Tài liệu Kc128 cổ phần hoá dn

TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ Lêi më ®Çu Tõ sau §¹i héi §¶ng toµn quèc lÇn thø VI, nÒn kinh tÕ níc ta ®ang tõng bíc chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù ®iÒu tiÕt cña Nhµ níc.Trong mét m«i trêng míi,®iÒu kiÖn c¬ chÕ qu¶n lý thay ®æi,khi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh trë thµnh yÕu tè sèng cßn cña mçi doanh nghiÖp th× c¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc kinh tÕ Nhµ níc ®· béc lé nh÷ng yÕu kÐm vµ l©m vµo t×nh tr¹ng sa sót vµ khñng ho¶ng.Kinh nghiÖm tõ nhiÒu níc trªn thÕ giíi cho thÊy,Cæ phÇn hãa cã vai trß rÊt quan träng trongviÖc ®æi míi c¸c doanh nghiÖp Nhµ níc,nhÊt lµ nh÷ng nÒn kinh tÕ ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi nh ViÖt Nam.Cæ phÇn hãa cã t¸c ®éng m¹nh mÏ vµ rÊthiÖu qu¶ ®Õn viÖc khai th¸c,sö dông vµ ph¸t huy c¸c nguån lùc vÒ vèn, tµi s¶n vµ con ngêi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh,thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ. V× vËy Cæ phÇn hãa lµ mét chñ tr¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ta trong tiÕn tr×nh ®æi míi vµ ph¸t triÓn DNNN nãi riªng vµ kinh tÕ x· héi nãi chung. T×m hiÓu CPH DDNN ë níc ta,®Ó thÊy ®îc nh÷ng thµnh c«ng vµ khã kh¨n trong qu¸ tr×nh triÓn khai thùc hiÖn ,em ®· chän "§Èy m¹nh cæ phÇn hãamét bé phËn doanh nghiÖp nhµ níc ë ViÖt Nam" lµm ®Ò tµi cho bµi tiÓu luËn kinh tÕ chÝnh trÞ. KÕt cÊu bµi viÕt gåm: I.Lêi më ®Çu II.Néi dung PhÇn I : C¬ së lý luËn vÒ cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ níc 1.Kh¸i niÖm,môc tiªu vµ thùc chÊt cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc PhÇn II : Thùc tr¹ng cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc ViÖt Nam trong thêi gian qua 1.Mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc 2.Nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh 3.Nguyªn nh©n PhÇn III : Mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ qu¸ tr×nh CPH DNNN I.C¬ së lý luËn vÒ cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ níc 1.Kh¸i niÖm, môc tiªu vµ thùc chÊt cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc(CPH DNNN) lµ Nhµ níc b¸n mét phÇn hay toµn bé gi¸ trÞ cæ phÇn cña m×nh trong doanh nghiÖp cho c¸c ®èi tîng,tæ chøc hay t nh©n trong vµ ngoµi níc hoÆc cho c¸n bé c«ng qu¶n lý vµ c«ng nh©n cña doanh nghiÖp b»ng ®Êu gi¸ c«ng khai hay th«ng qua thÞ trêng chøng kho¸n. 1 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ CPH lµ chñ tr¬ng ®· ®îc thùc tÕ chøng minh lµ rÊt ®óng ®¾n ,cã t¸c dông râ rÖt n©ng cao hiÖu qu¶ DNNN.Chñ tr¬ng nµy ®· ®îc quan t©m hoµn thiÖn,luËt hãa vµ gÇn ®©y tËp trung chØ ®¹o ®¹t kÕt qu¶ kh¸ h¬n.Song viÖc thùc hiÖn vÉn cßn chËm vµ cßn khã kh¨n,víng m¾c c¶ trong qu¸ tr×nh tiÕn hµnh lÉn sau CPH.§©y lµ vÊn ®Ò nh¹y c¶m,®ông ch¹m ®Õn lîi Ých cña nhiÒu ®èi tîng,nhÊt lµ nh÷ng ngêi l·nh ®¹o vµ qu¶n lý doanh nghiÖp;do ®ã viÖc thùc hiÖn phô thuéc rÊt lín vµo ý thøc,®ång t×nh hay kh«ng cña nh÷ng ngêi nµy.Quy tr×nh CPH cã nhiÒu kh©u phøc t¹p,nhÊt lµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ doanh nghiÖp,xö lý nh÷ng vÊn ®Ò tån ®äng,cÇn ph¶i chØ ®¹o tÝnh to¸n chÆt chÏ,nÕu kh«ng sÏ s¬ hë,thÊt tho¸t t¸i s¶n nhµ níc.§Ó cã thÓ t×m ra ph¬ng thøc bæ khuyÕt cho gi¶i ph¸p hiÖn hµnh,cÇn ph¶i n¾m v÷ng môc tiªu,yªu cÇu vµ néi dung thùc chÊt cña CPH. Theo NghÞ quyÕt TW 3 (khãa IX) cña §¶ng vµ nghÞ ®Þnh 187/2004/N§CP ngµy 16.11.2004 cña ChÝnh phñ vÒ viÖc chuyÓn c«ng ty Nhµ níc thµnh c«ng ty cæ phÇn,ngoµi viÖc huy ®éng thªm vèn cña x· héi ®Ó t¨ng cêng n¨ng lùc tµi chÝnh,th× môc tiªu cña CPH lµ nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ vèn,tµi s¶n cña Nhµ níc,n©ng cao hiÖu qu¶,søc c¹nh tranh cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc vµ nÒn kinh tÕ nãi chung,th«ng qua viÖc thay ®æi c¬ cÊu së h÷u,t¹o ra ®éng lùc míi vµ chuyÓn DNNN sang ph¬ng thøc qu¶n lý míi n¨ng ®éng,chÆt chÏ h¬n. Nh×n bÒ ngoµi , CPH lµ qu¸ tr×nh : x¸c ®Þnh l¹i môc tiªu,ph¬ng híng kinh doanh,nhu cÇu vèn ®iÒu lÖ vµ chia ra thµnh cæ phÇn,®¸nh gi¸ l¹i tµi s¶n cña doanh nghiÖp,quyÕt ®Þnh møc vèn Nhµ níc cÇn n¾m gi÷ vµ rao b¸n réng r·i phÇn cßn l¹i.Qua ®ã lµm thay ®æi c¬ cÊu së h÷u,huy ®éng thªm vèn,x¸c lËp cô thÓ nh÷ng ngêi tham gia lµm chñ,®îc chia lîi nhuËn vµ chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn,thuéc së h÷u cña tËp thÓ cæ ®«ng vµ chuyÓn sang ho¹t ®éng theo LuËt doanh nghiÖp. Song ®Ó hiÓu râ thùc chÊt cña CPH,cÇn thÊy r»ng trong c«ng ty cæ phÇn,trªn c¬ së vèn ®iÒu lÖ ®îc chia ra thµnh nhiÒu phÇn,th× quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng ®îc ph©n ra thµnh nh÷ng ®¬n vÞ vµ cã c¬ cÊu x¸c ®Þnh t¬ng øng víi c¬ cÊu së h÷u.Do ®ã,sì dÜ CPH cã thÓ n©ng cao hiÖu qu¶ cña c¸c DNNN lµ do qua CPH,c¬ cÊu së h÷u cña doanh nghiÖp ®îc thay ®æi,dÉn tíi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm ®èi víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh còng thay ®æi theo ; tõ ®ã t¹o ra mét c¬ cÊu ®éng lùc cã chñ thÓ râ rµng vµ hîp lùc míi m¹nh mÏ h¬n;®ång