Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp may...

Tài liệu Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại xí nghiệp may xuất khẩu lạc trung

.DOC
93
81
103

Mô tả:

Lêi më ®Çu Sù ph¸t triÓn kinh tÕ m¹nh mÏ cña níc ta trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y ®· më ra rÊt nhiÒu c¬ héi kinh doanh cho c¸c doanh nghiÖp, kh«ng ph©n biÖt thµnh phÇn kinh tÕ, h×nh thøc së h÷u, lo¹i h×nh kinh doanh. Nhng chÝnh qu¸ tr×nh ®æi míi ®ã còng ®· t¹o ra nh÷ng th¸ch thøc kh«ng nhá cho mçi doanh nghiÖp. NÒn kinh tÕ thÞ trêng ho¹t ®éng tu©n theo c¸c quy luËt kinh tÕ kh¸ch quan tÊt yÕu dÉn ®Õn sù ®µo th¶i c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ kh«ng ®¸p øng ®îc c¸c yªu cÇu kh¾t khe cña c¬ chÕ thÞ trêng, nhêng chç cho c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ ho¹t ®éng cã hiÖu qu¶. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ tøc lµ thu nhËp ph¶i bï ®¾p chi phÝ vµ cã lîi nhuËn, thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ níc. §Ó lµm ®îc ®iÒu nµy doanh nghiÖp ph¶i kh«ng ngõng c¶i tiÕn mÉu m·, ®æi míi c«ng nghÖ, n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm, sö dông tiÕt kiÖm chi phÝ, liªn tôc t×m c¸ch gi¶m gi¸ thµnh trong s¶n xuÊt s¶n phÈm. Bªn c¹nh ®ã, ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp còng ph¶i ®æi míi hÖ thèng qu¶n lý, hoµn thiÖn c¸c c«ng cô qu¶n lý, trong ®ã cã hÖ thèng kÕ to¸n. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét kh©u quan träng trong hÖ thèng kÕ to¸n cña doanh nghiÖp bëi nã kh«ng chØ cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm mµ cßn gióp nhµ qu¶n lý ph©n tÝch hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh ®Ó cã c¸c biÖn ph¸p tèi ®a ho¸ lîi nhuËn. Lµ mét ®¬n vÞ trùc thuéc C«ng ty v¶i sîi may mÆc miÒn B¾c, XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung lµ mét ®¬n vÞ chuyªn s¶n xuÊt hµng may mÆc phôc vô nhu cÇu tiªu dïng trong vµ ngoµi níc. §©y lµ mÆt hµng ®a d¹ng, phong phó vµ ®ång thêi lµ mét trong nh÷ng s¶n phÈm xuÊt khÈu chÝnh cña ViÖt Nam. Qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i xÝ nghiÖp cho thÊy phÇn hµnh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm thùc sù ®ãng vai trß quan träng trong c«ng t¸c kÕ to¸n t¹i xÝ nghiÖp, nã ®· vµ ®ang cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n lý trong viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh. Bªn c¹nh nh÷ng thµnh tùu ®¹t ®îc, phÇn hµnh kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp vÉn cßn tån t¹i mét sè vÊn ®Ò cÇn nghiªn cøu vµ tiÕp tôc hoµn thiÖn. XuÊt ph¸t tõ nhËn thøc nh vËy, em chän ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung”, víi môc ®Ých nghiªn cøu, t×m hiÓu kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh t¹i xÝ nghiÖp vµ ®Ò xuÊt mét sè ý kiÕn nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i xÝ nghiÖp. Ngoµi phÇn më ®Çu vµ kÕt luËn, néi dung cña luËn v¨n gåm 3 phÇn chÝnh: 1 Ch¬ng 1: Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung. Ch¬ng 3: Mét sè gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i XÝ nghiÖp may xuÊt khÈu L¹c Trung. 2 Ch¬ng 1 Nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn c¬ b¶n vÒ H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt c«ng nghiÖp. I. Chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. 1. Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt cña chi phÝ s¶n xuÊt. §Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, dï ë bÊt cø x· héi nµo ®Òu cã ®Çy ®ñ 3 yÕu tè s¶n xuÊt c¬ b¶n lµ: t liÖu lao ®éng, ®èi tîng lao ®éng vµ søc lao ®éng. Ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh ngêi lao ®éng sö dông t liÖu lao ®éng t¸c ®éng vµo ®èi tîng lao ®éng, chÕ t¹o ra s¶n phÈm ®Ó tho¶ m·n nhu cÇu tiªu dïng. Ba yÕu tè nµy tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp víi møc ®é hao phÝ kh¸c nhau. Ch¼ng h¹n, ®èi tîng lao ®éng th× thêng hao phÝ toµn bé, cßn t liÖu lao ®éng chØ hao phÝ mét phÇn nµo ®ã. §Ó lîng ho¸ møc ®é hao phÝ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong mét kú nhÊt ®Þnh, kÕ to¸n sö dông thíc ®o tiÒn tÖ vµ tõ ®ã h×nh thµnh kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt. Nh vËy, t¹i c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé c¸c hao phÝ vÒ c¸c yÕu tè ®Çu vµo mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Cã sù kh¸c biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi tiªu cho s¶n xuÊt lµ kh¸i niÖm g¾n liÒn víi c¸c nghiÖp vô t¹o ra c¸c yÕu tè cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh: mua s¾m tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§), mua nguyªn vËt liÖu, c«ng cô dông cô.... Do ®ã, kh¸i niÖm chi tiªu mang tÝnh thêi ®iÓm vµ g¾n víi c¸c nghiÖp vô kinh tÕ cô thÓ. Ngîc l¹i, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mét qu¸ tr×nh hao phÝ cho s¶n xuÊt trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. ChØ ®îc tÝnh vµo chi phÝ cña kú h¹ch to¸n nh÷ng kho¶n hao phÝ cã liªn quan ®Õn khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt ra trong kú, chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Nh vËy, chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau vÒ b¶n chÊt, quy m« vµ thêi gian ph¸t sinh, nhng chóng cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ®Ó ph¸t sinh chi phÝ. Cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nhng tÝnh chi phÝ vµo kú sau (chi mua nguyªn vËt liÖu nhËp kho trong kú, nhng cha xuÊt dïng), cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nhng thùc tÕ cha chi tiªu (chi phÝ tr¶ tríc). chi phÝ s¶n xuÊt. 3 2. Ph©n lo¹i Do chi phÝ s¶n xuÊt cã rÊt nhiÒu lo¹i nªn cÇn thiÕt ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸c tiªu thøc kh¸c nhau, nh»m t¹o ®iÒu kiÖn thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n chi phÝ. 2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc chia thµnh c¸c yÕu tè kh¸c nhau, ph¶n ¸nh cïng mét néi dung kinh tÕ. Bao gåm: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ... mµ doanh nghiÖp sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé sè tiÒn c«ng ph¶i tr¶, tiÒn trÝch b¶o hiÓm y tÕ (BHYT), b¶o hiÓm x· héi (BHXH), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) mµ doanh nghiÖp ph¶i chÞu. - Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông trong kú. - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Bao gåm toµn bé sè tiÒn doanh nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh tiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn bu phÝ… phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé sè chi phÝ kh¸c dïng cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi 4 yÕu tè chi phÝ kÓ trªn. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ cã t¸c dông lín trong c«ng t¸c kÕ to¸n còng nh c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt. Nã cho biÕt kÕt cÊu, tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, lµm c¬ së ®Ó ph©n tÝch vµ ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt; lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè trong b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh; cung cÊp tµi liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t, kÕ ho¹ch quü tiÒn l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau. 2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo chøc n¨ng. Theo c¸ch phh©n lo¹i nµy, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®îc xem xÐt díi gãc ®é: chi phÝ ph¸t sinh cho ho¹t ®éng nµo, ë ®©u, cã vai trß nh thÕ nµo ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Chi phÝ ®îc ph©n chia thµnh 3 kho¶n môc chi phÝ sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nguyªn vËt liÖu phô, nhiªn liÖu tiªu hao trùc tiÕp cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn c«ng, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Bao gåm c¸c chi phÝ ph¸t sinh ë c¸c bé phËn s¶n xuÊt cã chøc n¨ng phôc vô chung cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm . 4 Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo chøc n¨ng lµ c¬ së thiÕt lËp tµi kho¶n, sæ s¸ch kÕ to¸n ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt. 2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo quan hÖ víi chi tiªu Trong quan hÖ víi c¸c kho¶n chi tiªu, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh 3 lo¹i: - Chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu trong kú: ®©y lµ bé phËn chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu mµ chØ ph¸t huy t¸c dông trong mét kú h¹ch to¸n. - Chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu tõ kú tríc: trong trêng hîp mét kho¶n chi tiªu t¹i mét thêi ®iÓm nhng ph¸t huy t¸c dông cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã th× nã ®îc ph©n bæ vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña nhiÒu kú. V× vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña kú nµy cã thÓ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu kú tríc díi h×nh thøc chi phÝ ph©n bæ dÇn. - Chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c kho¶n chi tiªu cña kú sau: trong trêng hîp mét kho¶n chi tiªu cha ®ñ b»ng chøng ®Ó ghi nhËn trong kú nµy, nhng doanh nghiÖp ®· dù to¸n tríc vµ hiÖn t¹i nã ®· ph¸t huy t¸c dông th× doanh nghiÖp cã thÓ tÝnh tríc vµo chi phÝ. V× vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña kú nµy cã thÓ bao gåm mét phÇn kho¶n chi tiªu sÏ thùc hiÖn ë kú sau díi h×nh thøc trÝch tríc theo dù to¸n. 2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo quan hÖ víi ®èi tîng chÞu chi phÝ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh 2 lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt chØ liªn quan tíi mét ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi víi lo¹i chi phÝ nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo quy m« ph¸t sinh chi phÝ ®Ó tÝnh trùc tiÕp vµo gi¸ trÞ cña ®èi tîng g¸nh chÞu chi phÝ (ph©n bæ trùc tiÕp). - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ. Nh÷ng chi phÝ nµy kÕ to¸n ph¶i tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng cã liªn quan theo mét tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp (ph©n bæ gi¸n tiÕp). ViÖc ph©n lo¹i chi phÝ theo tiªu thøc nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ, ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan mét c¸ch chÝnh x¸c ®Ó phôc vô c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ theo quan hÖ víi c«ng nghÖ s¶n xuÊt. Trong quan hÖ víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc ph©n chia thµnh 2 lo¹i: - Chi phÝ ban ®Çu: lµ chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ nguyªn vËt liÖu chÝnh sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm. - Chi phÝ chÕ biÕn: lµ chi phÝ ®îc cÊu thµnh tõ c¸c yÕu tè chi phÝ cã c«ng dông chÕ biÕn nguyªn vËt liÖu chÝnh thµnh s¶n phÈm. 5 ViÖc ph©n chia chi phÝ s¶n xuÊt thµnh chi phÝ ban ®Çu vµ chi phÝ chÕ biÕn t¹o ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang ®îc chÝnh x¸c: Chi phÝ ban ®Çu khi ph©n bæ cho s¶n phÈm dë dang th× kh«ng phô thuéc vµo møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang, ngîc l¹i, chi phÝ chÕ biÕn th× phô thuéc vµo møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang. 2.6. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. KÕt qu¶ s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp thêng ®îc biÓu hiÖn b»ng chØ tiªu sè lîng s¶n phÈm. Khi s¶n lîng s¶n phÈm t¨ng trong mét giíi h¹n n¨ng lùc s¶n xuÊt nhÊt ®Þnh th× cã nh÷ng lo¹i chi phÝ t¨ng lªn vµ cã nh÷ng lo¹i chi phÝ kh«ng thay ®æi. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc chia thµnh 2 lo¹i: - Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ mµ quy m« cña chóng cã sù thay ®æi t¬ng quan tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. - Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ mµ sù biÕn ®éng vÒ quy m« cña chóng kh«ng bÞ phô thuéc vµo khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú. ViÖc ph©n chia chi phÝ s¶n xuÊt theo tiªu thøc nµy cã ý nghÜa trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, cung cÊp th«ng tin cho nhµ qu¶n trÞ trong qu¸ tr×nh ho¹ch ®Þnh môc tiªu kinh doanh cña doanh nghiÖp. 3. §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ c¨n cø x¸c ®Þnh : §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tËp hîp theo ®ã nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. C¬ së ®Ó x¸c ®Þnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña c¸c doanh nghiÖp cã thÓ cã thÓ tiÕn hµnh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm, nhiÒu ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp còng ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm nhiÒu bé phËn liªn quan ®Õn nhiÒu s¶n phÈm, c«ng viÖc ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, cã x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ ®¸p øng ®îc yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gióp cho tæ chøc tèt nhÊt cña c«ng viÖc kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ sæ chi tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i c¨n cø vµo : - §Æc ®iÓm vµ c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt - C¬ cÊu tæ chøc s¶n xuÊt yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp. - Quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm. 6 Dùa vµo nh÷ng c¨n cø trªn, ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong Doanh nghiÖp cã thÓ lµ: Bé phËn, ph©n xëng s¶n xuÊt, ®éi s¶n xuÊt, hoÆc tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ hay toµn bé qui tr×nh c«ng nghÖ hay tõng s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng, h¹ng môc c«ng tr×nh... TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®óng ®èi tîng lµ qui ®Þnh hîp lý cã t¸c dông phôc vô tèt cho viÖc t¨ng cêng qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ®óng ®¾n. 4. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Ph¬ng ph¸p tËp hîp trùc tiÕp ¸p dông ®èi víi chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ ®· x¸c ®Þnh vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n ghi chÐp ban ®Çu cho phÐp quy n¹p trùc tiÕp c¸c chi phÝ nµy vµo ®èi tîng tËp hîp chi phÝ cã liªn quan. Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp ®îc ¸p dông khi mét lo¹t chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng. Do ®ã ph¶i lùa chän tiªu chuÈn ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo tr×nh tù ph©n bæ sau: -X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ : H= Trong ®ã: C Ti H: HÖ sè ph©n bæ chi tiÕt C: Tæng sè chi phÝ cÇn ph©n bæ Ti : §¹i lîng cña tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ . -TÝnh sè ph©n bæ cho tõng ®èi tîng cã liªn quan: Ci = H x Ti Trong ®ã: Ci: Møc chi phÝ ph©n bæ cho ®èi tîng i Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp thêng ®îc ¸p dông cho c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh (chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ nguyªn vËt liÖu) mµ liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng chÞu chi phÝ. 5. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: 7 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o lao vô, dÞch vô.  Tµi kho¶n 621 "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp "  TK621 cã néi dung kÕt cÊu nh sau : TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn c«ng viÖc, dÞch vô, trong kú TK621 -TrÞ gi¸ nguyªn liÖu, vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp l¹i kho. - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi - KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông cho s¶n xuÊt kinh doanh trong kú vµo TK ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ®èi tîng ®îng ®· qui ®Þnh. (TK154 nÕu h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn TK632 nÕu h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ) TK 621 kh«ng cã sè d cuèi kú Chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp, tËp hîp vµo ph©n bæ cho tõng ®èi tîng ®îc ph¶n ¸nh ë b¶ng ph©n bæ nguyªn liÖu vËt liÖu. S¬ ®å sè 1: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: TK152 Ghi ®á Ghi ®á VËt liÖu dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o SP TK111,112... T K6 21 VËt liÖu dïng kh«ng hÕt ®Ó l¹i PX, tæ ®éi SX Gi¸ cha thuÕ Mua vËt liÖu xuÊt th¼ng cho SX, chÕ t¹o SP 8 ThuÕ GTGT TK154 KÕt chuyÓn chi phÝ NVLTT TK152 PhÕ liÖu thu håi, VL dïng kh«ng hÕt nhËp kho TK133 6. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô dÞch vô, bao gåm tiÒn l¬ng chÝnh, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Kh«ng ®îc tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp c¸c kho¶n tiÒn l¬ng tiÒn c«ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp cña nh©n viªn ph©n xëng, nh©n viªn b¸n hµng vµ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thêng ®îc tÝnh trùc tiÕp vµo tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Trêng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt nhng cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng mµ kh«ng h¹ch to¸n trùc tiÕp ®îc nh tiÒn l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp hoÆc tiÒn l¬ng chÝnh tr¶ theo thêi gian mµ ngêi lao ®éng thùc hiÖn nhiÒu c«ng t¸c kh¸c nhau trong ngµy ...Th× cã thÓ tËp hîp chung sau ®ã, sau ®ã chän tiªu chuÈn thÝch hîp ®Ó tÝnh to¸n ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Tiªu chuÈn ®Ó ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch giê c«ng ®Þnh møc hoÆc giê c«ng thùc tÕ; khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt...) Tuú theo tõng ®iÒu kiÖn cô thÓ c¸c kho¶n trÝch BHXH, BHYT, KPC§ c¨n cø vµo tû lÖ quy ®Þnh ®Ó tÝnh theo sè tiÒn c«ng ®· tËp hîp hoÆc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng. §Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 622 "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp". TK nµy ®îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh nh©n c«ng trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn lao vô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc c¸c ngµnh c«ng nghiÖp, n«ng, l©m, ng nghÞªp , XDCB, GTVT, Bu ®iÖn...  Néi dung kÕt cÊu cña TK622 "Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp" TK622 - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm : - KÕt chuyÓn vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n TiÒn l¬ng tiÒn c«ng lao ®éng vµ c¸c c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi tîng chÞu chi kho¶n trÝch theo l¬ng quy ®Þnh phÝ cã liªn quan TK622 kh«ng cã sè d cuèi kú 9 Tµi kho¶n 622 viÖc tÝnh to¸n ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cã thÓ ®îc ph¶n ¸nh ë B¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng vµ BHXH ( B¶ng ph©n bæ sè1 ) Tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña tõng Doanh nghiÖp mµ TK622 cã thÓ më c¸c chi tiÕt cÇn thiÕt. S¬ ®å sè 2: KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK334 TK338 TK335 TK111,112 TiÒn l¬ng vµ phô cÊp l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n TTSX TK622 C¸c kho¶n trÝch tiÒn l¬ng cña CN TTSX- TT ph¸t sinh TK154 KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng TT DN trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña CN TTSX C¸c kho¶n tiÒn c«ng thuª ngoµi 7. KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý, phôc vô cho s¶n xuÊt vµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ngoµi 2 kho¶n vËt liÖu trùc tiÕp vµ nh©n c«ng trùc tiÕp ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt nh chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô dông cô ë c¸c ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao TSC§... 10 Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ. Mét Doanh nghiÖp nÕu cã nhiÒu ph©n xëng s¶n xuÊt, nhiÒu ®éi s¶n xuÊt ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xÊt chung cho tõng ph©n xëng, tõng ®éi s¶n xuÊt. Cuèi th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp ®îc kÕt chuyÓn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung cña ph©n xëng hoÆc ®éi s¶n xuÊt nµo kÕt chuyÓn vµo tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc hoÆc ®éi s¶n xuÊt ®ã. Trêng hîp mét ph©n xëng, ®éi s¶n xuÊt trong kú cã s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, c«ng viÖc cã liªn quan. Tiªu chuÈn ®Ó sö dông ®Ó ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cã thÓ lµ: Chi phÝ tiÒn c«ng trùc tiÕp, chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp, ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ...  Tµi kho¶n sö dông: 627 "Chi phÝ s¶n xuÊt chung" Dïng ®Ó ph¶n ¸nh nh÷ng chi phÝ phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh.  Néi dung kÕt cÊu TK627 TK627 - TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt ph©n xëng tæ ®éi s¶n xuÊt chung - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo bªn nî TK154vµ bªn nî TK632 §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng yÕu tè , TK 627 "chi phÝ s¶n xuÊt chung " cã 6 tµi kho¶n cÊp 2: TK6271 : Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng TK6272 : Chi phÝ vËt liÖu TK6273 : Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK6274 : Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh TK6277 : Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi TK6278 : Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c Tuú theo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng ngµnh tõng Doanh nghiÖp cã thÓ më thªm mét sè tµi kho¶n cÊp 2 kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung chi phÝ hoÆc yÕu tè chi phÝ thÝch hîp - Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung theo s¬ ®å sau. S¬ ®å sè 3: KÕ to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung TK 334,338 TK 627 TK111,112,152… 11 Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng c¸c kho¶n gi¶m chi phÝ SXC (FL thu håi ,VT xuÊt dïng kh«ng hÕt) TK152 Chi phÝ vËt liÖu TK 153,142 TK 154 Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt TK 214 TK111,112,331 KÕt chuyÓn chi phÝ SXC ®· tËp hîp ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng Chi phÝ khÊu hao TSC§ Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi, CF b»ng tiÒn kh¸c 8. H¹ch to¸n c¸c kho¶n thiÖt h¹i trong s¶n xuÊt: 8. 1.H¹ch to¸n thiÖt h¹i do s¶n phÈm háng: S¶n phÈm háng lµ s¶n phÈm kh«ng tho¶ m·n c¸c tiªu chuÈn chÊt lîng vµ ®Æc ®iÓm kü thuËt cña s¶n xuÊt vÒ mÇu s¾c, kÝch cì, träng lîng, c¸ch thøc l¾p r¸p… Tuú theo møc ®é h háng mµ s¶n phÈm háng ®îc chia lµm 2 lo¹i: S¶m phÈm háng cã thÓ söa ch÷a ®îc lµ nh÷ng s¶n phÈm háng mµ vÒ mÆt kü thuËt cã thÓ söa ch÷a ®îc vµ viÖc söa ch÷a ®ã cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ. S¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc lµ nh÷ng s¶n phÈm vÒ mÆt kü thuËt kh«ng thÓ söa ch÷a ®îc hoÆc cã thÓ söa ch÷a ®îc nhng kh«ng cã lîi vÒ mÆt kinh tÕ. Trong quan hÖ víi c«ng t¸c kÕ ho¹ch, c¶ hai lo¹i s¶n phÈm háng nãi trªn l¹i ®ùoc chi tiÕt thµnh s¶n phÈm háng trong ®Þnh møc vµ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc. S¶n phÈm háng trong ®Þnh møc lµ nh÷ng s¶n phÈm háng mµ doanh nghiÖp dù kiÕn sÏ s¶y ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. §©y lµ nh÷ng s¶n phÈm háng ®îc xem lµ kh«ng tr¸nh khái trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nªn phÇn chi phÝ cho nh÷ng s¶n phÈm nµy (gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc vµ chi phÝ söa ch÷a s¶n phÈm cã thÓ söa ch÷a ®îc) ®îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh phÈm. Së dÜ phÇn lín doanh nghiÖp chÊp nhËn mét tØ lÖ s¶n phÈm háng bëi v× hä kh«ng muèn tèn thªm chi phÝ ®Ó h¹n chÕ hoµn toµn s¶n phÈm háng do viÖc bá thªm chi phÝ nµy tèn kÐm nhiÒu h¬n viÖc chÊp nhËn mét tØ lÖ tèi thiÓu vÒ s¶n phÈm háng. S¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc lµ nh÷ng s¶n phÈm háng n»m ngoµi dù kiÕn cña nhµ s¶n xuÊt do c¸c nguyªn nh©n chñ quan (do l¬ lµ, thiÕu tr¸ch nhiÖm cña c«ng 12 nh©n) hoÆc kh¸ch quan (m¸y háng, ho¶ ho¹n bÊt chît). ThiÖt h¹i cña nh÷ng s¶n phÈm nµy kh«ng ®îc chÊp nhËn nªn chi phÝ cña chóng kh«ng ®îc céng vµo chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh phÈm mµ thêng ®îc xem lµ kho¶n phÝ tæn thêi kú, ph¶i trõ vµo thu nhËp (sau khi trõ c¸c kho¶n thu håi; båi thêng cña ngêi ph¹m lçi – nÕu cã). V× thÕ, cÇn thiÕt ph¶i h¹ch to¸n riªng gi¸ trÞ thiÖt h¹i cña nh÷ng s¶n phÈm ngoµi ®Þnh møc vµ xem xÐt tõng nguyªn nh©n g©y ra s¶n phÈm háng ®Ó cã biÖn ph¸p xö lý. Toµn bé gi¸ trÞ thiÖt h¹i cã thÓ theo dâi riªng trªn tµi kho¶n 1381 (chi tiÕt s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc), sau khi trõ ®i sè phÕ liÖu thu håi vµ båi thêng (nÕu cã), thiÖt h¹i thùc vÒ s¶n phÈm háng sÏ ®îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n hay chi phÝ kh¸c trõ vµo quü dù phßng tµi chÝnh. Tr×nh tù h¹ch to¸n cã thÓ ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: S¬ ®å sè 4: H¹ch to¸n thiÖt h¹i vÒ s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc TK 1381 (SPHN§M) TK 152, 153,334 Chi phÝ söa ch÷a TK 154, 155, 157, 632 TK 632, 415 Gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc vÒ SP háng ngoµi ®Þnh møc Gi¸ trÞ s¶n phÈm háng kh«ng söa ch÷a ®îc TK 1388, 152.. Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi vµ c¸c kho¶n båi thêng 8. 2. H¹ch to¸n thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt: Trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt v× nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan hoÆc do kh¸ch quan (thiªn tai, dÞch ho¹, thiÕu nguyªn vËt liÖu …), c¸c doanh nghiÖp vÉn ph¶i bá ra mét kho¶n chi phÝ ®Ó duy tr× ho¹t ®éng nh tiÒn c«ng lao ®éng, khÊu hao TSC§, chi phÝ b¶o dìng. Nh÷ng kho¶n chi phÝ chi ra trong thêi gian nµy ®îc coi lµ thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt. Víi nh÷ng kho¶n chi phÝ vÒ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch dù kiÕn, kÕ to¸n ®· theo dâi ë tµi kho¶n 335 “Chi phÝ ph¶i tr¶”. Trêng hîp ngõng s¶n xuÊt bÊt thêng, c¸c chi phÝ bá ra trong thêi gian nµy do kh«ng ®îc chÊp nhËn nªn ph¶i theo dâi riªng trªn tµi kho¶n 1381 (chi tiÕt thiÖt h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt) t¬ng tù nh 13 h¹ch to¸n s¶n phÈm háng ngoµi ®Þnh møc nãi trªn. Cuèi kú, sau khi trõ phÇn thu håi (nÕu cã, do båi thêng), gi¸ trÞ thiÖt h¹i thùc tÕ sÏ ®îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng b¸n, vµo chi phÝ kh¸c trõ vµo quü dù phßng tµi chÝnh. Tr×nh tù h¹ch to¸n cã thÓ ®îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau: S¬ ®å sè 5: H¹ch to¸n thiÖt h¹i do ngõng s¶n xuÊt TK 334, 338, 152, 214 TK 1381 (THNSX) TËp hîp chi phÝ chi ra trong thêi gian ngõng s¶n xuÊt TK 632, 415 ThiÖt h¹i thùc TK 1388, 111.. Gi¸ trÞ båi thêng 9 . TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp: Chi phÝ s¶n xuÊt sau khi tËp hîp riªng tõng kho¶n môc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung cÇn ®îc kÕt chuyÓn ph©n bæ ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ. §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña toµn doanh nghiÖp, kÕ to¸n tuú thuéc vµo viÖc ¸p dông ph¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn hoÆc kiÓm kª ®Þnh kú mµ sö dông tµi kho¶n kh¸c nhau 9. 1. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp trong trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn: §èi víi doanh nghiÖp lo¹i nµy kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n 154 "chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". §Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cho toµn doanh nghiÖp. TK154 dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ cung cÊp sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, gia c«ng chÕ biÕn vËt liÖu ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh kinh tÕ ( c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, ng nghiÖp, XDCB, GTVT...) c¸c doanh nghiÖp kinh doanh dÞch vô ( vËn t¶i, du lÞch, bu ®Ön, kh¸ch s¹n,...) 14 Néi dung kÕt cÊu TK154 nh sau : TK154 D1: Chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang ®Çu kú - KÕt chuyÓn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt s¶n - Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi gi¸ trÞ s¶n phÈm phÈm kh«ng söa ch÷a ®îc - Chi phÝ NVL-TT, chi phÝ SXC, chi phÝ - Gi¸ trÞ NVL xuÊt dïng kh«ng hÕt nhËp NCTT l¹i kho (Tk 152) - KÕt chuyÓn chi phÝ kinh doanh dë dang - Gi¸ thµnh tiªu thô cña SF ®· chÕ t¹o cuèi kú ( NÕu doanh nghÖp ¸p dông ph- song nhËp kho hoÆc chuyÓn ®i b¸n ¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú TK 631) - Chi phÝ thùc tÕ khèi lîng lao vô dÞch vô ®· hoµn thµnh cung cÊp cho kh¸ch hµng - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang ®Çu kú nÕu doanh nghiÖp h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú ( Tk 631) D2: Chi phÝ s¶n xuÊt cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú TK154 ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thuéc ngµnh c«ng nghiÖp cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ph©n xëng s¶n xuÊt, tõng giai ®o¹n gia c«ng chÕ biÕn s¶n phÈm, tõng nhãm s¶n phÈm, tõng s¶n phÈm, tõng bé s¶n phÈm hoÆc tõng ®¬n ®Æt hµng. C¸c doanh nghiÖp ë ngµnh n«ng nghiÖp cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ngµnh trång trät, ch¨n nu«i, tõng tæ s¶n xuÊt, tõng lo¹i c©y trång... C¸c doanh nghiÖp thuéc ngµnh XDCB cã thÓ më chi tiÕt theo tõng ®éi s¶n xuÊt, tõng c«ng trêng x©y dùng hoÆc tõng h¹ng môc c«ng tr×nh ... Tr×nh tù h¹ch to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau. S¬ ®å sè 6: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp (ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn) TK621 TK 154 15 TK152 TK622 D®k: xxx Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn chi phÝ NVL- TT PhÕ liÖu thu hèi do s¶n phÈm háng Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn CF NCTT Båi thêng ph¶i thu do SX háng TK138 TK155 GÝa thµnh s¶n xuÊt thµnh phÈm nhËp kho TK627 Cuèi th¸ng kÕt chuyÓn CF SXC TK632 Gi¸ thµnh s¶n xuÊt thµnh phÈm b¸n kh«ng qua kho TK157 GÝa thµnh s¶n xuÊt thµnh phÈm göi b¸n th¼ng Dck: xxx 9. 2. KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp trong trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: §èi víi doanh nghiÖp lo¹i nµy, kÕ to¸n sö dông TK631 "Gi¸ thµnh s¶n xuÊt" ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp. Cßn TK154 "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang" chØ dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ s¶n xuÊt cña nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc lao vô dÞch vô cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Néi dung kÕt cÊu TK631 TK 631 - KÕt chuyÓn trÞ gi¸ s¶n phÈm cßn dë - Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú kÕt dang ®Çu kú chuyÓn sang bªn nî TK154 - KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ Gi¸ thµnh s¶n phÈm nhËp kho, lao vô, ph¸t sinh trong kú dÞch vô hoµn thµnh kÕt chuyÓn vµo TK632 "gi¸ vèn hµng b¸n" TK 631 kh«ng cã sè d cuèi kú C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt tuú theo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt mµ më chi tiÕt TK631 theo tõng ®èi tîng chi phÝ ®· x¸c ®Þnh 16 §èi víi doanh nghiÖp kÕ to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña sè s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc sau: Gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú = Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang + ®Çu kú Chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong _ kú Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang cuèi kú Tr×nh tù h¹ch to¸n ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: S¬ ®å sè 7: KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp ( Ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) TK154 TK621 TK622 TK627 KÕt chuyÓn gi¸ trÞ SPdÞch vô dë dang ®Çu kú TK631 FL nhËp kho Cuèi kú kÕt chuyÓn CF NVL- TT Gi¸ trÞ SP háng kh«ng SC ®îc Cuèi kú kÕt chuyÓn CFNCTT Båi thêng vËt chÊt CF bÊt thêng TK611 TK1388 TK811 TK632 Cuèi kú kÕt chuyÓn (PB)CF- SXC GÝa thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú Gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú 10. Ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: 17 TK154 S¶n phÈm dë dang lµ khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ biÕn, ®ang n»m trªn d©y truyÒn c«ng nghÖ hoÆc ®· hoµn thµnh mét vµi qui tr×nh chÕ biÕn nhng vÉn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp míi trë thµnh phÈm. C¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt thêng cã qui tr×nh s¶n xuÊt liªn tôc vµ xen kÏ lÉn nhau nªn ë thêi ®iÓm cuèi th¸ng hoÆc cuèi quý, cuèi n¨m thêng cã mét khèi lîng s¶n phÈm ®ang s¶n xuÊt dë dang.Trong trêng hîp nµy, chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp trong kú kh«ng chØ liªn quan ®Õn nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc ®· hoµn thµnh trong kú mµ cßn liªn quan ®Õn c¶ nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc cßn ®ang s¶n xuÊt dë dang n÷a. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ tÝnh to¸n chÝnh x¸c phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ph¶i chÞu. ViÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang hîp lý lµ mét trong nh÷ng nh©n tè quyÕt ®Þnh ®Õn tÝnh trung thùc hîp lý cña gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú. Tuy nhiªn viÖc tÝnh to¸n ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú lµ mét c«ng viÖc rÊt phøc t¹p, khã cã thÓ thùc hiÖn mét c¸ch chÝnh x¸c tuyÖt ®èi. KÕ to¸n ph¶i tuú thuéc vµo ®Æc ®iÓm t×nh h×nh cô thÓ vÒ tæ chøc s¶n xuÊt, vÒ qui tr×nh c«ng nghÖ, vÒ tÝnh chÊt cÊu thµnh cña chi phÝ s¶n xuÊt vµ yªu cÇu tr×nh ®é qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp ®Ó vËn dông ph¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú cho thÝch hîp. §Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ë doanh nghiÖp s¶n xuÊt ta cã thÓ ¸p dông mét sè ph¬ng ph¸p nh sau. 10.1. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp : Theo ph¬ng ph¸p nµy, s¶n phÈm dë dang cuèi kú chØ tÝnh to¸n phÇn chi phÝ NVL trùc tiÕp, cßn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho c¶ thµnh phÈm chÞu C«ng thøc tÝnh to¸n: D1 + C1 D2 = x Qd Qht + Qd Trong ®ã: D2 vµ D1 : Chi phÝ cña s¶n phÈm dë dang cuèi kú vµ ®Çu kú C : Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú Qht vµ Qd : Sè lîng s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n xuÊt dë dang cu«Ý kú. Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n dÔ tÝnh to¸n, khèi lîng c«ng viÖc tÝnh to¸n Ýt x¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú ®îc kÞp thêi phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh ®îc nhanh chãng... tuy nhiªn møc ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chØ tÝnh mét kho¶n môc chi phÝ NVL trùc tiÕp. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp cã qui tr×nh c«ng nghÖ chÕ biÕn liªn tôc, chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÕm tû träng lín 18 10. 2. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo sè lîng s¶n phÈm dë kiÓm kª cuèi kú vµ møc ®é hoµn thµnh cña chóng ®Ó tÝnh ®æi ra s¶n lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng vµ trªn c¬ së hoµn thµnh t¬ng ®¬ng ®Ó tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt SPDD theo c«ng thøc.  §èi víi chi phÝ bá vµo mét lÇn ngay tõ ®Çu quy tr×nh c«ng nghÖ (nh: chi phÝ NVL trùc tiÕp, chi phÝ vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp s¶n xuÊt): D1 + C D2 = x Qd Qh t + Q d §èi víi c¸c chi phÝ bá dÇn vµo trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (nh: chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp chi phÝ s¶n xuÊt chung) : ` D1 + C D2 = x Q’d Qht + Q’d Trong ®ã : Q’d: khèi lîng s¶n phÈm dë dang ®· tÝnh ®æi ra khèi lîng SP hoµn thµnh t¬ng ®¬ng theo tû lÖ chÕ biÕn hoµn thµnh (% HT). Q’d = Qd x (% HT) Ph¬ng ph¸p nµy cã u ®iÓm lµ tÝnh to¸n ®îc chÝnh x¸c vµ khoa häc h¬n. Tuy nhiªn khèi lîng tÝnh to¸n lín, mÊt nhiÒu thêi gian. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông thÝch hîp víi doanh nghiÖp cã khèi lîng SPDD lín vµ chªnh lÖch SPDD cuèi kú vµ ®Çu kú lín, chi phÝ NVL trùc tiÕp kh«ng lín. 10. 3. §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ s¶n xuÊt ®Þnh møc: §îc tiÕn hµnh theo c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®îc x©y dùng cho tõng giai ®o¹n. Theo ph¬ng ph¸p nµy, c¨n cø vµo ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng giai ®o¹n vµ c¨n cø vµo sè lîng SPDD kiÓm kª cuèi kú ®Ó tÝnh to¸n theo c«ng thøc sau: Dck = Qd x §M chi phÝ Ph¬ng ph¸p cã u ®iÓm tÝnh to¸n nhanh chãng cã lËp c¸c b¶ng tÝnh s½n gióp cho viÖc s¶n xuÊt dë dang cuèi kú ®îc nhanh chãng h¬n. Tuy nhiªn møc ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× chi phÝ thùc tÕ kh«ng thÓ ®óng nh chi phÝ ®Þnh møc ®îc. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi doanh nghiÖp ®· x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc chi phÝ s¶n xuÊt cho tõng giai ®o¹n vµ viÖc thùc hiÖn qu¶n lý ®· ®i vµo nÒ nÕp. 19 II C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh. 1. Gi¸ thµnh vµ c¸c lo¹i gi¸ thµnh. 1. 1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh . Gi¸ thµnh lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi lîng hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm (c«ng viÖc, lao vô ) do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ë mét doanh nghiÖp mét mÆt doanh nghiÖp ph¶i bá ra nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt; mÆt kh¸c, kÕt qu¶ cña s¶n xuÊt doanh nghiÖp thu ®îc nh÷ng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh, ®¸p øng nhu cÇu tiªu dïng cña x· héi. Nh÷ng s¶n phÈm c«ng viÖc lao vô dÞch vô ®· hoµn thµnh gäi lµ thµnh phÈm cÇn ph¶i tÝnh ®îc gi¸ thµnh tøc lµ nh÷ng chi phÝ ®· bá ra ®Ó s¶n xuÊt ra chóng. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt lîng ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, còng nh c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ, kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m ®¹t ®îc môc ®Ých s¶n xuÊt ®îc khèi lîng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt víi chi phÝ s¶n xuÊt tiÕt kiÖm vµ h¹ gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 1. 2. C¸c lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm. §Ó gióp cho viÖc nghiªn cøu ®Ó qu¶n lý tèt gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ to¸n cÇn ph©n biÖt c¸c lo¹i gi¸ thµnh kh¸c nhau. Cã 2 c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu:  Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu t×nh gi¸ thµnh: C¨n cø vµo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh toµn gi¸ thµnh kÕ ho¹ch do bé phËn kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp thùc hiÖn ®îc tiÕn hµnh tríc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, c¨n cø ®Ó so s¸nh, ph©n tÝch ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ thíc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t, lao ®éng trong s¶n xuÊt, gióp cho ®¸nh gi¸ ®óng ®¾n c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ- kü thuËt mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ kinh doanh. 20
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan