Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ ph...

Tài liệu Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty cổ phần bánh kẹo hải hà

.DOC
77
108
63

Mô tả:

LuËn v¨n tèt nghiÖp Lêi nãi ®Çu Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng ngµy mét ph¸t triÓn, ®Æc biÖt trong xu thÕ héi nhËp kinh tÕ quèc tÕ hiÖn nay, mét doanh nghiÖp muèn tån t¹i vµ ph¸t triÓn bÒn v÷ng cÇn ph¶i biÕt tù chñ vÒ mäi mÆt trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh tõ viÖc ®Çu t, sö dông vèn, tæ chøc s¶n xuÊt cho ®Õn tiªu thô s¶n phÈm, ph¶i biÕt tËn dông n¨ng lùc, c¬ héi ®Ó lùa chän cho m×nh mét híng ®i ®óng ®¾n. §Ó cã ®îc ®iÒu ®ã, mét trong nh÷ng biÖn ph¸p lµ mçi doanh nghiÖp ®Òu kh«ng ngõng h¹ gi¸ thµnh vµ n©ng cao chÊt lîng s¶n phÈm. Lµ mét trong nh÷ng phÇn hµnh quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm víi chøc n¨ng gi¸m s¸t vµ ph¶n ¸nh trung thùc, kÞp thêi c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong thêi gian, tÝnh ®óng, ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm sÏ gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ®a ra ®îc c¸c ph¬ng ¸n thÝch hîp gi÷a s¶n xuÊt kinh doanh, x¸c ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm, ®¶m b¶o s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶. V× vËy, kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n ®îc x¸c ®Þnh lµ kh©u träng t©m cña c«ng t¸c kÕ to¸n trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt. ViÖc hoµn thiÖn c«ng t¸c chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ viÖc lµm thùc sù cÇn thiÕt vµ cã ý nghÜa. Sau bíc chuyÓn ®æi tõ nÒn kinh tÕ tËp trung, bao cÊp sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, mét sè doanh nghiÖp nhµ níc kh«ng thÝch øng kÞp thêi, kh«ng cã sù ®iÒu chØnh phï hîp, hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh kÐm ®· dÉn tíi gi¶i thÓ, ph¸ s¶n. Bªn c¹nh ®ã, cã rÊt nhiÒu doanh nghiÖp ®· biÕt v¬n lªn ®Ó kh¼ng ®Þnh m×nh vµ ngµy cµng ph¸t triÓn … mét trong sè ®ã lµ C«ng ty Cæ phÇn B¸nh kÑo H¶i Hµ víi c¸c s¶n phÈm ®a d¹ng, phong phó, gi¸ c¶ hîp lý ®ang ngµy cµng mét chiÕm lÜnh thÞ trêng, gÇn gòi h¬n víi ngêi tiªu dïng. Sau qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i C«ng ty Cæ phÇn B¸nh kÑo H¶i Hµ, cïng víi sù híng dÉn cña thÇy Ng« ThÕ Chi vµ c¸c C«, Chó trong Phßng Tµi vô cña c«ng ty, em ®· chän ®Ò tµi: “Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Bánh kẹo Hải Hà” LuËn v¨n tèt nghiÖp KÕt cÊu luËn v¨n cña em gåm 3 ch¬ng: Ch¬ng 1: Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Ch¬ng 2: Thùc tÕ tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn B¸nh kÑo H¶i Hµ Ch¬ng 3: Hoµn thiÖn kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn B¸nh kÑo H¶i Hµ LuËn v¨n tèt nghiÖp Ch¬ng 1 Nh÷ng lý luËn c¬ b¶n vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1 -Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.1 -Chi phÝ s¶n xuÊt, ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt 1.1.1.1 -Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt Qu¸ tr×nh ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp thùc chÊt lµ sù vËn ®éng, kÕt hîp, tiªu dïng, chuyÓn ®æi c¸c yÕu tè s¶n xuÊt kinh doanh ®· bá ra ®Ó t¹o thµnh c¸c s¶n phÈm c«ng viÖc, lao vô nhÊt ®Þnh. Trªn ph¬ng diÖn nµy, chi phÝ cña doanh nghiÖp cã thÓ hiÓu lµ toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt, lao ®éng vËt hãa vµ c¸c chi phÝ kh¸c mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, biÓu hiÖn b»ng tiÒn vµ tÝnh cho mét kú nhÊt ®Þnh. Nh vËy, b¶n chÊt cña chi phÝ trong ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp lu«n ®îc x¸c ®Þnh lµ nh÷ng phÝ tæn (hao phÝ) vÒ tµi nguyªn, vËt chÊt, vÒ lao ®éng vµ g¾n liÒn víi môc ®Ých kinh doanh. MÆt kh¸c, khi xem xÐt b¶n chÊt cña chi phÝ trong doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh râ: - Chi phÝ cña doanh nghiÖp ph¶i ®îc ®o lêng vµ tÝnh to¸n b»ng tiÒn trong 1 kho¶ng thêi gian x¸c ®Þnh; - §é lín cña chi phÝ phô thuéc vµo 2 nh©n tè chñ yÕu: khèi lîng c¸c yÕu tè s¶n xuÊt ®· tiªu hao trong kú vµ gi¸ c¶ cña 1 ®¬n vÞ yÕu tè s¶n xuÊt ®· hao phÝ. ViÖc nghiªn cøu vµ nhËn thøc chi phÝ cßn phô thuéc vµo gãc ®é nh×n nhËn trong tõng lo¹i kÕ to¸n kh¸c nhau. Trªn gãc ®é kÕ to¸n tµi chÝnh, chi phÝ ®îc nh×n nhËn nh nh÷ng kho¶n phÝ tæn ph¸t sinh g¾n liÒn víi ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp ®Ó ®¹t ®îc 1 s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô nhÊt ®Þnh. Chi phÝ ®îc x¸c ®Þnh b»ng tiÒn cña nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt vµ lao ®éng vËt hãa … trªn c¬ së chøng tõ, tµi liÖu b»ng chøng ch¾c ch¾n Trªn gãc ®é kÕ to¸n qu¶n trÞ, chi phÝ cßn ®îc nhËn thøc theo ph¬ng thøc nhËn diÖn th«ng tin ra quyÕt ®Þnh. Chi phÝ cã thÓ lµ phÝ tæn thùc tÕ g¾n liÒn víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh hµng ngµy khi tæ chøc thùc hiÖn, kiÓm tra, ra quyÕt ®Þnh; chi phÝ cã thÓ lµ phÝ tæn íc tÝnh ®Ó thùc hiÖn dù ¸n, phÝ tæn mÊt ®i khi lùa chän ph¬ng ¸n, bá qua c¬ héi kinh doanh. 1.1.1.2 Ph©n lo¹i chi phÝ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i, nhiÒu thø kh¸c nhau. §Ó thuËn tiÖn cho c«ng t¸c qu¶n lý, h¹ch to¸n, kiÓm tra LuËn v¨n tèt nghiÖp cæ phÇn còng nh phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cÇn ph¶i ®îc ph©n lo¹i theo nh÷ng tiªu thøc phï hîp. a. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo ho¹t ®éng vµ c«ng dông kinh tÕ - Chi phÝ ho¹t ®éng chÝnh vµ phô: bao gåm chi phÝ t¹o ra doanh thu b¸n hµng cña ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. C¸c kho¶n chi phÝ nµy ®îc chia thµnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt. + Chi phÝ s¶n xuÊt: lµ toµn bé hao phÝ vÒ lao ®éng sèng, lao ®éng vËt hãa vµ c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c mµ doanh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn chÕ t¹o s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô trong 1 kú, biÓu hiÖn b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. + Chi phÝ ngoµi s¶n xuÊt: gåm c¸c chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp. - Chi phÝ kh¸c: lµ c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt kinh doanh chøc n¨ng cña doanh nghiÖp. Chi phÝ kh¸c, bao gåm chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, chi phÝ kh¸c Ph©n lo¹i theo c¸ch nµy, gióp cho doanh nghiÖp thÊy ®îc c«ng dông cña tõng lo¹i chi phÝ, tõ ®ã cã ®Þnh híng phÊn ®Êu h¹ thÊp chi phÝ riªng tõng lo¹i nh»m phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ theo ®Þnh møc. Ngoµi ra, kÕt qu¶ thu ®îc cßn gióp cho viÖc ph©n tÝch t×nh h×nh hoµn thiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh, lµm tµi liÖu tham kh¶o cho c«ng t¸c lËp ®Þnh møc chi phÝ vµ lËp kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cho kú sau. b. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, kinh doanh ë doanh nghiÖp Nghiªn cøu chi phÝ theo ý nghÜa ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh th× toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh ®îc chia thµnh chi phÝ ban ®Çu vµ chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé. - Chi phÝ ban ®Çu: lµ c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i lo liÖu, mua s¾m, chuÈn bÞ tõ tríc ®Ó tiÕn hµnh c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Chi phÝ ban ®Çu bao gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu, chi phÝ nh©n c«ng, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. - Chi phÝ lu©n chuyÓn néi bé: lµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh ph©n c«ng vµ hîp t¸c lao ®éng trong doanh nghiÖp Ph©n lo¹i theo yÕu tè ®Çu vµo cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cã ý nghÜa quan träng ®èi víi qu¶n lý vÜ m« còng nh ®èi víi qu¶n trÞ doanh nghiÖp. Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè ®Çu vµo lµ c¬ së ®Ó lËp vµ kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo yÕu tè, lËp kÕ ho¹ch c©n ®èi trong ph¹m vi toµn bé nÒn kinh tÕ quèc d©n, còng nh ë tõng doanh LuËn v¨n tèt nghiÖp nghiÖp; lµ c¬ së x¸c ®Þnh møc tiªu hao vËt chÊt, tÝnh thu nhËp quèc d©n cho ngµnh, toµn bé nÒn kinh tÕ. c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mèi quan hÖ cña chi phÝ víi c¸c kho¶n môc trªn B¸o c¸o tµi chÝnh Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chia thµnh chi phÝ s¶n xuÊt vµ chi phÝ thêi kú. - Chi phÝ s¶n xuÊt: lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm hay qu¸ tr×nh mua hµng ho¸ ®Ó b¸n. §èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt, gåm chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. - Chi phÝ thêi kú: lµ c¸c kho¶n chi phÝ ®Ó phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh, kh«ng t¹o nªn gi¸ trÞ hµng tån kho mµ ¶nh hëng trùc tiÕp ®Õn lîi nhuËn trong kú mµ chóng ph¸t sinh. d. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo kh¸i niÖm quy n¹p chi phÝ vµo c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ (theo ph¬ng ph¸p quy n¹p) Theo tiªu thøc nµy chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh chia thµnh 2 lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp: lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ; - Chi phÝ gi¸n tiÕp: lµ chi phÝ cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ kh¸c nhau nªn kh«ng thÓ quy n¹p trùc tiÕp ®îc mµ ph¶i tËp hîp, quy n¹p cho tõng doanh thu theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. e. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mèi quan hÖ víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm vµ qu¸ tr×nh kinh doanh. Theo tiªu thøc nµy chi phÝ bao gåm: - Chi phÝ c¬ b¶n: lµ chi phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn quy tr×nh c«ng nghÖ chÕ t¹o s¶n phÈm; - Chi phÝ chung: lµ chi phÝ liªn quan ®Õn phôc vô vµ qu¶n lý s¶n xuÊt cã tÝnh chÊt chung. f. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh theo mèi quan hÖ víi møc ®é ho¹t ®éng Theo mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ víi møc ®é ho¹t ®éng, chi phÝ ®îc chia thµnh: - Chi phÝ kh¶ biÕn: lµ nh÷ng chi phÝ thay ®æi tû lÖ víi møc ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ; - Chi phÝ bÊt biÕn: lµ nh÷ng chi phÝ mµ tæng sè kh«ng thay ®æi khi cã sù thay ®æi ho¹t ®éng cña ®¬n vÞ; - Chi phÝ hçn hîp: lµ lo¹i chi phÝ mµ b¶n th©n nã gåm cã c¶ chi phÝ kh¶ biÕn vµ chi phÝ bÊt biÕn. ViÖc ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa quan träng trong viÖc thiÕt kÕ, x©y dùng m« h×nh chi phÝ trong mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ, khèi lîng vµ lîi nhuËn, x¸c LuËn v¨n tèt nghiÖp ®Þnh ®iÓm hoµn vèn còng nh ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh quan träng. MÆt kh¸c, cßn gióp c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp x¸c ®Þnh ®óng ®¾n ph¬ng híng ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ cña chi phÝ. 1.1.2 -Gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.2.1- XÐt vÒ thùc chÊt, th× chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ sù chuyÓn dÞch vèn cña doanh nghiÖp vµo ®èi tîng tÝnh gi¸ nhÊt ®Þnh, nã lµ vèn cña doanh nghiÖp bá vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy, ®Ó qu¶n lý cã hiÖu qu¶ vµ kÞp thêi ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña m×nh, c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp lu«n cÇn biÕt sè chi phÝ chi ra cho tõng lo¹i ho¹t ®éng, s¶n phÈm, dÞch vô trong kú lµ bao nhiªu, sè chi phÝ ®· chi ®ã cÊu thµnh trong sè s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh lµ bao nhiªu. Gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô sÏ gióp nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp tr¶ lêi ®îc c©u hái nµy. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn toµn bé nh÷ng hao phÝ vÒ lao ®éng sèng cÇn thiÕt vµ lao ®éng vËt ho¸ ®îc tÝnh trªn mét khèi lîng kÕt qu¶ s¶n phÈm lao vô, dÞch vô hoµn thµnh nhÊt ®Þnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ mét chØ tiªu mang tÝnh giíi h¹n vµ x¸c ®Þnh, võa mang tÝnh kh¸ch quan, võa mang tÝnh chñ quan. Trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu qu¶n lý cña doanh nghiÖp, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, còng nh tÝnh ®óng ®¾n cña nh÷ng gi¶i ph¸p qu¶n lý mµ doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn nh»m h¹ thÊp chi phÝ, n©ng cao lîi nhuËn. 1.1.2.2- Ph©n lo¹i gi¸ thµnh: còng nh chi phÝ s¶n xuÊt, tuú theo môc ®Ých qu¶n lý vµ yªu cÇu h¹ch to¸n mµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc ph©n thµnh c¸c lo¹i sau: a. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi tÝnh to¸n chi phÝ: theo tiªu thøc nµy gi¸ thµnh ®îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh tÊt c¶ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm trong ph¹m vi ph©n xëng s¶n xuÊt gåm: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung; - Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô: lµ chØ tiªu ph¶n ¸nh toµn bé c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm Gi¸ thµnh toµn bé s¶n phÈm tiªu thô= Gi¸ thµnh s¶n xuÊt+ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp + chi phÝ b¸n hµng C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp nhµ qu¶n lý biÕt ®îc kÕt qu¶ kinh doanh (l·i, lç) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. Tuy nhiªn, do h¹n chÕ nhÊt ®Þnh nªn c¸ch ph©n lo¹i nµy chØ mang ý nghÜa nghiªn cøu, Ýt ®îc ¸p dông. b. Ph©n lo¹i theo thêi gian vµ c¬ së sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh LuËn v¨n tèt nghiÖp Theo ®ã, gi¸ thµnh chia lµm 3 lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: ®îc tÝnh to¸n trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ sè lîng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®îc tiÕn hµnh tríc khi thùc hiÖn s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. ChØ tiªu nµy ®îc xem lµ môc tiªu phÊn ®Êu, lµ c¬ së ®Ó ®¸nh gi¸, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho ®¬n vÞ s¶n phÈm. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc tiÕn hµnh tríc khi s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ thíc ®o chÝnh x¸c kÕt qu¶ kinh doanh c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t, tiÒn vèn trong doanh nghiÖp. §ã lµ c¨n cø qu¶n lý quan träng, t¹o c¬ së cho viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý, hiÖu qu¶ cña gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt ®· ¸p dông. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh vµ tËp hîp ®îc trong kú víi sè lîng thùc tÕ s¶n xuÊt ®îc. Kh¸c víi 2 lo¹i gi¸ thµnh trªn, Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ ®îc tÝnh to¸n sau khi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®· hoµn thµnh. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh ®îc c¸c nguyªn nh©n vît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n, tõ ®ã ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc cho phï hîp. 1.1.3 - Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm, nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.1.3.1 - Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ 2 chØ tiªu gièng nhau vÒ chÊt, ®Òu lµ hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nhng, do bé phËn chi phÝ s¶n xuÊt gi÷a c¸c kú kh«ng ®Òu nhau nªn chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i kh¸c nhau trªn 2 ph¬ng diÖn: - VÒ mÆt ph¹m vi: chi phÝ s¶n xuÊt g¾n víi 1 thêi kú nhÊt ®Þnh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm g¾n víi khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao vô ®· hoµn thµnh. - VÒ mÆt lîng: chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh¸c nhau khi cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang. ThÓ hiÖn: Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm = Tæng chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú + Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú – Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú Trong trêng hîp ®Æc biÖt: Dë dang ®Çu kú = Dë dang cuèi kú hoÆc kh«ng cã s¶n phÈm dë dang th× Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm b»ng chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi nhau, chi phÝ s¶n xuÊt lµ ®Çu vµo, lµ nguyªn nh©n dÉn ®Õn kÕt qu¶ ®Çu ra lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. MÆt kh¸c, sè liÖu cña kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, tiÕt kiÖm ®îc chi phÝ sÏ h¹ ®îc gi¸ thµnh. LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.1.3.2 - NhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ c¸c chØ tiªu quan träng trong hÖ thèng c¸c chØ tiªu kinh tÕ, phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp vµ cã mèi quan hÖ mËt thiÕt víi doanh thu, kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm kÕ ho¹ch hîp lý, ®óng ®¾n cã ý nghÜa lín trong c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do ®ã, ®Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ®¸p øng ®Çy ®ñ, thiÕt thùc, kÞp thêi yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm , kÕ to¸n cÇn thùc hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau: - CÇn nhËn thøc ®óng ®¾n vÞ trÝ kÕ to¸n chi phÝ, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong hÖ thèng kÕ to¸n doanh nghiÖp, mèi quan hÖ víi c¸c bé phËn kÕ to¸n liªn quan; - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph¬ng ¸n phï hîp víi ®iÒu kiÖn cña doanh nghiÖp; - X¸c ®Þnh ®óng ®¾n ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh vµ ph¬ng ph¸p tÝnh phï hîp, khoa häc; - Thùc hiÖn tæ chøc chøng tõ, h¹ch to¸n ban ®Çu, hÖ thèng tµi kho¶n, sæ kÕ to¸n phï hîp víi nguyªn t¾c, chuÈn mùc, chÕ ®é kÕ to¸n, ®¶m b¶o ®¸p øng ®îc yªu cÇu thu nhËn- xö lý-hÖ thèng ho¸ th«ng tin vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp; - Thêng xuyªn kiÓm tra th«ng tin vÒ kÕ to¸n chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm cña c¸c bé phËn kÕ to¸n liªn quan vµ bé phËn kÕ to¸n chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm; - Tæ chøc lËp vµ ph©n tÝch c¸c b¸o c¸o vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm, cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm gióp cho c¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh 1 c¸ch nhanh chãng, phï hîp víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô s¶n phÈm. 1.2 - §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm 1.2.1 - §èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt  §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi vµ giíi h¹n ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸c ph¹m vi vµ giíi h¹n nh»m ®¸p øng yªu cÇu kiÓm tra gi¸m s¸t chi phÝ vµ yªu cÇu tÝnh gi¸ thµnh X¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn trong viÖc tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. Thùc chÊt cña viÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ x¸c ®Þnh n¬i g©y ra chi phÝ (ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt, giai ®o¹n c«ng nghÖ…) hoÆc ®èi tîng chi phÝ (s¶n phÈm, ®¬n ®Æt hµng…) LuËn v¨n tèt nghiÖp Nh vËy, x¸c ®Þnh ®èi tîng chi phÝ s¶n xuÊt mét c¸ch khoa häc, hîp lý lµ c¬ së ®Ó tæ chøc kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, tõ viÖc tæ chøc h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tæng hîp sè liÖu, ghi chÐp trªn tµi kho¶n, sæ chi tiÕt…  Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp cã thÓ ph¸t sinh ë nhiÒu ®iÓm kh¸c nhau liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o c¸c lo¹i s¶n phÈm , lao vô kh¸c. C¸c nhµ qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn biÕt ®îc c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®ã ë ®©u, dïng vµo viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm nµo …®ã chÝnh lµ ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. 1.2.2-§èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c lo¹i s¶n phÈm, c«ng vô, lao vô mµ doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh ®ßi hái ph¶i tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh ®¬n vÞ. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh còng cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, qu¶n lý s¶n xuÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt s¶n phÈm, kh¶ n¨ng, yªu cÇu qu¶n lý còng nh tÝnh chÊt cña tõng lo¹i s¶n phÈm cô thÓ. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× tõng s¶n xuÊt ®îc x¸c ®Þnh lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. NÕu doanh nghiÖp tæ chøc s¶n xuÊt hµng lo¹t th× tõng lo¹i s¶n phÈm lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. §èi víi quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh sÏ lµ s¶n phÈm hoµn thµnh cuèi cïng cña qu¸ tr×nh c«ng nghÖ, cßn c¸c doanh nghiÖp cã qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt vµ chÕ biÕn phøc t¹p th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n vµ thµnh phÈm hoµn thµnh ë giai ®o¹n c«ng nghÖ cuèi cïng vµ còng cã thÓ lµ tõng bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm vµ s¶n phÈm ®· l¾p r¸p hoµn thµnh. 