng ®æi míi cña ViÖt Nam ®· thu ®-îc nhiÒu thµnh tùu ®¸ng kÓ, nÒn kinh tÕ ®· ®i vµo thÕ æn ®Þnh vµ ®ang ph¸t triÓn ®i lªn, quan hÖ quèc tÕ më réng.Trong giai ®o¹n nµy, Kim ng¹ch xuÊt khÈu còng kh«ng ngõng gia t¨ng, ®ãnh gãp mét phÇn ®¸ng kÓ cho GDP. Víi chÝnh s¸ch h-íng vÒ xuÊt khÈu, xuÊt khÈu ®· vµ ®ang trë thµnh mét trong nh÷ng nh©n tè quan träng thóc ®Èy sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt n-íc. Trong nh÷ng n¨m qua, thµnh tùu cña xuÊt khÈu hµng hãa ë n-íc ta kh«ng chØ thÓ hiÖn ë tæng kim ng¹ch mµ cßn ë sù chuyÓn ®æi c¬ cÊu hµng hãa, c¬ cÊu ngµnh. §iÒu ®ã nãi lªn sù ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt hµng hãa xuÊt khÈu theo xu h-íng tiÕn bé h¬n. B¶ng 3 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam giai ®o¹n (1990-1999). §¬n vÞ: TriÖu USD N¨m Tæng kim ng¹ch % T¨ng 1990 1991 1815 2081.7 14.7 1992 1993 1994 1995 1996 1997 1998 1999 2475 3000 3600 5500 7100 8700 9361 11535 18.9 21.2 20.0 52.8 29.0 22.5 7.6 12.3 Nguån : Niªn gi¸m Thèng kª n¨m 1999. 1. 2. C¬ cÊu hµng xuÊt khÈu. Thêi kú tõ n¨m 1986 ®Õn n¨m 1990, c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu ®· cã nhiÒu thay ®æi, nhiÒu mÆt hµng gi¸ trÞ ®· ®-îc n©ng cao th«ng qua chÕ biÕn.Chóng ta ®· x©y dùng ®-îc mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh-:DÇu th«, than , thuû s¶n , l©m s¶n. c¬ cÊu hµng xuÊt khÈu thêi kú nµy nh- sau: - Hµng n«ng , l©m, thuû s¶n , nguyªn liÖu vµ chÕ biÕn chiÕm 56, 6% - Hµng c«ng nghiÖp nhÑ vµ tiÓu thñ c«ng nghiÖp chiÕm 30, 7% - Hµng c«ng nghiÖp nÆng vµ kho¸ng s¶n chiÕm 12, 7% Nh- vËy, hµng n«ng , l©m , thuû s¶n vÉn chiÕm tû träng lín trong Kim ng¹ch xuÊt khÈu. §iÒu ®ã ph¶n ¸nh tÝnh chÊt vµ tr×nh ®é nÒn kinh tÕ n-íc ta cßn l¹c hËu.Tuy kim ng¹ch xuÊt khÈu t¨ng tr-ëng cao (20%-25% n¨m) nh-ng do ®iÓm xuÊt ph¸t cña chóng ta thÊp nªn gi¸ trÞ xuÊt khÈu thu vÒ mçi n¨m cßn rÊt khiªm tèn. 1.3. ThÞ tr-êng hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam. Nhê thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®èi ngo¹i , ®a d¹ng ho¸, ®a ph-¬ng ho¸, ViÖt Nam muèn lµm b¹n víi tÊt c¶ c¸c n-íc trªn thÕ giíi, hîp t¸c b×nh ®¼ng , c¸c bªn cïng cã lîi nªn ®Õn cuèi n¨m 1997, ViÖt Nam ®· cã quan hÖ th-¬ng m¹i víi 152 n-íc vµ tæ chøc quèc tÕ, trong ®ã ®· ký hiÖp ®Þnh th-¬ng maÞ víi 60 n-íc. ThÞ tr-êng xuÊt khÈu thêi kú 1991-1997 ®-îc më réng h¬n. B¶ng 6: ThÞ tr-êng xuÊt khÈu theo Ch©u lôc Ch©u Phi- T©y Nam Ch©u Lôc Ch©u ¸ TBD Ch©u ¢u 80 15 % trong tæng Kim ng¹ch Ch©u Mü ¸ 3 2 XÐt theo ch©u lôc-thÞ tr-êng hµng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam chñ yÕu diÔn ra trªn Ch©u ¸ Th¸i B×nh D-¬ng (chiÕm 80% tæng kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam). Trong ®ã , xuÊt khÈu sang c¸c n-íc §«ng Nam ¸ lµ 34% (chñ yÕu lµ Singapoor), sang c¸c n-íc §«ng B¾c ¸ lµ 31.5%( gåm NhËt B¶n, §µi Loan, Hong Kong vµ Hµn Quèc), xuÊt sang Trung Quèc chiÕm 3.9%. Sau thÞ tr-êng Ch©u ¸ lµ thÞ tr-êng Ch©u ¢u, kim ng¹ch xuÊt khÈu cña ViÖt Nam sang thÞ tr-êng nµy chiÕm 15%, trong ®ã xuÊt sang EU lµ 13.8%. C¸c thÞ tr-êng Ch©u Mü vµ Ch©u Phi ®ang cã nhiÒu høa hÑn tuy vËy hµng ho¸ cña ta xuÊt sang c¸c thÞ tr-êng nµy cßn ë møc khiªm tèn. XÐt riªng tõng n-íc, xuÊt khÈu hµng hãa cña ViÖt Nam sang 10 n-íc lín nhÊt cho ë b¶ng sau: B¶ng 7 : Kim ng¹ch xuÊt khÈu sang mét sè n-íc N-íc % Tæng Kim ng¹ch XK NhËt Singapore T.Quèc 28,5 14,6 7,4 §µi Hång Loan k«ng 5,4 4,9 §øc Ph¸p 4,6 2,2 Th¸i Lan 2,9 Nga 2,2 Hµn Quèc 2,2 Nguån: t¹p chÝ Th-¬ng m¹i sè 3-4/1998 Trong c¸c n-íc trªn, NhËt B¶n lµ thÞ tr-êng xuÊt khÈu lín nhÊt cña ViÖt Nam. Theo thèng kª cña Bé Tµi chÝnh NhËt B¶n, kim ng¹ch xuÊt khÈu mËu dÞch gi÷a hai n-íc n¨m 1996 ®¹t 3,4 tû USD, t¨ng 40% so víi n¨m 1997, trong ®ã ViÖt Nam xuÊt sang NhËt B¶n 2,2 tû USD. ThÞ tr-êng thø hai sau NhËt B¶n lµ Singapore. N¨m 1998, kim ng¹ch bu«n b¸n hai chiÒu ®¹t 2,2 tû USD, n¨m 1997 lµ 33,44 tû USD. §iÒu ®¸ng mõng lµ ngoµi c¸c s¶n phÈm truyÒn thèng nh- dÇu th«, may mÆc, hµng n«ng s¶n chÕ biÕn, n¨m 1997 ta ®· xuÊt sang Singapore ®-îc hµng ®iÖnt ö (tivi), dï gi¸ trÞ míi ë møc khiªm tèn 5,2 triÖu USD. Tuy nhiªn, ®©y sÏ lµ b-íc khëi ®Çu ®Çy tèt ®Ñp ®Ó hµng c«ng nghiÖp cao cÊp cña ta x©m nhËp thÞ tr-êng nµy. Sau NhËt B¶n vµ Singapore cã thÓ kÓ ®Õn c¸c thÞ tr-êng nh- Hµn Quèc, §µi Loan, Hång K«ng, Trung Quèc, Th¸i Lan, §øc, Ph¸p, Nga. Qua ph©n tÝch trªn ta thÊy, thÞ tr-êng xuÊt khÈu cña ViÖt Nam vÉn chñ yÕu lµ c¸c n-íc Ch©u ¸ - Th¸i B×nh D-¬ng (chiÕm 80%). MÆc dï ®· cã hµng dÖt sang EU tõ n¨m 1992 nh-ng th¸ng 7/1995 ViÖt Nam míi ký kÕt HiÖp ®Þnh Th-¬ng m¹i vµ th¸ng 7/1996 míi ký HiÖp ®Þnh xuÊt khÈu hµng dÖt sang EU. Tuy ®· b×nh th-êng hãa quan hÖ víi Mü, nh-ng ViÖt Nam ch-a ®-îc h-ëng quy chÕ tèi huÖ quèc (MFN) vµ ch-a ký HiÖp ®Þnh Th-¬ng m¹i víi hä nªn thÞ tr-êng Ch©u Mü míi trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm. ThÞ tr-êng Ch©u Phi vµ Trung §«ng do c¸ch biÖt vÒ ®Þa lý, nhu cÇu nhËp khÈu hµng ta ch-a lín nªn kim ng¹ch xuÊt khÈu hµng hãa sang c¸c n-íc nµy cßn nhá bÐ. 1. 4.Nh÷ng h¹n chÕ khã kh¨n trong xuÊt khÈu hµng ho¸ cña ViÖt Nam. HiÖu qu¶ thÊp trong ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ta thÓ hiÖn râ trªn nhiÒu mÆt, ®¸ng chó ý lµ nh÷ng mÆt sau: Thø nhÊt: Ho¹t ®éng xuÊt khÈu cña ta diÔn ra kh«ng ®Òu, chñ yÕu tËp trung ë mét sè thµnh phè lín nh- Hµ Néi, Thµnh Phè Hå ChÝ Minh, H¶i Phßng. C¸c ®Þa ph-¬ng chØ chiÕm 40% gi¸ trÞ xuÊt khÈu c¶ n-íc vµ ®ang cã nguy c¬ gi¶m dÇn. Mét sè tØnh ph¶i th«ng qua c¸c thµnh phè lín míi xuÊt khÈu ®-îc, bëi hä ch-a ®Þnh h×nh næi c¸c mÆt hµng xuÊt khÈu chñ yÕu, s¶n l-îng thÊp, thÊt th-êng, v× thÕ hiÖu qu¶ ®¹t ®-îc rÊt thÊp.