Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
1
Lêi më ®Çu
Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng theo ®Þnh híng XHCN cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña
Nhµ níc. ChÝnh s¸ch ®a ph¬ng hãa c¸c quan hÖ ®èi ngo¹i, mét mÆt t¹o tiÒn ®Ò
cho nÒn kinh tÕ níc ta ph¸t triÓn, mÆt kh¸c còng cã nhiÒu th¸ch thøc vµ ¸p lùc
cho c¸c doanh nghiÖp tham gia thÞ trêng. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ c¹nh tranh
®îc trªn thÞ trêng, c¸c doanh nghiÖp ph¶i t¹o ra ®îc uy tÝn vµ h×nh ¶nh cho s¶n
phÈm, thÓ hiÖn qua: chÊt lîng, mÉu m·, gi¸ c¶… trong ®ã chÊt l îng vµ gi¸ c¶
lµ vÊn ®Ò then chèt. Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®Ó thùc hiÖn ®îc môc
tiªu tèi ®a hãa lîi nhuËn vµ t¨ng cêng kh¶ n¨ng c¹nh tranh cña m×nh, trong
®iÒu kiÖn héi nhËp kinh tÕ cã tÝnh toµn cÇu th× c¸c th«ng tin vÒ kinh tÕ c¸c
doanh nghiÖp ®Òu ph¶i quan t©m.
Cïng víi c¸c C«ng ty in nãi chung. C«ng ty Cæ phÇn bao b× vµ in n«ng
nghiÖp nãi riªng ®Ó ph¸t triÓn bÒn v÷ng, l©u dµi vµ æn ®Þnh. Ho¹t ®éng trong
nÒn kinh tÕ thÞ trêng nµy C«ng ty còng kh«ng tr¸nh khái sù c¹nh tranh gay
g¾t, C«ng ty lu«n s¶n xuÊt c¸c s¶n phÈm theo ®¬n ®Æt hµng.
Qua qu¸ tr×nh häc tËp em ®îc c¸c thÇy, c« truyÒn ®¹t lý thuyÕt, c¸c kh¸i
niÖm, c¸c nguyªn t¾c, c¸c c¸ch ph©n lo¹i, c¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n, c¸c tr×nh
tù h¹ch to¸n, tæng hîp, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸… nhiÖm vô còng nh ®¹o ®øc
nghÒ nghiÖp, nh÷ng kiÕn thøc ®ã lµ nÒn t¶ng, lµ kim chØ nam cho qu¸ tr×nh ®i
thùc tËp cña em. Qua ®ã ®· gióp em hiÓu vµ nh×n nhËn c¸c vÊn ®Ò tõ lý thuyÕt
®Õn thùc hµnh mét c¸ch toµn diÖn. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò
trªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i C«ng ty Cæ phÇn vµ in n«ng nghiÖp em chän
®Ò tµi: "Hoàn thiện hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm
tại Công ty Cổ phần bao bì và in nông nghiệp". Thêi gian thùc tËp tuy ng¾n
nhng em ®· häc hái ®îc nhiÒu kinh nghiÖm trong c¸c phÇn hµnh kÕ to¸n.
Néi dung chuyªn ®Ò tèt nghiÖp, ngoµi lêi më ®Çu vµ kÕt luËn gåm 3
phÇn:
PhÇn 1: C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
PhÇn 2: Thùc tr¹ng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm t¹i C«ng ty Cæ phÇn bao b× vµ in n«ng nghiÖp.
PhÇn 3: Ph¬ng híng vµ gi¶i ph¸p hoµn thiÖn h¹ch to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm t¹i C«ng ty cæ phÇn bao b× vµ in n«ng
nghiÖp.
Qua bµi viÕt nµy em xin tr©n träng c¶m ¬n sù gióp ®ì tËn t×nh cña ThÇy
gi¸o Tr¬ng Anh Dòng cïng c¸c c¸n bé phßng tæ chøc hµnh chÝnh, phßng kÕ
to¸n - tµi vô cña C«ng ty ®· híng dÉn ®Ó em hoµn thµnh chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
nµy.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
2
PhÇn 1
C¬ së lý luËn vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.1. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.1.1. Kh¸i niÖm chi phÝ s¶n xuÊt
Chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ph¶i chi ra cho s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú. HoÆc chi phÝ lµ nh÷ng phÝ tæn vÒ nguån lùc tµi
s¶n cô thÓ sö dông trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. §Ó tiÕn hµnh s¶n
xuÊt, doanh nghiÖp cÇn ph¶i cã ba yÕu tè c¬ b¶n:
- T liÖu lao ®éng: Nhµ xëng, m¸y mãc thiÕt bÞ, tµi s¶n cè ®Þnh, ...
- §èi tîng lao ®éng: Nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu, ....
- Lao ®éng cña con ngêi
Cïng víi qu¸ tr×nh sö dông c¸c yÕu tè c¬ b¶n trªn trong s¶n xuÊt doanh
nghiÖp ®ång thêi ph¶i chi ra nh÷ng chi phÝ t¬ng øng. T¬ng øng víi viÖc sö
dông tµi s¶n cè ®Þnh (TSC§) lµ chi phÝ vÒ khÊu hao (TSC§). T¬ng øng víi
viÖc sö dông nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu,...lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu.
T¬ng øng vÒ viÖc sö dông lao ®éng lµ tiÒn l¬ng, c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng,...
mäi chi phÝ trªn ®Òu ®îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn.
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh thêng xuyªn trong suèt
qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp, ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ
h¹ch to¸n kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng
thêi kú nh : hµng th¸ng, hµng quÝ, hµng n¨m, vµ chØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ
doanh nghiÖp bá ra trong kú th× míi ®îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt cña kú ®ã.
1.1.2. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt:
Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp gåm nhiÒu lo¹i cã néi dung kinh tÕ
kh¸c nhau, môc ®Ých sö dông còng kh¸c nhau. ®Ó qu¶n lý ®îc chi phÝ cÇn ph¶i
hiÓu vµ vËn dông c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau. Mçi c¸ch ph©n lo¹i chi
phÝ ®Òu cung cÊp nh÷ng th«ng tin víi nhiÒu gãc ®é kh¸c nhau tõ ®ã gióp c¸c
nhµ qu¶n lý ra ®îc c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp cho doanh nghiÖp cña m×nh.
1.1.2.1. Ph©n lo¹i chi phÝ theo néi dung, tÝnh chÊt kinh tÕ cña chi phÝ
C¨n cø vµo c¸c tÝnh chÊt, néi dung kinh tÕ cña chi phÝ ®Ó s¾p xÕp nh÷ng
chi phÝ cã néi dung kinh tÕ ban ®Çu gièng nhau vµo cïng mét nhãm chi phÝ.
C¸ch ph©n nµy kh«ng ph©n biÖt n¬i chi phÝ ph¸t sinh vµ môc ®Ých sö dông cña
chi phÝ. Môc ®Ých cña c¸ch ph©n lo¹i nµy ®Ó biÕt ®îc chi phÝ s¶n xuÊt cña
doanh nghiÖp gåm nh÷ng lo¹i nµo, sè lîng, gi¸ trÞ tõng lo¹i chi phÝ lµ bao
nhiªu. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè cung cÊp th«ng tin chi tiÕt vÒ hao
phÝ cña tõng yÕu tè chi phÝ sö dông trong doanh nghiÖp. §©y lµ c¬ së ®Ó lËp
c¸c kÕ ho¹ch vÒ vèn, kÕ ho¹ch vÒ cung cÊp vËt t, kÕ ho¹ch quü l¬ng vµ ph©n
tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch s¶n xuÊt. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy s¶n xuÊt
®îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu: Bao gåm toµn bé c¸c chi phÝ vÒ c¸c lo¹i
nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, phô tïng thay thÕ mµ doanh
nghiÖp ®· sö dông cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt trong kú.
- Chi phÝ nh©n c«ng: Bao gåm toµn bé tiÒn l¬ng, tiªn c«ng ph¶i tr¶,
tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trong doanh nghiÖp.
