Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
N¨m 1986 trë vÒ tríc nÒn kinh tÕ níc ta lµ nÒn kinh tÕ s¶n xuÊt nhá,
mang tÝnh tù cung tù cÊp vËn hµnh theo c¬ chÕ tËp trung quan liªu bao cÊp.
MÆt kh¸c do nh÷ng sai lÇm trong nhËn thøc vÒ m« h×nh kinh tÕ x· héi chñ
nghÜa. NÒn kinh tÕ níc ta ngµy cµng tôt hËu, khñng ho¶ng trÇm träng kÐo
dµi, møc sèng nh©n d©n thÊp.
§øng tríc bèi c¶nh ®ã con ®êng ®óng ®¾n duy nhÊt ®Ó ®æi míi ®Êt níc lµ ®æi míi kinh tÕ. Tõ 1986, trªn c¬ së quan ®iÓm toµn diÖn nhËn thøc râ
vÒ thùc tr¹ng ®Êt níc cïng víi nh÷ng thµnh tùu trong nh÷ng n¨m ®Çu ®æi
míi ®Õn n¨m 1991 t¹i §¹i héi lÇn VII, §¶ng ta ®· ®i tíi quyÕt ®Þnh: Xo¸ bá
c¬ chÕ qu¶n lý kinh tÕ tËp trung quan liªu bao cÊp chuyÓn sang nÒn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa cã sù qu¶n lý
cña Nhµ níc.
§êng lèi ®ã ®îc thùc hiÖn trªn mêi n¨m ®æi míi ®· ®em l¹i nh÷ng
thµnh tu ®¸ng khÝch lÖ chøng tá ®êng lèi l·nh ®¹o cña §¶ng vµ Nhµ níc lµ
hoµn toµn ®óng ®¾n. Nhng phÝa sau nh÷ng thµnh tùu ®ã cßn kh«ng Ýt nh÷ng
khã kh¨n næi cém. Do ®ã cÇn nghiªn cøu, bæ sung vµ hoµn thiÖn nh÷ng quan
®iÓm, biÖn ph¸p ®Ó nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa vµ gi÷ v÷ng ®Þnh híng ®ã. §©y lµ viÖc lµm thiÕt thùc vµ rÊt cÇn thiÕt
®èi víi vËn mÖnh ®Êt níc v× vËy em ®· quyÕt ®Þnh chän ®Ò tµi “Quan ®iÓm
toµn diÖn víi viÖc nghiªn cøu nÒn kinh tÕ ViÖt Nam hiÖn nay” ®Ó nghiªn
cøu.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
A. Giíi thiÖu ®Ò tµi :
Cã nhiÒu b¨n kho¨n tríc ®Þnh híng ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng
vµ “Kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng nµo ?” cã lÏ lµ c©u hái ®· lµm ®au ®Çu
biÕt bao nhµ ho¹ch ®Þnh chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ cña ®Êt níc. Còng cã
nhiÒu ý kiÕn hoµi nghi vÒ con ®êng ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam nhng thùc tÕ lµ chóng ta ®ang ph¸t triÓn mét nÒn
kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n
lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa gäi t¾t lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. ThËt tèt lµ nh÷ng hoµi nghi ®ã ®· sai bëi v×
thùc tiÔn ®· chøng minh ®ã lµ con ®êng ®I ®øng ®¾n vµ s¸ng suèt cña ®¶ng
vµ nhµ níc ta. ChÝnh v× lý do ®ã mµ khi nghiªn cøu ®Ò tµI “ Quan ®IÓm toµn
diÖn víi viÖc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë
ViÖt Nam” em cã thªm c¨n cø vµ c¬ së v÷ng ch¾c cïng sù høng thó khi xem
xÐt c¸c mèi quan hÖ cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta hiªnj nay.
§Ò tµi lµ bµI viÕt thùc hµnh ®Çu tiªn ë bËc ®¹I häc ®· gióp em t×m hiÓu
vÒ nÒn kinh tÕ ViÖt Nam ®Ó hiÓu s©u s¾c vÒ kinh tÕ thÞ trêng vµ thÊy ®îc
tµam quan träng cña ®Þnh hêng x· héi chñ nghÜa dèi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng
ë ViÖt Nam.Tõ ®ã cã nhËn thøc ®óng ®¾n vÒ chÝnh s¸ch cña ®¶ng vµ nhµ níc
trong c«ng cuéc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ hµnh ho¸ nhiÒu thµnh phÇn, ph¸t
triÓn ®Êt níc.
B. Néi dung:
I. Kinh tÕ thÞ trêng vµ kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam
1. NÒn kinh tÕ thÞ trêng.
1.1. Con ®êng ®I lªn nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Tríc hÕt chóng ta ph¶I tr¶ lêi c©u hái thÕ nµo lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
Nh ®· biÕt lÞch sö ph¸t triÓn cña s¶n xuÊt vµ ®êi sæng x· héi cña nh©n
lo¹I ®· vµ ®ang tr¶o qua hai kiÎu tæ chóc kinh tÕ thÝch øng víi tr×nh ®é ph¸t
triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt vµ ph©n c«ng lao ®éng x· héi.
§ã lµ thêi ®¹I kinh tÕ tù nhiªn tù cung tù cÊp vµ thêi ®¹I kinh tÕ hµng
ho¸ mµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña nã ®îc gäi lµ kinh tÕ thÞ trêng.
Kinh tÕ tù nhiªn lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ –x· héi ®Çu tiªn cña nh©n
lo¹I, ®ã lµ ph¬ng thøc sinh ho¹t ë tr×nh ®é thÊp ban ®Çu sö dông nh÷ng tÆng
vËt cña tù nhiªn t¸c ®éng trùc tiÕp vµo tù nhiªn ®Ó t¹o ta nh÷ng gi¸ trÞ sö
dông phôc vô ®êi sèng con ngêi.NÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp ®îc bã hÑp trong
mét vßng trßn khÐp kÝn cña mét céng ®ång, mét d©n téc song còng cã thÓ lµ
c¶ nh©n lo¹I víi c«ng viÖc ®¬n thuµn lµ tô s¶n xuÊt vµ tù tiªu dïng, trao ®æi
hµng ho¸ víi nhau ®îc thùc hiÖn qua nh÷ng vËt ngang gi¸. NÒn kinh tÕ tù
cung tù cÊp g¾n liÒn cíi l¹c hËu vµ kÐm ph¸t triÓn.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kinh tÕ hµng ho¸ ra ®íi dùa trªn tiÒn ®×I lµ ba cuéc ph©n c«ng lao
®éng x· héi:
- Ch¨n nu«I t¸ch khái trång trät
- Thñ c«ng nghiÖp ra ®êi
- Th¬ng nh©n ra ®êi.
Kinh tÕ hµng ho¸ ra ®êi thay thÕ nÒn kinh tÕ tù cung tù cÊp lµ mét bíc
ph¸t triÓn lín cña nh©n lo¹I , ®a nh©n lo¹I ®Õn mét tr×nh ®é cao h¬n c¶ vÒ
chÊt lÉn lîng. Nh ý kiÕn cña PTS viÖn kinh tÕ häc D¬ng B¸ Phîng vµ PTS
häc viÖn chÝnh trÞ qu©n sù NguyÔn Minh Kh¶I ®· nªu: “ ChuyÓn tõ kinh tÕ tù
nhiªn tù cung tù cÊp sang kinh tÕ h¸ng ho¸ lµ ®¸nh dÊu bíc chuyÓn sang thêi
®¹I kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn, thêi ®¹I v¨n minh cña nh©n lo¹I”
Kinh tÕ hµng ho¸ còng cã nh÷ng bíc th¨ng trÇm trong lÞch sö tõ chç
kh«ng hîp thêi trong x· héi chiÕm h÷u n« lÖ cña nh÷ng ngêi thî thñ c«ng vµ
n«ng d©n tù do ®Õn ®îc thõa nhËn trong x· héi phong kiÕn vµ ®Õn chñ nghÜa
t b¶n th× kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n kh«ng nh÷ng ®îc thõa nhËn mµ cßn ph¸t
triÓn lªn giai ®o¹n cao h«n lµ kinh tÕ thÞ trêng.
VËy kinh tÕ thÞ trêng lµ giai ®o¹n ph¸t triÓn cao cña kinh tÕ hµng ho¸.
NhiÒu tµI liÖu cho thÊy ph¹m trï kinh tÕ thÞ trêng míi ®îc dïng phæ biÕn tõ
sau chiÕn tranh thÕ giíi lÇn thø hai.
1.2. C¸c giai ®o¹n ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng.
B¶n th©n nÒn kinh tÕ thÞ trêng còng tr¶I qua ba giai ®o¹n ph¸t triÓn:
- Giai ®o¹n mét: Giai ®o¹n chuyÓn ho¸ tõ kinh tÕ hµng ho¸ gi¶n ®¬n
sang kinh tÕ thÞ trêng ( kinh tÕ thÞ trêng s¬ khai)
- Giai ®o¹n hai: Giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÕ thÞ trêng tù do.
- Giai ®o¹n ba: Giai ®o¹n kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i.
Mçi giai ®o¹n trªn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Òu cã mé ®Æc ®IÓm riªng
vµ chÝnh nh÷ng ®Æc ®Ióm nµy l¹I cµng trë nªn ®a d¹ng do ¶nh hëng cña
nhiÒu yÕu tè vÕ lÞch sö, v¨n ho¸ , x· héi ®· h×nh thµnh ë c¸c níc , c¸c khu
vùc kh¸c nhau.
Giai ®o¹n ph¸t triÓn kinh tÐ thÞ trêng tù do tøc lµ kh«ng cã sù can
thiÖp cña nhµ níc.
Trong t¸c phÈm næi tiÕng “ §IÒu tra b¶n chÊt vµ nh÷ng nguyªn nh©n
giÇu cã cña c¸c quèc gia” ( Inquiry into the Nature and Causes of the Weath
of Nations) xuÊt b¶n n¨m 1776, A.Smit- nhµ kinh tÕ häc cæ ®Ión Anh kÕt
luËn: H·y ®Ó yªn cho thÞ trêng cËn hµnh. Tøc lµ ®õng cã t¸c ®éng vµo thÞ trêng, ®õng dïng ý muèn chñ quan ®Ó ®IÒu khiÓn thÞ tr¬ng mµ cö ®Ó cho c¸c
quy luËt kh¸ch quan vËn hµnh thÞ trêng, tù thÞ trêng ®IÒu tiÕt ho¹t ®éng cña
nã.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Kinh tÕ thÞ trêng tù do g¾n víi ni×n v¨n minh c«ng nghiÖp vµ kü thuËt
c¬ khÝ , g¾n víi sù ph¸t triÓn cao cña x· héi.Song bªn c¹nh ®è nÒn kinh tÕ thÞ
trêng tù do kh«ng cã Ýt nh÷ng mÆt tr¸i. Thùc tiÔn ®· chøng minh nÒn kinh tÕ
thÞ trêng tù do trong lÞch sö ®· liªn tôc x¶y ra c¸c cuéc suy ®æi, khñng ho¶ng
vµ gÇn ®©y nhÊt lµ kinh tÕ thÞ tr¬ng tù do g¾n víi h×nh th¸I kinh tÕ x· héi t
b¶n chñ nghÜa.
ë giai ®o¹n hai, nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹I , dã lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®IÒu tiÕt cña nhµ níc, vµ më réng giao lu kinh tÕ víi nîc ngoµI.
Kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹I g¾n víi nÒn v¨n minh trÝ tuÖ vµ kü thuËt ®IÖn tötin häc , thêi ®¹I cña th«ng tin vµ sinh häc….
Nh trªn ®· nªu kinh tÕ thÞ trêng ®· tr¶I qua nhiÒu giai ®o¹n,
nh÷ng bíc ®I th¨ng trÇm nhng kinh tÕ thÞ trêng kh«ng ph¶I lµ mét chÕ ®é
kinh tÕ x· héi. Mµ “Kinh tÕ thÞ trêng lµ h×nh thøc vµ ph¬ng ph¸p vËn hµnh
kinh tÕ”
Kinh tÕ thÞ tr¬ng bÞ chi phèi bëi c¸c quy loËt cung cÇu, quy lu¹t gi¸
trÞ. C¸c quy luËt nµy quy ®Þnh s¶n xuÊt ra c¸I g× , s¶n xuÊt nh thÕ nµo vµ s¶n
xuÊt cho ai? §©y lµ mét ph¬ng thøc sinh ho¹t kinh tÕ cña sù ph¸t triÓn. Sù
c¹nh tranh tu©n theo c¸c quy luËt trªn dÉn ®Õn c¸c chñ thÓ s¶n xuÊt ph¶I
kh«ng ngõng ®æi cíi n©ng cao tr×nh ®é , tay nghÒ cho c«ng nh©n, ¸p dông
tiÕn bé khoa häc kü thuËt, ph¸t triÓn quy m« s¶n xuÊt kinh doanh , s¶n xuÊt
nh÷ng hµng ho¸ bÒn-®Ñp - rÎ vµ ®em l¹I nguån lîi cho x· héi mµ tríc hÕt lµ
ngêi tiªu dïng.
1.3 Kh¸i niÖm vÒ x· héi chñ nghÜa (XHCN).
Vµo th¸ng 6-1996 t¹i ®¹i héi §¶ng lÇn VIII ®· x¸c ®Þnh:
X· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam lµ mét x· héi do nh©n d©n lao ®éng lµm
chñ, cã nÒn kinh tÕ ph¸t triÓn cao dùa trªn lùc lîng s¶n xuÊt hiÖn ®¹i vµ chÕ
®é c«ng h÷u vÒ t liÖu s¶n xuÊt, chñ yÕu cã nÒn v¨n hãa ®Ëm ®µ b¶n s¾c d©n
téc, con ngêi ®îc gi¶i phãng khái ¸p bøc bãc lét, mäi ngêi cã quyÒn lµm chñ
b¶n th©n m×nh, lµ x· héi mµ ngêi d©n cã cuéc sèng Êm no h¹nh phóc, tù do
trong khu«n khæ ph¸p luËt, cã ®iÒu kiÖn ®Ó ph¸t triÓn toµn diÖn trªn c¬ së
®oµn kÕt, b×nh ®¼ng vµ gióp ®ì lÉn nhau ®Ó cïng tiÕn bé, cã quan hÖ h÷u
nghÞ, hîp t¸c víi nh©n d©n tÊt c¶ c¸c níc trªn thÕ giíi.
§¶ng Céng S¶n ViÖt Nam ra ®êi ®· l·nh ®¹o nh©n d©n ®Êu tranh giµnh
l¹i ®éc lËp cho d©n téc ®a ®Êt níc ®i lªn XHCN. §Þnh híng XHCN ë níc ta
ngµy cµng ®îc gi÷ v÷ng vµ kh«ng ngõng ph¸t triÓn ®Æc biÖt lµ ®Þnh híng vÒ
chÝnh trÞ, x· héi vµ kinh tÕ.
2. Kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
2.1. Lý do tiÕn tíi kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa .
TrÝch theo b¶n tæng thuËt cña S«phie Bessis nhan ®Ò “ From Social
exclusion to social conclusion: a Policy Agenda .The Roskilde Symposium
MOTS Paris1995, tr14: “ ë kh¾p n¬I, sù nghÌo khæ, sù lîi trõ vµ sù bÊt b×nh
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
®· cã quy m« líc ®Õn møc dêng nh kÓ tõ khi chiÕn tranh l¹nh kÕt thóc,
chóng lµ lý do chñ yÕu g©y nªn sù kh«ng æn ®Þnh trªn thÕ giíi. Nh÷ng tÖ h¹I
Êy ngµy cµnh g©y ra nh÷ng chÊn ®éng nghiªm träng vÒ chÝnh trÞ vµ x· héi,
nh÷ng chÊn ®éng nµy lµ s¶n phÈm cña mét c¬ cÊu x· héi ®ang bÞ xÐ ra tõng
phÇn; nhu vËy chóng ta cÇn ph¶I cã nh÷ng ph¬ng thøc ch÷a trÞ vît qu¸
nh÷ng sù v¸ vÝu, mét viÖc lµm ®IÓn h×nh tõ tríc ®Õn nay”
Vµ theo Nich-x¬n _ cè tæng thèng Mü, trong cuèn “ Chíp lÊy thêi
c¬” th× níc Mü giÇu nhÊt thÕ giíi, chi phÝ y tÕ cao nhÊt thÕ giíi theo ®Çu ngêi
mµ ba m¬I t¸m triÖu ngêi kh«ng ®îc sù ch¨m sãc søc khoÎ v× kh«ng cã tiÒn,
tÇng líp h¹ ®¼ng tån t¹I dai d¼ng g©y nªn nh÷ng tÖ nan lµm cho x· héi mÊt
æn ®Þnh.
Nh÷ng dÉn chøng trªn ®· chøng minh kinh tÕ thÞ trêng tù do ®· dÉn
®Õn sù mÊt c©n b»ng trong x· héi, sù ph©n ho¸ giµu nghÌo ngay cµng s©u
s¾c, thÊt nghiÖp lµ mét vÊn ®Ò nan gi¶I, tÖ n¹n x· héi kh«ng chÊm døt. §ã lµ
nh÷ng mÆt tr¸I cña nÕn kinh tÕ thÞ trêng tù do, mÆt tr¸I cña sù tù ®IÒu tiÕt,
cña c¸I gäi lµ “ bÇn tay v« h×nh” trong kinh tÕ thÞ trêng.
ChÝnh v× vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¶I chuyÓn lªn mét giai ®o¹n ph¸t
triÓn cao h¬n , ®ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹I, kinh tÕ thÞ trêng cã sù
®IÒu tiÕt cña nhµ níc nh»m h¹n chÕ tÝnh v« chÝnh phñ cña tù do c¹nh tranh
vµ gi¶I quyÕt c¸c vÊn ®×I x· héi nãng báng , nhÊt lµ n¹n thÊt nghiÖp trµn lan,
chøa ®ùng nh÷ng nguy c¬ bïng næ x· héi.
2.2. Kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi
chñ nghÜa ë ViÖt Nam.
Trªn lÜnh vùc lý luËn , ngêi ®¹I diÖn tiªu biÓu nhÊt cho sù chuyÓn biÕn
tõ t duy kinh tÕ thÞ trêng tù do sang kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®IÒu tiÕt cña nhµ
níc lµ nhµ kinh tÕ häc ngêi Anh J.M.Kªnd¬ (1883-1946).Trong cuèn “Lý
luËn chung vÒ viÖc lµm , l·I suÊt vµ tiÒn tÖ” (The General Theory of
Employment, Interest and money) «ng ®· ®a ra nhËn xÐt: Rèt cuéc kh«ng cã
c¬ chÕ tù ®¬ong an toµn cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Th«ng qua sù ph©n tÝch vÒ
viÖc lµm Kªnd¬ cho r»ng muèc thoÊt khái khñng h¬¶ng, thÊt nghiÖp nhµ níc
ph¶I thùc hiÑn ®IÒu tiÕt kinh tÕ. Tãm l¹I, «ng chñ tr¬ng c¶I c¸ch nÒn kinh tÕ
thÞ trêng tù do thµnh ni×n kinh tÕ thÞ trêng cã sù ®IÒu tiÕt m¹nh bëi nhµ níc
®Ó t¹o ra mét x· héi ®ång thuËn h¬n.
ë ViÖt Nam, chóng ta ®· thùc hiÖn mét bíc nh¶y tõ h×nh th¸I kinh tÕ
x· héi Phong KiÕn lªn h×nh th¸I chñ nghÜa x· héi ,bá qua h×nh th¸I t b¶n chñ
nghÜa tøc lµ ®· bá qua thêi kú kinh tÕ thÞ trêng tù do mµ ®I giai ®o¹n hai cña
nÒn kinh tÕ thÞ trêng - kinh tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹i. Gi¶ sö r»ng , nÕu ViÖt Nam
cã tr¶I qua kinh tÕ thÞ trêng tù do th× c÷ng sÏ bÞ lón s©u vµo khñng ho¶ng ,
thÊt nghiÖp vµ tÖ n¹n x· héi nh c¸c níc t b¶n chñ nghÜa ®· tr¶I qua . Tö bµI
häc thùc tÕ ®ã , ViÖt Nam ®· rót kinh nghiÖm ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ lªn kinh
tÕ thÞ trêng hiÖn ®¹I cã sù ®IÒu tiÕt cña nhµ níc. Nh vËy còng kh«ng cã
nghÜa lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng níc ta ph¶I cã sù ®IÒu tiÕt cña nhµ níc vÒ mäi
mÆt tõ s¶n xuÊt tíi tiªu thô, ®IÒu nµy sÜ dÉn ®Õn nÒn kinh tÕ tËp trung, quan
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
liªu bao cÊp, kÐo nÒn kinh tÕ tr× trÖ kÐm ph¸t triÓn nh thùc tiÔn ®· chøng
minh.
Sù ®IÒu tiÕt cña nhµ níc ë ®©y lµ sù ®IÒu tiÕt b»ng ph¸p luËt, b»ng
nh÷ng chÝnh s¸ch ®Çu t ph¸t triÓn hîp lý gióp c¸c doanh nghiÖp cã thÓ tù do
kinh doanh , më réng s¶n xu¸t trong gíi h¹n c¬ng to¶ cña nhµ níc. Nh vËy
chóng ta míi cã thÓ tiÕn lªn mét x· héi c«ng b»ng v¨n minh , d©n giµu níc
m¹nh.§Ó thùc hiÖn môc tiªu trªn chóng taph¶I gi¶I quyÕt mét lo¹t vÊn ®Ò
quan träng , trong ®ã cã vÊn ®Ò lùa chän m« h×nh kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa. §©y lµ sù lùa chän ®óng ®¾n, mét sù lùa chän cã c¨n
cø khoa häc ®îc rót ra tõ toµn bé qu¸ tr×nh ph¸t triÓn cña kinh tÕ hµng ho¸,
kinh tÕ thÞ trêng trªn thÕ giíi tõ tríc ®Õn nay. VËy kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh
híng x· héi chñ nghÜa lµ sù chuyÓn tø nÒn kinh tÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung
quan liªu bao cÊp sang nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiªï thµnh phÇn vËn hµnh theo
c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héichñ nghÜa.
3. Nh÷ng ®Æc trng cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa
ë níc ta.
MÆc dñ nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã nh÷ng tÝnh chÊt chung cña nÒn kinh tÕ
nhng do nã ho¹t ®éng trong nh÷gn ®IÒu kiÖn lÞch sö x· héi nhÊt ®Þnh nªn nã
bÞ chi phèi bëi ®IÒu kiÖn lÞch sö vµ ®Æc biÖt lµ chÕ ®é x· héi cña níc ®ã.Do
vËy nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta cã nh÷ng ®Æc ®Ióm riªng:
- NÒn kinh tÕ dùa trªn c¬ së c¬ cÊu ®a d¹ng vÒ h×nh thøc së h÷u, trong
®ã së h÷u nhµ níc lµm chñ ®¹o. Do ®ã nÒn kinh tÕ gåm nhiÒu thµnh phÇn,
tong ®ã kinh tÕ nhµ níc gi÷ vai tß chñ ®¹o.
- Trong nÒn kinh tÕ thÞ tr¬ng ®Þnh híng x· héichñ nghÜa, thùc hiÖn
nhiÒu h×nh thøc ph©n phèi thu nhËp: phaan phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng vµ
hiÖu qu¶ kinh tÕ, ph©n phèi dùa trªn møc ®ãng gãp c¸c nguéc lùc vµo s¶n
xuÊt kinh doanh, vµ ph©n phèi th«ng qua c¸c giü phóc lîi x· héi, trong ®ã
ph©n phèi theo kÕt qu¶ lao ®éng gi÷ vai trß nßng cèt, ®I ®«I víi chÝnh s¸ch
®IÒu tiÕt thu nhËp mét c¸ch hîp lý. Chóng ta kh«ng coai bÊt b×nh ®¼ng x·
héi nh lµ mét trËt tù tù nhiªn,lµ ®IÒu kiiÖn cña sù t¨ng trëng kinh tÕ g¾n kiÒn
víi c¶I thiÖn ®íi sèng nh©n d©n, víi tiÕn bé vµ c«ng b»ng x· héi. NÒn kinh tÕ
thÞ trêng ®Þnh hìgn x· häi chñ nghi· ë níc ta gåm nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ.
V× vËy , cÇn thùc hiÖn nhiÒu hinh thøc ph©n phèi thu nhËp. ChØ cã nh vËy
míi khai th¸c ®îc kh¶ n¨ng cña c¬ cÊu kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn, huy ®äng
®îc mäi nguån lùc cña ®¸t níc vµo ph¸t triÓn kinh tÕ.
- C¬ chÕ vËn hµnh nÒn kinh tÕ lµ c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña
nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. §IÒu ®ã cã nghÜa lµ nÒn kinh tÕ thÞ
trêng ®Þnh hígn x· héi chñ nghÜa ë níc ta còng vËn ®éng theo nh÷ng quy
lu¹t kinh tÕ néi t¹I cña kinh tÕ thÞ trêng nãi chung, thÞ trêg cã vai trß quyÕt
®Þnh ®èi víi viÖc ph©n phèi c¸c nguèc lùc kinh tÕ. Sù qu¶n lý cña nhµ níc
nh»m h¹n chÕ , kh¾c phôc nh÷gn “ thÊt b¹I cña thÞ trêng”, thùc hiÖn c¸c môc
tiªu x· häi, nh©n ®¹o mµ b¶n than thÞ trêng kh«ng thÓ lµm ®îc.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- NÒn kinh tÕ thÞ trêng ë níc ta lµ nÒn kinh tÕ më , häi nhaapj víi kinh
tÕ thÕ giíi vµ khu vùc, thÞ trêng trong níc g¾n víi thÞ trêng thÕ giíi, thùc
hiÖn nh÷ng th«ng lÖ trong quan hÖ kinh tÕ quèc tÕ, nhng vÉn gi÷ ®îc ®éc lËp
chñ quyÒn vµ b¶o vÖ ®îc lîi Ýc quèc gia, ®©n téc trong quan hÖ kinh tÕ ®èi
ngo¹i. §©y còng lµ xu hêng chung cña c¸c nÒn kinh tÕ trªn thÕ gíi hiÖn nay.
4.Vai trß cña ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn kinh tÕ thÞ trêng ë
ViÖt Nam.
Sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi nÒn
kinh tÕ thÞ trêng ë ViÖt Nam ®· gióp ®Êt níc ta tr¸nh khãi nh÷ng vòng lÇy:
mÊt c©n b»ng x· héi, thÊt nghiÖp trµn lan, møc ph©n ho¸ giµu nghÌo th¸I
qu¸, tÖ n¹n x· héi tíi møc ®é nghiªm träng d¸ng c¶nh b¸o cña c¸c níc t b¶n
chñ nghÜa.
ViÖt Nam v¬n lªn c«ng b»ng x· héi , c«ng b»ng tøc lµ mäi ngêi ®îc hëng sù u ®·I nh nhau , c«ng b»ng tøc lµ ®Ó cho mäi ngêi ®îc lµm c«ng viÖc
®óng víi kh¶ n¨ng cña hä. C«ng b»ng ë ®©y kh«ng ph¶I lµ sù “ cµo b»ng”,
nhèt chung mét rä c¶ sù nghÌo ®ãi, bÊt c«ng , khã kh¨n…mµ c«ng b»ng ®Ó
®a ®Êt níc tiÕn lªn vµ ph¸t triÓn.
Thùc tiÔn h¬n mêi n¨m ®æi míi kinh tÕ chóng ta d· kh¼ng ®Þnh nh÷ng
thµnh tùu to lín trong ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi. Tèc ®é t¨ng trëng ®¹t kh¸
cao, ViÖt Nam ®· ra khái cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ , ®êi sèng nh©n d©n
ngµy cµng ®îc c¶I thiÖn vµ ®ang bíc vµo thêi kú míi nh §¹I héi ®¶ng toµn
quèc lÇn thø VIII ®· chñ râ: thêi kú tiÕp tôc sù nghiÖp ®æi míi, ®Èy m¹nh
c«ng nghiÖp ho¸ ,hiÖn ®¹I ho¸,thùc hiÖn d©n giµu níc m¹nh x· héi c«ng
b»ng v¨n minh v÷ng bíc ®I lªn chñ nghÜa x· héi.
Qua nh÷ng thµnh tùu bíc ®Çu nh trªn ®· tr×nh bµy chóng ta phÇn nµo
®· thÊy ®îc vai trß quan träng cña nhµ níc, ngoµI ra nhµ níc cßn cã vai trß “
T¹o lËp ®ång bé c¸c lo¹I thÞ trêng ®I ®«I víi x©y dùng khu«n khæ ph¸p lý
cÇn thiÕt ®Ó thÞ trêng ho¹t ®éng n¨ng ®éng, cã hiÖu qu¶, cã trËt tù kû c¬ng
trong m«I trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh , h¹n chÕ kiÓm so¸t ®éc quyÒn kinh
doanh”. Nhµ níc t«n träng nguyªn t¾c vµ c¬ chÕ ho¹t ®éng kh¸ch quan cña
thÞ trêng. H¬n n÷a , nhµ níc , ngoµI viÖc ph¶I trùc tiÕp quyÕt ®Þnh nh÷ng vÊn
®Ò cña b¶n th©n nÒn kinh tÕ cßn ph¶I ®ãng vai trß lµ nh©n vËt trung gian gi÷a
c¸c vÊn ®Ò kinh tÕ vµ c¸c vÊn ®Ò x· héi. Nhµ nøoc víi c¸c chÝng s¸ch lu¹t lÖ
cña minh fmét mÆt cã kh¶ n¨ng lµm cho nÒn kinh tÕ ®¹t tíi mét sù t¨ng trëng cã hiÖu qu¶ , mÆt kh¸c nã còng l¹I chÝnh lµ ngêi ph¶I gi¶I quyÕt c¸c vÊn
®Ò do chÝnh sù t¨ng trëng kinh tÕ ®ã t¹o ra.
II. Mèi liªn hÖ biÖn chøng gi÷a c¸c thµnh phÇn kinh tÕ
trong thêi kú qu¸ ®é ë níc ta.
NÒn kinh tÕ hµng hãa qu¸ ®é trong ®ã tån t¹i nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ
víi nh÷ng kiÓu s¶n xuÊt hµng ho¸ kh«ng cïng b¶n chÊt võa thèng nhÊt võa
m©u thuÉn víi nhau. TÝnh thèng nhÊt cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ thÓ hiÖn :
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ trong qu¸ tr×nh ho¹t ®éng kh«ng biÖt lËp nhau
mµ g¾n bã ®an xen th©m nhËp lÉn nhau th«ng qua c¸c mèi quan hÖ kinh tÕ Mçi
thµnh phÇn kinh tÕ cã vai trß, chøc n¨ng cña nã trong ®êi sèng kinh tÕ x· héi vµ
®Òu chÞu sù qu¶n lý thèng nhÊt cña Nhµ níc. Sù thèng nhÊt cña c¸c thµnh phÇn
kinh tÕ cßn v× yÕu tè ®iÒu tiÕt thèng nhÊt cña hÖ thèng c¸c quy luËt kinh tÕ ®ang
t¸c ®éng trong thêi kú qu¸ ®é vµ thÞ trêng thèng nhÊt.
TÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu xuÊt ph¸t tõ yªu cÇu ph¸t triÓn
kh¸ch quan cña nÒn kinh tÕ níc ta. V× vËy c¸c thµnh phÇn nµy ®Òu ph¸t huy
mäi tiÒm lùc hiÖn cã ®Ó thùc hiÖn sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
®Êt níc. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®Òu kh¸c nhau vÒ nhiÒu mÆt cho nªn sù
thèng nhÊt nµy bao hµm nh÷ng mÆt kh¸c biÖt nhau vµ ®èi lËp nhau. Chóng
tån t¹i trong mÉu thuÉn.
M©u thuÉn gi÷a c«ng h÷u vµ t h÷u, gi÷a t nh©n víi tËp thÓ, gi÷a xu híng t b¶n chñ nghÜa vµ xu híng x· héi chñ nghÜa. Së dÜ cã sù m©u thuÉn lµ
do ®Æc ®iÓm së h÷u cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ lµ kh¸c nhau nªn lîi Ých kinh
tÕ gi÷a c¸c thµnh phÇn lµ kh¸c nhau, tr¸i ngîc nhau nªn m©u thuÉn nhau.
Ngay trong mçi thµnh phÇn kinh tÕ c¸c Doanh nghiÖp còng m©u thuÉn lÉn
nhau v× chóng ®Òu lµ c¸c chñ thÓ tham gia c¹nh tranh trªn thÞ trêng.
M©u thuÉn lµ ®éng lùc cña mäi sù vËn ®éng vµ ph¸t triÓn trong hÖ
thèng thèng nhÊt cña nÒn kinh tÕ qóa ®é trong ®ã chøa ®ùng nh÷ng sù ®èi
lËp, mét mÆt bµi trõ, nh ®Þnh lÉn nhau, c¹nh tranh víi nhau. MÆt kh¸c chóng
thèng nhÊt víi nhau, n¬ng tùa vµo nhau ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn Trong qu¸
tr×nh c¹nh tranh vµ hîp t¸c tõng thµnh phÇn kinh tÕ tån t¹i víi t c¸ch lµ ®¬n
vÞ s¶n xuÊt hµng ho¸ ®Ó v¬n lªn tù kh¼ng ®Þnh m×nh vµ ph¸t triÓn theo quü
®¹o chung chÞu sù qu¶n lý cña Nhµ níc. Tuú vµo kh¶ n¨ng vµ tr×nh ®é x· héi
ho¸ cña tõng thµnh phÇn vµ sù hîp t¸c gi÷a chóng mµ gi¶i phãng mäi n¨ng
lùc s¶n xuÊt Kinh doanh, më réng thÞ trêng t¹o c«ng ¨n viÖc lµm n©ng cao
®êi sèng ngêi d©n.
III. X©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ë ViÖt Nam -Thùc tr¹ng vµ gi¶I ph¸p
1. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn
1.1. C¸c nh©n tè chñ quan b¶o ®¶m ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa ®èi víi
nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.
Chóng ta kh¼ng ®Þnh r»ng ë níc ta:
- ChØ cã ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn míi phï hîp víi thùc
tr¹ng cña lùc lîng s¶n xuÊt cha ®ång ®Òu.
- ChØ cã ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn chóng ta míi cã kh¶
n¨ng gi¶I quyÕt ®îc c«ng ¨n viÖc lµm trªn ®Êt níc chóng ta .
- Chñ cã p¸ht triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn,chóng ta míi cã kh¶
n¨ng huy ®éng ®îc mäi tiÌm n¨ng vÒ vèn , kü thuËt , míi ph¸t huy ®îc mäi
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
tiÒm n¨ng cña con ngêi ViÖt Nam ®Èy nhanh sù p¸ht triÓn cña lùc lîng s¶n
xuÊt.
X©y dùng nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng
cã sù qu¶n lý cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa lµ mét nhu cÇu
kh¸ch quan , lµ xu thÕ phï hîp víi thêi ®¹I ngµy nay . Nhng xu thÕ kh¸ch
quan cha ®ñ ®¶m b¶o ®Ó nÒn kinh tÕ thÞ trêng ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x·
héi chñ nghÜa mµ cßn ph¶I cã c¸c nh©n tè chñ quan . ViÖc chuyÓn ®îc kh¶
n¨ng kh¸ch quan thµnh hiÖn thùc kh¸ch quan kh©u cèt yÕu lµ ë nh÷ng nh©n
tè chñ quan. §ã lµ:
-Vai trß l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n cÇm quyÒn.
NÕu kh«ng cã ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa thÝ kinh tÕ thÞ trêng cã thÓ
ph¸t triÓn theo híng t b¶n chñ nghÜa, trong ®ã ngíi víi ngêi nh chã sãi, c¸
lín nuèt c¸ bÐ, råi sÜ dÉn ®Õn suy ®åi , khñng ho¶ng….
Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn ë ViÖt Nam mét mÆt gi¶I
phãng n¨ng lùc lµm giµu ®Ó t¨ng trëng kinh tÕ mÆt kh¸c ph¶I lo xo¸ ®ãi
gi¶m nghÌo, ®Òn ¬n ®¸p nghÜa, thùc hiÖn d©n chñ c«ng b»ng v¨n minh.
ChÝng v× vËy ph¶I cã sù l·nh ®¹o cña ®¶ng céng s¶n cÇm quyÒn. Yªu
cÇu cña sù ph¸t triÓn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn theo ®Þnh híng x· héi chñ
nghÜa ®ßi hái ®¶ng ph¶I cã b¶n lÜnh v÷ng vµng, cã trÝ tuÖ n¨ng ®én s¸ng t¹o;
ph¶I cã phÈm chÊt trong s¸ng ho¹ch ®Þnh c¸c ®êng lèi chiÕn lîc s¸ch lîc ,
c¸c khÈu hiÖu khoa häc, theo ®óng quy luËt tõng bíc hiÖn ®¹I ho¸ b¶n chÊt
tét ®Ñp cña chñ nghÜa x· héi trong cuéc sèng.
- Mét nhµ níc cña nh©n d©n v÷ng m¹nh, trong s¹ch, qu¶n lý kinh tÕ x·
héi ng¸y cµng cã hiÖu qu¶.
Chóng ta ®ang tõng bíc ph¶I hoµn thiÖn hÖ thèng ph¸p luËt ®I liÕn víi
kiÖn toµn, cñng cè , hoµn thiÖn bé m¸y nhµ níc, n©ng cao hiÖu qu¶ c¸c c¬
quan thùc thi ph¸p luËt vµ n©ng cao tr×nh ®é nhËn thøc vµ chÊp hµnh ph¸p
luËt cña c¸c c«ng d©n.
- Tinh thÇn lµm chñ, ý thøc c¸ch m¹ng cña nh©n d©n ta ®îc chøng
minh qua c¸c thíi ®¹I lÞch sö vµ gÇn ®©y nhÊt lµ x©y dngj chñ nghÜa x· héi ,
chóng ta ®· x©y dùng ®îc mét hÖ thèng c¸c tæ chøc quÇn chóng réng kh¾p.
§Ó ph¸t huy h¬n n÷a jtinh tÇn lµm chñ, ý thøc c¸ch m¹ng c¶u nh©n d©n ta,
®¶ng vµ nhµ níc ph¶I cã nhiÒu chÝng s¸ch hîp lý ng»m gi¶I phãng mäi tiÒm
n¨ng cña ®Êt níc, mäi n¨ng lùc cña nh©n d©n.
1.2 TÝnh ®a d¹ng , liªn kÕt , ®an xen cña c¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
§èi víi chóng ta, viÖc x©y dùng mét nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh
phÇn trong thêi kú qu¸ ®é lªn chñ nghÜa x· héi lµ mét tÊt yÕu lÞch sö, bêi ng
chung ta ®· biÕt, s¶n xuÊt hµng ho¸ xuÊt hiÖn , tån t¹I vµ ph¸t triÓn víi c¸c
®IÒu kiÖn:
- Ph©n c«ng lao ®éng x· héi ph¸t triÓn ë mét møc ®é nhÊt ®Þnh.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
- X· héi tån t¹I nhiÒu d¹ng së h÷u kh¸c nhau.
ë nø¬c ta hiÖn nay, c¸c ®IÒu kiÖn ®ã thùc chÊt ®ang tån t¹I do yªu cÇu
kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh kinh tÕ. ViÖc kh«ng thõa nhËn nÖn s¶n xu¸t hµng
ho¸ vµ qui lu¹t gi¸ trÞ trong thêi kú tríc ®æi míi ®· chñ cho chóng ta râ ý
nghÜa s©u s¾c vÒ hËu qu¶ cña nã. Tõ thùc tiÔn ®ã, chóng ta thÊy r»ng chñ cã
thÓ ph¸t triÓn nÒn s¶n xuÊt hµng ho¸, dùa trªn c¬ sö ®a d¹ng ho¸ c¸c h×nh
thøc sö h÷u, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ , t¹o ra sù liÖn kÕtvµ tÝnh ch¸t ®an xen
gi÷a chóng th× míi cã kh¶ n¨ng ®a nÒn s¶n xu¸t nhá lªn s¶n xuÊt lín, thóc
®Èy lùc lîng s¶n xu©t ph¸t triÓn, trªn ®ã x¸c lËp mét quan hÖ s¶n xu¸t thÝch
øng. §©y lµ mét nh©n tè gãp phÇn quyÕt ®Þnh xo¸ bá nÒn kinh tÕ tù cÊp , tù
tøc, më ®êng cho ph¬ng thøc s¶n xuÊt kinh doanh lÊy n¨ng suÊt, chÊt lîng
vµ hiÖu qu¶ lµm môc tiªu. MÆt kh¸c n÷a, nÒn kinht Õ hµng ho¸ ë níc ta cän
t¸c ®éng m¹nh mÏ ®Õn viÖc chuyÓn dÑch c¬ c¸u vµ ph©n c«ng lao ®én x· héi
mét c¸ch hîp lý, cã thÓ khai th¸c ®îc mäi kh¶ n¨ng tiÒm tµng s½n cã trong
nÒn kinh tÕ quãc d©n vµ h×nh thµnh c¬ cÊu kinh tÕ thÝch øng cíi sù tiÕn bé
khoa häc, kü thuËt vµ c«ng nghÖ cña thêi ®¹i.
Còng cÇn nhÊn m¹nh r»ng, kinh tÕ hµng hãa cña níc ta trong thêi kú
qu¸ ®é lµ nÒn kinh tÕ hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn víi nhiÒu h×nh thøc sö h÷u
kh¸c nhau, bëi v× tÝnh ®a d¹ng cña c¸c hinh thøc sö h÷u chinh lµ ®Æc trng c¬
b¶n cña nÒn s¶n xuÊt hµnh ho¸.
Víi x· héi cã nh÷ng ®Æc ®Ióm nh níc ta hiÖn nay, viÖc thùc hiÖn mét
m« h×nh kinh tÕ mµ trong ®ã cã nhiÒu h×nh thøc së h÷u kh¸c nh©u, thËm chÝ
®èi lËp nhau cóng tån t¹I lµ mét ph¬ng ¸n tèi u cã kh¶ n¨ng thóc ®Èy nÒn
kinh tÕ ph¸t triÓn n¨ng ®én. §IÒu ®ã, thËt ra còng kh«ng cã g× m©u thuÉn víi
lý luËn m¸c xÝt vÒ sö h÷u. Bëi lÏ chÝnh M¸c vµ Engen còng cho r»ng: “ Së
h÷u t nh©n lµ h×nh thøc giao tiÕp cµn thiÕt ë mét tr×nh ®é ph¸t triÓn nhÊt
®Þnh cña lùc lîng s¶n xuÊt… H×nh thøc giao tiÕp ®ã kh«ng thÓ bÞ xãa bá, vµ
lµ ®IÒu kiÖn cÇn thiÕt cho sù s¶n xuÊt ra díi sèng vËt chÊt trùc tiÕp, chõng
nµo cha t¹o ra ®îc nh÷ng lùc lîng s¶n xuÊt, mµ ®èi víi chøng sö h÷u t nh©n
trë thµnh xiÒng xÝch hoÆc trë ng¹I”
Khi nghiªn cøu cÊu tróc cña nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn cíi sù tån
t¹I nhiÒu h×nh thøc sö h÷u, chóng ta thÊy mçi thµnh phÇn kinh tÕ trong thêi
kú qu¸ ®é cã ®Æc ®Ióm riªng cña nã. ë ®©y, mçi thµnh phÇn kinh tÕ cã hinh
thøc sö h÷u riªng, nhng trong ho¹t ®éng kinh doanh, chóng l¹I cã mèi quan
dÖ ®an xen, kÕt hîp vµ bæ sung lÉn ngau. Nh bËy, mçi thµnh phÇn kinh tÕ khi
vËn ®éng vµ ph¸t triÓn, ngoµI viÖc tu©n theo nh÷ng quy luËt phæ biÕn, cãn
ru©n tñ nh÷ng quy luËt riªng cña nã. Tuy nhiªn , trong ®IÒu kiÖn nµy, thµnh
phÇn kinh tÕ quèc doanh vÉn gi÷ vai trß chñ ®¹o, v× nã ®îc quyÕt ®Þnh bëi
nÒn kinh tÕ hµnh ho¸ ph¸t triÓn theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. C¸c thµnh
phÇn kinh tÕ kh¸c võa chÞu sù chi phèi cña kinh tÕ quèc doanh, võa phèi hîp
vµ hç trî kinh tÕ quèc doanh trong mét hÖ thèng kinhh tÕ th«ng nhÊt, §¶ng
ta ®· chØ râ : “ Trong nÒn kinh tÕ nhiÌu thµnh phÇn ë níc ta, chÕ ®é së h÷u t
liÖu s¶n xuÊt bao gåm ba lo¹I h×nh c¬ b¶n: së h÷u toµn d©n, sö h÷u tËp thÓ,
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
sö h÷u t nh©n”. Tõ c¸c lo¹I së h÷u ®ã, h×nh thµnh nhiÒu h×nh thøc tæ chøc
kinh tÕ ®o d¹ng víi ph¬ng ch©m: “Kinh tÕ nhµ níc thùc hiÖn tèt vai trß chñ
®¹o vµ cïng víi kinh tÕ hîp t¸c x· trë thµnh nÒn t¶n trong nÒnkinh tÕ c¸ thÓ ,
tiÓu chñ, kiinh tÕ t b¶n t nh©n chiÕm tû träng ®¸ng kÓ. Kinh tÕ t b¶n nhµ níc
díi c¸c h×nh thøc kh¸c nhau tån t¹I phæ biÕn”.§Ó thùc hiÖn ®îc ®IÒu ®ã,
chóng ta ph¶I “ ®æi míi c¨n b¶n tæ chøc , qu¶n lý vµ n©ng cao hiÖu qu¶ khu
vùc doanh nghiÖp ngµ níc. §æu míi vµ p¸ht triÓn ®a d¹ng c¸c hinh thøc
kinnh tÕ hîp t¸c tõ thÊp ®Õn cao, mµ nßng cèt lµ c¸c hîp t¸c x·. Ph¸t triÓn
c¸c hinh thøc liªn doanh, liªn kÕt trùc tiÕp gi÷a c¸c doanh nghiÖp nga níc
víi nhau, gi÷a kinh tÕ ngµ níc víi kinh tÕ hîp t¸c,k kinh tÕ t b¶n t nh©n, c¸
thÓ vµ c¸c c«ng tty níc ngoµI”.
