Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Häc ViÖn Ng©n Hµng
Lêi cam ®oan
Em xin cam ®oan ®©y lµ c«ng tr×nh nghiªn cøu cña riªng em. C¸c sè liÖu, kÕt
qu¶ trong khãa luËn lµ trung thùc xuÊt ph¸t tõ t×nh h×nh thùc tÕ cña ®¬n vÞ.
T¸c gi¶ chuyªn ®Ò
TrÇn Xu©n B¸ch
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Häc ViÖn Ng©n Hµng
Danh môc c¸c tõ viÕt t¾t
Ký hiÖu
DiÔn gi¶i
BC§KT
B¶ng c©n ®èi kÕ to¸n
BCTC
B¸o c¸o tµi chÝnh
BCKQKD
B¸o c¸c kÕt qu¶ kinh doanh
BCLCTT
B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ
DN
Doanh nghiÖp
DNNN
Doanh nghiÖp Nhµ N-íc
DTBH&CCDV
Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
GTGT
Gi¸ trÞ gia t¨ng
HTKSNB
HÖ thèng kiÓm so¸t néi bé
KTNB
KiÓm to¸n néi bé
KTV
KiÓm to¸n viªn
SXKD
S¶n xuÊt kinh doanh
VLNCN
VËt liÖu næ c«ng nghiÖp
AASC
TrÇn Xu©n B¸ch
C«ng ty DÞch vô T- vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n vµ
KiÓm to¸n
KTDK9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Häc ViÖn Ng©n Hµng
MỤC LỤC
lêi më ®Çu................................................................................................... 1
Ch-¬ng i : c¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc
doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña kiÓm
to¸n ®éc lËp ............................................................................................. 3
1.1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung cña kiÓm to¸n BCTC ............................................ 3
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña kiÓm to¸n BCTC .............................................. 3
1.1.2 Néi dung vµ ph-¬ng ph¸p kiÓm to¸n BCTC ............................................. 3
1.1.3 KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc trong BCTC ................................................... 5
1.2
KiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trªn
BCTC ................................................................................................................ 6
1.2.1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña
doanh nghiÖp ...................................................................................................... 6
1.2.2 Tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n doanh thu ......................................................... 8
1.2.3 Quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch
vô ..................................................................................................... ............. 10
1.3 Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn l-u ý vµ rñi ro th-êng gÆp trong quy tr×nh kiÓm
to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña c¸c tæ chøc
kiÓm to¸n vµ rñi ro......................................................................................... 15
1.3.1 Nh÷ng vÊn ®Ò l-u ý trong quy tr×nh kiÓm to¸n doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô .............................................................................................. 15
1.3.2 Rñi ro th-êng gÆp trong quy tr×nh kiÓm to¸n doanh thhu ...................... 16
Ch-¬ng ii : thùc tr¹ng quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n
môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô t¹i c«ng
ty aasc ........................................................................................................ 17
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Häc ViÖn Ng©n Hµng
2.1 Tæng quan vÒ C«ng ty DÞch vô T- vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n Vµ KiÓm
to¸n. ............................................................................................................... 17
2.1.1 Th«ng tin chung ...................................................................................... 17
2.1.2. C¸c dÞch vô chuyªn ngµnh chñ yÕu cña AASC...................................... 20
2.1.3. V¨n phßng vµ c¸c chi nh¸nh cña AASC ................................................ 25
2.1.4 Quy tr×nh kiÓm to¸n chung t¹i AASC ..................................................... 26
2.1.5. Quy tr×nh kiÓm so¸t chÊt l-îng t¹i C«ng ty AASC................................ 28
2.2. Thùc tr¹ng kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu trong kiÓm to¸n B¸o c¸o
tµi chÝnh t¹i c«ng ty dÞch vô t- vÊn tµi chÝnh kÕ to¸n vµ kiÓm to¸n. ........ 28
2.2.1. Giíi thiÖu vÒ kh¸ch hµng kiÓm to¸n. ..................................................... 28
2.2.2 Thùc tr¹ng kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi
chÝnh cña C«ng ty AASC. ................................................................................ 29
2.3 §¸nh gi¸ quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô t¹i AASC ........................................................................... 48
2.3.1 ¦u ®iÓm .................................................................................................. 48
2.3.2 H¹n chÕ vµ nguyªn nh©n ...................................................................... 49
Ch-¬ng iii: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy
tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô t¹i AASC .............................................................. 51
3.1 Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn
quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh
thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô t¹i AASC .............................................. 51
3.2 Mét sè gi¶i ph¸p nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kiÓm to¸n kho¶n môc
doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô t¹i AASC................................... 51
3.2.1 Hoµn thiÖn qu¸ tr×nh lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n ......................................... 51
3.2.2 Hoµn thiÖn viÖc thùc hiÖn kiÓm to¸n ...................................................... 52
3.2.3 Hoµn thiÖn qu¸ tr×nh kÕt thóc kiÓm to¸n ................................................ 53
KÕt luËn ..................................................................................................... 55
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Häc ViÖn Ng©n Hµng
DANH MỤC BẢNG BIỂU
B¶ng 1: Møc träng yÕu víi c¸c kho¶n môc ®-îc quy ®Þnh tai AASC ............. 31
B¶ng 2: B¶ng -íc l-îng møc träng yÕu ®èi víi kho¶n môc Doanh thu b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch vô ................................................................................. 31
B¶ng 3: T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé ................................................... 33
B¶ng 4: B¶ng tæng hîp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu ................. 34
BiÓu 5: Ch-¬ng tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp
dÞch vô .............................................................................................................. 35
BiÓu 6: Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch t¹i C«ng ty Cæ phÇn ABC ....................... 37
BiÓu 7: Thùc hiÖn tæng hîp ®èi øng t¹i C«ng ty Cæ phÇn ABC ....................... 38
BiÓu 8: Thùc hiÖn kiÓm tra chi tiÕt t¹i C«ng ty Cæ phÇn ABC ......................... 40
BiÓu 9: Sæ Ch÷ T TK 3387 C«ng ty Cæ phÇn ABC .......................................... 42
BiÓu 10: KiÓm tra viÖc tr×nh bµy doanh thu t¹i ABC ....................................... 43
BiÓu 11: trÝch th- qu¶n lý göi cho kh¸ch hµng ............................................... 45
BiÓu 12: Trang kÕt luËn kiÓm to¸n cña C«ng ty Cæ phÇn ABC ....................... 46
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1
Häc ViÖn Ng©n Hµng
lêi më ®Çu
1. TÝnh cÊp thiÕt cña ®Ó tµi
Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ mét kho¶n môc träng yÕu trªn
B¸o c¸o tµi chÝnh v× ®ã lµ c¬ së ®Ó ng-êi ta sö dông ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh ho¹t
®éng vµ quy m« kinh doanh cña doanh nghiÖp. ë ViÖt Nam, do doanh thu cã
quan hÖ chÆt chÏ víi thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra nªn còng cã kh¶ n¨ng bÞ khai
thÊp h¬n thùc tÕ ®Ó trèn thuÕ hay tr¸nh thuÕ. NhËn thøc ®-îc tÝnh cÊp thiÕt cña
®Ó tµi cïng víi viÖc ®-îc thùc tËp t¹i C«ng ty kiÓm to¸n AASC - mét trong 2
c«ng ty lín nhÊt ViÖt nam nªn em ®± chän ®Ò t¯i “ Hoµn thiÖn quy tr×nh
kiÓm to¸n kho¶n môc Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trªn B¸o
c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty DÞch vô T- vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n vµ KiÓm to¸n
(AASC)” l¯m chuyªn ®Ò tèt nghiÖp.
2. Môc ®Ých nghiªn cøu
Môc ®Ých cña chuyªn ®Ò lµ ®i s©u t×m hiÓu quy tr×nh kiÓm to¶n kho¶n môc
doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, ®Ó so s¸nh ®èi chiÕu gi÷a lý thuyÕt
vµ quy tr×nh thùc tÕ t¹i C«ng ty DÞch vô T- vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n vµ KiÓm
to¸n. Qua ®ã, hiÓu s©u h¬n n÷a vÒ quy tr×nh kiÓm to¸n doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô vµ ®Ò xuÊt c¸c ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh t¹i C«ng ty.
3. Ph-¬ng ph¸p nghiªn cøu
B»ng ph-¬ng ph¸p luËn cña phÐp biÖn chøng duy vËt kÕt hîp víi c¸c
ph-¬ng ph¸p to¸n häc, logic, ph-¬ng ph¸p ph©n tÝch thèng kª, ph-¬ng ph¸p
ph©n tÝch, ph-¬ng ph¸p tæng hîp, ph-¬ng ph¸p so s¸nh...®· gióp em hoµn
thµnh chuyªn ®Ò nµy.
4. §èi t-îng vµ ph¹m vi nghiªn cøu
Chuyªn ®Ò lÊy c«ng t¸c tæ chøc kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô t¹i C«ng ty AASC lµm ®èi t-îng nghiªn cøu.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
2
Häc ViÖn Ng©n Hµng
5. KÕt cÊu cña chuyªn ®Ò
Ch-¬ng I: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu
b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trong kiÓm to¸n B¸o c¸o tµi chÝnh.
Ch-¬ng II: Thùc tr¹ng kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu trong kiÓm to¸n
B¸o c¸o tµi chÝnh t¹i C«ng ty DÞch vô T- vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n vµ KiÓm to¸n.
Ch-¬ng III: Mét sè kiÕn nghÞ nh»m hoµn thiÖn quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n
môc doanh thu t¹i C«ng ty DÞch vô T- vÊn Tµi chÝnh KÕ to¸n vµ KiÓm to¸n.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n sù chØ dÉn tËn t×nh cña thÇy c« vµ sù gióp ®â
nhiÖt t×nh cña c¸c anh chÞ kiÓm to¸n viªn phßng kiÓm to¸n 3 nãi riªng vµ C«ng
ty kiÓm to¸n AASC nãi chung ®· gióp ®ì em hoµn thµnh chuyªn ®Ò thùc tËp
nµy.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n!
Hµ Néi Th¸ng 4-2010
Sinh viªn
TrÇn Xu©n B¸ch
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
3
Häc ViÖn Ng©n Hµng
Ch-¬ng i
c¬ së lý luËn vÒ kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña kiÓm to¸n ®éc lËp
1.1 Nh÷ng vÊn ®Ò chung cña kiÓm to¸n BCTC
1.1.1 Kh¸i niÖm vµ vai trß cña kiÓm to¸n BCTC
KiÓm to¸n BCTC lµ lo¹i kiÓm to¸n nh»m kiÓm tra vµ x¸c nhËn vÒ tÝnh
trung thùc, hîp lý cña c¸c BCTC ®-îc kiÓm to¸n. BCTC ®-îc kiÓm to¸n
th-êng lµ BC§KT, BCKQKD, B¸o c¸o l-u chuyÓn tiÒn tÖ vµ thuyÕt minh
BCTC cña c¸c ®¬n vÞ tæ chøc kinh doanh. Ngoµi ra, c¸c BCTC cña c¸c ®¬n vÞ
kh¸c nh- b¶ng c©n ®èi kÕ to¸n, b¸o c¸o quyÕt to¸n vèn, ng©n s¸ch cña c¸c ®¬n
vÞ hµnh chÝnh sù nghiÖp, cña c¸c dù ¸n ®Çu t-…còng lµ nh÷ng ®èi t-îng th«ng
tin cña kiÓm to¸n BCTC.
KiÓm to¸n BCTC cã chøc n¨ng thu thËp vµ ®¸nh gi¸ c¸c b»ng chøng ®Ó
®-a ra lêi x¸c nhËn vÒ møc ®é tin cËy cña BCTC do ®¬n vÞ ®-îc kiÓm to¸n lËp
ra. Lêi x¸c nhËn nµy chÝnh lµ ý kiÕn nhËn xÐt cña KTV r¨ng: BCTC cã ®-îc
lËp phï hîp víi chuÈn mùc vµ chÕ ®é kÕ to¸n ®· ®-îc chÊp nhËn hay kh«ng;
c¸c th«ng tin ®· tr×nh bµy trong BCTC cã phï hîp víi c¸c quy ®Þnh luËt ph¸p
cã liªn quan; toµn c¶nh c¸c th«ng tin tµi chÝnh cã thÓ hiÖn trung thùc vµ hîp lý
t×nh h×nh tµi chÝnh cña ®¬n vÞ t¹i thêi ®iÓm b¸o c¸o, xÐt trªn c¸c khÝa c¹nh
träng yÕu hay kh«ng. ý kiÕn nhËn xÐt nµy mang tÝnh x¸c nhËn cho BCTC, cßn
viÖc sö dông ý kiÕn nhËn xÐt nµy kh«ng mang tÝnh b¾t buéc. KiÓm to¸n BCTC
do doanh nghiÖp kiÓm to¸n thùc hiÖn lµ mét ho¹t ®éng dùa trªn c¬ së tháa
thuËn gi÷a doanh nghiÖp kiÓm to¸n víi kh¸ch hµng.
1.1.2 Néi dung vµ ph-¬ng ph¸p kiÓm to¸n BCTC
Ph-¬ng ph¸p kiÓm to¸n lµ c¸c biÖn ph¸p, c¸ch thøc vµ thñ ph¸p ®-îc vËn
dông trong c«ng t¸c kiÓm to¸n nh»m ®¹t ®-îc môc ®Ých kiÓm to¸n ®· ®¹t ra.
Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, KTV sö dông hai ph-¬ng ph¸p d-íi ®©y:
a) Ph-¬ng ph¸p kiÓm to¸n hÖ thèng ( ph-¬ng ph¸p tu©n thñ)
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
4
Häc ViÖn Ng©n Hµng
Kh¸i niÖm: lµ ph-¬ng ph¸p kiÓm to¸n trong ®ã c¸c thñ tôc kiÓm so¸t
®-îc thiÕt kÕ ®Ó thu thËp c¸c b»ng chøng vÒ tÝnh hiÖu qu¶ ( tÝnh thÝch hîp) vµ
hiÖu lùc cña HTKSNB cña ®¬n vÞ ®-îc kiÓm to¸n.
Néi dung
+) T×m hiÓu hÖ thèng: lµ viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hiÖu qu¶ cña KSNB cña ®¬n
vÞ ®-îc kiÓm to¸n th«ng qua viÖc m« t¶ hoÆc m« h×nh hãa.
Cã 4 b-íc trong t×m hiÓu hÖ thèng:
(1). H×nh dung qui tr×nh nghiÖp vô tèt nhÊt vÒ nghiÖp vô ®ang ®-îc kiÓm
to¸n. TÝnh lý t-ëng phô thuéc kiÕn thøc, tr×nh ®é, am hiÓu cña KTV.
(2). Xem xÐt qui tr×nh nghiÖp vô hiÖn t¹i cña ®¬n vÞ ®-îc kiÓm to¸n.
(3). So s¸nh qui tr×nh nghiÖp vô hiÖn t¹i víi qui tr×nh nghiÖp vô tèt nh©t.
(4). Trªn c¬ së ®ã t×m ra ®iÓm m¹nh, yÕu cña ®¬n vÞ ®-îc kiÓm to¸n,
vïng tiÒm Èn rñi ro trong qui tr×nh.
+) X¸c nhËn hÖ thèng : lµ kiÓm tra ®¸nh gi¸ t×nh hiÖu lùc cña KSNB
trong thùc tÕ, kiÓm tra tÝnh tu©n thñ trong thùc tÕ.
Néi dung gåm 4 b-íc :
(1). N¾m v÷ng vµ m« t¶ râ rµng, chi tiÕt qui tr×nh nghiÖp vô hiÖn hµnh
®-îc qui ®Þnh ( b»ng v¨n b¶n).
(2). KiÓm tra, ¸p dông c¸c thö nghiÖm kiÓm so¸t ®Ó biÕt xem trong thùc
tÕ qui tr×nh nghiÖp vô ®ã diÔn ra nh- thÕ nµo.
(3). So s¸nh gi÷a qui tr×nh nghiÖp vô ®· ®-îc qui ®Þnh víi qui tr×nh
nghiÖp vô diÔn ra trong thùc tÕ.
(4). ChØ ra nh÷ng kh¸c biÖt, ph©n tÝch nguyªn nh©n vµ hËu qu¶ cña sù
kh¸c biÖt.
b) Ph-¬ng ph¸p kiÓm to¸n c¬ b¶n
Kh¸i niÖm: lµ ph-¬nng ph¸p kiÓm to¸n trong ®ã c¸c thñ tôc kiÓm to¸n
®-îc thiÕt kÕ nh»m thu thËp c¸c b»ng chøng kiÓm to¸n chøng minh sù trung
thùc hîp lý cña c¸c sè liÖu mµ hÖ thèng kÕ to¸n xö lý cung cÊp.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
5
Häc ViÖn Ng©n Hµng
§Æc tr-ng cña ph-¬ng ph¸p nµy lµ viÖc tiÕn hµnh c¸c thö nghiÖm c¬ b¶n,
c¸c ®¸nh gi¸ ®Òu dùa vµo c¸c sè liÖu, c¸c th«ng tin trªn BCTC vµ hÖ thèng kÕ
to²n cña ®¬n vÞ nªn cßn cã tªn gäi l¯ “ ph¬ng ph²p thö nghiÖm theo sè liÖu”.
Néi dung
(1) Ph©n tÝch sè liÖu
- Ph©n tÝch tæng qu¸t BCTC
+ Thêi ®iÓm: ®-îc tiÕn hµnh khi lËp kÕ ho¹ch kiÓm to¸n vµ khi
hoµn tÊt kiÓm to¸n.
+ T¸c dông: cho phÐp KTV cã c¸i nh×n kh¸i qu¸t vÒ t×nh h×nh ho¹t
®éng vµ t×nh h×nh tµi chÝnh cña kh¸ch hµng, ph¸t hiÖn nh÷ng ®iÒu kh«ng hîp
lý, nh÷ng ®iÒu bÊt th-êng, nh÷ng biÕn ®éng lín vµ nh÷ng träng t©m träng yÕu
trong kiÓm to¸n.
- Ph©n tÝch khi kiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô vµ sè d- tµi kho¶n
+ T¸c dông: gióp ph¸t hiÖn ®-îc nh÷ng gian lËn sai sãt trong qu¸
tr×nh ghi chÐp, xö lý sè liÖu. §ång thêi nã kh¼ng ®Þnh vµ t¨ng thªm ®é tin cËy
cña nh÷ng b»ng chøng mµ KTV thu thËp ®-îc ®Ó tõ ®ã cã thÓ më réng hay
thu hÑp qui m« mÉu kiÓm to¸n cÇn thö nghiÖm. Qua ®ã x¸c ®Þnh ®-îc møc
tháa m·n ®Ó ®-a ra kÕt luËn phï hîp.
(2) KiÓm tra chi tiÕt nghiÖp vô vµ sè d- TK
KTV sÏ ph¶i kiÓm tra trùc tiÕp, cô thÓ toµn bé hoÆc mét sè ( trªn c¬ së chän
mÉu) c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh hay sè d- TK. ViÖc nµy nh»m thu thËp
b»ng chøng kiÓm to¸n ®Ó chøng minh cho c¬ së dÉn liÖu cña c¸c kho¶n môc.
1.1.3 KiÓm to¸n c¸c kho¶n môc trong BCTC
Víi kiÓm to¸n tµi chÝnh cã hai c¸ch c¬ b¶n ®Ó ph©n chia ®èi t-îng kiÓm
to¸n thµnh c¸c phÇn hµnh kiÓm to¸n: ph©n theo kho¶n môc hoÆc ph©n theo chu
tr×nh.
Ph©n theo kho¶n môc: lµ c¸ch chia m¸y mãc tõng nhãm kho¶n môc hoÆc
nhãm c¸c kho¶n môc trong c¸c b¶ng khai vµo mét phÇn hµnh. C¸ch chia nµy
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
6
Häc ViÖn Ng©n Hµng
®¬n gi¶n song cã thÓ bÞ h¹n chÕ do t¸ch biÖt nh÷ng kho¶n môc ë vÞ trÝ kh¸c
nhau song cã liªn hÖ chÆt chÏ víi nhau nh- hµng tån kho víi gi¸ vèn hµng b¸n
ch¼ng h¹n.
Ph©n theo chu tr×nh: lµ c¸ch chia th«ng dông h¬n c¨n cø vµo mèi liªn hÖ
chÆt chÏ lÉn nhau gi÷a c¸c kho¶n môc, c¸c qu¸ tr×nh cÊu thµnh c¸c yÕu tè
trong mét chu tr×nh chung cña ho¹t ®éng tµi chÝnh. Ch¼ng h¹n, c¸c nghiÖp vô
vÒ doanh thu, doanh thu tr¶ l¹i, c¸c kho¶n thu tiÒn b¸n hµng vµ sè d- c¸c
kho¶n ph¶i thu ®Òu n»m trong chu tr×nh b¸n hµng vµ thu tiÒn ( tiªu thô). Th«ng
th-êng c¸c phÇn hµnh c¬ b¶n th-êng trong kiÓm to¸n tµi chÝnh gåm:
KiÓm to¸n chu tr×nh b¸n hµng vµ thu tiÒn ( tiªu thô).
KiÓm to¸n tiÒn mÆt ( t¹i kÐt, t¹i ng©n hµng hoÆc ®ang chuyÓn).
KiÓm to¸n chu tr×nh mua hµng vµ tr¶ tiÒn ( cung øng vµ thanh to¸n).
KiÓm to¸n chu tr×nh tiÒn l-¬ng vµ nh©n viªn.
KiÓm to¸n hµng tån kho.
KiÓm to¸n ®Çu t- vµ chi tr¶.
KiÓm to¸n tiÕp nhËn vµ hoµn vèn.
1.2
KiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trªn
BCTC
1.2.1 Nh÷ng vÊn ®Ò c¬ b¶n vÒ doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô
cña doanh nghiÖp
a)
Doanh thu lµ tæng c¸c lîi Ých kinh tÕ doanh nghiÖp thu ®-îc trong kú
h¹ch to¸n, ph¸t sinh tõ ho¹t ®éng SXKD th«ng th-êng cña doanh nghiÖp gãp
phÇn lµm t¨ng vèn chñ së h÷u.
Doanh thu thuÇn ®-îc x¸c ®Þnh b»ng tæng doanh thu sau khi trõ ®i c¸c
kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng b¸n vµ doanh thu hµng ®· b¸n bÞ
tr¶ l¹i.
C¸c lo¹i doanh thu: doanh thu tïy theo tõng lo¹i h×nh SXKD vµ bao gåm:
Doanh thu b¸n hµng
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
7
Häc ViÖn Ng©n Hµng
Doanh thu cung cÊp dÞch vô
Doanh thu tõ tiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi tøc ®-îc chia.
Ngoµi ra cßn c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c.
b)
C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu
C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu nh-: ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i, gi¶m gi¸ hµng
b¸n, doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i, thuÕ GTGT ph¶i nép theo ph-¬ng ph¸p trùc
tiÕp vµ thuÕ xuÊt nhËp khÈu. C¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu lµ c¬ së ®Ó tÝnh
doanh thu thuÇn vµ kÕt qu¶ kinh doanh trong kú kÕ to¸n. C¸c kho¶n gi¶m trõ
doanh thu ph¶i ®-îc ph¶n ¸nh, theo dâi chi tiÕt, riªng biÖt theo nh÷ng tµi
kho¶n kÕ to¸n phï hîp, nh»m cung cÊp c¸c th«ng tin kÕ to¸n ®Ó lËp b¸o c¸o tµi
chÝnh.
Doanh thu thuÇn
b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô
Tæng doanh thu
=
b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô
-
C¸c kho¶n gi¶m trõ
doanh thu
c) §iÒu kiÖn ghi nhËn doanh thu
Doanh thu b¸n hµng ®-îc ghi nhËn khi ®ång thêi tháa m·n tÊt c¶ n¨m (5)
®iÒu kiÖn sau:
1) Doanh nghiÖp ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi
quyÒn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng hãa cho ng-êi mua;
2) Doanh nghiÖp kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng hãa nh- ng-êi
së h÷u hµng hãa hoÆc quyÒn kiÓm so¸t hµng hãa;
3) Doanh thu ®-îc x¸c ®Þnh t-¬ng ®èi ch¾c ch¾n;
4) Doanh nghiÖp ®· thu ®-îc hoÆc sÏ thu ®-îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch
b¸n hµng;
5) X¸c ®Þnh ®-îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
8
Häc ViÖn Ng©n Hµng
Doanh thu cung cÊp dÞch vô ®-îc ghi nhËn khi ®ång thêi tháa m·n tÊt c¶
n¨m (4) ®iÒu kiÖn sau:
1) Doanh thu ®-îc x¸c ®Þnh t-¬ng ®èi ch¾c ch¾n;
2) Cã kh¶ n¨ng thu ®-îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch cung cÊp dÞch vô ®ã;
3) X¸c ®Þnh ®-îc phÇn c«ng viÖc ®· hoµn thµnh vµo ngµy lËp B¶ng C©n
®èi kÕ to¸n;
4) X¸c ®Þnh ®-îc chi phÝ ph¸t sinh cho giao dÞch vµ chi phÝ ®Ó hoµn thµnh
giao dÞch cung cÊp dÞch vô ®ã.
1.2.2 Tæ chøc hÖ thèng kÕ to¸n doanh thu
a) Chøng tõ kÕ to¸n
Chøng tõ kÕ to¸n ®-îc sö dông ®Ó h¹ch to¸n doanh thu vµ c¸c kho¶n gi¶m
trõ doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô bao gåm:
Hãa ®¬n GTGT
Hãa ®¬n b¸n hµng th«ng th-êng
B¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lÝ, kÝ göi
ThÎ quÇy hµng
C¸c chøng tõ thanh to¸n ( phiÕu thu, sÐc chuyÓn kho¶n, sÐc
thanh to¸n, ñy nhiÖm thu, giÊy b¸o Cã cña Ng©n hµng, b¶ng sao kª cña Ng©n
hµng).
b) Tµi kho¶n sö dông
§Ó h¹ch to¸n doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô, kÕ to¸n sö dông:
+ TK 511 - Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô: ph¶n ¸nh doanh
thu cña khèi l-îng s¶n phÈm, hµng hãa, dÞch vô cña doanh nghiÖp trong mét
kú kÕ to¸n, kh«ng ph©n biÖt ®· thu tiÒn hay ch-a.
TK 511 cã 5 TK cÊp 2
-
TK 5111- Doanh thu b¸n hµng hãa: ®-îc sö dông chñ yÕu cho
c¸c doanh nghiªp kinh doanh hµng hãa, vËt t-.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
-
9
Häc ViÖn Ng©n Hµng
TK 5112- Doanh thu b¸n thµnh phÈm: ®-îc sö dông chñ yÕu ë
c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt nh- c«ng nghiÖp, x©y l¾p, ng- nghiÖp.
- TK 5113- Doanh thu cung cÊp dÞch vô: ®-îc sö dông cho c¸c ngµnh
kinh doanh dÞch vô nh- giao th«ng vËn t¶i, b-u ®iÖn, du lÞch, dÞch vô c«ng
céng, dÞch vô khoa häc kÜ thuËt.
-
TK 5114- Doanh thu trî cÊp, trî gi¸: ®-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n thu tõ trî cÊp, trî gi¸ cña Nhµ n-íc khi doanh nghiÖp thùc hiÖn c¸c
nhiÖm vô cung cÊp hµng hãa, dÞch vô theo yªu cÇu cña Nhµ n-íc.
- TK 5117- Doanh thu kinh doanh B§SDT
+ TK 512 - Doanh thu néi bé: ph¶n ¸nh doanh thu cña sè s¶n phÈm, hµng
hãa, dÞch vô, lao vô tiªu thô trong néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng
mét c«ng ty, tæng c«ng ty h¹ch to¸n toµn ngµnh.
TK 512 bao gåm 3 TK cÊp 2:
- TK 5121- doanh thu b¸n hµng hãa.
- TK 5122- doanh thu b¸n thµnh phÈm.
- TK 5123- doanh thu cung cÊp dÞch vô
+ TK 3331 - ThuÕ GTGT ph¶i nép.
TK nµy ¸p dông chung cho ®èi t-îng nép thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu
trõ thuÕ vµ ®èi t-îng nép thuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp.
+ TK 3387 - Doanh thu ch-a thùc hiÖn.
Vµ c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c ( TK 111,112,131)
+ TK 521 - ChiÕt khÊu th-¬ng m¹i
TK 521 cã 3 tµi kho¶n cÊp 2:
-
TK 5211- ChiÕt khÊu hµng hãa: ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn
chiÕt khÊu th-¬ng m¹i ( tÝnh trªn khèi l-îng hµng hãa ®· b¸n ra ) cho ng-êi
mua hµng hãa.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
-
10
Häc ViÖn Ng©n Hµng
TK 5212- ChiÕt khÊu thµnh phÈm: ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn
chiÕt khÊu th-¬ng m¹i tÝnh trªn khèi l-îng s¶n phÈm ®· b¸n ra cho ng-êi mua
thµnh phÈm.
-
TK 5213- ChiÕt khÊu dÞch vô: ph¶n ¸nh toµn bé sè tiÒn
chiÕt khÊu th-¬ng m¹i dÞch vô tÝnh trªn khèi l-îng dÞch vô ®· cung cÊp cho
ng-êi mua dÞch vô.