1.2.3 Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh §èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh gièng nhau vÒ b¶n chÊt, ®Òu lµ nh÷ng ph¹m vi, giíi h¹n nhÊt ®Þnh ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®ã vµ cïng phôc vô cho c«ng t¸c qu¶n lý, ph©n tÝch, kiÓm tra chi phÝ, gi¸ thµnh s¶n phÈm. Gi÷a chóng cã mèi quan hÖ chÆt chÏ, viÖc x¸c ®Þnh hîp lý ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ tiÒn ®Ò, ®iÒu kiÖn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh theo c¸c ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp. Trong thùc tÕ, 1 ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ trïng víi 1 ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoÆc 1 ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ ngîc l¹i. Mèi quan hÖ gi÷a ®èi tîng kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ë 1 doanh nghiÖp cô thÓ sÏ quyÕt ®Þnh viÖc lùa chän ph¬ng ph¸p tÝnh vµ kü thuËt tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp ®ã. LuËn v¨n tèt nghiÖp Trªn thùc tÕ, khi xem xÐt c¸c lo¹i nöa thµnh phÈm tù chÕ, c¸c bé phËn, mét chi tiÕt s¶n phÈm cã lµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh hay kh«ng cÇn ph¶i c©n nh¾c ®Õn c¸c mÆt nh: chu kú s¶n xuÊt s¶n phÈm dµi hay ng¾n, nöa thµnh phÈm tù chÕ cã ph¶i lµ hµng ho¸ hay kh«ng ®Ó x¸c ®Þnh cho phï hîp. 1.3 -KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt Tuú theo tõng lo¹i chi phÝ vµ ®iÒu kiÖn cô thÓ, kÕ to¸n cã thÓ vËn dông ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp. Cã 2 ph¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt: - Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp: ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt riªng biÖt. Do ®ã, cã thÓ c¨n cø vµo chøng tõ ban ®Çu ®Ó h¹ch to¸n trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng riªng biÖt. - Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông trong trêng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ, kh«ng tæ chøc ghi chÐp riªng cho tõng ®èi tîng ®îc. Nh vËy, ph¶i tËp hîp chung cho nhiÒu ®èi tîng, sau ®ã lùa chän tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp ®Ó ph©n bæ kho¶n chi phÝ nµy cho tõng ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ. Møc ph©n bæ cho tõng ®èi tîng: Ci = Ti * H (i = 1,n ) Trong ®ã: H lµ hÖ sè ph©n bæ Ci: Chi phÝ ph©n bæ cho tõng ®èi tîng i Ti: Tiªu chuÈn ph©n bæ cho tõng ®èi tîng i Tæng chi phÝ cÇn ph©n bæ H= Tæng tiªu chuÈn dïng ®Ó ph©n bæ 1.3.1 -KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, nöa thµnh phÈm mua ngoµi, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu sö dông trùc tiÕp cho viÖc s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp sö dông ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm phÇn lín lµ chi phÝ trùc tiÕp nªn ®îc tËp hîp trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng liªn quan, c¨n cø vµo chøng tõ xuÊt kho vËt liÖu vµ b¸o c¸o sö dông vËt liÖu ë n¬i s¶n xuÊt. Trêng hîp cÇn ph©n bæ th× ph©n bæ theo ph¬ng ph¸p gi¸n tiÕp. §Ó tËp hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu, kÕ to¸n sö dông Tµi kho¶n 621 - chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp. KÕt cÊu c¬ b¶n Tµi kho¶n 621: Bªn Nî: TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông cho s¶n xuÊt LuËn v¨n tèt nghiÖp Bªn Cã: - TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu sö dông kh«ng hÕt nhËp kho - TrÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi - KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Khi tÝnh to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cÇn ph©n bæ phÇn nguyªn vËt liÖu cha sö dông hÕt, phÇn gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi (nÕu cã), phÇn chi phÝ thùc tÕ lµ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp trong kú = chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông trong kú – trÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu cßn l¹i cuèi kú – trÞ gi¸ phÕ liÖu thu håi S¬ ®å 1.1. S¬ ®å thùc hiÖn vµ ph©n bæ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK 152 (611) TK 621 Tg NVL xuÊt kho dïng trùc tiÕp cho s¶n xuÊt TK 111,112,331… Tg NVL mua dïng ngay cho s¶n xuÊt TK 156(611) Tg NVLcha sö dông Ckú vµ vËt liÖu thu håi TK 154(631) K/C chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 133 ThuÕ GTGT khÊu trõ 1.3.2 -KÕ to¸n tËp hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm hoÆc trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lo¹i lao vô, dÞch vô gåm: tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp, tiÒn trÝch B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn theo sè tiÒn l¬ng cña c«ng nh©n s¶n xuÊt. Sè tiÒn l¬ng ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt, ®èi tîng lao ®éng kh¸c thÓ hiÖn trªn b¶ng tÝnh vµ thanh to¸n l¬ng, tæng hîp, ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trªn b¶ng ph©n bæ tiÒn l¬ng. C¸c kho¶n trÝch theo l¬ng (B¶o hiÓm x· héi, B¶o hiÓm y tÕ, Kinh phÝ c«ng ®oµn) tÝnh vµo chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp theo quy ®Þnh hiÖn hµnh. §Ó kÕ to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông Tµi kho¶n 622 – chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp . KÕt cÊu c¬ b¶n: Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp trong kú LuËn v¨n tèt nghiÖp Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm Tr×nh tù kÕ to¸n nh©n c«ng trùc tiÕp ®îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.2. TK 334 TK 622 TK 154(631) L¬ng chÝnh, phô cÊp ph¶i tr¶ K/C chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt TK 335 TT tiÒn l¬ng nghØ phÐp cho c«ng nh©n s¶n xuÊt TK338 TiÒn BHXH, BHYT, KPC§ Ph¶i tr¶ 1.3.3 -KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c phôc vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ë c¸c ph©n xëng, bé phËn s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chung gåm: chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng, chi phÝ vËt liÖu, chi phÝ c«ng cô dông