Tài liệu Kc085 cơ cấu kt nhiều thành phần

PhÇn më ®Çu Thêi kú qu¸ ®é lµ thêi kú m« h×nh kinh tÕ tËp trung quan niªu, bao cÊp béc lé mét c¸ch toµn diÖn mÆt tiªu cùc cña nã mµ hËu qu¶ tËp trung lµ cuéc c¸ch m¹ng kinh tÕ-x· héi s©u s¾c vµo cuèi nh÷ng n¨m 1970 ®Çu nh÷ng n¨m 1980. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø n¨m cña §¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Êt níc, ®Æc iÖt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ ,lu«n lu«n ë t×nh tr¹ng tr× trÖ , chËm ph¸t triÓn, ®êi sèng nh©n d©n gÆp rÊt nhiÒu khã kh¨n, t×nh h×nh tr× trÖ Êy cã nguyªn nh©n kh¸ch quan kh¸ch quan nh nÒn kinh tÕ ®ang g¸nh chÞu nh÷ng hËu qu¶ hÕt søc nÆng nÒ cña chiÕn tranh l©u dµi, viÖn trî tõ bªn ngoµi gi¶m so víi thêi kú trong chiÕn tranh nhng nguyªn nh©n chñ yÕu lµm trÇm träng thªm t×nh h×nh khã kh¨n vÒ kinh tÕ vµ x· héi vÉn lµ m« h×nh kinh tÕ kh«ng phï hîp víi quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan. ChÝnh nh÷ng khã kh¨n cña ®Êt níc buéc §¶ng ta ph¶i suy nghÜ, ph©n tÝch t×nh h×nh nguyªn nh©n , t×m tßi c¸c gi¶i ph¸p , trong ®ã §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, ®©y lµ m« h×nh kinh tÕ ®îc x©y dùng trªn c¬ së tæng kÕt thùc tiÔn x©y dùng CNXH ë níc ta, vËn dông mét c¸ch s¸ng t¹o nh÷ng quan ®iÓm cña Lªnin vÒ “chÝnh s¸ch kinh tÕ míi” vµo ®iÒu kiÖn lÞch sö ë níc ta vµ thÕ giíi ngµy nay, ®Æc biÖt lµ tõ khi Liªn X« vµ c¸c níc XHCN ë §«ng ©u sôp ®æ. Thùc hiÖn m« h×nh kinh tÕ míi nh»m môc tiªu c¨n b¶n cÊp thiÕt lµ t¨ng nhanh lùc lîng s¶n xuÊt , tõng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¹o c¬ së vËt chÊt vµ x· héi cho viÖc tõng bíc ho¸ nÒn s¶n x· héi. ChÝnh trong sù cÊp thiÕt vÒ tÇm quan träng cña vÊn ®Ò “c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta” mµ em ®· chän ®Ò tµi “Ph©n tÝch c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta mµ ®¹i héi §¶ng IX ®· nªu vµ Ých lîi cña viÖc sö dông nã vµo viÖc ph¸t triÓn KT-XH ë trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam”. Em hi väng bµi viÕt cña em sÏ nhËn ®îc sù ®¸nh gi¸ vµ gãp ý cña thÇy ®Ó ®Ò ¸n ®îc hoµn thiÖn h¬n. Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n. Néi dung I. C¬ së kh¸ch quan cña viÖc tån t¹i kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vµ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i ë níc ta mµ ®¹i héi §¶ng IX ®· nªu trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam. I.1 Quan ®iÓm cña Lªnin: KÕ thõa nh÷ng luËn ®iÓm cña C.Mac vµ Ph.¡nghen, VI.Lªnin ®a ra nhiÒu luËn ®iÓm quan träng vÒ ®Æc ®iÓm cña thêi kú qu¸ ®é. Cã thÓ nªu thµnh bèn ®Æc ®iÓm chung nh sau: Thø nhÊt, thêi kú qu¸ ®é lµ thêi kú xÐt trªn mäi lÜnh vùc cña ®êi sèng x· héi , dÒu do thµnh phÇn kh«ng thuÇn nhÊt cÊu t¹o nªn. §ã lµ thêi kú cã sù ®an xen , th©m nhËp vµo nhau gi÷a CNTB va CNXH, ®óng nh VI.Lªnin ®· viÕt “Ngµy nay, chóng ta kh«ng thÓ kh«ng ®Æt vÊn ®Ò CNTB nhµ níc vµ CNXH, vÊn ®Ò chóng ta cÇn cã th¸i ®é nh thÕ nµo trong thêi kú qu¸ ®é; trong thêi kú nµy... mét mÈu nhá CNTB vµ mét mÈu nhá CNXH tån t¹i c¹nh nhau”. Thø hai, ®ã lµ thêi kú, sù ph¸t triÓn cña c¸i cò , cña nh÷ng trËt tù cò ®«i khi lÊn ¸t nh÷ng mÇm mèng cña c¸i míi. Lªnin cho r»ng, nh÷ng m¶nh vôn cña trËt tù cò ®«i khi chÊt ®èng l¹i mét c¸ch nhanh chãng, trong khi ®ã nh÷ng mÇm mèng cña c¸i míi ®«i khi l¹i ph¸t triÓn chËm ch¹p vµ kh«ng ph¶i bao giê còng thÊy râ ngay ®îc. Thø ba, ®ã lµ thêi kú xÐt vÒ mäi ph¬ng diÖn, ®Òu cã sù ph¸t triÓn cña tÝnh tù ph¸t tiÓu t s¶n , lµ thêi kú chøa ®ùng m©u thuÉn kh«ng thÓ dung hoµ ®îc gi÷a tÝnh kû luËt nghiªm ngÆt cña giai cÊp v« s¶n vµ tÝnh v« chÝnh phñ, v« kû luËt cña tÇng líp tiÓu t s¶n. Lªnin cho r»ng , tÝnh tù ph¸t tiÓu t s¶n lµ kÎ thï giÊu mÆt hÕt søc nguy hiÓm vµ cßn nguy hiÓm h¬n bän ph¶n c¸ch m¹ng c«ng khai. M©u thuÉn gi÷a tÝnh tù ph¸t tiÓu t s¶n vµ tÝnh kû luËt nghiªm ngÆt cña giai cÊp v« s¶n lµ mét trong nh÷ng ®Æc ®iÓm næi bËt cña “giai do¹n ®Æc biÖt” , giai ®o¹n qu¸ ®é. Thø t, ®ã lµ thêi kú l©u dµi, cã rÊt nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p , ph¶i tr¶i qua nhiÒu lÇn thö nghiÖm ®Ó rót ra nh÷ng kinh nghiÖm, nh÷ng híng ®i ®óng ®¾n; vµ trong qu¸ tr×nh thö nghiÖm Êy , nãi nh C. Mac, cã thÓ ph¶i tr¶ gi¸ cho nh÷ng sai lÇm trÇm träng. Lªnin ®· nhËn thøc ®îc ®iÒu ®ã khi «ng viÕt: “Cßn chóng ta th× biÕt r»ng viÖc chuyÓn tõ CNTB lªn CNXH lµ cuéc ®Êu tranh v« cïng khã kh¨n. Nhng chóng ta s½n sµng chÞu hµng ngh×n khã kh¨n, thùc hiÖn hµng ngh×n lÇn thö, vµ khi chóng ta ®· thùc hiÖn ®îc hµng ngh×n lÇn thö råi, th× chóng ta sÏ gi÷ c¸i lÇn thø mét ngh×n lÎ mét”. VI.Lªnin cßn nhËn thÊy nh÷ng níc cã nÒn kinh tÕ l¹c hËu, ch¼ng h¹n nh níc Nga cã nÒn kinh tÕ tiÓu n«ng, khi qu¸ ®é lªn CNXH cµng gÆp nhiÒu khã kh¨n, phøc t¹p, cµng ph¶i tr¶i qua nhiÒu bíc qu¸ ®é , nhiÒu bíc thö nghiÖm. ¤ng nh¾c l¹i nhiÒu lÇn quan ®iÓm nµy vµo nh÷ng n¨m n¨m 19181921. Ch¼ng h¹n, th¸ng 10-1921, Lªnin ®· nãi: “KÓ tõ n¨m 1917, khi nhiÖm vô n¾m chÝnh quyÒn ®îc ®Ò ra vµ ®îc nh÷ng ngêi b¹n B«n-sª-vÝch nãi râ cho toµn thÓ nh©n d©n biÕt , th× c¸c t¸c phÈm lý luËn cña ta ®· nhÊn m¹nh mét c¸ch râ rµng r»ng: TÊt yÕu ph¶i cã mét thêi kú qu¸ ®é l©u dµi vµ phøc t¹p tõ XHTBCN (x· héi ®ã cµng Ýt ph¸t triÓn, th× thêi kú ®ã cµng dµi)... tiÕn lªn x· héi céng s¶n chñ nghÜa”. * §Æc ®iÓm kinh tÕ -x· héi: Nh÷ng n¨m sau c¸ch m¹ng th¸ng Mêi (tríc chÝnh s¸ch kinh tÕ míi) VI. Lªnin cã nhiÒu luËn ®iÓm vÒ sù kh«ng thuÇn nhÊt, sù ®an xen gi÷a CNTB vµ CNXH trong thêi kú qu¸ ®é . §Æc ®iÓm ®ã ®îc biÓu hiÖn trong tÊt c¶ c¸c lÜnh vùc cña cuéc sèng x· héi, nhng râ nÐt nhÊt lµ trong lÜnh vùc kinh tÕ. VI Lªnin ®· ®Þnh nghÜa danh tõ “ thêi kú qu¸ ®é” trong lÜnh vùc kinh tÕ : “VËy danh tõ cã nghÜa lµ g×? VËn dông vµo kinh tÕ cã nghÜa lµ trong chÕ ®é hiÖn nay cã nh÷ng thµnh phÇn , nh÷ng bé phËn, nh÷ng m¶nh cña c¶ CNTB lÉn CNXH kh«ng ? BÊt cø ai còng thõa nhËn lµ cã. Song kh«ng ph¶i mçi ngêi thõa nhËn ®iÓm Êy ®Òu suy nghÜ xem c¸c thµnh phÇn cña kÕt cÊu KT-XH kh¸c nhau hiÖn cã ë Nga, chÝnh lµ ntn. Mµ tÊt c¶ then chèt cña vÊn ®Ò l¹i chÝnh lµ ë chç ®ã”. Nh vËy, tríc khi cã chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, Lªnin míi chØ v¹ch ra nh÷ng nÐt ®¹i thÓ cña thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN , ®ã lµ tÝnh tù ph¸t cña ngêi tiÓu t h÷u; lµ sù ph¶n kh¸ng ngoan cè cña CNTB díi nhiÒu h×nh thøc. Nhng ngay sau khi cã chÝnh s¸ch kinh tÕ míi, c¶ trong lý luËn còng nh trong thùc tiÔn, Lªnin l¹i thõa nhËn cã 5 thµnh phÇn kinh tÕ ®ång thêi tån t¹i trong thêi kú qu¸ ®é. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ hoµn toµn míi so víi tríc lµ thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n vµ thµnh phÇn CNTBNN. Lªnin ®· xÕp thø tù 3 thµnh phÇn kinh tÕ thø tù nh sau: Thø nhÊt, kinh tÕ t gia trëng; thø hai, kinh tÕ hµng ho¸ nhá; thø ba, kinh tÕ t b¶n; thø t, kinh tÕ nhµ níc TBCN; vµ thø n¨m, kinh tÕ XHCN. Nh vËy Lªnin ®· cã sù thay ®æi trong viÖc nh×n nhËn vÒ nh÷ng ®Æc ®iÓm kinh tÕ cña thêi kú qu¸ ®é. Nõu nh nh÷ng n¨m ®Çu sau khi míi giµnh ®îc chÝnh quyÒn , «ng cho r»ng sù tån t¹i cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phi XHCN lµ bÊt ®¾c dÜ, lµ nh÷ng ¸i chèng l¹i XHCN lµ ph¶i ®Êu tranh xo¸ bá chóng, th× ®Õn n¨m 1921, sau khi ®a ra chÝnh s¸ch kinh tÕ míi. Lªnin nhËn thÊy sù tån t¹i 5 thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lµ tÊt yÕu, lµ hîp qui luËt; chóng cÇn tån t¹i trong mét thêi gian cÇn thiÕt. I.2 Quan ®iÓm cña §¶ng ta. *Thêi kú 1976-1986. §©y lµ thêi kú ®Êt níc ta qu¸ ®é nªn CNXH trong t×nh h×nh ®Êt níc chÞu nh÷ng ®¶o lén kinh tÕ vµ x· héi víi quy m« lín sau cuéc chiÕn tranh l©u dµi , diÔn biÕn trong t×nh h×nh thÕ giíi cã nh÷ng mÆt kh«ng thuËn lîi . §©y lµ thêi kú m« h×nh kinh tÕ tËp trung quan liªu , bao cÊp , béc lé mét c¸ch toµn diÖn mÆt tiªu cùc cña nã ,lµ kÕt qu¶ tËp trung lµ cuéc c¸ch m¹ng KTXH s©u s¾c vµo cuèi nh÷ng n¨m 1970 vµ ®Çu nh÷ng n¨m 1980. §¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 5 cña ®¶ng céng s¶n ViÖt Nam ®· ®¸nh gi¸ t×nh h×nh ®Êt níc tõ nh÷ng n¨m 1975-1980 lµ thêi kú nÒn kinh tÕ ë tr¹ng th¸i tr× trÖ, trªn mÆt trËn kinh tÕ , ®Êt níc ta ®øng tríc nhiÒu vÊn ®Ò gay g¾t , kÕt qu¶ thùc hiÖn khoa häc kü thuËt 5 n¨m (1976-1980) cha thu hÑp ®îc nh÷ng mÊt c©n ®èi nghiªm träng cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. S¶n xuÊt ph¸t triÓn chËn trong khi d©n sè t¨ng nhanh, thu thËp quèc d©n cha b¶o ®¶m ®îc tiªu dïng x· héi, mét phÇn tiªu dïng XH dùa vµo vay vµ viÖn trî, nÒn kinh tÕ cha t¹o ®îc tÝch luü l¬ng thùc , vai trß cña c¸c hµng tiªu dïng thiÕt yÕu cßn thiÕu , t×nh h×nh cung øng vËt t,giao th«ng vËn t¶i rÊt c¨ng th¼ng ,chªnh lÖch lín gi÷a thu vµ tri tµi chÝnh, gi÷a hµng vµ tiÒn , gi÷a xuÊt khÈu vµ nhËp khÈu.ThÞ trêng vµ vËt gi¸ kh«ng æn ®Þnh, sè ngêi lao ®éng cha ®îc sö dông cßn ®«ng, ®êi sèng nh©n d©n cßn rÊt nhiÒu khã kh¨n. ChÝnh nh÷ng khã kh¨n cña ®Êt níc buéc §¶ng ta ph¶i suy nghÜ ph©n tÝch, t×nh h×nh vµ nguyªn nh©n , t×m tßi c¸c gi¶i ph¸p , tõ ®ã ®æi míi c¸c c¬ së ®i¹ ph¬ng, ®Ò ra nh÷ng chÝnh s¸ch cô thÓ, cã tÝnh chÊt ®æi míi tõng phÇn nh: Kh¼ng ®Þnh sù cÇn thiÕt cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë miÒn Nam trong mét thêi gian nhÊt ®Þnh, c¶i c¸ch mét phÇn m« h×nh hîp t¸c x· qua chØ thÞ kho¸n s¶n phÈm ®Õn nhãm vµ ngêi lao ®éng trong hîp t¸c x· c¶i tiÕn c«ng t¸c khoa häc ho¸ vµ h¹ch to¸n kinh tÕ ë c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh nh»m ph¸t huy quyÒn chñ ®éng s¶n xuÊt kinh doanh vµ quyÒn tù chñ vÒ tµi chÝnh cña doanh nghiÖp... Tãm l¹i, ®· cã nh÷ng quan niÖm chñ tr¬ng ban ®Çu ®æi míi m« h×nh h×nh kinh tÕ cò theo t tëng:” Lµm cho s¶n xuÊt bung ra” nghÜa lµ ®æi míi h×nh thøc quan hÖ s¶n xuÊt ®Ó gi¶i phãng lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt. §iÒu ®¸ng ghi nhËn nhÊt lµ ë thêi kú nµy lµ t tëng míi tõng bíc ®îc h×nh thµnh vµ ph¸t triÓn. BiÓu hiÖn chñ yÕu ë nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø 6 cña ban chÊp hµnh trung ¬ng kho¸ IV. §Õn ®©y m« h×nh quan niÖm cèt lâi cña nÒn kinh tÕ míi vÒ c¬ b¶n ®· ®îc h×nh thµnh . Sù ph¸t triÓn tiªn tiªn nµy ®· dÉn ®Õn nh÷ng bíc nh¶y vät trong ®¹i héi ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 6 vÒ m« h×nh kinh tÕ míi. §ã lµ thêi kú ®æi míi toµn diÖn nÒn kinh tÕ th«ng qua nh÷ng nghÞ quyÕt cña ®¹i biÓu toµn quèc lÇn thø 6,7,8 . M« h×nh tõ cò bÞ xo¸ bá , m« h×nh kinh tÕ míi ®îc x©y dùng phï hîp víi quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan vµ tr×nh ®é ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ . Thêi kú nµy ®· diÔn ra sù biÕn ®æi trong m« h×nh kinh tÕ , tõ m« h×nh gi¸n tiÕp tiÕn lªn XHCN . Thùc hiÖn m« h×nh kinh tÕ nh»m môc tiªu c¨n b¶n , cÊp thiÕt lµ gi¶i ph¸p t¨ng nhanh lùc lîng s¶n xuÊt , tõng bíc c¶i thiÖn ®êi sèng nh©n d©n, t¹o c¬ së vËt chÊt vµ x· héi cho XHH tõng bíc nÒn SXHH. Tõ nh÷ng ph¬ng híng chñ yÕu cña cuéc ®æi míi ®· ®îc ®¹i héi VI cña §¶ng ®Ò ra ®Õn chñ tr¬ng “ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trång cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN ”. §îc ®¹i héi VI quyÕt ®Þnh vµ dîc ®¹i héi §¶ng IX ph¸t triÓn theo chñ tr¬ng x©y dùng vµ ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ chÝnh trÞ ®Þnh híng XHCN lµ nh÷ng bíc tiÕn quan träng trong qu¸ tr×nh tæng kÕt thùc tiÔn c¸ch m¹ng ,®æi míi t duy kinh tÕ, vît qua nh÷ng quan niÖm s¬ cøng vÒ m« h×nh ph¸t triÓn KT-XH vµ con ®êng ®i lªn CNXH. Trong ®êng lèi chiÕn lîc cña §¶ng ta, t tëng ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n vµ ph¸t huy d©n chñ ®îc thÓ hiÖn rÊt râ rµng. §¹i héi IX x¸c ®Þnh “ph¸t huy søc m¹nh cña c¶ céng ®ång d©n téc, tinh thÇn yªu níc , tù lùc tù cêng tù hµo d©n téc, môc tiªu gi÷ v÷ng ®éc lËp, thèng nhÊt d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng d©n chñ v¨n minh vµ t«n träng nh÷ng kh¸c nhau kh«ng tr¸i víi lîi Ých chung cña d©n téc,xo¸ bá mÆc c¶m ®Þnh kiÕn,ph©n biÖt ®èi xö vÒ vÞ thÕ giai cÊp, thµnh phÇn x©y dùng t×nh h×nh cëi më, tin cËy vÒ nhau híng tíi t¬ng lai”. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN, môc tiªu ®Õn n¨m 2010, h×nh thµnh vÒ c¬ b¶n vµ tiÕn hµnh th«ng suèt theo c¬ chÕ thÞ trêng, lµ chÝnh s¸ch nhÊt qu¸n, l©u dµi nh»m thùc hiÖn ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n vµ ph¸t huy d©n chñ trong ®êi sèng kinh tÕ. §¹i héi §¶ng IX cña §¶ng ®· nhÊn m¹nh : “§éng lùc chñ yÕu ®Ó ph¸t triÓn ®Êt níc lµ ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n”, ph¸t triÓn kinh tÕ còng lµ ph¸t huy kh¶ n¨ng cña mäi ngêi d©n, mäi thµnh phÇn kinh tÕ ... ®Òu lµ bé bé phËn cÊu thµnh quan träng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN...” trªn ®Êt níc ta. ChÝnh s¸ch nµy thÓ hiÖn mét nhËn thøc míi, phï hîp víi thùc tÕ lµ mÆc dÇu cã nhiÒu h×nh thc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt , nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ, cã nhiÒu giai cÊp vµ tÇng líp x· héi, nhng “mèi quan hÖ gi÷a c¸c giai cÊp, c¸c tÇng líp x· héi lµ hÖ hîp t¸c vµ ®Êu tranh trong néi bén nh©n d©n, ®oµn kÕt vµ hîp t¸c l©u dµi trong sù nghiÖp x©y dùng vµ b¶o vÖ tæ quèc díi sù l·nh ®¹o cña §¶ng” . Thùc tÕ võa qua r»ng, chóng ta ®· bíc ®Çu ph¸t huy ®îc søc m¹nh cña sù thèng nhÊt trong tÝnh ®a d¹ng cña nÒn kinh tÕ, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ thùc sù ®· lµ c¬ së tèt cho ®¹i ®oµn kÕt toµn d©n. §¹i héi §¶ng IX tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh, trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, kinh tÕ nhµ níc vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o,b¶o ®¶m cho toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ bÒn v÷ng theo ®Þnh híng XHCN. DÉu r»ng kinh tÕ nhµ níc ®ang cßn mét sè mÆt yÕu kÐm nhng trªn thùc tÕ, ®· n¾m nh÷ng c©n ®èi lín cña nÒn kinh tÕ vµ ®ang gi÷ vai trß chñ ®¹o .Trong mÊy n¨m tíi chóng ta tiÕp tôc ®Èy nhanh qu¸ tr×nh ®æi míi ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp nhµ níc, trªn c¬ së ®ã kinh tÕ nhµ níc lµm tèt h¬n vai trß chñ ®¹o cña m×nh. Héi nghÞ lÇn thø III cña ban chÊp hµnh trung ¬ng §¶ng ( Kho¸ IX) .§· cã nh÷ng quyÕt ®Þnh quan träng vÒ vÊn ®Ò nµy, yªu cÇu c¸c cÊp c¸c ngµnh ph¶i qu¸n triÖt vµ thùc hiÖn nghiªm tóc ®Ó t¹o ra mét bíc chuyÓn biÕn c¬ b¶n trong nh÷ng n¨m tíi. Kinh tÕ nhµ níc n¾m gi÷ vai trß chñ ®¹o chÝnh lµ ®Ó ph¸t huy kh¶ n¨ng cña kinh tÕ nhµ níc vµ ph¸t huy kh¶ n¨ng c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. §¶ng vµ nhµ níc ta ®· x¸c ®Þnh râ: “ Mäi tæ chøc kinh doanh theo c¸c h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau hoÆc ®an xen hçn hîp ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn l©u dµI, hîp t¸c, c¹nh tranh, b×nh ®¼ng..”, xin ®îc nhÊn m¹nh thªm b×nh ®¼ng lµ b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt , ®êng lèi cña §¶ng ph¶i ®îc thÓ chÕ ho¸ thµnh ph¸p luËt c¸c c¬ quan nhµ níc vµ mäi ngêi d©n mäi doanh nghiÖp , thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu ph¶i nghiªm chØnh chÊp hµnh ,víi ý nghÜa ®ã thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc lµ h¹t nh©n cña quan hÖ .S¶n xuÊt míi lµ mét lùc lîng kinh tÕ ,lµ mét c«ng cô cã søc m¹nh vËt chÊt ®Ó nhµ níc ViÖt Nam thùc hiÖn vai trß ®IÒu tiÕt , híng dÉn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ph¸t triÓn ®óng ®Þnh híng XHCN. Sau h¬n mêi n¨m ®æi míi, cïng víi viÖc ph¸t triÓn c¸c lÜnh vùc kh¸c , viÖc ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn ®· ®i vµo thùc tiÔn gãp phÇn quan träng vµo nh÷ng thµnh tùu kinh tÕ trong bèi c¶nh t×nh h×nh quèc tÕ kh«ng thuËn lîi vµ t×nh h×nh trong níc cßn nhiÒu khã kh¨n, thùc tiÔn ®· nh¾c nhë chóng ta thùc hiÖn nhÊt qu¸n chÝnh s¸ch kinh tÕ nhiÒu thÇnh phÇn , coi ®ã lµ con ®êng tÊt yÕu qu¸ ®é lªn XHCN, bá qua giai ®o¹n ph¸t triÓn TBCN. II.VÊn ®Ò sö dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë níc ta: 2.1.Sù cÇn thiÕt ph¶i sö dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ë níc ta : Trong thêi kú qu¸ ®é lªn XHCN ë ViÖt Nam , sù tån t¹i cña s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, bëi v× níc ta cã lùc lîng s¶n xuÊt cßn rÊt thÊp, ®ang tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau, sù ph©n c«ng lao ®éng x· héi g¾n víi nhiÒu chñ thÓ së h÷u kh¸c nhau nh c¸c thùc thÓ kinh tÕ ®éc lËp . Trong nh÷ng ®IÒu kiÖn ®ã , viÖc trao ®æi s¶n phÈm gi÷a c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt víi nhau kh«ng thÓ thùc hiÖn theo nguyªn t¾c nµo kh¸c lµ nguyªn t¾c trao ®æi ngang gi¸ , tøc lµ trao ®æi hµng ho¸ th«ng qua thÞ trêng , s¶n phÈm ph¶i trë thµnh hµng ho¸ . ë níc ta trong thêi kú qu¸ ®é , muèn ph¸t triÓn m¹nh mÏ lùc lîng s¶n xuÊt th× ph¶i x· héi ho¸ vµ chuyªn m«n ho¸ lao ®éng. Qu¸ tr×nh Êy chØ cã thÓ diÔn ra mét c¸ch thuËn lîi trong nÒn kinh tÕ hµng ho¸ . S¶n xuÊt cµng x· héi ho¸, chuyªn m«n ho¸ , th× cµng ®ßi hái ph¸t triÓn sù hiÖp t¸c vµ trao ®æi ho¹t ®éng trong x· héi, cµng ph¶i th«ng qua sù trao ®æi hµng ho¸ gi÷a c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt ®Ó ®¶m b¶o nh÷ng nhu cÇu cÇn thiÕt cña c¸c lo¹i ho¹t ®éng s¶n xuÊt kh¸c nhau. ChØ cã ®Èy m¹nh s¶n xuÊt hµng ho¸ míi lµm cho nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn n¨ng ®éng. Kinh tÕ tù nhiªn , do b¶n chÊt cña nã chØ duy tr× t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n. Trong c¬ chÕ kinh tÕ cò , v× coi thêng quy luËt kinh tÕ gi¸ trÞ nªn c¸c c¬ së kinh tÕ còng thiÕu søc sèng vµ ®éng lùc ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt . Sö dông s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ sö dông quy luËt gi¸ trÞ , quy luËt nµy buéc mçi ngêi s¶n xuÊt ph¶i tù chÞu tr¸ch nhiÖm vÒ hµng ho¸ do m×nh lµm ra . ChÝnh v× thÕ mµ nÒn kinh tÕ trë nªn sèng ®éng . Mçi ngõêi s¶n xuÊt ®Òu chÞu søc Ðp buéc ph¶i quan t©m tíi sù tiªu thô trªn thÞ trêng sao cho s¶n phÈm cña m×nh ®îc x· héi thõa nhËn vµ còng tõ ®ã hä míi cã ®îc thu nhËp. Ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ lµ sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt x· héi , còng cã nghÜa lµ s¶n phÈm x· héi ngµy cµng phong phó, ®¸p øng nhu cÇu ®a d¹ng cña mäi ngêi. ¥ n«ng th«n níc ta , sù ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ vµ viÖc t¨ng tû lÖ hµng ho¸ n«ng s¶n ®· lµm cho hµng ho¸ b¸n ra cña n«ng d©n nhiÒu lªn, thu nhËp t¨ng lªn, ®ång thêi c¸c ngµnh nghÒ cña n«ng th«n còng ngµy mét ph¸t triÓn , t¹o cho n«ng d©n nhiÒu viÖc lµm . §ã còng lµ ®IÒu ®· diÔn ra ë thµnh phè, ®èi víi nh÷ng ngêi lao ®éng thµnh thÞ. Ph¸t triÓn hµng ho¸ cã thÓ ®µo t¹o ngµy cµng nhiÒu c¸n bé qu¶n lý vµ lao ®éng. Muèn thu ®îc lîi nhuËn , hä cÇn ph¶i vËn dông nhiÒu biÖn ph¸p ®Ó qu¶n lý kinh tÕ, thóc ®Èy tiÕn bé KT h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµm cho s¶n xuÊt phï hîp víi nhu cÇu cña thÞ trêng , n©ng cao h¬n n÷a hiÖu qu¶ kinh tÕ . Qua c¸c cuéc c¹nh tranh trªn thÞ trêng nh÷ng nh©n tµi qu¶n lý kinh tÕ vµ lao ®éng thµnh th¹o xuÊt hiÖn ngµy cµng nhiÒu vµ ®ã lµ mét dÊu hiÖu quan trong cña tiÕn bé KT. Nh vËy ph¸t triÓn s¶n xuÊt hµng ho¸ ®èi víi níc ta lµ mét tÊt yÕu kh¸ch quan, mét nhiÖm vô cÊp b¸ch ®Ó chuyÓn nÒn kinh tÕ l¹c hËu sang nÒn kinh tÕ hiÖn ®¹i, héi nhËp vµo sù ph©n c«ng lao ®éng quèc tÕ. §ã lµ con ®êng ®óng ®¾n ®Ó ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt , khai th¸c cã hiÖu qu¶ tiÒm n¨ng cña ®Êt níc ®Ó thùc hiÖn nhiÖm vô c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹i ho¸. Kinh tÕ hµng ho¸ kh«ng ®èi lËp víi c¸c nhiÖm vô kinh tÕ x· héi cña thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn XHCN mµ tr¸i l¹i thóc ®Èy c¸c nhiÖm vô ®ã ph¸t triÓn m¹nh mÏ h¬n. Thùc tiÔn cña nh÷ng n¨m ®æi míi chØ ra r»ng , viÖc chuyÓn sang m« h×nh kinh tÕ hµng ho¸ lµ hoµn toµn ®óng ®¾n nhê m« h×nh kinh tÕ ®ã , chóng ta ®· bíc ®Çu khai th¸c ®îc tiÒm n¨ng trong níc ®i ®«i víi thu hót vèn vµ kü thuËt níc ngoµi gi¶i phãng ®îc n¨ng lùc s¶n xuÊt trong x· héi, ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt , gop phÇn quyÕt ®Þnh ®¶m b¶o nhip ®é t¨ng trëng GDP, b×nh qu©n hµng n¨m trong nh÷ng n¨m 1991-1995 lµ 8,3% vît møc ®Ò ra lµ 5,5-6%. 2.2 B¶n chÊt vµ c¬ cÊu c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é : 2.2.1 B¶n chÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ: Bíc vµo thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH, trong nÒn kinh tÕ cña mçi níc , sè lîng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ tû träng kinh tÕ cã thÓ kh¸c nhau tuú theo ®Æc ®Ióm cô thÓ cña tõng níc vµ trong mçi níc l¹i tuú tõng giai ®o¹n , hiÖn nay, nÒn kinh tÕ níc ta cã c¸c thµnh phÇn sau ®©y: a) Kinh tÕ nhµ níc : lµ thµnh phÇn kinh tÕ bao gåm c¸c doanh nghiÖp nhµ níc c¸c xÝ nghiÖp quèc gia vµ tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u nhµ níc nh ®Êt ®ai, hÇm má, rõng, biÓn ng©n s¸ch , c¸c quü dù tr÷ ng©n hµng nhµ níc ... Kinh tÕ nhµ níc réng vµ m¹nh h¬n doanh nghiÖp nhµ níc ph©n biÖt ®îc hai ph¹m trï nµy nhËn thøc ®Çy ®ñ vai trß kinh tÕ nhµ níc lµ mét bíc ph¸t triÓn vÒ nhËn thøc thùc tiÔn nÒn kinh tÕ níc ta trong qu¸ tr×nh ®æi míi . b). Kinh tÕ tËp thÓ: lµ h×nh thøc liªn kÕt cña nh÷ng ngêi lao ®éng nh»m kÕt hîp søc m¹nh cña tõng thµnh viªn víi søc m¹nh tËp thÓ ®Ó gi¶i quyÕt cã hiÖu qu¶ h¬n nh÷ng vÊn ®Ò cña s¶n xuÊt , kinh doanh vµ ®êi sèng. Kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn víi nhiÒu h×nh thøc hîp t¸c ®a d¹ng tõ thÊp ®Õn cao tõ tæ nhãm hîp t¸c ®Õn hîp t¸c x· theo t¾c tù nguyÖn, b×nh ®¼ng ,cïng cã lîi , qu¶n lý d©n chñ thùc hiÖn ®óng luËt hîp t¸c x·. Kinh tÕ tËp thÓ ®îc ph¸t triÓn , réng r·i vµ ®a d¹ng trong c¸c ngµnh nghÒ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ , nã gi÷ vai trß quan träng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n . Trong qu¸ tr×nh ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN , kinh tÕ nhµ níc cïng víi kinh tÕ tËp thÓ ngµy cµng trë thµnh nÒn t¶ng v÷ng ch¾c cña nÒn kinh tÕ quèc d©n c).Kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ : (Cña n«ng d©n , thî thñ c«ng , ngêi lµm th¬ng nghiÖp vµ ngêi lµm c¸ thÓ) bao gåm nh÷ng ®¬n vÞ kinh tÕ dùa trªn h×nh thøc së h÷u t nh©n qui m« nhá vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ ho¹t ®éng dùa vµo søc lao ®éng cña tõng hé lµ chñ yÕu. Trong mét sè ngµnh nghÒ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ kinh tÕ c¸ thÓ vµ tiÓu chñ cã vÞ trÝ quan träng nã cã kh¶ n¨ng tËn dông tiÒm n¨ng vÒ vèn, søc lao ®éng, tay nghÒ cña tõng gia ®×nh , tõng ngêi lao ®éng. Nhng ®Õn mét tr×nh ®é nhÊt ®Þnh , viÖc më réng s¶n xuÊt kinh doanh cña kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ sÏ bÞ h¹n chÕ v× thiÕu vèn , tr×nh ®é c«ng nghÖ thÊp vµ khã t×m thÞ trêng tiªu thô , bëi vËy cÇn ®îc sù hç trî cña nhµ níc ®Ó kh¾c phôc nh÷ng h¹n chÕ nãi trªn. C¸c ®¬n vÞ kinh tÕ c¸ thÓ tiÓu chñ cã thÓ tån t¹i ®éc lËp , hoÆc tham gia c¸c lo¹i h×nh kinh tÕ tËp thÓ , hay liªn doanh liªn kÕt víi c¸c doanh nghiÖp nhµ níc díi nhiÒu h×nh thøc. d) Kinh tÕ t b¶n t nh©n:lµ c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ mµ vèn do mét hoÆc mét sè nhµ t b¶n gãp l¹i ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh vµ thuª mín nh©n c«ng. Kinh tÕ t b¶n t nh©n cã nhiÒu h×nh thøc lµ xÝ nghiÖp t doanh hay c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n. Kinh tÕ t b¶n t nh©n dùa trªn së h÷u t nh©n t b¶n chñ nghÜa vÒ t liÖu s¶n xuÊt vµ bãc lét lao ®éng lµm thuª. Trong ®IÒu kiÖn qu¸ ®é lªn CNXH ë níc ta, thµnh phÇn kinh tÕ nµy cßn cã vai trß ®¸ng kÓ xÐt vÒ ph¬ng diÖn ph¸t triÓn lùc lîng s¶n xuÊt, x· héi ho¸ s¶n xuÊt còng nh vÒ ph¬ng diÖn gi¶i quyÕt c¸c vÊn ®Ò x· héi. e). Thµnh phÇn kinh tÕ t b¶n nhµ níc: §ã lµ ®¬n vÞ kinh tÕ h×nh thµnh do sù liªn doanh gi÷a nhµ níc x· héi chñ nghÜa víi t b¶n t nh©n trong níc hoÆc víi t b¶n t nh©n níc ngoµI, kinh tÕ t b¶n nhµ níc ra ®êi cßn do nhµ níc x· héi chñ nghÜa gãp vèn cæ phÇn hoÆc do t nh©n ë trong vµ ngoµi níc thuª tµi s¶n , kinh tÕ t b¶n nhµ níc lµ cÇu nèi gi÷a s¶n xuÊt nhá víi s¶n xuÊt lín . §¶ng ta ®· kh¼ng ®Þnh kinh tÕ t b¶n nhµ níc cã vai trß quan träng trong viÖc ®éng viªn tiÒm n¨ng to lín vÒ vèn, c«ng nghÖ, kh¶ n¨ng tæ chøc qu¶n lý cña c¸c nhµ t b¶n , v× lîi Ých cña b¶n th©n hä còng nh c«ng viÖc x©y dùng vµ ph¸t triÓn ®Êt níc . 2.2.2 Mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ : C¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH cã mèi quan hÖ vµ t¸c ®éng qua l¹i lÉn nhau , ho¹t ®éng ®an xen vµo nhau trong c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt . Vai trß cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,mèi quan hÖ gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ phô thuéc vµo tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt , HiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh vµ sù ®ãng gãp cña chóng vµo sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ . Mçi thµnh phÇn kinh tÕ dùa trªn mét h×nh thøc së h÷u nhÊt ®Þnh vÒ t liÖu s¶n xuÊt. C¸c h×nh thøc së h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt tuy cã sù ®éc lËp t¬ng ®èi vµ c¬ b¶n cã b¶n chÊt riªng, nhng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh kh«ng cã sù ng¨n c¸ch vµ cã thÓ hçn hîp , ®an kÕt víi nhau (cïng mét chñ së h÷u cã thÓ tham gia nhiÒu quan hÖ së h÷u, cïng mét ®èi tîng së h÷u cã nhiÒu quan hÖ së h÷u). H×nh thµnh c¸c tæ chøc kinh doanh ®a d¹ng trong nÒn kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt do nhµ níc híng dÉn, ®IÒu tiÕt, kiÓm so¸t ,cïng víi viÖc nhµ níc n¾m gi÷ nh÷ng vÞ trÝ then chèt c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ võa hîp t¸c víi nhau , bæ sung cho nhau võa c¹nh tranh víi nhau b×nh ®¼ng tríc ph¸p luËt. §¹i diÖn cho mçi thµnh phÇn kinh tÕ lµ giai cÊp hoÆc tÇng líp x· héi nhÊt ®Þnh mµ tæng hîp toµn bé t¹o thµnh c¬ cÊu x· héi- giai cÊp.Trong c¬ cÊu x· héi giai cÊp Êy mçi giai cÊp mçi tÇng líp x· héi , c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt kinh doanh thuéc c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu cã nh÷ng lîi Ých kinh tÕ riªng, võa thèng nhÊt võa m©u thuÉn víi nhau , h¬n n÷a nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn ®éng ph¸t triÓn theo c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ trêng, ®ång thêi chÞu sù ®IÒu tiÕt cña nhµ níc theo ®Þnh híng XHCN. III. NÒn kinh tÕ níc ta hiªn nay - Thùc tr¹ng vµ gi¶i ph¸p qu¶n lý vÜ m«. III.1. Nh÷ng tiÕn bé chñ yÕu ®¹t ®îc khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn trong thêi kú qu¸ ®é tiÕn lªn CNXH: Trong ®iÒu kiÖn xo¸ bá bao cÊp , chuyÓn sang vËn dông c¬ chÕ thÞ trêng, nÒn kinh tÕ níc ta cßn gÆp nhiÒu khã kh¨n , song vÉn gi÷ nhÞp ®é n¨m sau t¨ng h¬n n¨m tríc . Trong nh÷ng n¨m 1986-1990 , tÝnh theo gi¸ cè ®Þnh n¨m 1982 hµng n¨m tæng s¶n phÈm x· héi t¨ng 4,4% , thu nhËp quèc d©n t¨ng 3,2% so víi n¨m 1985 ,c¸c chØ tiªu t¬ng øng cña n¨m 1990 t¨ng 25% vµ 20% . Mét sè s¶n phÈm c«ng nghiÖp chñ yÕu t¨ng nhanh nhu ®IÖn t¨ng gÇn 60%, xi m¨ng t¨ng 80%. Mét sè ngµnh c«ng nghiÖp míi ra ®êi vµ ph¸t triÓn nhanh nh th¨m dß vµ khai th¸c dÇu khÝ, l¾p gi¸p ®IÖn tö, ®Æc biÖt trong n«ng nghiÖp s¶n lîng l¬ng thùc qui thãc t¨ng tõ 18,2 triÖu tÊn n¨m 1985 lªn 21,5 triÖu tÊn n¨m 1990, t¨ng gÇn 18,1%. LÇn ®Çu tiªn trong lÞch sö , ViÖt Nam ®· gi¶i quyÕt vÒ c¬ b¶n vÊn ®Ò l¬ng thùc , b¶o ®¶m c©n ®èi nhu cÇu tèi thiÓu trong níc vµ mét phÇn ®¸ng kÓ ®Ó xuÊt khÈu, trong hai n¨m 19891990 ®· xuÊt khÈu mçi n¨m 1,3 triÖu tÊn. S¶n xuÊt vµ xuÊt khÈu ®· t¨ng lªn ®¸ng kÓ , ®· h×nh thµnh mét sè mÆt hµng xuÊt khÈu chñ lùc nh : Thuû s¶n , dÇu th« , g¹o.. Cïng víi thÞ trêng truyÒn thèng Liªn X« (cò ) vµ c¸c níc §«ng ¢u , ViÖt Nam ®· më réng quan hÖ trao ®æi hµng ho¸ víi nhiÒu níc kh¸c. C¬n sèt l¹m ph¸t ®· thuyªn gi¶m râ rÖt , thµnh c«ng ®¸ng kÓ lµ toµn bé c¬ chÕ hai gi¸ ®· chuyÓn sang c¬ chÕ mét gi¸ , nhµ níc chØ qui dÞnh gi¸ ®èi víi rÊt Ýt mÆt hµng nh ®IÖn , x¨ng, dÇu, xi m¨ng ,s¾t , thÐp, g¹o.. S¸u th¸ng ®Çu n¨m 1991,tuy thÞ trêng xuÊt khÈu truyÒn thèng bÞ thu hÑp ®ét ngét (gi¶m tíi 85% ) song s¶n xuÊt c«ng nghiÖp vÉn t¨ng 2% so víi cïng kú n¨m ngo¸I, ®IÒu ®¸ng lu ý lµ c«ng nghiÖp do trung ¬ng trùc tiÕp qu¶n lý ®· phôc håi dÇn dÇn thÝch nghi víi ®iÒu kiÖn kinh doanh míi ,nhê vËy møc s¶n xuÊt ®· t¨ng 7,4% so víi 6 th¸ng ®Çu n¨m 1990 , trong ®ã bé n¨ng lîng t¨ng 3,2%. Bé c«ng nghiÖp t¨ng 11,2 %. Bé x©y dùng t¨ng 11,8 % s¶n xuÊt n«ng nghiÖp : DiÖn tÝch gieo trång c©y l¬ng thùc vô ®«ng xu©n n¨m 1991 trong c¶ níc t¨ng 3,9% so víi cïng kú n¨m tríc trõ miÒn B¾c do thêi tiÕt kh«ng b×nh thêng vµ sai lÇm trong chØ ®¹o vÒ c¬ cÊu gièng lóa vµ thêi vô nªn bÞ thÊt thu , miÒn Nam thu ho¹ch kh¸ , t¨ng gÇn 30 v¹n tÊn qui thãc so víi ®«ng xu©n n¨m 1990. Nh×n chung tõ ®Çu n¨m 1991, ViÖt Nam bíc vµo thêi kú gay g¾t nhÊt tõ tríc ®Õn nay trong khi nÒn kinh tÕ vÉn cßn khñng ho¶ng ,nhiÒu khã kh¨n c¬ b¶n vµ l©u dµi cha ®îc kh¾c phôc, l¹i xuÊt hiÖn nh÷ng trë lùc míi song s¶n xuÊt kh«ng nh÷ng vÉn trô ®îc mµ cßn cã phÇn ph¸t triÓn. NÒn kinh tÕ ®ang ®îc ®æi míi ®óng híng c¶ vÒ c¬ cÊu ngµnh , c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vÒ sù kÕt hîp khai th¸c tiÒm n¨ng ë trong níc vµ ë níc ngoµi , sù kÕt h¬p gi÷a kinh tÕ víi x· héi , kinh tÕ víi quèc phßng. 3.2 Nh÷ng tån t¹i vµ nh÷ng vÊn ®Ò lín ®ang ®Æt ra trong nÒn kinh tÕ cÇn ph¶i gi¶i quyÕt : Ai còng thÊy r»ng,nh÷ng tiÕn bé vÒ kinh tÕ ®· ®¹t ®îc trong nh÷ng n¨m qua lµ sù cè g¾ng lín cña §¶ng vµ toµn d©n, song cha c¬ b¶n vµ cha v÷ng ch¾c. Chóng ta thùc hiÖn CNH trong ®IÒu kiÖn mét níc n«ng nghiÖp l¹c hËu, hµng trôc n¨m chiÕn tranh liªn tôc ph¸ ho¹i c¸c nguån tiÒm n¨ng cña ®Êt níc. §ã lµ nh÷ng nguyªn nh©n s©u xa cña t×nh tr¹ng kinh tÕ nghÌo nµn, l¹c hËu, cïng víi hËu qu¶ nÆng nÒ do 1/3 thÕ kû ngù trÞ cña c¬ chÕ qu¶n lý tËp trung quan liªu bao cÊp ®· h»n s©u trong nÕp nghÜ, ®· vµ ®ang chi phèi ho¹t ®éng cña mçi ngêi d©n, mçi tæ chøc, vµ mäi quan hÖ kinh tÕ x· héi kh«ng dÔ dµng kh¾c phôc. Sù tån vong vµ ph¸t triÓn cña d©n téc ®ang ®Æt ra nhiÖm vô v« cïng nÆng nÒ vµ cao c¶ lµ viÖc tÝnh sè vµ tr¶ gi¸ ®èi víi nh÷ng hËu qu¶ cña sai lÇm qu¸ khø vµ trë lùc hiÖn t¹i. Nh÷ng biÓu hiÖn chñ yÕu ®ã lµ : 1. Mét nÒn kinh tÕ thÊp kÐm , cha ®ñ t¸i s¶n xuÊt gi¶n ®¬n , thu nhËp quèc d©n b×nh qu©n ®Çu ngêi ë møc thÊp nhÊt trong khu vùc vµ trªn thÕ giíi. 2. C¬ së vËt chÊt kü thuËt, ®Æc biÖt lµ kÕt cÊu h¹ tÇng , trõ sè rÊt Øt trang thiÕt bÞ míi ®îc ®Çu t trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, ®¹i bé phËn rÊt l¹c hËu kh«ng ®ång bé ,ph¶i th¶i lo¹i vµ thay thÕ míi cã thÓ ®¸p øng yªu cÇu cña nÒn kinh tÕ hµng ho¸ hiÖn nay cïng víi sù chuyÓn ®æi c¬ chÕ trong kinh tÕ quèc doanh 80-90% sè c¬ së c¸c quËn, huyÖn 70-80 % sè c¬ së cÊp tØnh, 20-30% sè c¬ së cÊp trung ¬ng qu¶n lý ®ang th« lç. Trong ®ã kho¶ng mét nöa sè ®¬n vÞ nµy ®ang gÆp khã kh¨n gay g¾t khã cã thÓ tån t¹i. 3. ThÞ trêng vËt t vµ tiªu thô s¶n phÈm ë khu vùc bÞ thu hÑp ®ét ngét, kh¶ n¨ng tiÕp thÞ víi thÞ trêng khu vùc hai cßn qua h¹n chÕ , chñ yÕu lµ vÒ chÊt lîng s¶n phÈm vµ nguån ngo¹i tÖ m¹nh. 4. D©n sè t¨ng nhanh, sè lîng lao ®éng d«i ra tõ c¸c c¬ së s¶n xuÊt, kinh doanh , hµnh chÝnh sù nghiÖp, quèc phßng , sè häc sinh bá häc, sè tèt nghiÖp ë c¸c trêng vµ sè thanh niªn ®Õn tuæi ®Õn tuæi lao ®éng ngµy cµng ®«ng cïng víi chÕ ®é l¹m ph¸t cßn cao, g©y søc Ðp gay g¾t vÒ viÖc lµm vµ ®êi sèng. 5. Ng©n s¸ch nhµ níc thÊt thu, béi chi lín, mÊt c©n ®èi nghiªm träng trong c¸n c©n thanh to¸n néi bé nÒn kinh tÕ vµ kinh tÕ trong khi nî níc ngoµi lín khã cã kh¶ n¨ng thanh to¸n, cµng g©y søc Ðp vÒ vèn cho s¶n xuÊt kinh doanh vÒ b¶o ®¶m thu nhËp cña c«ng nh©n viªn chøc, nh÷ng ngêi thuéc diÖn chÝnh s¸ch x· héi, khã k×m ®îc t×nh tr¹ng xuèng cÊp nhanh chãng trong lÜnh vùc y tÕ, gi¸o dôc, vh-xh. 6. TÖ n¹n x· héi kh«ng ng¨n chÆn ®îc lµ bao vµ vÉn ph¸t sinh, l©y lan díi nhiÒu h×nh thøc tinh vi hoÆc tr¾ng trîn h¬n. 7. C«ng t¸c tæ chøc, c¸n bé vÉn s¬ cøng,tr× trÖ, ®¹i bé phËn c¸n bé, nh©n viªn cha ®îc ®µo t¹o l¹i, båi dìng theo c¬ chÕ qu¶n lý nhµ níc, tiÒm n¨ng chÊt x¸m kh¸ lín song vÉn cßn ®Ó tr«i næi , ph©n t¸n , cha ®îc huy ®éng, sö dông ®óng møc. 8. ChÕ ®é tiÒn l¬ng qu¸ l¹c hËu kh«ng ®îc ®æi míi ®ång bé víi hÖ thèng gi¸ vµ c¸c hÖ thèng ph©n phèi kh¸c cïng víi t×nh tr¹ng sö dông l·ng phÝ cña c«ng, sù ph©n phèi tuú tiÖn trong kinh tÕ quèc doanh, sù trèn thuÕ, lËu thuÕ trong c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , c«ng b»ng x· héi cµng bÞ vi ph¹m, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo cµng phæ biÕn vµ s©u s¾c. Nh÷ng nguyªn t¾c x· héi, ®¹o ®øc , phÈm c¸ch, quan hÖ con ngêi, x· héi ®ang bÞ thÕ lùc ®ång tiÒn gÆm nhÊm, chi phèi, kh«ng Ýt c¸n bé , ®¶ng viªn bÞ sa ®o¹, mÊt phÈm chÊt.. Nh×n chung nh÷ng tÖ n¹n x· héi cò cha ®îc kh¾c phôc triÖt ®Ó, nay t¸i ph¸t cïng víi nh÷ng mÆt tr¸i cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng nh c¹nh tranh v« chÝnh phñ “c¸ lín nuèt c¸ bД lµm vµ b¸n hµng gi¶, hµng kh«ng b¶o ®¶m phÈm chÊt, gian lËn, trèn thuÕ, lËu thuÕ, ch¹y theo lîi nhuËn b»ng mäi gi¸ , ph©n ho¸ giai cÊp.. Trong khi sù ®IÒu tiÕt , kiÓm tra , kiÓm so¸t cña nhµ níc bÞ bu«ng láng, hiÖu lùc cña chÝnh quyÒn nhµ níc c¸c cÊp bÞ gi¶m sót , trong nÒn kinh tÕ ®· xuÊt hiÖn vµ cã xu híng kh¸ phæ biÕn tù ph¸t lªn TBCN, nh÷ng nguyªn t¾c sèng nh©n ®¹o, t¬ng th©n, t¬ng ¸i, c«ng b»ng … ®ang bÞ xãi mßn, nh÷ng c¸ nh©n , ®¬n vÞ lµm ¨n ch©n chÝnh l¬ng thiÖn kh«ng ®îc b¶o hé , ngîc l¹i, nh÷ng kÎ bÊt chÊp ph¸p luËt th× kh«ng bÞ nghiªm trÞ. §©y lµ sù biÓu hiÖn mu«n h×nh mu«n vÎ cña cuéc chiÕn tranh giai cÊp trªn mÆt trËn kt-xh, sù béc lé m©u thuÉn gi÷a hai con ®êng XHCN , TBCN ngµy cµng gay g¾t trong giai ®o¹n míi cña c¸ch m¹ng níc ta hiÖn nay. 3.3 Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p ®Ó sö dông c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. XuÊt ph¸t tõ thùc tr¹ng cña nÒn kinh tÕ vµ tõ c¸c quan ®iÓm c¬ b¶n nªu trªn, cã thÓ t×m c¸c bíc ®îc cô ®Ó nh»m ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cña níc ta b»ng mét sè gi¶i ph¸p chñ yÕu sau: a) Mét lµ ®èi víi nÒn KTQD ph¶i cñng cè vµ ph¸t triÓn ®Ó cã thÓ cñng gi÷ ®îc vai trß chñ ®¹o cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §©y lµ vÊn ®Ò cã tÝnh nguyªn t¾c, nh÷ng bíc ®i vµ biÖn ph¸p ph¶i ®èi míi. §æi míi tríc tiªn vµ cÊp b¸ch lµ söa ch÷a bíc ®i sai lÇm tríc ®©y b»ng gi¶i ph¸p x¸c ®Þnh l¹i ph¹m vi kinh tÕ quèc doanh. Tríc ®©y chóng ta ®· ph¸t triÓn kinh tÕ quèc doanh trµn lan, t¹o nªn qu¸ tr×nh XHH h×nh thøc, do vËy ®Õn nay ph¶i lùa chän l¹i theo híng gi¶m bít sè c¬ së KTQD hiÖn cã. §Êy lµ vÊn ®Ò dÔ ®¹t ®îc sù nhÊt trÝ nhng gi÷ l¹i c¸i g×, gi¶m bít ë chç nµo vµ b»ng biÖn ph¸p nµo kh«ng ph¶i lµ viÖc ®¬n gi¶n, v× nã kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò kinh tÕ mµ cßn lµ vÊn ®Ò chÝnh trÞ vµ x· héi. Gi¶i quyÕt vÊn ®Ò kinh tÕ quèc doanh ®ang lµ mét trong nh÷ng néi dung lín cña ®êng lèi ®æi míi kinh tÕ cña nhiÒu níc, do vËy ®· cã hµng lo¹t biÖn ph¸p ®îc ¸p dông. ë ¢n §é ®· tiÕn hµnh hiÖn ®¹i ho¸ vµ ®a d¹ng ho¸ s¶n xuÊt, sö dông vµ b¶o dìng m¸y mãc thiÕt bÞ ®óng tiªu chuÈn kü thuËt nh»m n©ng cao c«ng viÖc sö dông c«ng suÊt c¸c c¬ së quèc doanh, cho phÐp c¸c xÝ nghiÖp quèc doanh tù chñ vÒ vèn ®Çu t, x©y dùng môc ®Ých vµ kinh doanh s¶n xuÊt, söa ®æi gi¸ cho phï hîp, b·i bá h×nh thøc trî cÊp gi¸, n©ng cao tr×nh ®é qu¶n lý cña l·nh ®¹o xÝ nghiÖp vµ häc vÊn cña c«ng nh©n.ë In®«nªxia ®· ¸p dông c¸c biÖn ph¸p ®¸nh gi¸ vµ ph©n lo¹i hÖ thèng xÝ nghiÖp quèc doanh, ®æi míi c¬ chÕ b»ng c¸ch thùc hiÖn c¬ chÕ ho¹ch to¸n chÆt chÏ, c¾t gi¶m c¸c kho¶n trî cÊp kh«ng cÇn thiÕt, c¶i tæ bé m¸y kÕt hîp víi phong trµo quÇn chóng chèng tham nhòng chuyÓn mét bé phËn KTQD sang t nh©n. Ngoµi ra In®«nªxia cßn ¸p dông biÖn ph¸p chÕ ho¸ c¸c ®¹o luËt ho¸ v¨n b¶n vÒ KTQD. Nh vËy, viÖc sö lý KTQD c¸c níc ®· ¸p dông nhiÒu biÖn ph¸p , së dÜ nh vËy v× kh«ng cã biÖn ph¸p nµo hoµn chØnh c¶, mçi biÖn ph¸p võa cã mÆt tÝch cùc võa cã mÆt h¹n chÕ. ChØ cã trªn c¬ së sö dông nhiÒu biÖn ph¸p míi t¹o ra ®îc søc m¹nh tæng hîp, chóng ta ph¶i kÕt hîp nã ®Ó h¹n chÕ thÊp nhÊt nh÷ng tiªu cùc, t¨ng c¸c mÆt tÝch cùc ®Ó KTQD ®¹t hiÖu qu¶ mong muèn. b) Hai lµ , ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®ang cã mét c©u hái lín ®Æt ra lµ: MÆc dï nhµ níc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn nhng tèc ®é t¨ng chËm ch¹p vµ kh«ng t¬ng xøng víi tiÒm n¨ng hiÖn cã . Muèn ph¸t triÓn s¶n xuÊt th× nguyªn lý mu«n thña lµ ph¶i t¨ng xuÊt ®Çu t , tríc hÕt lµ ®Çu t vÒ tµi chÝnh. Nguån tµi chÝnh nµy trong d©n kh¸ lín nhng cha ®îc sö dông ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt, ®Ó c¸c nguån nµy cã thÓ gãp phÇn t¨ng thªm suÊt ®Çu t cho s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i cã hµng lo¹t c¸c biÖn ph¸p. + Cã thÓ b¾t ®Çu ngay tõ tªn gäi. Kh«ng nªn xuÊt ph¸t tõ KTQD ®Ó ®Æt tªn cho c¸c TPKT kh¸c , gäi lµ “ngoµi quèc doanh”. Trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cho dï kinh tÕ quèc doanh gi÷ vai trß chñ ®¹o th× vÉn ph¶i ®¶m b¶o tÝnh b×nh ®¼ng cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ vµ thùc chÊt mçi thµnh phÇn kinh tÕ lµ mét bé phËn cÊu thµnh cña nÒn KTQD thèng nhÊt , kh«ng cã bé phËn nµy lµ “trong” cßn c¸c bé phËn kh¸c lµ “ngoµi”. Thay ®æi c¸ch gäi còng lµ gi¶i ph¸p xo¸ ®i t©m lý tù ty, bi quan cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c mµ mét thêi hä ®· bÞ chÌn Ðp , l·ng quªn. + ViÖc c¶i t¹o c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i ®îc tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c tù nguyÖn vµ trªn c¬ së hoµn c¶nh XHH thùc tÕ. Gi¶i ph¸p ®¹t hiÖu qu¶ cao chÝnh lµ kh«ng c« lËp c¸c thµnh phÇn kinh tÕ víi nhau mµ ph¶i sö dông c¸c h×nh thøc hîp doanh , ®an xen c¸c hÖ sö dông kh¸c nhau vµo trong cïng mét lÜnh vùc , thËm chÝ trong cïng mét c«ng ti , xÝ nghiÖp. C¸c xÝ nghiÖp hîp doanh gi÷a nhµ níc vµ t nh©n , gi÷a HTX vµ t nh©n , gi÷a nhµ níc vµ HTX, t nh©n cÇn ph¶i trë thµnh mét trong c¸c h×nh thøc c¬ b¶n tæ chøc c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh trong nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn. Trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp , do tÝnh ®Æc thï cña nã nªn ngoµi viÖc ph¶i gi¶i quyÕt tèt quyÒn së h÷u ruéng ®Êt l©u dµi cho hé n«ng d©n. cßn ph¶i chuyÓn kinh tÕ HTX hiÖn nay thµnh kinh tÕ n«ng tr¹i. Kinh tÕ hé nhËn kho¸n lµ c¬ së h×nh thµnh kinh tÕ n«ng tr¹i vµ c¸c tæ chøc n«ng tr¹i. §©y còng ®ang lµ xu híng chung cña nÒn n«ng nghiÖp thÕ giíi. Trong ®iÒu kiÖn níc ta hiÖn nay , kh«ng gian tæ chøc c¸c n«ng tr¹i lín vµ cha véi hîp t¸c nhiÒu n«ng tr¹i víi nhau. Cã thÓ mçi nhãm chØ nªn 5-20 hé tù nguyÖn gãp ruéng ®Êt , lao ®éng vµ tiÒn vèn ®Ó s¶n xuÊt kinh doanh . Ngoµi ra cßn cã c¸c h×nh thøc hîp t¸c kh¸c nh : C¸c n«ng tr¹i chung nhau mua “®Çu vµo” hoÆc chung nhau b¶n hoÆc chung nhau b¶n “®Çu ra” hoÆc còng thÓ hîp t¸c kinh doanh. Tæ chøc n«ng tr¹i vµ sù hîp t¸c gi÷a c¸c n«ng tr¹i chÝnh lµ h×nh thøc HTX n«ng nghiÖp theo m« h×nh míi cÇn ®¹t ®îc. + §Ó nh©n d©n yªn t©m bá vèn ra s¶n xuÊt kinh doanh vµ ho¹t ®éng ®óng híng. Nhµ níc ph¶i ®a ra ®îc mét hÖ thèng c¸c v¨n b¶n ph¸p quy nh luËt kinh doanh, luËt thõa kÕ , luËt chuyÓn nhîng ,luËt thuª mín lao ®éng… §ång thêi hoµn thiÖn chÕ ®é ®¨ng ký kinh doanh, kÕ to¸n, thèng kª, thuÕ , hîp ®ång kinh tÕ. C¸c luËt vµ chÕ ®é nµy kh«ng chØ nh»m ®¶m b¶o lîi Ých cña nhµ níc mµ ph¶i gãp phÇn tho¶ ®¸ng 3 lîi Ých: Nhµ níc-tËp thÓ-c¸ nh©n, khuyÕn khÝch lµm giµu trªn c¬ së bá vèn kinh doanh ®óng ph¸p luËt. c) Ba lµ, tiÕn hµnh ®ång bé nh÷ng gi¶i ph¸p vÜ m« ®Ó t¹o m«i trêng thuËn lîi cho c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶, bao gåm: - Hoµn thiÖn nhanh chãng hÖ thèng tµi chÝnh vµ ng©n hµng b»ng nh÷ng c«ng nghÖ kü thuËt nghiÖp vô hiÖn ®¹i , ®¶m b¶o th«ng suèt trong vµ ngoµi níc. §¹i bé phËn ,c¸c kho¶n thanh to¸n , ng©n hµng ph¶i ®¶m ®¬ng ®îc qua bé m¸y cña m×nh ; sö dông tiÒn mÆt chØ ë møc h¹n chÕ . TÝn dông ng©n hµng ph¶i thùc hiÖn ®i vay ®Ó cho vay chø kh«ng dùa vµo nguån ph¸t hµnh vµ chñ yÕu ®¶m b¶o cho kinh tÕ quèc doanh nh hiÖn nay. Ho¹t ®éng tµi chÝnh còng ph¶i ®îc ®æi míi , lÊy thu l¬ng chi , thu ®ñ vµ chi ®óng. Trong ®iÒu kiÖn nguån thu cã h¹n, kh«ng nªn chi qu¸ kh¶ n¨ng b»ng c¸ch vay nî níc ngoµi vµ ph¸t hµnh. §iÒu ®ã chØ dÉn ®Õn “l¹m ph¸t” th× kh«ng thÓ n©ng cÊp bÊt cø ngµnh nµo , lÜnh vùc nµo, do ®ã cÇn ph¶i tõ bá ngay ý ®Þnh n©ng cÊp ngµnh nµy hay lÜnh vùc kia b»ng l¹m ph¸t. L©u nay, tµi chÝnh níc ta thêng ch¹y theo nhu cÇu chi qu¸ lín cña mét sè ngµnh, mét sè lÜnh vùc trong khi nguån thu h¹n hÑp. §©y râ rµng kh«ng thùc tÕ. Do ®ã chèng l¹m ph¸t kh«ng ®¹t ®îc môc tiªu ®Ò ra – ph¶i nhanh chãng x©y dùng ®îc mét thÞ trêng ®Çy ®ñ. ¥ níc ta hiÖn nay cßn thiÕu nhiÒu trung t©m quan träng cña nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸ nh : ThÞ trêng vèn, thÞ trêng lao ®éng... - Thêi ®¹i ngµy nay , th«ng tin ®îc coi lµ yÕu tè cña lùc lîng s¶n xuÊt. Th«ng tin lµ søc m¹nh cña quyÒn lùc. Do vËy, ph¶i hoµn thiÖn c¸c hÖ thèng th«ng tin kü thuËt phôc vô cho c¸c nhµ doanh nghiÖp vµ ph¸t huy d©n chñ ho¸ trong dêi sèng kinh tÕ. HÖ thèng th«ng tin cña níc ta hiÖn nay cßn rÊt yÕu vµ tæ chøc cha hîp lý, th«ng tin bÞ chia c¾t, sè ngêi hiÓu biÕt vÒ th«ng tin cha nhiÒu. §Ó ®æi míi ho¹t ®éng nµy ph¶i cã ho¹t ®éng th«ng tin kinh tÕ lµ mét ngµnh dÞch vô , trong ®ã tÊt cã c¸c thµnh phÇn kinh tÕ c¸ thÓ vµ cÇn thiÕt tham gia. - X©y dùng ®éi ngò c¸c doanh nghiÖp giái , c¸c nhµ qu¶n lý vÜ m« cã tµi, ®ång thêi liªn kÕt hä l¹i. C¸i thiÕu hôt lín nhÊt cña chóng ta hiÖn nay lµ ë chç : Chóng ta ®éi ngò c¸n bé kh¸ ®«ng ®¶o nhng chÊt lîng kh«ng phï hîp víi qu¸ tr×nh ®æi míi kinh tÕ . Cã mét bé phËn qu¸ quen víi c¬ chÕ qu¶n lý cò, ®Õn nay hoµn toµn kh«ng cã ®ñ kh¶ n¨ng thÝch øng víi c¬ chÕ míi, mét bé phËn kh¸c cha ®îc ®µo t¹o tríc khi bè trÝ vµo c¸c vÞ trÝ then chèt trong c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh. Tãm l¹i lµ ®¹i bé phËn sè c¸n bé hiÖn cã ph¶i ®ùîc bè trÝ, s¾p xÕp vµ ®µo t¹o l¹i. VÒ chÝnh s¸ch sö dông c¸n bé th× m¹nh d¹n ph¶i ®îc coi lµ mét trong nh÷ng ph¬ng ch©m chñ yÕu nÕu kh«ng muèn nãi lµ sè mét. - Nhanh chãng phæ cËp nghÒ cho ngêi lao ®éng. Mçi n¨m níc ta cã trªn mét triÖu thanh niªn ®Õn tuæi lao ®éng. HÖ thèng trêng chuyªn nghiÖp hiÖn mçi n¨m chØ ®µo t¹o ®îc 20 v¹n ngêi , chñ yÕu lµ lao ®éng chÝnh qui, dµi h¹n theo yªu cÇu cña nhµ níc. Nh vËy phÇn lín thanh niªn ®Õn tuæi lao ®éng kh«ng ®îc ®µo t¹o nghÒ, do ®ã vÊn ®Ò tiÕp thu ®µo t¹o vµ båi dìng hä ph¶i ®îc ®Æt ra. Híng u tiªn , ®Çu t cña thÕ giíi hiÖn nay lµ lao ®éng cã kÜ thuËt chø kh«ng ph¶i lµ sö dông lao ®éng kh«ng cã kÜ thuËt. Gi¸ c¶ søc lao ®éng sÏ nh nh÷ng n¨m tríc ®©y, nh÷ng s¶n phÈm hµn ho¸ cã thÞ trêng lín lµ s¶n phÈm cã hµm lù¬ng chÊt x¸m vµ khoa häc kü thuËt cao. KÕt luËn §Æc ®iÓm kinh tÕ thÕ giíi hiÖn nay lµ c¸c quèc gia ®ang cè g¾ng x©y dùng m« h×nh kinh tÕ cã sù kÕt hîp kÕ hoÆc vµ thÞ trêng mµ trong ®ã c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn kÕt lâi , níc ta sau mét thêi gian duy tr× m« hÞn kinh tÕ tËp trung cao ®é , ®· thÊy sù kh«ng phï hîp cña nã. Qu¸ tr×nh ®i t×m mét m« h×nh kinh tÕ míi manh nha tõ nh÷ng n¨m cuèi thËp kû 70, nh÷ng lóc bïng lªn , cã khi ch÷ng l¹i, chÇn chõ trong t duy vµ do dù trong hµnh ®éng. Nhng råi c¸i ph¶i ®Õn ®· ®Õn. §¹i héi §¶ng lÇn thø VI(12/1986) lµ c¸i mèc quan träng ®¸nh dÊu qu¸ tr×nh ®æi míi nãi chung vµ ®æi míi kinh tÕ nãi riªng. Ph¬ng híng ®æi míi kinh tÕ lµ x©y dùng nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng XHCN. §¹i héi §¶ng lÇn thø VII l¹i tiÕp tôc kh¼ng ®Þnh ®êng lèi nhÊt qu¸n ®ã. §©y lµ sù lùa chän phï hîp víi xu thÕ thêi ®¹i , vµ thc trang còng nh xu thÕ ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ níc ta . Trªn con ®êng hoµn thiÖn nÒn kinh tÕ míi ®ã , chóng ta ®· gÆt h¸i ®îc nhõng thµnh tùu bíc ®Çu cã ý nghÜa rÊt quan träng, nhng kh«ng thÓ chØ cã hoa th¬m vµ tr¸i ngät . Chóng ta ®ang ®øng tríc khã kh¨n vµ th¸ch thøc lín lao. C¸i cò vµ c¸i míi cïng tån t¹i ®an xen vµ triÖt tiªu nhau. Bæn phËn cña chóng ta lµ ph¶i lµm cho c¸i míi tÊt th¾ng. Song ñng hé c¸i míi kh«ng cã nghÜa lµ phñ ®Þnh s¹ch tr¬n c¸i cò vµ còng kh«ng ®îc ®Ó c¸i míi bÞ lîi dông. C¸c gi¶i ph¸p ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë níc ta chØ cã thÓ chÊp nhËn khi nã phñ nhËn vai trß phñ ®¹o cña kinh tÕ gia ®×nh vµ sö dông søc m¹nh tæng hîp cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ quèc d©n thèng nhÊt . Trong t×nh h×nh hiªnj nay kinh tÕ quèc doanh vµ kinh tÕ tËp thÓ cÇn ph¶i thu gom l¹i ph¹m vi vµ ®ã lµ ho¹t ®éng söa ch÷a nh÷ng lçi lÇm trong qu¸ khø. Nhng mét khi lùc lîng s¶n xuÊt ph¸t triÓn , tÝnh chÊt x· héi ho¸ cña s¶n xuÊt ®îc n©ng lªn th× kinh tÕ quèc doanh tõng bíc sÏ ®îc më réng vµ thÝch øng víi ®iÒu kiÖn Êy. ChØ cã nh vËy chóng ta míi x©y dùng ®îc CNXH ví b¶n chÊt kinh tÕ lµ së h÷u toµn d©n. Tuy nhiªn ®©y lµ mét qu¸ tr×nh dµi kh«ng thÓ nãng véi , duy ý chÝ . Qu¸ tr×nh nµy dµi bao nhiªu tïy thuéc vµo kÕt qu¶ xö lý cña chóng ta vµ c¸c gi¶i ph¸p phï hîp. Chóng ta hi väng trong t¬ng lai kh«ng xa, bé mÆt cña ®Êt níc chóng ta sÏ khëi s¾c d©n téc, chóng ta sÏ kh¼ng ®Þnh ®îc bé mÆt cña ®Êt níc. §Êt níc ta sÏ khëi s¾c, d©n téc ta sÏ kh¼ng ®Þnh ®îc vÞ trÝ cña m×nh trªn trêng quèc tÕ. Danh môc tµi liÖu tham kh¶o 1. V¨n kiÖn ®¹i héi ®¶ng VI, VIII, IX 2. T¸c phÈm : “ bµn vÒ thuÕ l¬ng thùc” cña Lªnin 3. T¹p chÝ nghiªn cøu trao ®æi 4. T¹p chÝ kinh tÕ ph¸t triÓn 5. Gi¸o tr×nh kinh tÕ chÝnh trÞ M¸c - Lªnin vÒ thêi kú qu¸ ®é lªn CNXH ë ViÖt Nam - NXB CTQG - Hµ Néi 2001. 6. Nh÷ng quan ®iÓm c¬ b¶n cña M¸c - Anghen - Lªnin vÒ CNXH vµ thêi kú qu¸ ®é. 7. Gi¸o tr×nh nhËn thøc KTCT trong giai ®o¹n ®æi míi ë ViÖt Nam.