thêi,chuyÓn doanh nghiÖp sang vËn hµnh theo c¬ chÕ qu¶n lý míi,tù chñ,n¨ng ®éng h¬n,nhng cã sù gi¸m s¸t réng r·i vµ chÆt chÏ h¬n.Cho nªn,thùc chÊt 2 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ CPH nãi chung chÝnh lµ gi¶i ph¸p tµi chÝnh vµ tæ chøc,dùa trªn chÕ ®é cæ phÇn,nh»m ®æi míi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ ph©n chia quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm g¾n chÆt víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp.Cßn CPH theo ph¬ng thøc hiÖn hµnh lµ gi¶i ph¸p nh»m lµm thay ®æi c¬ cÊu së h÷u,dÉn tíi thay ®æi c¬ cÊu vµ c¬ chÕ thùc hiÖn quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm tõ chç chØ cã nhµ níc n¾m quyÒn vµ chÞu tr¸ch nhiÖm chuyÓn sang chia sÎ kÕt qu¶ kinh doanh,c¶ quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm,lîi nhuËn vµ rñi ro cho nh÷ng ngêi tham gia gãp vèn,qua ®ã t¹o ra ®éng lùc,tr¸ch nhiÖm vµ n©ng cao hiÖu qu¶ doanh nghiÖp. II.Thùc tr¹ng cæ phÇn hãa doanh nghiÖp nhµ níc ë ViÖt nam trong thêi gian qua 1.mét sè kÕt qu¶ ®¹t ®îc §æi míi,s¾p xÕp vµ ph¸t triÓn DNNN lµ mét chñ tr¬ng lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ta.Chñ tr¬ng nµy ®· ®îc triÓn khai thùc hiÖn trong gÇn 20 n¨m qua.MÆc dï cã nhiÒu th¨ng trÇm nhng ®· ®em l¹i nh÷ng kÕt qu¶ ®¸ng ghi nhËn.CPH DNNN ®îc xem lµ mét gi¶i ph¸p c¬ b¶n vµ quan träng nhÊt ®Ó c¬ cÊu l¹i DNNN.Thùc hiÖn chñ tr¬ng nµy,ngay tõ th¸ng 5 n¨m 1990,Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng (nay lµ thñ tíng chÝnh phñ) ra quyÕt ®Þnh sè 143-H§BT cho phÐp thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn.Hai n¨m sau,ngµy 8/6/1992,Chñ tÞch Héi ®ång Bé trëng l¹i ban hµnh chØ thÞ sè 202/CT vÒ tiÕp tôc thÝ ®iÓm chuyÓn mét sè DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn.Tõ ngµy ®ã ®Õn nay ®· 15 n¨m.Qua 15 n¨m thùc hiÖn,®Õn hÕt n¨m 2005,chóng ta ®· thµnh lËp ®îc 2987 c«ng ty cæ phÇn trªn c¬ së CPH DNNN vµ bé phËn DNNN.KÕt qu¶ thùc hiÖn qua tõng n¨m nh sau: N¨m 1990-1992:kh«ng cã DNNN nµo ®îc CPH. N¨m 1993 : 02 ®¬n vÞ N¨m 1994 : 01 ®¬n vÞ N¨m 1995 : 3 ®¬n vÞ N¨m 1996 : 5 ®¬n vÞ N¨m 1997 : 7 ®¬n vÞ N¨m 1998 : 100 ®¬n vÞ N¨m 1999 : 250 ®¬n vÞ N¨m 2000 : 212 ®¬n vÞ N¨m 2001 : 204 ®¬n vÞ N¨m 2002 : 164 ®¬n vÞ N¨m 2003 : 532 ®¬n vÞ N¨m 2004 : 753 ®¬n vÞ 3 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ N¨m 2005 : 754 ®¬n vÞ Tæng céng : 2987 ®¬n vÞ Qua nh÷ng con sè trªn ®©y thÊy râ tiÕn tr×nh CPH ®· tr¶i qua nh÷ng bíc th¨ng trÇm,nhng nãi chung lµ theo xu híng mçi ngµy cµng ®îc ®Èy m¹nh.Tõ chç thùc hiÖn chËm ch¹p trong nh÷ng n¨m ®Çu (mçi n¨m vµi ba doanh nghiÖp ®Õn vµi tr¨m) vµ cho ®Õn 3 n¨m gÇn ®©y tiÕn tr×nh CPH ®îc ®Èy m¹nh h¬n,do ®ã sè lîng doanh nghiÖp ®îc CPH t¬ng ®èi nhiÒu. Theo b¸o c¸o cña Ban chØ ®¹o ®æi míi vµ ph¸t triÓn doanh nghiÖp,h×nh thøc CPH phæ biÕn nhÊt lµ b¸n mét phÇn vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp kÕt hîp ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu ( chiÕm 43,4%),tiÕp ®ã lµ b¸n mét phÇn vèn Nhµ níc hiÖn cã t¹i doanh nghiÖp (26%),cßn l¹i lµ b¸n toµn bé vèn Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp (15,5%) vµ gi÷ nguyªn vèn nhµ níc vµ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu(15,1%).Trong sè c¸c doanh nghiÖp ®· CPH,ngµnh c«ng nghiÖp – giao th«ng vËn t¶i vµ x©y dùng chiÕm tû träng 65,5% , th¬ng m¹i - dÞch vô chiÕm 28,7% vµ ngµnh n«ng-l©m-ng nghiÖp chiÕm 5,8%.NÕu ph©n chia theo ®Þa ph¬ng th× tØnh,thµnh phè trùc thuéc trung ¬ng chiÕm 65,7%,bé-ngµnh trung ¬ng chiÕm 25,8%,tæng c«ng ty 91 chiÕm 8,5%. ViÖc s¾p xÕp l¹i vµ CPH c¸c DNNN ®· hoµn thµnh trªn 61 trong tæng sè 64 tØnh thµnh . Trong c¸c doanh nghiÖp ®· CPH,30% sè c¸c doanh nghiÖp ®îc hoµn toµn ®éc lËp tù chñ trong kinh doanh mµ kh«ng cßn sù chi phèi trùc tiÕp nµo cña Nhµ Níc (Nhµ Níc kh«ng n¾m gi÷ mét cæ phÇn nµo,toµn bé thuéc vÒ tËp thÓ ngêi lao ®éng). HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp thuéc l¹i nhá,yÕu,hiÖu qu¶ kinh doanh thÊp,søc c¹nh tranh kÐm ®· ®îc ®a bít ra khái hÖ thèng c¸c DNNN,nh vËy cã thªm ®iÒu kiÖn ®Ó cñng cè c¸c DNNN kh¸c. Qua CPH,nhiÒu yÕu kÐm cè h÷u ®· ®îc gi¶i quyÕt:nî xÊu,tån kho vËt t hµng hãa kÐm phÈm chÊt,c¸c trang thiÕt bÞ vµ tµi s¶n cò n¸t…Víi c¸c doanh nghiÖp ®· CPH,bé m¸y vµ ph¬ng ph¸p qu¶n lý ®· thÝch nghi,n¨ng ®éng vµ s¸t víi thÞ trêng h¬n,phÇn nµo lµm t¨ng tr¸ch nhiÖm cña ngêi lao ®éng ®èi víi doanh nghiÖp,®éng lùc lao ®éng míi ®ang dÇn ®îc t¹o ra.C¸c biÖn ph¸p tiÕn hµnh cæ phÇn hãa ngµy cµng ®îc hoµn thiÖn h¬n.C¬ chÕ ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp míi qua c¸c tæ chøc t vÊn ®éc lËp(thay v× qua héi ®ång ®Þnh gi¸ nh tríc ®©y) ®îc ¸p dông.NhiÒu doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn ®Êu thÇu gi¸ cæ phiÕu trªn thÞ trêng chøng kho¸n. 4 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ N¨m 2005 ®· xuÊt hiÖn mét ®iÓm s¸ng míi cÇn ®îc nhÊn m¹nh lµ trong sè doanh nghiÖp CPH ®· cã nhiÒu doanh nghiÖp lµm ¨n kh¸,quy m« vèn lín,hÊp dÉn c¸c nhµ ®Çu t.Cã thÓ kÓ ®Õn c¸c c«ng ty nh : C«ng ty khoan vµ dÞch vô dÇu khÝ,c¸c nhµ m¸y thñy ®iÖn S«ng Hinh (VÜnh S¬n),Th¸c Bµ,Ph¶ L¹i.§iÖn lùc Kh¸nh Hßa,C«ng ty giÊy T©n Mai.C«ng ty vËn t¶i x¨ng dÇu ®êng thñy I,Vinamilk,C«ng ty Kinh §«.Gi¸ trÞ cña Vinamilk lªn tíi 2500 tû ®ång,trong ®ã vèn Nhµ níc lµ 1500 tû ®ång.Nhµ m¸y thñy ®iÖn S«ng Hinh cã gi¸ trÞ 2114 tû ®ång trong ®ã vèn Nhµ níc lµ 1253 tû ®ång.Mét ®iÓm kh¸c biÖt n÷a ,®ã lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cæ phÇn ®îc thùc hiÖn th«ng qua ®Êu gi¸ c«ng khai trªn thÞ trêng.Ngay trong ngµy ®Çu tiªn b¸n ®Êu gi¸ Vinamilk,b¸n hÕt h¬n 1,66 triÖu cæ phiÕu víi gi¸ trung b×nh cao gÊp 4,89 lÇn mÖnh gi¸.TÝnh minh b¹ch vµ c«ng khai ®Êu gi¸ cæ phiÕu cña c«ng ty S÷a ViÖt Nam ®· thu hót c¸c nhµ ®Çu t chiÕn lîc,trong ®ã cã c¸c nhµ ®Çu t níc ngoµi.Trong sè 7 nhµ ®Çu t,tæ chøc mua ®îc cæ phÇn Vinamilk cã 5 quü ®Çu t níc ngoµi vµ 2 nhµ ®Çu t chiÕn lîc níc ngoµi.§¸ng chó ý lµ c¸c nhµ ®Çu t míi chiÕm tû lÖ th¾ng thÇu tíi 78,4%/tæng sè cæ phÇn b¸n ra,c¸c quü ®Çu t níc ngoµi ho¹t ®éng ë ViÖt Nam chØ chiÕm 21,6%,vµ sè vèn thu hót ®îc tõ c¸c tæ chøc míi lªn tíi trªn 450 tû ®ång.Sau 3 n¨m chuÈn bÞ Vinamilk ®· hoµn toµn chuyÓn ®æi tõ mét DNNN lín thµnh c«ng ty cæ phÇn ®¹i chóng. Sau 15 n¨m CPH DNNN,cã thÓ nhËn thÊy c¸c chuyÓn biÕn sau Thø nhÊt,sù chuyÓn híng tõ CPH c¸c DNNN trong mét sè lÜnh vùc sang CPH DNNN ë hÇu hÕt c¸c ngµnh,lÜnh vùc,trong c¶ kinh tÕ,dÞch vô vµ v¨n hãa,kÓ c¶ ng©n hµng th¬ng m¹i,chØ trõ lo¹i DNNN trong lÜnh vùc dÇu khÝ vµ an ninh quèc phßng.Thµnh phè Hå ChÝ Minh cßn kiÕn nghÞ chÝnh phñ cho phÐp CPH mét sè bÖnh viÖn c«ng. Thø hai,chuyÓn biÕn tõ viÖc chØ CPH c¸c DNNN quy m« nhá vÒ vèn vµ lao ®éng,lµm ¨n thua lç,nay sang c¶ nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i víi quy m« lín trong c¸c ngµnh träng yÕu cña nÒn kinh tÕ (nh ®iÖn lùc,xi m¨ng,viÔn th«ng,hµng kh«ng),víi kÕt qu¶ ho¹t ®éng sau CPH ngµy mét tiÕn bé .TiÕn tr×nh CPH kh«ng chØ ®îc thùc hiÖn ®èi víi tõng doanh nghiÖp thµnh viªn mµ cßn triÓn khai ®èi víi toµn tæng c«ng ty.§Õn nay ®· cã quyÕt ®Þnh phª duyÖt CPH 5 tæng c«ng ty,trong ®ã cã c¶ c¸c Tæng c«ng ty Th¬ng M¹i-x©y dùng,§iÖn tö-tin häc,Vinaconex vµ B¶o ViÖt. Thø ba,viÖc CPH kh«ng chØ nh»m thu hót vèn cña c¸c nhµ ®Çu t,cña nh÷ng ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp,mµ cßn thu hót c¶ vèn cña nh÷ng n«ng d©n cung cÊp nguyªn liÖu cho s¶n xuÊt c«ng nghiÖp,chuyÓn hä thµnh 5 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ nh÷ng cæ ®«ng,g¾n bã hä víi sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp.C«ng ty MÝa ®êng Lam S¬n vµ c«ng ty MÝa ®êng La Ngµ ®· thùc hiÖn CPH theo híng ®ã.ë c«ng ty cæ phÇn MÝa ®êng Lam S¬n,Nhµ níc gi÷ 46%,n«ng d©n trång mÝa vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp mua 26%(trong ®ã cã 400.000 cæ phÇn u ®·i cho ngêi trång mÝa),ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp mua 24% cæ phÇn.ë c«ng ty cæ phÇn mÝa ®êng La Ngµ,Nhµ níc gi÷ 35%,n«ng d©n trång mÝa vµ cæ ®«ng ngoµi doanh nghiÖp mua 25% (trong ®ã cã 150.000 cæ phÇn u ®·i cho ngêi trång mÝa),ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp mua 40%cæ phÇn.C«ng ty cæ phÇn MÝa ®êng Lam S¬n lµ mét doanh nghiÖp ho¹t ®éng rÊt cã hiÖu qu¶.Sau 5 n¨m CPH(tõ n¨m 2000 ®Õn 2005) nép ng©n s¸ch t¨ng tõ 10 tû lªn 38 tû ®ång vµ lîi nhuËn ®¹t tíi 77,5 tû ®ång vµ cæ tøc lµ 20%/n¨m. Thø t,lµ viÖc chuyÓn tõ CPH theo híng c¬ b¶n khÐp kÝn,néi bé sang h×nh thøc ®Êu gi¸ c«ng khai,b¸n cæ phÇn ra bªn ngoµi ®Ó thu hót nhµ ®Çu t trong vµ ngoµi níc.§©y ®îc coi lµ sù chuyÓn biÕn "cã chÊt " nhÊt thÓ hiÖn sù thay ®æi c¨n b¶n quan ®iÓm vµ chñ tr¬ng vÒ CPH,gãp phÇn t¹o ra søc bËt m¹nh mÏ ®Ó ®Èy nhanh,m¹nh tiÕn tr×nh c¶i c¸ch hÖ thèng DNNN mét c¸ch c«ng khai,minh b¹ch vµ t¹o ®iÒu kiÖn cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong vµ ngoµi níc cïng tham gia.Trong ®ît ®Êu gi¸ cæ phiÕu ®Çu tiªn cña c«ng ty S÷a ViÖt nam ®· thu hót ®îc c¸c nhµ ®Çu t chiÕn lîc níc ngoµi vµ hä ®· mua tíi 80% tæng sè cæ phÇn b¶n ra. Thø n¨m, CPH lµ mét xu híng tÊt yÕu,lµ gi¶i ph¸p mang tÝnh ®ét ph¸ nh»m chuyÓn ®æi DNNN tõ ®¬n së h÷u sang ®a së h÷u.C¸c doanh nghiÖp qu©n ®éi còng kh«ng n»m ngoµi xu híng ®ã.Khi triÓn khai thùc hiÖn CPH c¸c DN ®· gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n,bëi v× c¸c doanh nghiÖp qu©n ®éi vèn cha thÝch nghi hoµn toµn víi c¬ chÕ thÞ trêng,b¶n th©n ngêi lao ®éng còng cha s½n sµng cho viÖc nµy,nhng tÝnh ®Õn thêi ®iÓm nµy,®· cã 16 DNQ§ triÓn khai thùc hiÖn CPH,trong ®ã cã 9 c«ng ty,xÝ nghiÖp phô thuéc hoµn thµnh xong(®¹t 56% kÕ ho¹ch).H×nh thøc phæ biÕn nhÊt lµ gi÷ nguyªn vèn Nhµ níc vµ ph¸t hµnh thªm cæ phiÕu. Nh÷ng chuyÓn biÕn nãi trªn ®· n©ng cao râ rÖt hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp CPH trªn tÊt c¶ c¸c chØ tiªu chñ yÕu :vÒ vèn,doanh thu,lîi nhuËn,nép ng©n s¸ch,sè lîng lao ®éng vµ thu nhËp cña lao ®éng,cæ tøc.KÕt qu¶ c¸c cuéc ®iÒu tra cho thÊy :  Vèn b×nh qu©n mét doanh nghiÖp t¨ng tõ 24 tû ®ång(n¨m 2001) lªn 63,6 tû ®ång (n¨m 2004) 6 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ  Cã tíi 92,5% sè doanh nghiÖp ®îc ®iÒu tra cho r»ng cã l·i,lîi nhuËn tríc thuÕ t¨ng b×nh qu©n 149,8%,lîi nhuËn sau thuÕ t¨ng b×nh qu©n 182,3%,møc nép ng©n s¸ch t¨ng b×nh qu©n 26,53%,n¨ng suÊt lao ®éng t¨ng trung b×nh 63,9%,thu nhËp b×nh qu©n th¸ng cña lao ®éng t¨ng 34,5% so víi tríc khi CPH,lao ®éng t¨ng do më réng s¶n xuÊt,cæ tøc cao h¬n nhiÒu so víi l·i suÊt ng©n hµng. Cã thÓ nãi ®©y lµ nh÷ng con sè rÊt cã ý nghÜa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,kh¼ng ®Þnh CPH lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p h÷u Ých nhÊt ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña c¸c DNNN.Mét ®iÒu cã ý nghÜa quan träng h¬n n÷a lµ,kÕt qu¶ trªn sÏ t¹o niÒm tin vµ ®éng lùc cho c¸c DNNN kh¸c tiÕn hµnh ®æi míi ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh mét c¸ch tÝch cùc h¬n. 2.Nh÷ng vÊn ®Ò n¶y sinh CPH tuy ®· ®¹t ®îc mét sè kÕt qu¶ tÝch cùc nhng so víi yªu cÇu ®æi míi cßn chËm.Vèn Nhµ níc trong c¸c DNNN ®· CPH cßn nhá vµ viÖc huy ®éng vèn trong qu¸ tr×nh cha ®îc nhiÒu,thêi gian tiÕn hµnh CPH mét doanh nghiÖp cßn qu¸ dµi.Thêng xuyªn kh«ng hoµn thµnh kÕ ho¹ch ®Ò ra.So víi ®Ò ¸n ®îc Thñ tíng ChÝnh phñ phª duyÖt th× sè DNNN ®îc CPH cha ®¹t 80%.Sè lîng doanh nghiÖp ®îc CPH trong n¨m 2005 tuy ®¹t con sè 754 ®¬n vÞ,nhng nÕu so víi yªu cÇu cña NghÞ QuyÕt Héi nghÞ lÇn thø 9 ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng khãa IX lµ ph¶i hoµn thµnh vÒ c¬ b¶n viÖc CPH DNNN vµo n¨m 2005 lµ cha ®¹t. Theo b¸o c¸o kÕt qu¶ kh¶o s¸t cña dù ¸n hç trî kü thuËt gi¸m s¸t chuyÓn ®æi së h÷u DNNN t¹i 934 doanh nghiÖp ®· CPH cho thÊy,thêi gian CPH mét doanh nghiÖp tuy ®· gi¶m tõ 512 ngµy (n¨m 2001) xuèng cßn 437 ngµy (n¨m 2004) nhng vÉn cßn dµi. ChuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn doanh nghiÖp trë thµnh ®a së h÷u vÒ vèn.Nhng thùc tÕ trong sè gÇn 3000 doanh nghiÖp ®· cæ phÇn,th× chØ cã 30% Nhµ níc kh«ng gi÷ mét ®ång vèn nµo,29%Nhµ níc gi÷ cæ phÇn chi phèi trªn 51%.Nhµ níc ®ang cßn n¾m kho¶ng 46,5% vèn kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp nµy.Nh vËy thùc chÊt míi chØ cã kho¶ng 8% vèn kinh doanh cña c¸c DNNN ®· CPH thuéc vÒ c¸c chñ së h÷u kh¸c-kh«ng ph¶i Nhµ níc ( phÇn lín lµ nh÷ng cæ ®«ng vèn lµ ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp).Con sè nµy lµ qu¸ Ýt.V× nãi ®Õn CPH th× chØ tiªu chñ yÕu nhÊt lµ CPH vèn kinh doanh,do vËy cã thÓ nãi r»ng CPH c¸c DNNN ®îc thùc hiªn rÊt chËm ch¹p,cha nhiÒu. Qua sè liÖu trªn ta còng nhËn thÊy mÆc dï ®· cæ phÇn hãa nhng Nhµ níc vÉn lµ cæ ®«ng lín nhÊt ,®ång thêi phÇn lín c¸c c«ng ty cæ phÇn ®îc thµnh 7 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ lËp theo c¸ch nµy ®ang ®îc Nhµ Níc n¾m cæ phÇn chi phèi.§iÒu ®¸ng nãi lµ tû lÖ vèn ®iÒu lÖ mµ Nhµ níc cßn n¾m t¹i c¸c c«ng ty cæ phÇn kh«ng gi¶m mµ ngµy cµng t¨ng.NÕu thêi k× ®Çu (1992-1998) tû lÖ cæ phÇn mµ Nhµ níc n¾m trong c¸c c«ng ty cæ phÇn lµ 28% th× ®Õn thêi k× 2001-2004 tû lÖ nµy lªn tíi 49,8% vµ hiÖn nay b×nh qu©n lµ 46,5%.ViÖc Nhµ níc ®ang cßn n¾m qu¸ nhiÒu vèn cho thÊy sù chi phèi,g©y ¶nh hëng cña Nhµ níc vÉn ë møc ®é lín (díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau,trùc tiÕp hay gi¸n tiÕp).Do vËy trong nhiÒu doanh nghiÖp ®· CPH cha thÊy cã nh÷ng thay ®æi c¨n b¶n vÒ tæ chøc vµ qu¶n lý ho¹t ®éng kinh doanh theo m« h×nh míi cña mét c«ng ty cæ phÇn thùc thô.C¸c doanh nghiÖp nµy vÉn cha cã hay rÊt thiÕu nh÷ng cæ ®«ng míi cã quyÒn lùc m¹nh,c¸c cæ ®«ng chiÕn lîc míi.ViÖc Nhµ níc cßn n¾m cæ phÇn chi phèi trong nhiÒu doanh nghiÖp ®· CPH còng cho thÊy Nhµ níc cßn ®Çu t dµn tr¶i trªn nhiÒu lÜnh vùc vµ ph¹m vi ho¹t ®éng kinh doanh,cha cã sù tËp trung vèn cÇn thiÕt vµo c¸c lÜnh vùc,c¸c ngµnh hay c¸c doanh nghiÖp träng ®iÓm mµ ë ®ã cÇn cã sù hiÖn diÖn cña Nhµ níc. MÆc dï cã chuyÓn biÕn trong n¨m 2005 lµ ®· cã nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n cã hiÖu qu¶ ,cã quy m« vèn lín vµ mét sè tæng c«ng ty ®ang CPH,nhng nh×n chung ®¹i ®a sè c¸c doanh nghiÖp ®· CPH ®Òu cã vèn Nhµ níc qu¸ nhá,®iÒu nµy chøng tá chóng ta míi chØ CPH ®îc c¸c doanh nghiÖp nhá vµ rÊt nhá.§ã còng lµ c¸c doanh nghiÖp chñ yÕu do c¸c ®Þa ph¬ng qu¶n lý.Trªn thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng cã vai trß ®¸ng kÓ vµ kh«ng thÓ hiÖn ®îc vai trß lµ nh÷ng DNNN chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ.Vµ nh thÕ chóng ta míi thùc hiÖn ®îc phÇn dÔ nhÊt trong toµn bé khèi lîng c«ng viÖc ph¶i lµm. Sè lîng c¸c doanh nghiÖp CPH cã quy m« vèn Nhµ níc díi 5 tû ®ång chiÕm tíi gÇn 60%,chØ cã 18,5% sè doanh nghiÖp CPH cã quy m« vèn Nhµ níc trªn 10 tû VN§.