TK 521 kh«ng cã sè d- cuèi kú.
c) Tr×nh bµy doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trªn BCTC
Trong b¸o c¸o tµi chÝnh, doanh nghiÖp ph¶i tr×nh bµy:
1) ChÝnh s¸ch kÕ to¸n ®-îc ¸p dông trong viÖc ghi nhËn doanh thu bao
gåm ph-¬ng ph¸p x¸c ®Þnh phÇn c«ng viÖc ®· hoµn thµnh cña c¸c giao dÞch vÒ
cung cÊp dÞch vô;
2) Doanh thu cña tõng lo¹i giao dÞch vµ sù kiÖn:
- Doanh thu b¸n hµng;
- Doanh thu cung cÊp dÞch vô;
- TiÒn l·i, tiÒn b¶n quyÒn, cæ tøc vµ lîi nhuËn ®-îc chia.
3) Doanh thu tõ viÖc trao ®æi hµng hãa hoÆc dÞch vô theo tõng lo¹i ho¹t
®éng trªn.
4) Thu nhËp kh¸c, trong ®ã tr×nh bµy cô thÓ c¸c kho¶n thu nhËp bÊt
th-êng.
1.2.3 Quy tr×nh kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp
dÞch vô
Khi kiÓm to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô trªn
BCTC th× cÇn chó ý tíi ®Ó ®¹t ®-îc nh÷ng yªu cÇu sau:
Thu thËp b»ng chøng chøng minh viÖc h¹ch to¸n doanh thu vµ thu nhËp
vµ hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé cña doanh nghiÖp ®· ®¶m b¶o cho viÖc doanh thu
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
11
Häc ViÖn Ng©n Hµng
vµ thu nhËp lµ trung thùc, hîp lý vµ tu©n thñ theo ®óng quy ®Þnh cña Nhµ
n-íc.
Thu thËp ®ñ b»ng chøng chøng minh mäi nghiÖp vô ph¸t sinh vÒ doanh
thu vµ thu nhËp ®· h¹ch to¸n vµ ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ trong sæ s¸ch kÕ to¸n.
Thu thËp ®ñ b»ng chøng minh chøng mäi nghiÖp vô ph¸t sinh vÒ doanh
thu vµ thu nhËp ®· h¹ch to¸n vµ ®-îc ph©n lo¹i ®óng ®¾n, ®· ®-îc tÝnh to¸n
chÝnh x¸c vµ thùc tÕ x¶y ra vµ ®-îc ghi nhËn ®óng kú.
Quy tr×nh kiÓm to¸n
a) T×m hiÓu hÖ thèng kiÓm so¸t néi bé vµ thùc hiÖn thö nghiÖm kiÓm so¸t
®èi víi doanh thu
T×m hiÓu c¸c chÝnh s¸ch kiÓm so¸t vµ thñ tôc kiÓm so¸t liªn quan ®Õn
nghiÖp vô b¸n hµng, doanh thu vµ viÖc ghi nhËn doanh thu. KTV cÇn t×m hiÓu
tÊt c¶ c¸c chÝnh s¸ch kiÓm so¸t vÒ b¸n hµng, thu tiÒn, ghi nhËn doanh thu
còng nh- c¸c thñ tôc kiÓm so¸t cã liªn quan.
KiÓm tra viÖc tu©n thñ c¸c quy ®Þnh cña nhµ n-íc vµ cña doanh nghiÖp
vÒ b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô vÒ doanh thu vµ viÖc ghi nhËn doanh thu.
Xem liÖu kh¸ch hµng cã tu©n thñ hay kh«ng, tu©n thñ ë møc ®é nµo vµ ®¸nh
gi¸ kh¶ n¨ng x¶y ra sai ph¹m cã liªn quan ®Õn nghiÖp vô b¸n hµng-thu tiÒn.
TiÕn hµnh kiÓm tra mÉu mét sè nghiÖp vô doanh thu, kiÓm tra viÖc h¹ch
to¸n vµ ghi nhËn doanh thu, ®èi chiÕu víi ®¬n ®Æt hµng, lÖnh b¸n hµng, chøng
tõ vËn chuyÓn, hãa ®¬n b¸n hµng, phiÕu xuÊt kho, kiÓm tra ch÷ ký phª duyÖt
b¸n hµng, ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt cã liªn quan. Th«ng qua viÖc kiÓm tra mÉu
®ã ®Ó ®¸nh gi¸ viÖc tu©n thñ c¸c thñ tôc kiÓm so¸t néi bé ®èi víi nghiÖp vô
b¸n hµng-thu tiÒn.
b) Thùc hiÖn thñ tôc ph©n tÝch
So s¸nh doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña kú nµy víi kú
tr-íc, so s¸nh víi kÕ ho¹ch, nÕu cã biÕn ®éng th× cÇn t×m râ nguyªn nh©n.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
12
Häc ViÖn Ng©n Hµng
So s¸nh tû träng lîi nhuËn thuÇn víi doanh thu thuÇn gi÷a c¸c kú kÕ
to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ kh¶ n¨ng sinh lêi tõ doanh thu b¸n s¶n phÈm, cung cÊp dÞch
vô qua c¸c kú kÕ to¸n.
LËp b¶ng ph©n tÝch doanh thu theo thuÕ suÊt, theo tõng th¸ng, theo tõng
lo¹i doanh thu vµ xem xÐt biÕn ®éng bÊt th-êng.
TÝnh tû lÖ l·i gép theo tõng th¸ng, tõng quý, x¸c ®Þnh râ nguyªn nh©n
cña nh÷ng biÕn ®éng bÊt th-êng.
So s¸nh sè d- doanh thu ch-a thùc hiÖn ( TK 3387) cuèi kú nµy so víi
kú tr-íc, xem xÐt nh÷ng biÕn ®éng bÊt th-êng.
c) KiÓm tra chi tiÕt c¸c nghiÖp vô doanh thu
KiÓm tra tÝnh cã thùc cña doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô ( tån t¹i
hoÆc ph¸t sinh). Môc tiªu cña thñ tôc nµy lµ nh»m ph¸t hiÖn c¸c nghiÖp vô b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch vô kh«ng x¶y ra nh-ng l¹i bÞ ghi chÐp vµo sæ kÕ to¸n,
b¸o c¸o tµi chÝnh. C¸c thñ tôc cã thÓ bao gåm:
T×m hiÓu chÝnh s¸ch ghi nhËn doanh thu t¹i ®¬n vÞ cã phï hîp víi chÕ ®é
kÕ to¸n hiÖn hµnh hay kh«ng vµ cã nhÊt qu¸n víi niªn ®é kÕ to¸n tr-íc hay
kh«ng? Th«ng th-êng c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh doanh, dÞch vô, doanh thu ®-îc
ghi nhËn khi hµng hãa chuyÓn giao cho kh¸ch hµng hoÆc dÞch vô ®· cung cÊp,
®-îc kh¸ch hµng chÊp nhËn thanh to¸n. Tuy nhiªn, viÖc ghi nhËn doanh thu
cña c¸c c«ng ty x©y dùng l¹i cã nh÷ng ®iÓm kh¸c víi c¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt kinh
doanh.
§èi chiÕu nghiÖp vô b¸n hµng ®-îc ghi chÐp trªn sæ kÕ to¸n, nhËt ký b¸n
hµng víi chøng tõ gèc cã liªn quan nh- ®¬n ®Æt hµng, hîp ®ång kinh tÕ, lÖnh
b¸n hµng, phiÕu xuÊt kho, vËn ®¬n, hãa ®¬n b¸n hµng…kÕt hîp xem xÐt vµ
kiÓm tra qu¸ tr×nh thanh to¸n.
KiÓm tra mÉu mét sè nghiÖp vô b¸n hµng cã quy m« lín vµ ®èi chiÕu víi
nghiÖp vô thu tiÒn nh- phiÕu thu, giÊy b¸o cã tiÒn göi ng©n hµng vµ c¸c chøng
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
13
Häc ViÖn Ng©n Hµng
tõ cã liªn quan. NÕu hµng ®ã ®· ®-îc thanh to¸n, bÞ tr¶ l¹i th× ®ã lµ b»ng
chøng kh¼ng ®Þnh nghiÖp vô b¸n hµng thùc tÕ x¶y ra.
KiÓm tra tÝnh ®Çy ®ñ cña doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô ( ®Çy
®ñ/trän vÑn). Môc tiªu cña thñ tôc nµy lµ nh»m ph¸t hiÖn ra c¸c nghiÖp vô b¸n
hµng vµ cung cÊp dÞch vô thùc tÕ x¶y ra nh-ng l¹i kh«ng ®-îc ghi vµo sæ kÕ
to¸n.
§Ó kh¼ng ®Þnh tÝnh ®Çy ®ñ cña c¸c nghiÖp vô kinh tÕ ph¸t sinh, th«ng
th-êng kiÓm to¸n viªn ®èi chiÕu tõ chøng tõ gèc lªn sæ kÕ to¸n. Theo c¸ch ®ã,
kiÓm tra viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô b¸n hµng vµo sæ chi tiÕt, nhËt ký b¸n
hµng nh»m ®¶m b¶o c¸c nghiÖp vô b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô ®· ph¸t sinh
®Òu ®-îc ph¶n ¸nh vµo sæ kÕ to¸n mét c¸ch ®Çy ®ñ.
KiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña sè tiÒn ghi nhËn doanh thu b¸n hµng vµ cung
cÊp dÞch vô ( chÝnh x¸c m¸y mãc). Môc tiªu cña thñ tôc nµy lµ ph¸t hiÖn ra
nh÷ng sai ph¹m trong viÖc tÝnh to¸n sè tiÒn ghi nhËn doanh thu. C¸c thñ tôc cã
thÓ bao gåm:
KiÓm tra sè l-îng, ®¬n gi¸ vµ tÝnh to¸n trªn hãa ®¬n b¸n hµng, kiÓm tra
viÖc quy ®æi tû gi¸ ®èi víi nghiÖp vô b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cã gèc
b»ng ngo¹i tÖ, ®èi chiÕu sè liÖu trªn hãa ®¬n b¸n hµng víi sæ chi tiÕt vµ sæ
tæng hîp doanh thu.
So s¸nh víi vËn ®¬n, ®¬n ®Æt hµng, lÖnh b¸n hµng…®Ó x¸c ®Þnh chñng
lo¹i vµ sè l-îng hµng hãa tiªu thô.
§èi chiÕu víi chÝnh s¸ch gi¸ b¸n cña ®¬n vÞ ®Ó x¸c ®Þnh ®¬n gi¸ cña
hµng hãa tiªu thô. Xem xÐt c¸c kho¶n chiÕt khÊu, gi¶m gi¸ xem cã phï hîp
víi chÝnh s¸ch tÝn dông cña ®¬n vÞ vµ chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
KiÓm tra viÖc ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch
vô ( ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy). Môc tiªu cña c¸c thñ tôc nµy lµ nh»m ph¸t hiÖn ra
viÖc ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy doanh thu kh«ng ®óng ®¾n. Do doanh nghiÖp ph¸t
sinh nhiÒu lo¹i doanh thu kh¸c nhau nªn nÕu ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy sai doanh
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
14
Häc ViÖn Ng©n Hµng
thu sÏ ¶nh h-ëng ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Khi ®ã, KTV thùc
hiÖn c¸c thñ tôc kiÓm to¸n sau:
KiÓm tra viÖc h¹ch to¸n doanh thu trªn sæ kÕ to¸n ®Ó ®¶m b¶o r»ng doanh
thu ®-îc h¹ch to¸n ®óng. Trªn thùc tÕ, nÕu h¹ch to¸n sai chÕ ®é kÕ to¸n
nghiÖp vô doanh thu th× dÉn ®Õn th«ng tin tr×nh bµy trªn c¸c tµi kho¶n doanh
thu kh«ng chÝnh x¸c dÉn ®Õn ph©n lo¹i vµ tr×nh bµy sai trªn sæ b¸o c¸o tµi
chÝnh.
KiÓm tra viÖc ph©n lo¹i doanh thu: ph©n biÖt doanh thu b¸n chÞu ( ®èi
chiÕu sè liÖu víi sè h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n c«ng nî ph¶i thu); doanh thu tiÒn
ngay; doanh thu nhËn tr-íc; doanh thu b¸n hµng ®æi hµng…ph©n biÖt doanh
thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô víi c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c; ph©n biÖt tõng
lo¹i doanh thu liªn quan ®Õn tõng lo¹i thuÕ suÊt kh¸c nhau, tõng s¶n phÈm
kh¸c nhau ( ®èi chiÕu víi sè liÖu h¹ch to¸n trªn tµi kho¶n thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng
®Çu ra).
KiÓm tra viÖc tr×nh bµy doanh thu trªn b¸o c¸o tµi chÝnh cho ®óng víi chÕ
®é kÕ to¸n hiÖn hµnh vµ ®èi chiÕu víi sæ chi tiÕt doanh thu.
KiÓm tra tÝnh ®óng kú cña doanh thu( ®óng kú). Môc tiªu cña thñ tôc nµy lµ
nh»m ph¸t hiÖn ra c¸c sai ph¹m trong viÖc ghi chÐp c¸c nghiÖp vô b¸n hµng vµ
cung cÊp dÞch vô ghi nhËn kh«ng ®óng kú kÕ to¸n, nh- nghiÖp vô b¸n hµng
n¨m nay l¹i ghi nhËn vµo n¨m sau, nghiÖp vô b¸n hµng n¨m say bÞ ghi vµo
n¨m nay. C¸c thñ tôc kiÓm to¸n bao gåm:
KiÓm tra chøng tõ cña mét sè nghiÖp vô doanh thu ph¸t sinh tr-íc vµ sau
thêi ®iÓm khãa sæ kÕ to¸n mét sè ngµy ®Ó xem xÐt ngµy th¸ng ghi trªn hãa
®¬n, vËn ®¬n víi ngµy th¸ng ghi trªn nhËt ký b¸n hµng vµ sæ chi tiÕt. ViÖc
kiÓm tra c¸c nghiÖp vô tr-íc vµ sau thêi ®iÓm khãa sæ kÕ to¸n bao nhiªu ngµy
tïy thuéc vµo tõng c«ng ty kiÓm to¸n.
KiÓm tra mét sè phiÕu xu©t kho tr-íc vµ sau thêi ®iÓm khãa sæ kÕ to¸n
mét sè ngµy ®Ó b¶o ®¶m r»ng ghi nhËn doanh thu khi hµng hãa ®· cung cÊp
cho kh¸ch hµng. ViÖc kiÓm tra nµy lµ rÊt cÇn thiÕt, së dÜ nÕu KTV ph¸t hiÖn
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
15
Häc ViÖn Ng©n Hµng
®¬n vÞ ch-a xuÊt hµng cho kh¸ch hµng th× sÏ kh«ng cã c¬ së ghi nhËn doanh
thu hoÆc nÕu ®¬n vÞ xuÊt hµng cho kh¸ch hµng nh-ng kh¸ch hµng ch-a chÊp
nhËn thanh to¸n th× còng kh«ng cã c¬ së ghi nhËn doanh thu…
Trong qu¸ tr×nh kiÓm to¸n, kh¶ n¨ng ghi chÐp kh«ng ®óng kú kÕ to¸n c¸c
nghiÖp vô doanh thu th-êng xuyªn x¶y ra. Mét sè nghiÖp vô doanh thu cña
n¨m nay bÞ ghi vµo n¨m sau, mét sè nghiÖp vô doanh thu cña n¨m sau bÞ ghi
vµo n¨m nay v× nhiÒu lÝ do kh¸c nhau. Nh- vËy c¸c nghiÖp vô doanh thu ®ã ®·
bÞ ghi nhËn kh«ng ®óng kú kÕ to¸n ( kh«ng ®óng niªn ®é kÕ to¸n).
1.3 Nh÷ng vÊn ®Ò cÇn l-u ý vµ rñi ro th-êng gÆp trong quy tr×nh kiÓm
to¸n kho¶n môc doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô cña c¸c tæ
chøc kiÓm to¸n vµ rñi ro
1.3.1 Nh÷ng vÊn ®Ò l-u ý trong quy tr×nh kiÓm to¸n doanh thu b¸n hµng
vµ cung cÊp dÞch vô
Doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô lµ mét kho¶n môc träng yÕu trªn
B¸o c¸o tµi chÝnh v× ®ã lµ c¬ së ®Ó ng-êi sö dông ®¸nh gi¸ vÒ t×nh h×nh ho¹t
®éng vµ kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã, kho¶n môc nµy lµ ®èi t-îng cña
nhiÒu sai ph¹m dÉn ®Õn b¸o c¸o tµi chÝnh bÞ sai lÖch träng yÕu v× nh÷ng lý do
sau:
-
Trong nhiÒu tr-êng hîp, viÖc x¸c ®Þnh thêi ®iÓm thÝch hîp vµ sè
tiÒn ®Ó ghi nhËn doanh thu ®ßi hái sù xÐt ®o¸n, thÝ dô ®èi víi doanh thu cña
hîp ®ång x©y dùng hoÆc cung cÊp dÞch vô cã liªn quan ®Õn nhiÒu niªn ®é.
-
Doanh thu cã quan hÖ mËt thiÕt víi kÕt qu¶ l·i lç, nªn nh÷ng sai
lÖch vÒ doanh thu th-êng dÉn ®Õn l·i lç bÞ tr×nh bµy kh«ng trung thùc vµ
kh«ng hîp lý.
-
T¹i nhiÒu ®¬n vÞ, doanh thu cßn lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸ kÕt qu¶ hoÆc
thµnh tÝch, nªn chóng cã kh¶ n¨ng bÞ thæi phång cao h¬n thùc tÕ.
TrÇn Xu©n B¸ch
KTDK9
.PDF 
61 
85 
80 
