Tài liệu HỘI THẢO ĐỔI MỚI GIẢNG DẠY KHOA CƠ KHÍ

TRƯ NG I H C NHA TRANG KHOA CƠ KHÍ K Y U H I TH O I M I GI NG D Y KHOA CƠ KHÍ Khánh Hòa, tháng 11 năm 2012 M CL C Trang I M I GI NG D Y VÀ ÁNH GIÁ H C PH N GÁ 1 Nguy n Văn Tư ng V N D NG NGHIÊN C U KHOA H C VÀO QUÁ TRÌNH H C VÀ M I PHƯƠNG PHÁP ÁNH GIÁ K T QU H C PH N I 4 NH NG KHÓ KHĂN C A 7 I M I PHƯƠNG PHÁP GI NG D Y TRONG TH C T P, TH C HÀNH CHUYÊN NGÀNH CƠ I N T 11 Lê Văn Kh n NÂNG CAO CH T LƯ NG GI NG D Y T SINH VIÊN Nguy n H u Nghĩa Nguy n Văn nh I M I PHƯƠNG PHÁP HƯ NG D N TH C T P NH N TH C V I SINH VIÊN NGÀNH K THU T NHI T 13 Nguy n Văn Tráng ÁP D NG PHƯƠNG PHÁP “TH O LU N D A TRÊN CH GI NG D Y H C PH N THI T K D NG C C T ” VÀO 15 Ngô Quang Tr ng M T S K NĂNG H C T P VIÊN B C IH C I V I TÂN SINH 18 Tr n Th Thanh Vân NÂNG CAO KH NĂNG T Nguy n Văn Phúc H C C A SINH VIÊN 21 I M I GI NG D Y VÀ ÁNH GIÁ H C PH N GÁ Nguy n Văn Tư ng B môn Ch t o máy u 1. M gá là m t trong nh ng h c ph n quan tr ng c a chuyên ngành Ch t o máy. M c tiêu c a h c ph n là cung c p cho ngư i h c các ki n th c cơ b n v gá thi t k gá chuyên dùng trong gia công cơ khí. Vi c gi ng d y h c ph n này có th áp d ng nhi u phương pháp khác nhau nh m t m c tiêu nói trên. Bài vi t này trình bày phương pháp d y và ánh giá ã ư c áp d ng cho l p 51CT, h c kỳ 1 năm h c 2012-2013. 2. Thông tin liên quan n h c ph n, phương pháp gi ng d y và ánh giá 2.1 Thông tin liên quan n h c ph n - S tín ch : 02 - Giáo trình và tài li u tham kh o: theo giáo trình c a tài li u tham kh o b ng ti ng Vi t. - Các ki n th c chuyên môn có liên quan lư ng, Công ngh ch t o máy 1, CAD1. i h c Bách khoa Hà N i và nhi u n h c ph n: V k thu t, Dung sai – o 2.2 Phương pháp gi ng d y Các phương pháp gi ng d y ư c s d ng cho h c ph n bao g m: - Di n gi ng, di n gi ng tích c c - Seminar - D y h c d a trên án. (1) Di n gi ng tích c c ây là phương pháp gi ng d y ch y u ư c s d ng cho h c ph n. (2) Seminar M i sinh viên ư c giao m t hình v c các thông tin quan tr ng liên quan gá có trong giáo trình. Sinh viên nghiên c u t t n gá như: - S b c t do c a chi ti t ã ư c kh ng ch . - Các cơ c u - Ưu như c i m chính c a nh v : lo i và s lư ng, k t c u. gá. M i sinh viên s trình bày ng n g n trong 5 phút và tr l i 1-2 câu h i (do l p ho c gi ng viên t ra). (3) D y h c d a trên án M i sinh viên nh n m t án thi t k gá. án này ư c th c hi n trên cơ s án Công ngh ch t o máy do các sinh viên các khoá trư c th c hi n. Xu t phát t phương án ã ư c ch n trong án Công ngh ch t o máy và gi s phương án này úng, sinh 1 viên s thi t k gá cho m t nguyên công trong phương án này. Các thông tin v d ng c c t, máy, các thông s công ngh cũng ư c l y t án Công ngh ch t o máy. u ra c a án là: - 01 b n v l p (A3). - 01 mô hình l p ráp 3D ư c v b ng ph n m m Pro/ENGINEER. - 01 thuy t minh (không quá 10 trang A4). Vi c áp d ng các phương pháp gi ng d y ng v i các n i dung h c ph n ư c th hi n thông qua vi c phân chia các “ch ” như trong b ng 1. B ng 1. Các ch Ch 1 2 3 và phương pháp gi ng d y [1] PP gi ng d y N i dung T ng quan v gá Gá t chi ti t trên gá - Thi t k gá chuyên dùng - Giao án Cơ c u nh v c a gá K p ch t và cơ c u k p ch t Hư ng d n th c hi n án 1 4 5 6 7 8 Ghi chú Di n gi ng Di n gi ng tích c c Di n gi ng Di n gi ng tích c c Di n gi ng tích c c D y h c d a trên án Di n gi ng tích c c Di n gi ng 9 Cơ c u k p ch t c a gá Cơ c u k p ch t cơ khí – th y l c – khí nén Hư ng d n th c hi n án 2 10 11 12 Các cơ c u khác c a gá M ts gá i n hình 1 Hư ng d n th c hi n án 3 Di n gi ng tích c c Seminar D y h c d a trên án 13 14 15 M ts gá i n hình 2 M ts gá i n hình 3 Ôn t p, ki m tra Seminar Seminar Di n gi ng Hư ng d n th c hi n toàn b n i dung D y h c d a trên án Ki m tra ti n áp th c m c và gi i Ki m tra ti n áp th c m c và gi i Có ki m tra nhanh 2.3 Phương pháp ánh giá ánh giá k t qu h c t p c a sinh viên thông qua hai hình th c sau: - Ki m tra trên l p: 01 bài ki m tra 1 ti t, 01 bài ki m tra nhanh, k t qu seminar. - Thi v n áp. Hình th c thi v n áp ư c t ch c như thi v n áp án h c ph n. Sinh viên ph i tr l i các câu h i liên quan n án ã làm và nh ng câu h i mang tính n i k t t án n m t s n i dung lý thuy t h c ph n ã ư c h c. 3. K t qu và bàn lu n Có th nêu ra sau ây m t s nh n xét sơ b c a ngư i d y thông qua các bi u hi n h c t p c a sinh viên như sau: 2 - M c tích c c và ch truy n th ng. - Tăng cư ng giao ti p gi a ngư i d y và ngư i h c, ngư i h c và ngư i h c dư i nhi u hình th c khác nhau như i tho i trên l p, th o lu n nhóm, h i- áp th c m c,… - Lo i b h n nh ng trư ng h p h c chi u l , h c t và h c v t. K t qu thi k t thúc h c ph n ng h c t p cao vư t b c so v i phương pháp gi ng d y gá c a l p 51CT như sau: - S sinh viên ăng ký h c: 64 (100%) - S sinh viên d thi: 49 (77%) - S sinh viên t i m 5 tr lên: 24 (49% so v i s d thi) Trong s 15 sinh viên không tham gia thi thì có 5 sinh viên thư ng xuyên b h c ho c ăng ký nhưng không theo h c. Theo báo cáo c a m t s sinh viên l p 51CT thì s sinh viên b thi là do không th hoàn thành án ho c không th làm ư c. Như v y có th kh ng nh r ng phương pháp thi v n áp s d ng sinh viên không th c hi n ư c án do b t kỳ lý do nào. án ã lo i b h n s hoàn thành án, ngoài vi c s d ng các ki n th c c a h c ph n gá, sinh viên ph i s d ng các ki n th c các h c ph n Công ngh ch t o máy 1, V k thu t cơ khí, CAD1 hoàn thành vi c tính toán và xây d ng các b n v . Như v y, sinh viên ã t bi t k t n i các ki n th c liên quan t nhi u nhi u h c ph n khác nhau hoàn thành công vi c thi t k . M t s như c i m khi áp d ng các phương pháp gi ng d y nói trên là: - T n nhi u th i gian cho vi c t ch c seminar. Trong quá trình t ch c th o lu n, nhi u sinh viên chưa th t s quan tâm n các b n v gá khác ngoài b n v c a mình. - Gây áp l c cho sinh viên khi làm ph n gá ch có 8 tu n. án trong th i gian ng n do th i gian h c c a h c 4. K t lu n Tuy còn m t s như c i m nhưng vi c áp d ng các phương pháp gi ng d y như di n gi ng tích c c, seminar và d y h c d a trên án cho h c ph n gá ã cho th y nh ng bi u hi u tích c c trong quá trình h c t p c a sinh viên. Vi c t ch c thi v n áp theo cách b o v án giúp gi m áp l c cho sinh viên và lo i h n nh ng sinh viên lư i h c. Có th áp d ng các phương pháp gi ng d y và ánh giá này cho các h c ph n chuyên ngành khác nhau thu c ngành cơ khí. Tài li u tham kh o 1. http://www.ntu.edu.vn/khoacokhi/vi-vn/ b môn/ch t omáy/ mb och tlư ng àot o.aspx (truy c p ngày 10/11/2012) 3 V N D NG NGHIÊN C U KHOA H C VÀO QUÁ TRÌNH H C VÀ M I PHƯƠNG PHÁP ÁNH GIÁ K T QU H C PH N I TS. Lê Văn Kh n BM K thu t nhi t l nh 1. M u Nâng cao ch t lư ng ào t o nói chung, ch t lư ng gi ng d y t ng h c ph n nói riêng là ho t ng thư ng xuyên c a giáo d c i h c. S nghi p công nghi p hóa, hi n i hóa t nư c, s thách th c trư c nguy cơ t t h u trên con ư ng ua tranh trí tu òi h i ph i i m i giáo d c i h c. Trong ó c t lõi là i m i phương pháp d y và h c. c bi t i v i ào t o tín ch , khi mà th i lư ng ã ư c rút ng n, nhưng yêu c u ch t lư ng l i cao hơn, kh i lư ng ki n th c truy n t i nhi u hơn nh m m b o ch t lư ng theo chu n u ra ã cam k t. i m i phương pháp gi ng d y xu t phát t c i m và tính ch t riêng c a t ng h c ph n mà có phương pháp phù h p. Theo phương châm “nghiên c u khoa h c là h t nhân c a phương pháp gi ng d y b c i h c” thì nghiên c u khoa h c là yêu c u c a gi ng d y b c i h c và ch di n ra trong trư ng i h c. T nh ng yêu c u c p thi t ó, chúng tôi ã l a ch n i m i phương pháp gi ng d y và ánh giá k t qu h c t p c a h c ph n K thu t l nh cơ s chuyên ngành nhi t l nh năm th ba. H c ph n K thu t l nh cơ s , v n i m i phương pháp gi ng d y có th tri n khai v i nhi u n i dung và phương pháp th c hi n. Tuy nhiên trong ph m vi th i gian c a m t h c kỳ thì ch ti n hành trên m t n i dung v n d ng nghiên c u khoa h c trong quá trình h c c a sinh viên và i m i phương pháp ánh giá k t qu h c ph n. Nh có i m i phương pháp d y b ng v n d ng nghiên c u khoa h c trong quá trình h c và ánh giá k t qu h c t p theo s ho t ng ch ng c a ngư i mà ki n th c ngư i h c v ng ch c hơn, k t qu cao và chính xác. Ngư i h c bư c u làm quen m t lo i hình nghiên c u khoa h c m c th p c a sinh viên là “bài t p niên lu n”. Gi ng d y chú tr ng nêu v n , giúp ngư i h c hi u sâu v n hơn nhi u so v i di n gi i. Sau khi h c nh ng ch c t lõi c a h c ph n, th y hư ng cho ngư i h c t nghiên c u nh ng v n t ra dư i d ng bài t p niên lu n, m t lo i hình nghiên c u khoa h c c a sinh viên, ây là lo i hình áp d ng cho nh ng sinh viên có k t qu ánh giá t khá tr lên, do v y s lư ng không nhi u, nhưng hi u qu r t cao. 2. M c tiêu c a gi i pháp - M c tiêu lâu dài là nâng cao ch t lư ng ào t o cho ngư i h c chuyên ngành nhi t l nh, m b o chu n u ra v i ki n th c và k năng ngh nghi p m c t t nh t. - Bư c u làm quen công vi c nghiên c u khoa h c v i nh ng v n - Trang b cho ngư i h c phương pháp h c su t c th . i. - Ngư i h c bi t cách s d ng tài li u, thông tin ph c v h c t p và nghiên c u. - T ng bư c gi m áp l c thi c mà v n ánh giá chính xác, công b ng k t qu c a ngư i h c. - Ngư i h c ch ng l a ch n k ho ch h c ph n. 4 -Truy n t i ư c kh i lư ng ki n th c l n nh t có th , mang l i không khí m i cho phương pháp d y và h c. - T o h ng thú cho ngư i h c nh ch ng nêu và gi i quy t v n trên l p. 3. Phương pháp th c hi n. a. Phương pháp quan sát - Quan sát s chú ý, s t p trung c a ngư i h c, ưa ra nh n xét sơ b là ngư i h c ham thích v nh ng ch nào ã và ang gi ng. - Quan sát ngư i h c nêu v n cho th y và ưa ra nh n xét v t n su t và ch t lư ng câu h i c a ngư i h c. Phân lo i sơ b các nhóm sinh viên theo m c nêu và tr l i các v n trên l p. - Th y nêu v n r i quan sát m c - ưa ra các ch c n gi quy t tr l i úng c a ngư i h c cho th y ngư i h c l a ch n th c hi n - Thu th p nh ng tài li u s ng ng v các bi u hi n c a ngư i h c, các ho t i tư ng. T ó rút ra nh ng k t lu n, nh ng nh n xét xác áng v ngư i h c. ng c a b. Phương pháp phân tích và t ng k t kinh nghi m - Phân tích t ng m t c a s ki n cho th y h c theo tinh th n nghiên c u s cho kh i lư ng ki n th c nhi u và hi u sâu v n hơn. - u tiên là s ch ch h c di n ra thu n l i hơn. ng c a th y, sau ó truy n sang ngư i h c như v y quá trình t - Nh ng thông s kinh nghi m ư c v n d ng vào bài t p, ngư i h c rút ng n ư c kho ng cách gi a lý thuy t và th c t . c. Phương pháp x lý thông tin Do th i gian h n ch nên ch x lý thông tin nh tính nh n d ng b n ch t và m i liên bi u di n quy lu t quan h gi a các h gi a các thông s khi nghiên c u. Khái quát thành sơ bi n s . 4. N i dung và i tư ng th c hi n a. N i dung th c hi n: - Tính ki m tra công su t máy t s li u ho t ng th c t ánh giá hi u su t làm vi c c a máy so v i catologue h th ng máy l nh Mycom m t và hai c p do nhà ch t o cung c p. các chu trình máy l nh nén hơi m t c p và hai c p cho m t - Sau khi nghiên c u ch s d ng bài t p có m c sâu, g n v i các s li u ho t ng c a th c t . Ngư i th c hi n ph i bi t v n d ng ki n th c ã h c vào g i quy t v n c th . So sánh k t qu tính toán v i thông s nhà ch t o cung c p có nh n xét v hi u qu khai thác máy c a công ty. - S lư ng các v n ng d ng… ư c thay i theo các model máy, các lo i môi ch t l nh, ph m vi - K t qu các n i dung th c hi n căn b n phù h p th c t v ch s năng su t l nh th c c a máy. b. i tư ng và th c hi n: 5 i n năng tiêu th , Trong quá trình h c t p, m t s sinh viên có h ng thú v i m t n i dung c a h c ph n K thu t l nh cơ s và có k t qu ki m tra h c trình cao, nh ng sinh viên này ư c th y cho phép i sâu tìm hi u m t khía c nh c a h c ph n dư i hình th c bài t p NCKH v i s hư ng d n c a th y. Vi c ch m niên lu n do th y th c hi n, k t qu c a niên lu n ư c tính 50% tương ương k t qu thi k t thúc h c ph n, k t q a này thay th cho t t c các bài ki m tra, chu n b bài, chuyên c n... K t qu th c hi n i v i l p 52NL v i s s 19 sinh viên thì có 04 sinh viên th c hi n bài t p niên lu n k t qu t i m gi i chi m 21,05%. Quan sát cho th y nh ng sinh viên lên l p y , tích c c ho t ng trong gi h c, nêu nhi u câu h i và cũng tr l i ư c nhi u câu h i c a th y nêu trư c l p thì hoàn thành u hoàn thành bài t p niên lu n t i m gi i thì i m thi k t thúc h c ph n cũng gi i (4/19 chi m 21,05%). i u này xác nh n vi c ánh giá k t qu h c t p c a ngư i h c trong quá trình h c r t có ý nghĩa và kh ng nh t l i m thi k t thúc h c ph n 50% là hoàn toàn phù h p. Tương t nhóm có m c th p hơn cũng t k t qu khá, nhưng cũng có nhóm th chưa tích c c tham các ho t ng thì không t yêu c u c a h c ph n ng, K t qu r t kh quan, m t s sinh viên có kh năng ti p thu t t r t h ng thú, tích c c ho t ng trên l p, ưa ra nhi u câu h i th hi n nh n th c và hi u v n c a ngư i h c. T t c nh ng câu h i ư c g i m sinh viên t tr l i và ư c th y hoàn thi n. H n ch c a phương pháp là khó áp d ng cho m t l p quá ông sinh viên, không th bao quát h t ư c, nhưng s s dư i 50 thì t m quan sát t t hơn. 5. K t lu n và khuy n ngh K t lu n - Sau khi th c hi n giao bài t p NCKH cho sinh viên, bư c u cho th y lo i hình h c và ánh giá k t qu có chính xác cao, khuy n khích ngư i h c tích c c. - Sinh viên r t h ng thú, nhi u v n n i dung ư c th o lu n trong quá trình h c. - Hi u sâu hơn, v ng ch c hơn nh các câu h i c a ngư i h c ưa ra. Khuy n ngh - Ti p t c th c hi n cho nh ng h c ph n có i u ki n. - Có th l y k t qu bài t p niên lu n thay th i m chưa mong mu n. 6 i m thi k t thúc h c ph n ho c cho thi n u NÂNG CAO CH T LƯ NG GI NG D Y T C A SINH VIÊN NH NG KHÓ KHĂN Nguy n H u Nghĩa BM K thu t Nhi t l nh I. TV N Hi n nay, trư c s phát tri n không ng ng v kinh t xã h i cũng như khoa h c k thu t, yêu c u t ra cho các trư ng i h c là ph i nâng cao ch t lư ng gi ng d y. Yêu c u gi ng viên nâng cao hi u qu truy n t, th i lư ng gi ng d y ít hơn nhưng n i dung truy n t thì không ư c gi m i. Còn v phía sinh viên ph i ch ng và ph i t h c nhi u hơn. Chính vì v y, ngư i d y c n ph i có cách truy n t linh ho t theo t ng n i dung bài gi