§iÒu ®ã dÉn ®Õn t×nh tr¹ng lµ vÒ mÆt sè lîng DNNN ®· CPH chiÕm tíi 53% tæng sè DNNN cã t¹i thêi ®iÓm ®Çu n¨m 2001,nhng vÒ vèn míi chØ chiÕm h¬n 10%.Nh vËy lµ sè vèn cha ®îc CPH cßn rÊt lín(kho¶ng 270.000 tû ®ång).Sè vèn nay ®ang n»m trong c¸c doanh nghiÖp lín.ViÖc tiÕn hµnh CPH c¸c doanh nghiÖp nµy kh«ng hÒ ®¬n gi¶n nh ®· lµm trong thêi gian qua v× vai trß,tÇm quan träng vµ ph¹m vi kinh doanh,ph¹m vi ¶nh hëng cña c¸c doanh nghiÖp nµy rÊt lín vµ phøc t¹p h¬n nhiÒu.Râ rµng ®Ó CPH thµnh c«ng c¸c doanh nghiÖp nµy cÇn ph¶i cã nh÷ng gi¶i ph¸p thÝch hîp Nh÷ng c¶n trë ®èi víi qu¸ tr×nh CPH c¸c DNNN trong thêi gian qua : ChiÕn lîc,chÝnh s¸ch vµ c¬ chÕ qu¶n lý cha phï hîp,râ rµng,kh«ng cã quy ®Þnh u tiªn 8 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ CPH ®èi víi doanh nghiÖp hay bé phËn kinh tÕ nµo.C«ng t¸c chuÈn bÞ vµ hç trî c¸c DNNN thùc hiÖn CPH cha lµm tèt nªn nhiÒu doanh nghiÖp khi tiÕn hµnh CPH gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n , nhÊt lµ vÊn ®Ò gi¶i quyÕt c¸c tån t¹i cña DNNN tríc ®©y hay gi¶i quyÕt vÊn ®Ò ngêi lao ®éng d thõa khi CPH.H¬n n÷a nhiÒu doanh nghiÖp ®ang gÆp khã kh¨n nÕu kh«ng cã sù trî gióp th× rÊt khã chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn.Mét sè néi dung,c¬ chÕ chÝnh s¸ch ®a ra cha thùc sù b¸m s¸t ®êi sèng doanh nghiÖp. TiÕn hµnh CPH DNNN lµ mét gi¶i ph¸p c¶i c¸ch mang tÝnh chÊt triÖt ®Ó nhÊt,c¬ng quyÕt nhÊt,cho nªn rÊt cÇn ph¶i cã v¨n b¶n ph¸p luËt cã tÝnh ph¸p lý cao lµm c¬ së v÷ng ch¾c cho viÖc triÓn khai thùc hiÖn.Nhng trªn thùc tÕ vÉn cßn thiÕu mét hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy cã tÝnh ph¸p lý cao nh luËt,ph¸p lÖnh vÒ CPH. §éi ngò c¸n bé chØ ®¹o ®æi míi DNNN cha ®¸p øng ®îc yªu cÇu ®Æt ra.Sè lîng c¸n bé kiªm nhiÖm cßn nhiÒu nªn Ýt chó träng,thiÕu chñ ®éng vµ kiªn quyÕt trong viÖc tæ chøc triÒn khai vµ ®Èy nhanh CPH.C«ng t¸c gi¸m s¸t vµ ®«n ®èc cña ban chØ ®¹o TW ®èi víi c«ng t¸c CPH ë c¸c cÊp c¬ së cha ®îc tèt. Cuèi cïng lµ vai trß cña c¸c doanh nghiÖp.Dêng nh vÊn ®Ò CPH vÉn cha ph¶i lµ nhu cÇu tù th©n,nhu cÇu néi t¹i cña c¸c DNNN,thËm chÝ cßn lµ sù miÔn cìng.Trong thùc tÕ thùc hiÖn,hÇu hÕt c¸c ch¬ng tr×nh hay kÕ ho¹ch CPH ®Òu lµ cña c¸c bé,ngµnh,hay chÝnh quyÒn ®Þa ph¬ng,cha cã (hoÆc nÕu cã th× còng rÊt Ýt) doanh nghiÖp chñ ®éng ®Ò xuÊt ®a tªn m×nh vµo ch¬ng tr×nh hay kÕ ho¹ch ®ã.§iÒu nµy chØ cã thÓ lý gi¶i lµ ®èi víi c¸c doanh nghiÖp,CPH kh«ng hÊp dÉn hä.HÇu hÕt c¸c DNNN vÉn kh«ng muèn,hay nÐ tr¸nh,hoÆc t×m c¸ch nÐ tr¸nh thùc hiÖn CPH v× muèn ®îc an toµn h¬n vµ kh«ng muèn bÞ mÊt ®i lîi Ých hay lîi thÕ ®ang cã.Mét trong nh÷ng lîi thÕ ®ang mang l¹i qu¸ nhiÒu lîi Ých-lîi nhuËn siªu ng¹ch ®ã lµ sù ®éc quyÒn hoÆc nh÷ng u ®·i mµ c¸c doanh nghiÖp vÉn nghÜ chØ lµ DNNN míi cã ®îc.ë ®©y Nhµ níc vµ c¸c DNNN cha cã cïng mét suy nghÜ vµ hµnh ®éng.Do vËy nÕu cßn cã sù kh¸c nhau vÒ th¸i ®é vµ quyÕt t©m ®èi víi CPH vµ khi c¸c DNNN vÉn cßn e ng¹i vµ nghi ngê,cha quyÕt t©m th× vÉn cßn nhiÒu trë ng¹i cho qu¸ tr×nh CPH. 3.Nguyªn nh©n Nh÷ng nguyªn nh©n dÉn ®Õn nh÷ng vÊn ®Ò trªn ®îc kh¸i qu¸t nh sau: 9 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ M«i trêng kinh doanh ®ang tiÕp tôc gÆp khã kh¨n do ¶nh hëng cña cuéc khñng ho¶nh tµi chÝnh tiÒn tÖ trong khu vùc.C¸c DNNN ®Òu thiÕu vèn nghiªm träng,c«ng nî nhiÒu,kü thuËt c«ng nghÖ,thiÕt bÞ l¹c hËu,lao ®éng d thõa,s¶n phÈm lµm ra kh«ng cã thÞ trêng tiªu thô,søc c¹nh tranh kÐm.Sù hiÓu biÕt vÒ CPH,vÒ chøng kho¸n trong c«ng chóng tuy cã ®îc c¶i thiÖn song vÉn cßn nhiÒu h¹n chÕ,do níc ta cha h×nh thµnh ®Çy ®ñ c¸c lo¹i thÞ trêng vµ nÒn kinh tÕ níc ta ®ang trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch hãa tËp trung sang kinh tÕ thÞ trêng.Do ®ã ngêi lao ®éng,c¸c nhµ ®Çu t Ýt hµo høng mua cæ phÇn t¹i c¸c doanh nghiÖp CPH. ViÖc lùa chän c¸c doanh nghiÖp CPH ë c¸c bé ngµnh,c¸c ®Þa phong cha ®îc nhËn thøc ®óng.NhiÒu ®Þa ph¬ng,bé ngµnh chän c¸c doanh nghiÖp kinh doanh khã kh¨n,hiÖu qu¶ thÊp,thËm chÝ kh«ng hiÖu qu¶,t×nh h×nh tµi chÝnh cha lµnh m¹nh,lao ®éng d«i d nhiÒu,nî ph¶i tr¶ lín,nî ph¶i thu khã ®ßi lín hoÆc kh«ng ®ñ hå s¬,thiÕu tµi s¶n vËt t,ø ®äng,kÐm,mÊt phÈm chÊt,l¹c hËu vÒ kü thuËt ®Ó CPH dÉn ®Õn mét sè doanh nghiÖp kh«ng hÊp dÉn nhµ ®Çu t vµ bÞ víng m¾c ngay khi triÓn khai thùc hiÖn CPH. VÊn ®Ò quyÒn lîi cña c¸c c¸n bé qu¶n lý,thu nhËp,viÖc lµm cña ngêi lao ®éng,®Æc biÖt lµ vÞ trÝ cña ngêi qu¶n lý trùc tiÕp t¹i DNNN lµ nh÷ng vÊn ®Ò gay cÊn ®· lµm cho mét sè c¸n bé chñ chèt chÇn chõ,ng¹i CPH,thËm chÝ kh«ng muèn CPH. §Õn ngay khung ph¸p lý vÉn cha ®Çy ®ñ ®Ó t¹o lËp mét m«i trêng kinh doanh,c¹nh tranh b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ dÉn tíi nhiÒu doanh nghiÖp cßn do dù ,so s¸nh thiÖt h¬n khi chuyÓn tõ DNNN sang h×nh thøc c«ng ty cæ phÇn. III.mét sè gi¶i ph¸p n©ng cao hiÖu qu¶ cña qu¸ tr×nh CPH doanh nghiÖp nhµ níc ë viÖt nam MÆc dï ®· cã nhiÒu ®æi míi quan träng,cã nhiÒu bíc tiÕn ®¸ng kÓ trong nhiÒu lÜnh vùc nhng hiÖn t¹i CPH DNNN cßn gÆp ph¶i nhiÒu khã kh¨n.Thùc tiÔn ®ßi hái ph¶i ®Èy m¹nh CPH nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh tÕ x· héi.§Ó hoµn thµnh chØ tiªu CPH cho c¸c n¨m tiÕp theo,tr¸nh vÊp ph¶i mét sè vÊn ®Ò kh«ng ®ang cã trong qu¸ tr×nh CPH,®Ó ch¬ng tr×nh c¶i c¸ch DNNN ®¹t kÕt qu¶ tèt,em xin nªu mét sè gi¶i ph¸p. 1.NhËn thøc ®óng ®¾n vÒ CPH DNNN Môc tiªu cña ®Èy m¹nh tuyªn truyÒn cæ ®éng cho CPH lµ lµm cho c¸c cÊp c¸c ngµnh,tõng doanh nghiÖp vµ tõng ngêi lao ®éng nhËn thøc s©u s¾c vÒ CPH nh mét xu thÕ tÊt yÕu vµ sÏ ®em l¹i lîi Ých l©u dµi cho c¶ Nhµ níc lÉn c¸ 10 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ nh©n.Tõ ®ã tÝch cùc,yªn t©m thùc hiÖn CPH,®Èy nhanh tiÕn ®é thùc hiÖn chñ tr¬ng quan träng nµy cña §¶ng vµ Nhµ níc.T¨ng cêng gi¸o dôc cho c¸n bé §¶ng viªn trong c¸c c¬ quan Nhµ níc vµ nh©n d©n hiÓu râ chñ tr¬ng cña §¶ng,Nhµ níc vµ lîi Ých cña CPH DNNN.§©y lµ mét c«ng viÖc rÊt quan träng nhng tõ tríc ®Õn nay cha ®îc quan t©m ®óng møc. Lµm cho c¸c cÊp, c¸c ngµnh, c¸c DNNN qu¸n triÖt s©u s¾c vµ cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ chñ tr¬ng,chÝnh s¸ch vµ c¸c gi¶i ph¸p ®æi míi vµ ph¸t triÓn DNNN.CPH DNNN kh«ng thÓ lµm chÖch híng cña níc ta lªn CNXH. 2.hoµn thµnh c¬ chÕ chÝnh s¸ch Nhµ níc cÇn xem xÐt,so¹n th¶o vµ sím ban hµnh mét v¨n b¶n ph¸p lý cao vÒ CPH ®Ó thÓ chÕ chñ tr¬ng CPH víi c¸c quy ®Þnh râ rµng,cô thÓ vÒ c¸c vÊn ®Ò,cæ phÇn khèng chÕ,tiÕn tr×nh ®Þnh gi¸,chÕ ®é hç trî doanh nghiÖp ®îc CPH,chÕ ®é chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng ®Ó doanh nghiÖp yªn t©m triÓn khai CPH.Söa ®æi vµ hoµn thiÖn hÖ thèng c¬ chÕ chÝnh s¸ch phôc vô cho ho¹t ®éng CPH doanh nghiÖp,n©ng cao n¨ng lùc ph¸p lý cña hÖ thèng chÝnh s¸ch cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng chuyÓn ®æi së h÷u DNNN,t¹o c¬ së ph¸p lý v÷ng ch¾c cho ho¹t ®éng chuyÓn ®æi së h÷u vµ ®a d¹ng hãa doanh nghiÖp.§Ó cã c¨n cø ph¸p lý cho viÖc CPH DNNN trªn diÖn réng,ChÝnh phñ cÇn xóc tiÕn nghiªn cøu tr×nh Quèc héi ban hµnh ®¹o luËt vÒ CPH DNNN. 3.Tæ chøc thùc hiÖn cã hiÖu qu¶ chñ tr¬ng CPH DNNN 3.1.Lùa chän doanh nghiÖp CPH ViÖc lùa chän DNNN sang c«ng ty cæ phÇn ph¶i tÝnh ®Õn kh¶ n¨ng tham gia cña c¸c c¸ nh©n vµ c¸c tæ chøc cã vèn.Hä lµ ngêi ®Çu t tµi chÝnh v× môc tiªu lîi nhuËn .V× vËy kh«ng ai mua cæ phiÕu ë c¸c doanh nghiÖp thua lç.Do ®ã tríc m¾t ph¶i nh»m CPH c¸c doanh nghiÖp lµm ¨n cã l·i vµ t¬ng ®èi cã uy tÝn trong kinh doanh. ViÖc lùa chän DNNN ®Ó CPH cßn liªn quan ®Õn ®iÒu kiÖn kinh tÕ x· héi hiÖn nay cña ®Êt níc.ViÖc CPH c¸c doanh nghiÖp cã quy m« võa vµ nhá lµ phï hîp víi ®iÒu kiÖn thùc tÕ hiÖn nay.Trong thêi gian tíi cÇn tiÕn hµnh CPH c¸c doanh nghiÖp cã quy m« lín h¬n. 3.2Tæ chøc thùc hiÖn kÕ ho¹ch CPH 3.2.1.T¨ng c¬ng c«ng t¸c chØ ®¹o ThÓ hiÖn quyÕt t©m m¹nh mÏ cña Nhµ Níc víi vai trß chñ së h÷u ,víi nh÷ng biÖn ph¸p quyÕt liÖt h¬n,khÈn tr¬ng h¬n,cã lé tr×nh cô thÓ.TiÕn hµnh më nhanh nh÷ng vïng,lÜnh vùc kinh doanh ®ang cßn ®éc quyÒn hay mang tÝnh ®éc quyÒn,t¹o c¬ héi cho c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c 11 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ nhau tham gia .Cïng víi ®ã tËp trung chØ ®¹o thùc hiÖn nhanh vµ kiªn quyÕt viÖc CPH c¸c DNNN lín,chiÕm gi÷ mét lîng vèn lín cña Nhµ níc,®ang n¾m nhiÒu lîi thÕ ®éc quyÒn nhng chËm ®æi míi.§èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy,thùc hiÖn CPH cßn ph¶i ®îc x¸c ®Þnh lµ mét trong nh÷ng nhiÖm vô quan träng nhÊt cña ban l·nh ®¹o,qu¶n lý doanh nghiÖp.Hä ph¶i cã tr¸ch nhiÖm thùc hiÖn nh÷ng chñ tr¬ng ®æi míi vµ c¶i c¸ch,nh÷ng chiÕn lîc cña chñ ®Çu tcña Nhµ níc.ChØ cã thùc hiÖn thµnh c«ng ë c¸c doanh nghiÖp nµy th× míi hoµn thµnh sù nghiÖp CPH c¸c DNNN. Tæng ®iÒu tra ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ thùc tÕ c¸c doanh nghiÖp sau CPH ®Ó rót ra nh÷ng kinh nghiÖm vÒ thµnh c«ng vµ cha thµnh c«ng cña c¸c doanh nghiÖp.Qua ®ã lµm cho mäi doanh nghiÖp thÊy ®îc lîi Ých râ rµng,nh÷ng bµi häc cô thÓ tõ CPH.§iÒu nay sÏ cã t¸c ®éng lµm thay ®æi nhËn thøc ,t¹o nh÷ng hiÓu biÕt tèt h¬n,tõ ®ã t¹o niÒm tin vµ ®éng lùc tõ bªn trong cña doanh nghiÖp.§ång thêi cã chiÕn lîc hç trî mét c¸ch cã hiÖu qu¶ vÒ ®µo t¹o n©ng cao n¨ng lùc tríc,trong vµ sau CPH. Nhanh chãng thùc hiÖn nh÷ng biÖn ph¸p gi¶i quyÕt døt ®iÓm nh÷ng víng m¾c hiÖn nay vÒ vÊn ®Ò ®Êt ®ai,tµi s¶n vµ nh÷ng víng m¾c vÒ lao ®éng vµ ®¶m b¶o lîi Ých cho ngêi lao ®éng (kh«ng ®Ó CPH lµm thiÖt h¹i ®Õn lîi Ých cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp).§Æc biÖt cÇn sím chÊm døt trªn thùc tÕ ( kh«ng ph¶i chØ trªn giÊy tê v¨n b¶n) sù ph©n biÖt ®èi xö ®èi víi c¸c doanh nghiÖp thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau,nhÊt lµ c¸c DNNN ®· CPH.§iÒu nµy rÊt quan träng vµ sÏ lµ mét nh©n tè thóc ®Èy doanh nghiÖp tiÕn hµnh CPH cã hiÖu qu¶. ChÝnh phñ cÇn t¨ng cêng c«ng t¸c chØ ®¹o vµ thêng xuyªn kiÓm tra tiÕn ®é triÓn khai CPH cña c¸c bé.®Þa ph¬ng vµ c¸c tæng c«ng ty ®Ó kÞp thêi th¸o gì khã kh¨n,víng m¾c cho c¸c doanh nghiÖp.§«ng thêi biÓu d¬ng nh÷ng ®¬n vÞ lµm tèt,phª ph¸n nh÷ng ®¬n vÞ triÓn khai kh«ng tÝch cùc.Kiªn quyÕt xö lý ®èi víi nh÷ng c¸n bé ®îc giao nhiÖm vô CPH nhng cßn chÇn chõ,do dù hoÆc cã hµnh vi c¶n trë tiÕn tr×nh CPH.ChÝnh phñ cÇn kiÖn toµn vµ cñng cè bé m¸y chØ ®¹o thùc hiÖn CPH.Ph¶i t¹o ®îc nhËn thøc vµ x¸c ®Þnh vai trß qu¶n lý cña Nhµ níc ®èi víi c«ng ty cæ phÇn. 3.2.2 T¹o lËp mét m«i trêng thuËn lîi cho viÖc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn . æn ®Þnh tiÒn tÖ,gi¶m tèc ®é l¹m ph¸t lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt.TiÒn tÖ æn ®Þnh lµ ®iÒu kiÖn quan träng cho sù ra ®êi cña cña c«ng ty cæ phÇn,tiÒn tÖ lµ yÕu tè t¸c ®éng ®Õn nÒn kinh tÕ.Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng,tiÒn tÖ lµ vËt 12 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ ngang gi¸ chung,cã vai trß nèi liÒn tÊt c¶ c¸c lo¹i thÞ trêng vµ nã chØ ph¸t huy ®îc chøc n¨ng khi cã sù æn ®Þnh tiÒn tÖ.Sù æn ®Þnh tiÒn tÖ sÏ thóc ®Èy sù ra ®êi c¸c doanh nghiÖp míi trong ®ã cã c«ng ty cæ phÇn.bªn c¹nh ®ã,vÒ thùc chÊt ngêi mua cæ phiÕu lµ ®Çu t tµi chÝnh víi môc ®Ých lîi nhuËn cao h¬n vµ ®Òu cã yªu cÇu chung lµ ph¶i an toµn trong kho¶n ®Çu t ®ã.NÕu l¹m ph¸t hä sÏ kh«ng s½n sµng mua cæ phiÕu cña c«ng ty cæ phÇn.L¹m ph¸t cao cßn h¹n chÕ kh¶ n¨ng ph¸t hµnh cæ phiÕu,tr¸i phiÕu cña doanh nghiÖp v× lîi tøc cæ phiÕu,tr¸i phiÕu cao doanh nghiÖp kh«ng chÞu næi.Do ®ã l¹m ph¸t thÊp sÏ thóc ®Èy nhanh sù ra ®êi vµ ph¸t triÓn cña thÞ trêng vèn trong níc.§ång thêi nã t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho viÖc ph¸t hµnh cæ phiÕu,tr¸i phiÕu vµ c¶ nh÷ng ngêi ®Çu t lÜnh vùc nµy. Thø hai,h×nh thµnh thÞ trêng chøng kho¸n ®Ó t¸c ®éng tÝch cùc gãp vèn ®Çu t ph¸t triÓn c«ng ty cæ phÇn.Khi chÊp nhËn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn khu vùc t nh©n ®îc më réng,luËt doanh nghiÖp ®îc ban hµnh .Theo luËt nµy c«ng ty cæ phÇn ®îc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu vµ cæ phiÕu lµ nh÷ng mÆt hµng cung cÊp cho thÞ trêng chøng kho¸n,nªn thÞ trêng chøng kho¸n ®îc tæ chøc th× viÖc mua b¸n chøng kho¸n ®îc dÔ dµng sÏ ®a vèn vµo s¶n xuÊt tèt h¬n.ThÞ trêng chøng kho¸n vµ c«ng ty cæ phÇn cã t¸c dông hç trî tÝch cùc cho nhau,thÞ trêng chøng kho¸n lµ "chî trao ®æi hµng hãa cæ phÇn" cho c«ng ty cæ phÇn.C«ng ty cæ phÇn lµ tiÒn ®Ò ®¸p øng hµng hãa cæ phÇn cho yªu cÇu cña thÞ trêng chøng kho¸n.Nh vËy qua thÞ trêng chøng kho¸n ngêi d©n cã ®iÒu kiÖn ®îc th«ng tin ®Çy ®ñ h¬n ®Ó x¸c ®Þnh c«ng ty cæ phÇn hay doanh nghiÖp CPH lµm ¨n lµnh m¹nh,cã hiÖu qu¶ ®Ó tÝch cùc tham gia mua cæ phiÕu gãp vèn vµo s¶n xuÊt kinh doanh cho yªu cÇu Ých níc lîi nhµ. Cuèi cïng ®Ó thóc ®Èy tiÕn tr×nh CPH DNNN,cÇn t¹o sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c khu vùc kinh tÕ,gi÷a ®Çu t trong níc vµ níc ngoµi,xãa bá bao cÊp cho kinh tÕ quèc doanh díi mäi h×nh thøc ®Ó kh«ng cßn chç dùa t¹o ®Æc quyÒn,®Æc lîi nh tríc ®©y. 3.2.3Nhµ níc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî vÒ tµi chÝnh nh miÔn thuÕ lîi tøc,thuÕ thu nhËp trong thêi gian ®Çu cña doanh nghiÖp CPH ®Ó kÝch thÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tham gia mua cæ phiÕu. Theo ®iÒu 13 N§ 44/1998/N§-CP vÒ chuyÓn DNNN thµnh CPH,khi CPH DNNN ®îc hëng 6 u ®·i chÝnh: - DNNN chuyÓn thµnh CPH lµ h×nh thøc ®Çu t míi,®îc hëng u ®·i theo N§ cña luËt khuyÕn khÝch ®Çu t trong níc.NÕu kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn trªn th× ®- 13 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ îc gi¶m 50% thuÕ lîi tøc trong 2 n¨m liªn tiÕp tõ sau khi chuyÓn sang ho¹t ®éng theo luËt doanh nghiÖp. - §îc miÔn thuÕ tíc b¹ ®èi víi viÖc chuyÓn nhîng tµi s¶n thuéc quyÒn qu¶n lý vµ sö dông cña DNNN CPH thµnh sëh÷u cña c«ng ty cæ phÇn. - §îc tiÕp tôc vay vèn t¹i Ng©n hµng th¬ng m¹i,c«ng ty tµi chÝnh - §îc tiÕp tôc xuÊt nhËp khÈu hµng hãa theo c¸c chÕ ®é quy ®Þnh hiÖn hµnh ®èi víi DNNN tríc khi CPH. - §îc duy tr× vµ ph¸t triÓn phóc lîi díi d¹ng hiÖn vËt - C¸c kho¶n chi phÝ thùc tÕ,hîp lý vµ cÇn thiÕt cho qu¸ t×nh chuyÓn DNNN thµnh c«ng ty cæ phÇn ®îc trõ vµo tiÒn b¸n cæ phÇn thuéc vèn Nhµ níc theo møc quy ®Þnh cña Bé Tµi chÝnh. Thùc tÕ tiÕn hµnh CPH DNNN cho thÊy u tiªn trªn lµ hîp lý vµ phï hîp víi thùc tiÔn cña c«ng t¸c CPH vµ ®îc sù ®ång t×nh cña c¸c doanh nghiÖp. 3.2.4C¸c gi¶i ph¸p kh¸c 3.2.4.1.Nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch gióp ®ì ®Ó c«ng nh©n viªn chøc cã kh¶ n¨ng mua cæ phiÕu ë c¸c doanh nghiÖp tiÕn hµnh cæ phÇn hãa Nhµ níc cho c«ng nh©n viªn chøc vay tÝn dông víi l·i suÊt thÊp,thêi h¹n dµi,t¬ng tù nh Nhµ níc cho n«ng d©n vay vèn ®Ó s¶n xuÊt.§©y lµ kinh nghiÖm tèt mµ mét sè níc ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh CPH DNNN. §èi víi ngêi lao ®éng th× 2 vÊn ®Ò ®¸ng quan t©m lo ng¹i khi CPH lµ viÖc lµm vµ thu nhËp.Khi DNNN chuyÓn sang c«ng ty cæ phÇn råi hä cã bÞ th¶i håi kh«ng?Thu nhËp trong c«ng ty cæ phÇn cã b»ng hîc cao h¬n trong DNNN kh«ng? VÒ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp CPH,®iÒu 14 N§ 44/1998/N§-CP quyÕt ®inh ®îc hëng nhiÒu u ®·i: - §îc Nhµ níc b¸n víi gi¸ u ®·i cho ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp tïy theo n¨m c«ng t¸c cña tõng ngêi.Mçi n¨m lµm viÖc cho nhµ níc ®îc tèi ®a mua 10 cæ phÇn víi møc gi¸ gi¶m 30% so víi c¸c ®èi tîng kh¸c. - Tæng gi¸ trÞ u ®·i cho ngêi lao ®éng kh«ng qu¸ 20% gi¸ trÞ vèn Nhµ níc t¹i doanh nghiÖp. - Ngêi lao ®éng nghÌo trong doanh nghiÖp ®îc mua cæ phÇn theo gi¸ u ®·i th× ®îc hoµn tr¶ trong 3 n¨m ®Çu ®Ó hëng cæ tøc vµ tr¶ dÇn tèi ®a trong 10 n¨m kh«ng chÞu l·i suÊt.Sè cæ phÇn mua tr¶ dÇn dµnh cho ngêi lao ®éng nghÌo kh«ng vît qu¸ 20% tæng sè cæ phÇn Nhµ níc b¸n theo gi¸ u ®·i quy ®Þnh t¹i kho¶n 1 ®iÒu nµy.Ngêi së h÷u cæ phÇn ph¶i tr¶ dÇn kh«ng ®îc chuyÓn nhîng khi cha tr¶ hÕt tiÒn cho Nhµ níc. 14 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ - Doanh nghiÖp sau 12 th¸ng kÓ tõ khi DNNN chuyÓn thµnh c«ng ty cæ phÇn,nÕu do nhu cÇu tæ chøc l¹i ho¹t ®éng kinh doanh thay ®æi c«ng nghÖ dÉn ®Õn ngêi lao ®éng mÊt viÖc lµm th× chÝnh s¸ch ®èi víi ngêi lao ®éng nµy ®îc gi¶i quyÕt theo quyÕt ®Þnh thùc hµnh cña ChÝnh phñ. 3.2.4.2.§Èy m¹nh c«ng t¸c tuyªn truyÒn ®Ó nh©n d©n,®Æc biÖt lµ nh÷ng ngêi lao ®éng lµm cho hä hiÓu râ môc tiªu CPH lµ gióp hä cã c¬ héi lµm chñ doanh nghiÖp th«ng qua viÖc mua cæ phÇn. 3.2.4.3N©ng tæng gi¸ trÞ u ®·i cho ngêi lao ®éng ë nh÷ng DNNN cã vèn nhµ níc nhá,sè lîng lao ®éng lín ®Ó ®¶m b¶o u ®·i cho ngêi lao ®éng theo quy ®Þnh. 3.2.4.4.C¸c chÝnh s¸ch gi¶i quyÕt lao ®éng ®· d tríc vµ sau CPH nh:khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng tù nguyÖn th«i viÖc,khuyÕn khÝch thµnh lËp c¸c trung t©m ®µo t¹o vµ tuyÓn dông l¹i lao ®éng ®· d.Nhµ níc cÇn cã c¸c chÝnh s¸ch hç trî cho c¸c ho¹t ®éng nµy. 3.2.4.5.Thay ®æi c¸c tiªu chÝ vÒ l¬ng thëng ®èi víi ngêi l·nh ®¹o,c¸n bé qu¶n lý doanh nghiÖp còng nh chÝnh s¸ch ph©n bæ quü l¬ng,quü phóc lîi. 3.2.4.6.Më réng chñ tr¬ng huy ®éng vèn trong toµn x· héi,bao gåm c¶ c¸c nhµ ®Çu t trong ngoµi níc,nh÷ng ngêi cã kh¶ n¨ng gãp vèn vµ n¨ng lùc qu¶n lý víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ Nhµ níc kh«ng nªn khèng chÕ sè lîng cæ phÇn cña c¸c ph¸p nh©n,c¸ nh©n. 3.2.4.7.ViÖc ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp cÇn chi tiÕt vµ cô thÓ h¬n dùa trªn nguyªn t¾c thÞ trêng Thñ tôc ®Þnh gi¸ cÇn gän nhÑ vµ c¸c tiªu chÝ râ rµng,kh¸ch quan,tr¸nh t×nh tr¹ng ¸p ®Æt theo ý kiÕn chñ quan cña c¸c chuyªn gia ®Þnh gi¸ doanh nghiÖp.Muèn vËy cÇn ph¶i cã chÝnh s¸ch c«ng khai tµi chÝnh doanh nghiÖp,cã hÖ thèng h¹ch to¸n kÕ to¸n theo th«ng lÖ quèc tÕ ®Ó ®¶m b¶o tÝnh minh b¹ch,râ rµng trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh doanh nghiÖp. 3.2.4.8.Cã chÝnh s¸ch yªu cÇu c¸c doanh nghiÖp CPH b¸o c¸o kÐt qu¶ ho¹t ®éng kinh doanh cña m×nh ®Ó lµm c¬ së ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ CPH vµ t¹o lßng tin cho c¸c doanh nghiÖp kh¸c. 3.2.4.9.cuèi cïng cÇn cã chÝnh s¸ch vµ ch¬ng tr×nh trong viÖc sö dông tiÒn b¸n cæ phÇn tr¸nh ®Ó l·ng phÝ vèn "chÕt" t¹i kho b¹c v× theo quy ®Þnh hiÖn hµnh tiÒn b¸n cæ phÇn cña Nhµ níc khi thùc hiÖn CPH ®îc nép ®Çy ®ñ vµo kho b¹c Nhµ níc n¬i doanh nghiÖp ®ãng trô së chÝnh.C«ng ty cæ phÇn kh«ng ®îc sö dông sè tiÒn nµy vµo bÊt cø viÖc g×,g©y nªn t×nh tr¹ng vèn "chÕt" t¹i kho b¹c.QuyÕt ®Þnh sè 177/1999/Q§- TTg ngµy 30/08/1999 ®· híng dÉn 15 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ cô thÓ vÒ sö dông cô thÓ nguån thu nµy,nhê vËy mét sè vÊn ®Ò nh lao ®éng d thõa,®µo t¹o,®· bíc ®Çu ®îc gi¶i quyÕt. 16 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ KÕt luËn Doanh nghiÖp Nhµ níc lµ mét bé phËn quan träng cã vai trß nßng cèt trong hÖ thèng kinh tÕ Nhµ níc trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.Tuy nhiªn trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®iÒu tiÕt cua Nhµ níc,nhiÒu doanh nghiÖp Nhµ níc víi h×nh thøc cò ®· kh«ng cßn phï hîp,ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh chËm ch¹p,tr× trÖ,kÐm hiÖu qu¶.CPH mét bé phËn DNNN lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p cã tÇm chiÕn lîc,lµ mét trong nhòng híng quan träng cña qu¸ tr×nh c¶i c¸ch DNNN.CPH nh»m thóc ®Èy ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý vµ ®æi míi c¬ cÊu hÖ thèng DNNN.CPH cßn lµ biÖn ph¸p quan träng t¸ch Nhµ níc ra khái doanh nghiÖp,lµm cho s¶n xuÊt kinh doanh ngµy cµng ph¸t triÓn,cã hiÖu qu¶,gãp phÇn thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng nghiÖp hãa,hiÖn ®¹i hãa ®Êt níc.CPH lµ mét vÊn ®Ò lín cña §¶ng vµ Nhµ níc ta,nhng ®©y còng lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p,nã ®éng ch¹m ®Õn t×nh c¶m rÊt thiªng liªng cña con ngêi ViÖt Nam chóng ta ®· g¾n víi c¸c DNNN trong mÊy chôc n¨m qua,cho nªn chuyÓn ®æi ®îc mét h×nh thøc kinh tÕ,còng lµ mét qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi vÒ ý thøc,nhËn thøc cña con ngêi.Do ®ã ph¶i tiÕn hµnh tõng bíc ch¾c ch¾n,cã søc thuyÕt phôc.Xö lý vÊn ®Ò nµy,®ßi hái ph¶i cã nhËn thøc s©u s¾c,cã tr¸ch nhiÖm cao vµ cã tr×nh ®é tæ chøc thùc hiÖn tèt.B¸o chÝ cã vai trß quan träng trong viÖc tuyªn truyÒn vµ híng dÉn d luËn n©ng cao nhËn thøc cho c¸n bé,nh©n d©n hiÓu râ vÒ CPH doanh nghiÖp vµ tÝch cùc ñng hé,thùc hiÖn thµnh c«ng qu¸ tr×nh nµy.Lµm sao ®Ó CPH thùc sù ®em l¹i søc m¹nh míi cho c¸c DNNN.§ã lµ ®iÒu mµ toµn d©n mong muèn vµ chê ®îi. Tµi liÖu tham kh¶o 1.T¹p chÝ "Nghiªn cøu Kinh tÕ" sè 333 – th¸ng 2/2006 2.T¹p chÝ "Ph¸t triÓn kinh tÕ" th¸ng 4-2004 3.T¹p chÝ céng s¶n sè 10 (th¸ng 5 n¨m 2006) 17 TiÓu luËn Kinh tÕ chÝnh trÞ 4.Lý luËn chÝnh trÞ sè 9-2005 5.Bµi ph¸t biÓu cña ®ång chÝ NguyÔn Khoa §iÒm t¹i héi th¶o "Cæ phÇn hãa doanh nghiÖp Nhµ níc : thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p",tæ chøc t¹i Hµ Néi ngµy 19/8/2004 6.T¹p chÝ "kinh tÕ vµ dù b¸o" sè 9 n¨m 2001 18