Ph©n II : Néi Dung
I. Mét Sè VÊn §Ò LÝ LuËn VÒ Kinh TÕ T Nh©n .
1.1. TÝnh tÊt yÕu tån t¹i Kinh TÕ T Nh©n :
Môc tiªu x©y dùng cnxh ë níc ta theo chñ nghÜa mac Lenin vµ t tëng
hå chÝ minh . Mét trong nh÷ng nhiÖm vô lµ x¸c l©p quan hÖ s¶n xuÊt phï hîp
víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt , nh»m ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi .
trong ®ã néi dung cèt lâi lµ x¸c lËp c¬ cÊu vÒ së h÷u t liÖu s¶n xuÊt vµ c¬ cÊu
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ mét c¸ch phï hîp víi yªu cÇu cña quy luËt thùc tÕ
kh¸ch qua ña nÒn kinh tÕ trong thêi kú qu¸ ®é cña níc ta . Bíc khëi ®Çu ®æi
míi trong ®ã cã viÖc më ®êng ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n ®· diÔn ra tõ n¨m
1979 , khi ®ã nghÞ quyÕt héi nghÞ lÇn thø IV , BCHT¦ §¶ng kho¸ IV . §ã lµ
bíc ®Çu chÊp nhËn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ hµng ho¸ , dï cßn nhiÒu h¹n chÕ
vÒ quy m« vµ lÜnh vùc ho¹t ®éng , nhng ®· lËp tøc nÈy sinh vøng m¾c vÒ lý
luËn × ®ông ®Õn nguyªn lý c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ x· héi chñ nghÜa . C©u hái
dÆt ra :” Chñ nghÜa x· héi cã ®Æc ®iÓm u viÖt lµ kinh tÕ c«ng h÷u vµ hÕ ho¹ch
ho¸ tËp trung , nay l¹i më ®êng cho kinh tÕ t nh©n vµ thÞ trêng ? cã thÓ lîi tríc m¾t , nhng l©u dµi liÖu cßn chñ nghÜa x· héi ?” . HÇu nh mäi vÊn ®Ò lý
luËn n¶y sinh tõ bíc më ®Çu ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n cho ®Õn nay ®Òu xoay
quanh c©u hái ®ã .
DÉu cßn ý kiÕn b¨n kho¨n , cuéc më ®êng vµ ph¸t triÓn vÉn diÔn ra tríc hÕt do ¸p lùc m¹nh mÏ tõ thùc tÕ , ®«ng ®¶o nh©n d©n vµ ®¶ng viªn , c¸n
bé ®· rÊt n¨ng ®éng t×m tßi s¸ng t¹o nhiÒu nh©n tè míi , kh«ng thô ®éng
chÊp hµnh theo “ c¬ chÕ kh«ng phï hîp thùc tÕ ” , ®ßi hái “c¬Ø trãi ” , “th¸o
gì ” ®Ó s¶n xuÊt bung ra , cu v·n ®êi sèng nh©n d©n ®ang qu¸ khã kh¨n thiÕu
thèn . Khã kh¨n ®ã cã nguyªn nh©n kh¸ch quan , nhng nguyªn nh©n chñ
quan , nhng nguyªn nh©n chñ yÕu vµ trùc tiÕp lµ do mét sè sai lÇm trong c¶i
t¹o, t©p thÓ hãa vµ sik duy tr× c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp, ng¨n cÊm
kinh tÕ t nh©n vµ quan hÖ thÞ tr¬ng. Vµ thêi gian ®ã, nguån vËt t hµng ho¸ vµ
tµi chÝnh trong tay Nhµ níc ®· c¹n iÖt, rong khi nguån kh¶ n¨ng trong d©n
cßn nhiÒu . Thc tÕ ®o ®a tíi ®ßi hái ph¶I “th¸o gì” tng bíc cho kinh tÕ t nh©n
vµ t do trao ®æi hµng ho¸ .Sù th¸o g¬ nhanh chãng ®a l¹i hiÖu qu¶ næi bËt
,cµng giup kh¼ng ®Þnh quyÕt t©m th¸o gì.
Cïng víi ¸p lùc ®æi m¬Ý tõ thùc tÕ cuéc sèng, vÒ mÆt t t¬ng lý luËn, ngay
tõ buæi ®Çu ®· gÆp nhiÒu thuËn lîi do nh÷ng níc x· héi chñ nghÜa lóc ®ang
cã trµo lu trë l¹i nh÷ng t tëng cña Lªnin trong chÝnh s¸ch kinh tÕ míi ,næi
bËt nhÊt lµ sù tÊt yÕu ph¸t triÓn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn . ViÖt
Nam lµ níc võa míi ph¸t triÓn kinh tÕ sau chiÕn tranh ,tù biÕt m×nh cßn thiÕu
vèn lý luËn vµ kinh nghiÖm, nªn ®· rÊt coi träng tæ chøc nghiªn cøu häc tËp
vµ khai th¸c kiÕn thøc vµ kinh nghiÖm quèc tÕ.Tuy nhiªn , ®Æc ®iÓm næi bËt
cña bíc më ®êng ®æi míi trªn thùc tÕ cña nh©n d©n. Trªn ®Êt níc ta , c¸c
n¨m tõ 1979 ®Õn ®¹i héi VI (1986 )§¶ng vµ nhµ níc ®· liªn tôc cæ vò vµ t¹o
phong trµo t×m tßi s¸ng t¹o vµ ph¸t huy nh©n tè míi trªn thùc tÕ . Qua ®ã ,
tong bíc tæng kÕt , ban hµnh chÝnh s¸ch vµ thÓ chÕ míi .
Bíc ®æi míi chÝnh s¸ch kinh tÕ cña ®¹i héi VI ( 1986 ) kÕ ®ã lµ héi nghÞ
lÇn thø 6 (1989 ) BCHT¦ §¶ng kho¸ VI , chÝnh lµ kÕt qu¶ tæng kÕt thùc tÕ ,
tù chñ vËn dông s¸ng t¹o t tëng Lªnin vÒ ph¸t triÓn c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu
thµnh phÇn vµ quan hÖ thÞ trêng ®Ó xóc tiÕn c«ng cuéc x©y dùng chñ nghÜa
x· héi phï hîp víi ViÖt Nam . ChÝnh s¸ch míi cña ®¹i héi VI , do phï hîp
víi thùc tÕ vµ ý nguyÖn cña nh©n d©n , ®· ®I vµo cuéc sèng rÊt nhanh , t¹o c¬
së lý luËn vµ niÒm tin m¹nh mÏ trong toµn ®¶ng , toµn d©n trong sù nghiÖp
®ái míi , trong ®ã p¸t triÓn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ thÞ trêng ®· trë thµnh xu
híng kh«ng thÓ ®¶o ngîc dï gÆp khã kh¨n víng m¾c th¨ng trÇm . KÕ tôc
chÝnh s¸ch cñ §¹i héi VI vÒ ph¸t triÓn kinh tÕ t nh©n vµ kinh tÕ thÞ trêng.
1.2 Vai trß vµ vÞ trÝ cña thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n .
1.2.1VÒ c¬ cÊu nghµnh nghÒ kinh doanh.
§Æc trng bao qu¸t lµ ®Çu t tËp trung vµo c¸c nghµnh th¬ng nghiÖp , dÞch vô ,
c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ®¸nh b¾t vµ nu«i trång thuû h¶i s¶n ,x©y dùng ,vËn t¶I
kho b·I vµ th«ng tin liªn l¹c ,kh¸ch s¹n nhµ hµng ,kinh doanh bÊt ®éng s¶n
vµ dÞch vô t vÊn ,tµi chÝnh tÝn dông…
N¨m 1994, trong tæng sè 7619 doanh nghiÖp ( gåm c¸c lo¹i c«ng ty
tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n ,c«ng ty cæ phÇn , doanh nghiÖp t nh©n vµ hîp t¸c x·)
cã ®Õn 3582 doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng nghiÖp ( chiÕm tû träng
40,01%) 2466 doanh nghiÖp s¶n xuÊt kinh doanh c«ng nghiÖp chÕ biÕn ).Thø
®Õn lµ c¸c nghµnh kinh doanh kh¸c .
T×nh h×nh trªn lµ ®iÒu b×nh thêng trong qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi kinh tÕ
kÕ ho¹ch ho¸ tËp tËp trung cao ®é ( víi nÒn kinh tÕ thiÕu hôt triÒn miªn –
lµm kh«ng ®ñ ¨n…) ,sang nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ,vËn ®éng theo c¬
chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc . Bëi lÏ , c¸c doanh nghiÖp hoÆc c¸c
nhµ kinh doanh chØ ®Çu t khi kh¶ n¨ng sinh lîi hÊp dÉn.
Sè lîng c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp tõng bíc ®· ®îc thèng kª cËp nhËt
nh»m phôc vô c«ng t¾c qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ
nµy . Qua c¸c sè liÖu thèng kª tæng qu¸t cho thÊy ,Ngoµi sù ph¸t triÓn m¹nh
mÏ cña kinh tÕ c¸ thÕ ( víi 1879402 c¬ së kinh tÕ ,thu hót 3241129 lao
®éng ) th× doanh nghiÖp t nh©n gÊp 2,57 lÇn sè lîng c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u
h¹n vµ gÊp 2,95 lÇn sè lîng c«ng ty cæ phÇn .Tuy nhiªn ,sè lao ®éng thu hót
cña c¸c c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n l¹i nhiÒu h¬n doanh nghiÖp t nh©n 1,15
lÇn.
Nh vËy lo¹i h×nh doanh nghiÖp t nh©n vÉn lµ h×nh thøc hÊp dÉn c¸c
nhµ ®Çu t t nh©n trong níc .§iÒu nµy cã thÓ c¾t nghÜa bëi c¸c nguyªn nh©n vª
quyÒn lîi,uy tÝn, tr¸ch nhiÖm,c¸cyÕu tè t©m lý,tËp qu¸n kinh doanh ,nh÷ng
giíi h¹n bëi tr×nh ®é x· héi ho¸ s¶n xuÊt vµ m«I trêng kinh doanh chi phèi.
