Tài liệu Huong dan thiết kế bai giảng điện tử

SÔÛ GIAÙO DUÏC VAØ ÑAØO TAÏO TÆNH PHUÙ YEÂN TRÖÔØNG THPT CHUYEÂN LÖÔNG VAÊN CHAÙNH -----  ----- HƯỚNG DẪN THIEÁT KEÁ BAØI GIAÛNG ÑIEÄN TÖÛ TRÊN MICROSOFT POWERPOINT 2003 (TAØI LIEÄU LÖU HAØNH NOÄI BOÄ) Ngöôøi soaïn: Ths. ĐẶNG THỊ HỒNG ĐÀO GV TRÖÔØNG THPT CHUYEÂN LÖÔNG VAÊN CHAÙNH Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû Thaùng 3 / 2008 MỤC LỤC Trang LỜI NÓI ĐẦU................................................................................................................................4 NỘI DUNG......................................................................................................................................6 1. Khái quát chung về CNTT........................................................................................................6 1.1. Khái niệm về CNTT..................................................................................................................6 1.2. Một số khái niệm liên quan.......................................................................................................6 1.2.1. Sách giáo khoa điện tử và Giáo trình điện tử..............................................................6 1.2.2. Giáo án điện tử............................................................................................................7 2. Giới thiệu về Microsoft Powerpoint.........................................................................................7 2.1. Khởi động PowerPoint .............................................................................................................7 2.2. Tạo mới một tệp........................................................................................................................8 2.3. Tạo mẫu hoặc bố cục trình bày cho tệp trình diễn....................................................................9 2.3.1. Tạo bố cục trình bày cho Slide ...................................................................................9 2.3.2. Tạo mẫu thiết kế chung co các Slide ..........................................................................9 2.4. Ghi, lưu một tệp trình diễn......................................................................................................10 2.5. Mở một tệp trình diễn có sẵn trên máy...................................................................................10 2.6. Thoát khỏi môi trường làm việc với PowerPoint ...................................................................11 3. Xây dựng các tập tin GAĐT trên PowerPoint và thiết kế nội dung cho các Slide.............11 3.1. Quản lý các Slide ....................................................................................................................11 3.1.1. Thêm một Slide rỗng mới..........................................................................................11 3.1.2. Di chuyển đến các Slide ...........................................................................................12 3.1.3. Xóa một Slide ...........................................................................................................12 3.1.4. Sao chép, di chuyển 1 Slide ......................................................................................13 3.1.5. Thay đổi thứ tự các Slide ..........................................................................................14 3.1.6. Đưa tiêu đề chân trang, số hiệu Slide, ngày tháng tạo lập.........................................14 3.2. Thiết kế trên Slide ..................................................................................................................15 3.2.1. Tạo màu sắc cho Slide .............................................................................................15 3.2.1.1. Tạo màu sắc cho các thành phần của Slide.........................................................15 3.2.1.2. Tạo màu nền cho Slide ...................................................................................17 3.2.2. Đưa văn bản lên Slide ..............................................................................................20 3.2.3. Đưa hình ảnh lên Slide .............................................................................................21 3.2.4. Chèn âm thanh và phim lên Slide .............................................................................22 3.2.5. Chèn sơ đồ tổ chức lên Slide ....................................................................................26 Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 2 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû 3.2.6. Thiết lập đồ thị lên Slide ..........................................................................................27 3.2.7. Chèn bảng biểu lên Slide ..........................................................................................33 3.2.8. Chèn WordArt lên Slide ..........................................................................................34 3.2.9. Thiết lập các nút tác động lên Slide ..........................................................................35 3.4. Thiết lập các siêu liên kết trên Slide ......................................................................................37 3.5. Thực hiện in ấn........................................................................................................................39 3.5.1. Thay đổi các thông số trang in..................................................................................39 3.5.2. In một hoặc nhiều Slide trên 1 trang.........................................................................40 3.6. Thực hiện trình diễn................................................................................................................42 4. Một số tác dụng và yêu cầu khi sử dụng những tiện ích từ PowerPoint ............................43 4.1. Sử dụng màu sắc, kiểu chữ trên Slide ....................................................................................43 4.1.1 Tác dụng.....................................................................................................................43 4.1.2. Yêu cầu......................................................................................................................44 4.2. Sử dụng hình ảnh lên Slide ....................................................................................................44 4.2.1. Tác dụng ...................................................................................................................44 4.2.2. Yêu cầu......................................................................................................................45 4.3. Sử dụng âm thanh lên Slide ....................................................................................................45 4.3.1. Tác dụng ...................................................................................................................45 4.3.2. Yêu cầu .....................................................................................................................46 4.4. Thiết lập liên kết trên Slide ....................................................................................................46 4.4.1. Tác dụng ...................................................................................................................46 4.4.2. Yêu cầu......................................................................................................................47 Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 3 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû LỜI NÓI ĐẦU Cùng với việc bùng nổ của khoa học CNTT trên mọi mặt hoạt động của đời sống xã hội, ở lĩnh vực Giáo dục và Đào tạo, việc đổi mới phương pháp dạy học theo hướng ứng dụng CNTT với các thiết bị dạy học hiện đại để góp phần nâng cao chất lượng giáo dục, phát huy tính chủ động sáng tạo trong quá trình dạy học là xu hướng mang tính toàn cầu. Ngày nay, CNTT nói chung và tính năng của máy tính nói riêng đã cung cấp rất nhiều thuận lợi cho việc đổi mới nội dung và nhất là đổi mới phương pháp dạy học : CNTT sẽ tạo điều kiện hết sức rộng lớn để mỗi GV có cơ sở tìm tòi biện pháp dạy học mới, góp phần nâng cao chất lượng dạy học ở nhà trường phổ thông và nhằm thực hiện mục tiêu đào tạo con người mới. Ứng dụng và phát triển CNTT trong Giáo dục - Đào tạo đã trở thành một vấn đề cấp bách, việc tin học hóa trong nhà trường đã và đang trở thành một xu thế tất yếu. Chỉ thị 58 CT/TW cũng nêu rõ: “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong công tác Giáo dục và Đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học”. Chỉ thị 29/2001/CT- Bộ GD và ĐT cũng nhấn mạnh “Đẩy mạnh ứng dụng CNTT trong Giáo dục và Đào tạo ở tất cả các cấp học, bậc học, ngành học theo hướng sử dụng CNTT như là một công cụ hỗ trợ đắc lực nhất cho việc đổi mới phương pháp dạy học ở tất cả các môn học”. Như vậy, sự bùng nổ của CNTT nói riêng và Khoa học công nghệ nói chung đang tác động mạnh mẽ vào sự phát triển của tất cả các lĩnh vực trong đời sống xã hội. Trong bối cảnh đó, nếu muốn nền giáo dục phổ thông đáp ứng được những đòi hỏi cấp thiết của công cuộc CNH, HĐH đất nước; muốn việc dạy học theo kịp cuộc sống hiện đại, chúng ta nhất thiết phải đổi mới quá trình dạy học theo hướng tích cực hóa hoạt động của HS, vận dụng CNTT và các thiết bị dạy học hiện đại để hỗ trợ quá trình dạy học góp phần thúc đẩy tư duy sáng tạo, kỹ năng thực hành và hứng thú học tập của học sinh nhằm nâng cao chất lượng đào tạo phù hợp với thực tiễn. Ngày nay, CNTT đã ảnh hưởng sâu sắc tới chất lượng, mục tiêu dạy học và cả việc đổi mới quá trình dạy học, khởi đầu cho một mô hình dạy học mới: dạy học với sự hỗ trợ của các phương tiện kỹ thuật, đặc biệt là kỹ thuật tin học. Nhờ CNTT, khả năng xây dựng và làm giàu kiến thức cho quá trình dạy học vô cùng phong phú, bước đầu làm thay đổi cách thức làm việc của GV và HS. Mỗi bước đột phá trong công nghệ giáo dục sẽ dẫn đến những hoàn cảnh mới làm thay đổi cách dạy, cách học. Phương tiện dạy học, được hiểu là những dụng cụ, máy móc, thiết bị, vật dụng cần thiết cho hoạt động dạy và học, giúp cho quá trình nhận thức, lĩnh hội kiến thức và rèn luyện kỹ năng của HS được tốt hơn. “Phương tiện dạy học không chỉ dừng ở mức minh họa nội dung dạy học mà phải trở thành công cụ nhận thức, là bộ phận hữu cơ của cả phương pháp và nội dung dạy học”. Việc lựa chọn và sử dụng hợp lý phương tiện dạy học, biết sử dụng quá trình dạy học trên cơ sở Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 4 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû logic quá trình nhận thức của HS và chú ý đến các chức năng lý luận dạy học nhằm đáp ứng đổi mới quá trình dạy học và thực hiện mục tiêu dạy học. Phương tiện dạy học hiện đại là những dụng cụ, máy móc, thiết bị, vật dụng cần thiết cho hoạt động dạy và học nhưng có sự tích hợp nhiều chức năng to lớn: tạo, lưu trữ, sắp xếp, sửa đổi, hiển thị, xử lý và truyền thông tin…nhanh nhạy. (máy tính điện tử, máy chiếu đa phương tiện, các loại máy kỹ thuật số…). Máy tính điện tử, một trong những phương tiện dạy học hiện đại có chứa phần mềm ứng dụng Powerpoint hỗ trợ rất nhiều cho quá trình dạy học và góp phần nâng cao chất lượng dạy học. Phương tiện chỉ là công cụ trợ giúp để chuyển tải, thể hiện nội dung, nó không thể quyết định hết toàn bộ chất lượng giảng dạy và thay thế GV. Phương tiện chỉ góp phần tạo ra sự hứng thú, truyền tải nội dung bài học được tốt hơn và cải thiện khả năng nhớ và rèn kỹ năng thực hành...cho HS. Phương tiện tự nó không thể là nội dung. GV là người kết nối các khả năng giao tiếp về mặt nội dung và áp dụng phương tiện để mang lại hiệu quả tối ưu nhất. Thành công của giờ học phụ thuộc hoàn toàn vào chính GV. Chính vì vậy, không phải máy tính điện tử thật kỳ diệu mà chính GV mới là người làm nên những điều kỳ diệu. GV đừng để đánh mất mình sau phương tiện mà chỉ nên coi phương tiện là thành phần trợ giúp cho nội dung dạy học. Ngoài ra, bài giảng muốn thành công hay không phụ thuộc vào nhiều yếu tố: lòng yêu nghề, sự say mê sáng tạo trong nghề nghiệp của GV; quá trình tích lũy kiến thức phong phú của GV; phương pháp sư phạm và sự vận dụng sáng tạo, chọn lọc những phương tiện dạy học tối ưu, biết sử dụng và phát huy những tính năng của nó vào quá trình dạy học. Tập tài liệu này chỉ giới thiệu về Microsoft PowerPoint 2003, một trong những phần mềm ứng dụng của máy tính điện tử. Bởi Microsoft PowerPoint có khả năng hỗ trợ GV thực hiện quá trình giảng dạy hiệu quả. Tài liệu được biên soạn dựa trên một số sách giới thiệu về Microsoft PowerPoint kết hợp với những hiểu biết và kinh nghiệm cá nhân về thiết kế GAĐT, với mục đích giúp mọi người tìm hiểu, tự học về phần này và thực hiện thiết kế GAĐT một cách dễ dàng, nhanh chóng hơn. Chính vì vậy, chúng tôi đã biên soạn khá chi tiết từng bước, từng thao tác làm việc với PowerPoint kết hợp với minh họa hình ảnh cụ thể, nhằm giúp GV có thể tự học và dễ dàng tiếp nhận một cách thuận lợi. Hy vọng đây sẽ là tài liệu bổ ích cho mỗi GV chúng ta. Thời gian biên soạn và kinh nghiệm còn có hạn, vì vậy không tránh khỏi những thiếu sót. Rất mong được sự cộng tác và góp ý của Qúy đồng nghiệp và các bạn. Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 5 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû NỘI DUNG 1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG NGHỆ THÔNG TIN 1.1. Khái niệm về công nghệ thông tin + Công nghệ thông tin “Information Technology” (IT), được sử dụng để chỉ chung tất cả những kỹ thuật/ công nghệ liên quan đến việc thu thập, lưu trữ, xử lý và truyền đạt thông tin, gồm cả dữ kiện, âm thanh và hình ảnh. (Theo tài liệu: Information Technology and New Growth Opportunities. Paris: OECD, 1989, tr.11) + Máy tính điện tử bao gồm: - Phần cứng: gồm bộ xử lý trung tâm (Central Processing Unit – CPU), bộ nhớ trong (Main memory), các thiết bị vào/ ra như chuột, bàn phím, màn hình, môđem, bộ nhớ ngoài… - Phần mềm: Để máy tính giao tiếp được với con người và thực hiện các chương trình, cần phải có phần mềm. Có thể phân chia các phần mềm thành 2 loại cơ bản là phần mềm hệ thống và phần mềm ứng dụng. Có rất nhiều phần mềm ứng dụng cho từng lĩnh vực khác nhau, trong đó có phần mềm trình diễn Powerpoint. Phần mềm Microsoft Powerpoint giúp tạo ra một loạt các công cụ trình diễn có minh họa, nhờ đó có thể thiết kế các mẫu chủ yếu cho bài báo cáo, bài giảng với các trang tiêu đề, văn bản, các biểu bảng, biểu đồ, các hình minh họa, ảnh chụp được quét vào máy tính, các hoạt hình, các phim video và âm thanh. Với khả năng đó, nhiều GV đã tận dụng Powerpoint để thiết kế giáo án điện tử. 1.2. Một số khái niêm liên quan ê Trong những năm gần đây, giáo án điện tử (GAĐT) được sử dụng tương đối phổ biến ở nhiều bộ môn. GAĐT có thể được thiết kế dưới bất kỳ ngôn ngữ lập trình nào tùy theo trình độ về công nghệ thông tin (CNTT) mà người viết có được hoặc dựa vào các phần mềm trình diễn sẵn có như FrontPage, Publisher, PowerPoint …Trong đó thiết kế GAĐT trên Microsoft PowerPoint là đơn giản và dễ sử dụng đối với đa số giáo viên. 1.2.1. Sách giáo khoa - Giáo trình điện tử Là tài liệu giáo khoa, mà trong đó kiến thức được trình bày dưới nhiều kênh thông tin khác nhau như văn bản, đồ họa, hình ảnh động, hình ảnh tĩnh …Đặc điểm quan trọng của sách giáo khoa (SGK) điện tử là kiến thức được khai thác theo nhiều phương án khác nhau: trọng tâm, đơn giản hoặc chi tiết,… thuận tiện cho người học tra cứu và tìm kiếm nhanh thông tin. Ngày nay, SGK điện tử còn cho phép kết nối và cập nhật thêm thông tin mới từ các trang Web mà địa chỉ đã có sẵn trong SGK điện tử. Nếu BGĐT cần GV dạy để giúp HS chủ động học, thì giáo trình điện tử phải có chức năng thay GV khuyến khích và giúp HS có khả năng chủ động học và đặt câu hỏi nhờ trợ giúp. Giáo trình điện tử có thể lưu trữ trên các đĩa CD-ROM hoặc trên một kho tài nguyên học tập trên mạng, HS có thể sử dụng học tập bất cứ khi nào, bất cứ ở đâu. Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 6 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû 1.2.2. Giáo án điện tử (GAĐT) GAĐT chính là bản thiết kế của BGĐT, là bản thiết kế cụ thể toàn bộ kế hoạch hoạt động dạy học (HĐDH) của GV trên giờ lên lớp, toàn bộ HĐDH đó đã được Multimedia hóa một cách chi tiết, có cấu trúc chặt chẽ và logic được quy định bởi cấu trúc của bài học. GAĐT là một sản phẩm của hoạt động thiết kế bài dạy được thể hiện bằng vật chất trước khi bài dạy học được tiến hành Multimedia hóa kiến thức là bước quan trọng nhất cho việc thiết kế GAĐT, là nét đặc trưng cơ bản của GAĐT để phân biệt với các loại giáo án truyền thống, hoặc các loại giáo án có sự hỗ trợ một phần của máy tính điện tử. 2. GIỚI THIỆU VỀ MICROSOFT POWERPOINT Sử dụng PowerPoint để soạn giáo án điện tử (GAĐT) cho phép GV tạo ra một tập các Slide theo cấu trúc logic của bài giảng. Mỗi một Slide thường chứa đựng trên đó một đơn vị kiến thức cần truyền thụ của bài giảng. Các Slide được liên kết với nhau trong một tệp và lần lượt xuất hiện theo một trật tự được quy định bởi người soạn. Việc xây dựng các GAĐT trên máy tính không chỉ cho phép lưu trữ hệ thống các bài giảng của từng môn học theo từng năm mà còn cho phép cập nhật, sửa đổi để nâng cao chất lượng của bài giảng theo thời gian. Trong PowerPoint, số lượng các Slide, thời gian trình diễn mỗi Slide cũng như mối liên kết giữa các Slide là hoàn toàn tùy ý. 2.1. Khởi động PowerPoint Có nhiều cách khởi động PowerPoint. Tùy theo mục đích làm việc, sở thích cá nhân hoặc sự tiện dụng mà có thể chọn một trong các cách sau đây để khởi động: Cách 1: Chọn lệnh Start\ Programs\ Microsoft Office\ Microsoft Office PowerPoint 2003 Cách 2: Nháy đúp chuột lên biểu tượng của phần mềm PowerPoint trên màn hình nền biểu tượng PowerPoint Chọn lệnh Start Hình 1 Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 7 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû Mỗi một trang trong PowerPoint được gọi là một Slide. Nội dụng trình bày sẽ được thiết lập trong các Slide này và sau đó thiết lập các thông số hiệu ứng cho chúng. Heä thoáng baûng choïn (thanh Menu) Thanh coâng cuï ñònh daïng Heä thoáng thanh coâng cuï chuaån Cöûa soå Layout chöùa danh saùch caùc Slide ñaõ taïo Trang Slide chöùa caùc thoâng tin caàn trình dieãn Hoäp ghi chuù cho töøng Slide Hình 2. Khung nhìn soạn thảo Normal 2.2.Tạo mới 1 tệp: Trong khi đang làm việc với PowerPoint, cũng có thể sử dụng một trong các cách sau đây để tạo mới một tệp trình diễn: * Cách 1: Chọn File trên thanh menu -> xuất hiện trình đơn -> chọn New (xem hình 3.a) * Cách 2: Nháy nút New trên thanh công cụ chuẩn (xem hình 3.b) * Cách 3: Nhấn tổ hợp phím Ctrl + N trên bàn phím Chọn New Nhấp chuột vào nút New Hình 3.a Hình 3.b Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh Hoäp ghi chuù cho töøng Slide 8 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû 2.3.Tạo mẫu hoặc bố cục trình bày cho tệp trình diễn 2.3.1. Tạo bố cục trình bày cho Slide * Cách 1: Chọn Format \ Slide Layout (bố cục trình bày) → xuất hiện cửa sổ Slide Layout (xem hình 4.a) * Cách 2: Nhấp phải chuột lên khoảng trống màn hình (ngoài trang trắng Slide) → xuất hiện trình đơn → chọn Slide Layout → xuất hiện cửa sổ Slide Layout (xem hình 4.b) Cửa sổ Apply Slide Layout chọn Slide Layout Vào Format chọn Slide Layout Cửa sổ Apply Slide Layout rỗng Hình 4.a Hình 4.b Sau đó chọn một bố cục thiết kế cho một hoặc nhiều Slide trong cửa sổ Slide Layout + Nếu Slide chứa nội dung văn bản → chọn lớp Text Layouts + Nếu Slide chứa nội dung văn bản và hình ảnh hoặc biểu đồ, phim… → chọn lớp Content Layouts * Chú ý: Thông thường ta nên chọn Slide trống (rỗng - hình 4.b) ở lớp Content Layouts để chủ động hơn khi đưa nội dung vào Slide. 2.3.2. Tạo mẫu thiết kế chung cho các Slide Bước 1: Vào menu Format\ Slide Design (hình 4.c) 1.Vào menu Format 4. Kích chọn mẫu 3.Di chuyển thanh cuộn để tìm mẫu 2.Chọn mục Slide Design Hình 4.c Hình 4.d Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 9 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû Bước 2: Trong hộp thoại Slide Design, ở mục Apply a Design Template → kích chọn 1 kiểu nền chung cho tất cả các Slide (hình 4.d) 2.4. Ghi (lưu) một tệp trình diễn * Cách 1: Chọn menu File\ Save * Cách 2: Bấm tổ hợp Ctrl + S trên bàn phím * Cách 3: Nhấp vào biểu tượng có hình đĩa mềm (Save) trên thanh công cụ, có 2 khả năng xảy ra: + Nếu đây là tệp trình diễn mới, hộp thoại Save As xuất hiện, (cho phép ghi tên tệp trình diễn này bởi tên một tệp mới) => Hãy gõ tên tệp vào mục File name rồi nhấp vào Save để kết thúc việc ghi tên tệp trình diễn (xem hình 5a) 1. Chọn ổ đĩa và thư mục cần lưu tệp 2. Gõ tên tệp cần lưu vào đây 3. Chọn lưu Nhấp vào đây để ghi tên tệp mới cần lưu Hình 5.a Hình 5.b + Nếu tài liệu đã được lưu vào một tệp rồi, khi ra lệnh ghi dữ liệu thì tất cả sự thay đổi trên tài liệu sẽ được lưu tiếp tục vào tệp đó * Chú ý: - Nếu tài liệu đã được lưu vào một tệp rồi, sau khi thay đổi dữ liệu trên tệp đó ta muốn lưu lại bằng tên một tệp khác thì vào File \ Save As (hình 5.b) -> xuất hiện hộp thoại và tiền hành các bước lưu như ở hình 5.a - Nên thực hiện thao tác lưu tài liệu thường xuyên trong quá trình làm việc với tệp đó để tránh trường hợp mất dữ liệu khi gặp sự cố mất điện, hay những trục trặc của máy tính. 2.5. Mở một tệp trình diễn có sẵn trong máy Bước 1:Hãy chọn một trong các cách sau để mở tệp * Cách 1: Chọn menu File\ Open * Cách 2: Bấm tổ hợp Ctrl + O trên bàn phím * Cách 3: Nhấp vào biểu tượng có hình (Open) trên thanh công cụ Bước 2: Xuất hiện hộp thoại Open (hình 6) - Thao tác 1: Chọn ổ đĩa và thư mục chứa tệp cần mở Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 10 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû - Thao tác 2: Nhấp chuột chọn tên tệp cần mở - Thao tác 3: Nhấp chuột chọn Open để mở tệp 2.Nhấp chọn tên tệp cần mở 1.Chỉ định ổ đĩa và thư mục chứa tệp cần mở Slide đầu của tệp hiện ra ở đây 3.Nhấp vào đây để mở tệp đã chọn Hình.6 2.6. Thoát khỏi môi trường làm việc với PowerPoint + Hãy chọn một trong các cách sau để đóng tệp hoặc thoát khỏi môi trường làm việc với PowerPoint * Cách 1: Chọn menu File\ Exit * Cách 2: Bấm tổ hợp Alt + F4 trên bàn phím * Cách 3: Kích vào nút Close trên góc phải cửa sổ PowerPoint + Trong trường hợp tệp trình diễn chưa được lưu lại các thông tin đã thay đổi, sẽ xuất hiện hộp thông báo: “Bạn muốn lưu lại những thay đổi trên tệp này không?” Chọn Yes: Nếu đồng ý lưu lại Chọn No: Nếu không đồng ý lưu lại Chọn Cancel: Nếu hủy bỏ thao tác kết thúc, thoát khỏi môi trường làm việc 3. XÂY DỰNG CÁC TẬP TIN GIÁO ÁN ĐIỆN TỬ TRÊN POWERPONT VÀ THIẾT KẾ NỘI DUNG CHO CÁC SLIDE Mỗi bài giảng điện tử có thể được xây dựng trên một hoặc một số tập tin PowerPoint . Một tập tin PowerPoint có thể chứa 1 hoặc một số Slide nhất định. 3.1. QUẢN LÝ CÁC SLIDE 3.1.1. Thêm một Slide rỗng mới (New Slide ) Để thêm một Slide lên tệp trình diễn đang mở, cần làm như sau: Bước 1: * Cách 1: Chọn menu Insert\ New Slide * Cách 2: Bấm tổ hợp Ctrl + M trên bàn phím * Cách 3: Nhấp vào New Slide ở thanh công cụ định dạng trên cửa sổ PowerPoint Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 11 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû  Hộp thoại Slide Layout xuất hiện, cho phép chọn mẫu bố cục Slide mới này Bước 2: Hãy chọn một mẫu Slide cho một Slide mới vừa chèn lên tệp trình diễn *Chú ý: Vị trí của Slide vừa tạo được sẽ đứng sau Slide hiện hành, do đó để chèn thêm một Slide mới giữa các Slide đã có, nên nhấp chuột chọn Slide đứng trước vị trí muốn chèn thì Slide mới sẽ có ở vị trí ngay sau Slide đó 3.1.2 . Di chuyển đến các Slide Để di chuyển đến các Slide, có thể thực hiện theo các cách sau: * Cách 1: Nhấp chuột lên Slide cần định vị đến ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) - xem hình 7 * Cách 2: Dùng chuột di chuyển thanh cuộn dọc ở bên phải cửa sổ Layout trên màn hình * Cách 3: Nhấn phím PgUp để di chuyển về Slide trước đó, nhấn PgDn để di chuyển lui về Slide sau đó, hoặc nhấn phím Home (di chuyển đến Slide đầu); phím End (di chuyển về Slide cuối) 3.1.3. Xóa một Slide Để xóa một Slide ra khỏi tệp trình diễn, cần thực hiện như sau: * Cách 1: Bước 1: Nhấp chuột phải lên Slide cần xóa ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) -> xuất hiện hộp thoại Bước 2: Chọn lệnh Cut (trên cùng) hoặc lệnh Delete Slide trong hộp thoại để xóa Slide này * Cách 2: Bước 1: Nhấp chuột lên Slide cần xóa ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) Bước 2: Chọn lệnh Cut tiếp theo trên thanh công cụ để xóa Slide này, nhưng không thực hiện lệnh Paste * Cách 3: Bước 1: Nhấp chuột lên Slide cần xóa ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) Bước 2: Chọn menu Edit\Delete Slide, hoặc bấm tổ hợp Ctrl +X trên bàn phím; hoặc bấm phím Delete * Chú ý: Có thể xóa một hoặc nhiều Slide, tùy ý chọn. Nhưng nếu chọn nhiều Slide thì phải giữ phím Ctrl khi nhấp chuột Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 12 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû thanh cuộn dọc Nhấp vào đây để chọn Slide cần đến Nhấp vào đây để đến khung nhìn Normal Nhấp vào đây để chuyển sang khung nhìn Slide Sorter Hình 7 3.1.4. Sao chép, di chuyển một Slide Để sao chép hay di chuyển một Slide trong tệp trình diễn hoặc đến tệp khác, cần thực hiện như sau: * Cách 1: Bước 1: Nhấp chuột phải lên Slide cần sao chép ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) -> xuất hiện hộp thoại Bước 2: Chọn lệnh Copy trong hộp thoại để sao chép Slide này Bước 3: Di chuyển chuột đến vị trí cần sao chép Bước 4: Dùng lệnh Paste để tiến hành sao chép * Cách 2: Bước 1: Nhấp chuột lên Slide cần sao chép ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) Bước 2: Nhấp vào biểu tượng Copy trên thanh công cụ để sao chép Slide này Bước 3 , bước 4: tương tự như bước 3 và bước 4 của cách 1 * Cách 3: Bước 1: Nhấp chuột lên Slide cần sao chép ở danh sách các Slide trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal (bên trái màn hình) Bước 2: Chọn menu Edit\ Copy hoặc bấm tổ hợp Ctrl +C trên bàn phím Bước 3 , bước 4 : tương tự như bước 3 và bước 4 của cách 1 Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 13 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû * Chú ý: Có thể sao chép một hoặc nhiều Slide, tùy ý chọn. Nhưng nếu chọn nhiều Slide thì phải giữ phím Ctrl khi nhấp chuột (tương tự như thao tác xóa Slide). Hoặc muốn di chuyển 1 Slide, các bước tiến hành được thực hiện tương tự, nhưng ở bước 2 thay lệnh Copy bằng lệnh Cut. 3.1.5. Thay đổi thứ tự các Slide Để thay đổi thứ tự vị trí các Slide, có thể tiến hành như sau: Cách 1: Dùng cửa sổ Layout Bước 1: Chọn Slide muốn thay đổi thứ tự trong cửa sổ Layout của khung nhìn Normal Bước 2: Nhấn và giữ phím chuột trái, kéo rê đến vị trí mong muốn Cách 2: Dùng khung nhìn Slide Sorter (hình 9) Bước 1: Chọn Slide muốn thay đổi thứ tự trong khung nhìn Slide Sorter Bước 2: Nhấn và giữ phím chuột trái, kéo rê đến vị trí mong muốn * Chú ý: Trong khung nhìn Slide Sorter, cũng có thể xóa các Slide bằng cách chọn Slide rồi làm giống như các bước 2 (ở mục 3.1.3. Xóa một Slide) 3.1.6. Đưa vào tiêu đề chân trang (Footer), số hiệu Slide , ngày tháng tạo lập Bước 1: Chọn menu View\ Header and Footer (hình 8.a) Bước 2: Chọn thẻ Slide trong hộp thoại Header and Footer, có thể thiết đặt một số các thông tin như sau: + Chọn Date and time (thông tin ngày, giờ): Nếu chọn Date and time, thông tin ngày giờ có thể được đưa lên tiêu đề cuối Slide. Khi đó:  Nếu chọn Update automatically: thông tin ngày giờ sẽ được tự động cập nhật lên tiêu đề đúng theo ngày giờ trên máy tính.  Nếu chọn Fixed: nghĩa là phải nhập vào một giá trị ngày giờ cố định. Gíá trị này sẽ không được tự động được thay đổi theo ngày tháng. + Nếu chọn Slide number: máy sẽ tự động đánh số thứ tự Slide lên tiêu đề cuối + Nếu chọn Footer: đánh tiêu để chân trang cho Slide Bước 3: Chọn Apply to All để hoàn tất việc thiết đặt vừa rồi cho tất cả các Slide. Nếu chọn Apply, các thiết đặt vừa rồi chỉ áp dụng cho Slide hiện hành (Slide đang chọn) Chú ý: Nếu chọn thẻ Noter and Handouts, cho phép thiết đặt một số các thông tin lên tiêu đề đầu và tiêu đề cuối trang in (thông tin này chỉ hiển thị khi in ra máy in): - Thông tin ngày, giờ (Date and time) : sử dụng tương tự như ở trang Slide - Mục Header : nơi có thể nhập dòng văn bản cho tiêu đề đầu trang - Nếu chọn Page number: cho phép chèn số thứ tự trang lên tiêu đề cuối trang in - Footer: nơi có thể nhập vào nội dung tiêu đề cuối trang in - Nháy Apply to All để hoàn tất việc thiết đặt vừa rồi cho tất cả các trang in của tệp trình diễn. Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 14 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû 5. Chọn Apply to All 1. Chọn mẫu ngày và thời gian có sẵn 3. Chọn Slide number để có số trang Hình 8. a Vào View, chọn Header and Footer 2. Vào đây chọn kiểu ngày và thời gian 4. Chọn Footer và đánh tiêu đề vào đây Hình 8.b Chọn Slide, nhấn và giữ phím chuột trái rồi kéo rê đến vị trí mong muốn Hình 9. Khung nhìn Slide Sorter (hiển thị hình ảnh thu nhỏ của toàn bộ các Slide) 3.2. THIẾT KẾ TRÊN SLIDE 3.2.1. Tạo màu sắc cho Slide (Color schemes) 3.2.1.1. Tạo màu sắc cho các thành phần của Slide Tính năng này giúp thay đổi bộ màu hiển thị trên các Slide của tệp trình diễn. Có rất nhiều bộ màu có thể chọn, mặt khác cũng có thể thay đổi màu sắc chi tiết đối với từng loại thông tin trên Slide một cách đồng bộ trên toàn bộ Slide hoặc chỉ cục bộ với Slide đang chọn. Để làm việc này, hãy thực hiện các bước sau: Bước 1: Mở Slide cần thiết đặt trên cửa sổ thiết kế, kích hoạt lệnh: Format\ Slide Design -> hộp thoại Slide Design xuất hiện: - Thao tác 1: Chọn Design Templates (xuất hiện bảng như hình 10.a) là các mẫu nền có sẵn - Thao tác 2: Trên mục Apply a color scheme: có trình bày các mẫu chuẩn để người dùng chọn dạng màu cho Slide. Muốn áp dụng mẫu vừa chọn cho một hay tất cả các Slide trên tệp trình diễn, nhấp chuột phải vào mẫu -> xuất hiện bảng rồi chọn một trong 2 mục: + Apply to All Slide : Cho tất cả các Slide Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 15 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû + Apply to Selected Slide : Cho Slide hiện hành Bước 2: Hiệu chỉnh màu lại (nếu thấy cần thiết) - Thao tác 1: Chọn Color Schemes …(hình 10.b) - Thao tác 2: Chọn mục Edit Color Schemes…(hình 10.b) -> xuất hiện hộp thoại: -Thao tác 3: Chọn thẻ Standard (hình 11.a) hiển thị trang với danh sách mẫu các gam màu (Color Schemes) có thể chọn cho các Slide bằng cách nháy chột lên gam màu muốn chọn - Thao tác 4: Chọn thẻ Custom (hình 11.b) hiển thị trang cho phép thiết đặt lại màu sắc trên từng đối tượng của mỗi gam màu. Cách sử dụng thẻ này như sau: (nên quan sát hộp này để nhìn trước kết quả đã thiết đặt) Nhấp vào đây để chọn màu Chọn dạng hình nền và màu cho Slide. Chọn hộp thoại để hiệu chỉnh lại màu Hình 10.a Hình 10.b + Dùng chuột nhấp vào mục cần thay đổi màu từ danh sách Scheme Color (hình 11.b đang chọn mục Shadow-màu bóng) + Nhấp vào nút Change Color…-> hộp thoại chọn màu xuất hiện: (hình 11.c) Vào đây để thay đổi màu Xem kết quả bảng màu vừa chọn Hình 11.a Hình 11.b Hình 11.c Có thể chọn màu ưa thích cho mục đang thiết đặt (màu bóng) trên bảng màu bằng cách nháy chuột lên màu cần chọn. Tiếp theo nháy OK để chấp nhận màu vừa chọn. + Mỗi lần chọn xong màu, có thể xem kết quả ở hộp kết quả bên phải, góc dưới hộp thoại. Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 16 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû - Thao tác 5: Nhấp nút Apply để thiết đặt gam màu vừa chọn cho Slide đang kích hoạt 3.2.1.2. Tạo màu nền cho Slide : * Tạo màu nền từ Design Template Design Template là các mẫu đã được thiết kế sẵn. Các mẫu thiết kế sẵn đó có thể dùng cho tất cả các Slide trong một tệp hoặc mỗi Slide có thể chọn một mẫu nền khác nhau. Để chọn mẫu Template, thực hiện như sau: Bước 1: Chọn lệnh Format\ Slide Design… -> hộp thoại Slide Design xuất hiện bên phải màn hình Bước 2: Chọn Design Templates; hoặc chọn Slide Show\ Animation Schemes\ Design Templates Bước 3: Ở mục Apply a color scheme, chọn mẫu nền thích hợp cho Slide. Chú ý: Mẫu Template có thể chọn cho Slide Master (Apply to Master); cho tất cả các Slide trong tệp (Apply to All Slide) hoặc cho một Slide nào đó (Apply to Selected Slide) * Tạo màu nền từ Background hoặc các định dạng cho nền Màu nền Background do người sử dụng thiết lập. Có thể tạo màu hoặc các định dạng hoa văn cho nền từ Background đối với Slide, một Text Box, một WordArt…Có thể tạo màu hoặc các định dạng hoa văn từ Background, bằng các cách sau: Cách 1: Bước 1: Chọn lệnh Format\ Background -> hộp thoại Background xuất hiện,(hình 12.a) trong hộp thoại này có 2 lựa chọn More Colors và Fill Effects (hình 12.b) Bước 2: Nếu chọn More Colors, có 2 hộp thoại Standard (hình 13.a) và hộp thoại Custom (hình 13.b) cho phép chọn màu theo sở thích để làm nền Chọn hoàn tất việc thay đổi màu cho 1Slide Chọn hoàn tất việc thay đổi màu cho tất cả các Slide Kích vào đây để chọn màu nền Kích vào đây để thay đổi hoa văn nền 1.Vào đây để chọn màu Hình 12.a Hình 12.b Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 17 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû Hình 13.a Hình 13.b Bước 3:Nếu chọn Fill Effects -> xuất hiện hộp thoại sau: (hình 14. a và b) 1.Kích vào thẻ này để chọn kiểu màu cho nền 2. Chọn nền 2 màu 3. Chọn kiểu màu 4. Kích OK để hoàn tất 1. Kích vào 1 trong 2 thẻ này để chọn kiểu hoa văn cho nền Kích vào thẻ này để đưa 1 bức ảnh vào làm nền 4 .Kích OK để hoàn tất 2. Vào đây để chọn màu 3. Xem kết quả hoa văn vừa chọn 3.Xem kết quả màu vừa chọn 2.Kích vào khung hoa văn cần chọn Hình 14.a Hình 14.b - Thao tác 1: Chọn thanh Gradient (hình 14.a); nếu chọn thanh Texture (hình 14.b) - Thao tác 2: + Nếu chọn nền một màu (One color), vào bảng màu Color để chọn màu. (hình 14.a) + Nếu chọn nền 2 màu (Two color), vào bảng màu Color 1 chọn màu, chọn xong nhấn OK, rồi vào bảng màu Color 2 chọn màu, chọn xong nhấn OK. (2 màu vừa chọn phải hài hòa về màu sắc) - Thao tác 3: Chọn một trong các mục ở Shading styles để chọn kiểu màu nền, có 4 kiểu nền cho từng mục chọn. Nếu chọn màu kiểu nền nào thì nhấp chuột vào kiểu màu nền đó rồi xem thử kết quả ở Sample - Thao tác 4: Nhần OK để hoàn tất việc chọn màu nền. Cách 2: Bước 1: Nhấp chuột phải vào nền cần thay đổi màu (nền Slide,Text Box, WordArt, AutoShape, …), xuất hiện hộp thoại: Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 18 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû Kích vào biểu tượng này để chọn màu cho nền Kích vào mục này để chọn màu cho nền Hình 15.a Hình 15.b Kích vào biểu tượng này để chọn màu cho nền Hình 15.c Bước 2: Chọn Background (hình 15.a) hoặc chọn biểu tượng (hình 15.b và hình 15.c) Bước 3: - Nếu chọn Background, thì thực hiện các bước tiếp theo như ở cách 1 - Nếu chọn biểu tượng 1.Kích vào thẻ này để chọn màu xuất hiện hộp thoại: (hình 16.a) 2. Vào đây để chọn màu trong bảng màu 3.Kích vào đây để chọn màu nền 4.Chọn OK để hoàn tất 3. Kích vào đây để chọn hoa văn cho nền Hình 16.a Hình 16.b -Thao tác 1: chọn thẻ Color and Lines (màu và đường viền) -Thao tác 2: chọn màu trong bảng màu, xuất hiện bảng màu và chọn 1 trong 2 mục More Colors và Fill Effects ở dưới bảng màu. Các thao tác tiếp theo, thực hiện như bước 2 và bước 3 ở cách 1. -Thao tác 3: Chọn OK để hoàn tất. * Tạo màu nền từ Slide Master Các Slide trong một bài giảng điện tử thông thường phải được thiết kế với nền bài giảng thống nhất. Thiết kế đó được tiến hành tốt nhất từ Slide Master. Nền bài giảng đó có thể thiết kế mới hoặc lấy nền có sẵn trong Designs Template rồi tiến hành sửa chữa theo mong muốn. Thực hiện Slide Master như sau: Bước 1: Vào View\ Master\ Slide Master ( hình 17.a) Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 19 Höôùng daãn Thieát keá giaùo aùn ñieän töû 2. Chọn Slide Master 1. Vào menu View chọn Master Hình 17.a Bước 2: Thực hiện các mục cần thiết cho Slide Master: lập các Textbox cho tên bài dạy, các mục bài dạy, tạo màu nền, màu chữ… Bước 3: Chọn Close Master View (hình 17) để đóng Slide Master 2. Chọn Close Master View để đóng Slide Master 3.2.2. Đưa văn bản lên Slide Thông thường văn bản được đưa vào các Layout thông qua Slide Layout có sẵn trpng PowerPoint. Tuy nhiên, cách trình bày như vậy không phù hợp khi thiết kế BGĐT. Cách thuận lợi là sử dụng thanh công cụ vẽ Drawing (cuối màn hình), nếu không có thì vào View\Toolbars\ Drawing để xuất hiện thanh công cụ đồ họa. Cách 1. Chọn biểu tượng ô chữ nhật trên thanh công cụ vẽ Drawing Bước 1: Nhấp và rê chuột để vẽ ô chữ nhật (to, nhỏ) ở màn hình Bước 2: Nhấp chuột phải vào ô chữ nhật, chọn mục Add Text để nhập ký tự Cách 2. Chọn biểu tượng Text Box trên thanh công cụ vẽ Drawing hoặc vào Insert\ Text Box Bước 1: : Nhấp và rê chuột để vẽ ô Text Box ở màn hình Bước 2: Nhập ký tự vào ô Text Box vừa tạo Chú ý: Phải chọn Font chữ phù hợp với bảng mã khi nhập các ký tự văn bản. Có thể hiệu chỉnh định dạng ký tự bằng cách vào Format\Font…Trong hộp thoại Font, có các mục chọn sau: Font (chọn các loại Font chữ), Font Size (dạng chữ), Size (cỡ chữ), Color (màu chữ), Underline (gạch dưới), Shadow (tạo bóng mờ), Emboss (chữ nổi), SuperScript (Chữ ở chỉ số trên), SubScript (chữ ở chỉ số dưới). Những định dạng chữ này cũng có thể dùng phím nóng hoặc dùng biểu tượng trên thanh công cụ định dạng. Ngöôøi soaïn: Ths. Ñaëng Thò Hoàng Ñaøo – GV Tröôøng THPT Chuyeân Löông Vaên Chaùnh 20