cô, chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi vµ chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn. Tµi kho¶n sö dông: Tµi kho¶n 627 – Chi phÝ s¶n xuÊt chung KÕt cÊu c¬ b¶n: Bªn Nî: Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ - Chi phÝ chung ®îc ph©n bæ, kÕt chuyÓn - Chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®îc ph©n bæ, kÕt chuyÓn Tr×nh tù kÕ to¸n thÓ hiÖn S¬ ®å kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung nh sau: S¬ ®å 1.3. TK 334,338 Chi phÝ nh©n viªn TK 627 TK 154(631) Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ chi phÝ trong kú TK 152 Chi phÝ vËt liÖu Chi phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ®îc ph©n bæ TK 632 LuËn v¨n tèt nghiÖp TK 153(142,242) Chi phÝ CCDC TK 214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK111,112,141,331 Chi phÝ dÞch vô.., kh¸c b»ng tiÒn 1.3.4- KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp 1.3.4.1- KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Sau khi ®· h¹ch to¸n vµ ph©n bæ c¸c lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt, cuèi cïng, c¸c chi phÝ ®ã ph¶i ®îc tæng hîp l¹i ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. Tµi kho¶n sö dông ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ Tµi kho¶n 154 – Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang. Néi dung tµi kho¶n: Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong kú Bªn Cã: - C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm - Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ hay chi phÝ trùc tiÕp cña s¶n phÈm hoµn thµnh D Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm cha hoµn thµnh Tµi kho¶n 154 ®îc më chi tiÕt theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ hay tõng lo¹i s¶n phÈm cña c¸c bé phËn s¶n xuÊt. Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n ®îc thÓ hiÖn qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.4. TK 621 TK 154 Chi phÝ NVL trùc tiÕp TK 622 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp TK 155 Gi¸ thµnh thµnh phÈm nhËp kho TK 157 Gi¸ thµnh s¶n phÈm göi b¸n LuËn v¨n tèt nghiÖp TK 627 TK632 Chi phÝ s¶n xuÊt chung Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh tiªu thô 1.3.4.2- KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú §Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong trêng hîp doanh nghiÖp ¸p dông ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú, kÕ to¸n sö dông Tµi kho¶n 631 – Gi¸ thµnh s¶n xuÊt. Néi dung Tµi kho¶n: Bªn Nî: Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ s¶n phÈm dë dang ®Çu kú vµ c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong kú liªn quan ®Õn chÕ t¹o s¶n phÈm Bªn Cã: - KÕt chuyÓn gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú - Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh Tµi kho¶n 631 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ ®îc chi tiÕt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ, theo lo¹i s¶n phÈm vµ bé phËn s¶n xuÊt. Tr×nh tù kÕ to¸n ®îc thÓ hiÖn trong s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.5. Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú TK 154 TK 631 Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú TK 621 TK 632 Chi phÝ nguyªn vËt liÖu TT S¶n phÈm hoµn thµnh Gi¸ thµnh thùc tÕ thµnh phÈm nhËp kho TK 622 Chi phÝ nh©n c«ng TT TK 627 Chi phÝ s¶n xuÊt chung LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.4- §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë S¶n phÈm lµm dë lµ nh÷ng s¶n phÈm ®ang trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o (®ang n»m trong qu¸ tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt hoÆc ®· hoµn thµnh 1 vµi bíc chÕ biÕn nhng vÉn cßn ph¶i gia c«ng chÕ biÕn tiÕp mêi hoµn thµnh). Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc trong kú theo tõng ®èi tîng ®· x¸c ®Þnh liªn quan ®Õn c¶ s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm dë dang. §Ó cã th«ng tin phôc vô cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh còng nh phôc vô yªu cÇu qu¶n lý, kiÓm tra, kiÓm so¸t chi phÝ, kÕ to¸n cÇn ph¶i x¸c ®Þnh sè chi phÝ s¶n xuÊt ®· bá ra cã liªn quan ®Õn sè s¶n phÈm cha hoµn thµnh lµ bao nhiªu. §ã lµ viÖc ®¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë. Nh vËy, ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang lµ viÖc thanh to¸n, x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ s¶n xuÊt mµ s¶n phÈm lµm dë cuèi kú ph¶i chÞu. Chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm dë dang cã thÓ ®îc ®¸nh gi¸ theo 1 trong c¸c ph¬ng ph¸p sau: 1.4.1- §¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang chØ tÝnh phÇn chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp hoÆc chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, cßn chi phÝ kh¸c(chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung) tÝnh c¶ cho s¶n phÈm hoµn thµnh. C«ng thøc: D®k + C Dck =  Sd Stp + Sd Trong ®ã: Dck: Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú D®k : Chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú C: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ph¸t sinh trong kú Stp: Khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh trong kú Sd: Khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú ¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n ®¬n gi¶n, dÔ lµm, x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n phÈm dë dang cuèi kú ®îc kÞp thêi, phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc nhanh chãng. Nhîc ®iÓm: ®é chÝnh x¸c kh«ng cao v× kh«ng tÝnh ®Õn c¸c chi phÝ chÕ biÕn kh¸c. §iÒu kiÖn ¸p dông: ph¬ng ph¸p nµy phï hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu chiÕm tû träng lín, khèi lîng s¶n phÈm dë dang cuèi kú Ýt vµ biÕn ®éng kh«ng lín so víi ®Çu kú. LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.4.2- §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng Theo ph¬ng ph¸p nµy, ph¶i tÝnh to¸n tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo møc ®é hoµn thµnh cña chóng. Do vËy, tríc hÕt cÇn cung cÊp khèi lîng s¶n phÈm dë dang vµ møc ®é chÕ biÕn cña chóng ®Ó tÝnh ®æi khèi lîng s¶n phÈm dë dang ra khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh t¬ng ®¬ng. Sau ®ã, tÝnh to¸n x¸c ®Þnh tõng kho¶n môc chi phÝ cho s¶n phÈm dë dang theo nguyªn t¾c: - §èi víi c¸c kho¶n môc chi phÝ bá vµo 1 lÇn ngay tõ ®Çu quy tr×nh s¶n xuÊt(nh nguyªn vËt liÖu chÝnh trùc tiÕp, nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp ) th× tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh vµ s¶n phÈm dë dang nh sau: D®k + C  Sd Dck = Stp + Sd - §èi víi c¸c kho¶n môc chi phÝ bá dÇn trong quy tr×nh s¶n xuÊt (nh chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung)th× tÝnh cho s¶n phÈm dë dang theo c«ng thøc: D®k + C  S’d Dck = Stp + S'd Trong ®ã S’d = Sd  % hoµn thµnh C: §îc tÝnh theo tõng kho¶n môc ph¸t sinh trong kú ¦u ®iÓm: ph¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n ®îc chÝnh x¸c vµ khoa häc h¬n ph¬ng ph¸p trªn. Nhîc ®iÓm: khèi lîng tÝnh to¸n nhiÒu, viÖc ®¸nh gi¸ møc ®é chÕ biÕn hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang kh¸ phøc t¹p vµ mang tÝnh chñ quan. §iÒu kiÖn ¸p dông: thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp mµ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp chiÓm tû träng kh«ng lín trong tæng chi phÝ s¶n xuÊt, khèi lîng s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú vµ cuèi kú biÕn ®éng lín. LuËn v¨n tèt nghiÖp 1.4.3- §¸nh gi¸ s¶n phÈm lµm dë theo chi phÝ ®Þnh møc Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n c¨n cø vµo khèi lîng s¶n phÈm dë dang, møc ®é hoµn thµnh cña s¶n phÈm dë dang ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt vµ ®Þnh møc tõng kho¶n môc chi phÝ ë tõng c«ng ®o¹n s¶n xuÊt ®Ó tÝnh ra gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang theo chi phÝ ®Þnh møc. ¦u ®iÓm: tÝnh to¸n nhanh chãng, thuËn tiÖn, ®¸p øng yªu cÇu th«ng tin t¹i mäi thêi ®iÓm. Nhîc ®iÓm: ®é chÝnh x¸c cña kÕt qu¶ tÝnh to¸n kh«ng cao, khã ¸p dông v× th«ng thêng, khã x¸c ®Þnh ®îc ®Þnh møc chuÈn x¸c. §iÒu kiÖn ¸p dông: thÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®îc ®Þnh møc chi phÝ hîp lý hoÆc sö dông ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc. 1.5-KÕ to¸n tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp 1.5.1- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh gi¶n ®¬n Theo ph¬ng ph¸p nµy, ®èi tîng kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh phï hîp nhau, kú tÝnh gi¸ thµnh phï hîp kú b¸o c¸o kÕ to¸n lµ hµng th¸ng. KÕ to¸n c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt ®· tËp hîp ®îc kÕt qu¶ h¹ch to¸n nghiÖp vô vÒ khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh vµ dë dang ®Ó ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang, tõ ®ã, tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo c«ng thøc: ZTT = D®k + C – Dck ZTT ztt = Sh Trong ®ã: D®k: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú C: tæng chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh trong kú Dck: chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú ztt: gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm Sh: khèi lîng s¶n phÈm hoµn thµnh ¦u ®iÓm: tÝnh to¸n nhanh, ®¬n gi¶n, kh«ng ®ßi hái tr×nh ®é cao Nhîc ®iÓm: ph¹m vi ¸p dông hÑp §iÒu kiÖn ¸p dông: ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp thuéc lo¹i h×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, cã sè lîng mÆt hµng Ýt, s¶n xuÊt víi khèi lîng lín, chu kú s¶n xuÊt ng¾n. 1.5.2 -Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ®¬n ®¨t hµng Trong ph¬ng ph¸p nµy, mçi ®¬n ®Æt hµng ®îc më mét “PhiÕu tÝnh gi¸ thµnh c«ng viÖc” hay gäi lµ “PhiÕu tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng”. PhiÕu tÝnh gi¸ thµnh c«ng viÖc ®îc lËp cho tõng ®¬n ®Æt hµng khi phßng kÕ to¸n nhËn ®îc th«ng b¸o vµ lÖnh s¶n xuÊt ®· ®îc ph¸t ra cho c«ng viÖc ®ã. TÊt c¶ c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh c«ng viÖc ®îc lu tr÷ khi s¶n phÈm ®ang s¶n xuÊt, LuËn v¨n tèt nghiÖp chóng cã t¸c dông nh c¸c b¸o c¸o s¶n phÈm s¶n xuÊt dë dang khi s¶n phÈm hoµn thµnh vµ giao cho kh¸ch hµng, c¸c phiÕu tÝnh gi¸ thµnh c«ng viÖc ®îc cung cÊp tõ kh©u s¶n xuÊt sang kh©u thµnh phÈm. MÉu phiÕu tÝnh gi¸ thµnh c«ng viÖc Doanh nghiÖp …………………………………………… Tªn kh¸ch hµng …… §Þa chØ ………Ngµy ®Æt hµng…………. Lo¹i s¶n phÈm ……………………….Ngµy b¾t ®Çu s¶n xuÊt …………… M· sè c«ng viÖc ……………………. Ngµy hÑn giao hµng………………. Sè lîng s¶n xuÊt ……………………Ngµy hoµn tÊt …………………….. Ngµy th¸ng Ph©n xëng s¶n xuÊt T.chi phÝ T.gi¸ thµnh gt®v Nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Ctõ Sè tiÒn … … Nh©n c«ng trùc tiÕp Ctõ Sè tiÒn Chi phÝ s¶n xuÊt chung Sè Ctõ Tæng chi phÝ 1.5.3- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph©n bíc Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp s¶n xuÊt kiÓu chÕ biÕn liªn tôc, quy tr×nh c«ng nghÖ gåm nhiÒu bíc kÕ tiÕp víi mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh, khi kÕt thóc 1 giai ®o¹n c«ng nghÖ cã b¸n thµnh phÈm hoµn thµnh ®îc cung cÊp sang chÕ biÕn ë giai ®o¹n c«ng nghÖ tiÕp theo. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh ë nh÷ng doanh nghiÖp nµy lµ thµnh phÈm, còng cã thÓ lµ b¸n thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ. Do vËy cã 2 ph¬ng ¸n: 1.5.3.1 -Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm Tríc hÕt, kÕ to¸n c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña tõng giai ®o¹n ®Çu tiªn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh nöa s¶n phÈm cña giai ®o¹n 1. Sau ®ã, x¸c ®Þnh chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 1 chuyÓn sang cho giai ®o¹n sau, cïng víi chi phÝ s¶n xuÊt cña b¶n th©n giai ®o¹n ®ã, tæ chøc tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm cña giai ®o¹n nµy, cø kÕ tiÕp liªn tôc. Nh vËy, cho ®Õn giai ®o¹n cuèi cïng sÏ tÝnh ®îc gi¸ thµnh cña thµnh phÈm. ViÖc kÕt chuyÓn chi phÝ tõ giai ®o¹n tríc sang giai ®o¹n sau cã thÓ ®îc thùc hiÖn tuÇn tù tõng kho¶n môc chi phÝ hoÆc tuÇn tù tæng hîp chung cho tÊt c¶ c¸c kho¶n môc chi phÝ. Quy tr×nh tÝnh gi¸ thµnh cã tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm ®îc kh¸i qu¸t qua s¬ ®å sau: S¬ ®å 1.6. LuËn v¨n tèt nghiÖp Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹n n Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp Chi phÝ nöa thµnh phÈm G§ 1 chuyÓn sang Chi phÝ nöa thµnh phÈm n-1 chuyÓn sang + + Chi phÝ kh¸c giai ®o¹n 1 Chi phÝ kh¸c giai ®o¹n 2 Chi phÝ kh¸c giai ®o¹n n Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm 1 Gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm 2 Gi¸ thµnh thµnh phÈm + Theo ph¬ng ph¸p nµy, kÕ to¸n cã thÓ tÝnh ®îc gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm tù chÕ ë mçi giai ®o¹n c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ®iÒu nµy thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh to¸n kinh tÕ cã hiÖu qu¶ ë tõng giai ®o¹n ph©n xëng, tæ ®éi s¶n xuÊt. MÆt kh¸c, khi cã nöa thµnh phÈm b¸n ra ngoµi, doanh nghiÖp cã c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n, quyÕt ®Þnh gi¸ b¸n vµ x¸c ®Þnh kÕt qu¶ kinh doanh. Ph¬ng ph¸p nµy ¸p dông víi nh÷ng doanh nghiÖp cã yªu cÇu h¹ch to¸n cao, cã quy tr×nh c«ng nghÖ phøc t¹p, nöa thµnh phÈm tù chÕ còng lµ hµng ho¸. 1.5.3.2- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm, kh«ng cÇn tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm tõng giai ®o¹n. Nhng, ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm ë tõng giai ®o¹n cuèi cïng trong gi¸ thµnh cña thµnh phÈm sÏ chøa ®ùng chi phÝ s¶n xuÊt cña tÊt c¶ c¸c giai ®o¹n trong doanh nghiÖp. V× vËy, trong trêng hîp nµy, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña giai ®o¹n ®· tËp hîp ®îc ®Ó x¸c ®Þnh phÇn chi phÝ cña tõng giai ®o¹n cã trong gi¸ thµnh cña thµnh phÈm, sau ®ã tæng hîp l¹i vµ tÝnh ®îc gi¸ thµnh thµnh phÈm. S¬s¶n ®åxuÊt tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm cãs¶n thÓxuÊt kh¸i qu¸t nh sau: S¬ ®å Chi phÝ Chi phÝ Chi1.7 phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 1 giai ®o¹n 2 giai ®o¹n n Giai ®o¹n 1 Giai ®o¹n 2 Giai ®o¹nsang n Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 1 trong thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n 2 trong thµnh phÈm Gi¸ thµnh thµnh phÈm Chi phÝ s¶n xuÊt giai ®o¹n n trong thµnh phÈm LuËn v¨n tèt nghiÖp Chi phÝ sx g® i trong thµnh phÈm = Cpsx dë ®k+ Cpsx trong kú- CPsx dë ck x Thµnh phÈm Sp hoµn thµnh g® cuèi + Sp dë dang ckú g® 1 Ph¬ng ph¸p nµy tÝnh to¸n gi¸ thµnh nhanh, chÝnh x¸c,nhng do kh«ng tÝnh gi¸ thµnh nöa thµnh phÈm ë tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ, nªn kh«ng ph©n tÝch ®îc hiÖu qu¶ s¶n xuÊt kinh doanh, kh«ng cã ®îc sè liÖu ®Ó kÕ to¸n nöa thµnh phÈm trong trêng hîp cã s¶n phÈm nhËp kho. §iÒu kiÖn ¸p dông: sö dông cho c¸c doanh nghiÖp chÕ biÕn phøc t¹p, liªn tôc vµ ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë bíc c«ng nghÖ cuèi cïng. 1.5.4- Ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc §èi víi doanh nghiÖp cã quy tr×nh c«ng nghÖ æn ®Þnh, cã hÖ thèng c¸c ®Þnh møc kinh tÕ kü thuËt, ®Þnh møc chi phÝ, dù to¸n chi phÝ tiªn tiÕn, hîp lý th× ¸p dông ph¬ng ph¸p nµy cã t¸c dông lín trong viÖc kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn ®Þnh møc, dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, t×nh h×nh sö dông hîp lý, tiÕt kiÖm, hiÖu qu¶ hay l·ng phÝ chi phÝ s¶n xuÊt. Ngoµi ra, cßn gi¶m bít khèi lîng ghi chÐp tÝnh to¸n cña kÕ to¸n nh»m n©ng cao hiÖu qu¶ cña c«ng t¸c kiÓm tra. =   Trong ®ã: Gi¸ thµnh ®Þnh møc ®îc c¨n cø trªn c¸c ®Þnh møc kinh tÕ, kü thuËt hiÖn hµnh ®Ó tÝnh cho bé phËn chi tiÕt cÊu thµnh hoÆc cho thµnh phÈm tuú thuéc vµo tõng trêng hîp cô thÓ. = () x Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc: lµ sè chÊt lîng do tiÕt kiÖm vît chi Chªnh lÖch do tho¸t ly ®Þnh møc = Chi phÝ thùc tÕ – Chi phÝ ®Þnh møc (theo tõng kho¶n môc) 1.6- KÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn ¸p dông kÕ to¸n m¸y 1.6.1- Chøc n¨ng, nhiÖm vô cña kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®iÒu kiÖn øng dông phÇn mÒm kÕ to¸n
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan