Tài liệu Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phục vụ quản trị chi phí tại công ty cổ phần cơ khí và xây lắp an ngãi.

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM THỊ NGỌC TRINH HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CƠ KHÍ VÀ XÂY LẮP AN NGÃI LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Đà Nẵng, Năm 2014 BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC ĐÀ NẴNG PHẠM THỊ NGỌC TRINH HOÀN THIỆN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CƠ KHÍ VÀ XÂY LẮP AN NGÃI Chuyên ngành: Kế toán Mã số: 60.34.30 LUẬN VĂN THẠC SĨ QUẢN TRỊ KINH DOANH Người hướng dẫn khoa học: PGS.TS NGUYỄN CÔNG PHƯƠNG Đà Nẵng, Năm 2014 LỜI CAM ĐOAN Tôi cam đoan đây là công trình nghiên cứu của riêng tôi. Các số liệu, kết quả nêu trong luận văn là trung thực và chưa từng được ai công bố trong bất kì công trình nào khác. Tác giả Phạm Thị Ngọc Trinh MỤC LỤC MỞ ĐẦU ............................................................................................................ 1 1. Tính cấp thiết của đề tài ....................................................................... 1 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu ........................................................ 2 3. Mục tiêu nghiên cứu ............................................................................. 3 4. Phương pháp nghiên cứu ...................................................................... 3 5. Bố cục của luận văn ............................................................................. 4 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu .............................................................. 4 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT, TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT ............................................................................................... 9 1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ .............................. 9 1.1.1. Quản trị chi phí sản xuất và yêu cầu thông tin chi phí sản xuất phục vụ quản trị chi phí sản xuất ............................................................. 9 1.1.2. Tính giá thành đáp ứng yêu cầu quản trị chi phí sản xuất ........... 10 1.1.3. Tổ chức thu thập thông tin chi phí phục vụ quản trị chi phí ........ 11 1.2. PHÂN LOẠI CHI PHÍ SẢN XUẤT PHỤC VỤ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ĐÁP ỨNG YÊU CẦU QUẢN TRỊ CHI PHÍ ....................... 12 1.2.1. Phân loại chi phí theo công dụng ................................................ 13 1.2.2. Phân loại chi phí sử dụng trong kiểm tra và ra quyết định ........ 14 1.2.3. Phân loại chi phí theo mối quan hệ và đối tượng chịu chi phí .... 16 1.3. TẬP HỢP CHI PHÍ PHỤC VỤ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ... 17 1.3.1. Đối tượng, phương pháp tập hợp chi phí sản xuất ....................... 17 1.3.2. Tập hợp chi phí sản xuất theo yêu cầu tính giá thành .................. 19 1.4. TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM .......................................................... 20 1.5. BÁO CÁO CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT ............................................. 22 1.5.1. Báo cáo kiểm soát chi phí phục vụ việc đánh giá trách nhiệm quản lý ............................................................................................................. 22 1.5.2. Phân tích biến động chi phí phục vụ quản trị chi phí ................... 22 KẾT LUẬN CHƯƠNG 1 ................................................................................ 24 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM GẮN VỚI YÊU CẦU QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CƠ KHÍ VÀ XÂY LẮP AN NGÃI ................................................................................................................. 25 2.1. ĐẶC ĐIỂM SẢN XUẤT KINH DOANH VÀ TỔ CHỨC QUẢN LÝ ........................................................................................................... 25 2.1.1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh ..................................................... 25 2.1.2. Đặc điểm tổ chức quản lý ............................................................ 27 2.2. ĐẶC ĐIỂM QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY ...... 30 2.2.1. Yêu cầu quản trị chi phí sản xuất tại Công ty .............................. 31 2.2.2. Quản trị chi phí theo đối tượng .................................................... 32 2.2.3. Quản trị chi phí sản xuất theo chức năng chi phí ......................... 33 2.3. THỰC TRẠNG KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM ĐÁP ỨNG QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT TẠI CÔNG TY ...................................................................................................................... 36 2.3.1. Tổ chức thu thập thông tin chi phí phục vụ quản trị chi phí ..... 36 2.3.2. Phân loại chi phí ........................................................................... 37 2.3.3. Đối tượng và phương pháp tập hợp chi phí sản xuất .................... 38 2.3.4. Tổng hợp chi phí sản xuất và tính giá thành ................................ 50 2.4. NHẬN XÉT KẾ TOÁN CHI PHÍ VÀ GIÁ THÀNH TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CƠ KHÍ VÀ XÂY LẮP AN NGÃI .......................................... 56 2.4.1. Về thực trạng trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành ở công ty .................................................................................................... 56 2.4.2. Về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành đáp ứng yêu cầu quản trị chi phí ................................................................................................ 58 KẾT LUẬN CHƯƠNG 2 ................................................................................ 61 CHƯƠNG 3. MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY CỔ PHẦN CƠ KHÍ VÀ XÂY LẮP AN NGÃI. ........ 62 3.1. HOÀN THIỆN VIỆC PHÂN LOẠI CHI PHÍ PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ ............................................................................................................. 62 3.2. HOÀN THIỆN PHƯƠNG PHÁP TẬP HỢP CHI PHÍ Ở CÔNG TY 66 3.3. XÁC ĐỊNH LẠI TỶ LỆ % HOÀN THÀNH ĐỂ HOÀN THIỆN CÔNG TÁC TÍNH GIÁ THÀNH ................................................................ 67 3.4. HOÀN THIỆN BÁO CÁO CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH PHỤC VỤ CHO VIỆC QUẢN TRỊ CHI PHÍ TẠI CÔNG TY 69 3.4.1. Báo cáo kiểm soát chi phí ............................................................ 69 3.4.2 Báo cáo phân tích, đánh giá việc thực hiện chi phí phục vụ quản trị chi phí ..................................................................................................... 73 KẾT LUẬN CHƯƠNG 3 ................................................................................ 79 KẾT LUẬN ...................................................................................................... 80 TÀI LIỆU THAM KHẢO QUYẾT ĐỊNH GIAO ĐỀ TÀI LUẬN VĂN (bản sao) DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT MTC : Máy thi công NVLTT : Nguyên vật liệu trực tiếp NCTT : Nhân công trực tiếp SXC : Sản xuất chung VAS 15 : Chuẩn mực kế toán số 15 - Hợp đồng xây dựng DANH MỤC CÁC BẢNG Số hiệu bảng Tên bảng Trang 2.1 Định mức tiêu hao nguyên vật liệu 34 2.2 Bảng tổng hợp chi phí NVLTT 34 2.3 Bảng xác nhận khối lượng thực hiện 35 2.4 Bảng tổng hợp chi phí NVLTT 40 2.5 Bảng tổng hợp chi phí nhân công trực tiếp 43 2.6 Bảng tổng hợp ca máy hoạt động 45 2.7 Bảng tổng hợp chi phí sử dụng máy thi công 45 2.8 Bảng tổng hợp chi phí sản xuất chung 48 2.9 Bảng tổng hợp chi phí sản xuất theo 51 2.10 Bảng kê sản phẩm dở dang đầu kỳ 52 2.11 Bảng nghiệm thu khối lượng hoàn thành đợt 1 53 2.12 Bảng kê sản phẩm dở dang cuối kỳ 54 2.13 Thẻ tính giá thành sản phẩm 55 3.1 Bảng phân loại chi phí 64 3.2 Bảng phân loại chi phí 65 3.3 Bảng tổng hợp chi phí trực tiếp 66 3.4 Bảng tổng hợp chi phí sản xuất chung 67 3.5 Bảng tổng hợp dự toán chi phí 68 3.6 Bảng kê sản phẩm dở dang cuối kỳ tính lại 69 3.7 Bảng tổng hợp báo cáo kiểm soát CP NVL 70 3.8 Bảng tổng hợp báo cáo kiểm soát CP NCTT 71 3.9 Bảng tổng hợp báo cáo kiểm soát CP SDMTC 72 3.10 Bảng tổng hợp báo cáo kiểm soát CP SXC 73 Số hiệu bảng Tên bảng Trang 3.11 Báo cáo tình hình thực hiện CP NVLTT 74 3.12 Báo cáo tình hình thực hiện CP NCTT 75 3.13 Báo cáo tình hình thực hiện CP SDMTC 76 3.14 Báo cáo tình hình thực hiện CP SXC 76 3.15 Báo cáo so sánh giá thành thực tế và giá thành dự toán 77 DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Số hiệu Tên sơ đồ sơ đồ Trang 2.1 Sơ đồ quản lý của công ty An Ngãi 27 2.2 Cơ cấu tổ chức bộ máy kế toán 29 2.3 Sơ đồ trình tự ghi sổ kế toán theo hình thức chứng từ 30 ghi sổ 1 MỞ ĐẦU 1. Tính cấp thiết của đề tài Việt Nam đã gia nhập WTO, có nghĩa là nước ta đã hoàn toàn tham gia vào tiến trình toàn cầu hóa. Điều này đã đem lại cho các doanh nghiệp Việt Nam nhiều cơ hội để mở rộng hoạt động kinh doanh ra những thị trường mới, đồng thời các doanh nghiệp cũng đứng trước những thách thức và sự cạnh tranh vô cùng khốc liệt. Vì vậy, các doanh nghiệp cần phải có đầy đủ những thông tin liên quan đến những hoạt động kinh doanh của mình và những thông tin đó phải kịp thời, chính xác để có thể chớp lấy thời cơ và ra những quyết định đúng đắn. Tuy nhiên, hệ thống kế toán chi phí và tính giá thành ở các doanh nghiệp mặc dù rất được quan tâm nhưng chưa hoàn thiện và thực hiện một cách khoa học. Dẫn đến các thông tin chi phí cung cấp cho nhà quản lí chưa hợp lí, kịp thời và chính xác. Vì vậy, việc nghiên cứu nhằm tổ chức tốt công tác kế toán chi phí và tính giá thành trong các doanh nghiệp là hết sức cần thiết và cấp bách. Tổ chức hạch toán chi phí sản xuất chính xác, hợp lý và tính đúng, tính đủ giá thành công trình xây lắp có ý nghĩa rất lớn trong công tác quản lý chi phí, giá thành, trong việc kiểm tra tính hợp pháp, hợp lệ của chi phí phát sinh ở doanh nghiệp. Là doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực xây lắp hiện đang chịu áp lực cạnh tranh rất lớn từ các công ty xây dựng trong và ngoài nước. Trong môi trường cạnh tranh, tìm cách giải bài toán để trúng thầu là vấn đề mà Ban giám đốc Công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi luôn quan tâm. Vì vậy, đáp án cho những đơn vị xây lắp trong ngành xây dựng là làm sao có những thông tin về chi phí chính xác và nhanh chóng nhất. Đặc biệt là các thông tin giá thành phản ánh sát với thực tế của từng công trình để đưa ra các quyết định 2 phù hợp với tình hình kinh doanh thực tế của công ty, nhất là quyết định về giá bỏ thầu hay quyết định có tham gia công trình đó hay không. Công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi đã và đang thực hiện tính chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm theo phương pháp truyền thống như cách phân loại chi phí theo chức năng chưa thực sự hướng tới nhu cầu quản trị chi phí tại doanh nghiệp, các nhà quản trị sẽ không thấy được kết cấu chi phí của công ty để nắm được ưu nhược điểm từ đó đưa ra các biện pháp kiểm soát và cắt giảm chi phí một cách hợp lý; chưa xây dựng hệ thống chi phí sản xuất định mức riêng cho công tác xây lắp công trình thống nhất cho toàn công ty nhằm giúp nhà quản trị đánh giá chung mức chênh lệch giữa thực tế và định mức để làm rõ mức tiết kiệm hay vượt chi của từng khoản mục chi phí phát sinh, là cơ sở của việc quản trị chi phí; chưa xác định được chi phí mục tiêu làm cơ sở cho các nhà quản trị đưa ra các biện pháp cắt giảm chi phí phù hợp; hệ thống báo cáo chưa phân tích được sự biến động của các khoản mục chi phí thực tế phát sinh so với định mức nên không giúp các nhà quản trị đưa ra biện pháp quản lý thích hợp. Vì vậy, hệ thống kế toán chi phí hiện nay tại công ty vẫn chưa cung cấp các thông tin phù hợp, kịp thời và tin cậy cho việc ra các quyết định kinh doanh của các nhà quản trị. Điều đó cho thấy, công ty An Ngãi cần phải hoàn thiện hơn nữa hệ thống kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm để phục vụ cho việc quản trị chi phí của công ty nhằm giúp công ty hoàn thành nhiệm vụ và tạo thế đứng vững vàng trên thị trường. Xuất phát từ nhận thức mang tính khách quan cả về lý luận và thực tiễn, tác giả đã chọn đề tài nghiên cứu: “Hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phục vụ quản trị chi phí tại công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi”. 2. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu - Đối tượng nghiên cứu: Luận văn nghiên cứu những vấn đề lý luận và 3 thực tiễn liên quan đến công tác kế toán chi phí và tính giá thành sản phẩm tại Công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi. - Phạm vi nghiên cứu: Công ty có sản phẩm xây lắp, cơ khí và gạch, tuy nhiên doanh thu sản phẩm xây lắp chiếm tỷ trọng cao trong tổng doanh thu của Công ty, phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp phức tạp hơn và do giới hạn đề tài nên tác giả chỉ đi sâu vào sản phẩm xây lắp. Luận văn nghiên cứu thực trạng công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành của sản phẩm xây lắp tại công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi trong năm 2012 dưới góc độ cung cấp thông tin về chi phí sản xuất và giá thành cho quản trị nội bộ. Minh hoạ hai công trình là thuỷ lợi Nghĩa Hành và chi cục thuế Ba Tơ. 3. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu nghiên cứu của luận văn là nhằm hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty để phục vụ quản trị chi phí tốt hơn cụ thể: - Tìm hiểu thực tế công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty, rút ra những ưu nhược điểm trong công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty đối với việc cung cấp thông tin cho quản trị chi phí. - Đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty nhằm phục vụ cho quản trị chi phí. 4. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng phương pháp mô tả, giải thích và suy luận logic. Dựa vào khảo sát thực tế một trường hợp, các số liệu được thu thập trực tiếp ở Công ty nghiên cứu, sau đó được phân tích, đánh giá. Phương pháp suy luận logic được vận dụng để đưa ra các ý kiến hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành tại Công ty. 4 5. Bố cục của luận văn Ngoài phần mở đầu và tổng quan tài liệu nghiên cứu thì luận văn có kết cấu gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý thuyết về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm phục vụ quản trị chi phí trong doanh nghiệp. Chương 2: Thực trạng kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm gắn với yêu cầu quản trị chi phí tại công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác tính giá thành sản phẩm phục vụ quản trị chi phí tại Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi 6. Tổng quan tài liệu nghiên cứu Quản trị chi phí là phân tích các thông tin cần thiết cho công việc quản trị của một doanh nghiệp. “Quản trị chi phí giúp doanh nghiệp tập trung năng lực của mình vào các điểm mạnh, tìm ra các cơ hội hoặc các vấn đề quan trọng trong sản xuất kinh doanh, có thể cải thiện chất lượng sản phẩm hay dịch vụ của mình mà không làm thay đổi chi phí. Quản trị chi phí giúp người ra quyết định nhận diện được các nguồn lực có chi phí thấp nhất trong việc sản xuất và cung ứng hàng hóa hoặc dịch vụ” (Nguyễn Thị Phương Loan, 2009). Bên cạnh việc cải thiện chất lượng sản phẩm hay dịch vụ của mình mà không làm thay đổi chi phí thì giá thành sản phẩm luôn được coi là mối quan tâm hàng đầu của các doanh nghiệp. Phấn đấu cải tiến mẫu mã, hạ giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm là nhân tố quyết định nâng cao sức cạnh tranh của hàng hoá trên thị trường và thông qua đó nâng cao hiệu quả sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Vì vậy hơn bao giờ hết, các doanh nghiệp phải nắm bắt được thông tin một cách chính xác về chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm. Như vậy, chi phí và giá thành là các yếu tố quan trọng giúp các nhà quản trị có thể đưa ra được các quyết định hiệu quả cho doanh nghiệp. 5 Chi phí là toàn bộ hao phí các nguồn lực của doanh nghiệp dưới hình thức tiền tệ, chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh. “Chi phí có các đặc điểm: vận động, thay đổi không ngừng; mang tính đa dạng và phức tạp gắn liền với tính đa dạng, phức tạp của ngành nghề sản xuất, quy trình sản xuất. Đối với người quản lý, chi phí là một trong những mối quan tâm hàng đầu vì lợi nhuận thu được nhiều hay ít chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi những chi phí đã chi ra, chi phí còn được xem là một trong những tiêu chí để đánh giá hiệu quả quản lý” (Trịnh Thị Tuyết Nga, 2011). “Giá thành sản phẩm là biểu hiện bằng tiền của những chi phí sản xuất gắn liền với một kết quả sản xuất nhất định. Như vậy, giá thành sản phẩm là một đại lượng xác định, biểu hiện mối liên hệ tương quan giữa hai đại lượng; chi phí sản xuất đã bỏ ra và kết quả sản xuất đã đạt được. Bản chất của giá thành là giá thành thể hiện mối tương quan giữa chi phí với kết quả đạt được trong từng giai đoạn nhất định” (Võ Văn Nhị, 2009). Giá thành được xem là thước đo mức chi phí tiêu hao phải bù đắp sau mỗi chu kỳ sản xuất kinh doanh, là một công cụ quan trọng để doanh nghiệp kiểm soát và đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh. Trong nền kinh tế thị trường, giá thành cùng với chất lượng sản phẩm luôn là hai vấn đề được quan tâm của các nhà sản xuất. Kế toán chi phí và tính giá thành là khâu trung tâm của công tác kế toán, do đó đòi hỏi công tác kế toán phải tổ chức sao cho khoa học, kịp thời, đúng đối tượng theo chế độ quy định nhằm cung cấp đầy đủ, chính xác các thông tin cần thiết đồng thời đưa ra các biện pháp, phương hướng hoàn thiện để nâng cao vai trò quản lý chi phí, thực hiện tốt chức năng là công cụ phục vụ đắc lực cho quản lý của kế toán. Chi phí được tập hợp một cách chính xác kết hợp với việc tính đầy đủ giá thành sản phẩm sẽ làm lành mạnh hoá các quan hệ kinh tế tài chính trong doanh nghiệp, góp phần tích cực vào việc sử dụng hiệu quả các nguồn đầu tư, đảm bảo sự tồn tại và phát triển của doanh nghiệp. 6 Việc nghiên cứu về kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm đã được rất nhiều tác giả Việt Nam nghiên cứu. Tuy nhiên, các công trình nghiên cứu đã công bố đều chưa nghiên cứu chuyên sâu về công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nhằm phục vụ quản trị chi phí cho các nhà quản trị về toàn bộ hoạt động sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp, mà chủ yếu tập trung đi sâu vào nghiên cứu việc hoàn thiện kế toán chi phí và tính giá thành để giảm giá thành và nâng cao chất lượng sản phẩm. Do vậy, vấn đề mà luận văn nghiên cứu là hoàn thiện công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nhằm phục vụ quản trị chi phí ở công ty Cổ phần Cơ khí và Xây lắp An Ngãi, với mục tiêu nhằm đề xuất một số giải pháp sát với thực tế, thiết thực, thật sự mang lại hiệu quả cho bộ máy quản trị chi phí của công ty. Trên các diễn đàn đã có một số bài viết về việc hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm, quản trị chi phí; tuy nhiên, hầu hết các bài viết phân tích một cách chung chung, chưa đưa ra được hướng giải quyết cụ thể và hợp lý. Sau đây dẫn chứng một số bài viết. Nghiên cứu của tác giả Vũ Thị Thu Nga (2006) về “Hoàn thiện công tác kế toán hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH TM và XNK DVD” đã trình bày được tầm quan trọng của việc tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm, công ty đã tổ chức hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm một cách chính xác, nghiêm túc. Như vậy, việc hoàn thiện chi phí sản xuất và tính giá thành trong bài viết của tác giả nhằm mục đích chính là tiết kiệm chi phí và hạ giá thành sản phẩm, còn mục đích phục vụ quản trị chi phí thì không được tác giả đề cập đến. Tác giả Trịnh Thị Tuyết Nga với nghiên cứu “Hoàn thiện kế toán chi phí tại công ty cổ phần Tư vấn thiết kế giao thông vận tải phía Nam (TEDI SOUTH” (2011) đã trình bày: “Hoàn thiện hệ thống kế toán chi phí là cần thiết bởi tính quan trọng của nó, nhưng làm sao để phát huy hiệu quả còn phụ 7 thuộc chính vào thái độ các cấp quản lý. Giờ đây, với các giải pháp hoàn thiện mà tác giả đưa ra là cơ sở hết sức quan trọng cho Ban giám đốc Công ty trong việc kiểm soát và cắt giảm chi phí trong điều kiện ngành tư vấn khảo sát - thiết kế hiện nay chịu áp lực cạnh tranh rất mạnh về giá” (Trịnh Thị Tuyết Nga, 2011). Tác giả cũng hướng tầm quan trọng của việc hoàn thiện kế toán chi phí và tính giá thành nhằm phục vụ việc kiểm soát và cắt giảm chi phí nhưng chưa chú trọng đến việc cung cấp thông tin phục vụ quản trị chi phí. Tác giả Lê Thị Hồng Minh đã đưa ra được các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác kế toán quản trị chi phí tại công ty nhưng chỉ phục vụ việc ra các quyết định trong ngắn hạn, tuy nhiên nội dung kế toán quản trị chi phí lại nhằm thu thập, xử lý và cung cấp thông tin cho nhà quản trị các cấp ra các quyết định ngắn hạn, dài hạn để huy động, khai thác, sử dụng có hiện quả các nguồn lực vào phát triển sản xuất kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh trong nghiên cứu “Tổ chức kế toán quản trị chi phí tại công ty cổ phần thủy sản và thương mại Thuận Phước, TP. Đà Nẵng” (2012). Tác giả Lê Thị Thu Hiền (2010) nghiên cứu về “Hoàn thiện hệ thống kiểm soát chi phí sản xuất tại công ty giày Thượng Đình” đã đưa ra được những giải pháp hoàn thiện hệ thống kiểm soát chi phí tại công ty nhằm “nâng cao hiệu quả sử dụng chi phí, sử dụng tiết kiệm và có hiệu quả chi phí phát sinh ở bộ phận mình và của toàn doanh nghiệp” và “cung cấp thông tin đúng đắn cho việc quản trị và kiểm soát chi phí sản xuất tại công ty”. Như vậy tác giả đã đi vào nghiên cứu vấn đề kiểm soát chi phí sản xuất phục vụ quản trị chi phí và đưa ra được các giải pháp phù hợp với thực trạng của công ty. Tuy nhiên tác giả chỉ đi sâu vào chi phí sản xuất mà không đề cập đến việc tính giá thành sản phẩm, một bộ phận quan trọng liên quan mật thiết đến chi phí sản xuất; điều này sẽ dẫn đến việc các nhà quản trị không kiểm soát được toàn bộ những thông tin liên quan đến tình hình hoạt động của doanh nghiệp để đưa ra được những quyết định hiệu quả cho doanh nghiệp. 8 Nghiên cứu của tác giả Phạm Thị Tố Như (2012) về “Kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty TNHH Xây lắp Điện cơ Thuận Phát” đã trình bày được tầm quan trọng của việc hạch toán đúng chi phí sản xuất, tính đúng giá thành sản phẩm sẽ giúp doanh nghiệp có cái nhìn đúng đắn về thực trạng, khả năng của mình. Trong hoạt động xây lắp, sẽ giúp doanh nghiệp xác định được giá thành thực tế từng công trình, hiệu quả sản xuất của từng đội thi công cũng như của toàn doanh nghiệp. Tác giả đã nêu ra được một số ưu khuyết điểm, đồng thời đưa ra một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm giúp nhà quản trị tìm ra những giải pháp cải tiến, đổi mới công nghệ sản xuất, phương thức tổ chức quản lý sản xuất nhằm tiết kiệm chi phí hạ giá thành sản phẩm tăng khả năng cạnh tranh trên thị trường với mục tiêu cuối cùng là tối đa hoá lợi nhuận. Các nghiên cứu hầu hết đã nêu ra được những ưu và nhược điểm của hệ thống chi phí sản xuất của các công ty, đồng thời đã đưa ra được các giải pháp hoàn thiện hệ thống chi phí sản xuất nhằm phục vụ cho nhà quản trị trong công tác kiểm soát chi phí và ra quyết định giúp các công ty có thể đứng vững trong nền kinh tế hiện nay. Trong nghiên cứu của mình, tác giả cũng mạnh dạn đưa ra các giải pháp hoàn thiện kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm nhằm phục vụ quản trị chi phí tại công ty An Ngãi để các nhà quản lý có thể tham khảo và hoàn thiện hơn trong công tác quản lý của mình. 9 CHƯƠNG 1 CƠ SỞ LÝ THUYẾT VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT, TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT 1.1. KHÁI QUÁT VỀ QUẢN TRỊ CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM PHỤC VỤ QUẢN TRỊ CHI PHÍ 1.1.1. Quản trị chi phí sản xuất và yêu cầu thông tin chi phí sản xuất phục vụ quản trị chi phí sản xuất Chi phí là một trong những mối quan tâm hàng đầu của các nhà quản trị vì lợi nhuận thu được nhiều hay ít chịu ảnh hưởng trực tiếp bởi những chi phí đã chi ra, chi phí còn được xem là một trong những tiêu chí để đánh giá hiệu quả quản lý. Quản trị chi phí là tổng hợp, phân tích, đánh giá thực trạng về việc sử dụng các nguồn vốn và chi phí, từ đó đưa ra những quyết định ngắn hạn cũng như dài hạn của công ty [2]. Nhiệm vụ quan trọng của quản trị chi phí là xem xét, lựa chọn cơ cấu vốn và chi phí sao cho tiết kiệm, hiệu quả nhất; sử dụng các công cụ quản trị chi phí để nhận diện các cơ hội hay các phương án kinh doanh nhằm lựa chọn được phương án phù hợp nhất để ra quyết định thực hiện. Hoạt động quản trị chi phí được tách rời với công tác kế toán thống kê [2]. Quản trị chi phí trong doanh nghiệp bao gồm bốn chức năng [6]: Lập kế hoạch chi phí; Tổ chức thực hiện chi phí; Ghi chép và phản ánh vào sổ sách kế toán các khoản chi phí phát sinh trong thực hiện; Phân tích đánh giá và ra quyết định. Yêu cầu thông tin chi phí phục vụ quản trị chi phí sản xuất Phản ánh đúng thực tế: “Các thông tin chi phí chính xác sẽ bảo đảm kết quả tính toán chi phí, từ đó sẽ có các quyết định phù hợp về chiến lược sản xuất kinh doanh cho doanh nghiệp. Thông tin chi phí thường được lấy từ các 10 dữ liệu kế toán. Như vậy, để đạt yêu cầu chính xác, doanh nghiệp cần một hệ thống kiểm tra kế toán nội bộ chặt chẽ. Hệ thống này là một tập hợp các chính sách và quy trình hoạt động xử lý các dữ liệu tài chính nhằm mục đích tránh những sai lầm” [6, tr.31]. Kịp thời: “Các thông tin quản trị chi phí phải được cung cấp đầy đủ và đúng lúc cho yêu cầu sử dụng giúp nhà quản trị xây dựng được các quyết định chính xác. Chậm trễ trong việc cung cấp các thông tin này có thể đưa đến sự lãng phí rất lớn trong sản xuất. Cung cấp thông tin kịp thời giúp hạn chế được sự lãng phí nhằm giảm thiểu chi phí cho doanh nghiệp trong quá trình hoạt động” [6, tr.32]. 1.1.2. Tính giá thành đáp ứng yêu cầu quản trị chi phí sản xuất Yêu cầu quản trị chi phí đặt ra là phải kiểm soát, đánh giá tình hình hoạt động sản xuất kinh doanh và một công cụ quan trọng giúp các nhà quản trị chi phí làm được điều này chính là giá thành sản phẩm, giá thành được xem là thước đo mức chi phí tiêu hao phải bù đắp sau mỗi chu kỳ sản xuất kinh doanh, là toàn bộ chi phí sản xuất phát sinh liên quan đến một khối lượng sản phẩm hoàn thành, là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất, phản ánh kết quả sử dụng các loại tài sản vật tư, lao động, tiền vốn trong quá trình sản xuất cũng như các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã sử dụng nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành. Như vậy, để cung cấp thông tin phục vụ quản trị chi phí sản xuất, giúp nhà quản trị thấy được toàn bộ chi phí phát sinh liên quan đến sản phẩm hoàn thành thì việc tính giá thành cần phải phản ánh hợp lý thực tế chi phí phát sinh theo từng khoản mục chi phí, tính chi tiết cho từng đối tượng tính giá thành. Cần tổ chức tập hợp chi phí sản xuất theo các cách sau: - Theo từng khoản mục chi phí phục vụ cho việc quản lý chi phí theo định mức dự toán chi phí, cung cấp số liệu cho việc tính giá thành sản xuất và