Tài liệu Kc054 lý thuyết tuần hoàn và chu chuyển tb

Lêi më ®Çu Trong bèi c¶nh nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay –nÒn kinh tÕ qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi cã sù qu¶n lý cña nhµ níc ,viÖc qu¶n lý vµ dông vèn cña c¶ níc ,cña tõng thµnh phÇn kinh tÕ ,cña tõng doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p vµ hÕt søc bøc thiÕt. §Æc biÖt trong vµi n¨m trë l¹i ®©y kinh tÕ thÞ trêng ®· t¹o raq mét m«i trêng kinh tÕ hÕt søc s«i ®éng vµ c¹nh tranh gay g¾t ; do ®ã ®Ó tèn t¹i vµ ph¸t triÓn ®øng v÷ng trªn thÞ trêng c¸c doanh nghiÖp cÇn kÕt hîp ph©n tÝch lý thuyÕt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn t b¶n víi ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã cã nh÷ng quyÕt ®Þnh ®óng ®¾n ®èi víi viÖc ph©n bæ c¸c nh©n tè s¶n xuÊt sao cho phï hîp XuÊt ph¸t tõ thùc tiÔn cña vÊn ®Ò ®ã, cïng víi sù t©m ®¾c ý nghÜa cña ®Ò tµi vµ lßng ham thÝch t×m hiÓu s©u h¬n vÒ m«n kinh tÕ chÝnh trÞ nãi chung, vÊn ®Ò tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn nãi chung em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi: “Häc thuyÕt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn t b¶n vµ sù vËn dông nã vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng thêi kú qu¸ ®é ë níc ta” . Víi lý luËn vµ thùc tiÔn nh vËy ®Ò ¸n cña em cã kÕt cÊu nh sau:  PhÇn 1: Më ®Çu Nãi lªn tÝnh cÊp thiÕt cña ®Ò tµi,ph¬ng ph¸p vµ ph¹m vi nghiªn cøu  PhÇn 2: Néi dung Bao gåm c¬ së lý luËn cña ®Ò tµi, thùc tr¹ng ë ViÖt Nam vµ m¹nh d¹n ®a ra mét sè gi¶i ph¸p cho vÊn ®Ò  PhÇn 3 : KÕt luËn ý nghÜa cña ®Ò tµi Víi khu«n khæ mét tiÓu luËn, thêi gian vµ tr×nh ®é cã h¹n nªn tiÓu luËn cña em kh«ng tr¸nh khái thiÕu sãt vµ h¹n chÕ. Em rÊt mong cã sù ®éng viªn vµ ®ãng gãp ý kiÕn cña thÇy c« gi¸o bé m«n kinh tÕ chÝnh trÞ ®Ó tiÓu luËn cña em ®îc hoµn thiÖn h¬n. 1 I. C¬ së lý luËn cña vÊn ®Ò nghiªn cøu. 1.TuÇn hoµn cña t b¶n 1.1 Ba giai ®o¹n vËn ®éng vµ ph¸t triÓn Sù biÕn ho¸ h×nh th¸i cña t b¶n trong qu¸ tr×nh vËn ®éng .TÝnh chÊt TBCN ë trong tõng giai ®o¹n. Giai ®o¹n I:T-H Giai ®o¹n nµy biÕn tiÒn tÖ thµnh hµng ho¸:T-H.§èi víi ngêi mua ,®ã lµ tiÒn biÕn thµnh hµng.Cßn ®èi víi ngêi b¸n,th× ®ã lµ biÕn hµng thµnh tiÒn.§ã lµ mét hµnh vi lu th«ng hµng ho¸ th«ng thêng .Nhng nÕu nh×n vµo n«Þ dung vËt chÊt cña viÖc mua b¸n ®ã,th× sÏ thÊy tÝnh chÊt t b¶n chñ nghÜa cña nã. Hµng ho¸ mua b¸n lµ nh÷ng lo¹i hµng ho¸ nhÊt ®Þnh ;t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ,tøc lµ nh÷ng nh©n tè cña s¶n xuÊt. Qu¸ tr×nh mua b¸n ®ã cã thÓ biÓu diÔn thµnh: TLSX T-H SL§ Nh thÕ nghÜa lµ cã hai hµnh vi mua b¸n:T-SL§ vµ T-TLSX. Hai hµnh vi nµy x¶y ra trªn hai thÞ trêng hoµn toµn kh¸c nhau lµ thÞ trêng søc lao ®éng vµ thÞ trêng hµng ho¸ th«ng thêng. TiÒn cña nhµ t b¶n ph¶i chia lµm hai phÇn theo tØ lÖ thÝch ®¸ng:mét phÇn mua søc lao ®éng,mét phÇn mua t liÖu s¶n xuÊt. §èi víi hµnh vi T-TLSX,c¨n cø vµo ngµnh kinh doanh cô thÓ ph¶i tÝnh to¸n thÕ nµo ®Ó mua ®ñ t liÖu s¶n xuÊt ®Ó sö dông hÕt sè nh©n c«ng thu ®îc;nÕu thiÕu t liÖu s¶n xuÊt th× kh«ng cã viÖc cho c«ng nh©n lµm,quyÒn sö dông lao ®éng thÆng d sÏ trë thµnh v« Ých ®èi víi nhµ t b¶n. Ngîc l¹i,nÕu thiÕu c«ng nh©n th× t liÖu s¶n xu©t sÏ kh«ng biÕn thµnh s¶n phÈm ®îc. Ta l¹i xÐt qu¸ tr×nh T-SL§. Nhµ t b¶n cã tiÒn,c«ng nh©n cã søc lao ®éng,hai bªn mua b¸n víi nhau. §ã lµ mét quan hÖ mua b¸n,mét quan hÖ hµng ho¸ - tiÒn tÖ th«ng thêng. Nhng ®ång thêi ®ã còng lµ sù mua b¸n gi÷a mét bªn lµ nhµ t b¶n chuyªn m«n mua nh thÕ vµ mét bªn lµ ngêi v« s¶n chuyªn m«n b¸n nh vËy. Së dÜ cã quan hÖ mua b¸n kiÓu ®ã,chÝnh lµ v× nhngx ®iÒu kiÖn cÇn thiÕt ®Ó thùc hiÖn søc lao ®éng - t liÖu s¶n xuÊt vµ t liÖu sinh ho¹t- ®· bÞ t¸ch rêi khái ngêi lao ®éng. TÝnh chÊt t b¶n 2 chñ nghÜa trong viÖc mua b¸n trªn kh«ng ph¶i do b¶n th©n tiÒn tÖ g©y nªn,vµ tiÒn tÖ ë ®©y ®· biÕn thµnh t b¶n tiÒn tÖ,chø kh«ng cßn lµ tiÒn tÖ th«ng thêng n÷a. Nh vËy,giai ®o¹n I cña sù vËn ®éng cña t b¶n lµ giai ®o¹n biÕn t b¶n tiÒn tÖ thµnh t b¶n s¶n xuÊt. Giai ®o¹n II:H..SX..H’ Sau khi mua ®îc hµng ho¸ (t liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng) th× t b¶n ®· trót bá h×nh thøc tiÒn tÖ mµ mang h×nh thøc hiÖn vËt. Víi h×nh thøc hiÖn vËt ®ã,nã kh«ng thÓ tiÕp tôc lu th«ng ®îc. Nhµ t b¶n kh«ng thÓ ®em b¸n c«ng nh©n nh hµng ho¸ ®îc,v× c«ng nh©n chØ b¸n søc lao ®éng trong mét thêi gian ,chø kh«ng ph¶i lµ n« lÖ cña nhµ t b¶n. T liÖu s¶n xuÊt vµ søc lao ®éng ph¶i ®îc ®em ra tiªu dïng cho s¶n xuÊt. Nhµ t b¶n b¾t c«ng nh©n ph¶i vËn dông t liÖu s¶n xuÊt ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. KÕt qu¶ lµ nhµ t b¶n cã ®îc mét sè hµng ho¸ míi mµ gi¸ trÞ cña chóng lín h¬n gi¸ trÞ cña nh÷ng nh©n tè dïng ®Ó s¶n xuÊt ra sè hµng ho¸ ®ã. ë ®©y,chóng ta coi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nµy nh mét giai ®o¹n trong sù vËn ®éng cña t b¶n. Trong giai ®o¹n vËn ®éng nµy,t b¶n trót bá h×nh thøc t b¶n s¶n xuÊt ®Ó chuyÓn sang h×nh thøc t b¶n hµng ho¸. Giai ®o¹n III:H’-T’. H’ s¶n xuÊt ra ph¶i ®îc b¸n ®i. Nhµ t b¶n l¹i xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng , nhng lÇn nµ chØ xuÊt hiÖn trªn thÞ trêng hµng ho¸ th«ng thêng. B¸n H’ lÊy T’,tøc lµ T’®· lín lªn, v× cã thªm gi¸ trÞ thÆng d. Së dÜ cã thÓ thu vÒ mét gi¸ trÞ lín h¬n sè gi¸ trÞ ®· bá ra trong giai ®o¹n ®Çu, chÝnh lµ v× ®Õn giai ®o¹n III, ®· nÐm ra thÞ trêng mét sè hµng ho¸ cã gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ ®· øng ra tríc ®©y. Sè lín h¬n ®ã chÝnh lµ gi¸ trÞ thÆng d mµ c«ng nh©n ®· s¸ng t¹o ra trong giai ®o¹n s¶n xuÊt vµ bÞ nhµ t b¶n chiÕm kh«ng.Nh vËy, giai ®o¹n III cña sù vËn ®éng lµ giai ®o¹n biÕn t b¶n hµng ho¸ thµnh t b¶n tiÒn tÖ. Toµn bé qu¸ tr×nh vËn ®éng tuÇn hoµn cña t b¶n cã thÓ tãm t¾t nh sau: SL§ T-H .......SX.......H’-T’ TLSX 3 T b¶n ®· vËn ®éng qua ba giai ®o¹n vµ trong mçi giai ®o¹n, t b¶n ®· tån t¹i díi mét h×nh thøc vµ lµm trßn mét chøc n¨ng nhÊt ®Þnh. ë giai ®o¹n I, t b¶n tån t¹i díi h×nh thøc t b¶n tiÒn tÖ mµ chøc n¨ng cña nã lµ mua hµng ho¸.ë giai ®o¹n II, t b¶n tån t¹i díi h×nh thøc t b¶n s¶n xuÊt mµ chøc n¨ng cña nã lµ s¶n xuÊt ra gi¸ trÞ thÆng d. ë giai ®o¹n III, t b¶n t b¶n tån t¹i díi h×nh thøc t b¶n hµng ho¸ mµ chøc n¨ng cña nã lµ thùc hiÖn gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d. Cuéc vËn ®éng ®ã lµ cuéc vËn ®éng tuÇn hoµn cña t b¶n c«ng nghiÖp. Nh vËy, tuÇn hoµn cña t b¶n lµ sù biÕn chuyÓn liªn tiÕp cña t b¶n qua ba giai ®o¹n, tr¶i qua ba h×nh th¸i, thùc hiÖn ba chøc n¨ng t¬ng øng, ®Ó trë vÒ h×nh th¸i ban ®Çu víi lîng gi¸ trÞ lín h¬n. 1.2. C¸c h×nh th¸i tuÇn hoµn cña t b¶n c«ng nghiÖp: Trong ba giai ®o¹n vËn ®éng tuÇn hoµn cña t b¶n th× giai ®o¹n I vµ giai ®o¹n III diÔn ra trong lu th«ng, thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng mua yÕu tè s¶n xuÊt vµ b¸n hµng ho¸ cã chøa ®ùng gi¸ trÞ thÆng d. Giai ®o¹n II diÔn ra trong s¶n xuÊt, thùc hiÖn chøc n¨ng s¶n xuÊt gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d. Do vËy, giai ®o¹n II lµ giai ®o¹n cã tÝnh chÊt quyÕt ®Þnh v× chØ trong giai ®o¹n ®ã míi s¸ng t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d. Nhng qu¸ tr×nh lu th«ng (giai ®o¹n I vµ giai ®o¹n III) còng cã t¸c dông rÊt quan träng, v× nÕu kh«ng cã lu th«ng, th× kh«ng thÓ cã t¸i s¶n xuÊt t b¶n chñ nghÜa, v× do ®ã t b¶n chñ nghÜa kh«ng thÓ tån t¹i ®îc. T b¶n chØ cã thÓ tuÇn hoµn mét c¸ch b×nh thêng trong ®iÒu kiÖn c¸c giai ®o¹n ®îc kÕ tiÕp nhau kh«ng ngõng. NÕu ngõng trÖ giai ®o¹n I, th× tiÒn tÖ kh«ng chuyÓn thµnh hµnh ho¸ ®îc vµ sÏ khång cã ®îc c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt hµng ho¸. NÕu ngõng trÖ giai ®o¹n II, th× t liÖu s¶n xuÊt kh«ng kÕt hîp ®îc víi søc lao ®éng, do ®ã kh«ng thÓ cã s¶n phÈm míi.NÕu ngõng trÖ giai ®o¹n III ,th× hµng ho¸ sÏ kh«ng thÓ b¸n ®îc, lu th«ng sÏ bÕ t¾c. MÆt kh¸c, t b¶n còng chØ cã thÓ tuÇn hoµn mét c¸ch b×nh thêng, nÕu nh t b¶n cña mçi nhµ t b¶n c«ng nghiÖp, trong cïng mét lóc, ®Òu tån t¹i díi ba h×nh thøc: t b¶n tiÒn tÖ, t b¶n s¶n xuÊt, t b¶n hµng ho¸. Trong khi mét bé phËn lµ t b¶n tiÒn tÖ ®ang biÕn thµnh t b¶n s¶n xuÊt, th× mét bé phËn kh¸c lµ t b¶n s¶n xuÊt ®ang biÕn thµnh t b¶n hµng ho¸, vµ mét bé phËn thø ba lµ t b¶n hµng ho¸ th× l¹i biÕn thµnh t b¶n tiÒn tÖ.Kh«ng nh÷ng tõng t b¶n c¸ biÖt ®Òu nh thÕ, mµ tÊt c¶ c¸c t b¶n trong x· héi còng nh thÕ. C¸c t b¶n kh«ng ngõng vËn ®éng, kh«ng ngõng trót bá h×nh thøc nµy ®Î mang h×nh thøc kh¸c, th«ng qua sù vËn ®äng ®ã mµ lín lªn. Kh«ng thÓ quan niÖm t b¶n nh mét vËt tÜnh. 4 Trong sù vËn ®éng liªn tôc cña chñ nghÜa t b¶n mçi h×nh th¸i cña t b¶n ®Òu cã thÓ lµ ®iÓm më ®Çu vµ ®iÓm kÕt thóc cña tuÇn hoµn t¹o nªn c¸c h×nh th¸i tuÇn hoµn kh¸c nhau cña t b¶n. 2- Chu chuyÓn t b¶n: 2.1 Chu chuyÓn cña t b¶n.Thêi gian chu chuyÓn: Sù tuÇn hoµn cña t b¶n, nÕu xÐt nã lµ mét qu¸ tr×nh ®Þnh kú ®æi míi vµ lÆp ®i lÆp l¹i, chø kh«ng ph¶i lµ mét qu¸ tr×nh c« lËp, riªng lÎ, th× gäi lµ chu chuûªn t b¶n. Thêi gian chu chuyÓn cña t b¶n lµ kho¶ng thêi gian kÓ tõ khi t b¶n øng ra díi mét h×nh thøc nhÊt ®Þnh (tiÒn tÖ, s¶n xuÊt, hµng ho¸) cho ®Õn khi nã trë vÒ tay nhµ t b¶n còng díi h×nh thøc nh thÕ, nhng cã thªm gi¸ trÞ thÆng d.Thêi gian chu chuyÓn cña t b¶n lµ thíc ®o thêi h¹n ®æi míi, thêi h¹n l¾p l¹i qu¸ tr×nh t¨ng thªm gi¸ trÞ cña t b¶n. TuÇn hoµn cña t b¶n bao gåm qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh lu th«ng, nªn thêi gian chu chuyÓn cña t b¶n còng do thêi gian s¶n xuÊt vµ thêi gian lu th«ng céng l¹i. Thêi gian s¶n xuÊt lµ thêi gian t b¶n n»m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt.Thêi gian s¶n xuÊt l¹i bao gåm thêi gian lao ®éng vµ thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt. Thêi gian s¶n xuÊt=thêi gian lao ®éng + thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng + thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt. Thêi gian lao ®éng lµ thêi gian ngêi lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. §©y lµ thêi gian h÷u Ých nhÊt, v× nã t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm. Thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng lµ thêi gian ®èi tîng lao ®éng, díi d¹ng b¸n thµnh phÈm n¼m trong lÜnh vùc s¶n xuÊt, nhng kh«ng cã sù t¸c ®éng cña lao ®éng mµ chÞu sù t¸c ®éng cña thêi gian nh thêi gian ®Ó c©y lóa tù lín lªn, ...Thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng cã thÓ xen kÏ víi thêi gian lao ®éng hoÆc t¸ch ra thµnh mét thêi kú riªng biÖt, nã cã thÓ dµi ng¾n kh¸c nhau tuú thuéc vµo c¸c ngµnh s¶n xuÊt, c¸c s¶n phÈm chÕ t¹o vµ phô thuéc vµo c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt lµ thêi gian c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· ®îc mua vÒ, s½n sµng tham gia qu¸ tr×nh s¶n xuÊt,nhng cha thùc sù ®îc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cßn ë d¹ng dù tr÷. Sù dù tr÷ ®ã lµ ®iÒu kiÖn cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc. Quy 5 m« dù tr÷ phô thuéc vµo nhiÒu yÕu tè: ®Æc ®iÓm cña c¸c ngµnh, t×nh h×nh cña thÞ trêng vµ n¨ng lùc tæ chøc, qu¶n lý s¶n xuÊt... C¶ thêi gian gi¸n ®o¹n lao ®éng vµ thêi gian dù tr÷ s¶n xuÊt ®Òu kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm. Sù tån t¹i cña c¸c thêi gian nµy lµ kh«ng tr¸nh khái, nhng thêi gian cña chóng cµng dµi, hay sù chªnh lÖch gi÷a thêi gian s¶n xuÊt víi thêi gian lao ®éng cµng lín th× hiÖu qu¶ cña t b¶n cµng thÊp. Rót ng¾n thêi gian nµy lµ yÕu tè quan träng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña t b¶n. Thêi gian lu th«ng lµ thêi gian t b¶n n»m trong lÜnh vùc lu th«ng. Thêi gian lu th«ng gåm thêi gian mua vµ thêi gian b¸n, kÓ c¶ thêi gian vËn chuyÓn. Thêi gian lu th«ng = thêi gian mua + thêi gian b¸n. Thêi gian lu th«ng phô thuéc vao nhiÒu yÕu tè nh : - T×nh h×nh thÞ trêng, quan hÖ cung-cÇu vµ gi¸ c¶ trªn thÞ trêng; - Kho¶ng c¸ch tíi thÞ trêng; - Tr×nh ®é ph¸t triÓn cña giao th«ng vËn t¶i... Trong thêi gian lu th«ng, t b¶n kh«ng lµm chøc n¨ng s¶n xuÊt, nh×n chung, kh«ng t¹o ra gi¸ trÞ cho s¶n phÈm vµ gi¸ trÞ thÆng d cho t b¶n.Tuy nhiªn, sù tån t¹i cña nã lµ tÊt yÕu vµ cã vai trß quan träng. V× ®ã lµ ®Çu vµo vµ ®Çu ra cña s¶n xuÊt. Cung cÊp c¸c ®iÒu kiÖn cho s¶n xuÊt vµ thùc hiÖn s¶n phÈm do s¶n xuÊt t¹o ra. Rót ng¾n thêi gian lu th«ng lµm cho t b¶n n»m trong lÜnh vùc lu th«ng gi¶m xuèng, t¨ng ®îc lîng t b¶n ®Çu t cho s¶n xuÊt. Rót ng¾n thêi gian lu th«ng còng lµm rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn, lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lÆp l¹i nhanh h¬n, t¹o ®îc nhiÒu gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d h¬n, lµm t¨ng hiÖu qu¶ cña t b¶n. Do chÞu ¶nh hëng cña nhiÒu yÕu tè nh v©y, nªn thêi gian chu chuyÓn cña c¸c t b¶n kh¸c nhau(trong cïng mét ngµnh vµ ë c¸c ngµnh kh¸c nhau) lµ rÊt kh¸c nhau. §Ó so s¸nh, cÇn tÝnh tèc ®é chu chuyÓn cña t b¶n b»ng sè vßng chu chuyÓn thùc hiÖn ®îc trong mét kho¶ng th¬× gian nhÊt ®Þnh, ch¼ng h¹n trong mét n¨m. VÝ dô, t b¶n thø nhÊt cã thêi gian chu chuyÓn 6 th¸ng vµ t b¶n thø 2 cã thêi gian chu chuyÓn 8 th¸ng th× sè vßng chu chuyÓn (n) trong n¨m cña hai t b¶n ®ã lµ n1= 12 th¸ng = 2 vßng/ n¨m 6 th¸ng n1= 12 th¸ng 8 th¸ng =1,5 vßng/ n¨m 6 2.2. T b¶n cè ®Þnh vµ t b¶n lu ®éng. T b¶n s¶n xuÊt gåm nhiÒu bé phËn víi thêi gian chu chuyÓn kh¸c nhau, do ®ã ¶nh hëng tíi thêi gian chu chuyÓn cña toµn bé t b¶n . C¨n cø vµo sù kh¸c nhau trong ph¬ng thøc chu chuyÓn vÒ mÆt gi¸ trÞ cña c¸c bé phËn ®ã, t b¶n s¶n xuÊt ®îc chia thµnh t b¶n cè ®Þnh vµ t b¶n lu ®éng. T b¶n cè ®Þnh lµ bé phËn t b¶n ®îc sö dông toµn bé vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nhng gi¸ trÞ cña nã chØ chuyÓn tõng phÇn vµo s¶n phÈm. §Æc ®iÓm cña t b¶n cè ®Þnh lµ vÒ hiÖn vËt, nã lu«n lu«n bÞ cè ®Þnh trong s¶n xuÊt, chØ cã gi¸ trÞ cña nã lµ tham gia vµo qu¸ tr×nh lu th«ng cïng s¶n phÈm, h¬n n÷a nã còng chØ lu th«ng tõng phÇn, cßn mét phÇn vÉn bÞ cè ®Þnh trong t liÖu lao ®éng, phÇn nµy kh«ng ngõng gi¶m xuèng cho tíi khi nã chuyÓn hÕt gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm. Thêi gian mµ t b¶n cè ®Þnh chuyÓn hÕt gi¸ trÞ cña nã vµo s¶n phÈm bao giê còng dµi h¬n thêi gian mét vßng tuÇn hoµn. T b¶n lu ®éng lµ bé phËn t b¶n, khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nã chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ sang s¶n phÈm. §ã lµ bé phËn t b¶n bÊt biÕn díi h×nh th¸i nguyªn liÖu, nhiªn liÖu, vËt liÖu phô...Bé phËn t b¶n kh¶ biÕn, xÐt vÒ ph¬ng thøc chu chuyÓn còng gièng nh bé phËn t b¶n bÊt biÕn lu ®éng nãi trªn, nªn còng ®îc xÕp vµo t b¶n lu ®éng. Nh vËy, xÐt theo nguång gèc t¹o ra gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ thÆng d th× t b¶n ®îc chia thµnh t b¶n bÊt biÕn(c) vµ t b¶n kh¶ biÕn(v), cßn khi xem xÐt vÒ ph¬ng thøc chu chuyÓn gi¸ trÞ th× t b¶n ®îc chia thµnh t b¶n cè ®Þnh vµ t b¶n lu ®éng. C¨n cø ®Ó ph©n chia kh«ng ph¶i do ®Æc tÝnh tù nhiªn cña chóng (l©u bÒn hay kh«ng l©u bÒn, cã di chuyÓn hay kh«ng di chuyÓn ®îc ...) mµ cã sù kh¸c nhau vÒ ph¬ng thøc chuyÓn gi¸ trÞ, ®îc quyªt ®Þnh bëi chøc n¨ng cña c¸c bé phËn t b¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Trong thùc tÕ, sù ph©n biÖt gi÷a t b¶n cè ®Þnh vµ t b¶n lu ®éng ®«i khi rÊt khã. H¬n n÷a, v× c¸c môc tiªu thùc tiÔn, ®«i khi ngêi ta sö dông c¸c tiªu chuÈn quy íc kh¸c cho viÖc ph©n chia t b¶n cè ®Þnh vµ t b¶n lu ®éng: quy m« t b¶n, thêi h¹n tån t¹i, chi phÝ söa ch÷a nhá hay lín, thêng xuyªn hay ®Þnh kú... 7 Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, t b¶n cè ®Þnh bÞ hao mßn ®i. Cã hai lo¹i hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh. Hao mßn h÷u h×nh lµ hao mßn do sö dông hoÆc do sù ph¸ huû cña tù nhiªn g©y ra lµm cho t b¶n mÊt gi¸ trÞ sö dông. Hao mßn v« h×nh lµ hao mßn do sù tiÕn békhoa häc kü thuËt, nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ ®îc s¶n xuÊt ra víi chi phÝ s¶n xuÊt thÊp h¬n vµ cã hiÖu suÊt lín h¬n, lµm cho nh÷ng t b¶n cè ®Þnh cò gi¶m gi¸ trÞ ngay khi gi¸ trÞ sö dông cña nã vÉn cßn nguyªn vÑn hoÆc míi suy gi¶m mét phÇn. Khi tÝnh to¸n viÖc chuyÓn viÖc chuyÓn gi¸ trÞ t b¶n cè ®Þnh vµo s¶n phÈm cÇn tÝnh tíi c¶ h×nh thøc hao mßm nµy, nhÊt lµ hao mßn v« h×nh, nh»m b¶o ®¶m thu håi ®îc t b¶n cè ®Þnh ®· sö dông vµ gãp phÇn rót ng¾t kho¶ng c¸ch l¹c hËu vÒ c¸c thÕ hÖ kü thuËt vµ c«ng nghÖ. Trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, t b¶n cè ®Þnh cßn cÇn ®îc b¶o qu¶n, cÇn cã c¸c chi phÝ b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ c¸c bé phËn ... sö dông mét c¸ch ®óng ®¾n lµ c¸ch b¶o dìng tèt nhÊt. Ngoµi ra, vÉn cÇn c¸c chi phÝ b¶o qu¶n kh¸c (lau chïi, vÖ sinh c«ng nghiÖp, b«i tr¬n). Nh÷ng chi phÝ b¶o dìng, söa ch÷a, thay thÕ cã thÓ ®îc thùc hiÖn ®Þnh kú hay ®ét xuÊt. TÊt c¶ c¸c chi phÝ ®ã ®îc x¸c ®Þnh theo kinh nghiÖm chung cña x· héi, ®îc bæ sung vµo t b¶n ho¹t ®éng vµ ®îc ph©n bæ theo tû lÖ vµo gi¸ trÞ s¶n phÈm ®îc chÕ t¹o g¾n v¬Ý toµn bé cuéc ®êi ho¹t ®éng cña t b¶n cè ®Þnh. §Ó h¹n chÕ sù ph¸ huû cña tù nhiªn, tr¸nh hao mßn v« h×nh, tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a, c¸c nhµ t b¶n t×m ®ñ mäi c¸ch ®Ó thu håi nhanh t b¶n cè ®Þnh nh n©ng tû lÖ khÊu hao, kÐo dµi ngµy lµm viÖc, thùc hiÖn chÕ ®é lµm viÖc ba ca ®Ó m¸y mãc ho¹t ®éng 24/24 giê mét ngµy, t¨ng c¬ng ®é lao ®éng, tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ vÒ b¶o hé lao ®éng, c¸c chi phÝ c¶i thiÖn vÖ sinh vµ ®iÒu kiÖn n¬i lµm viÖc(hÖ thèng ¸nh s¸ng, th«ng giã, chèng « nhiÔm...) Trong chñ nghÜa t b¶n hiÖn ®¹i, t b¶n cè ®Þnhcã quy m« rÊt lín. C¸c chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a, thay thÕ, b¶o ®¶m ®iÒu kiÖn cho ho¹t ®éng còng rÊt lín, nªn viÖc thu håi nhanh t b¶n cè ®Þnh l¹i cµng cã ý nghÜa quan träng trong c¹nh tranh. Do t¸c ®éng cña c¸ch m¹ng khoa häc vµ c«ng nghÖ hiÖn h¹i, t b¶n cè ®Þnh cµng cã nguy c¬ hao mßn v« h×nh. V× vËy, c¸c nhµ t b¶n ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó khÊu hao nhanh t b¶n cè ®Þnh. Tû lÖ khÊu hao th¬ng ®îc tÝnh rÊt cao ngay tõ nh÷ng n¨m ®Çu chÕ t¹o s¶n phÈm míi, lîi dông gi¸ s¶n phÈm cao cña ®Çu chu kú s¶n phÈm, sau ®ã gi¶m dÇn khÊu hao cïng víi viÖc gi¶m gi¸ s¶n phÈmcuèi chu khú cña nã. Quy m« s¶n lîng ban ®Çu cµng lín, cµng cã lîi cho viÖc thu håi t b¶n cè ®Þnh. Nh÷ng yªu cÇu ®ã kh«ng ph¶i khi nµo còng thùc hiÖn dÔ dµng. Bëi vËy, c¸c nhµ t b¶n, mét mÆt, ph¸t triÓn hÖ thèng tù ®«ng ho¸ linh ho¹t, cïng víi nh÷ng m¸y mãc thiÕt bÞ nhÊt ®Þnh cã thÓ chÕ t¹o ®îc nhiÒu d¹ng s¶n phÈn, thËm chÝ cã thÓ s¶n xuÊt nh÷ng s¶n phÈm c¸ biÖt theo c¸c ®¬n ®Æt hµng kh¸c nhau; mÆt kh¸c, ph¸t triÓn hÖ thèng doanh nghiÖp võa nhá ®Î dÔ dµng ®æi míi t b¶n cè ®Þnh trong ®iÒu kiÖn c¸ch m¹ng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i vµ c¹nh tranh gay g¾t. §ång thêi, cv¸c nhµ t b¶n vÉn tiÕp tôc sö dông nh÷ng biÖn 8 ph¸p cæ ®iÓn nh t¨ng cêng ®é lao ®éng, tæ chøc lao ®éng theo ca kÝp, tiÕt kiÖm lao ®éng cña ngêi c«ng d©n. 3. ý nghÜa cña viÖc rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn cña t b¶n t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña t b¶n hay rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn cña t b¶n cã ý nghÜa rÊt quan träng trong viÖc t¨ng hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña t b¶n. Tríc hÕt, t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cña t b¶n cè ®Þnh sÏ tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ b¶o qu¶n, söa ch÷a t b¶n cè ®Þnh trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng, tr¸nh ®îc hao mßn h÷u h×nh vµ hao mßn v« h×nh, cho phÐp ®æi míi nhanh m¸y mãc, thiÕt bÞ, cã thÓ së dông quü khÊu hao lµm quü dù tr÷ s¶n xuÊt ®Ó më réng s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn cã t b¶n phô thªm. (HiÖn nay, trong nhiÒu trêng hîp, m¸y mãc, thiÕt bÞ ë c¸c níc t b¶n ph¸t triÓn ®· ®îc khÊu hao hÕt, nhng vÉn cßn ®îc b¸n cho níc ngoµi díi c¸c h×nh thøc liªn doanh, chuyÓn giao c«ng nghÖ cho c¸c níc kÐm ph¸t triÓn). §èi víi t b¶n lu ®éng, viÖc t¨ng tèc ®é chu chuyÓn hay rót ng¾n thêi gian chu chuyÓn sÏ cho phÐp tiÕt kiÖm ®îc t b¶n øng tríc khi quy m« s¶n xuÊt nh cò hay cã thÓ më réng s¶n xuÊt mµ kh«ng cÇn cã t b¶n phô thªm. thÝ dô, mét t b¶n cã thêi gian chu chuyÓn 9 tuÇn gåm 5 tuÇn s¶n xuÊt vµ 4 tuÇn lu th«ng. Quy m« s¶n xuÊt ®ßi hái mét lîng t b¶n cho 5 tuÇn s¶n xuÊt lµ 100 x 5 =500. Nhng, sau ®ã s¶n phÈm lµm ra ph¶i qua 4 tuÇn lu th«ng. Do vËy, ®Ó s¶n xuÊt liªn tôc cÇn mét lîng t b¶n ®Ó lu ®éng kh¸c cho 4 tuÇn nµy lµ 100 x 4 = 400, tæng cäng lµ 900. NÕu do nh÷ng nguyªn nh©n nµo ®ã, thêi gian chu chuyÓn rót ng¾n l¹i cßn 8 tuÇn (rót ng¾n 1 tuÇn s¶n xuÊt hay 1 tuÇn lu th«ng) víi quy m« s¶n xuÊt kh«ng ®æi th× t b¶n lu ®éng cÇn thiÕt cho s¶n xuÊt liªn tôc chØ lµ 100 x 8 =800, chø kh«ng ph¶i lµ 900, tiÕt kiÖm dîc 100 t b¶n øng tríc. Gi¶ dô, t b¶n lu ®éng sö dông vÉn lµ 900 th× quy m« s¶n xuÊt sÏ ®îc më réng, t b¶n lu ®éng sö dông mét tuÇn sÏ lµ 900:8 = 112,5 chø kh«ng ph¶i lµ 100, mµ kh«ng cÇn cã t b¶n phô thªm. ChÝnh c× thÕ, khi míi b¾t ®Çu kinh doanh, thùc lîng kinh cßn yÕu, t b¶n thêng ®îc ®Çu t vµo nh÷ng nghµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n nh c«ng nghiÖp nhÑ, c«ng nghiÖp thùc phÈm... ChØ khi ®· trëng thµnh, cã vèn lín th× t b¶n míi ®Çu t vµo nh÷ng nghµnh cã chu kú kinh doanh dµi nh c«ng nghiÖp nÆng. Cßn viÔc©y dùng kÕt cÊu h¹ tÇng(®êng s¸, cÇu cèng ...) thêng lµ lÜnh vùc ®Çu t cña nhµ níc. Cuèi cïng, ®èi víi t b¶n kh¶ biÕn, viÖc t¨ng tèc ®é chu chuyÓn cã ¶nh hëng trùc tiÕp tíi viÖc lµm t¨ng thªm tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d vµ khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d hµng n¨m v× ®· thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng sèng h¬n, nhê ®ã mµ t¹o ra ®îc nhiÒu gi¸ trÞ míi trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d. Vµ v× vËy, viÖc lùa chän ngµnh cã thêi gian chu 9 chuyÓn ng¾n h¬n vµ t×m c¸ch rót ng¾n thêi gian cña mét vßng chu chuyÓn lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp. ThÝ dô, cã hai t b¶n A vµ B, ®Òu cã lîng t b¶n kh¶ biÕn cho mçi tuÇn s¶n xuÊt lµ 100, ®Òu cã tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d m’ =100%, chØ kh¸c nhau ë thêi gian chu chuyÓn, t b¶n A lµ 5 tuÇn(nghµnh dÖt) cßn t b¶n B lµ 50 tuÇn (nghµnh ®ãng tµu). §Ó s¶n xuÊt liªn tôc, t b¶n A cÇn mét lîng t b¶n kh¶ biÕn øng tríc lµ 100 x 50 = 500. Cïng víi m’=100, sau 5 tuÇn, t b¶n A t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d lµ 5x100=500 vµ sau 50 tuÇn(1n¨m) t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d lµ 100x50=5000(hay 500x10vßng=5000), nhng lu«n lu«n chØ cÇn mét lîng t b¶n kh¶ biÕn øng tríc lµ 500; cßn t b¶n B, sau 50 tuÇn (1n¨m) còng t¹o ra mét gi¸ trÞ thÆng d lµ 100x50=5000 nhng cÇn mét lîng t b¶n kh¶ biÕn øng tríc lµ 5000. Chóng ta gäi tû gi¸ thÆng d h»ng n¨m(M) lµ tû lÖ tÝnh b»ng phÇn tr¨m gi÷a khèi lîng gi¸ trÞ thÆng d hµng n¨m (M) víi t b¶n kh¶ biÕn øng tríc (V) M’ = M V X 100% = mxn V X 100%=m’.n Trong ®ã: - m lµ gi¸ trÞ thÆng d t¹o ra trong mét vßng chu chuyÓn - m/v lµ tû suÊt gi¸ trÞ thÆng dthùc tÕ. - n lµ sè vßng chu chuyÓn trong n¨m. ë t b¶n A, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d hµng n¨m lµ: 5000 M’= x 100%= 1000% (100%x10 vßng) 500 ë t b¶n B, tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d hµng n¨m lµ: 5000 M’= x100%= 100%(100%x1 vßng) 5000 10 Nh vËy, mÆc dï cã tû sÊt gi¸ trÞ thÆng d (m’) ph¶n ¸nh tr×nh ®é bãc lét ë hai t b¶n A vµ B nh nhau, nhng tû suÊt gi¸ trÞ thÆng d hµng n¨m (M’) ph¶n ¸nh hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña hai t b¶n ®ã l¹i kh¸c nhau. Bëi vËy, viÖc lùa chän ngµnh cã thêi gian chu chuyÓn ng¾n h¬n vµ t×m mäi c¸ch rót ng¾n thêi gian cña mét vßng chu chuyÓn lµ mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp §iÒu ®ã g©y ¶o tëng cho r»ng, lu th«ng còng t¹o ra gi¸ trÞ thÆng d cho t b¶n. Song thùc tÕ kh«ng ph¶i nh vËy. Së dÜ chu chuyÓn nhanh cã thÓ ®em l¹i cho nhµ t b¶n nhiÒu gi¸ trÞ thÆng d h¬n lµ v× ®· thu hót ®îc nhiÒu lao ®éng sèng h¬n, nê ®ã mµ t¹o ra ®îc nhiÒu gi¸ trÞ míi trong ®ã cã gi¸ trÞ thÆng d. II-VËn dông ë ViÖt Nam 1-§Æc ®iÓm ViÖt Nam khi chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng: ChuyÓn ®«Ø nÒn kinh tÕ vËh hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc lµ bíc ngoÆt quan träng lµm thay ®æi ®êi sèng kinh tÕ x· héi ®Êt níc. Sù thµnh c«ng hay kh«ng cña qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi quyÕt ®Þnh sù th¾ng lîi hay kh«ng cña sù nghiÖp ®æi míi. Qu¸ tr×nh ®æi míi nh÷ng n¨m qua cña níc ta cho thÊy r»ng viÖc chuyÓn nÒn kinh tÕ níc ta vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc lµ phï hîp víi xu híng ph¸t triÓn tÊt yÕu kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ, phï hîp víi xu híng quèc tÕ ho¸ ®êi sèng kinh tÕ. Thùc tÕ h¬n mêi n¨m qua, tõ §¹i héi §¶ng VI (1986), kinh tÕ ViÖt Nam ®· vît qua nh÷ng th¨ng trÇm cña nh÷ng thËp niªn khñng ho¶ng, bíc vµo thêi kú ph¸t triÓn æn ®Þnh vµ t¨ng tr¬ng cao, t¹o ra nh÷ng tiÒn ®Ò rÊt quan träng ®Î bíc vµo thêi kú CNH. Bøc tranh kinh tÕ chung cña ViÖt Nam tríc ®æi míi lµ t¨ng trëng thÊp 3,7%/n¨m, kinh tÕ tù cÊp tù tóc lµm kh«ng ®ñ ¨n dùa vµo nguån viÖn trî bªn ngoµi lµ chñ yÕu, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo lÖnh tõ cÊp trªn ®a xuèng, s¶n phÈm lµm ra do chÝnh Nhµ níc t×m c¸ch tiªu thô. Thu nhËp quèc d©n trong níc, s¶n xuÊt chØ ®¸p øng ®îc 80-90% thu nhËp quèc d©n sö dông. §Õn n¨m 1985 tû träng thu tõ c¸c nguån viÖn trî, cho vay tõ bªn ngoµi chiÕm 10,2% thu nhËp quèc d©n sö dông.Nî níc ngoµi chång chÊt, béi chi ng©n s¸ch rÊt lín vµ t¨ng dÇn:18,1% ( 1980);36,6%(1985), buéc nhµ níc ph¶i ph¸t hµnh tiÒn ®Ó bï ®¾p. Còng trong 11 nh÷ng n¨m ®ã, nÒn kinh tÕ r¬i vµo t×nh tr¹ng khñng ho¶ng nghiªm träng, siªu l¹m ph¸t ë møc 774,7%(1986) kÐo theo gi¸ c¶ leo thang vµ v« ph¬ng kiÓm so¸t. VËy mµ tõ n¨m 1986, víi ®êng lèi ®æi míi ®óng ®¾ncña §¶ng, c¸c c¬n sèt do hËu qu¶ cña c¬ chÕ quan liªu, tËp trung bao cÊp dÇn dµ v¬i ®i kÐo theo sù ra ®i cña nguyªn nh©n khñng ho¶ng vµ suy tho¸i kinh tÕ. Kinh tÕ ®· tõng bíc kh«i phôc, t¨ng trëng nhanh vµ æn ®Þnh, GDP liªn tôc t¨ng m¹nh. Tõ khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc, c¸c doanh nghiÖp cã tr¸ch nhiÖm duy tr×, b¶o tån vµ ph¸t triÓn nguån vèn hiÖn cã, nghÜa lµ doanh nghiÖp tù m×nh s¶n xuÊt kinh doanh tù t×m “®Çu vµo” vµ “®Çu ra” cho doanh nghiÖp.VÒ phÝa nhµ níc lóc nµy chØ qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp ë tÇm vÜ m«. Do ®ã nghiªn cøu lý thuyÕt tuÇn hoµn cña t b¶n rÊt cã ý nghÜa ®èi vøi viÖc qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cña níc ta trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®· ®¹t ®îc, chóng ta cßn ph¶i ®èi mÆt víi mét sè th¸ch thøc lín nh c¬ së h¹ tÇng vµ dÞch vô cßn yÕu kÐm, tiÒm lùc kinh tÕ cha ®ñ m¹nh, sù ph¸t triÓn kinh tÕ kh«ng ®Òu gi÷a c¸c vïng, c¸c ®Þa ph¬ng... kÐo theo sù ph©n ho¸ thu nhËp gi÷a c¸c tÇng líp d©n c... Song nh×n chung, c¬ cÊu kinh tÕ quèc d©n chuyÓn ®æi theo híng tÝch cùc. Bé mÆt ®¸t níc ®ái míi theo híng v¨n minh vµ hiÖn ®¹i, ®êi sèng c¸c tÇng líp nh©n d©n ®îc c¶i thiÖn c¶ ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n, x· héi æn ®Þnh. Môc tiªu d©n giµu, níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng, v¨n minh ®ang tõng bíc trë thµnh hiÖn thùc. 2-§¸nh gi¸ viÖc qu¶n lý sö dông vèn cña doanh nghiÖp: Tríc n¨m 1986, nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn theo m« h×nh tËp trung quan liªu bao cÊp nªn hÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp ®Òu lµ cña nhµ níc. Sù ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp quèc doanh rÊt tr× trÖ, l¹c hËu do thiÕu vèn vµ do thãi û l¹i vµo nhµ n íc cña c¸c doanh nghiÖp. Chñ yÕu trong thêi kú nµy lµ c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng theo sù chØ ®¹o cña nhµ níc, cha ph¸t huy ®îc yÕu tè nh©n lùc còng nh nguån vèn cña nhµ níc. Tõ sau n¨m 1986 ®Õn nay, nÒn kinh tÕ níc ta ®· chuyÓn sang mét thêi kú míi. M«i trêng ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp cã nh÷ng biÕn ®æi s©u s¾c : nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn , nÒn kinh tÕ khÐp kÝn tríc ®©y ®· chuyÓn dÇn sang nÒn kinh tÕ më, c¸c doanh nghiÖp nhµ níc ®îc tiÕp cËn víi thÞ trêng míi, kü thuËt míi, c¸ch qu¶n lý míi. Nhng ®ång thêi ®øng tríc nh÷ng thö th¸ch kh¾c nghiÖt cña sù x©m nhËp c¹nh tranh quyÕt liÖt cña c¸c hµng ngo¹i trong c¬ chÕ thÞ trêng. Vai trß, tr¸ch nhiªm, ®êng lèi qu¶n lý cña doanh nghiÖp cã sù ®æi míi s©u s¾c, t×nh tr¹ng thiÕu ®ång bé cña chÝnh s¸ch luËt lÖ qu¶n lý ®· tõng bíc ®îc kh¾c phôc. Trong ®iÒu kiÖn ®ã, hÖ thèng doanh nghiÖp níc ta bíc ®Çu ®îc s¾p xÕp lai, sè lîng c¸c doanh 12 nghiÖp nhµ níc tuy gi¶m so víi tríc nhng nh÷ng doanh nghiÖp ®ang ho¹t ®éng vÉn chiÕm gi÷ nh÷ng ngµnh then chèt. NhiÒu doanh nghiÖp ®· trô v÷ng vµ ®· ph¸t huy ®îc vai trß ®Þnh híng, trung t©m liªn kÕt c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Tuy cã ®æi míi quan träng, nhng c¸c doanh nghiÖp nhµ níc vÉn cßn nh÷ng mÆt yÕu kÐm : - Sè lîng doanh nghiÖp nhiÒu nhng phÇn lín lµ quy m« nhá, bè trÝ ph©n t¸n, 2/3 sè doanh nghiÖp cã quy m« díi 200 lao ®éng, 4% sè doanh nghiÖp cã quy m« trªn 1000 lao ®éng, 81,7% doanh nghiÖp nhµ níc cã vèn díi 5 tû ®ång ViÖt Nam. - Tr×nh ®é c«ng nghÖ, kü thuËt qu¸ l¹c hËu, møc ®é hoµn chØnh ®ång bé thÊp, do ®ã hao phÝ vËt chÊt lín, chÊt lîng s¶n phÈm kÐm, s¶n xuÊt kh«ng n¨ng suÊt nªn kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh thÊp. - Sù ®ãng gãp cña doanh nghiÖp vµo ng©n s¸ch nhµ níc t¬ng ®èi lín nhng cha t¬ng xøng víi sù ®Çu t cña nhµ níc cho c¸c doanh nghiÖp. - HÖ thèng qu¶n lý c¸c doanh nghiÖp cßn nhiÒu yÕu kÐm. - §éi ngò c¸n bé, c«ng nh©n lµnh nghÒ tr×nh ®é chuyªn m«n thÊp, cha ®îc ®µo t¹o c¨n b¶n hÖ thèng. Tõ thùc tÕ trªn, chóng ta ph¶i sím ®a ra nh÷ng biÖn ph¸p ®Ó kh¾c phôc nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm trªn. Thø nhÊt, x¸c ®Þnh ®êng lèi s¶n xuÊt kinh doanh cho doanh nghiÖp Nh chóng ta ®· biÕt, hiÖn nay nÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn t¬ng øng víi nã lµ nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nhau. Bªn c¹nh c¸c chÝnh s¸ch kinh tÕ khuyÕn khÝch thµnh lËp doanh nghiÖp ngµy mét nhiÒu. Song viÖc thµnh c«ng hay thÊt b¹i l¹i do rÊt nhiÒu yÕu tè t¸c ®éng. Nhng nh©n tè then chèt lµ sù quyÕt ®Þnh cña nhµ t b¶n. Ngay tõ ®Çu, doanh nghiÖp ph¶i x¸c ®Þnh cho m×nh mét híng ®i ®óng ®¾n, thÝch hîp nhÊt, ®ã lµ viÖc tr¶ lêi ba c©u hái : s¶n xuÊt c¶i g× ?, s¶n xuÊt nh thÕ nµo ? vµ s¶n xuÊt cho ai ?. ChØ khi doanh nghiÖp tr¶ lêi ®îc ba c©u hái nµy mét c¸ch ®Çy ®ñ, râ rµng, chÝnh x¸c nhÊt th× ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp sÏ ®îc gi¶i quyÕt tèt. Nh vËy cã thÓ nãi, c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn qu¸ tr×nh tuÇn hoµn t b¶n. Tr¶ lêi cho c©u hái s¶n xuÊt c¸i g× doanh nghiÖp cÇn cã chiÕn lîc ph©n tÝch nhu cÇu thÞ trêng xem thÞ trêng ®ang thiÕu c¸i g×, mµ nhu cÇu vÒ mÆt hµng nµy ®ang t¨ng mµ nã sÏ mang l¹i 13 nhiÒu lîi nhuËn nhÊt cho doanh nghiÖp trong kh¶ n¨ng vèn hiÖn cã. Sau ®ã nhµ t b¶n sÏ bá vèn ®Ó mua t liÖu s¶n xuÊt nh nguyªn vËt liÖu, søc lao ®éng, nhµ xëng... §©y lµ giai ®o¹n vèn cña doanh nghiÖp tõ h×nh th¸i tiÒn tÖ chuyÓn sang h×nh th¸i hiÖn vËt. ë giai ®o¹n nµy nhµ t b¶n ph¶i biÕt c©n ®èi vèn ®Ó mua t liÖu s¶n xuÊt vµ tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n theo tû lÖ thÝch hîp. NÕu mét trong hai nh©n tè ®ã kh«ng ®îc ph©n bæ phï hîp sÏ lµm cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kh«ng hiÖu qu¶ ¶nh hëng tíi sù tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn cña t b¶n. Dùa vµo ph©n tÝch tèc ®é chu chuyÓn cña vèn c¸c doanh nghiÖp kh«ng chØ lªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt kinh doanh mµ cßn ph¶i x©y dùng chiÕn lîc kinh doanh dµi h¹n b»ng c¸ch h×nh thµnh c¸c quü nh : quü ®Çu t ph¸t triÓn, quü khÊu hao, quü phóc lîi. Sau mét thêi gian s¶n xuÊt nh÷ng quü nµy ®îc ®a ra sö dông më réng s¶n xuÊt, c¶i tiÕn m¸y mãc, nhËp c¸c d©y truyÒn s¶n xuÊt hiÖn ®¹i lµm t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng, gi¶m chi phÝ c¸ biÖt, gi¶m gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®Ó t¨ng tÝnh c¹nh tranh trªn thÞ trêng. Thø hai : tiÕt kiÖm t b¶n øng tríc. C¸c m¸y mãc thiÕt bÞ sau mét thêi gian dµi ho¹t ®éng sÏ bÞ hao mßn dÇn, chuyÓn mét phÇn gi¸ trÞ vµo s¶n phÈm. Ngoµi viÖc c¶i tiÕn m¸y mãc, nhËp thªm nh÷ng d©y truyÒn s¶n xuÊt tiªn tiÕn, hiÖn ®¹i c¸c doanh nghiÖp ph¶i dùa vµo kinh nghiÖm s¶n xuÊt kinh doanh mµ dù tÝnh tríc nh÷ng c«ng viÖc khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh. MÆt kh¸c ®Ó tr¸nh hao mßn v« h×nh, doanh nghiÖp ph¶i hÕt søc tiÕt kiÖm c¸c chi phÝ b¶o qu¶n vµ söa ch÷a b»ng c¸c n©ng cao ý thøc ngêi lao ®éng ®èi víi viÖc sö dông m¸y mãc, t¨ng cêng sö dông hÕt c«ng suÊt ®Ó thu håi vèn nhanh vµ thu nhiÒu lîi nhuËn trong thêi gian ng¾n nhÊt. Thø ba : §a ra c¸c gi¶i ph¸p t¨ng tèc ®é chu chuyÓn vèn Muèn quay vßng vèn nhanh ®Ó tiÕp tôc mét chu kú s¶n xuÊt míi c¸c doanh nghiÖp ph¶i ra søc rót ng¨ns thêi gian s¶n xuÊt vµ thêi gian lu th«ng v× nã lµ thµnh phÇn t¹o nªn thêi gian chu chuyÓn cña vèn. C¸c doanh nghiÖp á níc ta trong c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc thêng ®a ra c¸c gi¶i ph¸p sau ®Ó rót ng¾n thêi gian s¶n xuÊt. - ¸p dông khoa häc kü thuËt hiÖn ®¹i ®Ó t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng. Bªn c¹nh nhËp khÈu mét sè d©y truyÒn hiÖn ®¹i c¸c doanh nghiÖp kh«ng nªn bá qua nh÷ng d©y truyÒn cã kh¶ n¨ng sö dông b»ng c¸ch b¸n l¹i cho nh÷ng doanh nghiÖp cÇn nã. - Më réng quan hÖ ®Ó liªn doanh, liªn kÕt. ViÖt Nam lµ mét trong nh÷ng níc nghÌo nhÊt trªn thÕ giíi. Do ®ã liªn doanh liªn kÕt lµ con ®êng ng¾n nhÊt ®Ó b¾t kÞp víi sù tiÕn bé cña thÕ giíi. 14 - C¶i tiÕn bé m¸y tæ chøc vµ qu¶n lý lao ®éng. HiÖn nay mét sè doanh nghiÖp nhµ níc cã c¬ cÊu tæ chøc cång kÒnh, dÉn ®Õn viÖc gi¶i quyÕt c«ng viÖc chËm ch¹p, chång chÐo lªn nhau, vi ph¹m quyÒn h¹n vµ tr¸ch nhiÖm cña ngêi nµy víi ngêi kh¸c. V× vËy c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i tinh gi¶n tèi ®a c¬ cÊu hµnh chÝnh. Cßn ®èi víi ngêi lao ®éng trùc tiÕp ph¶i bè trÝ thêi gian lµm viÖc hîp lý 40 giê mét tuÇn ®ång thêi tr¶ l¬ng vµ nh÷ng phÇn thëng xøng ®¸ng cho ngêi lao ®éng ®Ó hä cã thêi gian vµ vËt chÊt ®Ó c¶i thiÖn ®êi sèng, khiÕn hä lµm viÖc cã n¨ng suÊt vµ hiÖu qu¶ h¬n. Cßn ®Ó rót ng¾n thêi gian lu th«ng cÇn sö dông c¸c biÖn ph¸p sau : - C¸c doanh nghiÖp ph¶i thêng xuyªn nghiªn cøu thÞ trêng, n¾m b¾t ®ù¬c t©m lý, nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng ®Ó tõ ®ã cã quyÕt ®Þnh më réng hay thu hÑp s¶n xuÊt mÆt hµng cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. - Thêng xuyªn c¶i tiÕn mÆt hµng, lµm phong phó c¸c chñng lo¹i, phï hîp víi mäi ®èi tîng, ®é tuæi, giíi tÝnh. Sù ®a d¹ng cña hµng ho¸ ®em l¹i lîi Ých rÊt lín : kh«ng nh÷ng tho¶ m·n tèi ®a nhu cÇu cña ngêi tiªu dïng mµ cßn tËn dông nh÷ng t liÖu s¶n xuÊt cha dïng ®Õn vµ gi¶m thiÓu rñi ro trong kinh doanh. - ¸p dông c¸c h×nh thøc thanh to¸n linh ho¹t, x¸c ®Þnh râ c¸c thÞ trêng ®Ó ph©n phèi c¸c hµng ho¸ sao cho thÝch hîp nhÊt. Thø t : H¹n chÕ rñi ro trong kinh doanh : Trong c¬ chÕ thÞ trêng sù c¹nh tranh diÔn ra hÕt søc khèc liÖt, nã t¹o ra nhiÒu c¬ héi lµm ¨n míi song còng chøa ®Çy thö th¸ch vµ ®e do¹. N¾m b¾t ®îc quy luËt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn vèn, c¸c doanh nghiªp tËn dông nhiÒu c¬ héi ®Ó ®Çu t më réng s¶n xuÊt kinh doanh. 3. C¸c gi¶i ph¸p ®Ó qu¶n lý vµ sö dông vèn cã hiÖu qu¶ Vèn lu«n lµ mét bµi to¸n hãc bóa ®èi víi c¸c doanh nghiÖp. Trong giai ®o¹n níc ta hiÖn nay nhu cÇu vÒ vèn ®Ó ®æi míi c«ng nghÖ vµ ph¸t triÓn rÊt lín. §i t×m lêi gi¶i vÒ vèn cho c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò mang tÝnh thêi sù vµ thiÕt thùc. 3.1 §èi víi viÖc t¹o vèn ®Çu t : 15 §Ó h×nh thµnh vµ thóc ®Èy c¸c nguån vèn ®Çu t cho doanh nghiÖp, chÝnh phñ ban hµnh ®ång bé, ®Çy ®ñ c¬ chÕ chÝnh s¸ch vÒ huy ®éng vèn ®Ó t¹o hµnh lang ph¸p lý cho doanh nghiÖp thùc hiÖn viÖc huy ®éng vèn. - §èi víi ng©n hµng vµ c¸c tæ chøc tÝn dông : nhµ níc cÇn cã chÝnh s¸ch l·i suÊt tiÒn vay hîp lý, phï hîp víi t×nh h×nh thùc tÕ hiÖn t¹i cña c¸c doanh nghiÖp, cã chÝnh s¸ch chó träng viÖc më réng vay dµi h¹n ®Ó doanh nghiÖp võa cã kh¶ n¨ng ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ, võa c©n ®èi kh¶ n¨ng tr¶ nî... Muèn vËy, nhµ níc cÇn tiÕp tôc c¶i c¸ch chÝnh s¸ch tiÒn tÖ t¹o ra ®iÓm gÆp nhau gi÷a cung vµ cÇu vÒ vèn, môc tiªu chÝnh lµ gi¶i quyÕt ba vÊn ®Ò : chÝnh s¸ch l·i suÊt, tû gi¸ vµ qu¶n lý ngo¹i hèi. - §èi víi c¸c tæ chøc x· héi, ®oµn thÓ : khuyÓn khÝch c¸c tæ chøc x· héi ( b¶o hiÓm x· héi vµ c¸c c«ng ty b¶o hiÓm th¬ng m¹i...), tham gia cho doanh nghiÖp vay vèn ®Ó tËn dông nguån vèn nhµn rçi cña c¸c c¬ quan nµy, ®ång thêi më réng thÞ trêng vèn trong níc, ®¸p øng nhu cÇu vèn ®Çu t cña doanh nghiÖp. - §èi víi quÇn chóng nh©n d©n, ngêi lao ®éng : x©y dùng mét chÝnh s¸ch huy ®éng vèn cô thÓ, trong ®ã quy ®Þnh trÇn l·i suÊt, h×nh thøc vay tr¶... Nªn g¾n lîi Ých ngêi lao ®éng víi h×nh thøc huy ®éng vèn nh viÖc lµm, thu nhËp... - §èi víi khu vùc doanh nghiÖp : + KhuyÕn khÝch c¸c doanh nghiÖp ¸p dông h×nh thøc thuª mua, thuª vËn hµnh. §©y lµ nh÷ng gi¶i ph¸p cho doanh nghiÖp thiÕu vèn muèn ®Çu t ®æi míi c«ng nghÖ, thiÕt bÞ. Song ®Ó ¸p dông h×nh thøc nµy chóng ta cÇn h×nh thµnh nh÷ng c«ng ty thuª mua cã chøc n¨ng hç trî doanh nghiÖp trong viÖc lùa chän b¹n hµng, ®¸nh gi¸ chÊt lîng m¸y mãc thiÕt bÞ... + Thùc hiÖn viÖc liªn doanh liªn kÕt gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ®Ó thu hót nguån tµi chÝnh, tr×nh ®é qu¶n lý, c«ng nghÖ cña nh÷ng ®èi t¸c nµy. Song cã mét vÊn ®Ò nhµ níc cÇn quan t©m lµ quyÒn lîi cña doanh nghiÖp trong kinh doanh. + Cho phÐp nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n hiÖu qu¶ vay l¹i nh÷ng nguån vèn viÖn trî cña níc ngoµi. + ChÝnh phñ cÇn xóc tiÕn, ®Èy m¹nh viÖc ra ®êi thÞ trêng chøng kho¸ng ®Ó t¹o m«i trêng cho viÖc ph¸t hµnh tr¸i phiÕu, cæ phiÕu ®Ó huy ®éng vèn cho doanh nghiÖp. 16 + TiÕp tôc s¾p xÕp, cñng cè khu vùc doanh nghiÖp, ®Èy m¹nh c«ng t¸c cæ phÇn ho¸. ViÖc s¾p xÕp khu vùc doanh nghiÖp thêi gian qua ®· cã nh÷ng bíc tiÕn ®¸ng mõng: thu hÑp l¹i khu vùc DNNN, n©ng cao hiÖu qu¶ ho¹t ®éng cña khu vùc kinh tÕ nµy. 3.2 - §èi víi viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn trong doanh nghiÖp. §Ó thùc hiÖn tèt c«ng t¸c nµy ph¶i cã sù kÕt hîp tõ hai phÝa: Nhµ níc vµ doanh nghiÖp, trong ®ã khuyÕn khÝch n©ng cao tinh thÇn tr¸ch nhiÖm cña doanh nghiÖp (c¸ nh©n vµ tËp thÓ c¸n bé c«ng nh©n viªn). Nhµ níc chØ ®ãng vai trß gi¸m s¸t. VÒ phÝa Nhµ níc: - Nhµ níc cÇn sím triÓn khai viÖc ®¸nh gi¸ hÖ sè tÝn nhiÖm ®èi víi c¸c doanh nghiÖp ®Ó tõ ®ã ¸p dông nh÷ng u ®·i víi møc ®é kh¸c nhau ®èi víi tõng doanh nghiÖp: Nh÷ng doanh nghiÖp cã hÖ sè tÝn nhiÖm cao sÏ ®îc u tiªn vay vèn tríc, vay sè lîng lín, trong trêng hîp cÇn thiÕt cã thÓ lÊy uy tÝn lµm yÕu tè ®¶m b¶o vay. - BÊt kú mét dù ¸n vay vèn nµo cña doanh nghiÖp ®Òu ph¶i ®îc xem xÐt tÝnh hiÖu qu¶ vµ kh¶ n¨ng tr¶ nî míi ®îc phÐp triÓn khai. T¨ng cêng c«ng t¸c ho¹t ®éng kiÓm tra gi¸m s¸t ®Ó kÞp thêi ph¸p hiÖn nh÷ng sai ph¹m trong viÖc huy ®éng vèn, viÖc lËp ®Ò ¸n , viÖc sö dông vèn, viÖc tÝch luü vèn tr¶ nî. C¬ quan qu¶n lý doanh nghiÖp cÇn x©y dùng nh÷ng nguyªn t¾c kiÓm tra, kiÓm so¸t thêng niªn c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp chÕ ®é gi¸m s¸t t×nh h×nh sö dông vµ huy ®éng vèn t¹i doanh nghiÖp, cã ý kiÕn kÞp thêi tríc sù thay ®æi nguån vèn t¹i doanh nghiÖp. Ph¶i g¾n quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm qu¶n lý doanh nghiÖp tríc sù thiÕu hôt mÊt m¸t tµi s¶n, tiÒn vèn. VÒ phÝa doanh nghiÖp. - VÊn ®Ò cèt lâi ®Ó qu¶n lý sö dông tèt nguån vèn lµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp ph¶i thùc sù hiÖu qu¶, doanh nghiÖp ph¶i lµm ¨n cã lîi nhuËn ph¶i cã tÝch luü. Muèn vËy, doanh nghiÖp ph¶i tù ®¸nh gi¸ l¹i m×nh vÒ kh¶ n¨ng c¹nh tranh, nguån lùc cña doanh nghiÖp. Tõ ®ã x©y dùng kÕ ho¹ch kinh doanh cho phï hîp. NghÞ ®Þnh 59/CP ban hµnh ngµy 3/10/1996 ®· quy ®Þnh cô thÓ h¬n c¬ chÕ qu¶n lý tµi chÝnh vµ h¹ch to¸n kinh doanh cña doanh nghiÖp, song cÇn x©y dùng hoµn chØnh c¸c chÝnh s¸ch kinh doanh, ph¬ng híng ph¸t triÓn cña 17 tõng ngµnh, tõng lÜnh vùc mét c¸ch cô thÓ ®Ó tõng doanh nghiÖp x¸c ®Þnh nhiÖm vô, kÕ ho¹ch cho m×nh. - NghÞ ®Þnh 59/CP lµ mét bíc tiÕn trong viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ c«ng t¸c qu¶n lý, sö dông vµ ph¸t triÓn tµi s¶n vµ tiÒn vèn t¹i doanh nghiÖp. Tuy nhiªn, quyÒn lîi vµ tr¸ch nhiÖm cña ban l·nh ®¹o, ban kiÓm so¸t néi bé doanh nghiÖp cÇn ®îc quy ®Þnh cô thÓ h¬n: Møc ®é chÞu tr¸ch nhiÖm, biÖn ph¸p xö lý, cÊp quyÕt ®Þnh xö lý…. - Nhanh chãng h×nh thµnh ban kiÓm so¸t, kiÓm to¸n néi bé doanh nghiÖp ®Ó gióp doanh nghiÖp kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng sai sãt vÒ sö dông vèn trong ho¹t ®éng. Quy ®Þnh tr¸ch nhiÖm cña c¸ nh©n, tËp thÓ trong viÖc ®i vay, cho vay, b¶o l·nh vay, sö dông vèn vay vµ tr¶ nî. 18 c KÕt luËn Nh chóng ta ®Òu biÕt , doanh nghiÖp lµ tÕ bµo c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ quèc d©n , lµ n¬i kÕt hîp mét c¸ch cã hiÖu qu¶ c¸c nguån lùc ®Ó t¹o ra cña c¶i cho x· héi , lµ nguån gèc t¹o nªn søc m¹nh kinh tÕ . Sù giµu cã cña mét quèc gia . Trong giai ®o¹n hiÖn nay cña níc ta viÖc qu¶n lý vµ sö dông vèn hiÖu qu¶ cña c¸c doanh nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò t¬ng ®èi phøc t¹p . Gi÷a lý luËn vµ hiÖn thùc cßn cã nhiÒu víng m¾c m©u thuÉn cha thùc sù gi¶i quyÕt ®îc . V× vËy nghiªn cøu lý thuyÕt tuÇn hoµn vµ chu chuyÓn t b¶n víi ®iÒu kiÖn hiÖn cã cña doanh nghiÖp lµ rÊt cÇn thiÕt cho mçi doanh nghiÖp ®Î x¸c ®Þnh ®îc vÞ trÝ vµ chç ®øng trªn thÞ trêng . Níc ta sau h¬n 15 n¨m thùc hiªn c«ng cuéc ®æi míi tõ nÒn tËp trung bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®· thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ to lín kh¶ quan vµ còng cßn kh«ng Ýt nh÷ng tån t¹i thiÕu sãt . Song ®Ó nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ngµy cµng ph¸t triÓn, trë thµnh bé phËn cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi , kh«ng n»m ngoµi sù vËn ®éng cña nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc th× viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông vèn cña c¸c doanh nghiÖp ViÖt Nam lµ hÕt søc cÊp thiÕt . Chóng ta tin tëng vµo sù l·nh ®¹o cña vµ ®Þnh híng ®óng ®¾n cña §¶ng vµ nhµ níc ngµy mét giµu m¹nh , v÷ng bíc ®i lªn. Tµi liÖu tham kh¶o 1. T b¶n quyÓn 2. 2. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ Quèc gia. 19 3. Gi¸o tr×nh Kinh tÕ chÝnh trÞ §¹i häc Kinh tÕ Quèc d©n. 4. V¨n kiÖn §¹i héi §¶ng VI, VII, VIII. 5. Dù th¶o b¸o c¸o chÝnh trÞ §¹i héi VIII, IX. 6. Bµi gi¶ng. 7. T¹p chÝ Kinh tÕ ph¸t triÓn. 8. T¹p chÝ qu¶n lý Nhµ níc. 9. T¹p chÝ Tµi chÝnh. 10. T¹p chÝ Ng©n hµng. 20