1.2.2§ãng gãp vµo GDP.
Sù ho¹t ®éng víi qui m« ngµy cµng réng cña doanh nghiÖp t nh©n ®· cã
nhiÒu dãng gãp cho nÒn kinh tÕ x· héi cña nhµ níc ta.
ThÓ hiÖn chÝng trong sù ®ãng gãp GDP:1996:tû träng doanh nghiÖp t nh©n
chiÕm 42,7%GDP cña c¶ níc ;khu vùc t nh©n chiÕm 3,23%GDPcña c¶ níc
trong tæng s¶n phÈm quèc néi 213,833 tû ®ång.Thªm vµo ®ã tèc ®ét¨ng trëng GDP cña khu vùc t nh©n chiÕm 10,60% (C¸c sè liÖu 1997 , 1998 , 1999
®îc thèng kª qua b¶ng sè liÖu sau . Cho thÊy khu vùc t nh©n cã ®ãng gãp
®¸ng kÓ vµo sù gia t¨ng tæng s¶n phÈm quèc néi vµ tèc ®é t¨ng trëng chung
cña nÒn kinh tÕ quèc d©n.
B¶ng 1: T¨ng trëng (theo íc tÝnh) vµ tû träng trong GDP cña tõng thµnh
phÇn kinh tÕ
TT
1
2
3
Thµnh phÇn
1997
T¨ng
trëng
Tû träng
kinh tÕ
N«ng - l©m ng
7,5%
24%
nghiÖp
C«ng nghiÖp vµ
25%
33%
x©y dùng
DÞch vô
15%
43%
1.2.3 . Gi¶i quyÕt viÖc lµm .
1998
1999
T¨ng trëng Tû träng T¨ng trëng Tû träng
15%
24%
9%
24%
16,5%
34%
12,5%
34%
20%
43%
2,5%
42%
Thùc tÕ cho thÊy khu vùc kinh tÕ t nh©n thùc sù næi lªn ë ViÖt Nam lµ
tõ mÊy n¨m trë l¹i ®©y . Song víi ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp vµ kÕt qu¶
®¹t ®îc , khu vùc lµy ®· thu hót lùc lîng lao ®éng ®«ng ®¶o trong nh©n d©n .
Cô thÓ qua b¶ng sè liÖu sau , ta thÊy so víi tæng lùc lîng lao ®éng cña c¶ níc
th× khu vùc thu hót nhiÒu lao ®éng nhÊt ®ång t hêi kh¶ n¨ng t¹o c«ng ¨n viÖc
lµm cho quÇn chóng lµ nhÊt .
Bëi v× thùc chÊt ®¹i bé phËn c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n lµ c¸c n«ng
trang gia ®×nh , doanh nghiÖp gia ®×nh vµ doanh nghiÒp mét së h÷u . theo sè
liÖu thèng kª n¨m 1998 : Riªng c¸c hé knh doanh t nh©n trong c«n nghiÖp vµ
th¬ng m¹i ®· thu hót ®îc trªn 4,5 triÖu ngêi , chiÕm kho¶ng 13% tæng sè lao
®éng cña khu vùc nµy . ë khu vùc n«ng th«n , c¸c hé tiÓu thñ cong nghiÖp vµ
c¸c hé s¶n xuÊt nghÒ phô ®· t¹o ra kho¶ng 4,3 – 4,5 triÖu viÖc lµm cho lao
®éng . Riªng vÒ kinh tÕ hîp t¸c h×nh thøc nµy ®· t¹o ra gÇn 7 triÖu lao ®éng .
Nh vËy m« h×nh doanh nghiÖp t nh©n , ®Æc biÖt t nh©n võa vµ nhá cã ý nghÜa
trong nh÷ng nghµnh nghÒ truyÒn thèng , tiÓu thñ c«ng , ®ång thêi ®©y còng
lµ m« h×nh lµm ¨n cã hiÖu qu¶ nhê vµo chi phÝ thÊp , ®Çu t ban ®Çu nhá .
Trong 125 doanh nghiÖp trong nghµnh c«ng nghiÖp ®iÖn - ®iÖn tö ,
doanh nghiÖp võa vµ nhá chiÕm 75% cha kÓ ®Õn nhiÒu doanh nghiÖp thuéc
mét sè ngµnh bæ trî . Sè lîng doanh nghiÖp võa vµ nhá lµ doanh nghiÖp nhµ
níc ®· gi¶m xuèng cßn 17 doanh nghiÖp , doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n
( vèn trong níc ) cã kho¶ng 45 doanh nghiÖp tham gia vµo l¨p r¸p vµ chÕ t¹o
thiÕt bÞ ®iÖn , c¸c ®å dïng ®iÖn sinh ho¹t ( qu¹t ®iÖn , nåi c¬m ®iÖn …. )
TÝnh ®Õn nay c¶ níc cã kho¶ng 200 doanh nghiÖp may t nh©n . KÓ c¶ t nh©n
võa vµ nhá th× sè lîng c¸c doanh nghiÖp t nh©n trong ngµnh may chiÕm
kho¶ng 5% , tøc lµ gÇn 300 doanh nghiÖp . ChÝnh c¸c doanh nghiÖp thuéc
ngµnh may ®· kh«ng bá trèng thÞ trêng néi ®Þa . Hä lÊy thÞ trêng trong níc
lµm chiÕn lîc ph¸t triÓn doanh nghiÖp cña hä .
Kh«ng chØ víi c¸c doanh nghiÖp t nh©n võa vµ nhá ph¸t triÓn trªn
nhiÒu lÜnh vùc mµ thùc tÕ mÊy n¨m võa qua ®· chøng minh khu vùc t nh©n
®· cã bíc ®Çu trong c¸c ngµnh c«ng nghiÖp vµ mÆc dï cha ®¹t ®îc bíc tiÕn
vît bËc nhng khu vùc t nh©n còng ®· tr¶ lêi cho chÝnh s¸ch ph¸t triÓn c«ng
cuéc c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ cña níc nhµ .TÇm quan träng cña c¸c
doanh nghiÖp t nh©n trong qu¸ tr×nh c«ng nghiÖp ho¸ ®Þnh híng xuÊt khÈu cã
c¬ së kh«ng ph¶I trªn lý thuyÕt hay do hÖ t tëng mµ c¾n vµo trong mét nÒn
kinh tÕ më , nh©n lùc dåi dµo vµ tiÒn c«ng thÊp .Nãi thµnh c«ng nhÊt theo
®óng nghÜa ®en cña nã tøc lµ nÕu ®îc ®èi xö hîp lý , c«ng b»ng . C¸c doanh
nghiÖp t nh©n sÏ ®¹t tû lÖ thu håi vèn cao h¬n c¸c doanh nghiÖp nhµ níc lín
hoÆc c¸c doanh nghiÖp gia ®×nh . V× thÕ c¸c doanh nghiÑp t nh©n cã thÓ xö
dông tèt h¬n c¸c nguån ®Çu t hiÖn ®ang han hiÕm vµ næi lªn nh mét h×nh
thøc doanh nghiÖp chñ yÕu trong c¸c nghµnh s¶n xuÊt ®Þnh híng xuÊt khÊu ,
sö dông nhiÒu lao ®éng . Trong mét nÒn kinh tÕ më , dåi dµo lao ®éng vµ
nh©n c«ng rÎ th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n chiÕm u thÕ v× chóng võa ®ñ nhá
®Ó ho¹t ®éng mét c¸ch linh ho¹t ®ång thêi võa ®ñ lín ®Ó d¹t hiÖu qu¶ cao .
VÎ ®Ñp c¶u chóng kh«ng ph¶i ë quy m« mµ ë kh¶ n¨ng sinh lêi . V× cã kh¶
n¨ng sinh lêi cho nªn c¸c doanh nghiÖp ®ã kh«ng cÇn chÝnh phñ hç trî , hä
chØ cÇn cã ®iÒu kiÖn c«ng b»ng ®Ó thµnh c«ng.
Trong mÊy n¨m qua , khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· kh¼ng ®Þnh m×nh , lµ
mét trong n¨m thµnh phÇn kinh tÕ ®Êt níc , hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh
ngµy cµng cao vµ hÇu hÕt ph¸t triÓn ®ång
§Òu trªn mäi lÜnh vùc cña ho¹t ®éng kinh tÕ.Vµ khu vùc nµy còng ®·
cã sù tù kh¼ng ®Þnh m×nh trªn thÞ trêng trong níc mÆc dï cha cã sù ®ång ®Òu
trªn mäi miÒn ,thµnh phè-®Þa ph¬ng song s¶n phÈm ®a d¹ng mÉu m· phong
phó .
Nhng c¸c doanh nghiÖp t nh©n thêng m¾c ph¶I bÖnh thiÕu vèn ,mµ ®Ó
vay vèn cho ®µu t ph¸t triÓn kinh doanh l¹i rÊt khã kh¨n.Theo thèng kª cña
côc thèng kª cho thÊy hiÖn cã 75% sè doanh nghiÖp cã vèn díi 50 triÖu
®ßng,vµ thùc tÕ chØ cã 1/3 sè doanh nghiÖp nµy ®îc vay vèn ®Ó bæ sung vµo
sè vèn Ýt ái cña m×nh.Nhng vèn vay tõ ng©n hµng tÝn dông còng chØ ®îc díi
20%,cßn l¹i trªn 80% ®· huy ®éng vèn tõ b¹n bÌ ,hä hµng trong qu¸ tr×nh
kinh doanh hä ®· tËn dông h×nh thøc tÝn dông th¬ng m¹i cña c¸c ®èi t¸c kinh
doanh-h×nh thøc mua tr¶ chËm
T¹i c¸c doanh nghiÖp t nh©n ,c¸c c¸n bé qu¶n trÞ doanh nghiÖp ®Òu
trëng thµnh tõ thùc tÕ vµ häc hái kinh nghiÖm tõ b¹n hµng chØ mét lîng nhá
®îc ®µo t¹o qua c¸c trêng líp chÝnh quy vÒ qu¶n trÞ doanh nghiÖp hoÆc qu¶n
lý kinh tÕ.§øng tríc t×nh h×nh thùc tiÔn nh vËy ,lùc lîng c¸n bé qu¶n l ý taÞ
c¸c doanh nghiÖp nµy cã nhu cÇu ín vÒ ®µo t¹o.Cha kÓ lùc lîng lao ®éng cña
c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh kh«ng ®µo t¹o ng¾n h¹n cÊp tèc ra lµm
thî.T×nh tr¹ng nµy g©y kh«ng Ýt khã kh¨n cho doanh nghiÖp t nh©n hiÖn nay
Tr×nh ®é c«ng nghÖ ,chÊt lîng s¶n phÈm vµ thÞ trêng lµ nh÷ng yÕu tè
quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña mét doanh nghiÖp,nh÷ng doanh nghiÖp
t nh©n rÊt khã cã kh¶ n¨ng ®Çu t c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸I ®Çu t
vµo c«ng nghÖ l¹i cµng khã kh¨n.Do vËy mµ chÊt lîng s¶n phÈm thÊp ,tÝnh
c¹nh tranh cña s¶n phÈm kh«ng cao dÉn ®Õn thÞ trêng tiªu thô chØ bã hÑp
trong ®Þa bµn chËt hÑp vµ søc mua thÊp.ChÝnh v× vËy mµ doanh nghiÖp t nh©n
®· kh«ng cã kh¶ n¨ng c¹nh tranh cao víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c nh : c«ng ty
cæ phÇn,c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ nhµ níc…
MÆc dï vËy trong thêi gian qua,mét sè doanh nghiÖp t nh©n vÉn v¬n
lªn vµ cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu ,nhng trong thùc tÕ hä ®· kh«ng thÓ tù
m×nh t×m ®îc kh¸ch hµng .KÕt qu¶ lµ s¶n phÈm cña hä ®îc xuÊt khÈu sang
nhiÒu níc song ®Òu ph¶I qua c¸c c«ng ty th¬ng m¹i níc Ngoµi .Do vËy t×nh
tr¹ng bÞ Ðp gi¸ lµ kh«ng thÓ tr¸nh khái ,®iÒu nµy g©y thiÖt h¹i ®¸ng kÓ cho
lo¹i h×nh doanh nghiÖp nµy.thùc tÕ trong nh÷ng n¨m qua cho thÊy víi matt sè
s¶n phÈm xuÊt khÈu theo h¹n ng¹ch c¸c c«ng ty t nh©n ®· ®îc tham gia ®Êu
thÇu h¹n ng¹ch song c¸c doanh nghiÖp t nh©n víi sè vèn Ýt ái vµ cha nhiÒu
kinh nghiÖm nªn khã cã thÓ th¾ng thÇu,mµ ngay c¶ khi cã kh¸ch hµng nhËp
khÈu c¸c doanh nghiÖp t nh©n vÉn khã kh¨n trong viÖc t×m nguån hç trî cho
xuÊt khÈu.§¸ng chó ý h¬n lµ c¸c doanh nghiÖp t nh©n cha ®ñ nh÷ng kiÕn
thøc vµ th«ng tin cÇn thiÕt vÒ ký hîp ®ång theo th«ng tin quèc tÕ.ViÖt Nam
còng cha cã nhiÒu chuyªn gia trong lÜnh vùc nµy ,®iÒu nµy dÉn ®Õn c¸c
doanh nghiÖp t nh©n ph¶I mÊt chi phÝ cao cho c¸c chuyªn gia hoÆc cho c¸c
nhµ t vÊn níc Ngoµi vµ nh÷ng kho¶n chi phÝ nµy ch¾c ch¾n l¹i céng vµo chi
phÝ xuÊt khÈu.§Êt ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt vµ kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp
t nh©n cãn thiÕu .Hä gÆp khã kh¨n c¶ trong viÖc tiÕp cËn ®îc dÊt cho thuª
theo khung gi¸ nhµ níc ,lÉn kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó thuª ®Êt Ngoµi khu vùc t
nh©n .Tuy nhiªn khu vùc t nh©n ®· ®ãng gãp mét tØ träng ®¸ng kÓ trong xuÊt
khÈu .Sù ph¸t triÎn cña c¸c doanh nghiªp t nh©n ë ViÖt Nam ®· thóc ®Èy sù
ph¸t triÓn cña c¸c nghµnh c«ng nghiÖp truyÒn thèng giµu tiÒm n¨ng ë c¸c ®Þa
ph¬ng nh nghÒ thñ c«ng vµ c¸c s¶n phÈm n«ng nghiÖp ,tØ träng ®ãng gãp
trong t«ng gi¸ trÞ xuÊt khÈu cña c¶ n¬c t¨ng ®ang kÓ .Bªn c¹nh ®ã,víi kh¶
n¨ng linh ho¹t trong kinh doanh mét sè doanh nghiÖp t nh©n d· ®Çu t mua
c«ng nghÖ vµ thiÕt bÞ hiÖn ®¹i dÓ s¶n xuÊt hµng xuÊt khÈu nhê ®ã mµ tØ träng
xuÊt khÈu t¨ng lªn d¸ng kÓ .
C¸c doanh nghiÖp thuéc khu vùc t nh©n cßn ®ãng gãp lín vµo qu¸
tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ .Gièng nh c¸c quèc gia kh¸c ,c¸c doanh
nghiÖp lín ë ViÖt Nam tËp trung ë c¸c thµnh phè lín .Xu híng nµy dÉn ®Õn
t×nh tr¹ng mÊt c©n ®èi vÒ møc ®é ph¸t triÓn kinh tÕ – v¨n hãa – x· héi gi÷a
khu vùc thnhf thÞ vµ n«ng th«n ,còng nh gi÷a c¸c vïng .Do vËy cã thÓ coi
viÖc ph¸t triÓn khu vùc kinh tÕ t nh©n nãi riªng vµ c¸c doanh nghiÖp võa vµ
nhá noi chung nh mét c«ng cô quan träng dÓ t¹o ra sù c©n b»ng gi÷a c¸c
vïng gãp phÇn vµo qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¬ cÊu kinh tÕ gi÷a c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ kh¸c nhaugi÷a c¸c chi nh¸nh còng nh c¸c khu vùc l·nh thæ .
Trë l¹i víi mét thùc tr¹ng næi bËt cña khu vc t nh©n trong nghµnh
c«ng nhiÖp ®Æc biÖt lµ næi lªn tõ qu¸ tr×nh CNH- H§H. HiÖn nay khu vùc
nh©n sö dông kho¶ng 12% sè lao ®«ng trong s¶n xuÊt c«ng nghiÖp .Doanh
nghiÖp mét së h÷u lµ hinh thøc phæ biÕn nhÊt trong s¶n xu©t c«ng nghiÖp
nhng do quy m« nhá nªn chØ chiÕm 3% tæng sè vèn d¨ng ký vµ sã lao
®éng .Sè doanh nghiÖp gia ®×nh vµ h¬p t¸c x· nhiÒu h¬n so víi doanh nghiÖp
mét së h÷u ,vµo kho¶ng 800 000 doanh nghiÖp thuª kho¶ng 2,5 triÖu lao
®éng gãp tíi 20% s¶n lîng c«ng nghiÖp .
Theo b¶ng 2 cho thÊy sù ph¸t triÓn cña c¸c c«ng ty t nh©n trong ngµnh
c«ng nghiÖp ë ViÖt Nam . ®I lªn tõ mét tû träng rÊt nhá gÇn nh b»ng kh«ng
n¨m 1991 , c¸c c«ng ty t nh©n ®· ph¸t triÓn nhanh chãng . Lý do lµ ë chç chØ
®Õn n¨m 1992 c¬ së ph¸p lý cho c¸c c«ng ty t nh©n míi ®îc h×nh thµnh cïng
víi viÖc th«ng qua hiÕn ph¸p míi.
B¶ng 2:
TT
Ch©u lôc
1 ¸
2 ¢U
3 C¸c níc kh¸c
1994( %)
14
14
72
1995 (%) 1996(%)
11
11
16
16
72
72
1997 (%)
11
24
66
1998(%)
15
28
57
Theo b¶ng sè liÖu 3 biÓu thÞ c¬ cÊu s¶n lîng theo ngµnh cña c¸c c«ng
ty t nh©n , doanh nghiÖp gia ®×nh vµ cµc doanh nghiÖp nhµ níc . ChÕ biÕn l¬ng thùc thùc phÈm lµ lo¹i h×nh ho¹t ®éng chñ yÕu cña c¶ ba h×nh thøc
doanh nghiÖp nµy chiÕm kho¶ng 44% tæng s¶n lîng c«ng nghiÖp . Tû träng
lín cña ngµnh chÕ biÕn l¬ng thùc , thùc phÈm ph¶n ¸nh møc ®é thÊp kÐm cña
c«ng nghiÖp ho¸ ë ViÖt Nam . b¶ng 4 cßn chØ ra r»ng c¶ doanh nghiÖp gia
®×nh l·n c¸c c«ng ty t nh©n ®Òu tËp chung chñ yÕu trong mét sè ×t ngµnh
Ngoµi c«ng nghiÖp chÕ biÕn , ngµnh vËt liÖu x©y dùng còng ®ãng vai trß qua
träng ®èi víi c¸c hé gia ®×nh trong khi dÖt may lµ lÜnh vùc ho¹t ®éng chinh
cña c¸c c«ng ty t nh©n ë viÖt nam .
B¶ng 3:
TT Khu
1992(%) 1993(%) 1994(%) 1995(%) 1996(%) 1997(%) 1998(%) 1999(%)
vùc
1 Thµnh
8,3
7,3
6,1
6,4
5,9
6,0
6,9
7,4
thÞ
2 N«ng
26,62
25,5
28,2
th«n
C¸c sè liÖu thèng kª trªn cho dï cã phÇn l¹c hËu vµ kh«ng chÝnh x¸c
®îc vai trß cña khu vùc t nh©n trong t¬ng lai , con sè thêng ®îc ®a ra ®Ó
chøng minh cho tÇm quan träng cña c¸c c«ng ty t nh©n lµ tû träng 60% trong
tæng s¶n phÈm quèc néi (GDP) cña khu vùc nµy .Thùc tÕ ,®¹i héi §¶ng lÇn
VIII ®· xem xÐt vÊn ®Ò Nhµ níc cÇn lµm g× ®Ó gi¶m bít ®I 20% tû träng cña
chÝnh c¸c c«ng ty t nh©n trong GDP .C¸c c«ng ty tư nh©n ,bao gåm c«ng ty
TNHH va c«ng ty cæ phÇn chiÕm mét phÇn rÊt nhá bÐ trong nÒn kinh tÕ víi
tû träng kh«ng qu¸ 1%GDP vµ v× vËy hä kh«ng ph¶I lµ mèi ®e doa ®èi víi
c¸c doanh nghiÖp nhµ níc hay c¸c môc tiªu x· héi cña chÝnh phñ .Ngîc l¹i,
c¸c môc tiªu t¨ng trëng , viÖc lµm vµ c«ng b»ng , thËm chÝ c¶ môc tiªu duy
tr× c¸c doanh nghiÖp nhµ níc phô thuéc vµo thµnh c«ng cña sù nghiÖp c«ng
nghiÖp ho¸ vµ sù v÷ng m¹nh cña c¸c c«ng ty t nh©n.
B¶ng 4 :C¬ cÊu s¶n lîng s¶n xuÊt c«ng nghiÖp theo h×nh thøc së h÷u.
1991
1992
1993
1994
1995
1996
Sè lîng c«ng ty
C«ng ty mét chñ së h÷u
76
3126
8690
14165 18243 21000
C«ng ty TNHH
43
1170
3389
5310
7346
8900
C«ng ty cæ phÇn
3
65
106
134
165
1900
Vèn ( tû ®ång VN )
C«ng ty mét së h÷u
na
930
1351
2090
2500
3000
C«ng ty TNHH
na
1490
2723
3882
4237
7300
C«ng ty cæ phÇn
na
310
850
1071
1244
2500
B¶ng 5 :Thèng kª sù ®ãng gãp cña c¸c doanh nghiÖp trong c¸c ngµnh
C«ng ty t
Doanh
Doanh
TØ träng cña
nh©n%
nghiÖp gia
nghiÖp nhµ
c¸c c«ng ty
®×nh %
níc %
trong tæng SI
%
L¬ng thùc ,thùc phÈm
31,0
44,5
29,9
3,7
DÖt may
27,0
7,9
8,1
12,4
Gç\s¶n phÈm gç
11,4
7,8
0,9
15,5
VËt liÖu XD
4,7
18,3
7,4
2,4
C¸c nghµnh kh¸c
25,3
21,5
53,7
2,2
Tæng sè
100,0
100,0
100,0
4,0
Cuèi cïng th× thùc tÕ cho thÊy thèng kª s¸u th¸ng ®Çu n¨m2000 sè c«ng ty
t nh©n cã t c¸ch ph¸p nh©n lµ chiÕm ®a phÇn vµ nhiÒu h¬n sè c«ng ty DNNN
víi s t¨ng trëng hµng n¨m ngµy cµng lín.
B¶ng 6 :Thèng kª sè c«ng ty t nh©n vµ t¨ng trëng hµng n¨m
( 1996-2000 )
1996
1997
1998
1999
2000
C«ng ty Ngoµi quèc 31.143
33.713
36.753
39.915
46.523
doanh
T¨ng trëng hµng n¨m
8,3%
8,6%
8,6%
16,6%
C«ng ty t nh©n
21.905
23.009
24.998
26.989
30.077
T¨ng trëng hµng n¨m
5%
8,6
7,9%
11,5%
C«ng ty TNHH
9.316
10.420
11.834
12.473
15.701
T¨ng trëng hang n¨m
11%
9,2
9,5%
25,9%
C«ng ty cæ phÇn
216
302
372
453
745
T¨ng trëng hµng n¨m
9,42%
22,8%
21,1%
64,5%
Nh vËy khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· ®îc t¹o lËp vµ sù ph¸t triÓn cña khu vùc
nµy trong nh÷ng n¨m qua ®· tù kh¼ng ®Þnh vÞ trÝ cña nã trong nÒn kinh tÕ
quèc d©n va chøng tá khu vùc kinh tÕ t nh©n ®· ®ang vµ sÏ trë thµnh khu vùc
kinh tÕ träng ®iÓm trong nÒn kinh tÕ ViÖt Nam.
1.3 C¸c bé phËn cña kinh tÕ t nh©n .
* Bé phËn kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ :
Lµ nh÷ng ngêi trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kkinh doanh cña
doanh nghiÖp .®Ó lµm c«ng iÖc ®ã , hä g¾n vøi thùc quyÒn kinh doanh cña
doanh nghiÖp ë hai d¹ng kh¸c nhau.
+ Lµ chñ së h÷u hoÆc ®ång së h÷u tµi s¶n cña doanh nghiÖp kiªm lu«n viÖc
trùc tiÕp ®iÒu hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp .
+ Kh«ng ph¶I lµ chñ së h÷u , nhng ®îc chñ së h÷u gia cho quyÒn sö dông
tµi s¶n vµ trùc tiÕp ®iÒu hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh
nghiÖp .
+ trong kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng X· Héi CHñ NghÜa , mÆc dï ho¹t ®éng
trong hai bèi c¶nh cßn cã khÝa c¹nh kh¸c nhau ®ã , nhng c¸I chung nhÊt ,
b¶n chÊt nhÊt cua kinh tÕ c¸ thÓ , tiÓu chñ vÉn kh«ng kh¸c , ®ã lµ g¾n víi
thùc quyÒn cña chñ thÓ kinh doanh , c¸c c¸ thÓ lµ ngêi ®¹i diÖn vµ gi÷ vai trß
lín nhÊt , toµn diÖn nhÊt , trong viÖc thùc , thùc quyÒn ®ã cña doanh nghiÖp
b¨ng chÝnh tµi n¨ng vµ trÝ tuÖ cña m×nh .
Mét khÝa c¹nh lý thuyÕt cã thÓ cho chóng ta v÷ng tin vµ kÕt luËn ®ã lµ :
a; Sù tho¶ hiÖp ®ång thuËn x· héi ngµy cang ®îc më réng vµ n©ng cao
trong m«I trêng chÝnh trÞ – x· héi c¨n b¶n ®Æt trªn nÒn t¶ng §¶ng l·nh ®¹o .
Nhµ níc qua lý nh©n d©n lµm chñ , ®îc thÎ chÕ ho¸ b»ng ph¸p luËt , ®· to¹
nªn nh÷ng nÐt t¬ng ®ång , mang tinh x· héi h¸o cao trong thùc quyÒn cña
chñ thÓ kinh doanh vµ t¹o nh÷ng nÐt míi trong b¶n chÊt cña c¸ thÓ vµ tiªñ
chñ .
Thùc quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp kh«ng ph¶I ®îc h×nh thµnh chñ
yÕu bëi sù chi phèi cña quyÒn së h÷u , tµi s¶n mµ chñ yÕu b»ng sù t¸c ®éng
cña m«I trêng chÝnh trÞ , x· héi , b»ng quyÒn cña con ngêi , trong sù tho¶
hiªp vµ ®ång thuËn x· héi cao.
Víi su thÕ vµ ®a d¹ng ho¸ së h÷u vµ h×nh thøc tæ chøc s¶n xuÊt kinh
doanh , nhÊt lµ sù më réng khu vùc kinh tÕ hçn hîp , trong ®ã cã sù ®an xen ,
pha lo·ng quyÒn lùc cña ®ång chu së h÷u . VÞ trÝ vµ mèi qua hÖ gi÷ quyÒn së
h÷u vµ quyÒn sö dông c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· cã sù thay ®æi , ho¸n vÞ theo híng n©ng quyÒn kinh doanh cña doanh nghiÖp .
V¨n ho¸ víi t c¸ch lµ môc ®Ých , nguån ®éng lùc vµ lµ hÖ ®iÒu tiÕt cña kinh
doanh ®îc khuyÕn khÝch vµ t¹o ®iÒu kiÖn ph¸t triÓn lµm cho c¸c c¸ thÓ , c¸c
tiÓu chñ cã v¨n ho¸ h¬n trong kinh doanh.
b; Kh«ng ph¶I lµ ®Êt ®ai , tiÒn vèn mµ lµ tri thøc míi lµ yÕu tè ®ãng vai trß
quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh tÕ nãi chung vµ s¶n suÊt kinh doanh nãi
riªng. Theo ®ã con ®êng ph¸t triÓn cña tÇng líp tiÓu chñ , c¸ thÓ míi lµ con
®êng chiÕm lÜnh tri thøc , chø kh«ng ph¶I lµ n¾m lÊy ®Æc quyÒn tõ sù ban cho
cña së h÷u ®Êt ®ai vµ tiÒn vèn.
