Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
Lao ®éng lµ ho¹t ®éng quan träng nhÊt cña con ngêi ®Ó t¹o ra cña c¶i vËt
chÊt vµ c¸c gi¸ trÞ tinh thÇn x· héi . Lao ®éng cã n¨ng suÊt, chÊt lîng vµ hiÖu
qu¶ cao lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh sù ph¸t triÓn cña ®Êt níc. Lao ®éng lµ mét trong
ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh nhÊt. Chi phÝ vÒ
lao ®éng lµ mét trong c¸c yÕu tè chi phÝ c¬ b¶n cÊu thµnh nªn gi¸ trÞ s¶n phÈm
do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra. Sö dông hîp lý lao ®éng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
kinh doanh lµ tiÕt kiÖm chi phÝ vÒ lao ®éng sèng gãp phÇn h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n
phÈm, t¨ng doanh lîi cho doanh nghiÖp vµ lµ ®iÒu kiÖn ®Ó c¶i thiÖn n©ng cao ®êi
sèng vËt chÊt tinh thÇn cho CNV, ngêi lao ®éng trong doanh nghiÖp.
TiÒn l¬ng (hay tiÒn c«ng) lµ mét phÇn s¶n phÈm x· héi ®îc Nhµ níc ph©n
phèi cho ngêi lao ®éng mét c¸ch cã kÕ ho¹ch, c¨n cø vµo kÕt qu¶ lao ®éng mµ
mçi ngêi cèng hiÕn cho x· héi biÓu hiÖn b»ng tiÒn nã lµ phÇn thï lao lao ®éng
®Ó t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng bï ®¾p hao phÝ lao ®éng cña c«ng nh©n viªn ®· bá
ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. TiÒn l¬ng g¾n liÒn víi thêi gian vµ kÕt
qu¶ lao ®éng mµ c«ng nh©n viªn ®· thùc hiÖn, tiÒn l¬ng lµ phÇn thu nhËp chÝnh
cña c«ng nh©n viªn. Trong c¸c doanh nghiÖp hiÖn nay viÖc tr¶ l¬ng cho c«ng
nh©n viªn cã nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau, nhng chÕ ®é tiÒn l¬ng tÝnh theo s¶n
phÈm ®ang ®îc thùc hiÖn ë mét sè doanh nghiÖp lµ ®îc quan t©m h¬n c¶. Trong
néi dung lµm chñ cña ngêi lao ®éng vÒ mÆt kinh tÕ, vÊn ®Ò c¬ b¶n lµ lµm chñ
trong viÖc ph©n phèi s¶n phÈm x· héi nh»m thùc hiÖn ®óng nguyªn t¾c “ph©n
phèi theo lao ®éng” . Thùc hiÖn tèt chÕ ®é tiÒn l¬ng s¶n phÈm sÏ kÕt hîp ®îc
nghÜa vô vµ quyÒn lîi, nªu cao ý thøc tr¸ch nhiÖm cña c¬ së s¶n xuÊt, nhãm lao
®éng vµ ngêi lao ®éng ®èi víi s¶n phÈm m×nh lµm ra ®ång thêi ph¸t huy n¨ng
lùc s¸ng t¹o cña ngêi lao ®éng, kh¾c phôc khã kh¨n trong s¶n xuÊt vµ ®êi sèng
®Ó hoµn thµnh kÕ ho¹ch. Trong c¬ chÕ qu¶n lý míi hiÖn nay thùc hiÖn réng r·i
h×nh thøc tiÒn l¬ng s¶n phÈm trong c¬ së s¶n xuÊt kinh doanh cã ý nghÜa quan
träng cho c¸c doanh nghiÖp ®i vµo lµm ¨n cã l·i, kÝch thÝch s¶n xuÊt ph¸t triÓn.
Ngoµi tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) ®Ó ®¶m b¶o t¸i t¹o søc lao ®éng vµ cuéc sèng
l©u dµi cña ngêi lao ®éng, theo chÕ ®é tµi chÝnh hiÖn hµnh doanh nghiÖp cßn
ph¶i vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh mét bé phËn chi phÝ gåm c¸c kho¶n trÝch
b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ vµ kinh phÝ c«ng ®oµn.
Trong ®ã, BHXH ®îc trÝch lËp ®Ó tµi trî cho trêng hîp c«ng nh©n viªn
t¹m thêi hay vÜnh viÔn mÊt søc lao ®éng nh: èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng,
mÊt søc, nghØ hu... B¶o hiÓm y tÕ ®Ó tµi trî cho viÖc phßng, ch÷a bÖnh vµ ch¨m
sãc søc khoÎ cña ngêi lao ®éng. Kinh phÝ c«ng ®oµn chñ yÕu ®Ó cho ho¹t ®éng
Gi¸o Viªn Híng DÉn
1
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cña tæ chøc cña giíi lao ®éng ch¨m sãc, b¶o vÖ quyÒn lîi cña ngêi lao ®éng.
Cïng víi tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) c¸c kho¶n trÝch lËp c¸c quü nãi trªn hîp thµnh
kho¶n chi phÝ vÒ lao ®éng sèng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp s¶n
xuÊt kinh doanh.
Tõ vai trß, ý nghÜa trªn cña c«ng t¸c tiÒn l¬ng, BHXH ®èi víi ngêi lao
®éng. Víi kiÕn thøc h¹n hÑp cña m×nh, em m¹nh d¹n nghiªn cøu vµ tr×nh bµy
chuyªn ®Ò: “Hoµn thiÖn kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng t¹i
c«ng ty cÇu I Th¨ng Long” .
Trong thêi gian ®i thùc tÕ ®Ó viÕt chuyªn ®Ò t¹i C«ng ty cÇu I Th¨ng Long,
em ®îc sù gióp ®ì nhiÖt t×nh cña c¸c c« c¸c chó trong c«ng ty ®Æc biÖt lµ c¸c c«
c¸c chó phßng tæ chøc lao ®éng cïng víi phßng kÕ to¸n. Bªn c¹nh ®ã, lµ sù híng
dÉn, tËn t×nh cã tr¸ch nhiÖm cña thÇygi¸o NguyÔn ViÕt TiÕn vµ sù cè g¾ng nç lùc
cña b¶n th©n ®Ó hoµn thµnh chuyªn ®Ò nµy.
Ch¬ng I
Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n
trÝch theo l¬ng trong c¸c doanh nghiÖp
I. Lý luËn vÒ tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
1. TiÒn l¬ng
1.1. Kh¸i niÖm
Trong kinh tÕ thÞ trêng søc lao ®éng trë thµnh hµng ho¸, ngêi cã søc lao
®éng cã thÓ tù do cho thuª (b¸n søc lao ®éng cña m×nh cho ngêi sö dông lao
®éng: Nhµ níc, chñ doanh nghiÖp...) th«ng qua c¸c hîp ®ång lao ®éng. Sau qu¸
tr×nh lµm viÖc, chñ doanh nghiÖp sÏ tr¶ mét kho¶n tiÒn cã liªn quan chÆt chÏ ®Õn
kÕt qu¶ lao ®éng cña ngêi ®ã.
VÒ tæng thÓ tiÒn l¬ng ®îc xem nh lµ mét phÇn cña qu¸ tr×nh trao ®æi gi÷a
doanh nghiÖp vµ ngêi lao ®éng.
Gi¸o Viªn Híng DÉn
2
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- Ngêi lao ®éng cung cÊp cho hä vÒ mÆt thêi gian, søc lao ®éng, tr×nh ®é
nghÒ nghiÖp còng nh kü n¨ng lao ®éng cña m×nh.
- §æi l¹i, ngêi lao ®éng nhËn l¹i doanh nghiÖp tiÒn l¬ng, tiÒn thëng, trî
cÊp x· héi, nh÷ng kh¶ n¨ng ®µo t¹o vµ ph¸t triÓn nghÒ nghiÖp cña m×nh.
§èi víi thµnh phÇn kinh tÕ t nh©n, søc lao ®éng râ rµng trë thµnh hµng
ho¸ v× ngêi sö dông t liÖu s¶n xuÊt kh«ng ®ång thêi së h÷u t liÖu s¶n xuÊt. Hä lµ
ngêi lµm thuª b¸n søc lao ®éng cho ngêi cã t liÖu s¶n xuÊt. Gi¸ trÞ cña søc lao
®éng th«ng qua sù tho¶ thuËn cña hai bªn c¨n cø vµo ph¸p luËt hiÖn hµnh.
§èi víi thµnh phÇn kinh tÕ thuéc sën h÷u Nhµ níc, tËp thÓ ngêi lao ®éng
tõ gi¸m ®èc ®Õn c«ng nh©n ®Òu lµ ngêi cung cÊp søc lao ®éng vµ ®îc Nhµ níc
tr¶ c«ng. Nhµ níc giao quyÒn sö dông qu¶n lý t liÖu s¶n xuÊt cho tËp thÓ ngêi
lao ®éng. Gi¸m ®èc vµ c«ng nh©n viªn chøc lµ ngêi lµm chñ ®îc uû quyÒn
kh«ng ®Çy ®ñ, vµ kh«ng ph¶i tù quyÒn vÒ t liÖu ®ã. Tuy nhiªn, nh÷ng ®Æc thï
riªng trong viÖc sö dông lao ®éng cña khu vùc kinh tÕ cã h×nh thøc së h÷u kh¸c
nhau nªn c¸c quan hÖ thuª mín, mua b¸n, hîp ®ång lao ®éng còng kh¸c nhau,
c¸c tho¶ thuËn vÒ tiÒn l¬ng vµ c¬ chÕ qu¶n lý tiÒn l¬ng còng ®îc thÓ hiÖn theo
nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau.
TiÒn l¬ng lµ bé phËn c¬ b¶n (hay duy nhÊt) trong thu nhËp cña ngêi lao
®éng, ®ång thêi lµ mét trong c¸c chi phÝ ®Çu vµo cña s¶n xuÊt kinh doanh cña xÝ
nghiÖp.
VËy cã thÓ hiÓu: TiÒn l¬ng lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña gi¸ trÞ søc lao ®éng,
lµ gi¸ c¶ yÕu tè cña søc lao ®éng mµ ngêi sö dông (Nhµ níc, chñ doanh nghiÖp)
ph¶i tr¶ cho ngêi cung øng søc lao ®éng, tu©n theo nguyªn t¾c cung - cÇu, gi¸ c¶
thÞ trêng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ níc.
Cïng víi kh¶ n¨ng tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lµ mét biÓu hiÖn, mét tªn gäi kh¸c
cña tiÒn l¬ng. TiÒn c«ng g¾n víi c¸c quan hÖ tho¶ thuËn mua b¸n søc lao ®éng
vµ thêng sö dông trong lÜnh vùc s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c hîp ®ång thuª lao
®éng cã thêi h¹n. TiÒn c«ng cßn ®îc hiÓu lµ tiÒn tr¶ cho mét ®¬n vÞ thêi gian lao
®éng cung øng, tiÒn tr¶ theo khèi lîng c«ng viÖc ®îc thùc hiÖn phæ biÕn trung
nh÷ng tho¶ thuËn thuª nh©n c«ng trªn thÞ trêng tù do. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng
ph¸t triÓn kh¸i niÖm tiÒn l¬ng vµ tiÒn c«ng ®îc xem lµ ®ång nhÊt c¶ vÒ b¶n chÊt
kinh tÕ ph¹m vi vµ ®èi tîng ¸p dông.
1.2. B¶n chÊt cña tiÒn l¬ng, chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng
a. C¸c quan ®iÓm c¬ b¶n vÒ tiÒn l¬ng
* Quan ®iÓm chung vÒ tiÒn l¬ng
Gi¸o Viªn Híng DÉn
3
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
LÞch sö x· héi loµi ngêi tr¶i qua nhiÒu h×nh th¸i kinh tÕ x· héi kh¸c nhau,
ph¶n ¸nh tr×nh ®é ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ quan hÖ s¶n xuÊt. Mét
trong nh÷ng ®Æc ®iÓm cña quan hÖ s¶n xuÊt x· héi lµ h×nh thøc ph©n phèi. Ph©n
phèi lµ mét trong nh÷ng kh©u quan träng cña t¸i s¶n xuÊt vµ trao ®æi. Nh vËy
trong c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ th× s¶n xuÊt ®ãng vai trß quyÕt ®Þnh, ph©n phèi vµ
c¸c kh©u kh¸c phô thuéc vµo s¶n xuÊt vµ do s¶n xuÊt quyÕt ®Þnh nhng cã ¶nh hëng trùc tiÕp, tÝch cùc trë l¹i s¶n xuÊt.
Tæng s¶n phÈm x· héi lµ do ngêi lao ®éng t¹o ra ph¶i ®îc ®em ph©n phèi
cho tiªu dïng c¸ nh©n, tÝch luü t¸i s¶n xuÊt më réng vµ tiªu dïng c«ng céng.
H×nh thøc ph©n phèi vËt phÈm cho tiªu dïng c¸ nh©n díi chñ nghÜa x· héi
(CNXH) ®îc tiÕn hµnh theo nguyªn t¾c: “Lµm theo n¨ng lùc, hëng theo lao
®éng”. Bëi vËy, “ph©n phèi theo lao ®éng lµ mét quy luËt kinh tÕ “. Ph©n phèi
theo lao ®éng díi chÕ ®é CNXH chñ yÕu lµ tiÒn l¬ng, tiÒn thëng. TiÒn l¬ng díi
CNXH kh¸c h¼n tiÒn l¬ng díi chÕ ®é t b¶n chñ nghÜa.
TiÒn l¬ng díi chÕ ®é XHCN ®îc hiÓu theo c¸ch ®¬n gi¶n nhÊt ®ã lµ: sè
tiÒn mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc sau mét thêi gian lao ®éng nhÊt ®Þnh hoÆc sau
khi ®· hoµn thµnh mét c«ng viÖc nµo ®ã. Cßn theo nghÜa réng: tiÒn l¬ng lµ mét
phÇn thu nhËp cña nÒn kinh tÕ quèc d©n biÓu hiÖn díi h×nh thøc tiÒn tÖ ®îc Nhµ
níc ph©n phèi kÕ ho¹ch cho c«ng nh©n viªn chøc phï hîp víi sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng cña mçi ngêi ®· cèng hiÕn.
Nh vËy nÕu xÐt theo quan ®iÓm s¶n xuÊt tiÒn l¬ng lµ kho¶n ®·i ngé cña
søc lao ®éng ®· ®îc tiªu dïng ®Ó lµm ra s¶n phÈm. Tr¶ l¬ng tho¶ ®¸ng cho ngêi
lao ®éng lµ mét nguyªn t¾c b¾t buéc nÕu muèn ®¹t hiÖu qu¶ kinh doanh cao.
NÕu xÐt trªn quan ®iÓm ph©n phèi th× tiÒn l¬ng lµ phÇn t liÖu tiªu dïng c¸
nh©n dµnh cho ngêi lao ®éng, ®îc ph©n phèi dùa trªn c¬ së c©n ®èi gi÷a quü
hµng ho¸ x· héi víi c«ng søc ®ãng gãp cña tõng ngêi. Nhµ níc ®iÒu tiÕt toµn bé
hÖ thèng c¸c quan hÖ kinh tÕ: s¶n xuÊt, cung cÊp vËt t, tiªu hao s¶n phÈm, x©y
dùng gi¸ vµ ban hµnh chÕ ®é, tr¶ c«ng lao ®éng. Trong lÜnh vùc tr¶ c«ng lao
®éng Nhµ níc qu¶n lý tËp trung b»ng c¸ch quy ®Þnh møc l¬ng tèi thiÓu ban hµnh
hÖ thèng thang l¬ng vµ phô cÊp. Trong hÖ thèng chÝnh s¸ch cña Nhµ níc quy
®Þnh theo khu vùc kinh tÕ quèc doanh vµ ®îc ¸p ®Æt tõ trªn xuèng. Së dÜ nh vËy
lµ xuÊt ph¸t tõ nhËn thøc tuyÖt ®èi ho¸ quy luËt ph©n phèi theo lao ®éng vµ ph©n
phèi quü tiªu dïng c¸ nh©n trªn ph¹m vi toµn x· héi.
Nh÷ng quan niÖm trªn ®©y vÒ tiÒn l¬ng ®· bÞ coi lµ kh«ng phï hîp víi
nh÷ng ®iÒu kiÖn ®Æc ®iÓm cña mét nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸.
b. B¶n chÊt ph¹m trï tiÒn l¬ng theo c¬ chÕ thÞ trêng
Gi¸o Viªn Híng DÉn
4
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Trong nhiÒu n¨m qua, c«ng cuéc ®æi míi kinh tÕ níc ta ®· ®¹t ®îc nh÷ng
thµnh tùu to lín. Song t×nh h×nh thùc tÕ cho thÊy r»ng sù ®æi míi mét sè lÜnh vùc
x· héi cßn cha kÞp víi c«ng cuéc ®æi míi chung nhÊt cña ®Êt níc. VÊn ®Ò tiÒn l¬ng còng cha t¹o ®îc ®éng lùc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi.
HiÖn nay cã nhiÒu ý thøc kh¸c nhau vÒ tiÒn l¬ng, song quan niÖm thèng
nhÊt ®Òu coi søc lao ®éng lµ hµng ho¸. MÆc dï tríc ®©y kh«ng ®îc c«ng nhËn
chÝnh thøc, thÞ trêng søc lao ®éng ®· ®îc h×nh thµnh tõ l©u ë níc ta vµ hiÖn nay
vÉn ®ang tån t¹i kh¸ phæ biÕn ë nhiÒu vïng ®Êt níc. Søc lao ®éng lµ mét trong
c¸c yÕu tè quyÕt ®Þnh trong c¸c yÕu tè c¬ b¶n, cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, nªn tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng lµ vèn ®Çu t øng tríc quan träng nhÊt, lµ gi¸ c¶ søc lao ®éng. V×
vËy viÖc tr¶ c«ng lao ®éng ®îc tÝnh to¸n mét c¸ch chi tiÕt trong h¹ch to¸n kinh
doanh cña c¸c ®¬n vÞ c¬ së thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ. §Ó x¸c ®Þnh tiÒn l¬ng
hîp lÝ cÇn t×m ra c¬ së ®Ó tÝnh ®óng ,tÝnh ®ñ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng .Ngêi lao
®éng sau khi bá ra søc lao ®éng,t¹o ra s¶n phÈm th× ®îc mét sè tiÒn c«ng nhÊt
®Þnh.VËy cã thÓ coi søc lao ®éng lµ mét lo¹i hµng ho¸,mét lo¹i hµng ho¸ ®Æc
biÖt.TiÒn l¬ng chÝnh lµ gi¸ c¶ hµng ho¸ ®Æc biÖt ®ã - hµng ho¸ søc lao ®éng.
Hµng ho¸ søc lao ®éng còng cã mÆt gièng nh mäi hµng ho¸ kh¸c lµ cã
gi¸ trÞ. Ngêi ta ®Þnh gi¸ trÞ Êy lµ sè lîng t liÖu sinh ho¹t cÇn thiÕt ®Ó s¶n xuÊt ra
nã. Søc lao ®éng g¾n liÒn víi con ngêi nªn gi¸ trÞ søc lao ®éng ®îc ®o b»ng gi¸
trÞ c¸c t liÖu sinh ho¹t ®¶m b¶o nhu cÇu tèi thiÓu cho cuéc sèng (¨n, ë, häc
hµnh,®i l¹i ...) vµ nh÷ng nhu cÇu cao h¬n n÷a.Song nã còng ph¶i chÞu t¸c ®éng
cña c¸c quy luËt kinh tÕ thÞ trêng .
V× vËy, vÒ b¶n chÊt tiÒn c«ng, tiÒn l¬ng lµ gi¸ c¶ cña hµng ho¸ søc lao
®éng, lµ ®éng lùc quyÕt ®Þnh hµnh vi cung øng søc lao ®éng. TiÒn l¬ng lµ mét
ph¹m trï cña kinh tÕ hµng ho¸ vµ chÞu sù chi phèi cña c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch
quan. TiÒn l¬ng còng t¸c ®éng ®Õn quyÕt ®Þnh cña c¸c chñ doanh nghiÖp ®Ó h×nh
thµnh c¸c tho¶ thuËn hîp ®ång thuª lao ®éng.
1.2.2 Chøc n¨ng cña tiÒn l¬ng
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ tæng hîp vµ bao gåm c¸c chøc n¨ngsau:
-TiÒn l¬ng lµ c«ng cô ®Ó thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ph©n phèi thu nhËp quèc
d©n, c¸c chøc n¨ng thanh to¸n gi÷a ngêi sö dông søc lao ®éng vµ ngêi lao ®éng.
-TiÒn l¬ng nh»m t¸i s¶n xuÊt søc lao ®éng th«ng qua viÖc trao ®æi tiÒn tÖ
do thu nhËp mang l¹i víi c¸c vËt dông sinh ho¹t cÇn thiÕt cho ngêi lao ®éng vµ
gia ®×nh hä.
-KÝch thÝch con ngêi tham gia lao ®éng, bëi lÏ tiÒn l¬ng lµ mét bé phËn
quan träng cña thu nhËp, chi phèi vµ quyÕt ®Þnh møc sèng cña ngêi lao ®éng.
Do ®ã lµ c«ng cô quan träng trong qu¶n lÝ. Ngêi ta sö dông nã ®Ó thóc ®Èy
Gi¸o Viªn Híng DÉn
5
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ngêi lao ®éng h¨ng h¸i lao ®éng vµ s¸ng t¹o, coi nh lµ mét c«ng cô t¹o ®éng lùc
trong s¶n xuÊt kinh doanh (SXKD).
1.3 Nguyªn t¾c tÝnh l¬ng
1.3.1 Nh÷ng c¬ së ph¸p lÝ cña viÖc qu¶n lÝ tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp
-Quy ®Þnh cña nhµ níc vÒ chÕ ®é tr¶ l¬ng
N¨m 1960 lÇn ®Çu tiªn nhµ níc ta ban hµnh chÕ ®é tiÒn l¬ng ¸p dông cho
c«ng chøc, viªn chøc, c«ng nh©n ... thuéc c¸c lÜnh vùc cña doanh nghiÖp ho¹t
®éng kh¸c nhau. NÐt næi bËt trong chÕ ®é tiÒn l¬ng nµy lµ nã mang tÝnh hiÖn vËt
s©u s¾c, æn ®Þnh vµ quy ®Þnh rÊt chi tiÕt, cô thÓ:
N¨m 1985 víi nghÞ ®Þnh 235 H§BT ngµy 18/4/1985 ®· ban hµnh mét chÕ
®é tiÒn l¬ng míi thay thÕ cho chÕ ®é tiÒn l¬ng n¨m 1960. ¦u ®iÓm cña chÕ ®é
tiÒn l¬ng nµy lµ ®i tõ nhu cÇu tèi thiÓu ®Ó tÝnh møc l¬ng tèi thiÓu song nã vÉn
cha hÕt yÕu tè bao cÊp mang tÝnh cøng nh¾c vµ thô ®éng.
Ngµy 23/5/1993 chÝnh phñ ban hµnh c¸c nghÞ ®Þnh N§25/CP, N§26/CP
quy ®Þnh t¹m thêi chÕ ®é tiÒn l¬ng míi ®èi víi c¸c doanh nghiÖp víi møc tiÒn l¬ng tèi thiÓu lµ 144.000 ®/ngêi/th¸ng.
Nh÷ng v¨n b¶n ph¸p lÝ trªn ®©y ®Òu x©y dùng mét chÕ ®é tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng, ®ã lµ chÕ ®é tr¶ l¬ng cÊp bËc.
TiÒn l¬ng cÊp bËc lµ tiÒn l¬ng ¸p dông cho c«ng nh©n c¨n cø vµo sè lîng
vµ chÊt lîng lao ®éng cña c«ng nh©n.
HÖ sè tiÒn l¬ng cÊp bËc lµ toµn bé nh÷ng quy ®Þnh cña Nhµ níc mµ doanh
nghiÖp dùa vµo ®ã ®Ó tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n theo chÊt lîng vµ ®iÒu kiÖn lao
®éng khi hä hoµn thµnh mét c«ng viÖc nhÊt ®Þnh.
ChÕ ®é tiÒn l¬ng cÊp bËc t¹o kh¶ n¨ng ®iÒu chØnh tiÒn l¬ng gi÷a c¸c
nghµnh, c¸c nghÒ mét c¸ch hîp lÝ, h¹n chÕ ®îc tÝnh chÊt b×nh qu©n trong viÖc tr¶
l¬ng, ®ång thêi cßn cã t¸c dông bè trÝ c«ng viÖc thÝch hîp víi tr×nh ®é lµnh nghÒ
cña c«ng nh©n.
Theo chÕ ®é nµy c¸c doanh nghiÖp ph¶i ¸p dông hoÆc vËn dông c¸c thang
l¬ng, møc l¬ng, hiÖn hµnh cña Nhµ níc.
- Møc l¬ng: lµ lîng tiÒn tr¶ cho ngêi lao ®éng cho mét ®¬n vÞ thêi gian
(giê, ngµy, th¸ng...) phï hîp víi c¸c cÊp bËc trong thang l¬ng. Th«ng thêng Nhµ
níc chØ quy ®Þnh møc l¬ng bËc I hoÆc møc l¬ng tèi thiÓu víi hÖ sè l¬ng cña cÊp
bËc t¬ng øng.
- Thang l¬ng: lµ biÓu hiÖn x¸c ®Þnh quan hÖ tû lÖ vÒ tiÒn l¬ng gi÷a c¸c
c«ng nh©n cïng nghÒ hoÆc nhiÒu nghÒ gièng nhau theo tr×nh tù vµ theo cÊp bËc
Gi¸o Viªn Híng DÉn
6
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
cña hä. Mçi thang l¬ng ®Òu cã hÖ sè cÊp bËc vµ tû lÖ tiÒn l¬ng ë c¸c cÊp bËc
kh¸c nhau so víi tiÒn l¬ng tèi thiÓu.
* Tiªu chuÈn cÊp bËc kü thuËt lµ v¨n b¶n quy ®Þnh vÒ møc ®é phøc t¹p cña c«ng
viÖc vµ yªu cÇu vÒ tr×nh ®é lµnh nghÒ cña c«ng nh©n ë mét bËc nµo ®ã ph¶i biÕt
g× vÒ mÆt kü thuËt vµ ph¶i lµm ®îc g× vÒ mÆt thùc hµnh.
Gi÷a cÊp bËc c«ng nh©n vµ cÊp bËc c«ng viÖc cã mèi quan hÖ chÆt chÏ.
C«ng nh©n hoµn thµnh tèt ë c«ng viÖc nµo th× sÏ ®îc xÕp vµo cÊp bËc ®ã.
Còng theo c¸c v¨n b¶n nµý nghÜa c¸n bé qu¶n lý trong doanh nghiÖp ®îc
thùc hiÖn chÕ ®é tiÒn l¬ng theo chøc vô. ChÕ ®é tiÒn l¬ng chøc vô ®îc thÓ hiÖn
th«ng qua c¸c b¶ng l¬ng chøc vô do Nhµ níc quy ®Þnh. B¶ng l¬ng chøc vô gåm
cã nhãm chøc vô kh¸c nhau, bËc l¬ng, hÖ sè long vµ møc l¬ng c¬ b¶n.
1.3.2. Ph¬ng ph¸p tÝnh l¬ng
Bé luËt lao ®éng cña níc céng hoµ x· héi chñ nghÜa ViÖt Nam ch¬ng 2
®iÒu 56 cã ghi: “Khi chØ sè gi¸ c¶ sinh ho¹t t¨ng lªn lµm cho tiÒn l¬ng thùc tÕ
cña ngêi lao ®éng bÞ gi¶m sót th× chÝnh phñ ®iÒu chØnh møc l¬ng tèi thiÓu ®Ó
®¶m b¶o tiÒn l¬ng thùc tÕ”.
Theo quy ®Þnh t¹i nghÞ ®Þnh 06/CP ngµy 21/1/97 ¸p dông tõ ngµy 1/1/97
møc l¬ng tèi thiÓu chung lµ 144.000 ®/ th¸ng/ ngêi.
Theo nghÞ ®Þnh sè 175/1999 ND-CP cña ChÝnh phñ ngµy 15-12/1999 ®îc
tÝnh b¾t ®Çu tõ ngµy 1/1/2000 møc l¬ng tèi thiÓu chung lµ 180.000 ®/ th¸ng/ ngêi
®èi víi c¬ quan hµnh chÝnh sù nghiÖp, ngµy 27/3/2000 ban hµnh nghÞ ®Þnh sè
10/2000, ND-CP quy ®Þnh tiÒn l¬ng tèi thiÓu cho c¸c doanh nghiÖp.
Tuú theo vïng ngµnh mçi doanh nghiÖp cã thÓ ®iÒu chØnh møc l¬ng cña
m×nh sao cho phï hîp. Nhµ níc cho phÐp tÝnh hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm kh«ng
qu¸ 1,5n lÇn møc l¬ng tèi thiÓu chung.
HÖ sè ®iÒu chØnh ®îc tÝnh theo c«ng thøc:
K®c = K1 + K2
Trong ®ã:
K®c : HÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm
K1 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo vïng (cã 3 møc 0,3; 0,2; 0,1)
K2 : HÖ sè ®iÒu chØnh theo ngµnh (cã 3 nhãm 1,2; 1,0; 0,8)
Sau khi cã hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm tèi ®a (K®c = K1 + K2), doanh
nghiÖp ®îc phÐp lùa chän c¸c hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm trong khung cña m×nh
®Ó tÝnh ®¬n gi¸ phï hîp víi hiÖu qu¶ s¶n xuÊt, kinh doanh, mµ giíi h¹n díi lµ
møc l¬ng tèi thiÓu chung do chÝnh phñ quy ®Þnh (t¹i thêi ®iÓm thùc hiÖn tõ ngµy
01/01/1997 lµ 144.000 ®/ th¸ng) vµ giíi h¹n trªn ®îc tÝnh nh sau:
TL min®c = TLmin x (1 + K®c)
Trong ®ã:
Gi¸o Viªn Híng DÉn
7
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
TLmin ®c : tiÒn l¬ng tèi thiÓu ®iÒu chØnh tèi ®a doanh nghiÖp ®îc phÐp ¸p
dông;
TLmin : lµ møc l¬ng tèi thiÓu chung do chÝnh phñ quy ®Þnh , còng lµ
giíi h¹n díi cña khung l¬ng tèi thiÓu;
K®c
: lµ hÖ sè ®iÒu chØnh t¨ng thªm cña doanh nghiÖp
Nh vËy, khung l¬ng tèi thiÓu cña doanh nghiÖp lµ TLmin ®Õn TLmin ®c doanh
nghiÖp cã thÓ chän bÊt cø møc l¬ng tèi thiÓu nµo n»m trong khung nµy, nÕu ®¶m
b¶o ®ñ c¸c ®iÒu kiÖn theo quy ®Þnh sau:
+ Ph¶i lµ doanh nghiÖp cã lîi nhuËn. Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn
chÝnh s¸ch kinh tÕ x· héi cña Nhµ níc mµ kh«ng cã lîi nhuËn hoÆc lç th× ph¶i
phÊn ®Êu cã lîi nhuËn hoÆc gi¶m lç;
+ Kh«ng lµm gi¶m c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch Nhµ níc so víi n¨m tríc liÒn
kÒ, trõ trêng hîp Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh gi¸ ë ®Çu vµo, gi¶m thuÕ
hoÆc gi¶m c¸c kho¶n nép ng©n s¸ch theo quy ®Þnh;
+ Kh«ng lµm gi¶m lîi nhuËn thùc hiÖn so víi n¨m tríc liÒn kÒ, trõ trêng
hîp Nhµ níc cã chÝnh s¸ch ®iÒu chØnh t¨ng gi¸, t¨ng thuÕ, t¨ng c¸c kho¶n nép
ng©n s¸ch ë ®Çu vµo. Trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn chÝnh s¸ch kinh tÕ-x·
héi th× ph¶i gi¶m lç.
1.4. C¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng:
1.4.1. Tr¶ l¬ng theo thêi gian
§iÒu 58 Bé luËt lao ®éng quy ®Þnh c¸c h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao
®éng c¨n cø vµo thêi gian lµm viÖc thùc tÕ vµ bËc l¬ng cña mçi ngêi.
+ TiÒn l¬ng th¸ng lµ tiÒn l¬ng tr¶ cè ®Þnh hµng th¸ng trªn c¬ së hîp ®ång
lao ®éng.
+ TiÒn l¬ng tuÇn: lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét tuÇn lµm viÖc x¸c ®Þnh trªn c¬
së tiÒn l¬ng th¸ng nh©n (x) víi 12 th¸ng vµ chia (:) cho 52 tuÇn.
+ TiÒn l¬ng ngµy: lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét ngµy lµm viÖc x¸c ®Þnh trªn c¬
së tiÒn l¬ng th¸ng chia cho 26
+ TiÒn l¬ng giê: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho mét giê lµm viÖc vµ ®îc x¸c ®Þnh
b»ng c¸ch lÊy tiÒn l¬ng ngµy chia cho sè giê tiªu chuÈn theo quy ®Þnh cña luËt
lao ®éng (kh«ng qu¸ 8 giê/ ngµy)
Do nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh cña h×nh thøc tr¶ l¬ng theo thêi gian (mang
tÝnh b×nh qu©n, cha thùc sù g¾n víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt) nªn ®Ó kh¾c phôc phÇn nµo
h¹n chÕ ®ã, tr¶ l¬ng theo thêi gian cã thÓ kÕt hîp chÕ ®é tiÒn thëng ®Ó khuyÕn
khÝch ngêi lao ®éng h¨ng h¸i lµm viÖc.
1.4.2. TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm
Gi¸o Viªn Híng DÉn
8
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
TiÒn l¬ng theo s¶n phÈm lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng c¨n cø
vµo sè lîng, chÊt lîng s¶n phÈm hä lµm ra. ViÖc tr¶ l¬ng theo s¶n phÈm cã thÓ
tiÕn hµnh theo nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau nh tr¶ theo s¶n phÈm trùc tiÕp kh«ng
h¹n chÕ, tr¶ theo s¶n phÈm gi¸n tiÕp, tr¶ theo s¶n phÈm cã thëng, theo s¶n phÈm
luü tiÕn.
1.4.3. TiÒn l¬ng kho¸n
TiÒn l¬ng kho¸n lµ h×nh thøc tr¶ l¬ng cho ngêi lao ®éng theo khèi lîng vµ
chÊt lîng c«ng viÖc mµ hä hoµn thµnh.
Ngoµi chÕ ®é tiÒn l¬ng, c¸c doanh nghiÖp cßn tiÕn hµnh x©y dùng chÕ ®é
tiÒn thëng cho c¸c c¸ nh©n, tËp thÓ cã thµnh tÝch trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh. TiÒn thëng bao gåm thëng thi ®ua (lÊy tõ quü khen thëng) vµ thëng trong
s¶n xuÊt kinh doanh (thëng n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, thëng tiÕt kiÖm vËt t,
thëng ph¸t minh s¸ng kiÕn...)
Bªn c¹nh c¸c chÕ ®é tiÒn l¬ng, tiÒn thëng ®îc hëng trong qu¸ tr×nh kinh
doanh, ngêi lao ®éng cßn ®îc hëng c¸c kho¶n trî cÊp thuéc quü b¶o hiÓm x·
héi, b¶o hiÓm y tÕ trong c¸c trêng hîp èm ®au, thai s¶n... C¸c quü nµy ®îc h×nh
thµnh mét phÇn do ngêi lao ®éng ®ãng gãp, phÇn cßn l¹i ®îc tÝnh vµo chi phÝ
kinh doanh cña doanh nghiÖp.
1.5. Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp
Quü tiÒn l¬ng trong doanh nghiÖp lµ toµn bé tiÒn l¬ng mµ doanh nghiÖp
tr¶ cho tÊt c¶ lao ®éng thuéc doanh nghiÖp qu¶n lý. Thµnh phÇn quü l¬ng bao
gåm nhiÒu kho¶n nh l¬ng thêi gian (th¸ng, ngµy, giê), l¬ng s¶n phÈm, phô cÊp
(cÊp bËc, khu vùc, chøc vô, ®¾t ®á...), tiÒn thëng trong s¶n xuÊt. Quü tiÒn l¬ng
bao gåm nhiÒu lo¹i tuy nhiªn vÒ mÆt h¹ch to¸n cã thÓ chia thµnh tiÒn l¬ng lao
®éng trùc tiÕp vµ tiÒn l¬ng lao ®éng gi¸n tiÕp trong ®ã chi tiÕt theo tiÒn l¬ng
chÝnh vµ tiÒn l¬ng phô.
2. C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
Ngoµi tiÒn l¬ng, c«ng nh©n viªn chøc cßn ®îc hëng c¸c kho¶n trî cÊp
thuéc phóc lîi x· héi, trong ®ã cã trî cÊp b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ.
Quü b¶o hiÓm x· héi (BHXH) ®îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ
quy ®Þnh trªn tæng sè quü tiÒn l¬ng cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp (chøc vô, khu
vùc, ®¾t ®á, th©m niªn) cña c«ng nh©n viªn chøc thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng.
Theo chÕ ®é hiÖn hµnh tû lÖ trÝch b¶o hiÓm x· héi lµ 20%, trong ®ã 15% do ®¬n
vÞ hoÆc chñ sö dông lao ®éng nép ®îc tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh; 5% cßn l¹i
do ngêi lao ®éng ®ãng gãp vµ ®îc trõ vµo l¬ng th¸ng. Quü b¶o hiÓm x· héi ®îc
Gi¸o Viªn Híng DÉn
9
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
chi tiªu cho c¸c trêng hîp ngêi lao ®éng èm ®au, thai s¶n, tai n¹n lao ®éng, bÖnh
nghÒ nghiÖp, hu trÝ tö tuÊt. Quü nµy do c¬ quan BHXH qu¶n lý.
Quü b¶o hiÓm y tÕ (BHYT) ®îc sö dông ®Ó thanh to¸n c¸c kho¶n tiÒn
kh¸m ch÷a bÖnh, viÖn phÝ, thuèc thang... cho ngêi lao ®éng trong thêi gian èm
®au sinh ®Î. Quü nµy ®îc h×nh thµnh b»ng c¸ch trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn
tæng sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n viªn chøc thùc tÕ ph¸t sinh trong th¸ng. Tû lÖ
trÝch BHYT hiÖn hµnh lµ 3%, trong ®ã 2% trÝch vµo chi phÝ kinh doanh vµ 1%
trõ vµo thu nhËp cña ngêi lao ®éng.
§Ó cã nguån chi phÝ cho ho¹t ®éng c«ng ®oµn hµng th¸ng doanh nghiÖp
cßn ph¶i trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh víi tæng sè quü tiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ phô cÊp
(phô cÊp chøc vô, phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc, phô cÊp thu hót; phô
cÊp ®¾t ®á; phô cÊp ®Æc biÖt; phô cÊp ®éc h¹i, nguy hiÓm, phô cÊp lu ®éng, phô
cÊp th©m niªn, phô cÊp phôc vô quèc phßng an ninh) thùc tÕ ph¶i tr¶ cho ngêi
lao ®éng kÓ c¶ lao ®éng tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh ®Ó h×nh thµnh kinh phÝ c«ng
®oµn. Tû lÖ kinh phÝ c«ng ®oµn theo chÕ ®é hiÖn hµnh lµ 2%.
3. Yªu cÇu qu¶n lý vµ nhiÖm vô kÕ to¸n
3.1. Yªu cÇu qu¶n lý
TiÒn l¬ng lµ gi¸ trÞ cña søc lao ®éng lµ mét yÕu tè cña chi phÝ s¶n xuÊt. Do
®ã muèn tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c doanh
nghiÖp ph¶i sö dông tiÒn l¬ng cña m×nh cã kÕ ho¹ch th«ng qua c¸c ph¬ng ph¸p
qu¶n lý vµ sö dông cã hiÖu qu¶ quü tiÒn l¬ng.
ViÖc tr¶ l¬ng cho c«ng nh©n trong c¸c doanh nghiÖp ph¶i theo tõng th¸ng.
Muèn lµm tèt tÊt c¶ c¸c vÊn ®Ò trªn c¸c doanh nghiÖp ph¶i lËp kÕ ho¹ch qu¶n lý
nguån vèn t¹m thêi nµy. NÕu thùc hiÖn tèt sÏ t¹o ra kh¶ n¨ng sö dông cã hiÖu
qu¶ ®ång vèn, n©ng cao h¬n n÷a kÕt qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh cña ®¬n vÞ m×nh.
Trong ®iÒu kiÖn kinh tÕ thÞ trêng qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp lu«n chÞu sù t¸c ®éng cña c¸c quy luËt c¹nh tranh, quy luËt gi¸ trÞ.
C¬ chÕ thÞ trêng kh¾c nghiÖt s½n sµng ®µo th¶i nh÷ng doanh nghiÖp lµm ¨n thua
lç kh«ng cã hiÖu qu¶. Trong ®iÒu kiÖn ®ã chÊt lîng s¶n phÈm vµ gi¸ c¶ lµ nh÷ng
nh©n tè quan träng gióp cho sù ®øng v÷ng vµ ph¸t triÓn cña mçi doanh nghiÖp.
§Ó c«ng nh©n g¾n bã víi doanh nghiÖp, ph¸t huy hÕt kh¶ n¨ng s¸ng t¹o
tinh thÇn, tr¸ch nhiÖm trong s¶n xuÊt, lu«n t×m ra c¸ch c¶i tiÕn mÉu m·, chÊt lîng s¶n phÈm, tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu vµ h¹ gi¸ thµnh. C¸c doanh nghiÖp ph¶i
cã ph¬ng ph¸p qu¶n lý hiÖu qu¶ tiÒn l¬ng nãi riªng vµ quü tiÒn l¬ng nãi chung.
Gi¸o Viªn Híng DÉn
10
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
3.2. NhiÖm vô kÕ to¸n
TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng kh«ng chØ lµ vÊn ®Ò quan t©m riªng
cña c«ng nh©n viªn mµ cßn lµ vÊn ®Ò doanh nghiÖp ®Æc biÖt chó ý. V× vËy, kÕ
to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng cÇn ph¶i thùc hiÖn nh÷ng nhiÖm vô chñ yÕu sau:
- Ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ chÝnh x¸c thêi gian vµ kÕt qu¶ lao ®éng cña c«ng nh©n
viªn. TÝnh to¸n ®óng, thanh to¸n ®Çy ®ñ kÞp thêi tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch
theo l¬ng cho c«ng nh©n viªn. Qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông, chi tiªu quü l¬ng.
- TÝnh to¸n ph©n bæ hîp lý chÝnh x¸c chi phÝ vÒ tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng) vµ
trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cho c¸c ®èi tîng sö dông liªn quan.
- §Þnh kú ph©n tÝch t×nh h×nh sö dông lao ®éng vµ qu¶n lý sö dông quü
tiÒn l¬ng. Cung cÊp nh÷ng th«ng tin kinh tÕ cÇn thiÕt cho c¸c bé phËn liªn quan.
II. KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng theo chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh
1. KÕ to¸n lao ®éng tiÒn l¬ng
Chu kú tiÒn l¬ng vµ lao ®éng ®îc b¾t ®Çu tõ thêi ®iÓm tiÕp nhËn nh©n sù,
®Õn viÖc theo dâi thêi gian lµm viÖc hoÆc s¶n phÈm hoµn thµnh; tÝnh l¬ng ph¶i
tr¶ cho c«ng nh©n viªn vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng, cuèi cïng lµ thanh to¸n tiÒn
l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c cho c«ng nh©n viªn.
1.1. H¹ch to¸n lao ®éng
TiÕp nhËn lao ®éng lµ thêi ®iÓm b¾t ®Çu cña chu kú tiÒn l¬ng vµ lao ®éng.
§ã lµ viÖc xem xÐt vµ ra quyÕt ®Þnh tiÕp nhËn, ph©n phèi c«ng viÖc cho ngêi lao
®éng, quyÕt ®Þnh phª chuÈn møc l¬ng, phô cÊp; lËp hå s¬ c¸n bé nh©n viªn.
§Ó qu¶n lý lao ®éng vÒ mÆt sè lîng, c¸c doanh nghiÖp sö dông sæ danh
s¸ch lao ®éng. Sæ nµy do phßng lao ®éng tiÒn l¬ng lËp (lËp chung cho toµn
doanh nghiÖp vµ lËp riªng cho tõng bé phËn) nh»m n¾m ch¾c t×nh h×nh ph©n bæ,
sö dông lao ®éng hiÖn cã trong doanh nghiÖp. Bªn c¹nh ®ã, doanh nghiÖp cßn
c¨n cø vµo sæ lao ®éng (më riªng cho tõng ngêi lao ®éng) ®Ó qu¶n lý nh©n sù c¶
vÒ sè lîng vµ chÊt lîng lao ®éng, vÒ biÕn ®éng vµ chÊp hµnh chÕ ®é ®èi víi lao
®éng.
Muèn qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông lao ®éng, cÇn ph¶i tæ chøc
h¹ch to¸n viÖc sö dông thêi gian lao ®éng vµ kÕt qu¶ lao ®éng. Chøng tõ sö dông
®Ó h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng lµ b¶ng chÊm c«ng. B¶ng chÊm c«ng ®îc lËp
riªng cho tõng bé phËn, tæ, ®éi lao ®éng s¶n xuÊt, trong ®ã ghi râ ngµy lµm viÖc,
nghØ viÖc cña mçi ngêi lao ®éng. B¶ng chÊm c«ng do tæ trëng (hoÆc trëng c¸c
phßng ban) trùc tiÕp ghi râ vµ ®Ó n¬i c«ng khai ®Ó c«ng nh©n viªn chøc gi¸m s¸t
Gi¸o Viªn Híng DÉn
11
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
thêi gian lao ®éng cña tõng ngêi. Cuèi th¸ng b¶ng chÊm c«ng ®îc dïng ®Ó tæng
hîp thêi gian lao ®éng vµ tÝnh l¬ng cho tõng bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt.
Theo dâi thêi gian lµm viÖc hoÆc khèi lîng c«ng viÖc hoµn thµnh vµ tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn lµ giai ®o¹n tæ chøc chÊm c«ng,
lËp b¶ng kª vµ x¸c nhËn khèi lîng hoµn thµnh, tÝnh l¬ng vµ c¸c kho¶n kh¸c ph¶i
tr¶ cho tõng c«ng nh©n viªn, tõng tæ, ®éi, bé phËn liªn quan, tÝnh trÝch BHXH,
BHYT, KPC§.
§Ó h¹ch to¸n kÕt qu¶ lao ®éng, kÕ to¸n sö dông c¸c lo¹i chøng tõ ban ®Çu
kh¸c nhau, tuú theo lo¹i h×nh vµ ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt ë tõng doanh nghiÖp. MÆc
dÇu sö dông c¸c mÉu chøng tõ kh¸c nhau nhng c¸c chøng tõ nµy ®Òu mang c¸c
néi dung cÇn thiÕt nh tªn c«ng nh©n, tªn c«ng viÖc hoÆc s¶n phÈm, thêi gian lao
®éng, sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh nghiÖm thu, kú h¹n vµ chÊt lîng c«ng viÖc
hoµn thµnh... §ã chÝnh lµ c¸c b¸o c¸o vÒ kÕt qu¶ nh “phiÕu giao, nhËn s¶n
phÈm”, “PhiÕu kho¸n”, “Hîp ®ång giao kho¸n”, “PhiÕu b¸o lµm thªm giê”,
“PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm hoÆc c«ng viÖc hoµn thµnh”, “b¶ng kª s¶n lîng tõng
ngêi”.
Chøng tõ h¹ch to¸n lao ®éng ph¶i do ngêi lËp (tæ trëng) kÝ, c¸n bé kiÓm
tra kü thuËt x¸c nhËn, ®îc l·nh ®¹o duyÖt y (qu¶n ®èc ph©n xëng, trëng bé
phËn). Sau ®ã c¸c chøng tõ nµy ®îc chuyÓn cho nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng
®Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng toµn ®¬n vÞ, råi chuyÓn vÒ phßng lao ®éng tiÒn l¬ng x¸c nhËn. Cuèi cïng chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp ®Ó lµm c¨n cø
tÝnh l¬ng, tÝnh thëng. §Ó tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng t¹i mçi ph©n xëng, bé phËn
s¶n xuÊt, nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng ph¶i më sæ tæng hîp do c¸c tæ göi ®Õn,
hµng ngµy (hoÆc ®Þnh kú), nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng ghi kÕt qu¶ lao ®éng
cña tõng ngêi, tõng bé phËn vµo sæ vµ céng sæ, lËp b¸o c¸o kÕt qu¶ lao ®éng göi
cho c¸c bé phËn qu¶n lý liªn quan. Phßng kÕ to¸n doanh nghiÖp còng ph¶i më sæ
tæng hîp kÕt qu¶ lao ®éng ®Ó tæng hîp kÕt qu¶ chung toµn doanh nghiÖp.
1.2. KÕ to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng
a. Chøng tõ lao ®éng
Muèn tæ chøc tèt kÕ to¸n tiÒn l¬ng, BHXH chÝnh x¸c th× ph¶i h¹ch to¸n
lao ®éng chÝnh x¸c lµ ®iÒu kiÖn ®Ó h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ b¶o hiÓm chÝnh x¸c
theo quy ®Þnh hiÖn nay, chøng tõ lao ®éng tiÒn l¬ng bao gåm:
- B¶ng chÊm c«ng
- B¶ng thanh to¸n l¬ng
- PhiÕu nghØ BHXH
- B¶ng thanh to¸n BHXH
Gi¸o Viªn Híng DÉn
12
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- PhiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm vµ c«ng viÖc ®· hoµn thµnh
- PhiÕu b¸o lµm thªm giê
b. Chøng tõ kÕ to¸n
Dùa vµo chøng tõ lao ®éng nªu trªn nh©n viªn h¹ch to¸n ph©n xëng tæng
hîp lµ lµm b¸o c¸o göi lªn phßng lao ®éng tiÒn l¬ng vµ phßng kÕ to¸n ®Ó tæng
hîp vµ ph©n tÝch t×nh h×nh chung toµn doanh nghiÖp, phßng kÕ to¸n dùa vµo c¸c
tµi liÖu trªn vµ ¸p dông c¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng ®Ó lµm b¶ng thanh to¸n l¬ng vµ
tÝnh BHXH, BHYT, KPC§.
C¨n cø vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng kÕ to¸n viÕt phiÕu chi, chøng tõ tµi liÖu
vÒ c¸c kho¶n khÊu trõ trÝch nép.
c. Thñ tôc h¹nh to¸n
Tõ b¶ng chÊm c«ng kÕ to¸n céng sæ c«ng lµm viÖc trong th¸ng, phiÕu b¸o
lµm thªm giê, phiÕu x¸c nhËn s¶n phÈm, kÕ to¸n tiÕn hµnh trÝch l¬ng cho c¸c bé
phËn trong doanh nghiÖp. Trong b¶ng thanh to¸n l¬ng ph¶i ph¶n ¸nh ®îc néi
dung c¸c kho¶n thu nhËp cña ngêi lao ®éng ®îc hëng, c¸c kho¶n khÊu trõ
BHXH, BHYT, vµ sau ®ã míi lµ sè tiÒn cßn l¹i cña ngêi lao ®éng ®îc lÜnh. B¶ng
thanh to¸n l¬ng lµ c¬ së ®Ó kÕ to¸n lµm thñ tôc rót tiÒn thanh to¸n l¬ng cho c«ng
nh©n viªn. Ngêi nhËn tiÒn l¬ng ph¶i ký tªn vµo b¶ng thanh to¸n l¬ng.
Theo quy ®Þnh hiÖn nay, ngêi lao ®éng ®îc lÜnh l¬ng mçi th¸ng 2 lÇn, lÇn
®Çu t¹m øng l¬ng kú I, lÇn II nhËn phÇn l¬ng cßn l¹i sau khi ®· trõ ®i c¸c kho¶n
khÊu trõ vµo l¬ng theo quy ®Þnh.
* Trêng hîp ë mét sè doanh nghiÖp cã sè c«ng nh©n nghØ phÐp n¨m kh«ng ®Òu
®Æn trong n¨m hoÆc lµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo tÝnh chÊt thêi vô th× kÕ to¸n
ph¶i dïng ph¬ng ph¸p trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n
xuÊt. ViÖc trÝch tríc sÏ tiÕn hµnh ®Òu ®Æn vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ coi nh lµ
mét kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶. C¸ch tÝnh nh sau:
Tæng sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña
Møc trÝch tríc
CNSX theo kÕ ho¹ch n¨m
TiÒn l¬ng thùc tÕ
tiÒn l¬ng nghØ =
x ph¶i tr¶ cho CNSX
phÐp cña CNSX Tæng sè tiÒn l¬ng chÝnh ph¶i
tr¶ theo kÕ ho¹ch cña CNSX n¨m
Tû lÖ trÝch tríc tiÒn
L¬ng nghØ phÐp (%) =
Tæng sè tiÒn l¬ng nghØ phÐp KH n¨m CNSX
x 100
Tæng sè tiÒn l¬ng theo KH n¨m CNSX
Møc tiÒn l¬ng
=
Gi¸o Viªn Híng DÉn
TiÒn l¬ng thùc tÕ
13
x Tû lÖ % trÝch tiÒn
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nghØ phÐp
ph¶i tr¶
l¬ng nghØ phÐp
* H¹ch to¸n
.Khi trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp CNSX s¶n phÈm
Nî TK622 (chi phÝ CN trùc tiÕp)
Cã TK335 (chi phÝ ph¶i tr¶)
. Khi tÝnh l¬ng thùc tÕ ph¶i tr¶ cho CNSX nghØ phÐp
Nî TK335 chi phÝ ph¶i tr¶
Cã TK334 ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
§Ó phôc vô yªu cÇu h¹ch to¸n th× tiÒn l¬ng ®îc chia ra lµm 2 lo¹i:
* TiÒn l¬ng chÝnh: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc hiÖn
nhiÖm vô chÝnh cña hä bao gåm tiÒn l¬ng tr¶ theo cÊp bËc vµ c¸c kho¶n phô cÊp
kÌm theo (phô cÊp tr¸ch nhiÖm, phô cÊp khu vùc)
* TiÒn l¬ng phô: Lµ tiÒn l¬ng tr¶ cho CNV trong thêi gian CNV thùc hiÖn nhiÖm
vô kh¸c ngoµi nhiÖm vô chÝnh cña hä vµ thêi gian CNV nghØ ®îc hëng l¬ng theo
quy ®Þnh cña chÕ ®é (nghØ phÐp, nghØ do ngõng s¶n xuÊt ...)
ViÖc ph©n chia tiÒn l¬ng thµnh l¬ng chÝnh l¬ng phô cã ý nghÜa quan träng
®èi víi c«ng t¸c kÕ to¸n vµ ph©n tÝch tiÒn l¬ng trong gi¸ thµnh s¶n phÈm. TiÒn l¬ng chÝnh cña c«ng nh©n s¶n xuÊt g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®îc h¹ch to¸n trùc tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt tõng lo¹i s¶n phÈm, tiÒn l¬ng phô cña
c«ng nh©n viªn s¶n xuÊt kh«ng g¾n liÒn víi c¸c lo¹i s¶n phÈm nªn ®îc h¹ch to¸n
gi¸n tiÕp vµo chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm.
d. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông h¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ BHXH, BHYT, KPC§
* H¹ch to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng kÕ to¸n sö dông 2 tµi kho¶n
chñ yÕu.