ng, còn ngư i h c ph i ti p thu m t cách nhanh nh t và t t nh t. Tuy nhiên làm ư c i u này thì không ơn gi n. bài báo cáo này, tác gi c p nv n là khi gi ng d y ki n th c c n quan tâm n i tư ng truy n t s góp ph n nâng cao ch t lư ng gi ng d y. II. NH NG KHÓ KHĂN THƯ NG G P C A SINH VIÊN Khi bư c chân vào trư ng i h c, bên c nh vi c h c, sinh viên còn b chi ph i b i r t nhi u v n khác. ây, tác gi xin li t kê nh ng khó khăn ngư i sinh viên thư ng ph i i m t [1] như sau: 1. Trí nh kém 2. Thích trì hoãn công vi c 3. Lư i bi ng 4. Nghi n trò chơi i n t , xem tivi, internet 5. G p khó khăn trong vi c hi u bài gi ng 6. D dàng b xao lãng 7. Kh năng t p trung ng n h n 8. Mơ màng trong l p h c 9. S thi c 10. Hay ph m l i do b t c n 11. Ch u áp l c t gia ình 12. Có quá nhi u th 13. Không có h c và quá ít th i gian ng l c h c 14. D dàng b cu c 15. Th y cô d y không lôi cu n 16. Không có h ng thú i v i môn h c. Nh ng khó khăn này ã ư c tác gi ti n hành kh o sát l p gi ng d y và có r t nhi u sinh viên ng tình. Cách kh o sát: sinh viên th y mình g p khó khăn nào s ánh d u “x” và ch m 1 i m, k t qu kh o sát cho th y g n 100% SV u có t ng i m 16/16 và các SV u c m th y r t vui vì mình không ph i là thành ph n cá bi t. 7 Chính vì th , theo tác gi n u ngư i Th y giúp sinh viên vư t qua ư c nh ng khó khăn này thì hi u qu c a vi c truy n t là r t cao. III. CÁCH D Y C A NGƯ I TH Y T nh ng khó khăn trên, n u ngư i d y bi t ư c i tư ng mình c n truy n t ang g p khó khăn nào thì s có cách d y h p lý và mang l i hi u qu cao, góp ph n nâng cao ch t lư ng ào t o. Sau ây tác gi xin ưa ra m t vài cách truy n t mà tác gi ã th c hi n trong th i gian qua như sau: STT Sinh viên Ngư i Th y 1 Trí nh kém Gi ng d y theo hư ng tr c quan, c n ưa nhi u hình nh minh h a, c bi t sinh viên k thu t r t thích quan sát hình nh, video clip, vì d dàng nh n d ng thi t b hơn. ánh giá theo hư ng m . 2 Thích trì hoãn công vi c Thư ng xuyên nh c nh th i h n hoàn thành, x lý nghiêm vài trư ng h p trì hoãn lúc u như không cho i m ph n này, không có cơ h i làm l i vì qu th i gian h t,... 3 Lư i bi ng Giao nhi m v và thư ng xuyên ki m tra k t qu th c hi n. Ch ng h n như yêu c u sinh viên c tài li u trư c, làm bài t p, n u làm vi c nhóm c n ki m tra ánh giá công vi c t ng ngư i. 4 Nghi n trò chơi internet 5 G p khó khăn trong vi c hi u bài gi ng V i th i lư ng phân b cho các môn h c hi n nay, ph n l n không gi i thích m t cách chi ti t các v n , mà ch g i m , gi i thi u sinh viên t tìm hi u, t h c. Do ó s có sinh viên chưa hi u h t bài gi ng t i l p, trong trư ng h p này r t c n s t n t y c a ngư i Th y, ví du như gi i áp ngoài gi h c, trao i qua email,... 6 D dàng b xao lãng Thay i cách truy n t. N u ang d y theo cách nêu v n các b n th o lu n, c m th y các b n m t m i, không th t p trung, lúc này Th y chuy n sang cách g i m và d n i n t , xem tivi, Gi i thi u các forum, a ch , chương trình ph c v cho chuyên ngành. Ví d chuyên ngành nhi t l nh có forum c a c ng ng k sư cơ i n l nh Vi t Nam http://www.hvacr.vn, cung c p các t khóa chuyên ngành SV tìm các video clip v lò hơi trên trang máy l nh, www.youtube.com, trang web c a các công ty l nh và i u hòa không khí như: Trane, Daikin,... 8 d tv n 7 Kh năng t p trung ng n h n M t s sinh viên g p khó khăn khi ti p thu bài, ch t p trung ư c kho ng vài phút là không th cho d li u vào ư c n a m c dù r t c g ng. Do ó Th y hư ng d n cách tư duy, s p x p và k t n i các n i dung theo d ng cây thư m c,... 8 Mơ màng trong l p h c Do bên c nh vi c h c, sinh viên còn b tác ng b i nhi u y u t khác như gia ình, quan h b n bè, tình c m,...nên có ôi khi g p tình tr ng này. Khi ó ngư i Th y quan tâm, ng viên nh c nh sinh viên chú tâm hơn vào bu i h c. 9 S thi c Tâm lý c a ngư i h c h u như ai cũng ng i thi c , khi quá n ng tâm lý thì k t qu thư ng không cao, hay m c nh ng l i r t bình thư ng. Nên ngư i Th y ánh giá i m ki m tra theo nhi u tiêu chí như tinh th n thái tham gia bài, hoàn thành bài h c t p, m c t p. Chu n b bài th t t t trư c khi i thi thì không ph i lo ng i gì. 10 Hay ph m l i do b t c n ng viên sinh viên ai cũng có lúc ph m l i, nhưng ng th i nh c nh sinh viên không ph m l i l n sau 11 Ch u áp l c t gia ình Gia ình thư ng t nhi u kỳ v ng vào con, c bi t khi ang là sinh viên, ây là ng l c cho s ph n u c a sinh viên nhưng ôi khi SV c m th y có tr ng trách l n, t o tâm lý n ng n , nh hư ng n vi c h c. Nên Th y s là ngư i chia s , l y ví d t b n thân trư c ây Th y cũng gi ng như em, nhưng cu i cùng Th y cũng vư t qua và có k t qu h c t p khá t t. 12 Có quá nhi u th gian 13 Không có 14 D dàng b cu c h c và quá ít th i Hư ng d n cách b trí th i gian, cách h c hi u qu , xác nh vi c nào c n làm ngay, vi c nào làm v i nhóm, vi c nào c n máy tính,... ng l c h c K chuy n v các c u sinh viên thành t, và h ã h c như th nào. Nh c nh SV gi v ng m c tiêu và lý tư ng. Nêu vài trư ng h p SV không hoàn thành ư c chương trình h c và cu c s ng c a h hi n nay, so sánh v i nh ng ngư i ã t t nghi p ra trư ng. ng viên và thuy t ph c SV gi v ng l p trư ng. 9 15 Th y cô d y không lôi cu n Trong cùng m t môn h c, n i dung nào thu c s trư ng, thì Th y d y r t hay và r t thu hút, còn các ph n khác thì ch truy n t úng và ch chưa hay. Khi ó Th y t rèn luy n các phương pháp truy n t, luôn chú ý n tinh th n c a ngư i h c, c bi t thay i ng i u khi truy n t, l y nhi u thí d th c t ,...qua nhi u l n d y c m th y hay hơn nhi u. 16 Không có h ng thú Gi i thích s c n thi t c a môn h c i v i ki n th c, k năng chuyên ngành. Nêu các ng d ng c a môn h c vào th c t . i v i môn h c IV. K T LU N - Bên c nh “cái lý” c n có “cái tình”, bên c nh các ki n th c v chuyên môn t t, ngư i Th y cũng c n có t m lòng thương yêu trò t ó có cách th c truy n t phù h p; mu n truy n t có hi u qu thì c n có s hi u bi t v i tư ng, i u này s góp ph n nâng cao ch t lư ng và hi u qu ào t o, áp ng ư c m c tiêu c a giáo d c hi n nay là: -H c bi t ( Learning to know) -H c làm ( Learning to do) -H c làm ngư i, -H c chung s ng, hoà nh p ( Learning to live together). t n t i ( Learning to be) - D y h c là m t ngh thu t, càng d y càng th y càng hay. Tài li u tham kh o 1. ADAM KHOO. Tôi tài gi i, b n cũng th !. NXB Ph n - 2011. 2. CAO HÀO THI, NGUY N TH THÚY LOAN. Qu n tr d án. NXB Tp.HCM - 2004. 3. http://ntu.edu.vn/dbclkt/vi-vn/trangchu.aspx 10 i h c Qu c gia I M I PHƯƠNG PHÁP GI NG D Y TRONG TH C T P, TH C HÀNH CHUYÊN NGÀNH CƠ I N T Nguy n Văn nh B môn Cơ i n t 1. TV N Nâng cao ch t lư ng ào t o là v n c n thi t c a giáo d c hi n nay. Vi c i m i giáo d c nói chung, i m i phương pháp gi ng d y nói riêng là tính t t y u không th cư ng l i c a xu th l ch s . Tuy nhiên v n nh n th c v i m i như th nào ang còn nhi u quan i m, ý ki n khác nhau. Trong lĩnh v c th c t p - th c hành (TTTH), sinh viên (SV) ch y u làm theo nh ng nh hư ng c a giáo viên (GV), ít có tính sáng t o, không mang tính ch t c nh tranh, chưa th t s cu n hút ( i th c t p cho có trách nhi m). Do v y, vi c thay i phương pháp hư ng d n TTTH cho SV nh n th c ư c ó có nhu c u th t s , ph i ưa ra ư c gi i pháp và n i dung ki n th c b ích nh m t o ng l c cho SV h c t p. V i mong mu n ó, trên quan i m c a ngư i chuyên gi ng d y v TTTH, trong bài vi t này tác gi s ưa ra phương pháp ã t ch c các l p TTTH có hi u qu . 2. M C TIÊU VÀ PHƯƠNG PHÁP T CH C 2.1. M c tiêu * V ki n th c: Sinh viên ư c h th ng l i các ki n th c ã ư c h c: - Thi t k cơ khí: Nguyên lý máy, Th c t p cơ khí. - Thi t k m ch: K thu t i n t , K thu t s , Thi t k m ch. - L p trình: L p trình h th ng nhúng, K thu t ng d ng vi i u khi n. * V thái : Th c t p là giai o n quan tr ng, giúp h th ng l i ki n th c c a b n thân bư c chu n b cho công tác làm tài t t nghi p. ng th i cũng là * V k năng: - Phân tích v n , ưa ra bi n pháp gi i quy t v n - Sáng t o, ch . ng trong công vi c. - Làm vi c theo nhóm. 2.2. Phương pháp t ch c Trong chuyên ngành Cơ i n t , có 07 h c ph n th c t p, th c hành v i t ng c ng 13 TC. M t s h c ph n có m i quan h logic v i nhau v m t ki n th c. Trong s ó, tác gi ch n 02 h c ph n: Th c t p h th ng ch p hành (02 TC) và Th c t p h th ng i u khi n - truy n thông (02 TC) áp d ng cho phương pháp này. Trư c khi b t u h c 02 h c ph n này 01 tu n, sinh viên ư c bi t n i dung s ch t o s n ph m có th hình dung trư c ý tư ng. Sau ó tác gi s chia nhóm sinh viên (4-5 SV/nhóm) các nhóm cùng nhau ưa ra gi i pháp c th . 11 Các bư c ti n hành c th khi b t u vào th c t p: 1) M i nhóm trình bày ý tư ng thi t k mô hình (b n v 3D) 2) Các nhóm còn l i ph n bi n, GV ưa ra k t lu n cu i cùng 3) Nhóm ch nh s a l i b n v sau khi ã góp ý 4) Tính toán các kích thư c cho b n v ch t o 5) Cung c p v t tư cho nhóm 6) Các nhóm ti n hành ch t o mô hình 7) Thi t k , ch t o m ch i u khi n 8) L p trình hoàn thi n s n ph m 9) T ch c cu c thi gi a các nhóm 10) Trao gi i thư ng 11) Phân b t l ng viên ánh giá k t qu : - K t qu cu c thi: 60% - Chuyên c n: 10% - B o v theo nhóm: 30% 12) T ng h p ý ki n c a SV sau 3. K T QU t th c t p T Ư C Phương pháp GD trên tác gi ã áp d ng cho các l p Cơ i n t K49, K50 và K51, k t qu t ư c là tương i t t. Trong các bu i th c t p, sinh viên cùng nhau bàn lu n r t sôi n i, khi g p nh ng v n n y sinh, các em ã th o lu n nhóm và ưa ra bi n pháp kh c ph c dư i s giám sát c a giáo viên hư ng d n. SV ch ng trong công vi c, ki n th c lý thuy t ư c minh ch ng trong lúc l p trình i u khi n, nh ng th c m c ư c GV gi i áp. Nâng cao kh năng làm vi c theo nhóm. Trong khi làm g p s c x y ra, nhi u nhóm gi i quy t công vi c r t t t (phân rõ ràng). SV i h c u, ch kho ng 3÷4 SV chia công vi c c th cho t ng thành viên, có ti n có v ng m t 1÷2 bu i và i h c mu n. K t qu yêu c u. ánh giá khi k t thúc th c t p: kho ng 80÷85% SV Gi i, Khá và 15÷20% SV t 4. K T LU N ây cũng là hình th c GD theo nhóm, v i nhóm SV có s lư ng ít thì GV hoàn toàn có th ánh giá ư c kh năng c a m i SV trong lúc th c t p. Yêu c u i v i GV là ph i luôn theo sát t ng nhóm trong lúc làm, thông qua ó s bi t ư c nh ng ý tư ng cũng như vư ng m c c a SV. Nh ng ý tư ng sai (v l p trình), tác gi v n cho SV làm sau ó s gi i thích cho các em và hư ng d n th c hi n l i cho úng. Vi c này nh m giúp cho các em hi u rõ và nh sâu hơn. Thông qua t th c t p, SV ánh giá l i ki n th c c a b n thân, úc k t nh ng kinh nghi m b ích cũng như tác phong làm vi c. TÀI LI U THAM KH O [1]. Lê Văn H o, M t s phương pháp d y h c b c [2]. K y u H i th o i h c, Nhà xu t b n Nông nghi p, 2011 i m i gi ng d y Khoa Cơ khí, 2012 12 I M I PHƯƠNG PHÁP HƯ NG D N TH C T P NH N TH C V I SINH VIÊN NGÀNH K THU T NHI T Nguy n Văn Tráng B môn K thu t Nhi t l nh 1. M u giúp sinh viên có nh hư ng và s m ti p c n ngh nghi p trong tương lai, các em s bi t mình s làm gì và theo u i ngành ngh gì trong tương lai, các em s có nh ng nh hư ng cho b n thân và có m t k ho ch h c t p t t. Do ó trong th i gian 2 tu n giáo viên hư ng d n (GVHD) ph i d n sinh viên i ư c càng nhi u công ty, xí nghi p và công trình s d ng các máy móc và thi t b liên quan n ngành càng t t. ây cũng là bư c m các em hi u hơn v th c t cho các t th c t p sau này. 2. N i dung c a gi i phương pháp 2.1. Kh o sát th c t l a ch n các máy móc và thi t b li u liên quan. quay phim, ch p hình và tìm tài D a vào cương th c t p GVHD s i th c t trư c kh o sát công trình và nhà máy xí nghi p: Phòng thí nghi m Nhi t l nh, Khách s n Th ng l i, Tòa nhà Nha Trang Plaza, Cty Nha Trang Seafood F17, Khách s n Sunrise. Kh o sát phân nhóm máy móc thi t b theo m c ích s d ng, ch p hình và quay phim, tìm hi u nguyên lý ho t ng t tài li u ho c s d ng Internet. Tìm hi u nhà s n su t và các thông s ho t ng, ch c năng và kh năng áp d ng. Chu n b tài li u lien quan và g i sinh viên tham kh o. Qua kh o sát cho th y r t nhi u máy móc và thi t b t i các công trình khách s n r t hi n i ch y u nh p t nư c ngoài, ví d như máy gi t b ng hơi nư c, máy l nh ng d ng công ngh quét h ng ngo i ti t ki m i n, h th ng cung c p nư c nóng năng lư ng m t tr i s d ng bơm nhi t, h th ng máy l nh tr c vít … 2.2. Th c hi n - Lên k ho ch th c t p và g p m t sinh viên: Gi i thi u v i sinh viên các công ty, xí nghi p, công trình s p tham quan. ưa k ho ch c th c a t ng ngày th c tâp, chia nhóm và phân công nhóm trư ng. Gi i thi u các máy móc và thi t b t i các a i m s thăm quan. Chi u phim và hình nh các thi t b , máy móc. Gi i thích trư c các nguyên lý ho t ng và ng d ng c a t ng thi t b cho xí nghi p, công trình. Cung c p tài li u và video cho sinh viên tìm hi u trư c và yêu c u các em nghiên c u trư c khi xu ng xí nghi p, cty. Nh c nh nh ng c nh báo an toàn v i t ng thi t b c bi t tránh hư h ng và tai n n x y ra khi i kh o sát th c t . - D n sinh viên t i công trình, xí nghi p: Chia sinh viên thành các nhóm nh tìm hi u các máy móc ã ư c gi i thi u trư c. Sinh viên s tìm hi u nguyên lý, ng d ng c a các máy móc thi t b . Kh o sát tình tr ng máy chưa và ang ho t ng. Giáo viên s gi i thích thêm thông tin và sau bu i th c t p sinh viên s vi t báo cáo v bu i th c t p ó (theo nhóm) và s b o v vào bu i th c t p sau. - T ng k t cu i kỳ th c t p: 13 Cu i t th c t p sinh viên s ư c t p trung vào m t bu i t ng k t và giáo viên s gi i thích nh ng th c m c c a sinh viên c bi t nh ng câu h i liên quan t i ng d ng và kh năng khai thác thi t b hi u qu . Giáo viên s nh hư ng tương lai ngh nghi p sau này cho sinh viên nh m giúp các em có ng l c trong h c t p. 3. Nh ng i m khác bi t c a gi i pháp so v i gi i pháp ang ư c áp d ng i m khác Gi i pháp m i Gi i pháp ang ư c áp d ng STT Ti t ki m th i gian, sinh viên có cơ h i tham quan nhi u công ty, xí nghi p, công trình. Sinh viên s hi u ư c tính ng d ng c a ngành ang h c nhi u hơn. Nâng cao ch t lư ng ào t o, sinh viên ch ng hơi khi t i th c t . th i gian tr i Sinh viên không nghi m th c t . Trong 2 tu n th c t p ch có th tham quan ư c 2 xí nghi p ho c công trình. Th ng khi tham gia th c t p. 4. Kh năng áp d ng gi i pháp: Áp d ng cho các t th c t p nh n th c cho sinh viên Khoa Cơ khí Trư ng i h c Nha Trang ph c v cho công tác ào t o. Phương pháp này ã ư c áp d ng cho l p 50 NL và ư c sinh viên ánh giá t t. 5. K t lu n: Theo k ho ch gi ng d y sinh viên ngành nhi t l nh s b t u môn h c th c t p nh n th c v ngành vào h c kỳ u năm h c th 3. ây là cơ h i t t sinh viên bư c u ti p c n v i ngh nghi p và cũng là cơ h i giúp sinh viên nh hư ng ngh nghi p sau này. Do th i gian có h n và ph i chia l p thành nhi u nhóm nên GVHD ch d n sinh viên i ư c t 2 cho t i 3 công ty hay xí nghi p. Tuy nhiên khi áp d ng phương pháp này giáo viên và sinh viên s ch ng hơn, khi n công ty ho c xí nghi p giáo viên s không c n ph i gi i thích nhi u vì các máy móc và thi t b kh o sát ã ư c gi i thi u trư c do ó s ti t ki m th i gian. Sinh viên có nhi u cơ h i ư c tr i nghi m nhi u nhà máy, a i m. Máy, thi t b th c t s giúp các em hi u rõ lý thuy t hơn. 14 ÁP D NG PHƯƠNG PHÁP “TH O LU N D A TRÊN CH GI NG D Y H C PH N THI T K D NG C C T ” VÀO ThS. Ngô Quang Tr ng 1. tv n H c ph n Thi t k d ng c c t ã ư c gi ng d y cho chuyên ngành Ch t o máy t năm h c 2009-2010 n nay. M t cách t ng quan, h c ph n này ch y u i vào nghiên c u k t c u, hình dáng hình h c c a d ng c c t t o hình b m t chi ti t máy; các thông s hình h c và nh hư ng c a d ng c c t n ch t lư ng b m t c a chi ti t gia công, n quá trình gia công, t ó i n thi t k ra d ng c c t trong ph m vi k t c u hình dáng hình h c. i v i h c ph n này, n u ch chú tr ng vào cách th c gi ng d y theo hình th c thuy t gi ng thì s r t d gây nhàm chán, và làm cho ngư i h c th c s khó khăn trong vi c ti p thu ki n th c. Chính vì v y, òi h i vi c v n d ng m t phương pháp gi ng d y cho phù h p hơn là c n thi t. Qua nghiên c u v các phương pháp gi ng d y tích c c hi n nay thì phương pháp th o lu n là m t trong nh ng phương pháp có th v n d ng t t trong h c ph n này. Tuy d a trên ch nhiên, không th áp d ng m t cách toàn di n cho t t c các n i dung c a h c ph n này, mà c n ph i ch n l c các n i dung trong h c ph n áp d ng sao cho phù h p nh t, và áp d ng m t cách hi u qu nh t. 2. Th c tr ng c a h c ph n i v i n i dung c a h c ph n Thi t k d ng c c t có th phân thành hai nhóm n i dung chính như sau: 1- Nhóm có n i dung mang tính lý thuy t t ng quan, các khái ni m, s phân lo i, công d ng c a d ng c c t. 2- Nhóm có n i dung c n l p lu n, tính toán, tra c u m t phương án thi t k nào ó v d ng c c t. ưa ra m t ch n l a nào ó cho i v i nhóm n i dung s 1 thì qua th c t gi ng d y nh n th y vi c áp d ng phương pháp gi ng d y thuy t gi ng v n phù h p. Trong quá trình thuy t gi ng, có s k t h p gi a vi c phân tích n i dung lý thuy t v i các hình nh tr c quan, cũng như các hình v sinh ng s nhanh chóng làm sáng t các khái ni m, các v n lý thuy t ư c t ra. Tuy nhiên, n u ch d ng l i trong ch ng m c này thì s làm cho các n i dung lý thuy t trên tr nên lý thuy t suông, c n ph i ưa các n i dung lý thuy t y tr thành n n t ng tư duy cho ngư i h c gi i quy t các v n hi n th c khách quan. Hay nói cách khác, c n chuy n hóa n i dung ki n th c nhóm 1 thành công c gi i quy t các ch s ư c t ra trong nhóm n i dung s 2. i v i nhóm n i dung s 2 thì vi c áp d ng phương pháp gi ng d y thuy t trình l i tr nên kém hi u qu . Vì r ng, n lúc này ngư i h c c n ph i có các quy t nh rõ ràng ch n l a m t phương án thi t k c th nào ó cho m t lo i d ng c c t ư c nghiên c u. V y, ngư i h c c n ph i có m t n n t ng ki n th c nh t nh v lo i d ng c c t ư c nghiên c u, và c n ph i tư duy, chuy n hóa nó thành các quy t nh cho m t phương án thi t k c th . Do v y, trong trư ng h p này thì ngư i d y c n ph i ưa ra các ch c th cho ngư i h c t tư duy mà tìm m t hư ng gi i quy t nh t nh. Và như v y thì phương pháp th o lu n d a trên ch phù h p trong các n i dung như th này. 3. Gi i pháp th c hi n 15 Trên cơ s th c tr ng ã nêu, qua th c t gi ng d y trên l p nh n th y r ng d ng t t phương pháp th o lu n d a trên ch thì c n ph i xây d ng nên các ch - úng: có nghĩa là các ch thuy t mà ngư i d y mong mu n : các ch mong mu n; có th v n sao cho: ư c t ra và ngư i h c s s d ng úng các ki n th c lý gi i quy t nó; ư c gi i quy t b i n n t ng lý thuy t theo n i dung mà ngư i d y - Và phù h p: ch ư c t ra ph i phù h p v i kh năng c a ngư i h c ngư i h c có th th c s gi i quy t ư c, và như v y s t o nên tâm lý ph n kích cho ngư i h c. Dư i ây xin ư c ưa ra m t s ch ư c áp d ng trong n i dung thi t k dao ti n hình khi gi ng d y h c ph n thi t k d ng c c t như sau: 1. Ch nh k p ch t dao Tài li u nghiên c u v n này: Giáo trình thi t k d ng c c t công nghi p – trang 24, 48 - b ng II-1 trang 50; S tay thi t k cơ khí t p 1 – trang 433. Sinh viên ư c nghiên c u trư c trên cơ s các tài li u ã nêu, cũng như các tài li u khác n u có. ch Sinh viên s gi i quy t n i dung ch trên l p thông qua trình bày, ph n bi n c a t ng cá nhân. Gi ng viên s khơi g i các n i dung lý thuy t liên quan cho sinh viên gi i quy t. Sau cùng, gi ng viên s k t lu n các n i dung c n ph i n m b t xung quanh các ch trên. Các n i dung c n chú ý: - Các d ng k t c u k p ch t dao; - S tiêu chu n hóa - S liên quan c a chi u sâu c t tmax i v i k t c u k p ch t dao; i v i cơ c u k p ch t dao. Hình 1 2. Ch mài s c dao Tài li u tham kh o: trang 48, 25 giáo trình Thi t k d ng c c t. Các n i dung c n chú ý: - Mài s c dao i v i dao ti n nh hình hình lăng tr , hình tròn; - Thông s góc trư c, góc sau trong v n - Các yêu c u mài s c dao; m b o góc sau và góc trư c không thay 16 i trong quá trình mài s c. Hình 2 3. Ch xác nh biên d ng lư i c t Tài li u tham kh o: trang 28÷32, giáo trình Thi t k d ng c c t Các n i dung c n chú ý: - Sơ gia công; i m cơ s ; Chi u r ng c a dao. 4. K t lu n , nh n th y r ng, phương Qua quá trình áp d ng phương pháp th o lu n d a trên ch pháp này thành công t t thì òi h i tính t giác cao trong h c t p, nghiên c u c a sinh viên. Mu n v y, c n ph i có s chu n b công phu c a gi ng viên tìm ra ư c các ch t t, xây d ng ư c k ch b n t t cho sinh viên t nghiên c u t i nhà cũng như cho sinh viên ho t ng trên và chuy n hóa k t qu h c t p, nghiên c u c a sinh l p h c. Ngoài ra, c n ph i ghi nh n y viên vào i m ánh giá, t c là c n có phương pháp ánh giá hi u qu và y . 5. Tài li u tham kh o [1]. GS.TSKH Bành Ti n Long, Thi t k d ng c công nghi p, NXB Khoa h c và K thu t, năm 2005. [2]. TS. Lê Văn H o, Phương pháp d y h c d a trên v n : lý lu n và ng d ng. [3]. Nguy n Thành H i, Phùng Thúy Phư ng, Trung tâm Nghiên c u c i ti n Phương pháp d y và h c i h c, trư ng H KH T nhiên TP.HCM, 2010. 17 M TS K NĂNG H C T P B C IH C I V I TÂN SINH VIÊN Tr n Th Thanh Vân Thư ký Khoa I. tv n : Trong chúng ta ai cũng ã t ng vui m ng, h i h p xem l n nhưng b ng lo l ng khi l n u tiên ư c bư c chân vào ngư ng c a i h c ( H). i u mà các tân sinh viên bây gi cũng ang g p ph i và lo l ng nhi u nh t ó là cách h c, cách d y, cách ki m tra, thi c ,… r t khác xa so v i môi trư ng h c ph thông. D n n m t s không ít tân sinh viên m c dù ph thông h c r t khá nhưng khi vào H ã không theo k p cách d y và h c b c i h c nên c m th y chán n n, h c hành sa sút, s ng buông th v i chính b n thân mình. V y nên, thi t nghĩ ngoài vi c truy n t các ki n th c khoa h c, ki n th c chuyên môn cho các tân sinh viên, thì nhà trư ng, các th y cô giáo cùng các c v n h c t p nên k t h p t có nh ng hư ng d n cho các tân sinh viên ch c các bu i h c ngo i khóa, sinh ho t l ng ghép các k năng c n thi t ti p c n ư c cách d y và h c b c H Tôi xin ưa ra m t vài k năng h c t p i h c mà tôi ã trãi qua. II. M t s k năng h c t p: 1. K năng ti p thu bài (Ti p nh n – x lí – lưu tr thông tin) Vi c h c là m t quá trình ti p nh n, x lí và lưu tr thông tin. V y làm th nào có th ti p nh n, x lí, lưu tr ư c nh ng ki n th c mà th y truy n t. V phương pháp h c t p b c H, i u quan tr ng nh t theo tôi chính là SV luôn luôn ph i xác nh tinh th n ch ng trong vi c ti p thu bài gi ng. Các b n ch ng nghe, sau ó ghi l i theo cách hi u c a chính mình ch ng chép theo l i gi ng c a các th y cô. - Ti p nh n thông tin: * Sinh viên nên trang th th i gian xem bài m i trư c khi lên l p bi t trư c nh ng khái ni m nào còn m i m , khó hi u có nh ng chú ý hơn khi nghe giáo viên gi ng bài, n u v n chưa hi u thì nên t câu h i giáo viên gi i thích rõ hơn. * Trong quá trình h c, sinh viên nên vi t ra gi y nháp câu h i và tr l i c a mình sau ó so sánh v i n i dung tr l i c a giáo viên bi t mình còn thi u sót nh ng v n gì. * Thư ng xuyên ghi chép trong quá trình h c nh bài gi ng lâu hơn, dùng bút highlighter tô màu nh ng n i dung giáo viên nh n m nh vì ó là các n i dung quan tr ng. - X lí thông tin: * H c theo tư duy c a các nhà khoa h c là luôn t câu h i vì sao trư c m i v n và t mình suy nghĩ tìm ra câu tr l i. i v i nh ng ki n th c khó hi u sinh viên có th h i giáo viên thông qua các bu i h c trên l p, th o lu n và các di n àn khác ư c gi i áp. * M i ngư i có m t m t cách x lý thông tin khác nhau nhưng các s d ng sơ tư duy Mind map là m t phương pháp khá ph bi n và em l i hi u qu cao. ây là m t kĩ thu t nâng cao cách ghi chép. B ng cách dùng gi n ý, t ng th c a v n ư c ch ra dư i d ng m t hình trong ó các i tư ng thì liên h v i nhau b ng các ư ng n i. V i cách th c ó, các d li u ư c ghi nh và nhìn nh n d dàng và nhanh chóng hơn. 18