Trong nÒn kinh tÕ cña x· héi n«ng nghiÖp truyÒn thèng , ®Êt dai lµ yÕu tè
quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn . §Êt qua träng nh vËy , nhng cã h¹n , nªn ai chiÕm
lÜnh ®îc ®Êt th× chi phèi ®îc s¶n xuÊt vµ chi phèi ®îc ngêi kh¸c kh«ng cã ®Êt
. Do ®ã , quyÒn së h÷u ®Êt còng chi phèi gÇn nh tuyÖt ®èi c¸c ho¹t ®éng kinh
doanh cña doanh nghiÖp.
Ngay nay trong xu thÕ ph¸t triÓn m¹nh mÏ , nhanh chãng cña tri thøc vµ
chuyÓn giao chi thøc nªn yÕu tè quyÕt ®Þnh sù thµnh ®¹t cña kinh doanh lµ tri
thøc míi chø kh«ng ph¶I vèn ®Êt vèn tiÒn . Tri thøc míi víi nh÷ng s¸ng
kiÕn , ph¸t minh ngµy cµng nhiÒu vµ ®îc nhanh chãng øng dông vµo ®æi míi
c«ng nghÖ kü thuËt vµ qu¶ lý s¶n xuÊt kinh doanh . Quü ®Êt vµ quü tiÒn vèn
Ýt cã kh¶ n¨ng chia sÎ , nªn míi cã sù ®éc quyÒn vµ léng quyÒn cña nh÷ng ai
chiÕm h÷u ®¬c ®Êt ®ai, tiÒn vèn. Cßn tri thøc cã kh¶ n¨ng ph¸t triÓn v« h¹n ,
cã thÓ chia sÎ cho nhau ®Ó cã nhiÒu ngêi cã tri thøc mµ kh«ng lµm mÊt tri
thøc cña ai hÕt. Sù ph¸t triÓn vµ lan to¶ , më réng ph¹m vi ¶nh hëng cña tri
thøc nh vËy nã sÏ tong buíc to¹ kh¶ n¨ng lo¹i bá sù chØ·e vµ ®èi kh¸ng trong
céng ®oßng ngêi, theo ®ã ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp còng thay
®æi vÒ chÊt . Kh«ng cßn c¸ch nµo kh¸c cho tÇng líp doanh nh©n míi lµ ph¶I
n¾m lÊy tri thøc , cã tri thøc míi quy tô vµ ph¸t triÓn ®îc nguån lùc céng
®ång, míi thµnh ®¹t trong kinh doanh .
c; Ngµy nay víi nhng th¸nh tùu khoa khäc vµ c«ng nghÖ ®· ®a lùc lîng ¶n
xuÊt lªn mét tr×nh ®é ph¸t triÓn míi cïng víi tr×nh x· héi h¸o s¶n xuÊt ngµy
cµng ph¸t triÓn, ®· lµm thay ®æi sù cÊu thµnh c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµ ph©n
phèi so víi tríc. Sù cÊu thµnh míi cho thÊy qua hÖ gi÷ s¶n xuÊt vµ ph©n phèi
vÌ lý thuyÕt cã thÓ diÔn t¶ trong sù t¬ng ®ång gi÷ sù ®ãng gãp vµ hëng thô.
QuyÒn t h÷u tµi s¶n , kh«ng ph¶I lóc nµo còng lung ®o¹n ®îc ph©n phèi vµ ®a
ph©n phèi vµo quan hÑ bãc lét. C¸c c¸ thÓ , tiÓu chñ trong kinh tÕ t nh©n víi
trêng hîp võa lµ chñ së h÷u võa lµ ngêi trùc tiÒp ®iÒu hµnh s¶n xuÊt kinh
doanh kh«ng ph¶I lóc còng lµ ngêi bãc lét .
Tõ nh÷ng ph©n tÝch trªn cho chóng ta ®I ®Õn kÕt luËn lµ, c¸c thÓ , tiÓu chñ
trong khu vùc kinh tÕ t nh©n hoÆc cã yÕu tè së h÷u t , còng nh c¸ thÓ trong
khu vùc kinh tÕ kh¸c ®Òu lµ nh÷ng nhµ qu¶n trÞ kinh doanh b»ng chÝnh lao
®éng , nhÊt lµ lao ®éng trÝ tuÖ cña hä . C¸ thÓ lµ ngêi ®¹i diÖn thùc quyÒn cña
chñ thÓ kinh doanh vµ trùc tiÕp thùc thi , thùc quyÒn ®ã trong khu«n khæ
ph¸p luËt . C¸ thÓ xøng ®¸ng vµ cÇn thiÕt ®îc ®øng trong hµng ngò c¸c bé
phËn vît tréi trong céng ®ång d©n téc , lµ tÇng líp tri thøc vµ nh÷ng nhµ l·nh
®¹o qu¶n lý ®Êt níc .
b; Bé phËn kinh tÕ t b¶n :
Lµ nh÷ng nhµ t b¶n níc Ngoµi cã vèn lín , hä ®Çu t dùa trªn c¬ së së h÷u t
nh©n hoÆc së h÷u hçn hîp . Bé ph©n nµy ®ãng vai trß kh¸ quan träng trong
nÒn kinh tÕ cña níc ta hiÖn nay , vµ chóng cã khuynh híng t¨ng lªn hµng
n¨m . Víi ®iÒu kiÖn nh níc ta hiÖn nay th× bé phËn kinh tÕ t b¶n ®· gãp phÇn
hç trî lín vÒ vèn , hç trî vÒ c«ng nghÖ gióp cho nÒn kinh tÕ níc ta b¾t kÞp vµ
cã thÓ hoµ nhËp vµo nÒn kinh tÕ toµn cÇu , mÆt kh¸c nã cßn gi¶I quyÕt viÖc
lµm cho hµng ngh×n lao ®éng d thõa ë níc ta. ChÝnh v× nã cã vai trß quan
träng nh vËy lªn nhµ níc cÇn t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi vÒ m«I trêng kinh doanh
, cÇn söa ®æi c¸c luËt vÒ ®Çu t cho thÝch hîp lµm sao cho ViÖt Nam lµ ®iÓm
®Õn cña c¸c nhµ ®Çu t .
1.4 NH÷NG H¹N CHÕ CñA THµNH PHÇN KINH TÕ T¦ NH¢N .
1.4.1 Nh÷ng h¹n chÕ ®èi víi nÒn kinh tÕ quèc d©n .
ChÝnh lµ do nÒn t¶ng ph¸p lý vµ c¬ së ph¸p luËt cña nhµ níc ®Æt ra cho
khu vùc kinh tÕ t nh©n mµ t¹o ra cho khu vùc nµy kh¸ nhiÒu khã kh¨n trong
sù ho¹t ®éng vµ ph¸t triÓn, do ®ã khu vùc nµy ®· g©y lªn mét sè h¹n chÕ sù
ph¸t triÓn kinh tÕ ®Êt níc nÕu kh«ng nãi qu¸ ®Õn sù ph¸t triÓn ®Êt níc vÒ mäi
ph¬ng diÖn.
+ C¬ së ph¸p lý qu¸ chÆt chÏ trong viÖc c«ng nhËn t c¸ch ph¸p nh©n , l¹i
thªm vµo ®ã lµ møc thuÕ ®Æt ra víi c¸c doanh nghiÖp lµ cßn cao , cßn nghiªm
ngÆt. Cho lªn hiÖn nay mÆc dï nhiÒu doanh nghiÖp t nh©n víi nguån vèn tù
ph¸t vµ ®· cã hiÖu qña trong ho¹t ®éng kinh doanh nhng vÉn kh«ng ®¨ng ký
vµ còng kh«ng ®ãng thuÕ cho nhµ níc , dÉn ®Õn hËu qu¶ lµ ng©n s¸ch nhµ níc còng kh«ng thu ®îc g× trong hiÖu qu¶ ®¹t ®îc cña c¸c doanh nghiÖp nµy .
§Æc biÖt lµ c¸c doanh nghiÖp t nh©n võa vµ nhá phµt triÓn ë vïng n«ng th«n
hay c¸c doanh nghiÖp hé gia ®×nh th× phÇn lín hä còng muèn tù do kinh
doanh mµ kh«ng chÞu sù r»ng buéc cña ph¸p luËt nhµ níc . ChÝnh v× vËy sè lîng thèng kª sù ®ãng gãp cña khu vùc kinh tÕ t nh©n vµo tû träng GDP cña
nhµ níc ®«i khi cha ®¸nh gi¸ ®îc hÕt tiÒm n¨ng vµ hiÖu qu¶ do s¶n xuÊt kinh
doanh cña khu vùc nµy mang l¹i .
+ Møc thuÕ thu cho s¶n xuÊt kinh doanh cha ph¶I lµ nguyªn nh©n chÝnh lµm
xuÊt hiÖn nh÷ng h¹n chÕ do khu vùc t nh©n t¹o ra . Mµ ngay c¶ møc thuÕ
dµnh cho xuÊt – nhËp khÈu còng kÐm phÇn u ®·i cho c¸c doanh nghiÖp t
nh©n … ChÝnh ®iÒu nµy ®· lµm cho c¸c doanh nghiÖo t nh©n ë ViÖt Nam
mÆc dï vèn cña hä ®ñ kh¶ n¨ng ®Ó më réng ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh
sang thÞ trêng níc Ngoµi hay s¶n phÈm cña hä ®ñ kh¶ n¨ng®Ó ®¸p øn nhu
cÇu tiªu thô cña thÞ trêng níc Ngoµi , nhng hä kh«ng muèn xuÊt khÈu v× thñ
tôc kh¸ rêm , rÝch r¾c – khã kh¨n vµ møc thuÕ xuÊt khÈu qu¸ cao. Còng v×
thÕ mµ hä kh«ng muãn nhËp khÈu c¸c lo¹i phô ting , c¸c linh kiÖn m¸y mãc
hiÖn ®¹i cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt v× møc thuÕ nhËp khÈu vÉn cßn rÊt cao, h¶I
quan khã kh¨n vµ ph¶I qua nhiÒu cöa, nhiÒu ng¹ch..Mµ nÕu chØ më réng ho¹t
®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong níc th«I th× khã cã thÓ n©ng cao møc lîi
nhuËn vµ hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, tõ ®ã møc ®ãng gãp cho ng©n s¸ch Nhµ níc
còng thÊp.
2. H¹n chÕ vÒ mÆt x· héi
C¸c doanh nghiÖp t nh©n víi nguån vèn trong d©n, vèn tù cã, vèn gãp tõ b¹n
kinh doanh lµ chÝnh cho nªn s¶n ph¶m t¹o ra yªu cÇu ph¶I ®¹t chÊt lung cao
mÉu m· phong phó ®Ó thu ®îc lîi nhuËn lµ nhiÒu nhÊt. Hä t×m ®ñ mäi c¸ch
®Ó thu lîi nhuËn vÒ cho m×nh nh: C¹nh tranh b»ng mäi gi¸ trªn c¶ lÜnh vùc
s¶n xuÊt mÉu hµng ho¸ ,thÞ trêng ,kh¸ch hµng vµ thu hót nguån vèn . ChÝnh
v× môc ®Ých nh vËy mµ c¸c doanh nghiÖp khi biÕt c¸ch qu¶n lÝ biÕt c¸ch ®iÒu
hµnh th× sÏ thu ®îc nhiÒu kÕt qu¶ tÝch cùc nhng cßn mét sè kh¸c sÏ lµ tiªu cc
v× hä hong ®u khÐo lÐo ®Ó canh tranh ma ding mäi thñ ®o¹n ,biÖn ph¸p kÓ c¶
c¨ng th¼ng gi÷a c¸c doanh nghiÖp miÔn lµ sao thu ®îc lîi nhuËn cao nhÊt s¶n
phÈm tiªu thô ®îc nhiÒu nhÊt . Nªn ®«I khi chÝnh sù c¹nh tranh tiªu cùc ®ã
®· lµm gi¶m tÝnh ®¹o ®øc , v¨n ho¸ trong kinh doanh. Trong s¶n xuÊ, sö dông
nh©n c«ng mét c¸ch tèi ®a;lùc lîng nh©n c«ng nhng vÉn ph¶I lµm víi lîng
c«ng viÖc nhiÒu vµ thêi gian dµI trong mét ngµy ,cho nªn ®«I khi thiÕu sù
giao lu gi÷a chñ –thî ;thiÕu t×nh c¶m gi÷a chñ víi c«ng…T¹o nªn bÇu
kh«ng khÝ kh«ng tèt cho s¶n xuÊt vµ lùc lîng lao ®éng bÞ øc chÕ vµ c¨ng
th¼ng trong c«ng viÖc , Trong mét sè t×nh huèng , hä thËm chÝ c¶m thÊy bÞ
bãc lét søc lao ®éng . Bëi thùc chÊt c¸c doanh nghiÖp t nh©n dÆc biÖt lµ c¸c
doanh nghiÖp t nh©n cha ®¨ng ký hîp ph¸p th× Ýt cã chÝnh s¸ch hç trî khuyÕn
khÝch cho c«ng nh©n nh :B¶o hiÓm ,thëng c«ng th¨m hái ®éng viªn khi ®au
èm…Mét sè nhµ doanh nghiÖp cßn qu¸ cøng nh¾c trong qu¶n lý ®iÒu hµnh,
nÕu t×nh tr¹ng nµy lµ phæ biÕn vµ quy m« ¸p dông réng r·I th× sÏ g©y nªn sù
m©u thu©n trong c«ng nh©n ,nguån vèn trong d©n gi¶m ma con t¹o ®éng c¬
®Êu tranh trong c«ng nh©n ,quÇn chóng nh©n d©n .V× vËy ,trong c«ng t¸c ®iÒu
hµnh s¶n xuÊt ®ßi hái ph¶I cã sù kÕt hîp khÐo lÐo gi÷a nguyªn t¾c trong s¶n
xuÊt ,mÒn dÎo trong vËn ®éng trong sö dông c«ng nh©n: nh t¨ng cêng c¸c
chÝnh s¸ch vËn ®éng hç trî lao ®éng cho c«ng nh©n sÏ ®em l¹i hiÖu qu¶
trong qu¶n lý vµ sö dông lao ®éng . §©y lµ vÊn ®Ò vïa cã ý nghÜa kinh tÕ nhng ®ång thêi còng lµ tr¸ch nhiÖm x· héi cña c¸c doanh nghiÖp ®èi víi céng
®ång.
HiÖn nay,mÆc dï khu kinh tÕ t nh©n ®¨ ph¸t triÓn réng kh¾p vµ cã híng
ph¸t triÓn víi qu m« lín trªn c¸c vïng l·nh thæ kh¸c nhau, nhng sù ph¸t triÓn
®ã vÉn kh«ng ®ång ®Òu ë c¸c vïng ®Æc biÖt lµ c¸c ®Þa ph¬ng ,n«ng th«n ,lµng
x· …dÉn ®Õn møc ph©n ho¸ giµu nghÌo gi÷a thµnh thÞ –n«ng th«n vÉn cßn
tån t¹i ,mÆc dï chóng ta kh«ngthÓ phñ nhËn r»ng tõ khi kinh tÕ t nh©n ra ®êi
®· gãp phÇn rÊt nhiÒu trong viÖc ®iÒu tiÕt lao ®éng,t¨ng thu nhËp cña ngêi
d©n ë thµnh thÞ vµ n«ng th«n .Song thùc tÕ ,th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n lín
®a sè vÉn tËp trung ë ®« thÞ thµnh phè lín®Ó tiÖn lîi cho s¶n xuÊt ,cho tiªu
thô s¶n phÈm…Trong khi ®ã ,xÐt vÒ nhu cÇu sö dông lao ®éng ,c¸c doanh
nghiÖp ngµy nµy cÇn lùc lîng lao déng kh¸ ®«ng ®á.§©y còng cã thÓ ®îc coi
lµ mét nh©n tè thóc ®Èy xu híng di d©n tõ n«ng th«n ®æ dån vÒ thµnh thÞ
ngµy cµng phæ biÕn .Xu híng di d©n nµy ®· bíc ®Çu t¹o ra mét sè thÞ trêng
lao ®éng kh«ng chinh thøc á c¸c thµnh phè lín ,g©y ra c¸c khã kh¨n ®èi víi
c«ng t¸c qu¶n lÝ Nhµ níc vÒ lao ®éng vµ viÖc lµm .
Nh vËy th× sù ph¸t triÓn ,®ãng gãp to lín ®Õn GDP cho ®Êt níc, t¹o ®µ cho
sù ph¸t triÓn kinh tÕ chøng tá khu vùc kinh tÕ t nh©n ®¹t hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
cao h¬n so víi c¸c khu vùc kinh tÕ Nhµ níc kh¸c vµ còng lµ khu vùc thu hót
lùc lîng lao ®éng nhiÒu nhÊt mÆc dï thùc tÕ phÇn lín lao ®éng hiÖn nay tËp
trung vµo khu vùc kinh tÕ t nh©n .Song khu vùc nµy còng kh«ng tr¸nh khái
nh÷ng tån t¹i h¹n chÕ nÕu kh«ng muèn nãi ®ã lµ ¶nh hëng cña nã ®Õn kinh tÕ
®Êt níc ,®Õn sù ph¸t triÓn cña x· héi ; nhng còng ph¶I thõa nhËn lµ nh÷ng
h¹n chÕ vµ ¶nh hëng ®ã lµ nhá,them chÝ rÊt nhá chóng ta hoµn toµn cã thÓ
kh¾c phôc ®îc.Dï sao th× nh÷ng h¹n chÕ ®ã kh«ng thÓ lµm lu mê dîc vai trß
vµ vÞ trÝ cña khu vùc kinh tÕ t nh©n ®èi víi ®Êt níc ta hiÖn nay.
II . THù TR¹NG CñA KINH TÕ T¦ NH¢N .
1.1
. Thùc tr¹ng .
1.2
Thùc hiÖn ®êng nèi ®æi míi cña ®¶ng vµ nhµ níc , h¬n 10 n¨m
qua , kinh tÕ t nh©n ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn . Kinh tÕ t nh©n t¨ng nhanh
c¶ vÒ sè lîng ®¬n vÞ , vèn kinh doanh vµ lao ®éng , ph¸t triÓn réng kh¾p
trong c¶ níc ë c¸c nghµnh nghÒ mµ ph¸p luËt kh«ng cÊm . §Æc biÖt , sè lîng
doanh nghiÖp t nh©n t¨ng nhanh sau khi thùc hiÖn luËt doanh nghiÖp .
Cïng víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c , sù ph¸t riÓn cña kinh tÕ t nh©n ®·
gãp phÇn gi¶i phãng lîc lîng s¶n xuÊt , thóc ®Èy ph©n c«ng lao ®éng x· héi ,
chuyÓn dÞch c¬ cÊu kinh tÕ theo híng CNH – H§H , thóc ®Èy c¹nh tranh ,
ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa . Khu vùc nµy ®·
®ãng gãp qua träng vµo t¨ng tæng s¶n phÈm trong níc :
Hai n¨m qua 2001- 2002 , sau khi cã luËt doanh nghiÖp ra ®êi , sè doanh
nghiÖp t nh©n ra ®êi 35440 víi sè vèn ®¨ng kÝ ®¹t 40455 tû ®ång , nhiÒu h¬n
sè doanh nghiÖp ®îc thµnh lËp trong 5 n¨m tríc ®ã céng l¹i ®a sè doanh
nghiÖp ®¨ng hÝ hinh doanh ®Ðn cuèi n¨m 2001 lµ 74393 doanh nghiÖp vµ
chiÕm tû träng 24,3% tæng sè vèn ®Çu t x© héi .N¨m 2001 khu vùc doanh
nghiÖp t nh©n nép ng©n s¸ch trªn 11075 tû ®ång ,chiÕm 14,8%tæng thu ng©n
s¸ch
Theo sè liÖu thèng kª n¨m 2000gi¸ trÞ tæng s¶n phÈm cña KTTN chiÕm
42,3%GDP toµn quèc trong ®ã ,hé kinh doanh c¸ thÓ chiÕm 34,8% DNTN
chiÕm 7,46% . KTTN ®· huy ®éng ngµy cµng nhiÒu h¬n c¸c nguån vèn trong
x· héi ®Çu t vµo s¶n xuÊt kinh doanh .N¨m 1999 khu vùc nµy chiÕm
24,05%,n¨m 2000 chiÕm 24,31% tæng vèn ®Çu t x· héi .Theo sè liÖu cña
tæng côc thuÕ ,n¨m 2000 KTTN®ãng gãp 16,1%tæng thu ng©n s¸ch .NÐt næi
bËt cña KTTN thêi gian qua lµ t¹o ®îc nhiÒu chçlµm viÖc míi ,thu hót nhiÒu
lao ®éng trong x· héi , nhÊt lµ sè ®Õn tuæi lao ®éng cha cã viÖc lµm ,gi¶I
quyÕt sè lao ®éng d«I d t c¸c c¬ quan ,DN nhµ níc do tinh gi¶n biªn chÕ
,gi¶I thÓ .Khu vùc nµy gãp phÇn thùc hiÖn chñ tr¬ng x· héi ho¸ y tÕ , v¨n ho¸
gi¸o dôc cña nhµ níc
§¹t ®îc nh÷ng kÕt qu¶ nh trªn lµ do §¶ng vµ Nhµ níc ®· cã nh÷ng chñ tr¬ng chinh s¸ch phï hîp ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ,kh¼ng ®Þnh râ vai trß
quan träng cña KTTN trong nªn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng XHCN
1.3
Nh÷ng kÕt qu¶ chñ yÕu
Kh¬I dËy vµ ph¸t huy tiÒm n¨ng cña mét bé phËn lín d©n c tham gia vµo
c«ng cuéc ph¸t triÓn ®Êt níc ,thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ
Thóc ®Èy chuyÓn dÞch c¬ cÊu thµnh phÇn kinh tÕ vµ ®æi míi c¬ chÕ qu¶n lý
theo híng thÞ trêng ,thóc ®Èy c¹nh tran trong nÒn kinh tÕ
H×nh thµnh vµ ph¸t triÓn c¸c nhµ doanh nghiÖp t nh©n gãp phÇn x©y dùng ®éi
ngò c¸c nhµ doanh nghiÖp ViÖt Nam
Gãp phÇn x©y dùng quan hÖ s¶n xuÊ míi phï hîp ,thóc ®¶y lùc lîng s¶n xuÊt
ph¸t triÓn .
1.4 Nh÷ng tån t¹i yÕu kÐm
Nh÷ng khã kh¨n vµ th¸ch thøc
Nh ®· nãi ë trªn sù ph¸t triÓn cña khu vùckinh tÕ ngoai quèc doanh nãi
chung vµ khu vùc kinh tÕ t nh©n nãi riªng ®· cã nhiÒu t¸c ®éng tÝch cùc tíi
nÒn kinh tÕ quèc d©n nã thùc sù ®ãng gãp mét vai trß quan träng trong sù
ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc .Tuy nhiªn hiÖn nay trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn ,kinh tÕ t nh©n còng ®·vÊp ph¶I nhiÒu khã kh¨n víng m¾c.
1.4.1
ThÞ trêngchËt hÑp,viÖc tiÕp cËn víi th«ng tin vÒ thÞ trêng níc Ngoµi cßn h¹n
chÕ ®ã lµ mét trong nh÷ng khã kh¨n lín ®èi víi sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t
nh©n.
Mét trong nh÷ng vÊn ®Ò quan träng mang tÝnh chÊt s«ng cßn cña kinh tÕ t
nh©n lµ vÊn ®Ò thÞ trêng lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh sù tån t¹i cña mét doanh
nghiÖp.
Tr×nh ®é c«ng nghÖ s¶n xuÊt trong c¸c doanh nghiÖp t nh©n ë níc ta cßn thÊp
vµ l¹c hËu ,kü thuËt c«ng nghÖ cßn nhiÒu bÊt cËp .NÕu so s¸nh víi tiªu chuÈn
c«ng nghÖ cña c¸c níc l¸ng giÒng th× c«ng nghÖ cña Viªt Nam l¹c hËu h¬n tõ
20-25 n¨m.Do lîng vèn cã h¹n nªn kinh tÕ t nh©n khã cã kh¶ n¨ng ®Çu t ®Ó
x©y dùng c«ng nghÖ hiÖn ®¹i ®ång thêi viÖc t¸i ®Çu t vµo n©ng cao c«ng nghÖ
còng v« cïng khã kh¨n.§iÒu ®ã lµm s¶n phÈm kh«ng c¹nh tranh ®îc.Do vËy
mµ nhiÒu s¶n phÈm cña khu vcj kinh tÕ t nhan bÞ hµng nhËp lËu chÌn Ðp ,mét
sè doanh nghiÖp bÞ ph¸ s¶n , mÊt ®I thÞ trêng ngay trªn s©n nhµ.MÆt kh¸c ,
khu vùc kinh tÕ t nh©n vÉn cha cã kh¶ n¨ng tham gia xuÊt khÈu trùc tiÕp , cha
tù t×m kh¸ch hµng ®Ó xuÊt khÈu s¶n phÈm cña m×nh mµ chØ xuÊt khÈu s¶n
phÈm th«ng qua c¸c c«ng t th¬ng m¹i níc Ngoµi:kh¶ n¨ng tiÕp cËn thÞ trêng
cßn kÐm .ViÖc nµy g©y ra nhiÒu tiªu cùc , tèn kÐm cô thÓ lµ r¬I vµo t×nh tr¹ng
bÞ Ðp gi¸.Do khã kh¨n trong viÖc t×m nguån vèn cho xuÊt khÈu nªn s¶n phÈm
c¶ c¸c doanh nghiÖp nµy hÇu nh cha xuÊt khÈu ra thÞ trêng níc Ngoµi.§iÒu
®ã dÉn ®Õn thÞ trêng tiªu thô –chñ yÕu lµ trong níc –bÞ thu hÑp ,rÊt bÊp
bªnh vµ thªm vµo ®ã lµ søc mua cña d©n c h¹n hÑp .Do ph¶I chÞu nh÷ng
th«ng lÖ ,®iÒu kiÖn c¹nh tranh bÊt b×nh ®¼ng nªn søc c¹nh tranh cña c¸c
doanh nghiÖp t nh©n ®· gi¶m ®ang kÓ.
Bªn c¹nh ®ã viÖc h¹n chÕ trong kh¶ n¨ng tiÕp cËn th«ng tin ®· g©y khã kh¨n
cho khu vùc kinh tÕ t nh©n.Do thiÕu nh÷ng th«ng tin quan träng vÒ s¶n phÈm
thÞ trêng ,khoa häc c«ng nghÖ vµ c¸c xu híng ph¸t triÓn cña x· héi nªn sÏ lµ
rÊt khã kh¨n khi c¸c doanh nghiÖp t nh©n lùa chän cho m×nh mét híng ®I
®óng ®¾n , trong khi sai lÇm vµ rñi ro lu«n lµ nh÷ng nguy c¬ thêng trùc
.Muèn cã th«ng tin doanh nghiÖp t nh©n ph¶I th«ng qua c¸c c¬ quan t×nh b¸o
th¬ng m¹i ,t¹i ®©y ,th«ng tin sÏ ®ùoc ®¸nh gi¸ ,ph©n tÝch.Nhng chi phÝ cho
ho¹t ®éng nµy kh¸ cao nªn víi nguån vèn Ýt ái th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n
kh«ng thÓ lµm viÖc qua c¸c c¬ quan nµy .V× vËy mµ lµm sao ®Ó cã nh÷ng
th«ng tin co gi¸ trÞ vÒ thÞ trêng ,lµm sao ®Ó tiÕp cËn ®îc víi thÞ trêng vÉn lµ
vÊn ®Ò nan gi¶I g©y nhiÒu khã kh¨n cho c¸c doanh nghiÖp t nh©n ,®Æc biÖt lµ
c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá.
1.4.2.Nh÷ng h¹n chÕ vÒ vèn vµ chÝnh s¸ch thuÕ
a)Khã kh¨n vÒ vèn
HÇu hÕt c¸c doanh nghiÖp t nh©n ë níc ta hiÖn nay ®Òu ë qui m« võa vµ
nhá.§èi víi c¸c doanh nghiÖp nµy th× vÊn lu«n lµ u tiªn hµng ®Çu .PhÇn lín
c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®Òu thiÕu vèn kinh doanh ,vèn tù cã th× h¹n hÑp.