Trong bèi c¶nh “ x©y dùng mét nÒn kinh tÕ më, héi nhËp víi khu vùc
vµ thÕ giíi” , viÖc t¹o ra tÝnh chÊt ®an xen vµ ®Èy nhanh qu¸ tr×nh liªn kÕt
cïng cíi sù ho¹ch ®Þnh mét t¬ng quan hîp lý gi÷a c¸c h×nh thøc sö h÷u kh¸c
nhau kh«ng nh÷ng cho phÐp kinh tÕ t nh©n, kinh tÕ tËp thÓ ph¸t triÓn hÕt kh¶
n¨ng cña m×nh, lo¹I bá ®îc nh÷ng hËu qu¶ tiªu cùc cña kinh tÕ quèc doanh
ph¸t huy ®îc vai trß chñ ®¹o cña nã trong nÒn kinh tÕ hµng hãa nhiÒu thµnh
phÇn ë níc ta hiÖn nay. ChÝnh sù nghiÖp ®æi míi vµ c¶I t¹o kinh tÕ ë níc ta
hiÖn nay ®ang ®Æt ra nh÷ng quan niÖm hîp lý vÒ sö h÷u trong b«Ýi c¶nh míi.
Sù n¨ng ®éng cña “nÒn kinh tÕ më” , nh÷ng kÕt qu¶ bíc ®Çu cña sù nghiÖp
®æi míi mµ chóng ta ®¹t ®îc do nhiÒu nguyªn nh©n nhng mét nguyªn nh©n
®Æc biÖt quan träng lµ ë chç, chóng ta ®· r¹o nªn tÝnh chÊt ®an xen, sù liªn
kÕt gi÷ nhiÒu nh×nh thøc sö h÷u, nhiÒu thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c nhau. §ã
chÝnh lµ híng ®I ®óng ®¾n ®¶m b¶o cho viÖc x©y dùng thµnh c«ng chñ nghÜa
x· héi ë níc ta.
Trong giai ®o¹n hiÖn nay, “ nÒn kinh tÕ hµnh ho¸ nhiÒu thµnh phÇn
vÖn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng, ®I ®«I víi t¨ng cêng vai trß qu¶n lý cña nhµ
níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa” ë níc ta bao gåm c¸c h×nh thøc së h÷u
tËp thÓ , së h÷u c¸ thÓ, së h÷u t b¶n t nh©n vµ c¸c h×nh thøc së h÷u hçn hîp.
DÉu ë h×nh thøc së h÷u nµo ®I n÷a, nhµ níc còng nh doanh nghiÖp
ph¶I t×m c¸ch thÝch øng vµ khai th¸c tèt nh÷ng thuËn lîi cña xu thÕ quèc tÕ
ho¸ s¶n xuÊt vµ ®êi sèng, hiÓu râ ®èi t¸c, cã chiÕn lîc vµ s¸ch lîc kh«n
ngoan ®Ó chiÕn th¾ng trong cuéc c¹nh tranh kinh tÕ ngµy cµng gay g¾t.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
1.3.C¸c thµnh phÇn kinh tÕ.
- Kinh tÕ nhµ níc.
Kinh tÕ nhµ níc n¾m hÇu hÕt c¸c ngµnh then chèt vµ c¸c t liÖu s¶n
xuÊt quan träng nhÊt cña nÒn kinh tÕ quèc d©n. §Êt ®ai kho¸ng s¶n , ®IÖn
n¨ng , hµng kh«ng , bu chÝnh- viÔn th«ng, giao th«ng vËn t¶I lín…®Òu n»m
trong tay kinh tÕ nhµ níc .Trong thµnh phÇn kinh tÕ nhµ níc , c¸c doanh
nghiÖp nhµ níc ®îo ph©n lo¹I:
+ Cã lo¹I nhµ níc ®Çu t 100% vèn, cã lo¹I nhµ níc n»m tØ lÖ cæ phÇn
khèng chÕ, phËn cßn l¹I b¸n cho c«ng nh©n,viªn chøc cña doanh nghiÖp
hoÆc c¸c doanh nghiÖp kh¸c, c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.Cã lo¹I nhµ níc
liªn doanh trong vµ ngoµI níc.
+ Cã lo¹I ho¹t ®éng v× lîu Ých chung cña nÒn kinh tÕ v× phóc lîi x·
héi, kh«ng nh»m môc tiªu kinh doanh cã l·I hoÆc cã thÓ bÞ lç vµ ®îc nhµ níc tµI trî. Cã lo¹I ho¹t ®éng déc lËp , tù chñ trong kinh doanh lµm ¨n cã l·I
vµ c¹nh tranh ®îc víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c.
+ Cã nh÷ng doanh nghiÖp kh«ng coµn gi÷ h×nh thøc quèc doanh th× cã
thÓ cho thuª hoÆc chuyÓn ®æi së h÷u.
Trªn c¬ së chøc n¨ng nhiÖm vô, ph¹m vi ho¹t ®éng ®îc giao mµ x¸c
®Þnh quy m« vµ lùc lîng cña tõng doanh nghiÖp nhµ níc cã doanh nghiÖp
quy m« quèc gia quèc tÕ. Cã doanh nghiÖp quy m« khu vùc ®Þa ph¬ng.
ChuÈn bÞ h×nh thµnh mét sè tæ chøc kinh tÕ líc cã mø tÝch tô tËp trung cao
vÒ vèn, tæ chøc chÝnh quy hiÖn ®¹I ®ñ søc c¹nh tranh cã hiÖu qu¶ trªn thÞ trêng trong níc vµ thÕ gi¬Ý. X¸c ®Þnh râ vµ cã nh÷ng h×nh thøc thÝch hîp ®Ó
b¶o ®¶m thùc hiÖn cã hÖu qu¶ quyÒn së h÷u cña nhµ níc ®èi víi nh÷ng t¸I
s¶n c«ng giao cho doanh nghiÖp sö dông. MÆt kh¸c, cÇn trao guyÒn tù chñ
®Çy ®ñ râ rµng, t¹o ®IÒu kiÖn ch doanh nghiÖp c¹nh tranh b×nh ®¼ng theo
®óng ph¸p luËt, quy ®Þnh cña nhµ níc nh c¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c. TÝch
cùc t×m hiÓu vµ ¸p dông c¸c gi¶I ph¸p nh»m t¨ng cêng hiÖu qña ho¹t ®«ng
cña khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc trong ®ã cã viÖc thÝ ®Ióm c¸c h×nh thøc
cæ phÇn ho¸, tæ chøc héi ®ång qu¶n trÞ, cö gi¸m ®èc ®IÒu hµnh xo¸ bá dÇn
c¬ chÕ chñ qu¶n.
- Kinh tÕ hîp t¸c.
Kinh tÕ hîp t¸c cã nhu cÇu vµ triÓn väng ph¸t triÓn réng lín ®èi víi
ngêi s¶n xuÊt nhá, c¸ thÓ, do t¸c ®éng kh¸ch quan cña qu¸ tr×nh x· héi ho¸
s¶n xuÊt. H×nh thøc kinh tÕ hîp t¸c rÊt ®a d¹ng theo c¶ chiÒu däc vµ chiÒu
ngang, kÕt hîp ®an xen nhiÒu lo¹I h×nh së h÷u ¸p dông nh÷ng biÖn ph¸p tæ
chøc qu¶n lý kh¸c nhau, nh÷gn ph¬ng thøc ph©n phèi kh¸c nhau ®¸p øng
yªu cÇu ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh cã hiÖu qu¶ vµ lîi Ých cña c¸c thµnh
viªn trªn nguyªn t¾c tù nguyÖn b×nh ®¼ng cïnh cã lîi.
Ph¬ng thøc vµ chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ hîp t¸c. Kinh tÕ hîp t¸c tríc
hÕt ph¶I thay ®æi c¬ b¶n vÒ chÊt lîng ho¹t ®«ng , ph¬ng ¸n kinh doanh vµ
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
môc tiªu. Sù ra ®êi cña lo¹I hinh hîp t¸c ph¶I dùa trªn yªu cÇu kh¸ch quan
cña s¶n xuÊt kinh doanh, yªu cÇu cña c¸c thµnh viªn tham gia hîp t¸c trªn
nÒn t¶ng tù nguyÖn vµ cïng cã lîi theo nguyªn t¸c qu¶n lý d©n chñ , b×nh
®¼ng.Sím h×nh thµnh c¸c hîp t¸c x· cæ phÇn trong n«ng nghiÖp , dÞch vô vµ
tiÓu thñ c«ng nghiÖp. Nhµ níc nªn cã chÝnh s¸ch cô thÓ ®Ó khuyÕn khÝch
gióp ®ì tõ bªn ngoµI (vèn kinh nghiÖm qu¶n lý, ph¬ng thøc ho¹t ®éng…)
®èi víi lo¹I h×nh nµy.
- Kinh tÕ hé gia ®×nh.
§©y lµ mét lo¹I h×nh kinh tÕ h¬ng ®èi phæ biÕn vµ ®îc ph¸t triÓn trªn
thÕ giíi. Nã cã mét vai trß cùc kú quan träng trong viÖc ph¸t triÓn kinh tÕ
nhÊt lµ trong n«ng nghiÖp . Kinh tÕ hé gia ®×nh níc ta cã mét vÞ thÕ hÕ søc
quan träng , tuy nã kh«ng ph¶I lµ mét thnhf phËn kinh tÕ nhng nã lµ mét lo¹I
h×nh kinh tÕ ®Ó ph©n biÖt víi c¸c hinh tø tæ chøc kinh tÕ kh¸c. C¸c thµnh
viªn cña kinh tÕ hé gia ®×nh lf nh÷ng ngêi cã quan hÖ h«n nh©n hoÆc huyÕt
thèng, ngêi chñ qu¶n lý kinh tÕ hé gia ®×nh ®ång thêi lµ chñ hé. Trong
khu«n khæ cña nÒn kinh tÕ , gia ®×nh cã thÓ tiÕn hµnh tÊt c¶ c¸c kh©u cña qu¸
tr×nh t¸I s¶n xuÊ . Chñ hé ®IÒu hµnh toµn bé mäi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh vµ chÞu tr¸ch nhiÖm v« h¹n vÕ ho¹t ®«ngj cña m×nh. ë níc ta kinh tÕ
hé gia ®×nh ph¸t triÓn chñ yÕu ë n«ng th«n , cßn ë thµnh thÞ th× gäi lµ c¸c hé
tiÓu thñ c«ng nghiÖp.
HiÖn nay t¹I mét sè ®Þa ph¬ng ®· h×nh thµnh c¸c trang tr¹I gia ®×nh cã
quy m« s¶n xuÊt kinh doanh t¬ng ®èi líc. Xu híng nµy ®ang cã chiÒu híng
ph¸t triÓn vµ më réng trong ph¹m vi toµn quèc.
- Kinh tÕ t nh©n.
Kinh tÕ t nh©n cÇn ®îc khuyÕn khÝch hç trî híng m¹nh vµo ph¸t triÓn
s¶n xuÊt, gi¶m bít bu«n b¸n, ph¶I lµm ¨n ®óng ph¸p luËt. Trong lo¹I h×nh
kinh tÕ t nh©n th× doanh nghiÖp t nh©n lµ næi bËt h¬n c¶. Doanh nghiÖp t
nh©n lµ ®¬n vÞ kinh doanh ®îc thµnh lËp víi môc ®Ých kinh doanh do mét c¸
nh©n lµm chñ së h÷u , chñ doanh nghiÖp t nh©n ph¶I chÞu tr¸ch nhiÖm b»ng
toµn bé tµI s¶n cña m×nh vÒ mäi mÆt ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp. Nhµ níc
b¶o vÖ lîi Ých chÝnh ®¸ng cña ngêng lao ®éng, ®ång thêi b¶o hé së h÷u vµ
quyÒn lîi hîp ph¸p kh¸c cña giíi chñ x©y dùng quan dÖ lao ®«ng , quan hÖ
chñ thî lµnh manh trong c¸c doanh nghiÖp, chñ vµ thù ®oµn kÕt, phãi hîp
víi nh©u xö lý c¸c m©u thuÉn, c¸c khã kh¨n n¶y sinh trong qu¸ tr×ng s¶n xuÊ
kinh doanh, ®Ó doanh nghiÖp lµm ¨n ph¸t ®¹t ,chñ doanh nghiÖp cã l·I , ®¬×
sèng ngêi lao ®éng ®îc c¶I thiÖn cïng nhau lµm trßng nghÜa vô víi nhµ níc.
Nhµ níc t¹o m«I trêng kinh tÕ thuËn lîi, cã luËt lÖ, quy chÕ râ rµng,
nhÊt qu¸n vµ æn ®Þnh , thøc hiÖn nghiªm minh , ®Ó ngíi d©n yªn t©m ®Çu t ,
më réng s¶n xuÊt kinh doanh, c¸c doanh nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh
tÕ cã diÒu kiÖn c¹nh tranh lµnh m¹nh, hîp ph¸p.
- Kinh tÕ cã vèn ®Çu t níc ngoµi.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
ë ®©y ®Ò cËp ®Õn c¸c h×nh thøc doanh nghiÖp , c«ng ty liªn doanh ,
hîp t¸c kinh doanh trªn c¬ së hîp ®ång vµ doµn nghiÖp cã 100% vèn cña níc ngoµi.
+ Hîp t¸c kinh doanh dùa vµo c¸c b¶n hîp ®ång ph¸p lý ph©n bæ
quyÒn lîi vµ nghÜa vô mçi bªn vÒ vèn, trang thiÕt bÞ, thÞ trêng tiªu thô s¶n
phÈm… KÕt qu¶ cña ho¹t ®«ng kinh doanh sÏ ®wcj ph©n bæ theo th«ng lÖ
quèc tÕ, tuú thuéc vµo kh¶ n¨ng vµ ®IÒu kiÖn cña tõng bªn tham gia hîp
®ång
.
+ C«ng ty liªn doanh ®îc thµnh lËp t¹I ViÖt Nam trªn c¬ së hîp ®ång liªn
doanh , ký gi÷a bªn doanh nghiÖp cã t c¸ch ph¸p nh©n cña ViÖt Nam víi mét
bªn hoÆc nhiÒu bªn cña níc ngoµI ng»m tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh
doanh trong c¸c lÜnh vùc cña nÒn kinh tÕ ®îc ph¸p luËt cho phÐp. Doanh
nghiÖp liªn doanh thuéc quyÒn së h÷u cña c¶ hai bªn ho¹t ®«ng theo nguyªn
t¾c h¹ch to¸n ®éc lËp tù chñ vÒ tµI chÝng theo ph¸p luËt hiÖn hµnh.
+ Doanh nghiÖp 100% vèn cña níc ngoµI lµ doanh nghiÖp hoµn toµn
thuéc quúen së h÷u cña ngêi níc ngoµi. Hä ph¶I tù qu¶n lý , chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ mäi ho¹t ®éng s¶n xuÇt kinh doanh. Doanh nghiÖp lµ mét ph¸p
nh©n kinh tÕ ®îc thµnh lËp díi h×nh thøc c«ng ty tr¸ch nhiÖm h÷u h¹n vµ
ho¹t ®éng theo huËt c«ng ty . Víi ho¹I hinh kinh tÕ cã cèn ®Çu t níc ngoµI ,
chóng ta cã lîi thÕ c«ng nh©n dåi dµo,gi¸ lao ®éng rÎ, lùc lîng lao ®éng trÎ,
tµI ngyªn t¬ng ®èi phong phó cã thÓ thu hót c«ng ®Çu t vµ chóng ta ®· tranh
thñ ®îc cèn kü thuËt, c«ng nghÖ vµ phong c¸ch qu¶n lý míi.Bíc ®Çu lo¹I
h×nh nµy ®· t¹o ra ®îc mét khãi lîng hµnh ho¸ vµ dÞch vô ngÊt ®Þnh , thu hôt
kho¶ng bèn m¬I v¹n lao ®én
- Kinh tÕ t b¶n nhµ níc.
C¸c chñ thÓ kinh tÕ tham gia lµ c¸c lo¹I h×nh doanh nghiÖp nhµ níc,
doanh nghiÖp t nh©n trong vµ ngêi níc vµ doanh nghiÖp tËp thÓ. TiÕp tôc
cñng cè vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹I h×nh liªn doanh . ¦u tiªn nh÷ng ngµnh nghÒ
thu hrts nhiÒu lao ®éng cÇn nhiÒu vèn nh kÕt cÇu h¹ tÇng, c«ng nghiÖp , n«ng
nghiÖp…
H×nh thøc nµy dùa trªn sù ®an xen, hîp t¸c gi÷a c¸c chñ së h÷u kh¸c
nhau trªn c¬ së hîp ®ång , hîp t¸c kinh doanh c¸c bªn cïng cã lîi; lo¹I h×nh
nµy nh»m thu hót cèn , c«ng nghÖ ,c¸ch thøc tæ chøc s¶n xuÊt vµ qu¶n lý tiªn
tiÕn cña c¶I nhµ ®Çu t níc ngoµI ®Æc biÖt lµ c¸c c«ng ty cã uy tÝn cña c¸c níc
kinh tÕ ph¸t triÓn.
KhuyÕn khÝch më réng c¸c xÝ nghiÖp 100% vèn cña ngêi níc ngoµi.
Nhng sö dông vµ ph¸t triÓn c¸c lo¹I h×nh ®ã kh«ng ®înc v× lîi Ých c¸ nh©n
mµ biÕn níc ta thµnh thÞ trêng tiªu thô hoÆc n¬I sö dông c¸c thiÕt bÞ ®· cò
kü, l¹c hËu, g©y « nhiÔm méi trêng hoÆc lµ v¬I sö dông lao ®éng víi gi¸ rÎ
m¹t.
- Kinh tÕ c¸ thÓ, tiÓu chñ
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
C¶ ë n«ng th«n vµ thµnh thÞ , kinh tÕ t b¶n tiÓu chu ®Òu ®îc nhµ níc
t¹o ®IÒu kiÖn vµ gióp ®ì ®Ó ph¸t triÓn n¨ng ®éng vµ cã hiÖu ph¶ . C¸c lo¹I
h×nh kinh tÕ t b¶n tiÓu chñ ®îc ph¸t triÓn lµ kinh tÕ ruéng , vên , VAC, trang
tr¹I, rõng , vêng rõng, tæ chøc kinh tÕ hîp t¸c cña c¸c chñ trang tr¹I theo
nguyªn t¾c tù nguyÖn.
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ ®· nªu trªn ®Òu ®îc nhµ níc quan t©m vµ t¹o
®IÒu kiÖn ph¸t triÓn. Nhµ níc chñ tr¬ng ®æi míi vµ hoµn thiÖn khung ph¸p
lý, th¸o gì mîi trë ng¹I vÒ c¬ chÕ, chÝng sachs vµ thñ tôc hµnh chÝnh ®Ó t¹o
søc bËt míi cho sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ. Mäi thµnh
phÇn kinh tÕ , mäi c«ng d©n ®îc ®Çu t kinh doanh theo c¸c h×nh thøc do luËt
®Þnh vµ ®îc ph¸p lu¹t b¶o vÖ. Mäi tæ chøc kinh doanh theo c¸c h×nh thøc së
h÷u kh¸c nhau hoÆc ®an xen hçn hîp ®Òu ®îc khuyÕn khÝch ph¸t triÓn l©u
dµI, hîp t¸c, c¹nh tranh b×nh ®¼ng vµ lµ bé phËn cÊu thµnh cña nÒn kinh tÕ
thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa .
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
2. Ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn tiÕn tíi c«ng nghiÖp ho¸ hiÖn ®¹i ho¸ ®Êt níc.
2.1. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹I ho¸.
Khi ®Ò cËp tíi vÊn ®Ò ph¸t triÓn nÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn tiÕn tíi
c«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹I ho¸ ®Êt níc th× tríc tiÖn lµ phaØ hiÓu c«ng nghiÖp
ho¸-hiÖn ®¹I ho¸ lµ g×?
VËy c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹I ho¸ lµ qu¸ tr×nh chuyÓn ®æi c¨n b¶n,
toµn diÖn c¸c ho¹t ®«ng kinh tÕ x· héi tø sö dông søc lao ®éng thñ c«ng lµ
chÝnh sang sö dông mét c¸ch phæ biÕn søc lao ®éng cïng víi c«ng nghÖ ph¬ng tiÖn vµ ph¬ng ph¸p tiªn tiÕn, hiÖn ®¹I g¹o ra n¨ng su¸t lao ®éng x· héi
cao, ®èi víiníc ta ®ã lµ mét qu¸ tr×nh thùc hiÖn chiÕn lîc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi nh»m c¶I biÕn mét x· héi n«ng nghiÖp l¹c hËu thµnh mét x· héi c«ng
nghiÖp g¾n cíi viÖc hinhf thµnh tõng bíc quan hÖ s¶n xuÊt tiÕn bé, ngµy
cµng thÓ hiÖn ®Çy ®ñ h¬ b¶n chÊt u viÖt cña chÕ ®é míi .
C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹I ho¸ ph¶I t¹o ra nh÷ng ®IÒu kiÖn cÇn thiÕt
vÕ vËt chÊt, kü thuËt, vÒ con ngêi vµ khoa häc - c«ng nghÖ , thóc ®Èy chuyÓn
dÞch c¬ cÊu kinh tÕ ch»m huy ®«ngj vµ sö dông cã hiÖu qu¶ mäi nguån lùc,
kh«ng ngõng t¨ng n¨ng suÊt lao ®«ng x· héi , lµm cho nÒn kinh tÕ t¨ng trëng
nhanh vµ bÒn v÷ng, n©ng cao ®êi sèng vËt chÊt vµ v¨n ho¸ cña nh©n d©n thùc
hiÖn c«ng b»ng tiÕn bé x· héi , b¶o vÖ m«I trêng sinh th¸I .
Môc tiªu cña c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹I ho¸ lµ t¹o ra tiÒm lùc to lín
®ñ kh¶ n¨ng x©y dùng cuéc sèng Êm no, tù do h¹nh phóc cña toµn d©n, thùc
hiÖn môc tiªu d©n giµu níc m¹nh, x· héi c«ng b»ng v¨n minh , b¶o vÖ v÷ng
ch¾c nÒn ®uôc lËp cña tæ quèc, §ã lµ qu¸ tr×nh phÊn ®Êu s©u dµI gian khæ
®ßi hái mäi ngêi ph¶I cã hoµI b·o lín quyÕt t©m cao, chÊp nhËn nh÷ng khã
kh¨n thö th¸ch . VÉn biÕt r»ng ®ã lµ môc tiªu v« cïng khã kh¨n, song nã
kh«ng hÒ xa vêi mµ nã thÓ hiÖn ngay trong tõng bíc ph¸t triÓn trong nhu cÇu
thiÕt th©n hµnh ngµy cña nh©n d©n , cô thÓ lµ thùc hiÖn ph¸t triÓn kinh tÕ
hµng ho¸ nhiÒu thµnh phÇn.
2.2.C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹I ho¸ ph¶I dùa trªn nÒn tµng ph¸t triÓn nÒn
kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn.
Trong ®IÒu kiÖn mét nÒn kinh tÕ chËm ph¸t triÓn nhÊt lµ trong hoµn
c¶nh níc ta,®Ó rót ng¾n thêi kú c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹I ho¸ nhµ níc ph¶I
®éng viÑn näi thµnh phÇn kinh tÕ ,mäi tÇn líp nh©n d©n tham gia . D©n ta
cßn nghÌo , kh¶ n¨ng ®Çu t cßn Ýt nªn cã nhiÌu viÖc nhµ níc ph¶I ®¶m ®¬ng
v× lîi Ých chung cña x· héi . V× vËy, cÇn chÊn chØnh , ®æi míi vµ ph¸t triÓn cã
hiÖu qu¶ khu vùc doanh nghiÖp nhµ níc , lµm tèt vai trß chñ ®¹o , hç trî vµ
thóc ®Èy c¸c thµnh phÇn kh¸c cïng p¸ht triÓn.TËp trung cè g¾ng cña doanh
nghiÖp nhµ níc vµo nh÷ng kh©u then chèt nh kÕt cÊu h¹ tÇng, nhntgx c«ng
tr×nh ®ßi hái kü thuËt cao , vèn ®Çu t lín, thêi gian thu håi chËm vµ kÐo dµI,
®ång thêi d¸p øng nhu cÇu vÒ hµnh ho¸, v¹t t dÞch vô khoa häc , kü thuËt th-
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
¬ng m¹I , tµI chÝnh , nh©n hµng… cÇn thiÕt t¹o ®IÒu kiÖn thuËn lîi cho sù
ph¸t triÎn cña nÒn kinh tÕ quèc d©n vµ toµn x· héi.
Chó träng ph¸t triÓn quèc doanh c¶ trong lÜnh vùc kÕt cÊu h¹ tÇng, s¶n
xuÊt vµ lu th«ng ph©n phèi . Trong th¬ng nghiÖp, kh«ng chØ n¾m ®¹I bé phËn
b¸n bu«n mµ cån ph¶I tá chóc b¸n lÎ víi nh÷ng hinh fthøc vµ quy m« phï
hîp nh c¸c siwu thÞ , cã nhiÒu mÆt hµng phong phó®¶m b¶o v¨n minh th¬ng
nghiÖp.
Con ®êng c«ng nghiÖp ho¸- hiÖn ®¹I ho¸ níc ta cµn vµ cã thÓ rót ng¾n
thêi gian so víi c¸c níc ®I tríc, võa cã nh÷ng bíc tuÇn tô, mµ cã bíc nhÈy
vät . C«ng nghiÖp ho¸ -hiÖn ®¹I ho¸ ®Êt níc nh»m x©y dùng nÒn kinh tÕ ®éc
lËp tù chñ, nÒn kinh tÕ hµnh ho¸ nhiÒu thµnh phÇn dùa trªn c¬ chÕ thÞ trêng
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa.
Kinh tÕ nhµ níc ph¸t huy vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ : n¾m vÞ trÝ
then chèt, lµ nh©n tè cho sù ph¸t triÓn kinh tÕ , lµ mét lùc lîng vËt chÊt quan
träng bµ lµ mét c«ng cô ®ªt nhµ níc ®Þnh híng vµ diÒu tiÕt vÜ mo nÒn kinh tÐ
®I ®Çu øng dông tiÕn bé khoa häc –c«ng nghÖ. ChÝnh v× vËy, kinh tÕ nhµ níc ®ãng vai trß tÝch cùc trong c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹I ho¸ ®Êt níc.Kinh
tÕ c¸ thÓ thiÓ chñ lµ thµnh phÇn kinh tÕ p¸th triÓn kinh tÕ ruéng víng, VAC,
trang tr¹I rïng , vêng rõng, kinh tÕ c¸ thÓ thiÓ chñ gãp phÇn x©y dùng vµ
ph¸t triÓn n«ng nghiÖp vµ n«ng th«n.
C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c còng ®îc ®Æc biÖt chó träng ph¸t triÓn t¹o
®IÒu kiÑn x©y dùng phats triÓn ®Êt níc, x©y dùng c¬ së h¹ tÇng tiÕn tíi c«ng
nghiÖp ho¸ - hiÖn ®aÞ ho¸ ®Êt níc. B»ng nguån lùc cña nhµ níc vµ c¸c doanh
nghiÖp ®Çu t cho ®æi cíi c«ng nghÖ , dæi míi s¶n phÈm , n©ng cao n¨ng lùc
c¹nh trangh cña hµnh ho¸ trªn thÞ trêng, x©y dùng n¨ng lùc c«ng nghÖ quèc
gia. §èi víi c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ng¸t thiÕt ph¶I ®æi míi c«ng nghÖ trong
mäi lÜnh vùc ho¹t ®éng , thu hÑp kho¶ng c¸ch vÒ tr×nh ®ä c«ng nghÖ hiÖn d¹I
ngay tõ ®Çu ®èi cíi c¸c ngµnh mòi nhän ®ång thêi lùa chän c¸c c«ng nghÖ
thÝch hîp , kh«ng g©y « nhiÔm vµ cho phÐp khai th¸c lîi thÕ vÌ lao ®éng .
HiÖn ®¹I ho¸ c«ng nghÖ trong qu¶n lý , chó träng nhËp khÈu c«ng nghÖ míi,
hiÖn ®¹I , thÝch nghi c«ng nghÖ nhËp , c¶I tiÕn tõng bé phËn , tiÕn tíi t¹o ra
nh÷ng c«ng nghÖ ®Æc thï ViÖtNam.
2.3. C«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹I ho¸ ph¶I ®îc thùc hiÖn theo c¬ chÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý cña nhµ cíc theo ®Þnh h¬ngs x· héi chñ nghÜa.
Xö lý t«t mèi quan hÖ gi÷a kÐ ho¹ch vµ thÞ trêng. ViÖc x©y dùng vµ
thùc hiÖn c¸c ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ph¸t triÓn c«ng nghiÖp vµ c«ng nghÖ
ph¶I xu¸t ph¸t tõ nh÷ng yªu cÇu cña s¶n xu¸t vµ ®êi sèng trong cíc vµ xuÊt
khÈu, th«ng qua viÖc ®¸nh gi¸ vµ dù b¸o ®óng ®¾n nhu c©uf vµ chiÒu híng
ph¸t triÓn cña thÞ trêng trong vµ ngoµI níc.Gi¸ c¶ phÇn línhµnh hãa dÞch vô
®îc h×nh thµnh trªn thÞ trêng, nhµ níc can thiÖp trong trêng hîp thËt cÇn
thiÐt.ThÞ trêng ph¶n ¸nh nhu cÇu x· héi, cã tiÕng nãi quyÕt ®Þnh trong viÖc
ph©n bæ phÇn líc c¸c nguån lùc ®Ó s¶n xuÊt c¸I g×, bao nhiªu, cho ai , b»ng
c¸ch nµo, kÓ c¶ ®èi cíi nh÷ng nguèc lùc tËp trung cña nhµ níc .Doanh
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
nghiÖp nhµ níc còng nh t nh©n ®îc t¹o ®ñ ®IÒu kiÖn tù chñ kinh doanh, c¨n
cø vµo tÝn hiÑu thÞ trêng , th«ng qua c¹nh tranh lµnh m¹nh, hîp p¸hp mµ ®æi
míi vµ ph¸t triÓn.
§èi víi mäi quèc gia, kÓ c¶ níc ta, chØ tiªu cña nhµ níc bao giê còng
lµ nguån chi líc nh¸t. Nguåc chi ®ã ph¶I ®îc kÕ ho¹ch ho¸ th«ng qua viÖc
nhµ níc sö dông mét c¸ch tËp trung c¸c nhuåc vèng trong vµ ngêi níc , c¸c
c«ng cô vµ ph¬ng tiÖn vµn thiÕt ®Ó ®Çu t cho c¸c ch¬ng tr×nh, dù ¸n träng
®iÎm, chñ yÕu lµ x©y dùng kÕt cÊu h¹ tµng vµ mét sè ngµnh, lânh vùc, c«ng
tr×nh then chãt cs t¸c dông thóc ®Èy sù ph¸t triÓn m¹nh mÏ cña toµc bé nÒn
kinh tÕ vµ x· h«Þ. ViÖc chi tiªu cña nhµ níc ph¶I ®îc h¹ch to¸c vµ qu¶n lý
chÆt chÏ, lÊy hiÖu qu¶ lµm thíc ®o, víi tinh thÇn triÖt ®Ó tiÕt kiÖm, chèng
l·ng phÝ, tham «, lµm víi bÊt cø gi¸ nµo.
§ång thêi, nhµ níc ph¶I thùc hiÖn tèt vai trß qu¶n lý toµn bé qu¸ tr×nh
ph¸t triÓn kinh tÕ - x· héi . Th«ng qua ph¸p luËt, c¸c ch¬ng tr×nh, kÕ ho¹ch ,
chÝnh s¸ch ph¸t triÓn , c¸c biÖn ph¸p tæ chøc, hµnh chÝnh, kinh tÕ, trong
®ãbiÖn ph¸p kinh tÕ lµ chÝnh , nhµ níc duy tr× c©n b»ng cung cÇu , xuÊt nhËp,
thu chi , tiÒn hµng…, æn ®Þnh vÜ m«, t¹o m«I tr êng vµ thÓ chÕ thuËn lîi cho
s¶n xuÊt kinh doanh ph¸t triÓn; can thiÖp vµ ®IÒu tiÕt thÞ trêng, kh¾c phôc
nh÷ng biÕn ®éng líc, nh÷ng khuýet tËt vèn cã cña thÞ trêng ®Ó nã ho¹t ®éng
h÷u hiÑu , trë thµnh c«ng cô ®IÒu tiÕt cã hiÑu qu¶ ho¹t déng cña c¸c doanh
nghiÖp thuéc mäi thµnh phÇn kinh tÕ.
Nhµ níc còng thi hµnh c¸c chÝnh s¸ch, biÖn p¸hp ch¨m lo sù nghiÖp
gi¸o dôc , ®µo t¹o, y tÕ , v¨n ho¸, x· héi , b¶o vÖ m«I trêng, gi÷ v÷ng æn ®Þnh
chÝnh trÞ , trËt tù an toµn x· héi , cñng cè quèc phßng an ninh, duy tr× hiÖu
lùc cña ph¸p luËt , t¹o diÒu kiÖn thuËn lîi cho to¹n d©n lµm ¨n, sinh sèng.
3. Thµnh tùu bíc ®Çu trong c«ng cuéc x©y dùng nÒn kinh tÕ thÞ trêng
®Þnh híng x· héi chñ nghÜa tiÕn tíi c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹I
ho¸ ®Êt níc.
Bíc vµo thËp kû 90 , nÒn kinh tÕ ®· ®¹t ®îc mät sè chuyÓn biÕn tÝch
cùc, ®Æc biÖt lµ trong s¶n xuÊt n«ng nghiÖp, nhng níc ta vÉn cha ra khái
khñng ho¶ng kinh tÕ - x· héi; chÕ ®é x· héi chñ nghÜa ë Liªn X« vµ c¸c níc
§«ng ¢u tan vì; Mü vÉn tiÕp tôc bao v©y , cÊn vËn;c¸c thÕ lùc thï ®Þch t×m
c¸ch ph¸ ho¹I ta trªn nhiÒu mÆt.
Trong hoµn c¶nh cã nhiÒu khã kh¨n, th¸ch thøc gay g¾t, qua 5 n¨m
®Çu thùc hiÖn chiÕn lîc 1991-2000 ,chóng ta ®· hoµn thµnh vît vøc nhiÌu
môc tiªu chñ yÕu cña KÕ ho¹ch 1991-1995. §¹I héiVIII nhËn ®Þnh : “ Níc ta
®· ra khái khñng ho¶nh kinh tÕ x· héi nhng mét sè mÆt cßng cha
v÷ng.NhiÖm vô ®Ò ra cho chÆng ®êng ®Çu cña thêi kú qu¸ ®é lµ chuÈn bÞ tiÒn
®Ò cho c«ng nghiÖp h¸o ®· c¬ b¶n hoµn thµnh, cho ph¸p chuyÓn sang thêi kú
míi ®Èy m¹nh c«ng nghiÖp ho¸, hiÖn ®¹I hoµ ®Êt níc”. Theo tinh thÇn ®ã ,
ph¬ng híng, nhiÖm vô KÕ ho¹ch 5 n¨m 1996-2000 ®îc ®¹I häi VIII quyÕt
®Þnh víi møc phÊn ®Êu cao h¬n 5 n¨m truøc.
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
Trong qu¨ tr×ng thùc hiÖn kÕ ho¹ch , nhÊt lµ tõ gi÷a n¨m 1997, t¸c
®éng tiªu cùc cña cuéc khñng ho¶ng kinh tÕ tµI chÝnh khu vùc cïng cíi thiªn
tai nghiªm träng liªn tiÕp x¶y ua ®· ®Æt nÌn kinh tÕ níc ta tríc nh÷ng thö
th¸ch quyÕt liÖt. Trong bèi c¶nh ®o, toµn §¶ng, toµn d©n ta ®· nç lùc phÊn
®Êu, duy tr× ®îc nhÞp ®é t¨ng trëng b×nh qu©n 6,7% trong 5 n¨m 1996-2000;
c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh tÕ x· héi tiÕp tôc ®¹t ®îc nh÷ng thµnh tùu quan
träng.
- Tæng s¶n phÈm trong níc (GDP) sau 10 n¨m t¨ng gÊp ®«I; gi¸ trÞ s¶n
lîng c¸c ngµnh s¶n xuÊt ®Òu ®¹t vµ vît chØ tiªu phÊn ®Êu; ®Æc biÖt lµ n«ng
nghiÖp trong c¶ hai kú kÕ ho¹ch 5 n¨m 1991-1995 vµ 1996-2000 ®Òu t¨ng trëng cao h¬n chØ tiªu ®Ò ra.S¶n lîng l¬ng thùc b×nh qu©n ®Çu ngêi tõ 330 kg
n¨m 19901 t¨ng len 370 kg n¨m 1995,435 kg n¨m 2000 . Tõ t×nh tr¹ng khan
hiÕm , s¶n xuÊt kh«ng ®¸p øng ®îc nhu cÇu thiÕt yÕu , nay ®· b¶o ®¶m ®ñ l¬ng thùc, thùc phÈm, nhiÒu lo¹I hµnh tiªu dïng, cã dù tr÷ vµ xuÊt khÈu ngµy
cµng t¨ng; cung cÊp ®ñ n¨ng lîgn vµ phÇn lín vËt liÖu x©y dùng.
TÝch luü néi bé cña nÒn kinh tÕ tõ møc kh«ng ®¸ng kÓ ®· ®¹t 25 %
GDP. §Çu t ph¸t triÓn so víi GDP t¨ng tõ 11.2% n¨m 1990 lªn 28% n¨m
2000. KÕt cÊu h¹ tÇng kinh tÕ x· héi ®îc t¨ng cêng râ rÖt. N¨ng lùc cña hÇu
hÕt c¸c ngµnh s¶n xuÊt , dÞch vô ®Òu t¨ng. C¬ cÊu nÒn kinh tÕ cã bíc chuyÓn
dÞch tÝch cùc; nÒn n«ng nghiÖp ®· chuyÓn sang s¶n xuÊ hµnh ho¸ trªn hÇu
kh¾p c¸c vïng; trong GDP, tû träng n«ng nghiÖp tõ 38,7% gi¶m xuèng cßn
25%, c«ng nghiÖp t¨ng tõ 22,7% lªn 34,5%, dÞch vô t¨ng tõ 38,6% lªn
40,5%.C¸c vïng kinh tÕ träng ®Ióm, c¸c khu c«ng nghiÖp bíc ®Çu ph¸t huy
t¸c dông; c¸c vïng nghÌo, cã nhiÒu khã kh¨n ®îc hç trî ph¸t triÓn kh¸ h¬n.
- Quan hÖ s¶n xuÊt cã bíc chuyÓn quan träng trong qu¸ tr×nh ph¸t
triÓn nÒn kinh tÐ thÞ trêng ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa. Kinh tÕ nhµ níc gi÷
®îc vai trß chñ ®¹o trong nÒn kinh tÕ ; doanh nghiÖp nhµ níc ®· cã bíc s¾p
xÕp, ®æi míi vµ ph¸t triÓn, h×nh thµnh c¸c tæng c«ng ty lín trong nhiÒu kÜnh
vùc then chèt. C¸c thµnh phÇn kinh tÕ kh¸c ph¸t triÓn kh¸ nhanh. ThÓ chÕ
qu¶n lý vµ ph©n phèi ®îc chuyÓn ®æi phï hîp h¬n víi tr×nh ®é ph¸t triÓn cña
lùc lîng s¶n xuÊt.
- Tõ chç bÞ bao v©y, cÊm vËn, níc ta ®· chñ ®éng tranh thñ thêi c¬,
tõng bíc héi nhËp cã hiÖu qu¶ víi kinh tÕ thÕ giíi, b×nh thêng ho¸ vµ më
réng quan hÖ ví c¸c tæ chøc tµI chÝnh quèc tÕ, ph¸t triÓn quan hÖ kinh tÕ víi
hÇu kh¾p c¸c níc, gia nhËp vµ cã vai trß ngµy cµng tÝch cùc trong nhiÒu tæ
chøc quèc tÕ vµ khu vùc . Kim ng¹ch xuÊt khÈu sau 10 n¨m t¨ng gÊp 6 lÇn,
nhanh gÊp 3 tèc ®é g¨ng GDP; mét sè s¶n phÈm nh g¹o, cµ phª, thuû s¶n ®·
giµnh ®îc thÞ phÇn ®¸ng kÓ trªn thÞ trêng thÕ gií. §Çu t trùc tiÕp cña nwocs
ngoµI ®· ®îc thùc hiÖn trong 10 n¨m kho¶ng 15 tû USD, chiÕm 1\4 tæng ®Çu
t toµn x· häi , thu hót trªn 30 v¹n lao ®éng tróc tiÕp, n¨m 2000 t¹o ra 22%
kim ng¹ch xuÊt khÈu, 10%GDP. Trong 5 n¨m 1996-2000, nguån tµI trî(®¹I
bé phËn lµ do vay u ®·I) cña chÝnh phñ c¸c níc vµ c¸c tæ chøc quèc tÕ ®·
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel (: 0918.775.368
gi¶I ng©n ®îc 6,1 tû USD, tËp trung chñ yÕu cho viÖc x©y dùng kÕt cÊu h¹
tÇng kinh tÕ x· héi.
Tr×nh ®é d©n chÝ ,ch¸t sîng nguåc nh©n lùc vµ tÝnh n¨ng ®éngtrong x·
héi ®îc n©ng lªn. §· hoµn thµnhvÒ c¬ b¶n bôc tiªu xo¸ mï ch÷ vµ phá cËp
gi¸o dôc tiÓu häc trong c¶ níc; b¾t ®Çu phæ c¹p trung häc c¬ së ë mét sè
thµnh phã, tØnh ®ång b»ng/ sè sonh viªn ®¹I häc , cao ®¼ng t¨ng gÊp 5,7 lÇn.
§µo t¹o nghÒ cã tiÕn bé . N¨ng lùc nghiªn cøu khoa häc ®¬c t¨ng cuêng,
øng dông ®îc nhiÒu c«ng nghÖ tiªn tiÕn. C¸c ho¹t ®éng c¨n ho¸ , th«ng tin
ph¸t triÓn réng t·I , chÊt lîng tèt h¬n .
- §êi sèng cña c¸c tÇng líp nh©n d©n ®îc c¶I thiÖn. B×nh qu©n mçi
n¨m gi¶I quyÕt viÖc lµm cho trªn 1 triÖu lao ®éng , trong ®ã 90% ®îc thu
hót vµo khu vùc ngoµI nhµ níc. Tû lÖ hé nghÌo ( theo tiªu chuÈn cña níc ta)
gi¶m tõ trªn 30% xuèng 11%.
§¸nh gi¸ tæng qu¸t, phÇn líc c¸c môc tieu chu yÕu ®Ò ra trong chiÕn lîc kinh tÕ x· héi 1991-2000 ®· ®ùoc thùc hiÖn . NÖn kinh tÕ cã bíc ph¸t
triÓn míi vÒ lùc lîng s¼n xuÊt, quan hÖ s¶n xuÊt vµ häi nhËp kinh tÕ quèc tÕ ,
t¨ng ®îc thÕ vµ lùc h¬n h¼n 10 n¨m tríc, kh¾c phôc ®îng mét bíc t×nh tr¹ng
níc nghÌo vµ kÐm ph¸t triÓn , n¨ng cao kh¶ n¨ng ®éc lËp tù chñ , t¹o thªm
®IÒu kiÖn ®©û m¹nh c«ng nghiÖp ho¸ , hiÖn ®¹I ho¸.
4. Nh÷ng mÆt h¹n chÕ.
Sù t¨ng trëng cña nÒn kinh tÕ cha thËt æn ®Þnh vµ v÷ng ch¾c. Sù t¨ng
trëng nµy chñ yÕu do ®Çu t theo vèn vµ lao ®éng. Cha t¹o lËp ®îc mét hÖ
thèng thÞ trêng ®Çy ®ñ theo yªu cÇu cña kinh tÕ thÞ trêng. thÞ trêng hµng ho¸
vµ dÞch vô tuy cã ho¹t ®éng s«i næi nhng chØ tËp trung ë thµnh phè, ®« thÞ
lín vµ mét sè tØnh biÓn giíi, vÒ c¬ b¶n lµ tù ph¸t, lén xén rÊt kh«ng b×nh th êng, thÞ trêng n«ng th«n kh«ng ®îc quan träng. MÆt kh¸c ë nh÷ng vïng
miÒn nói, trung du, n¬i cã tiÒm n¨ng lín vÒ tµi nguyªn kho¸ng s¶n l¹i cha ®îc chó ý. Trong khu vùc kinh tÕ Nhµ níc, thÞ trêng lao ®éng chØ tån t¹i ë
tr×nh ®é thÊp. N¹n tham nhòng bu«n lËu, lµm hµng gi¶ ngµy cµng gia t¨ng
ph¸ ho¹i s¶n xuÊt néi ®Þa g©y thiÖt h¹i cho lîi Ých ngêi tiªu dïng vµ g©y thÊt
thu cho ng©n s¸ch Nhµ níc. Tr×nh ®é lùc lîng s¶n xuÊt thÊp kÐm cã nguy c¬
tôt hËu so víi nhiÒu níc nÕu nh sù nghiÖp c«ng nghiÖp ho¸ - hiÖn ®¹i ho¸
chËm ph¸t triÓn. MÆt kh¸c kÕt cÊu h¹ tÇng ë níc ta cßn qu¸ kÐm, cha ph¸t
huy ®îc nh©n tè con ngêi trong c«ng cuéc ph¸t triÓn kinh, n¨ng suÊt lao
®éng x· héi cha cao. Sù ph©n ho¸ giµu - nghÌo trong x· héi ®ang diÔn ra kh¸
nhanh vµ cã xu híng ngµy cµng gia t¨ng.
iv. Nh©n tè vµ gi¶i ph¸p kh¾c phôc khã kh¨n Trong QU¸
TR×nh XD nÒn kinh tÕ thÞ trêng
§Ó kh¾c phôc nh÷ng khã kh¨n vµ h¹n chÕ nªu trªn §¶ng vµ Nhµ níc
ta ®· ®Ò ra vµ thùc hiÖn c¸c gi¶i ph¸p sau: song song víi viÖc ph¸t triÓn m¹nh
c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ph¶i ®¶m b¶o cho kinh tÕ Nhµ níc gi÷ v÷ng vai trß
.DOC 
23 
68 
75 