- TK334- Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn: lµ tµi kho¶n ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c
kho¶n ph¶i tr¶ vµ t×nh h×nh thanh to¸n c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n viªn
cña doanh nghiÖp vÒ tiÒn l¬ng (tiÒn c«ng), tiÒn thëng, BHXH vµ c¸c kho¶n kh¸c
thuéc vÒ thu nhËp cña c«ng nh©n viªn.
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh cña tµi kho¶n 334
TK 334
- C¸c kho¶n khÊu trõ vµo tiÒn c«ng, TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c l¬ng cña tiÒn
l¬ng cña CNV
kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ cho CNV chøc
- TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n
kh¸c ®· tr¶ cho CNV
- KÕt chuyÓn tiÒn l¬ng c«ng nh©n
Gi¸o Viªn Híng DÉn
14
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
viªn chøc cha lÜnh
D nî (nÕu cã): sè tr¶ thõa cho CNV
chøc
D cã: TiÒn l¬ng, tiÒn c«ng vµ c¸c
kho¶n kh¸c cßn ph¶i tr¶ CNV chøc
- TK 338: “Ph¶i tr¶ vµ ph¶i nép kh¸c”: Dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n ph¶i tr¶ vµ
ph¶i nép cho c¬ quan ph¸p luËt, cho c¸c tæ chøc, ®oµn thÓ x· héi, cho cÊp trªn vÒ
kinh phÝ c«ng ®oµn, b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, c¸c kho¶n khÊu trõ vµo l¬ng
theo quyÕt ®Þnh cña toµ ¸n (tiÒn nu«i con khi li dÞ, nu«i con ngoµi gi¸ thó, ¸n
phÝ,...) gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý, c¸c kho¶n vay mîn t¹m thêi, nhËn ký quü,
ký cîc ng¾n h¹n, c¸c kho¶n thu hé, gi÷ hé...
KÕt cÊu vµ néi dung ph¶n ¸nh TK338
TK 338
- C¸c kho¶n ®· nép cho c¬ quan
- TrÝch KPC§, BHXH, BHYT
qu¶n lý
theo tû lÖ quy ®Þnh
- C¸c kho¶n ®· chi vÒ kinh phÝ c«ng - Tæng sè doanh thu nhËn tríc ph¸t
®oµn
sinh trong k×
- Xö lý gi¸ trÞ tµi s¶n thõa
- C¸c kho¶n ph¶i nép, ph¶i tr¶ hay thu
hé
- KÕt chuyÓn doanh thu nhËn tríc
- Gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý
vµo doanh thu b¸n hµng t¬ng øng
tõng kú
- C¸c kho¶n ®· tr¶ ®· nép kh¸c
- Sè ®· nép, ®· tr¶ lín h¬n sè ph¶i nép,
ph¶i tr¶ ®îc hoµn l¹i.
D nî (NÕu cã): Sè tr¶ thõa, nép thõa D cã: Sè tiÒn cßn ph¶i tr¶, ph¶i nép vµ
Vît chi cha ®îc thanh to¸n
gi¸ trÞ tµi s¶n thõa chê xö lý
Tµi kho¶n 338 chi tiÕt lµm 6 kho¶n:
3381 Tµi s¶n thõa chê gi¶i quyÕt
3382 Kinh phÝ c«ng ®oµn
3383 B¶o hiÓm x· héi
3384 B¶o hiÓm y tÕ
3387 Doanh thu nhËn tríc
3388 Ph¶i nép kh¸c
Ngoµi ra kÕ to¸n cßn sö dông mét sè TK kh¸c cã liªn quan trong qu¸ tr×nh
h¹ch to¸n nh 111, 112, 138...
Gi¸o Viªn Híng DÉn
15
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
e. S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp tiÒn l¬ng, BHXH, KPC§
S¬ ®å tãm t¾t tæng hîp KÕ TO¸n tiÒn l¬ng, BHXH, KPC§
TK 333
TK 334
ThuÕ thu nhËp
TiÒn l¬ng ph¶i tr¶
C«ng nh©n ph¶i chÞu
TK138
KhÊu trõ c¸c kho¶n
335
Ph¶i thu
TrÝch tríc tiÒn
l¬ng nghØ phÐp
TK 241
TK 111, 112
TK 627, 641, 642
Thanh to¸n l¬ng
Cho CNV
TK 622
Thùc tÕ ®· tr¶
TK 431
TÝnh tiÒn thëng
cho CNV
TK 338
TÝnh BHXH tr¶
trùc tiÕp cho
CNV
TrÝch
BHXH
BHYT,
KPC§
III. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ
c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
1. Sù cÇn thiÕt ph¶i hoµn thiÖn kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
TiÒn l¬ng lµ mét ph¹m trï kinh tÕ rÊt quan träng vµ phøc t¹p ,nã cã mèi
quan hÖ t¸c ®éng qua l¹i víi c¸c yÕu tè: kinh tÕ, chÝnh trÞ- x· héi cña tõng níc
trong tõng thêi kú.
Qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi tõ c¬ chÕ bao cÊp sang chÕ ®é tù chñ kinh doanh,
c¸c doanh nghiÖp thùc hiÖn tù h¹ch to¸n, lÊy thu bï chi vµ ph¶i ®¶m b¶o cã l·i
vµ Nhµ níc kh«ng bï lç.
Môc ®Ých cña kÕ to¸n tiÒn l¬ng lµ ®¶m b¶o tiÒn l¬ng cho ngêi lao ®éng,
t¹o nªn sù quan t©m vËt chÊt, tinh thÇn ®Õn kÕt qu¶ lao ®éng cña hä.
Muèn vËy c¸c doanh nghiÖp ph¶i lu«n hoµn thiÖn c¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng,
bëi bÊt kú mét h×nh thøc tiÒn l¬ng nµo còng cã nh÷ng h¹n chÕ nhÊt ®Þnh vµ
Gi¸o Viªn Híng DÉn
16
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nh÷ng h¹n chÕ nµy chØ ®îc béc lé sau nh÷ng thêi gian thùc hiÖn: v× vËy tuú
thuéc vµo tõng lo¹i h×nh kinh doanh, ®Æc ®iÓm kinh doanh mµ cã kÕt qu¶ ¸p
dông c¸c h×nh thøc tiÒn l¬ng cho phï hîp.
Môc tiªu cuèi cïng cña tiÒn l¬ng lµ ph¶n ¸nh ®óng kÕt qu¶ lao ®éng, kÕt
qu¶ kinh doanh, ®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng, ®¶m b¶o tèc ®é t¨ng tiÒn l¬ng b×nh
qu©n cña doanh nghiÖp phï hîp h¬n tèc ®é t¨ng cña n¨ng suÊt lao ®éng ... §Ó
®¶m b¶o c¸c yªu cÇu nµy, th× ngay bíc ®Çu tiªn viÖc x¸c ®Þnh quü tiÒn l¬ng ph¶i
®¶m b¶o tÝnh khoa häc.
Ph©n phèi quü l¬ng hîp lý lµ c«ng viÖc khã kh¨n, gi÷a lao ®éng qu¶n lý
vµ lao ®éng trùc tiÕp, gi÷a c¸c lao ®éng trong cïng mét bé phËn, tõng c¸ nh©n sÏ
®¶m b¶o tÝnh c«ng b»ng vµ cã t¸c dông khuyÕn khÝch ngêi lao ®éng.
ViÖc sö dông tiÒn l¬ng ®ßi hái ph¶i cã tÝnh linh ho¹t, lµm sao kh«ng vi
ph¹m ph¸p luËt cã hiÖu qu¶ cao. MÆt kh¸c mét ph¬ng ph¸p, mét h×nh thøc tr¶ l¬ng chØ phï hîp víi mét ®èi tîng nhÊt ®Þnh ...V× vËy c¸c ph¬ng ph¸p cÇn ¸p
dông mét c¸ch khoa häc, chÝnh x¸c nhng còng cÇn mÒm dÎo, cã sù ®iÒu chØnh
hîp lý tuú theo tõng ®iÒu kiÖn th× míi t¨ng hiÖu qu¶ trong kinh doanh gãp phÇn
tiÕt kiÖm chi phÝ tiÒn l¬ng, h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
2. ý nghÜa cña viÖc hoµn thiÖn kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng.
TiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng lµ mét trong nh÷ng kho¶n chi chñ
yÕu vµ kh¸ lín ë nhiÒu doanh nghiÖp nã liªn quan ®Õn chi phÝ kinh doanh vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× thÕ viÖc hoµn thiÖn nã mang l¹i hiÖu qu¶ cho s¶n xuÊt
kinh doanh.
2.1. TiÒn l¬ng víi t c¸ch lµ yÕu tè chi phÝ ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
Søc lao ®éng lµ mét yÕu tè quan träng nhÊt trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh cïng víi c¸c yÕu tè kh¸c ®Ó t¹o ra s¶n phÈm dÞch vô cho thÞ trêng.
HiÖn nay môc tiªu chÝnh cña c¸c doanh nghiÖp lµ t×m kiÕm lîi nhuËn, mµ
vÊn ®Ò cô thÓ ®îc c¸c doanh nghiÖp quan t©m ®Òu lµ lµm thÕ nµo ®Ó h¹ gi¸ thµnh
s¶n phÈm, gi¶m chi phÝ tiÒn l¬ng lµ mét trong ba yÕu tè ®Ó h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm.
TiÒn l¬ng mµ doanh nghiÖp tr¶ cho ngêi lao ®éng lµ tu©n theo quy luËt
cung-cÇu, gi¸ c¶ cña thÞ trêng søc lao ®éng vµ ph¸p luËt hiÖn hµnh cña Nhµ níc.
VËy doanh nghiÖp kh«ng thÓ cø tr¶ l¬ng thÊp cho ngêi lao ®éng lµ ®îc. ThÞ trêng søc lao ®éng lµ thÞ trêng søc lao ®éng phøc t¹p, ®ßi hái ngêi qu¶n lý ph¶i
biÕt lùa chän møc l¬ng tr¶ cho ngêi lao ®éng mét c¸ch hîp lý ®Ó ®¶m b¶o cho
qu¸ tr×nh s¶n xuÊt diÔn ra ®îc tèt.
Gi¸o Viªn Híng DÉn
17
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
b. TiÒn l¬ng víi t c¸ch lµ nguån thu nhËp chñ yÕu ®Ó ®¶m b¶o æn ®Þnh vµ
n©ng cao ®êi sèng cña ngêi lao ®éng.
§èi víi ngêi lao ®éng, tiÒn l¬ng lµ ®éng c¬ chñ yÕu ®Ó hä quyÕt ®Þnh lµm
viÖc cho doanh nghiÖp. TiÒn l¬ng chÝnh lµ nguån lîi kinh tÕ chñ yÕu cña ngêi lao
®éng. Nhu cÇu cña cuéc sèng ngµy cµng cao th× lîi Ých kinh tÕ cña tiÒn l¬ng
cµng lín, ngêi lao ®éng khi quyÕt ®Þnh lµm viÖc cho doanh nghiÖp còng lµ lóc
hä x¸c ®Þnh lîi Ých thu ®îc tõ tiÒn l¬ng. Song kh«ng ph¶i lµ tiÒn l¬ng danh nghÜa
mµ lµ tiÒn l¬ng thùc tÕ.
Nh ta ®· biÕt trong bÊt kú mét hîp ®ång lao ®éng nµo dï ban ®Çu møc l¬ng ®a ra tho¶ thuËn lµ l¬ng danh nghÜa th× ngêi lao ®éng còng nhÈm tÝnh ®îc
møc l¬ng thùc tÕ cña m×nh. NÕu cã sù trît gi¸ th× ngêi lao ®éng vµ ngêi sö dông
lao ®éng ph¶i th¬ng lîng l¹i ®Ó cã møc l¬ng thùc tÕ hîp lý h¬n. Bëi v× tiÒn l¬ng
mµ ngêi lao ®éng nhËn ®îc dïng ®Ó mua t liÖu sinh ho¹t, c¸c dÞch vô cÇn thiÕt
cho cuéc sèng hµng ngµy cña hä vµ gia ®×nh hä. TiÒn l¬ng lµ ph¬ng tiÖn ®Ó ngêi
lao ®éng ®¶m b¶o nh÷ng nhu cÇu vËt chÊt cÇn thiÕt hµng ngµy vµ cao h¬n n÷a lµ
nhu cÇu tinh thÇn. Vµ bÊt cø ngêi nµo còng mong muèn tr¶ l¬ng cao hay chÝ Ýt
còng lµ tho¶ ®¸ng víi søc lao ®éng mµ hä bá ra. Víi ngêi lao ®éng tiÒn l¬ng
nhËn lµ tho¶ ®¸ng sÏ lµ ®éng lùc kÝch thÝch n¨ng lùc s¸ng t¹o ra sù g¾n kÕt céng
®ång nh÷ng ngêi lao ®éng víi môc tiªu vµ lîi nhuËn cña doanh nghiÖp. Ngîc l¹i
nÕu doanh nghiÖp tr¶ l¬ng kh«ng hîp lý hoÆc v× môc tiªu lîi nhuËn thuÇn tuý
kh«ng chó ý ®Õn lîi Ých cu¶ ngêi lao ®éng th× nguån nh©n lùc ®ã sÏ c¹n kiÖt,
gi¶m sót chÊt lîng, lµm h¹n chÕ ®éng c¬ cung øng søc lao ®éng.
Gi¸o Viªn Híng DÉn
18
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Ch¬ng II
Thùc tr¹ng kÕ to¸n tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo
l¬ng ë C«ng ty cÇu I th¨ng long
I.§Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc
c«ng t¸c kÕ to¸n cña c«ng ty cÇu I th¨ng long.
1.§Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt kinh doanh vµ tæ chøc qu¶n lý cña c«ng ty
HiÖn t¹i c«ng ty cã 8 ®¬n vÞ s¶n xuÊt:
-Khèi ®¬n vÞ s¶n xuÊt gåm :§éi cÇu 2,C«ng trêng 285,C«ng trêng 4,Xëng c¬
khÝ,®éi X©y dùng, ®éi C¬ Giíi,C«ng trêng 292.
C¸c ®¬n vÞ s¶n xuÊt nµy ®îc bè trÝ kh¾p c¸c tØnh.Tõ Quy Nh¬n,Qu¶ng
Ng·I trë ra ®Õn Lai Ch©u ,S¬n La,cô thÓ lµ:
-C¸c ®¬n vÞ :CÇu 2 ,c«ng trêng 292 ,c«ng trêng 290 thùc hiÖn thi c«ng c¸c
c«ng trêng phÝa Nam tõ CÇu CÈm NghÖ An ®Õn Qu¶ng TrÞ
-xëng c¬ khÝ phôc vô gia c«ng chÕ söa vµ söa ch÷a ®¹i tu c¸c lo¹i m¸y
mãc thiÕt bÞ
-C¸c ®¬n vÞ cÇu 4,c«ng trêng 285 thùc hiÖn c¸c c«ng tr×nh ë phÝa B¾c nh
Lµo Cai ,Lai Ch©u,Hµ Giang .
- §éi x©y dùng :chuyÓn s¶n xuÊt vËt liÖu x©y dùng ®¶m nhËn mét phÇn
kiÕn thiÕt bÞ x©y dùng néi bé vµ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh gÇn quanh Hµ Néi
1.1.HÖ thèng vµ c¬ cÊu bé m¸y qu¶n lý s¶n xuÊt kinh doanh cña C«ng ty
1.1.1.HÖ thèng bé m¸y qu¶n lý
Gi¸m §èc
Gi¸o Viªn Híng DÉn
19
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Phã Gi¸m §èc
Phã Gi¸m §èc
Kü ThuËt
Néi ChÝnh
Phßng y TÕ
PhßngTæ Chøc
PhßngKÕ To¸n
Phßng VËt T
ThiÕt BÞ
Phßng Kü
ThuËt
- Gi¸m ®èc lµ ngêi ®øng ®Çu hÖ thèng qu¶n lý vµ chØ huy toµn bé bé m¸y
qu¶n lý gåm 2 phã gi¸m ®èc vµ 5 trëng phßng .Chóc n¨ng cña gi¸m ®èc lµ l·nh
®¹o toµn c«ng ty thùc hiÖn s¶n xuÊt kinh doanh æn ®Þnh, hoµn thµnh tèt nhiÖm
vô cÊp trªn giao xuèng.
- Phã gi¸m ®èc phô tr¸ch néi chÝnh vµ phã gi¸m ®èc kü thuËt cã nhiÖm vô
gióp gi¸m ®èc lªn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt ,x©y dùng c¸c møc tiªu hao hîp lý vµ qu¶n
lý t×nh h×nh cung cÊp vËt t còng nh c«ng t¸c ®¶m b¶o s¶n xuÊt.
C¸c phßng ban chøc n¨ng chÞu sù chØ ®¹o trùc tiÕp cña ban gi¸m ®èc nh»m ®¶m
b¶o s¶n xuÊt kinh doanh
+Phßng kÕ to¸n : H¹ch to¸n s¶n xuÊt kinh doanh ,viÕt ho¸ ®¬n cho kh¸ch
hµng ,thanh quyÕt to¸n víi nhµ níc cung cÊp th«ng tin kÞp thêi cho viÖc ®iÒu
hµnh s¶n xuÊt kinh doanh
+ Phßng tæ chøc hµnh chÝnh ; qu¶n lý nh©n sù toµn c«ng ty bè trÝ s¾p xÕp
tæ chøc s¶n xuÊt
+ Phßng kü thuËt :qu¶n lý kiÓm tra sè lîng chÊt lîng nguyªn vËt liÖu nhËp
vµo, nghiªn cøu ®Ò xuÊt c¸c ph¬ng ¸n thiÕt kÕ thi c«ng c¸c c«ng tr×nh , x©y dùng
c¸c ®Þnh møc tiªu hao æn ®Þnh hîp lý
+Phßng vËt t :Mua s¾m vËt t ,m¸y mãc thiÕt bÞ phôc vô thi c«ng c¸c c«ng
tr×nh
+ Phßng y TÕ:Phôc vô kh¸m søc khoÎ cung cÊp thuèc men cho nh÷ng c¸n
bé c«ng nh©n viªn bÞ ®©u èm, kh¸m søc khoÎ ®Þnh kú cho c«ng nh©n viªn
1.1.2.Bé m¸y s¶n xuÊt cña c«ng ty ®îc tæ chøc nh sau:
Gi¸o Viªn Híng DÉn
20
TS. NguyÔn ViÕt TiÕn