Tài liệu Hoàn thiện quản lý nhân sự tại tổng công ty vận tải dầu khí việt nam

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Lêi nãi ®Çu §Êt níc ta ®ang trªn con ®êng C«ng nghiÖp ho¸ - HiÖn ®¹i ho¸, ph¸t triÓn vµ héi nhËp vµo nÒn kinh tÕ thÕ giíi. Nhu cÇu sö dông vèn cho c¸c ngµnh kinh tÕ ngµy mét lín... tÝn dông Ng©n hµng lµ mét trong nh÷ng nguån cung cÊp vèn rÊt quan träng cho nÒn kinh tÕ nãi chung vµ cho c¸c doanh nghiÖp nãi riªng. Víi ®Æc thï riªng biÖt cña ngµnh ho¹t ®éng Ng©n hµng lµ manh nhiÒu tÝnh rñi ro, ®Æc biÖt lµ ho¹t ®éng tÝn dông. Mµ ho¹t ®éng cña Ng©n hµng l¹i ¶nh hëng rÊt lín ®Õn nÒn kinh tÕ, khi mµ ho¹t ®éng Ng©n hµng kh«ng æn ®Þnh còng sÏ ¶nh hëng sÊu ®Õn nÒn k×nh tÕ, khi hÖ thèng Ng©n hµng bÞ khñng ho¶ng th× nã lµ khñng ho¶ng theo d©y chuyÒn vµ dÉn tíi khñng ho¶ng trong toµn nÒn kinh tÕ. Cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p mµ Ng©n hµng ¸p dông ®Ó h¹n chÕ vµ phßng ngõa rñi ro nh: lËp quü dù phßng, n©ng cao chÊt lîng thÈm ®Þnh, tµi s¶n b¶o ®¶m víi c¸c kho¶n tÝn dông... Trªn c¬ së nh÷ng kiÕn thøc ®· häc ë trêng §¹i häc kinh tÕ quèc d©n vµ qua thùc tiÔn quan s¸t, häc hái, t×m tßi, nghiªn cøu t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn. Em lùa chän ®Ò tµi nghiªn cøu: “Mét sè biÖn ph¸p më réng tÝn dông cã b¶o ®¶m t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn trong thêi gian tíi.” Trong bµi viÕt nµy em sÏ tr×nh bÇy nh÷ng nhËn thøc cña m×nh vÒ tÝn dông cã b¶o ®¶m trªn lý thuyÕt vµ thùc tiÔn t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn. Tõ nh÷ng vÊn ®Ò nªu ra em sÏ ®a ra mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng tÝn dông cã b¶o ®¶m t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn. Chuyªn ®Ò thùc tËp gåm cã 3 phÇn: Ch¬ng I: Nh÷ng nÐt c¬ b¶n vÒ tÝn dông cã b¶o ®¶m. Ch¬ng II: Thùc tr¹ng cho vay cã b¶o ®¶m t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn. Ch¬ng III: Mét sè gi¶i ph¸p nh»m më réng h×nh thøc tÝn dông cã b¶o ®¶m t¹i Së giao dÞch I - Ng©n hµng ®Çu t vµ ph¸t triÓn. Tuy nhiªn, do ®iÒu kiÖn vµ thêi gian cã h¹n bµi viÕt nµy cña em kh«ng tr¸nh khái nh÷ng sai sãt. Em mong thÇy, c« vµ c¸c ®éc gi¶ ®ãng gãp ý kiÕn nh»m gióp em hoµn thµnh bµi biÕt nµy tèt h¬n. Em xin ch©n thµnh c¸m ¬n! Hµ Néi th¸ng 04/2002. 1 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Ch¬ng I: Tæng quan vÒ tÝn dông ng©n hµng. 1.1. Kh¸i niÖm vÒ tÝn dông ng©n hµng. 1.1.1. Kh¸i niÖm tÝn dông. Ng©n hµng th¬ng m¹i lµ mét tæ chøc kinh doanh tiÒn tÖ mµ ho¹t ®éng chñ yÕu lµ Nî, Cã vµ Trung gian. Cã nghÜa lµ ng©n hµng thêng xuyªn nhËn tiÒn göi cña kh¸ch hµng víi tr¸ch nhiÖm hoµn tr¶ vµ sö dông sè tiÒn ®ã ®Ó ®Çu t thu lîi nhuËn. Th«ng thêng lîng vèn tù cã cña ng©n hµng thêng rÊt nhá bÐ so víi nhu cÇu vay vèn cña c¸c kh¸ch hµng, do ®ã ng©n hµng th¬ng m¹i ph¶i huy ®éng vèn tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau trong x· héi. Nguån vèn mµ ng©n hµng cã vµ huy ®éng ®îc lµ c¬ së ®Ó ng©n hµng th¬ng m¹i ®Çu t l¹i cho nÒn kinh tÕ. §©y lµ nguån gèc cña ho¹t ®éng tÝn dông ng©n hµng. Kh¸i niÖm tÝn dông: Theo c¸ch hiÓu chung nhÊt, tÝn dông ng©n hµng lµ quan hÖ kinh tÕ gi÷a mét bªn lµ ng©n hµng vµ mét bªn lµ kh¸ch hµng cña ng©n hµng, trong ®ã ng©n hµng chuyÓn giao tiÒn hay tµi s¶n cho kh¸ch hµng sö dông trong 2 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 thêi gian nhÊt ®Þnh vµ ngîc l¹i kh¸ch hµng còng cã nhiÖm vô ph¶i hoµn tr¶ c¶ gèc vµ l·i cho ng©n hµng khi ®Õn ®¸o h¹n cña kho¶n tÝn dông ®ã. 1.1.2. . Nh÷ng ®Æc trng c¬ b¶n cña tÝn dông ng©n hµng - Tµi s¶n giao dÞch trong quan hÖ tÝn dông ng©n hµng bao gåm hai h×nh thøc lµ cho vay (b»ng tiÒn) vµ cho thuª tµi chÝnh. Tøc lµ ng©n hµng dïng tiÒn huy ®éng ®îc, nguån vèn tù cã cña m×nh ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t, cho vay ®èi víi c¸c doanh nghiÖp trong nÒn kinh tÕ nh»m ®¹t ®îc môc ®Þch cuèi cïng cña m×nh lµ thu ®îc lîi nhuËn. - XuÊt ph¸t tõ nguyªn t¾c hoµn tr¶: hoµn tr¶ tÝn dông lµ ®iÒu kiÖn quan träng nhÊt thùc hiÖn môc tiªu kinh doanh cña ng©n hµng. §Ó thu håi ®îc nî ng©n hµng ph¶i xem xÐt mét c¸ch thËn träng ®Õn uy tÝn vµ kh¶ n¨ng cña kh¸ch hµng, tõ ®ã ¸p dông c¸c biÖn ph¸p cho thÝch hîp. NÕu kh¸ch hµng ®îc xÕp vµo h¹ng tÝn nhiÖm cao nh cã phÈm chÊt tèt trong kinh doanh, cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh tèt, chÊp hµnh tèt c¸c hîp ®ång tÝn dông trong qu¸ khø vµ cã triÓn väng trong thêi gian tíi th× ng©n hµng sÏ ¸p dông h×nh thøc tÝn dông kh«ng cÇn b¶o ®¶m. Ngîc l¹i, nÕu kh¸ch hµng kh«ng ®¹t ®îc nh÷ng tiªu chuÈn nh trªn th× ng©n hµng sÏ ¸p dông h×nh thøc tÝn dông cã b¶o ®¶m. - Gi¸ trÞ hoµn tr¶ th«ng thêng ph¶i lín h¬n gi¸ trÞ lóc cho vay. L·i suÊt danh nghÜa lín h¬n tû lÖ l¹m ph¸t (l·i suÊt thùc = l·i suÊt danh nghÜa - tû lÖ l¹m ph¸t). - Trong quan hÖ tÝn dông ng©n hµng tiÒn vay ®îc gi¶i ng©n trªn c¬ së cam kÕt hoµn tr¶ v« ®iÒu kiÖn. Khi ng©n hµng gi¶i ng©n cho mét doanh nghiÖp, c¸ nh©n hay mét tæ chøc kinh tÕ nµo ®ã mét kho¶n tÝn dông trong mét thêi h¹n nhÊt ®Þnh th× khi ®Õn kú ®¸o h¹n th× ngêi vay ph¶i hoµn tr¶ l¹i cho Ng©n hµng c¶ vèn vµ l·i. 1.1.3. . Quy tr×nh tÝn dông ng©n hµng: Ho¹t ®éng kinh doanh ng©n hµng trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· cã nhiÒu thay ®æi. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña khoa häc c«ng nghÖ, kinh doanh ng©n hµng ®· cã nh÷ng bíc ph¸t triÓn míi. Víi ph¬ng ph¸p c«ng nghÖ hiÖn ®¹i, ng©n hµng ®· tiÕp cËn c¸c kh¸ch hµng cña m×nh víi chi phÝ giao dÞch thÊp vµ cung cÊp ®îc nhiÒu lo¹i h×nh s¶n phÈm vµ dÞch vô tµi chÝnh h¬n so víi tríc. Tuy nhiªn sù më réng ho¹t ®éng lu«n tiÒm Èn nh÷ng rñi ro, v× vËy cÇn cã c¸c biÖn ph¸p ®Ó h¹n chÕ vµ kiÓm so¸t rñi ro. Méi trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ thiÕt lËp mét quy tr×nh tÝn dông chÆt chÏ ®Ó híng dÉn c¸c nh©n viªn tÝn dông vµ c¸c bé phËn cã liªn quan thùc hµnh viÖc cho vay nh»m ®¹t ®îc hiÖu qu¶ cao nhÊt. 3 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 Tuy nhiªn, víi mçi ng©n hµng kh¸c nhau, víi mçi lo¹i kh¸ch hµng kh¸c nhau, víi mçi thêi kú kh¸c nhau th× quy tr×nh tÝn dông ®îc ¸p dông lµ kh¸c nhau. Nhng nh×n chung quy tr×nh tÝn dông bao gåm c¸c bíc sau. Bíc 1: LËp hå s¬ ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông Trong tËp hå s¬ nµy kh¸ch hµng ph¶i cung cÊp ®Çy ®ñ c¸c th«ng tin cÇn thiÕt liªn quan ®Õn viÖc xin cÊp tÝn dông bao gåm: - Nh÷ng tµi liÖu chøng minh n¨ng lùc ph¸p lý cña kh¸ch hµng:  GiÊy tê chøng nhËn t c¸ch ph¸p nh©n: giÊy phÐp thµnh lËp, ®¨ng kÝ kinh doanh, quyÕt ®Þnh bæ nhiÒm gi¸m ®èc, ®iÒu lÖ ho¹t ®éng... (®èi víi c¸c doanh nghiÖp).  §¬n ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông cña kh¸ch hµng  Ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ kÕ ho¹ch vay, tr¶ nî  B¸o c¸o tµi chÝnh thêi ®iÓm gÇn nhÊt  Hîp ®ång thÕ chÊp, cÇm cè hoÆc b¶o l·nh cïng c¸c giÊy tê gèc cã liªn quan ®Õn së h÷u tµi s¶n ®¶m b¶o  C¸c giÊy tê kh¸c cã liªn quan Trong giai ®o¹n nµy sè lîng giÊy tê trong tËp hå s¬ nhiÒu hay Ýt phô thuéc vµo mét sè yÕu tè sau. - Lo¹i kh¸ch hµng: Ng©n hµng thêng xuyªn ph©n biÖt hai nhãm kh¸ch hµng: kh¸ch hµng ®· thiÕt lËp quan hÖ tÝn dông víi ng©n hµng vµ kh¸ch hµng quan hÖ lÇn ®Çu tiªn. Th«ng thêng, kh¸ch hµng quan hÖ lÇn ®Çu víi ng©n hµng ph¶i cung cÊp mét sè lîng ®¸ng kÓ d÷ liÖu th«ng tin vÒ b¶n th©n m×nh. Tuy nhiªn, lo¹i chñ thÓ còng ¶nh hëng ®Õn sè lîng giÊy t¬ trong hå s¬ nh: lµ c¸ nh©n th× vÊn ®Ò sÏ ®¬n gi¶n h¬n rÊt nhiÒu so víi kh¸ch hµng lµ doanh nghiÖp, trong khi ®ã kh¸ch hµng doanh nghiÖp th× l¹i cßn phô thuéc vµo lo¹i h×nh doanh nghiÖp: c«ng ty t nh©n, c«ng ty tr¸ch nhiªm hu h¹n, c«ng ty cæ phÇn, c«ng ty liªn doanh.... - Lo¹i vµ kü thuËt cÊp tÝn dông 4 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 §èi víi kh¸ch hµng cã tÝn nhiÖm cha cao hay cha an toµn th× ng©n hµng sÏ ¸p dông lo¹i tÝn dông cã baá ®¶m vµ tuú theo lo¹i h×nh b¶o ®¶m mµ lîng giÊy tê ph¸p lý cã liªn quan ®Õn b¶o ®¶m tÝn dông còng kh¸c nhau.  Quy m« tÝn dông  Hå s¬ ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông cßn phô thuéc vµo qui m« nhu cÇu vÒ vèn tÝn dông cña kh¸ch hµng. Tøc lµ, yªu cÇu vÒ th«ng tin tõ hå s¬ tÝn dông sÏ lín h¬n khi mµ qui m« tÝn dông ®îc cÊp lín. Bíc 2: Ph©n tÝch tÝn dông Ph©n tÝch tÝn dông lµ ph©n tÝch kh¶ n¨ng hiªn t¹i vµ tiÒm tµng cña kh¸ch hµng vÒ sö dông vèn. Môc ®Ých cña viÖc ph©n tÝch tÝn dông lµ t×m kiÕm nh÷ng t×nh huèng cã thÓ dÉn ®Õn rñi ro cho ng©n hµng vµ t×m c¸ch h¹n chÕ c¸c rñi ro ®ã, còng nh dù kiÕn c¸c biÖn ph¸p phßng ngõa. MÆt kh¸c, ph©n tÝch tÝn dông gióp ng©n hµng kiÓm tra tÝnh chÝnh x¸c cña c¸c th«ng tin do kh¸ch hµng cung cÊp tõ ®ã cã nhËn ®Þnh ®óng vÒ kh¸ch hµng. Ng©n hµng cã thÓ thu thËp th«ng tin vÒ kh¸ch hµng tõ c¸c nguån:  Hå s¬ ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông cña kh¸ch hµng  Hå s¬ lu tr÷ t¹i ng©n hµng, hoÆc tõ c¸c ng©n hµng kh¸c, ®Æc biÖt tõ trung t©m phßng ngõa rñi ro cña hÖ thèng c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh trung gian.  C¸c c¬ quan chøc n¨ng: thuÕ, ph¸p luËt...  C¸c Ên b¶n kinh tÕ, b¸o chÝ vµ c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng kh¸c.  Trùc tiÕp pháng vÊn kh¸ch hµng còng nh nh©n viªn cña kh¸ch hµng. Th«ng tin ®Ó ph©p tÝch tÝn dông ®ãng mét vai trß cùc kú quan träng trong viÖc thµnh ®¹t cña giai ®o¹n nµy. §Ó cã ®îc th«ng tin chÝnh x¸c ®Çy ®ñ ng©n hµng ®· t¹o th«ng tin, tøc thu thËp th«ng tin s¬ cÊp (tøc lµ nh÷ng th«ng tin cha ®îc tiÕt lé réng r·i). §©y lµ nÐt ®Æc thï cña ho¹t ®éng kinh doanh trong nghÒ ng©n hµng so víi c¸c ngµnh nghÒ kinh doanh kh¸. Néi dung ph©p tÝch tÝn dông:  Ph©n tÝch phi tµi chÝnh lµ ph©p tÝch c¸c yÕu tè Ýt hoÆc kh«ng liªn quan tíi vÊn ®Ò tµi chÝnh cu¶ kh¸ch hµng mét c¸ch trùc tiÕp. Nã bao gåm: ph©n tÝch kiÓm tra tÝnh ph¸p lý cña kh¸ch hµng, ph©n tÝch tÝnh c¸ch cña kh¸ch hµng, uy tÝn cña kh¸ch hµng trong kinh doanh, kh¶ n¨ng vµ uy tÝn cña héi ®ång qu¶n trÞ vµ ban 5 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 ®iÒu hµnh, nghiªn cøu triÓn väng cña kh¸ch hµng ®Æc biÖt lµ trªn th¬ng trêng xu híng ph¸t triÓn cña ngµnh/vïng vµ c¸c chiÕn lîc ph¸t triÓn cña ngµnh trong thêi gian tíi....  Ph©n tÝch tµi chÝnh: lµ ph©n tÝch hiÖn tr¹ng tµi chÝnh vµ c¸c dù b¸o vÒ tµi chÝnh trong t¬ng lai cña kh¸ch hµng nh»m t×m kiÕm vµ dù ®o¸n c¸c trêng hîp xÊu cã thÓ xÈy ra, lµm gi¶m kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. Nã bao gåm: ph©n tÝch hÖ sè tµi chÝnh, ph©n tÝch lu chuyÓn tiÒn tÖ, ph©n tÝch c¸c dù b¸o tµi chÝnh. Thùc chÊt ë ®©y lµ ng©n hµng ®i x¸c ®Þnh vÒ sè lîng cña nhu cÇu vay vèn tÝn dông (quy m« tÝn dông) hîp lý cña kh¸ch hµng. Bªn c¹nh ®ã, trong qu¸ tr×nh ph©n tÝch tµi chÝnh, ng©n hµng còng sÏ x¸c ®Þnh thêi h¹n hîp lý cho kho¶n vay (thêi h¹n cho vay ®îc coi lµ kho¶n thêi gian tõ lÇn ®Çu ph¸t tiÒn vay (gi¶i ng©n) cho ®Õn khi kh¸ch hµng thanh to¸n xong kho¶n tiÒn vay c¶ gèc vµ l·i). C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh thêi h¹n cho vay lµ tÝnh chÊt lu©n chuyÓn vèn cña ph¬ng ¸n s¶n xuÊt kinh doanh vµ ph¬ng ¸n tµi chÝnh hoÆc chu kú ng©n quü cña kh¸ch hµng. H¬n n÷a thêi h¹n cho vay kh«ng ®îc vît qu¸ thêi h¹n tèi ®a, mµ ng©n hµng qui ®Þnh cho tõng lo¹i ®èi tîng vay còng nh mçi ngµnh, nghÒ cña kh¸ch hµng. Tæ chøc viÖc ph©n tÝch tÝn dông: Ph©n tÝch tÝn dông lµ mét kh©u rÊt quan träng, ¶nh hëng lín ®Õn viÖc ra quyÕt ®Þnh tÝn dông chÝnh x¸c hay kh«ng, v× vËy ph¶i ph©n ®Þnh râ tr¸ch nhiÖm cña nh÷ng ngêi tham gia vµo giai ®o¹n nµy.  C¸ch thø nhÊt lµ giao cho mét hay mét sè ngêi thùc hiÖn toµn bé c¸c néi dung ph©n tÝch: c¸ch nµy cã u ®iÓm lµ qu¸ tr×nh ph©n tÝch ®îc liªn tôc, cã hÖ thèng, tiÖn lîi trong nh÷ng trêng hîp nhu cÇu vèn cña kh¸ch hµng nhá, sÏ tiÕt kiÖm ®îc thêi gian vµ chi phÝ cho viÖc ph©n tÝch. Nhng nã mang tÝnh chñ quan cao do phô thuéc vµo tr×nh ®é, b¶n lÜnh cña ngêi ph©n tÝch.  C¸ch thø hai: chuyªn m«n hãa c¸c néi dung ph©n tÝch, vµ giao cho nh÷ng chuyªn gia ®¶m nhiªm. C¸ch nµy cã u ®iÓm lµ chuyªn m«n ho¸ cao, tr¸nh ®îc nh÷ng sai sãt do khiÕm khuyÕt trong nghiÖp vô, ®Æc biÖt nh c¸c m¶ng ph©n tÝch thñ tôc ph¸p lý cña hå s¬ vay vµ tµi s¶n b¶o ®¶m. Bªn c¹nh ®ã c¸ch nµy ®ßi hái ph¶i cã sù phèi hîp ®ång bé gi÷a c¸c c¸ nh©n hoÆc phßng ban tham gia ph©n tÝch ®Ó ®¶m b¶o tÝnh hîp lý.  TÝnh hÖ thèng vµ kÞp thêi. §Ó cã tÝnh hîp lý c¸c nhµ qu¶n trÞ ph¶i biÕt c¸ch vËn dông trong tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ. ViÖc mçi nh©n viªn hay nhiÒu ngêi cïng tham gia vµo thùc hiÖn mét néi dung ph©n tÝch tuú thuéc vµo quy m« cña 6 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 nhu cÇu ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông, cung nh mùc ®é phøc t¹p cña viÖc ph©n tÝch nh: nhu cÇu tµi trî dµi h¹n thêng ®ßi hái ®é an toµn cao h¬n kho¶n ng¾n h¹n nªn cÇn thiÕt ph¶i xö lý mét lîng lín th«ng tin. Do ®ã sù tham gia cña nhiÒu ngêi trong thÈm ®Þnh lµ rÊt cÇn thiÕt, b¶o ®¶m tÝnh chÝnh x¸c, kh¸ch quan vµ nhanh chãng. Bíc 3: QuyÕt ®Þnh tÝn dông: Ra quyÕt ®Þnh tÝn dông nh thÕ nµo? chÊp thuËn hay kh«ng chÊp thuËn lµ c«ng viÖc cùc kú quan träng. No kh«ng nh÷ng ¶nh hëng ®Õn tiÕn tr×nh ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng, mµ nã cßn ¶nh hëng ®Õn c¶ uy tÝn cña ng©n hµng. Trong thùc tÕ ng©n hµng rÊt sî gÆp hai lo¹i sai lÇm:  Thø nhÊt: lµ ra quyÕt ®Þnh chÊp thuËn mµ sau ®ã kh¸ch hµng l¹i kh«ng cã kh¶ n¨ng tr¶ nî. Trêng hîp nµy ng©n hµgn cã thÓ bÞ gi¶m bít lîi nhuËn, thËm chÝ mÊt vèn, gi¶m uy tÝn.  Thø hai: lµ quyÕt ®Þnh kh«ng chÊp thuËn kh¸ch hµng cã kh¶ n¨ng hoµn tr¶ vèn tÝn dông ®óng h¹n. Trong trêng hîp nµy thiÖt h¹i tõ phÝa ng©n hµng còng ®¸ng kÓ: tøc lµ ng©n hµng mÊt c¬ héi t¨ng thu nhËp, mÊt ®i mét kh¸ch hµng - c¬ héi më réng ¶nh hëng/ thÞ phÇn cña m×nh vµ t¨ng kh¶ n¨ng c¹nh tranh trªn thÞ trêng. C¸c c¬ së ®Ó ra quyÕt ®Þnh trong giai ®o¹n nµy lµ:  C¸c th«ng tin tõ giai ®o¹n tríc chuyÓn sang.  Th«ng tin cËp nhËt tõ thÞ trêng, c¸c c¬ quan cã liªn quan.  ChÝnh s¸ch tÝn dông cña ng©n hµng, nh÷ng quy ®Þnh ho¹t ®éng tÝn dông cña nhµ níc.  Nguån cho vay cña ng©n hµng khi ra quyÕt ®Þnh  KÕt qu¶ thÈm ®Þnh b¶o ®¶m tÝn dông, thêng ng©n hµng chØ thÈm ®Þnh b¶o ®¶m tÝn dông trong trêng hîp xÐt thÊy cã thÓ chÊp nhËn yªu cÇu tÝn dông cña kh¸ch hµn, v× chi phÝ cho viÖc nµy rÊt lµ tèn kÐm cho c¶ ng©n hµng vµ kh¸ch hµng. QuyÒn ph¸n quyÕt tÝn dông ë ng©n hµng thêng do nh÷ng nh©n viªn cã tr×nh ®é, cã kinh nghiÖm vµ cã uy tÝn t¹i ng©n hµng. ViÖc ph©n c«ng, ph©n nhiÖm vô phô thuéc vµo chÝnh s¸ch vµ ph¬ng ph¸p qu¶n trÞ cña mçi ng©n hµng. Cã thÓ tËp trung quyÒn ra quyÕt ®Þnh tÝn dông cho mét ngêi (gi¸m ®èc) hay tËp thÓ (héi ®ång qu¶n trÞ...). C¸ch nµy cã lîi thÕ lµ dÔ ®iÒu hµnh vèn, dÔ ®iÒu chØnh c¬ cÊu 7 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 tÝn dông theo môc tiªu s½n. Tuy nhiªn sÏ rÊt khã kh¨n nÕu ng©n hµng cã mét sè lîng kh¸ch hµng xin cÊp tÝn dông cïng mét lóc vµ nã còng rÊt dÉn ®Õn viÖc tiªu cùc (quan liªu), nã còng cã thÓ t¹o ra tÝnh û l¹i cho c¸c nh©n viªn cÊp díi khi tham gia thÈm ®Þnh ®Æc biÖt lµ kh«ng ph©n râ rµng ®îc tr¸ch nhiÖm cña c¸c c¸ nh©n tham gia vµo qu¸ tr×nh thµnh quyÕt tÝn dông do vËy c¸ch nµy chØ thÝch hîp víi c¸c ng©n hµng nhá, kh¸ch hµng kh«ng qu¸ nhiÒu vµ ®éi ngò nh©n sù cã tr×nh ®é thÊp, thiÕu kinh nghiÖm. C¸ch thø hai, thêng gÆp trong ho¹t ®éng tÝn dông ngµy nay lµ c¸ch ph©n quyÒn b»ng quy ®Þnh c¸c cøc ph¸n quyÕt tÝn dông cho tõng nh©n viªn. Trong luËt tæ chøc tÝn dông cña ViÖt nam còng quy ®Þnh vÒ nguyªn t¾c ph©n ®Þnh tr¸ch nhiÖm ë ®iÒu 53 cã nªu møc ph¸n quyÕt phô thuéc vµo:  Kinh nghiÖm cña nh©n viªn  Thêi h¹n cÊp tÝn dông  Lo¹i cho vay: chiÕt khÊu, cho vay, b¶o l·nh, cã b¶o ®¶m/ kh«ng cã b¶o ®¶m  §ång tiÒn cÊp (néi tÖ hay ngo¹i tÖ) §èi víi c¸ch ph©n quyÒn nµy nhµ qu¶n trÞ ph¶i x¸c ®Þnh râ kinh nghiÖm vµ tr×nh ®é cña c¸c nh©n viªn tham gia vµo giai ®o¹n nµy. Tõ ®ã quy ®Þnh sè tiÒn tèi ®a mµ hä cã quyÒn quyÕt ®Þnh. Møc ®é ph¸n quyÕt sÏ t¨ng lªn theo tr×nh ®é cña c¸c nh©n viªn. Ph©n quyÒn ph¸n quyÕt sÏ ph¸t huy tÝnh ®éc lËp vµ tù chÞu tr¸ch nhiÖm cña c¸c nh©n viªn, gi¶m søc Ðp lªn nhµ qu¶n trÞ, gi¶m thêi gian lu tr÷ hå s¬, t¹o c¬ së kiÓm so¸t vµ n©ng cao chÊt lîng tÝn dông. Nh÷ng kho¶n tÝn dông lín thêng ®îc héi ®ång tÝn dông xem xÐt vµ quyÕt ®Þnh. Héi ®ång tÝn dông gåm nh÷ng ngêi cã kinh nghiÖm, n¨ng lùc trong tÝn dông ng©n hµng. Tríc khi kÕt thóc giai ®o¹n nµy, nhµ qu¶n trÞ cßn ph¶i tÝnh gi¸ c¶, chi phÝ cho kho¶n tÝn dông nµy nÕu ®îc chÊp thuËn, ®Þnh lîng nh÷ng rñi ro cã thÓ x¶y ra ®Ó dù kiÕn thu nhËp cã ®îc tõ kho¶n tÝn dông nµy. VÒ nguyªn t¾c, trªn c¬ së l·i suÊt c¬ b¶n t¹i ng©n hµng (lµ l·i cho vay ng¾n h¹n ¸p dông víi kh¸ch hµng ®¹t tiªu chuÈn cao nhÊt) vµ lo¹i rñi ro kh¸ch hµng ®îc ®¸nh gi¸ ë giai ®o¹n tríc, trong qu¸ tr×nh cËp nhËt th«ng tin mµ ngêi cã th©m quyÒn sÏ ra quyÕt ®Þnh vÒ l·i suÊt ¸p dông víi kho¶n tÝn dông ®ã. ViÖc ¸p dông l·i suÊt th¶ næi hay cè ®Þnh phô thuéc vµo chÝnh s¸ch qu¶n trÞ rñi ro cña ng©n hµng. Thêng l·i suÊt cè ®Þnh ®îc ¸p dông víi kho¶n tÝn dông ng¾n h¹n. 8 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 KÕt thóc giai ®o¹n nµy ®îc ®¸nh dÊu bëi c¸c v¨n b¶n thÓ hiÖn kÕt qu¶ ra quyÕt ®Þnh tÝn dông  NÕu tõ chèi ng©n hµng ph¶i cã v¨n b¶n th«ng b¸o vµ nªu lý do tõ chèi, vµ ngêi ra quyÕt ®Þnh tÝn dông ph¶i ghi ý kiÕn tõ chèi lªn giÊy ®Ò nghÞ cÊp tÝn dông.  NÕu chÊp thuËn ng©n hµng sÏ ký kÕt hîp ®ång tÝn dông cïng víi hîp ®ång cã liªn quan tíi b¶o ®¶m tÝn dông nÕu cã. Bíc 4: Gi¶i ng©n: lµ nghiÖp vô ¸p tiÒn cho kh¸ch hµng trªn c¬ së møc tÝn dông ®· cam kÕt theo hîp ®ång. Gi¶i ng©n ph¶i ®¶m b¶o nguyªn t¾c vËn ®éng cña tÝn dông g¾n liÒn vËn ®éng cña hµng ho¸. Hay nãi c¸ch kh¸c, viÖc ph¸t tiÒn vay ph¶i cã hµng ho¸ ®èi øng, phï hîp víi môc ®Ých vay cña hîp ®ång tÝn dông. MÆc dï gi¶i ng©n lµ cÊp tiÒn cho ngêi ®i vay, nhng ph¬ng thøc gi¶i ng©n phô thuéc vµo néi dugn cam kÕt cña hîp ®ång tÝn dông. Theo tÝnh chÊt nghiÖp vô, gi¶i ng©n cã thÓ chia lµm hai lo¹i:  Thø nhÊt - gi¶i ng©n lµ nghiÖp vô cÊp tiÒn thuÇn tuý. Theo lo¹i nµy th× ng©n hµng chØ thuÇn tuý cÊp tiÒn cho kh¸ch hµng trong ph¹m vi møc tÝn dông ®· ký kÕt mµ kh«ng ®ßi hái thªm nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc biÖt nµo. Lo¹i gi¶i ng©n nµy thêng ®îc ¸p dông trong cho vay tiªu dïng (th«ng qua thÎ tÝn dông...) hay cho vay hé s¶n xuÊt víi møc tÝn dông cÊp kh«ng lín.  Thø hai - gi¶i ng©n lµ quyÕt ®Þnh cho vay phu kÌm theo víi viÖc cÊp tiÒn. Khi hîp ®ång tÝn dông cã quy ®Þnh nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc cho viÖc gi¶i ng©n, th× cã thÓ x¶y ra c¸c t×nh huèng sau:  Ng©n hµng cã thÓ tõ chèi cÊp tiÒn vay mÆc ®ï ®· ký hîp ®ång tÝn dông. §ã lµ nh÷ng trêng hîp ng©n hµng tho¶ thuËn nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Ó ®¶m b¶o m«i trêng tèt cho kho¶n tÝn dông. Nh nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn chÝnh s¸ch ®Çu t, thuÕ cã liªn quan ®Õn doanh nghiÖp vµ lÜnh vùc kinh doanh cña hä, hay nh÷ng ®iÒu kiÖn vÒ vèn ®èi øng.  Ng©n hµng chØ cÊp tiÒn vay theo c¸c quy ®Þnh cña hîp ®ång tÝn dông, ®©y lµ nh÷ng trêng hîp cÊp vèn theo nh·ng ®iÒu kho¶n rµng buéc trong hîp ®ång. Trong trêng hîp nh÷ng ®iÒu kiÖn rµng buéc ®· nªu trong hîp ®ång cha ®îc thùc hiÖn th× viÖc gi¶i ng©n còng cha ®îc tiÕn hµnh. Ph¬ng ph¸p gi¶i ng©n: 9 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Trong cho vay ®Ó mua tån kho, m¸y mãc thiÕt bÞ hay c¸c tµi s¶n kh¸c ph¬ng ph¸p gi¶i ng©n cña ng©n hµng lµ tr¶ th¼ng cho ®¬n vÞ b¸n dùa trªn c¬ së c¸c chøng tõ cung cÊp hµng hãa. §©y lµ ph¬ng ph¸p gi¶i ng©n c¬ b¶n cña ng©n hµng. Ph¬ng ph¸p nµy sÏ gÆp rñi ro khi ch÷ng tõ mua hµng khèng. §Ó h¹n chÕ, ng©n hµng ph¶i kiÓm tra chøng tõ vµ c¸c th«ng tin kh¸c cã liªn quan.  Khi cho vay ®Ó thùc hiÖn c¸c dù ¸n ®Çu t, viÖc gi¶i ng©n c¨n cø vµo khèi lîng x©y l¾p ®· hoµn thµnh. ViÖc ph¸t tiÒn vay dùa trªn c¬ së biªn b¶n nghiÖp thu hoµn thµnh c«ng tr×nh, hoÆc h¹n môc c«ng tr×nh. NÕu ®ã lµ mét c«ng ty bªn ngoµi nhËn thÇu th× viÖc gi¶i ng©n ®îc tr¶ th¼ng cho ®¬n vÞ thi c«ng.  §èi víi c¸c kü thuËt chiÕt khÊu, factoring, cho vay theo tû lÖ hµng tån kho, kho¶n ph¶i thu, viÖc gi¶i ng©n ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch chuyÓn vµo tµi kho¶n tiÒn göi thanh to¸n cña ngêi ®i vay.  Trong cho vay ®Ó mua hµng n«ng s¶n, thuû h¶i s¶n cña c¸ nh©n vµ hé gia ®×nh ng©n hµng gi¶i ng©n theo tiÕn tr×nh mua hµng. C¬ së cña viÖc gi¶i ng©n da theo møc ®é tån kho hµng ho¸ vµ biªn b¶n kiÓm tra tån kho cña ng©n hµng. Ngoµi ra, ®èi víi kho¶n cho vay nhá cña ng©n hµng sÏ gi¶i ng©n b»ng tiÒn mÆt nh cho vay hé n«ng d©n hay cho vay c¸ thÓ bu«n b¸n t¹i chî... C¬ së ®Ó ng©n hµng thùc hiÖn viÖc gi¶i ng©n lµ kÕ ho¹ch sö dông vèn tÝn dông ®· ®îc nªu trong hîp ®ång tÝn dông. VÒ nguyªn t¾c nh©n viªn gi¶i ng©n kh«ng ph¶i lµ ngêi ra quyÕt ®Þnh tÝn dông ®Ó b¶o ®¶m an toµn vµ dÔ kiÓm so¸t. Bíc 5: Gi¸m s¸t, thu nî vµ thanh lý tÝn dông  Giai ®o¹n gi¸m s¸t tÝn dông sÏ ®îc tiÕp nèi víi môc tiªu theo dâi, ®¸nh gi¸ møc ®é chÊp hµnh hîp ®ång tÝn dông cña kh¸ch hµng vµ kÞp thêi cã c¸c xö lý thÝch hîp. Môc tiªu cña gi¸m s¸t tÝn dông lµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn c¸c ®iÒu kho¶n ®· cam kÕt theo hîp ®ång tÝn dông  Kh¸ch hµng cã sö dông vèn ®óng môc ®Ých kh«ng?  KiÓm so¸t møc ®é rñi ro tÝn dông ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh sö dông vèn tÝn dông  Theo dâi thùc hiÖn c¸c kho¶n cô thdÎ ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång, kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng vi ph¹m vµ cã c¸ch xö lý thÝch hîp. 10 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Theo dâi vµ ghi nh©n viÖc thùc hiÖn quy tr×nh tÝn dông cña c¸c bé ph©n, c¸ nh©n cã liªn quan t¹i ng©n hµng. Ph¬ng ph¸p gi¸m s¸t: 1. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng tµi kho¶n cña kh¸ch hµng t¹i ng©n hµng: qua ho¹t ®éng cña tµi kho¶n tiÒn göi vµ tµi kho¶n vay sÏ ph¶n ¸nh t×nh h×nh tiªu thô s¶n phÈm, lu chuyÓn tiÖn tÖ, sö dông vèn vay vµ tr¶ nî. ViÖc biÕn ®éng bÊt thêng cña tµi kho¶n sÏ ph¶n ¸nh nh÷ng khã kh¨n trong qu¶n trÞ tµi chÝnh, nh khi tµi kho¶n v·ng lai lu«n d nî lµ dÊu hiÖu kh¸ch hµng cã khã kh¨n trong cho tr¶, qua ®ã ng©n hµng sÏ lµ tuú theo c¸c dÊu hiÖu mµ cã híng kiÓm so¸t träng t©m. 2. Ph©n tÝch b¸o c¸o tµi chÝnh theo ®Þnh kú: ®èi víi kh¸ch hµng vay thêng xuyªn (thÊu chi, thÎ tÝn dông ...) hoÆc thêi gian vay t¬ng ®èi dµi ng©n hµng sÏ yªu cÇu gëi b¸o c¸o tµi chÝnh ®Þnh kú ®Ó ng©n hµng ph©n tÝch kÞp thêi, ph¸t hiÖn ®îc nh÷ng thay ®æi ®¸ng chó ý trong kh¶ n¨ng tr¶ nî cña kh¸ch hµng. 3. ViÕng th¨m vµ kiÓm so¸t ®Þa ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh/ n¬i c tró cña kh¸ch hµng ®i vay: khi viÕng th¨m kh¸ch hµng trong thêi gian vay vèn sÏ cho chóng ta nh÷ng th«ng tin bæ Ých, nh sù duy tr× ý muèn tr¶ nî cña kh¸ch hµng, thùc tr¹ng tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh, thùc tr¹ng dù tr÷ tån kho, chÊt lîng tµi s¶n b¶o ®¶m. 4. KiÓm tra c¸c b¶o ®¶m tiÒn vay: §èi víi tµi s¶n thÕ chÊp ng©n hµng kiÓm tra viÖc sö dông tµi s¶n hîp lý ®óng nh cam kÕt trong hîp ®ång. ViÖc kiÓm tra ®îc thùc hiÖn b»ng c¸ch kiÓm tra t¹i chç hiÖn tr¹ng cña tµi s¶n vµ th«ng qua c¸c b¸o c¸o thêng kú cña kh¸ch hµng vÒ t×nh tr¹ng cña tµi s¶n. Khi kiÓm so¸t nh©n viªn gi¸m s¸t ph¶i lµm b¸o c¸o c«ng viÖc vµ nÕu thÊy nh÷ng dÊu hiÖu vi ph¹m ph¶i tr×nh qu¶n trÞ ®Ó cã biÖn ph¸p kÞp thêi xö lý ng¨n chÆn. Trong trêng hîp tµi s¶n bÞ rñi ro nh ch¸y, s¹t lë, gi¸ trÞ thêng biÕn ®éng m¹nh th× ng©n hµng ph¶i kÞp thêi ®iÒu chØnh hîp ®ång cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn míi. §èi víi tµi s¶n cÇm cè ng©n hµng cÇn ph©n biÖt: chÊp h÷u hay vËt h÷u. NÕu cÇm cè tµi s¶n chÊp h÷u nh÷ng tµi s¶n b¶o ®¶m vÉn do kh¸ch hµng vay sö dông vµ khai th¸c (d©y chuyÒn s¶n xuÊt, m¸y mãc ph¬ng tiÖn vËn t¶i...) ng©n hµng kiÓn tra t¬ng tù nh víi tµi s¶n thÕ chÊp. Bªn c¹nh ®ã cÇn quan t©m ®Õn vÊn ®Ò an toµn tµi s¶n nh phßng ch¸y, chèng trém c¾p, ®ãng b¶o hiÓm... NÕu lµ cÇm cè vËt h÷u ®Æc biÖt t¹i kho cña kh¸ch hµng hoÆc cña bªn thø ba, ng©n hµng ph¶i chó ý ®Õn tÝnh b¶o toµn vµ gi¸ trÞ vµ toµn vÑn vÒ vËt chÊt. §èi víi b¶o ®¶m b»ng b¶o l·nh ng©n hµng cÇn thu thËp nh÷ng th«ng tin cã liªn quan ®Õn ngêi b¶o l·nh ®Æc biÖt lµ vÒ uy tÝn cña hä. Nh×n chung ngêi b¶o 11 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 l·nh ®îc ng©n hµng coi lµ kh¸ch hµng v× vËy viÖc gi¸m s¸t còng gièng nh kh¸ch hµng ®i vay. 5. Gi¸m s¸t ho¹t ®éng kh¸ch hµng th«ng qua c¸c mèi quan hÖ víi c¸c kh¸ch hµng kh¸c: Víi nh÷ng kh¸ch hµng kh¸c ®©y lµ gi¸m s¸t th«ng qua tµi kho¶n hoÆc cho vay, qua ®ã còng thÓ hiÖn t×nh h×nh ho¹t ®éng cña kh¸ch hµng ®i vay nh tiÕn ®é mua/b¸n hµng hãa, kh¶ n¨ng thanh to¸n, møc ®é kû luËt hîp ®ång, tÝnh trung thùc trong c¸c b¸o c¸o tµi chÝnh/ph¬ng ¸n kinh doanh. 6. Gi¸m s¸t nh÷ng th«ng tin kh¸c: Ng©n hµng ph©n tÝch nh÷ng th«ng tin tõ trung t©m phßng ngõa rñi ro, tõ c¸c ph¬ng tiÖn th«ng tin ®¹i chóng, c¬ quan thuÕ, toµ ¸n... - Thu nî: kh¸ch hµng cã tr¸ch nhiÖm vµ nghÜa vô tr¶ nî cho ng©n hµng ®óng h¹n vµ ®Çy ®ñ nh trong cam kÕt theo hîp ®ång. Tuú theo tÝnh chÊt mµ cã nhiÒu ph¬ng ph¸p thu nî kh¸c nhau.  Thu nî gèc vµ l·i mét lÇn ë kú kh¹n tr¶ nî cuèi cïng  Thu nî gèc mét lÇn vµ l·i nhiÒu lÇn  Thu nî gèc vµ l·i nhiÒu lÇn Thêng ng©n hµng sÏ theo dâi lÞch tr¶ nî theo c¸c néi dung ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång. Tríc ngµy ®¸o h¹n tr¶ nî ng©n hµng thêng th«ng b¸o cho kh¸ch hµng biÕt vÒ sè tiÒn mµ kh¸ch hµng ph¶i tr¶ vµ ngµy thanh to¸n. §èi víi nh÷ng kho¶n tÝn dông ®îc thu håi ®Çy ®ñ khi ®¸o h¹n c¶ nî gèc vµ l·i th× coi nh nghÜa vô cña kh¸ch hµng víi ng©n hµng ®· hoµn thµnh, vµ ng©n hµng sÏ lµm thñ tôc gi¶i chÊp tµi s¶n thÕ chÊp hoÆc gi¶i to¶ tµi s¶n cÇm cè, lËp biªn b¶n giao nhËn tµi s¶n, giÊy tê, ®ång thêi tÊt to¸n tµi kho¶n vay, chuyÓn hå s¬ tÝn dông vµo lu kho. §èi víi nh÷ng kho¶n tÝn dông thu theo kú h¹n, thu l·i vµ gèc cã lóc t¸ch rêi, nh©n viªn ng©n hµng ph¶i theo dâi lÞch tr¶ nî thêng xuyªn cã th«ng tin qua l¹i gi÷a nh©n viªn kÕ to¸n víi nh©n viªn tÝn dông. Mét sè biÖn ph¸p ng©n hµng thêng ¸p dông trong gi¸m s¸t thu nî: - §iÒu chØnh kú h¹n b»ng c¸ch nhËp vµo kú sau hoÆc ®iÒu chØnh hîp ®ång vÒ kú h¹n tr¶ nî - ChuyÓn nî qu¸ h¹n kho¶n ®Õn h¹n cha tr¶ ®îc 12 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 - Coi c¸c kú h¹n sau ®ã ®Òu ®Õn h¹n vµ chuyÓn nî qu¸ h¹n toµn bé sè nî cßn l¹i - Khi ®¸o h¹n do nh÷ng nguyªn nh©n kh¸ch quan mµ kh¸ch hµng kh«ng tr¶ nî ®Çy ®ñ vµ ®óng h¹n, nÕu cã nhu cÇu vµ héi ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn, ng©n hµng cã thÓ xÐt gia h¹n nî (gia h¹n nî lµ ng©n hµng chÊp nhËn kÐo dµi thªm thêi gian cho vay ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông). - §¶o nî: lµ ký hîp ®ång tÝn dông míi ®Ó hoµn tr¶ hîp ®ång cò. Ph¬ng ph¸p nµy chØ ¸p dông cho mét sè trêng hîp nhÊt ®Þnh, nh ng©n hµng cho vay ng¾n h¹n thuéc ®èi tîng cho vay trung, dµi h¹n do ng©n hµng kh«ng cã ®ñ nguån vèn ®Ó cung øng, hay nhu cÇu qu¶n trÞ danh môc cho vay cña ng©n hµng ph¶i cÊu tróc l¹i nî. 1.2. Ph©n lo¹i tÝn dông ng©n hµng - Ph©n theo môc ®Ých vay  Cho vay bÊt ®éng s¶n: tøc lµ cho vay nh»m mua, x©y dùng bÊt ®éng s¶n, nhµ ë, ®Êt ®ai....  Cho vay céng nghiÖp vµ th¬ng m¹i lµ cho vay ng¾n h¹n bæ sung vèn lu ®éng cho doanh nghiÖp khu vùc céng nghiÖp vµ th¬ng m¹i dÞch vô  Cho vay n«ng nghiÖp lµ cho vay ®Ó trang tr¶i c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh ph©n bãn ....  Cho vay ®Þnh chÕ tµi chÝnh (financial institusion loans): cÊp tÝn dông ng©n hµng, c«ng ty tµi chÝnh , thuª tµi chÝnh, c«ng ty b¶o hiÓm, quü tÝn dông vµ ®Þnh chÕ kh¸c...  Cho vay c¸ nh©n  Cho thuª - Ph©n theo thêi h¹n tin dông  Cho vay ng¾n h¹n: lµ kho¶n cho vay cã thêi gian díi 12 th¸ng  Cho vay trung h¹n lµ kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n tõ 12 ®Õn 60 th¸ng  Cho vay dµi h¹n lµ kho¶n tÝn dông cã thêi h¹n trªn 60 th¸ng - Ph©n theo møc ®é tÝn nhiÖm ®èi víi kh¸ch hµng 13 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Cho vay kh«ng cã b¶o ®¶m (cho vay theo h×nh thøc tÝn chÊp). §©y lµ h×nh thøc mµ Ng©n hµng ¸p dông ®èi víi c¸c kh¸ch hµng cã ®é tÝn nhiÖm cao. Tøc lµ kh¸ch hµng nµy cã mèi quan hÖ víi Ng©n hµng l©u n¨m vµ cã uy tÝn ®èi víi c¶ Ng©n hµng vµ c¶ ®èi víi c¸c kh¸ch hµng mµ hä ®Æt mèi quan hÖ. Tr¶ nî sßng ph¼ng c¶ vèn vµ l·I khi ®Õn h¹n kh«ng ch©y ú, chiÕm dông vèn cña Ng©n hµng.  Cho vay cã b¶o ®¶m. C¸c kho¶n tÝn dông mµ kh¸ch hµng ®îc Ng©n hµng chÊp thuËn (ký kÕt hîp ®ång tÝn dông) th× kÌm theo víi nã ph¶i lµ hîp ®ång thÕ chÊp tµi s¶n hay hîp ®ång cÇm cè giÊy tê cã gi¸ ng¾n h¹n.. §©y lµ nh÷ng tµi s¶n thuéc quyÒn së h÷u hoÆc quyÒn sö dông cña kh¸ch hµng vay vèn ®em ®Õn Ng©n hµng ®Ó thÕ chÊp cho kho¶n vay cña m×nh - Ph©n theo ph¬ng ph¸p hoµn tr¶  Cho vay cã thêi h¹n  Cho vay chØ cã mét kú h¹n tr¶ nî  Cho vay cã nhiÒu kú h¹n tr¶ nî (tr¶ gãp)  Cho vay hoµn tr¶ nî nhiÒu lÇn nhng kh«ng cã kú h¹n nî cô thÓ mµ nã phô thuéc vµo tÝnh chÊt cña ngêi ®i vay  Cho vay kh«ng cã thêi h¹n cô thÓ - Ph©n theo xuÊt xø tÝn dông  Cho vay trùc tiÕp  Cho vay gi¸n tiÕp: mua l¹i c¸c khÕ íc hoÆc chøng tõ nî ®· ph¸t sinh mµ cßn trong thêi h¹n tÝn dông  ChiÕt khÊu th¬ng phiÕu  Mua c¸c phiÕu hµng b¸n (deader paper) tiªu dïng vµ m¸y mãc tr¶ gãp  NghiÖp vô factoring ®©y lµ nghiÖp vô mua l¹i c¸c kho¶n nî th¬ng m¹i, trong ®ã bªn mua (factor) nhËn viÖc thu håi nî vµ chÊp nhËn rñi ro. Factoring thùc chÊt lµ h×nh thøc tµi trî vèn lu ®éng cho c¸c doanh nghiÖp. 14 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.3. B¶o ®¶m tÝn dông vµ c¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tÝn dông 1.3.1. . B¶o ®¶m tÝn dông B¶o ®¶m tÝn dông hay cßn gäi lµ b¶o ®¶m tiÒn vay lµ viÖc b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi cho vay dùa trªn c¬ së thÕ chÊp, cÇm cè tµi s¶n thuéc së h÷u cña ng¬× ®i vay hoÆc b¶o l·nh cña bªn thø ba. C¸c ng©n hµng vµ c¸c ®Þnh chÕ tµi chÝnh coi b¶o ®¶m tÝn dông lµ nguån thu nî thø hai khi nguån thu nî thø nhÊt (c¸c lu chuyÓn tiÒn tÖ) kh«ng thÓ thanh to¸n ®îc nî. - Trong cho vay kinh doanh, nguån thu nî thø nhÊt lµ doanh thu thùc tÕ ®èi víi cho vay ng¾n h¹n, tõ khÊu hao vµ lîi nhuËn ®èi víi cho vay trung vµ dµi h¹n. - Trong cho vay tiªu dïng,nguån thu nî thø nhÊt tõ thu nhËp c¸ nh©n: tiÒn l¬ng c«ng nh©n viªn, c¸c kho¶n thu nhËp tµi chÝnh vµ c¸c kho¶n thu nhËp kh¸c.... 1.3.2. . C¸c ®Æc trng c¬ b¶n cña b¶o ®¶m tµi s¶n Nãi chung bÊt kú tµi s¶n hay quyÒn vÒ tµi s¶n ®îc phÐp giao dÞch mµ cã kh¶ n¨ng t¹o ra lu chuyÓn tiÒn tÖ ®Òu cã thÓ dïng lµm b¶o ®¶m. Tuy nhiªn nh×n tõ gãc ®é cña ngêi cho vay th× tµi s¶n b¶o ®¶m cã c¸c ®Æc trng c¬ b¶n sau. - Gi¸ trÞ cña b¶o ®¶m ph¶i lín h¬n nghÜa vô ®îc b¶o ®¶m Nã cã ý nghÜa lµ thóc dôc ngêi vay khi ®Õn h¹n ph¶i tr¶ nî c¶ vèn vµ l·i nÕu kh«ng hä sÏ mÊt tµi s¶n (tµi s¶n nµy cã gi¸ trÞ lín h¬n gi¸ trÞ cña vèn vay). Nhng nÕu tµi s¶n nµy nhá h¬n gi¸ trÞ cña kho¶n vay th× hä dÔ cã ®éng c¬ kh«ng tr¶ nî. - Tµi s¶n ph¶i cã s½n thÞ trêng tiªu thô Møc ®é thanh kho¶n cña tµi s¶n cã quan hÖ ®Õn lîi Ých cña ngêi cho vay. Møc ®é thanh kho¶n thÊp hay tµi s¶n khã b¸n th× ng©n hµng khã chÊp nhËn. Møc ®é thanh kho¶n trung b×nh th× cã thÓ chÊp nhËn nhng ph¶i tÝnh ®Õn chi phÝ do kÐo dµi thêi gian xö lý. - Cã ®Çy ®ñ c¬ së ph¸p lý ®Ó ngêi cho vay cã quyÒn u tiªn vÒ xö lý tµi s¶n 1.3.3. . C¸c h×nh thøc b¶o ®¶m tÝn dông - ThÕ chÊp tµi s¶n ThÕ chÊp tµi s¶n lµ viÖc bªn ®i vay dïng tµi s¶n lµ bÊt ®éng s¶n thuéc së h÷u cña m×nh hoÆc quyÒn sö dông ®Êt hîp ph¸p ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghi· vô ®èi víi bªn cho vay. 15 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  ThÕ chÊp bÊt ®éng s¶n : nhµ ë, c¸c c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh nh nhµ m¸y, kh¸ch s¹n, nhµ kho, cña hµng..... vµ c¸c tµi s¶n kh¸c g¾n liÒn víi ®Êt ®ai. Ngoµi ra kÓ c¶ hoa lîi, lîi tøc, kho¶n tiÒn b¶o hiÓm vµ c¸c quyÒn ph¸t sinh tõ bÊt ®éng s¶n thÕ chÊp.  Gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt: a. ThÕ chÊp ph¸p lý vµ thÕ chÊp c«ng b»ng  ThÕ chÊp ph¸p lý lµ h×nh thøc thÕ chÊp mµ trong ®ã ngêi ®i vay tho¶ thuËn chuyÓn quyÒn së h÷u cho ng©n hµng khi kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô tr¶ nî.  ThÕ chÊp c«ng b»ng (thÕ chÊp th«ng thêng) lµ h×nh thøc thÕ chÊp mµ trong ®ã ng©n hµng chØ nhËn quyÒn sö dông ®Êt ®Ó b¶o ®¶m cho kho¶n vay. Khi ngêi ®i vay kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô hîp ®ång th× viÖc xö lý ph¶i dùa trªn c¬ së tho¶ thuËn gi÷a hai bªn hoÆc nhê ®Õ toµ ¸n nÕu cã tranh chÊp. b. ThÕ chÊp thø nhÊt vµ thÕ chÊp thø hai  ThÕ chÊp thø nhÊt lµ viÖc thÕ chÊp tµi s¶n ®Ó b¶o ®¶m cho mãn nî thø nhÊt. ThÕ chÊp thø nhÊt kh«ng cã nghÜa lµ lÇn ®Çu tiªn ®em tµi s¶n ®i thÕ chÊp cho mét kho¶n vay, mµ nã ®îc x¸c ®Þnh trong mèi t¬ng quan gi÷a c¸c kho¶n vay cã thÕ chÊp, tøc lµ viÖc sö dông tµi s¶n lµm b¶o ®¶m cho nhiÒu kho¶n vay vµ thÕ chÊp cho kho¶n vay thø nhÊt ®îc gäi lµ kho¶n thÕ chÊp thø nhÊt.  ThÕ chÊp thø hai lµ h×nh thøc thÕ chÊp, trong ®ã ngêi ®i vay sö dông phÇn gi¸ trÞ chªnh lÖch gi÷a gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp vµ kho¶n vay thø nhÊt ®îc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n ®ã ®Ó b¶o ®¶m cho kho¶n nî thø hai. Trong xö lý tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thùc hiÖn nhiÒu nghÜa vô ta cÇn chó ý:  Trong trêng hîp ph¶i xö lý tµi s¶n thÕ chÊp ®Ó thanh to¸n mét kho¶n nî ®Õn h¹n, th× c¸c kho¶n nî kh¸c tuy cha ®Õn h¹n, nhng còng ®îc coi lµ ®Õn h¹n.  Thø tù u tiªn thanh to¸n ®îc x¸c ®Þnh theo thø tù ®¨ng ký thÕ chÊp. 16 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Theo qui ®Þnh hiÖn hµnh thÕ chÊp thø nhÊt vµ thÕ chÊp thø hai chØ ®îc thùc hiÖn t¹i mét tæ chøc tÝn dông. c. ThÕ chÊp trùc tiÕp vµ thÕ chÊp gi¸n tiÕp ThÕ chÊp trùc tiÕp (thÕ chÊp b»ng tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay ng©n hµng) lµ h×nh thøc thÕ chÊp mµ tµi s¶n thÕ chÊp do vèn vay t¹o ra. VÝ dô ng©n hµng hµng cho vay ®Ó mua mét c¨n nhµ vµ dïng chÝnh c¨n nhµ ®ã ®Ó thÕ chÊp víi ng©n hµng. Cßn víi thÕ chÊp trùc tiÕp chØ ¸p dông víi cho vay trung vµ dµi h¹n ®èi víi c¸c dù ¸n ®Çu t s¶n xuÊt, kinh doanh, dÞch vô, ®êi sèng vµ kh¸ch hµng ®i vay ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau:  Cã tÝn nhiÖm víi tæ chøc tÝn dông  Cã kh¶ n¨ng tµi chÝnh ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî  Cã dù ¸n kh¶ thi  Cã møc vèn tù cã tham gia vµo dù ¸n vµ gi¸ trÞ tµi s¶n b¶o ®¶m tiÒn vay tèi thiÓu ph¶i b»ng 50% vèn ®©u t cña dù ¸n. ThÕ chÊp gi¸n tiÕp lµ h×nh thøc thÕ chÊp mµ trong ®ã tµi s¶n thÕ chÊp vµ tµi s¶n dïng vèn vay ®Ó mua lµ kh¸c nhau. d. ThÕ chÊp toµn bé vµ thÕ chÊp mét phÇn bÊt ®éng s¶n Theo quy ®Þnh cña ph¸p luËt th× ngêi ®i vay cã thÓ thÕ chÊp toµn bé bÊt ®éng s¶n hoÆc thÕ chÊp mét phÇn. Nhng trong thùc tÕ th× c¸c ng©n hµng thêng nhËn thÕ chÊp toµn bé bÊt ®éng s¶n. ThÕ chÊp mét phÇn chØ ¸p dông trong trêng hîp phÇn tµi s¶n thÕ chÊp cã thÓ ph¸t m¹i riªng mµ kh«ng ¶nh hëng ®Õn quyÒn lîi cña bªn nh©n thÕ chÊp. §èi víi c¸c tµi s¶n g¾n liÒn víi ®Êt nh nhµ ë, c¸c c«ng tr×nh x©y dùng chØ ®îc nh©n thÕ chÊp cïng víi gi¸ trÞ quyÒn sö dông ®Êt.  CÇm cè tµi s¶n CÇm cè tµi s¶n lµ viÖc bªn ®i vay giao tµi s¶n lµ ®éng s¶n thuéc së h÷u cña m×nh cho bªn cho vay ®Ó b¶o ®¶m thùc hiÖn nghÜa vô tr¶ nî. Tµi s¶n cÇm cè lµ ®éng s¶n bao gåm: 17 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368  Tµi s¶n thùc nh xe cé, m¸y mãc, hµng ho¸, vang, tµu biÓn, m¸y bay, c¸c lo¹i kh¸c...  TiÒn: tiÒn mÆt, tiÒn trªn tµi kho¶n  GiÊy tê cã gi¸: cæ phiÕu, tr¸i phiÕu, hèi phiÕu...  QuyÒn tµi s¶n ph¸t sinh tõ quyÒn t¸c gi¶: quyÒn së h÷u c«ng nghiÖp, quyÒn ®ßi nî, quyÒn ®îc nhËn sè tiÒn b¶o hiÓm, c¸c quyÒn tµi s¶n kh¸c...  Lîi tøc vµ c¸c quyÒn ph¸t sinh tõ c¸c tµi s¶n cÇm cè CÇm cè tµi s¶n còng bao gåm cÇm cè c«ng b»ng va ph¸p lý, cÇm cè thø nhÊt vµ thø hai, cÇm cè trùc tiÕp vµ gi¸n tiÕp.  B¶o l·nh B¶o l·nh lµ viÖc bªn thø ba cam kÕt víi bªn cho vay sÏ thùc hiÖn nghÜa vô thay cho bªn ®i vay nªó khi ®Õn h¹n mµ bªn ®i vay kh«ng thùc hiªn ®îc nh trong hîp ®ång tÝn dông ®· ký kÕt.  B¶o l·nh cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n hoÆc b»ng uy tÝn.  B¶o l·nh cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n lµ bªn b¶o l·nh ph¶i cã tµi s¶n ®Ó thùc hiÖn nghÜa vô b¶o l·nh. §©y lµ h×nh thøc b¶o ®¶m kÐp, nh»m ®Ò phßng khi ngêi b¶o l·nh kh«ng thùc hiÖn ®îc nghÜa vô th× Ng©n hµng cã thÓ xö lý tµi s¶n kÌm theo b¶o l·nh.  B¶o l·nh b»ng uy tÝn lµ h×nh thøc b¶o l·nh chØ dùa vµo uy tÝn cña ngêi b¶o l·nh.  B¶o l·nh mét phÇn hoÆc toµn bé nghÜa vô.  B¶o l·nh riªng biÖt vµ b¶o l·nh duy tr×.  B¶o l·nh riªng biÖt ®îc ¸p dông cho mét sè tiÒn vay cô thÓ theo hîp ®ång tÝn dông vµ ®îc h¹ch to¸n tiªng trªn tµi kho¶n cho vay.  B¶o l·nh duy tr× lµ b¶o l·nh cho mét lo¹t c¸c giao dÞch vµ mùc b¶o l·nh theo h¹n møc tèi ®a (¸p dông cho lo¹i h×nh cho vay thÊu chi trªn tµi kho¶n v·ng lai). 18 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.4. Cho vay thÕ chÊp tµi s¶n Trong cho vay thÕ chÊp tµi s¶n còng bao gåm nh÷ng bíc nh trªn nhng nã còng cã sù kh¸c biÖt. 1.4.1. Gi¸m ®Þnh tÝnh chÊt ph¸p lý vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n hoÆc quyÒn sö dông ®Êt. ViÖc x¸c ®Þnh tÝnh chÊt ph¸p lý vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n hoÆc quyÒn sö dông ®Êt kh«ng ph¶i lµ phøc t¹p, nhng trong ®iÒu kiÖn cña ViÖt Nam l¹i xÈy ra nhiÒu rñi ro liªn quan ®Õn thñ tôc ph¸p lý:  NhiÒu lo¹i tµi s¶n cha thùc hiÖn viÖc ®¨ng ký tµi s¶n vµ cÊp giÊy chøng nhËn vÒ quyÒn së h÷u tµi s¶n nh nhµ ë vïng n«ng th«n, c¸c c¬ së kinh doanh. Riªng ®èi víi doanh nghiÖp Nhµ níc viÖc thÕ chÊp chØ dùa trªn c¬ së giÊy x¸c nhËn cña c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc.  C¸c c¬ quan qu¶n lý Nhµ níc cha qu¶n lý hÕt toµn bé tµi s¶n cã ®¨ng ký hoÆc qu¶n lý ph©n t¸n ë nhiÒu ®¬n vÞ.  §Êt ®îc giao cho c¸ nh©n vµ tæ chøc sö dông nhng cha cÊp giÊy chøng nhËn quyÒn sö dông ®Êt. 1.4.2. . §Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp VÒ nguyªn t¾c th× ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp th× theo gi¸ c¶ thÞ trêng. NÕu ®Þnh gi¸ cao th× cã thÓ khi ph¸t m¹i tµi s¶n thÕ chÊp trong trêng hîp kh¸ch hµng kh«ng tr¶ ®îc nî sÏ kh«ng thu håi ®îc gèc, l·i vµ c¸c chi phÝ kh¸c. NÕu ®Þnh gi¸ thÊp th× ¶nh hëng ®Õn viÖc ®¸p øng nhu cÇu kh¸ch hµng vµ lµm suy yÕu tÝnh c¹nh tranh trong viÖc thu hót kh¸ch hµng. §¸nh gi¸ tµi s¶n lµ mét vÊn ®Ò phøc t¹p. V× vËy, ®Ó ®Þnh gi¸ chÝnh x¸c ph¶i tæ chøc theo híng chuyªn m«n ho¸ vÒ nghiÖp vô ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp. §èi víi tµi s¶n cã gi¸ trÞ lín, phøc t¹p cÇn thiÕt ph¶i thuª c¸c tæ chøc t vÊn ®Ó thùc hiÖn viÖc ®Þnh gi¸ tµi s¶n thÕ chÊp. 1.4.3. . X¸c ®Þnh sè tiÒn cho vay tèi ®a so víi gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp. Tµi s¶n thÕ chÊp lµ nguån thu thø hai v× vËy, th«ng thêng gi¸ trÞ tµi s¶n thÕ chÊp khi thanh lý díi h×nh thøc chuyÓn nhîng ®Ó thu håi nî (hoÆc ph¹t m¹i) ph¶i lín h¬n sè tiÒn cho vay céng víi l·i vµ chi phÝ liªn quan kh¸c. 19 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel (: 0918.775.368 1.4.4. . Hîp ®ång thÕ chÊp tµi s¶n. Hîp ®ång thÕ chÊp tµi s¶n ®îc lËp thµnh v¨n b¶n (riªng hoÆc ghi trong hîp ®ång tÝn dông). §èi víi tµi s¶n ®îc h×nh thµnh tõ vèn vay, khi tµi s¶n ®· ®a vµo sö dông c¸c bªn ph¶i lËp phô lôc hîp ®ång thÕ chÊp tµi s¶n h×nh thµnh tõ vèn vay, trong ®ã m« t¶ ®Æc ®iÓm vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ tµi s¶n. Hîp ®ång thÕ chÊp cã thÓ lµ hîp ®ång kinh tÕ vµ còng cã thÓ lµ hîp ®ång d©n sù nã phô thuéc vµo b¶n chÊt ph¸p lý cña hîp ®ång tÝn dông. 1.4.5. . Thêi h¹n thÕ chÊp vµ gi¶i chÊp. ThÕ chÊp tµi s¶n kh«ng cã thêi h¹n riªng mµ thêi h¹n cña nã phô thuéc vµo thêi h¹n thùc hiÖn nghÜa vô d©n sù hoÆc kinh tÕ ®îc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thÕ chÊp. Tøc lµ , khi ngêi vay thùc hiÖn xong nghÜa vô tr¶ nî ®îc b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n thÕ chÊp th× thêi h¹n thÕ chÊp còng chÊm døt. 1.5. Cho vay cÇm cè tµi s¶n. T¹i kho¶n 2 ®iÒu 2 nghÞ ®Þnh 178 cña ChÝnh Phñ ngµy 29/12/1999 ®· nªu: cho vay cã b¶o ®¶m b»ng tµi s¶n lµ viÖc cho vay vèn cña c¸c TCTD mµ theo ®ã, nghÜa vô tr¶ nî cña kh¸ch hµng vay ®îc cam kÕt b¶o ®¶m thùc hiÖn b»ng tµi s¶n cÇm cè, thÕ chÊp ... tõ ®ã ta cã thÓ thÊy ®îc ®Æc trng cña viÖc cÇm cè tµi s¶n lµ giÊy tê cã gi¸ ®Ó b¶o ®¶m tiÒn vay lµ:  ChÕ ®Þnh cÇm cè tµi s¶n nãi chung , giÊy tê cã gi¸ nãi riªng ®Ó b¶o ®¶m tiÒn vay kh«ng ph¶i lµ nghiÖp vô kinh doanh cña ho¹t ®éng Ng©n hµng.  Tµi s¶n cÇm cè kh«ng ph¶i lµ nguån tr¶ nî cho Ng©n hµng.  Hîp ®ång cÇm cè tµi s¶n ®îc lËp riªng víi hîp ®ång tÝn dông, gi¸ trÞ ph¸p lý cña hîp ®ång cÇm cè cßn phô thuéc vµo c¸c ngµnh luËt kh¸c...  QuyÒn së h÷u ®èi víi tµi s¶n cÇm cè vÉn thuéc vÒ bªn cÇm cè kh«ng ph¶i cña Ng©n hµng.  ViÖc xö lý tµi s¶n cÇm cè ®Ó thu håi nî trong trêng hîp bªn cÇm cè kh«ng thùc hiÖn ®óng nghiÖp vô cña m×nh nh ®· tho¶ thuËn trong hîp ®ång tÝn dông kh«ng ph¶i lµ ho¹t ®éng kinh doanh cña Ng©n hµng nªn kh«ng chÞu thuÕ. 20