Trong khi ®ã viÖc huy ®éng vèn kinh doanh ,s¶n xuÊt ®èi víi c¸c doanh
nghiÖp nµy ®ang rÊt khã kh¨n. C¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá cña thµnh phÇn
kinh tÕ t nh©n kh«ng cã c¬ héi tiÕp cËn c¸c nguån vèn vµ c¸c kho¶n vay tõ
ng©n hµng,nÕu cã ®îc vay th× chØ ®îc vay ng¾n h¹n(tõ 3 ®Õn 6 th¸ng).Do ®ã
tiÕp cËn víi c¸c kho¶n tiÕp cËn tÝn dông trung h¹n vµ dµi h¹n nªn c¸c doanh
nghiÖp t nh©n kh«ng thÓ ®Çu t vµo m¸y mãc,trang thiÕt bÞ.Víi c¸c kho¶n vay
cã b¶o l·nh th× c¸c doanh nghiÖp t nh©n kh«ng cã ®ñ tµi s¶n nhÊt lµ so víi
bÊt ®éng s¶n ®Ó ®¶m b¶o t¹i c¸c ng©n hµng.VÒ phÝa c¸c ng©n hµng th× hä cã
rÊt Ýt kinh nghiÖm trong viÖc cho c¸c doanh nghiÖp võa vµ nhá t nh©n vay
vèn.Do vËy cacs doanh nghÖp nµy kh«ng cã kh¶ n¨ng®¶m b¶o vèn ®èi øng
hay tµi s¶n thÕ chÊp,®ång thêi c¸c ng©n hµng c¶m thÊy thiÕu tù tin vµ kh«ng
muèn gÆp rñi ro nªn hä kh«ng s½n sµng cho c¸c doanh nghiÖp nµy vay.H¬n
n÷© l·i suÊt ë c¸c kho¶n cho vayhiÖn nay ®ang ë møc qu¸ cao so víi tØ suÊt
lîi nhuËn cóa c¸c ngµnh s¶n xuÊt,nã kh«ng khuyÕn khÝch ®Çu t ®Ó ph¸t triÓn
s¶n xuÊt kinh doanh,thñ tôc vay vèn cßn rÊt phøc t¹p .§iÒu nµy khiÕn nhiÒu
doanh nghiÖp t nh©n tuy ®ang rÊt cÇn vèn nhng kh«ng d¸m vay tiÒn ng©n
hµng mµ huy ®éng vèn chi phÝ chÝnh thuÕ l·i suÊt cao vµ nhiÒu röi ro.
Thu hót vèn ®Çu t trong níc ®· khã ,viÖc thu hót vèn níc Ngoµi l¹i
cµng khã kh¨n h¬n.Do nh÷ng th«ng tin vÒ thÞ trêng cßn h¹n chÕ c¸c doanh
nghiÖp cha ®ñ kinh nghiÖm vµ kiÕn thøc cÇn thiÕt vÒ kÝ hîp ®ång vµ giao
dÞch quèc tÕ.V× thÕ viÖc héi nhËp cßn khã kh¨n vµ còng kh«ng cã c¬ héi thu
hót vèn ®Çu t níc Ngoµi,bæ sung nguån vèn,më réng quy m« ®Çu t.
b.Bªn c¹nh nh÷ng khã kh¨n vÒ vèn th× h¹n chÕ trong chÝnh s¸ch
thuÕ còng g©y nhiÒu víng m¾c cho sù ph¸t triÓn cña doanh nghiÖp t nh©n.
ChÝnh s¸ch thuÕ tuy ®· cã nhiÒu ®æi míi vµ cã u ®·i h¬n víi c¸c
doanh nghiÖp t nh©n nh:gi¶m 1-2 n¨m cho c¸c doanh nghiÖp míi khëi
sù,miÔn thuÕ lîi tøc cho c¸c c¬ së b¾t ®Çu kinh doanh...
Tuy vËy hÖ thèng vµ chÝnh s¸ch thuÕ ë níc ta vÉn cßn nhiÒu h¹n
chÕ:nÆng c¬ chÕ thu cha cã c¬ chÕ ®éng viªn,nu«i dìng nguån thu.Trong khi
®ã c¸c doanh nghiÖp t nh©n cã thÓ ph¸t triÓn th× cÇn cã t¸i ®Çu t mµ gi¶m
thuÕ lµ c¬ héi t¨ng ®Çu t.MÆc dï hiÖn ®· cã chÝnh s¸ch miÔn gi¶m thuÕ cho
mét sè ®èi tîng nhng thñ tôc xin miÔn gi¶m thuÕ l¹i phøc t¹p.
Bªn c¹nh ®ã,mét trong nh÷ng nhîc ®iÓm cña hÖ thèng thuÕ níc ta
lµ sù trïng lÆp trong viÖc ®¸nh thuÕ:thuÕ doanh thu ,tuÕ lîi tøc ...cµng qua
nhiÒu kh©u thuÕ cµng cao. Lµm cho gi¸ c¶ bÞ ®Èy lªn kh«ng nh÷ng g©y thiÖt
h¹i cho nguêi tiªu dïng mµ cßn g©y khã kh¨n søc Ðp víi ngêi s¶n xuÊt. Do
®ã lµm gi¶ chÊt lîng s¶n phÈm hoÆc lµm s¶n xuÊt bÞ thu hÑp, dÉn tíi gi¶m
søc c¹nh tranh trªn thÞ trêng, t¹o ®iªï kiÖn hµng ngo¹i nhËp ph¸t triÓn.
HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp t nh©n ®ang ph¶i chÞu møc thuÕ doanh thu, thuÕ
lîi tøc tõ 40- 50% ®ã lµ cha kÓ c¸c kho¶n c¸c thuÕ kh¸c. nh vËy , vèn s¶n
xuÊt th× h¹n chÕ mµ møc thuÕ th× cao lµm cho nguån vèn ®· eo hÑp l¹i cµng
eo hÑp h¬n do ®ã h¹n chÕ sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ t nh©n.
c.khu«n khæ ph¸p lý thiÕu vµ cßn cã sù ph©n biÖt ®èi xö gi÷a thµnh phÇn
kinh tÕ t nh©n víi kinh tÕ nhµ níc
ë níc ta khu«n khæ ph¸p luËt cho nen kinh tÕ thÞ trêng v·n cßn cha hoµn
chØnh, thiÕu ®ång bé,khung ph¸p lý cho c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp kh«ng
®ång nhÊt vµ cÇn ®îc c¶i c¸ch.Ngoµi ra ph¸p luËt cha ®Æt c¸c doanh nghiÖp
vµo t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng , tÝnh bÊt æn ®Þnh vµ thêng thay ®æi cña
ph¸p luËt ®· t¸c ®éng xÊu ®Õn m«i trêng ®Çu t , chËm huû bá nh÷ng c¨n b¶n
®· lçi thêi . cã mét sè lu¹t tuy ®· ban hµnh nhng cßn nh÷ng ®iÒu kho¶n cha
hîp lÝ .víi hÖ thèng ph¸p luËt nh vËy ®· c¶n trë nhiÒu ®Õn sù ph¸t triÓn cña
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ nãi chung vµ thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n nãi riªng .
nh viÖc cho phÐp chÝnh phñ can thiÖp vµo qu¸ tr×nh quyÕt ®Þnh cña c¸c c«ng
ty t nh©n nhÊt l×a quyÕt ®inh vÒ ®Çu t hay lµ viÖc luËt cña viÖt
nam chØ qui ®Þnh quyÒn sö dông nhng cho phÐp quyÒn së h÷u vµ h¹n chÕ
nghiªm ngÆt viÖc chuyÓn nhîng ®Êt . hËu qu¶ lµ quyÒn sö dông ®¸t thêng
kh«ng ®îc chuyÓn nhîng c«ng khai , gi¸ ®Êt thiÕu æn ®Þnh , dÉn ®Õn t×nh
tr¹ng ddaauf c¬ vµ sö dông ®Êt kh«ng hiÖu qu¶ . ®iÒu nµy g©y nhiÒu bÊt lîi
cho c¸c c«ng ty t nh©n trong lÜnh vùc s¶n xuÊt .sau ®ã 2/1995 chÝnh 9phñ ban
hµnh nghÞ ®Þnh trong ®ã cã qui ®Þnh râ ®èi víi ®¸t kh«ng sö dông cho môc
®Ých n«ng nghiÖp chØ ®îc dïng gi¸ trÞ tiÒn thuª ®Êt ®· tr¶ vµ gi¸ trÞ tµi s¶n
n»m trªn m¶nh ®Êt ®ã ®Ó lµm tµi s¶n thÕ chÊp . nghÞ ®Þnh nµy ®· g©y ra t¸c
h¹i lín , ®Èy c¸c c«ng ty t nh©n vµo vÞ trÝ bÊt lîi so víi c«ng ty nhµ níc trong
viÖc dµnh quyÒn sö dông ®Êt vµ vay c¸c nguån tÝn dông .
quan ®iÓm cña nhµ níc ta ®èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ khuyÕn khÝch
ph¸t triÓn vµ thùc hiÖn sù b×nh ®¼ng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ . nhng trong
c«ng t¸c qu¶n lý nhµ níc vÒ kinh tÕ ®èi víi khu vùc kinh tÕ t nh©n cßn nÆng
nÒ vÒ thñ tôc hµnhchÝnh , cßn chång chÐo nhiÒu ®Çu mèi . ®iÒu ®ã g©y nªn
t©m lÝ mÆc c¶m vµ lµm n¶n lßng c¸c nhµ ®Çu t .
nh ®· nãi ë trªn th× hÖ thèng ph¸p luËt còng cha ®Æt c¸c doanh nghiÖp vµo
t×nh thÕ c¹nh tranh b×nh ®¼ng. H¬n n÷a thùc tÕ cho thÊy c¸c chÝnh s¸ch kinh
tÕ ë níc ta hiÖn nay cha hoµn toµn ®¶m b¶o b×nh ®¼ng gi÷a doanh nghiÖp nhµ
níc vµ doanh nghiÖp t nh©n . ®Æc biÖt ®îc thÓ hiÖn trong chÝnh s¸ch tÝn dông
®Çu t cña hÑ thèng ng©n hµng . c¸c quy ®Þnh vÒ ®iÒu kiÖn vay vèn cßn qu¸
cøng nh¾c vµ tÝnh chÊt ph©n biÖt ®èi xø nhÊt lµ c¸c vÊn ®Ò vÒ thÕ chÊp , b¸o
l·nh cña c¸c ng©n hµng th¬ng m¹i , nh viÖc c¸c doanh nghiÖp nhµ níc cã thÎ
- Xem thêm -