- Chi phi khÊu hao TSC§: Bao gåm toµn bé sè tiÒn trÝch khÊu hao
TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
3
- Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi : Bao gåm toµn bé sè tiÒn mµ doanh
nghiÖp ®· chi tr¶ vÒ c¸c lo¹i dÞch vô mua tõ bªn ngoµi nh : tiÒn ®iÖn, tiÒn níc,
tiÒn bu phÝ, ...phôc vô cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
- Chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Bao gåm toµn bé sè chi phÝ kh¸c dïng cho
ho¹t ®éng s¶n xuÊt ngoµi bèn yÕu tè trªn.
Ph©n lo¹i chi phÝ theo yÕu tè nµy cã t¸c dông lín trong viÖc qu¶n lý chi
phÝ s¶n xuÊt, nã cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó
ph©n tÝch ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt; lËp b¸o c¸o
chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè ë b¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh; cung cÊp tµi
liÖu tham kh¶o ®Ó lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ lËp kÕ ho¹ch cung øng vËt t,
kÕ ho¹ch quÜ l¬ng, tÝnh to¸n nhu cÇu vèn lu ®éng cho kú sau.
1.1.2.2. Ph©n lo¹i chi phÝ theo môc ®Ých vµ c«ng dông
C¨n cø vµ môc ®Ých vag c«ng dông cña chi phÝ trong s¶n xuÊt ®Ó chia ra
c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ bao gåm c¸c chi
phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung
kinh tÕ nh thÕ nµo. toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc chia thµnh
c¸c kho¶n môc chi phÝ sau:
- Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp (CPNVLTT): Kho¶n chi phÝ nµy
bao gåm toµn bé chi phÝ nguyªn vËt liÖu chÝnh, phô, nhiªn liÖu, n¨ng lîng
tham gia trùc tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm hay lao vô, dÞch vô.
- Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (CPNCTT): Kho¶n môc nµy bao gåm
tiÒn l¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt nh: B¶o hiÓm
x· héi(BHXH), kinh phÝ c«ng ®oµn (KPC§) b¶o hiÓm y tÕ (BHYT) cña c«ng
nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
- Chi phÝ s¶n xuÊt chung ( CPSXC): Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong
ph¹m vi ph©n xëng, tæ, ®éi s¶n xuÊt ngoµi CPNVLTT, CPNCTT nh:
Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng gåm l¬ng chÝnh l¬ng phô vµ c¸c kho¶n
tÝnh theo l¬ng cña nh©n viªn ph©n xëng.
Chi phÝ vËt liÖu gåm gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng ®Ó söa ch÷a b¶o dìng tµi s¶n cè ®Þnh, c¸c chi phÝ c«ng cô, dông cô, ....ë ph©n xëng.
Chi phÝ khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh sö dông t¹i ph©n xëng, bé phËn s¶n
xuÊt.
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi nh ®iÖn níc, ®iÖn tho¹i sö dông cho s¶n
xuÊt vµ qu¶n lý ë ph©n xëng.
C¸c chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
1.1.2.3. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo lÜnh vùc ho¹t ®éng kinh doanh
Theo lÜnh vùc kinh doanh c¸c chi phÝ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh SXKD
cña doanh nghiÖp ®îc ph©n thµnh:
- Chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ nh÷ng chi phÝ liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n
phÈm hoÆc thùc hiÖn c¸c c«ng viÖc dÞch vô trong ph¹m vi ph©n xëng.
- Chi phÝ b¸n hµng : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc tiªu
thô s¶n phÈm, hµng ho¸, dÞch vô. C¸c chi phÝ b¸n hµng ph¸t sinh ë doanh
nghiÖp thêng bao gåm:
* Chi phÝ nh©n viªn: Gåm l¬ng, phô cÊp vµ c¸c kho¶n trÝch theo l¬ng
cña nh©n viªn b¸n hµng, ®ãng gãi vËn chuyÓn vµ b¶o qu¶n s¶n phÈm.
Chi phÝ vËt liÖu bao b×: VËt liÖu ®ãng gãi b¶o qu¶n, nhiªn liÖu sö dông
cho vËn chuyÓn hµng ho¸ ®i tiªu thô,...
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
4
Chi phÝ khÊu hao TSC§ sö dông cho tiªu thô s¶n phÈm nh kho tµng,
cöa hµng, dông cô c©n ®ong, v.v...
Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi phôc vô cho tiªu thô hµng ho¸ nh vËn
chuyÓn, bèc dì, b¶o qu¶n hµng ho¸,....
Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho tiªu thô hµng ho¸ nh chi phÝ giíi
thiÖu, qu¶ng c¸o, chi phÝ chµo hµng, chi phÝhéi nghÞ kh¸ch hµng,....
- Chi phÝ qu¶n lý: Gåm c¸c chi phÝ phôc vô cho viÖc qu¶n lý, ®iÒu hµnh
s¶n xuÊt kinh doanh vµ c¸c chi phÝ phôc vô s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë
doanh nghiÖp.
- Chi phÝ tµi chÝnh: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng
®Çu t tµi chÝnh, liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng ®Çu t tµi chÝnh, liªn doanh,
liªn kÕt, cho vay, cho thuª tµi s¶n, chiÕt khÊu thanh to¸n tr¶ cho kh¸ch
hµng, c¸c kho¶n dù phßng gi¶m gi¸ ®Çu t chøng kho¸n,....
- Chi phÝ kh¸c: Gåm c¸c kho¶n chi phÝ liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng
kh¸c cha ®îc kÓ ®Õn ë trªn.
1.1.2.4. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo c¸ch øng xö cña chi phÝ
C¸ch ph©n lo¹i nµy phôc vô cho kÕ to¸n qu¶n trÞ còng nh viÖc theo dâi
biÕn ®éng cña chi phÝ tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ theo c¸ch øng xö cña chóng.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ ®îc chia ra thµnh:
- BiÕn phÝ: Lµ chi phÝ cã sù thay ®æ vÒ lîng t¬ng quan tû lÖ thuËn víi
sù thay ®æi cña khèi lîng s¶n phÈm s¶n xuÊt trong kú.
- §Þnh phÝ: Lµ chi phÝ kh«ng ®æi thay ®æi vÒ tæng sè dï cã sù thay ®æi
trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hoÆc khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc, lao
vô s¶n xuÊt trong kú.
- Chi phÝ hçn hîp: Lµ nh÷ng chi phÝ bao gåm c¶ biÕn phÝ vµ ®Þnh phÝ.
T¹i møc ®é ho¹t ®éng nµo ®ã chi phÝ hçn hîp chi phÝ hçn hîp lµ ®Þnh phÝ; t¹i
mét møc ®é ho¹t ®éng kh¸c nã cã thÓ bao gåm c¶ ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ, mang
c¶ ®Æc ®iÓm cña ®Þnh phÝ vµ biÕn phÝ.
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông lín ®èi víi qu¶n trÞ kinh doanh, ph©n tÝch
®iÓm hoµ vèn vµ phôc vô cho viÖc ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n lý cÇn thiÕt ®Ó h¹
gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng hiÖu qu¶ kinh doanh.
1.1.2.5. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p qui n¹p
Theo ph¬ng ph¸p nµy, chi phÝ trong kú bao gåm.
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp ®Õn
®èi tîng chôi chi phÝ, cã thÓ qui n¹p trùc tiÕp vµo tõng ®èi tîng chÞu chi
- Chi phÝ gi¸n tiÕp : Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi
tîng chÞu chi phÝ. Nh÷ng chi phÝ nµy thêng ph¶i tËp hîp chung sau ®ã lùa
chän tiªu thøc ph©n bæ ®Ó tiÕn hµnh ph©n bæ cho c¸c ®èi tîng liªn quan.
C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa ®èi víi viÖc x¸c ®Þnh ph¬ng ph¸p kÕ to¸n tËp
hîp vµ ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng mét c¸ch ®óng ®¾n, hîp lý.
1.1.2.6. Ngoµi c¸c c¸ch ph©n lo¹i trªn chi phÝ cßn ®îc ph©n lo¹i thµnh:
- Chi phÝ kiÓm so¸t ®îc vµ chi phÝ kh«ng kiÓm so¸t ®îc: Lµ nh÷ng
kho¶n môc chi phÝ ph¶n ¸nh ph¹m vi quyÒn h¹n cña c¸c nhµ qu¶n trÞ ®èi víi
c¸c lo¹i chi phÝ ®ã.
- Chi phÝ thÝch ®¸ng vµ chi phÝ kh«ng thÝch ®¸ng: Chi phÝ thÝch ®¸ng
lµ chi phÝ cã thÓ ¸p dông cho mét quyÕt ®Þnh cã mèi liªn hÖ víi ph¬ng ¸n ®îc
lùa chän cña nhµ qu¶n lý. Ngîc l¹i, nÕu måt chi phÝ ph¸t sinh xong kh«ng cÇn
biÕt ®Õn tiÕn tr×nh hµnh ®éng cña nhµ qu¶n lý cã thÓ thùc hiÖn ®îc hay kh«ng,
th× khi ®ã chi phÝ kh«ng thÓ gióp g× trong viÖc quyÕt ®Þnh xem tiÕn tr×nh ho¹t
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
5
®éng nµo lµ tèt nhÊt. Chi phÝ nh vËy kh«ng thÓ tr¸nh ®îc vµ do ®ã nã kh«ng
thÝch ®¸ng víi quyÕt ®Þnh cña ngêi qu¶n lý.
- Chi phÝ c¬ héi: Lµ lîi nhuËn tiÒm tµng bÞ mÊt ®i khi chän ph¬ng ¸n
hµnh ®éng nµy ®Ó thay thÕ mét ph¬ng ¸n hµnh ®éng kh¸c.
1.1.3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ
1.1.3.1. §èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
§èi tîng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: Lµ giíi h¹n tËp hîp chi phÝ phôc
vô cho nhu cÇu h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm. TËp hîp ®Çy ®ñ
vµ chÝnh x¸c chi phÝ theo ®óng ®èi tîng vai trß quan träng trong qu¶n lý vµ
trong h¹ch to¸n. ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tËp hîp chi phÝ c¨n cø vµ c¸c yÕu tè
sau:
- §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt, tÝnh chÊt, quy tr×nh c«ng nghÖ
- Yªu cÇu th«ng tin cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp
- Tr×nh ®é vµ nhu cÇu qu¶n lý
- Tr×nh ®é vµ kh¶ n¨ng cña bé m¸y kÕ to¸n
§èi tîng tËp hîp chi phÝ cã thÓ lµ toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ hoÆc
tõng giai ®o¹n c«ng nghÖ.
1.1.3.2. C¸c ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ
+ Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp tËp hîp chi phÝ: Lµ nh÷ng chi phÝ cã thÓ x¸c
®Þnh ®îc ®èi tîng chÞu chi phÝ ngay tõ khi ph¸t sinh. C¨n cø vµo chøng tõ ban
®Çu, kÕ to¸n h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n phï hîp theo tõng lo¹i vµ chi tiÕt theo
tõng ®èi tîng tËt hîp chi phÝ.
+ Ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp: Trong trêng hîp kh«ng x¸c ®Þnh ®îc
møc chi phÝ cho tõng ®èi tîng riªng biÖt khi ph¸t sinh chi phÝ. C¸c chi phÝ nµy
khi ph¸t sinh ®îc tËp hîp vµo tµi kho¶n chung, sau ®ã ph©n bæ cho tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ theo c¸c tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp.ViÖc ph©n bæ c¸c chi
phÝ nµy ®îc thùc hiÖn theo c¸c bíc sau:
C
Bíc 1: X¸c ®Þnh hÖ sè ph©n bæ theo c«ng thøc H = —
T
Trong ®ã:
H: HÖ sè ph©n bæ
C: Chi phÝ cÇn ph©n bæ
T: Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ cña c¸c ®èi tîng (T = Ʃt¡)
t¡: Tiªu chuÈn ph©n bæ cña ®èi tîng ¡.
Bíc 2: X¸c ®Þnh møc chi phÝ ph©n bæ cho ®èi tîng ¡ (c¡) : c¡= t¡ x H
1.2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.1. Kh¸i niÖm gi¸ thµnh s¶n phÈm
Gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ
lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi lîng c«ng viÖc, s¶n
phÈm, lao vô hoµn thµnh. ChØ tiªu gi¸ thµnh g¾n liÒn víi tõng lo¹i s¶n phÈm,
chø kh«ng tÝnh cho thµnh phÈm ®ang cßn n»m trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh cã hai chøc n¨ng chñ yÕu: Lµ thíc ®o bï ®¾p chi phÝ vµ
chøc n¨ng lËp gi¸ .Toµn bé chi phÝ mµ doanh nghiÖp chi ra ®Ó hoµn thµnh mét
khèi lîng s¶n phÈm, c«ng viÖc trong mét kú nhÊt ®Þnh ph¶i ®îc bï ®¾p b»ng
chÝnh tiÒn thu ®îc tõ viÖc b¸n nh÷ng thµnh phÈm ®ã. Vµ môc ®Ých s¶n
xuÊt,nguyªn t¾c kinh doanh cña doanh nghiÖp trong c¬ chÕ thÞ trêng lµ c¸c
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
6
kho¶n thu kh«ng nh÷ng bï ®¾p ®îc nh÷ng chi phÝ ®· bá ra mµ ph¶i ®¶m b¶o
cã l·i.Tõ ®ã ®Þnh gi¸ b¸n s¶n phÈm ph¶i dùa trªn gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh võa mang tÝnh chñ quan, võa mang tÝnh kh¸ch quan trªn
mét ph¹m vi nhÊt ®Þnh. Tõ ®ã, cÇn ph¶i xem xÐt gi¸ thµnh trªn nhiÒu gãc ®é
kh¸c nhau nh»m sö dông cã hiÖu qu¶ nhÊt chØ tiªu gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh lµ biÓu
hiÖn b»ng tiÒn lîng lao ®éng ®îc kÕt tinh trong mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. V× vËy
nã mang tÝnh kh¸ch quan do sù di chuyÓn vµ kÕt tinh gi¸ trÞ t liÖu s¶n xuÊt søc
lao ®éng lµ tÊt yÕu. MÆt kh¸c, gi¸ thµnh lµ mét ®¹i lîng ®îc tÝnh trªn c¬ së chi
phÝ s¶n xuÊt ra trong mét kú nhÊt ®Þnh nªn nã mang nh÷ng yÕu tè chñ quan.
V× vËy gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chØ tiªu chÊt lîng tæng hîp ph¶n ¸nh
nh÷ng tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm nhng còng ®ång thêi lµ thíc
®o n¨ng lùc vµ tr×nh ®é qu¶n lý kinh tÕ cña doanh nghiÖp, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh
kÕt qña kinh doanh cña doanh nghiÖp, x¸c ®Þnh ®óng ®¾n kÕt qu¶ kú kinh
doanh.
1.2.2. Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm
§Ó gióp cho viÖc h¹ch to¸n vµ qu¶n lý gi¸ thµnh s¶n phÈm, kÕ to¸n c«ng
ty ®· ph©n biÖt ®îc hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu nh sau:
+ C¨n cø vµo thêi gian vµ nguån sè liÖu tÝnh gi¸ thµnh theo c¸ch
ph©n lo¹i nµy gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc chi lµm 3 lo¹i:
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ
s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n lîng kÕ ho¹ch.
Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Lµ gi¸ thµnh ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi
phÝ hiÖn hµnh. ViÖc tÝnh gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®îc thùc hiÖn tríc khi
tiÕn hµnh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm.
Gi¸ thµnh thùc tÕ: Lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc tÝnh trªn c¬ së c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt vµ s¶n lîng thùc tÕ ph¸t sinh. Gi¸ thµnh thùc tÕ chØ tÝnh to¸n ®îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm.
+ C¨n cø theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ theo c¸ch ph©n lo¹i nµy
gi¸ thµnh s¶n phÈm gåm hai lo¹i:
Gi¸ thµnh s¶n xuÊt hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh c«ng xëng: Bao gåm c¸c
chi phÝ liªn ®Õn viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm ph¸t sinh ë ph©n xëng
s¶n xuÊt. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt ®îc sö dông ®Ó ghi sæ kÕ to¸n thµnh phÈm
nhËp kho hoÆc giao th¼ng cho kh¸ch hµng vµ lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn
hµng b¸n, l·i gép ë c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt.
Gi¸ thµnh toµn bé hay cßn gäi lµ gi¸ thµnh ®Çy ®ñ: Bao gåm c¸c chi phÝ
s¶n xuÊt vµ chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n
phÈm ®ã.
VÒ viÖc ph©n lo¹i gi¸ thµnh kÕ to¸n c«ng ty ¸p dông theo ph¹m vi ph¸t
sinh chi phÝ.
1.2.3. §èi tîng vµ ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
1.2.3.1. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh
Muèn tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm tríc hÕt ph¶i x¸c ®Þnh ®îc ®èi tîng tÝnh
gi¸ thµnh. §èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ thµnh phÈm, nöa thµnh phÈm, c«ng viÖc,
lao vô do doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra vµ cÇn ®îc tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸ thµnh
®¬n vÞ.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ c«ng viÖc cÇn thiÕt ®Çu tiªn
trong toµn bé c«ng viÖc tÝnh gi¸ thµnh cña kÕ to¸n. Bé phËn kÕ to¸n gi¸ thµnh
cÇn ph¶i c¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, c¸c lo¹i s¶n phÈm vµ
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
7
lao vô mµ doanh nghiÖp s¶n xuÊt, tÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ c«ng cô sö dông cña
chóng ®Ó x¸c ®Þnh ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cho thÝch hîp nh sau:
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ s¶n xuÊt
NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu liªn tôc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ thµnh phÈm hoÆc nöa thµnh phÈm.
NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt phøc t¹p kiÓu song song th× ®èi
tîng tÝnh gi¸ thµnh cã thÓ lµ s¶n phÈm hoµn chØnh, chi tiÕt, hoÆc phô
tïng.
NÕu doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n th× ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh lµ s¶n phÈm hoµn thµnh ë cuèi quy tr×nh s¶n xuÊt.
- C¨n cø vµo ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt s¶n phÈm.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt hµng lo¹t th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng
lo¹t s¶n phÈm s¶n xuÊt.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®¬n chiÕc th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh lµ tõng
s¶n phÈm ®¬n chiÕc.
NÕu doanh nghiÖp s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng th× ®èi tîng tÝnh gi¸
thµnh lµ tõng ®¬n ®Æt hµng.
- C¨n cø vµo yªu cÇu vµ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh nghiÖp: Tr×nh ®é
qu¶n lý cµng cao th× ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh cµng chi tiÕt, chÝnh x¸c vµ
ngîc l¹i.
1.2.3.2. C¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
A* Ph¬ng ph¸p trùc tiÕp (gi¶n ®¬n)
Trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt gi¶n ®¬n, s¶n xuÊt ra Ýt
chñng lo¹i s¶n phÈm, chu k× s¶n xuÊt ng¾n, chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo
tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh s¶n phÈm ®îc x¸c ®Þnh theo c«ng thøc:
Tæng gi¸
thµnh =
s¶n
phÈm
CPSX k× tríc chuyÓn
sang
+
CPSX
chi ra
trong kú
-
CPSX
chuyÓn
sang kú sau
-
C¸c kho¶n
gi¶m chi
phÝ
B* Ph¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ: Ph¬ng ph¸p nµy ®îc ¸p dông trong
c¸c doanh nghiÖp mµ viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm ®îc thùc hiÖn ë nhiÒu ph©n xëng. Mçi ph©n xëng thùc hiÖn viÖc s¶n xuÊt hoµn chØnh mét hoÆc mét sè bé
phËn cña s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc tËp hîp theo tõng ph©n xëng. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo tõng bé phËn s¶n
phÈm. Gi¸ thµnh thµnh phÈm b»ng tæng céng gi¸ thµnh cña c¸c bé phËn hîp
thµnh.
Ztp = Zı + Z₂ +.... + Zn
C*. Ph¬ng ph¸p hÖ sè
§îc sö dông trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm
hoÆc mét lo¹i s¶n phÈm víi nhiÒu phÈm cÊp kh¸c nhau trªn cïng mét d©y
chuyÒn s¶n xuÊt .Trªn d©y chuyÒn s¶n xuÊt nµy c¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng thÓ
tËp hîp riªng ®îc theo tõng ®èi tîng tÝnh gi¸ thµnh (lo¹i s¶n phÈm hoÆc tõng
phÈm cÊp s¶n phÈm).
Tr×nh tù h¹ch to¸n theo ph¬ng ph¸p hÖ sè
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
8
Bíc 1: X¸c ®Þnh tæng gi¸ thµnh cña c¶ nhãm s¶n phÈm b»ng ph¬ng
ph¸p gi¶n ®¬n
Bíc 2: Quy ®æi sè lîng s¶n phÈm tõng lo¹i trong nhãm thµnh s¶n phÈm
tiªu chuÈn theo hÖ sè quy ®Þnh.
Sè lîng s¶n phÈm
quy chuÈn
=
Sè lîng s¶n phÇm mçi
thø s¶n phÈm trong
nhãm
HÖ sè quy ®Þnh cho
tõng thø s¶n phÈm
trong nhãm
x
Bíc 3: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ cña s¶n phÈm tiªu chuÈn
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n phÈm =
tiªu chuÈn
Tæng gi¸ thµnh cña c¶ nhãm
Tæng sè lîng s¶n phÈm tiªu chuÈn
Bíc 4: X¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ thùc tÕ tõng thø s¶n phÈm trong nhãm
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ
tõng thø s¶n phÈm
=
Gi¸ thµnh ®¬n vÞ s¶n
phÈm tiªu chuÈn
x
HÖ sè quy ®æi cña
tõng thø s¶n phÈm
D* Ph¬ng ph¸p tØ lÖ
Ph¬ng ph¸p nµy sö dông trong c¸c doanh nghiÖp mµ mçi ph©n xëng
®ång thêi s¶n xuÊt ra nhiÒu lo¹i s¶n phÈm cã qui c¸ch, phÈm cÊp kh¸c nhau .
§èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ph©n xëng s¶n xuÊt. §èi tîng tÝnh
thµnh lµ tõng lo¹i s¶n phÈm hoµn thµnh. TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm cña c¶ nhãm trong cïng ph©n xëng ®îc thùc hiÖn nh ph¬ng
ph¸p hÖ sè. C¨n cø vµo tØ lÖ gi÷a tæng gi¸ thµnh thùc tÕ víi tæng gi¸ thµnh ®Þnh
møc hoÆc kÕ ho¹ch ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ thµnh ®¬n vÞ tõng lo¹i s¶n phÈm. Gi¸
thµnh tõng lo¹i s¶n phÈm trong nhãm ®îc x¸c ®Þnh nh:
Gi¸ thµnh thùc tÕ
®¬n vÞ s¶n phÈm
tõng lo¹i
=
Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch
(®Þnh møc) ®¬n vÞ
s¶n phÈm tõng lo¹i
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
x
TØ lÖ
gi¸ thµnh
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
Trong ®ã:
TØ lÖ gi¸ =
thµnh
=
9
Tæng gi¸ thµnh thùc tÕ cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
Tæng gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña c¸c lo¹i s¶n phÈm
x 100
n
�(q
i 1
i
x zi )
Trong ®ã:
qi: Sè lîng thµnh phÈm lo¹i i
zi: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch (®Þnh møc) ®¬n vÞ s¶n phÈm i
Ngoµi c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh trªn cßn cã c¸c ph¬ng ph¸p tÝnh
gi¸ thµnh trong mét sè lo¹i h×nh doanh nghiÖp nh sau:
1) TËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ®¬n ®Æt hµng: Ph¬ng ph¸p
nµy thÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt s¶n phÈm theo ®¬n dÆt hµng hoÆc
theo hîp ®ång. §èi tîng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo ph¬ng
ph¸p nµy lµ tõng ®¬n ®Æt hµng. C¸ch tÝnh gi¸ thµnh nµy kh«ng quan t©m ®Õn
tÝnh chÊt ®¬n gi¶n hay phøc t¹p cña quy tr×nh s¶n xuÊt
2) Ph©n bíc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm:
Ph¬ng ¸n nµy thêng ¸p dông trong c¸c doanh nghiÖp cã quy tr×nh s¶n xuÊt
phøc t¹p nh luyÖn kim, c¬ khÝ, dÖt,....Trong c¸c doanh nghiÖp nµy c«ng nghÖ
s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp ®îc chia ra thµnh nhiÒu c«ng ®o¹n nèi tiÕp nhau
theo mét tr×nh tù nhÊt ®Þnh. Thêng mçi ph©n xëng ®¶m nhËn mét bíc chÕ
biÕn vµ chÕ t¹o ra mét lo¹i b¸n thµnh phÈm. B¸n thµnh phÈm ®îc s¶n xuÊt ra
cña c«ng ®o¹n tríc ®îc tiÕp tôc ®a vµo chÕ biÕn ë c«ng ®o¹n tiÕp sau, bíc cuèi
cïng chÕ t¹o ra thµnh phÈm. Ph¬ng ¸n tÝnh gi¸ thµnh nµy cã hai c¸ch tÝnh nh
sau:
+ Ph¬ng ¸n ph©n bíc cã tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm ( gäi t¾t lµ
ph¬ng ¸n ph©n bíc cã b¸n thµnh phÈm): Trong trêng hîp b¸n thµnh phÈm
cã thÓ ®em b¸n ra ngoµi nh hµng ho¸ th× cÇn ph¶i tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh
phÈm. Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh nh sau:
Bíc 1: Më phiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh theo tõng bíc chÕ biÕn (tõng ph©n xëng). PhiÕu nµy ë ph©n xëng cuèi cïng chÝnh lµ phiÕu
tÝnh gi¸ thµnh thµnh phÈm. Cã mÉu nh sau:
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
10
BiÓu sè 1:
PhiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh ph©n xëng 1
Tªn s¶n phÈm: B¸n s¶n phÈm
Th¸ng....n¨m .....
§¬n vÞ tÝnh: ®ång
thµnh
Gi¸ trÞ s¶n
Gi¸ thµnh Gi¸
CPSX
®¬n
vÞ
phÈm
dë
b¸n
thµnh
Chi phÝ
trong kú
b¸n thµnh
dang
phÈm
phÈm
Nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp xxx
xxx
xxx
xxx
Nh©n c«ng trùc tiÕp
xxx
xxx
xxx
xxx
Chi phÝ s¶n xuÊt chung
xxx
xxx
xxx
xxx
Tæng céng
xxx
xxx
xxx
xxx
Bíc 2: TÝnh gi¸ s¶n phÈm dë dang cuèi kú, tÝnh tæng gi¸ thµnh vµ gi¸
thµnh ®¬n vÞ b¸n thµnh phÈm theo tõng bíc chÕ biÕn.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ë bíc chÕ biÕn cuèi cïng ®îc tÝnh theo
ph¬ng ¸n kÕt chuyÓn tuÇn tù nh sau:
Gi¸ thµnh
b¸n thµnh
phÈm bíc 1
Chi phÝ
Chi phÝ
= nguyªn, vËt + chÕ biÕn
liÖu chÝnh
bíc 1
Chi phÝ s¶n
C¸c kho¶n
- xuÊt dë dang - gi¶m chi
bíc 1
phÝ
Gi¸ thµnh
b¸n thµnh
phÈm bíc 2
Gi¸ thµnh
Chi phÝ
= BTP bíc 1 + chÕ biÕn
chuyÓn sang
bíc 2
Chi phÝ s¶n
C¸c kho¶n
- xuÊt dë dang - gi¶m chi
bíc 2
phÝ
Vµ ®îc sö dông biÓu tÝnh sau:
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
11
BiÓu 2 :
PhiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
ph©n xëng II (bíc 2)
Tªn s¶n phÈm: Thµnh phÈm
Th¸ng n¨m
§¬n vÞ: ®ång
CPSX
trong kú
Chi phÝ
BTP bíc 1 chuyÓn
sang
Nh©n c«ng trùc tiÕp
Chi phÝ s¶n xuÊt
chung
Tæng céng
Gi¸ thµnh
thµnh phÈm
bíc n
=
Gi¸ trÞ SP dë
dang
Gi¸ thµnh
thµnh phÈm
Gi¸ thµnh
®¬n vÞ TP
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
xxx
Gi¸ thµnh BTP bíc
n -1 chuyÓn sang
+
Chi phÝ chÕ
biÕn bíc n
-
Chi phÝ s¶n xuÊt
dë dang bíc n
+ Ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm (gäi t¾t
lµ ph¬ng ¸n ph©n bíc kh«ng cã b¸n thµnh phÈm): ¸p dông trong trêng hîp
b¸n thµnh phÈm kh«ng b¸n ra bªn ngoµi hoÆc nhu cÇu qu¶n lý kh«ng ®ßi hái
ph¶i tÝnh gi¸ thµnh b¸n thµnh phÈm. Trong ph¬ng ¸n nµy ë mçi bíc chÕ biÕn
chØ cÇn tÝnh chi phÝ s¶n xuÊt ph©n bæ cho thµnh phÈm vµ s¶n phÈm dë dang.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm hoµn thµnh ®îc tÝnh b»ng c¸ch tæng céng chi phÝ s¶n xuÊt
ë c¸c bíc chÕ biÕn ph©n bæ cho thµnh phÈm.
Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng
¸n nµy nh sau:
Bíc 1: Më phiÕu tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng bíc chÕ biÕn.
Bíc 2: Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt ë tõng bíc chÕ biÕn cho thµnh phÈm ë
bíc cuèi cïng.
Chi phÝ
vËt liÖu
chÝnh
trong TP
=
Gi¸ trÞ vËt liÖu chÝnh xuÊt dïng
Sè lîng BTP bíc 1 + Sè lîng SPDD bíc 1
Sè lîng
x BTP bíc 1
trong TP
3)TÝnh gi¸ thµnh theo ®Þnh møc
Trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt æn ®Þnh, c¸c ®Þnh møc chi phÝ ®îc x©y
dùng phï hîp víi thùc tÕ s¶n xuÊt. NhiÖm vô cña h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm theo ph¬ng ¸n nµy lµ kiÓm tra ph¸t hiÖn mäi chªnh
lÖch so víi ®Þnh møc trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt theo tõng n¬i ph¸t sinh chi phÝ,
tõng ®èi tîng gi¸ tÝnh thµnh vµ theo tõng nguyªn nh©n.
Gi¸ thµnh thùc tÕ cña s¶n phÈm ®îc tÝnh theo c«ng thøc sau:
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
12
Gi¸ thµnh
Chªnh lÖch
Chªnh lÖch
Gi¸ thµnh
thùc tÕ cña
=
CPSX
do
thay
CPSX
tho¸t li
®Þnh møc
s¶n phÈm
®æi ®Þnh møc
®Þnh møc
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®Þnh møc chi phÝ cã thÓ thay ®æi do c¸c nguyªn
nh©n nh :
- Thay ®æi gi¸ c¶ c¸c yÕu tè ®Çu vµo cña x¶n suÊt
- Do tiÕn bé kü thuËt lµm thay c«ng nghÖ vµ vËt liÖu dïng vµo s¶n xuÊt
ViÖc ¸p dông c«ng nghÖ, thiÕt bÞ míi lµm gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt, t¨ng
n¨ng xuÊt lao ®éng vµ cã thÓ sö dông c¸c nguyªn, vËt liÖu thay thÕ rÎ h¬n,...
Khi c¸c ®Þnh møc kinh tÕ thay ®æi cÇn kÞp thêi tÝnh l¹i gi¸ thµnh theo ®Þnh
møc míi.
Chªnh lÖch tho¸t li ®Þnh møc thêng do c¸c nguyªn nh©n tiÕt kiÖm hoÆc
l·ng phÝ vËt t,....C¸c nguyªn nh©n lµm t¨ng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ®îc h¹ch to¸n
ph¸t hiÖn kÞp thêi ®Ó cã biÖn ph¸p kh¾c phôc.
1.3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n
phÈm
C¶ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®Òu lµ c¸c hao phÝ vÒ lao
®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸. Nhng nãi ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt lµ nãi ®Õn toµn
bé c¸c chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vÊt ho¸ mµ doanh nghiÖp chi ra
trong mét thêi kú kh«ng kÓ chi phÝ ®ã chi cho bé phËn nµo vµ cho s¶n xuÊt
s¶n phÈm g×. Ngîc l¹i nãi ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm ngêi ta chØ quan t©m ®Õn
c¸c chi phÝ ®· chi ra cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt hoµn thµnh mét khèi lîng
s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn xong mét c«ng viÖc dÞch vô mµ kh«ng quan t©m ®Õn
chi phÝ ®ã ®îc chi ra vµo thêi kú nµo. Chi phÝ s¶n xuÊt lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm s¶n xuÊt trong doanh nghiÖp .
Tæng gi¸
CPSX kú trCPSX chi
CPSX
C¸c kho¶n
thµnh s¶n = íc chuyÓn + ra trong chuyÓn
gi¶m
phÈm
sang
kú
sang kú sau
chi phÝ
Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ tæng gi¸ thµnh ®îc kh¸i qu¸t b»ng
s¬ ®å sau:
Chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang ®Çu kú
Chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú
Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt s¶n phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt dë
dang cuèi kú
1.4.Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm
Chi phÝ s¶n xuÊt ®îc h¹ch to¸n theo c¸c bíc sau:
Bíc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ ph¸t sinh liªn quan trùc tiÕp cho tõng ®èi tîng sö dông. Trêng hîp chi phÝ ph¸t sinh kh«ng tËp hîp trùc tiÕp th× kÕ to¸n
tËp hîp chung sau ®ã ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi tîng liªn quan.
Bíc 2: Ph©n bæ c¸c chi phÝ chung vµ chi phÝ cña bé phËn s¶n xuÊt phô
cho c¸c ®èi tîng liªn quan theo tiªu chuÈn ph©n bæ thÝch hîp.
Bíc 3: TÝnh gi¸ trÞ s¶n phÈm dë dang cuèi kú.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
13
1.5. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai thêng
xuyªn
1.5.1. H¹ch to¸n c¸c chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 621 - Chi phÝ nguyªn, vËt liÖu trùc tiÕp
Bªn Nî: - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng cho s¶n xuÊt
Bªn Cã : - Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho hoÆc kÕt
chuyÓn cho kú sau
- KÕt chuyÓn gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu sö dông trong kú vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm.
Tµi kho¶n 621 kh«ng cã sè d cuèi kú vµo ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi
tîng sö dông.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n
- XuÊt kho nguyªn, vËt liÖu ®Ó trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm:
Nî TK 621
Cã TK 152 Gi¸ thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu xuÊt dïng
- Mua ngoµi nguyªn, vËt liÖu xuÊt th¼ng cho s¶n xuÊt
Nî TK 621: Gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu sö dông
Nî TK 133: ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 111, 112, 331,....sè tiÒn ph¶i tr¶ ngêi b¸n
- Cuèi th¸ng nhËp l¹i nguyªn, vËt liÖu kh«ng sö dông hÕt tr¶ l¹i kho:
Nî TK 152
Cã TK 621
Gi¸ thùc tÕ nguyªn, vËt liÖu nhËp kho
1.5.2. H¹ch to¸n c¸c chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 622: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Bªn Nî: - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tham gia s¶n xuÊt sÈn phÈm hoÆc
thùc hiÖn c«ng viÖc dÞch vô.
Bªn Cã: - Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm.
TK 622 Kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc më chi tiÕt theo tõng ®èi tîng sö
dông.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n
C¨n cø vµo " B¶ng tÝnh l¬ng vµ BHXH" ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiÕp
ghi:
Nî TK 622: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 334: C¸c kho¶n l¬ng vµ phô cÊp l¬ng, tiÒn c«ng....
Cã TK 338: C¸c kho¶n tÝnh theo l¬ng
1.5.3. TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ qu¶n lý phôc vô s¶n xuÊt vµ
nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c ph¸t sinh ë ph©n xëng s¶n xuÊt chÝnh cña doanh
nghiÖp
Ngoµi c¸c chi phÝ nguyªn liÖu, vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng
trùc tiÕp c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh ë c¸c ph©n xëng ®îc h¹ch to¸n vµo chi phÝ
s¶n xuÊt chung. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm ph¸t
sinh chi phÝ, theo tõng ph©n xëng. NÕu trong c«ng ty cã nhiÒu ph©n xëng s¶n
xuÊt th× ph¶i më sæ chi tiÕt ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung cho tõng ph©n xëng.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
14
Cuèi th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt chung ®· tËp hîp kÕt chuyÓn toµn bé ®Ó tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh ë ph©n xëng nµo th× kÕt
chuyÓn ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, c«ng viÖc dÞch vô cña ph©n xëng ®ã.
NÕu ph©n xëng s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm , nhiÒu c«ng viÖc th× ph¶i
tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp.
C«ng thøc sö dông ®Ó tÝnh møc chi phÝ s¶n xuÊt chung ph©n bæ cho ®èi tîng
chÞu chi phÝ nh sau:
Møc CPSX
chung ph©n
bæ cho tõng
®èi tîng
=
Tæng CPSX chung cÇn ph©n bæ
Tæng tiªu chuÈn ph©n bæ
*
Tiªu chuÈn ph©n
bæ cña tõng ®èi
tîng
Tiªu chuÈn ph©n bæ cô thÓ cña tõng kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung nh sau:
- Chi phÝ khÊu hao TSC§: Nh÷ng trêng hîp kh«ng tÝnh riªng ®îc cho
tõng ®èi tîng chÞu chi phÝ th× ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ chi phÝ
khÊu hao TSC§ thêng dïng lµ: Giê m¸y ch¹y thùc tÕ hoÆc ®Þnh møc chi phÝ
khÊu hao m¸y mãc thiÕt bÞ s¶n xuÊt, lîng nguyªn, vËt liÖu sö dông ....
- Chi phÝ n¨ng lîng dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm: NÕu ph¶i ph©n bæ thêng sö dông c¸c tiªu chuÈn nh: §Þnh møc chi phÝ n¨ng lîng hoÆc sè giê m¸y
lµm viÖc thùc tÕ kÕt hîp víi c«ng suÊt tiªu hao cña m¸y.
- Nh÷ng chi phÝ cßn l¹i ®îc tËp hîp vµ ph©n bæ cho ®èi tîng chÞu chi
phÝ theo ph¬ng ph¸p ph©n bæ gi¸n tiÕp. Tiªu chuÈn ph©n bæ cã thÓ lµ tiÒn l¬ng
c«ng nh©n s¶n xuÊt, ®Þnh møc chi phÝ, giê c«ng c«ng nh©n s¶n xuÊt,.....
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 627- Chi phÝ s¶n xuÊt chung.
Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung ph¸t sinh trong kú.
Bªn Cã: - C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ vµ kÕt
chuyÓn vµo TK liªn quan.
TK 627: Kh«ng cã sè d cuèi kú vµ ®îc chi tiÕt thµnh 6 TK cÊp 2:
TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu
TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§
TK 6277 - Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi
TK 6278 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n mét sè nghiÖp vô chñ yÕu:
- C¨n cø vµo b¶ng tæng hîp thanh to¸n l¬ng, b¶ng thanh to¸n tiÒn ¨n ca
tÝnh tiÒn l¬ng chÝnh, tiÒn l¬ng phô, phô cÊp l¬ng, tiÒn ¨n ca ph¶i tr¶ cho nh©n
viªn ph©n xëng trong kú, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 6271 - Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
Cã TK 334 - Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
- TrÝch BHXH, BHYT, KPC§ theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tiÒn l¬ng thùc tÕ
ph¶i tr¶ nh©n viªn ph©n xëng tÝnh vµo chi phÝ.
Nî TK 6271- Chi phÝ nh©n viªn ph©n xëng
Cã TK 338 - Ph¶i tr¶ , ph¶i nép kh¸c (3382, 3383, 3384)
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
15
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho vËt liÖu sö dông cho qu¶n lý, phôc vô s¶n
xuÊt ë ph©n xën, kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ thùc tÕ xuÊt kho, ghi:
Nî TK 6272 - Chi phÝ vËt liÖu
Cã TK 152 - Nguyªn liÖu, vËt liÖu.
- C¨n cø vµo phiÕu xuÊt kho c«ng cô, dông cô dïng cho s¶n xuÊt chung
lo¹i ph©n bæ mét lÇn, kÕ to¸n tÝnh ra gi¸ trÞ thùc tÕ cña c«ng cô dông cô xuÊt
kho, ghi:
Nî TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
Cã TK 153 - C«ng cô dông cô.
- Ph©n bæ c¸c chi phÝ tr¶ tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú:
Nî TK 6273 - Chi phÝ dông cô s¶n xuÊt
Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
- TrÝch tríc c¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 627 - Chi phÝ s¶n xuÊt chung
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- C¨n cø vµo b¶ng tÝnh vµ ph©n bæ khÊu hao TSC§ sö dông cho ph©n xëng s¶n xuÊt kÕ to¸n ghi:
Nî TK 6274 - Chi phÝ khÊu hao TSC§.
Cã TK 214 - Hao mßn TSC§.
- C¨n cø vµo ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n vÒ c¸c kho¶n dÞch vô sö dông cho
s¶n xuÊt chung nh: TiÒn ®iÖn, tiÒn níc, tiÒn ®iÖn tho¹i, tiÒn söa ch÷a TSC§ thêng xuyªn, ... kÕ to¸n ghi:
Nî TK 6277 - Chi dÞch vô mua ngoµi
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã TK 331 - Ph¶i tr¶ cho ngêi b¸n
Cã TK 111 - TiÒn mÆt
Cã TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng.
- C¨n cø vµo c¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan ®Õn chi phÝ s¶n xuÊt chung
nh :PhiÕu chi tiÒn mÆt, giÊy b¸o nî cña ng©n hµng, giÊy thanh to¸n t¹m øng,
kÕ to¸n ghi:
Nî TK 627 - Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c
Cã TK 111 - TiÒn mÆt
Cã TK 112 - TiÒn göi ng©n hµng
Cã TK 141 - T¹m øng.
- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶n ghi gi¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung, c¨n cø vµo
chøng tõ cã liªn quan, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 111, 112: C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ thu b»ng tiÒn.
Nî TK 1388: Gi¸ trÞ ®ßi båi thêng cña ngêi ph¹m lçi.
Nî TK 1528: Gi¸ trÞ phÕ liÖu thu håi.
Cã TK 627: C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung.
- Cuèi kú, ph©n bæ vµ kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh vµo chi
phÝ chÕ biÕn cho mçi ®¬n vÞ s¶n phÈm theo møc c«ng suÊt b×nh thêng , ghi:
Nî TK 154 - Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang
Cã TK 627 - ( Chi tiÕt chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh)
S¬ ®å 1: H¹ch to¸n tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
TK 334,338
16
TK 627
Chi phÝ nh©n viªn
TK 152, 153
TK 111, 152, 138,....
C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ
TK 154
Chi phÝ vËt liÖu, dông cô
Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn CPSXC
theo møc b×nh thêng
TK 242, 335
Ph©n bæ hoÆc trÝch tríc chi phÝ
TK 214
TK 632
TrÝch khÊu hao TSC§ dïng vµo SX Chi phÝ s¶n xuÊt chung lín h¬n
møc b×nh thêng
TK111, 112, 331,....
C¸c chi phÝ kh¸c
1.5.4. H¹ch to¸n c¸c chi phÝ tr¶ tríc
Chi phÝ tr¶ tríc gåm hai lo¹i: Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n chi phÝ tr¶ tríc
trong 12 th¸ng); Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n (Chi phÝ tr¶ tríc cho kho¶ng thêi gian
h¬n 12 th¸ng).
* Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n:
Chi phÝ tr¶ tríc ng¾n h¹n (hay chi phÝ chê ph©n bæ) lµ c¸c kho¶n chi phÝ
thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha tÝnh hÕt vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh cña kú
mµ ®îc tÝnh cho hai hay nhiÒu kú h¹ch to¸n sau ®ã. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi
phÝ ph¸t sinh mét lÇn qu¸ lín hoÆc do b¶n th©n chi phÝ ph¸t sinh cã t¸c dông
tíi kÕt qu¶ ho¹t ®éng cña nhiÒu kú h¹ch to¸n. Thuéc chi phÝ tr¶ tríc cã thÓ
gåm c¸ckho¶n sau:
- Gi¸ trÞ c«ng cô dông cô xuÊt dïng thuéc lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn.
- Gi¸ trÞ söa ch÷a lín tµi s¶n cè ®Þnh ngoµi kÕ ho¹ch.
- Gi¸ trÞ bao b× lu©n chuyÓn, ®å dïng cho thuª
- DÞch vô mua ngoµi tr¶ tríc…
§Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ph¸t sinh trong kú.
+ Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ tr¶ tríc ph¸t sinh trong kú
+ Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc ®· ph©n bæ vµo chi phÝ kinh doanh
trong kú.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
17
+ D Nî: C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc thùc tÕ ®· ph¸t sinh nhng cha ph©n
bæ vµo chi phÝ kinh doanh.
TK142 ®îc chi tiÕt thµnh 2 tiÓu kho¶n:
TK 1421: Chi phÝ tr¶ tríc
TK 1422: Chi phÝ chê ph©n bæ
Ph¬ng ph¸p h¹ch to¸n
S¬ ®å: H¹ch to¸n chi phÝ tr¶ tríc
TK 111, 112, 331,334
TK 142
Chi phÝ tr¶ tríc
thùc tÕ ph¸t sinh
TK 641, 642
KÕt chuyÓn CPBH, CPQL
TK 627,641,642
Ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc vµo c¸c
kú h¹ch to¸n
TK 911
KÕt chuyÓn CPBH, CPQL vµo
* Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
®Þnh
kÕtlÇn
qu¶qu¸ lín vµ cã
Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n lµ nh÷ng chi tµi
phÝkho¶n
ph¸tx¸c
sinh
mét
liªn quan ®Õn nhiÒu niªn ®é h¹ch to¸n. C¸c kho¶n chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
gåm:
+ Chi phÝ tr¶ tríc vÒ thuª ho¹t ®éng TSC§ (QuyÒn sö dông ®Êt, nhµ xëng, kho tµng, v¨n phßng lµm viÖc, cöa hµng vµ tµi s¶n kh¸c ) phôc vô cho
ho¹t ®éng kinh doanh nhiÒu n¨m tµi chÝnh.
+ Chi phÝ tr¶ tríc phôc vô cho ho¸t ®éng kinh doanh cña nhiÒu n¨m tµi
chÝnh
+ Chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ qu¶ng c¸o ph¸t sinh trong giai
®o¹n tríc ho¹t ®éng.
+ Chi phÝ nghiªn cøu cã gi¸ trÞ lín
+ Chi phÝ cho giai ®o¹n triÓn khai kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ghi nhËn lµ
TSC§ v« h×nh.
+ Chi phÝ ®µo t¹o c¸c bé qu¶n lý vµ c«ng nh©n kü thuËt.
Chi phÝ di chuyÓn ®Þa ®iÓm kinh doanh hoÆc tæ chøc l¹i doanh nghiÖp.
+ Lîi thÕ th¬ng m¹i trong trêng hîp mua l¹i doanh nghiÖp, s¸p nhËp
doanh nghiÖp cã tÝnh chÊt mua l¹i.
+ Chi phÝ mua c¸c lo¹i b¶o hiÓm ( b¶o hiÓm ch¸y, næ, b¶o hiÓm tr¸ch
nhiÖm d©n sù chñ ph¬ng tiÖn vËn t¶i, b¶o hiÓm th©n xe, b¶o hiÓm tµi s¶n, ...)
vµ c¸c lo¹i lÖ phÝ mµ doanh nghiÖp mua vµ tr¶ mét lÇn cho nhiÒu niªn ®é kÕ
to¸n.
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
18
+ C«ng cô, dông cô xuÊt dïng mét lÇn víi gi¸ trÞ lín vµ b¶n th©n c«ng
cô, dông cô tham gia vµo ho¹t ®éng kinh doanh trªn mét n¨m tµi chÝnh ph¶i
ph©n bæ dÇn vµo c¸c ®èi tîng chÞu chi phÝ trong nhiÒu n¨m.
+ L·i mua hµng tr¶ chËm, tr¶ gãp, l·i thuª TSC§ thuª tµi chÝnh.
+ Chi phÝ söa ch÷a lín TSC§ ph¸t sinh mét lÊn qu¸ lín ph¶i ph©n bæ
nhiÒu n¨m.
+ C¸c kho¶n kh¸c
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
Bªn Nî: Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n ph¸t sinh
Bªn cã: C¸c kho¶n chi tr¶ tríc dµi h¹n ph©n bæ vµo chi phÝ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
Sè d Nî: C¸c kho¶n chi phÝ tríc dµi h¹n cha tÝnh vµo chi phÝ ho¹t ®éng
s¶n xuÊt kinh doanh cña n¨m tµi chÝnh.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n mét sè ho¹t ®éng chñ yÕu:
- Khi ph¸t sinh c¸c kho¶m chi phÝ thµnh lËp doanh nghiÖp, chi phÝ ®µo
t¹o nh©n viªn, chi phÝ qu¶ng c¸o ph¸t sinh trong giai ®o¹n tríc ho¹t ®éng cña
doanh nghiÖp míi thµnh lËp, chi phÝ cho giai ®o¹n nghiªn cøu, chi phÝ chuyÓn
dÞch ®Þa ®iÓm.
+ NÕu chi phÝ ph¸t sinh kh«ng lín th× ghi nhËn toµn bé vµo chi phÝ
SXKD trong kú, ghi:
Nî TK 641 - Chi phÝ qu¶ng c¸o
Nî TK 642 - Chi phÝ thµnh lËp, ®µo t¹o nh©n viªn, nghiªn cøu,......
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ ( nÕu cã )
Cã TK 111, 112, 152, 153, 331, 334....
+ NÕu chi phÝ ph¸t sinh lín ph¶i ph©n bæ dÇn vµo chi phÝ SXKD cña
nhiÕu n¨m tµi chÝnh th× khi ph¸t sinh chi phÝ ®îc tËp hîp vµo TK 242 - chi phÝ
tr¶ tríc dµi h¹n , ghi:
Nî TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
Nî TK 133 - ThuÕ GTGT ®îc khÊu trõ (NÕu cã )
Cã c¸c TK 111, 112, 152, 153, 331, 334, 338,....
+ §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n vµo chi phÝ SXKD,
ghi:
Nî c¸c TK 641, 642
Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n.
+ Khi tr¶ tríc tiÒn thuª TSC§, thuª c¬ së h¹ tÇng theo ph¬ng thøc thuª
ho¹t ®éng vµ phôc vô ho¹t ®éng kinh doanh cho nhiÒu n¨m, ghi:
Nî TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n
Nî TK 133 - thuÕ GTGT ®îc khÊu trõ
Cã c¸c TK 111, 112, ....
+ §Þnh kú tiÕn hµnh ph©n bæ theo tiªu thøc ph©n bæ hîp lý chi phÝ thuª
TSC§, thuª c¬ së h¹ tÇng vµo chi phÝ SXKD, ghi:
Nî c¸c TK 635, 642
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
19
Cã TK 242 - Chi phÝ tr¶ tríc dµi h¹n.
1.5.5. H¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶
Chi phÝ ph¶i tr¶ hay cßn gäi lµ chi phÝ tr¶ tríc lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ
thùc tÕ cha ph¸t sinh nhng ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ s¶n xuÊt- kinh doanh cña
kú h¹ch to¸n. §©y lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ n»m trong kÕ ho¹ch dù to¸n chi phÝ
cña doanh nghiÖp. ViÖc tÝnh tríc c¸c chi phÝ nµy vµo chi phÝ SXKD sÏ tr¸nh ®îc t¨ng ®ét biÕn cña chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh cña kú ph¸t sinh chi phÝ,
®ång thêi ph¶n ¸nh ®óng vµ ®Çy ®ñ c¸c chi phÝ thùc tÕ chi ra. C¸c chi phÝ phaØ
tr¶ trong doanh nghiÖp thêng bao gåm:
- TiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng nh©n s¶n xuÊt
- Chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch
- ThiÖn h¹i vÒ ngõng s¶n xuÊt theo kÕ ho¹ch
- Chi phÝ b¶o hµnh s¶n phÈm theo kÕ ho¹ch
- L·i tiÒn vay cha ®Õn h¹n tr¶
a. Tµi kho¶n h¹ch to¸n
TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Bªn Nî: Chi phÝ ph¶i tr¶ thùc tÕ ph¸t sinh
Bªn Cã: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®îc tÝnh tríc vµo chi phÝ trong kú
theo kÕ ho¹ch.
D Cã: C¸c kho¶n chi phÝ ph¶i tr¶ ®· tÝnh vµo chi phÝ kinh doanh nhng
thùc tÕ cha ph¸t sinh.
b. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ ph¶i tr¶:
1* H¹ch to¸n trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp
Hµng th¸ng c¨n cø vµo kÕ ho¹ch trÝch tríc tiÒn l¬ng nghØ phÐp cña c«ng
nh©n s¶n xuÊt, kÕ to¸n ghi:
Nî TK 622 - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Khi tÝnh tiÒn l¬ng nghØ phÐp ph¶i tr¶ cho c«ng nh©n s¶n xuÊt nghØ phÐp:
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Cã TK 334 Ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn
2* TrÝch tríc chi phÝ söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch
Nî TK 627: TÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî TK 641: TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng
Nî TK 642 : TÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Nî TK 241: TÝnh vµo chi phÝ x©y dùng c¬ b¶n
Cã TK 335- Chi phÝ ph¶i tr¶
- Khi c«ng viÖc söa ch÷a TSC§ theo kÕ ho¹ch hoµn thµnh, kÕ to¸n kÕt
chuyÓn chi phÝ söa ch÷a vµ gi¶m chi phÝ trÝch tríc:
NîTK 335: Chi phÝ söa ch÷a lín TSC§.
Cã TK 241( Chi tiÕt söa ch÷a TSC§): Chi phÝ s÷a ch÷a TSC§.
3* TrÝch tríc chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo thêi vô
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
Chuyªn ®Ò tèt nghiÖp
20
Nî TK 627: TÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt chung
Nî TK 641: TÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng
Nî TK 642: TÝnh vµo chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- Khi ph¸t sinh chi phÝ ngõng s¶n xuÊt theo thêi vô:
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i
Cã TK 111, 112, 152, 153,...
4* TÝnh tríc l·i tiÒn vay ph¶i tr¶ vµo chi phÝ s¶n xuÊt - kinh doanh:
Nî TK 635- Chi phÝ ho¸t ®éng tµi chÝnh
Cã TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
- Khi tr¶ l·i tiÒn vay:
Nî TK 335 - Chi phÝ ph¶i tr¶
Cã TK 111, 112,
1.6. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë
dang
1.6.1. Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt
C¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®îc tËp hîp vµo TK 154 - Chi
phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang.
S¬ ®å 2 : H¹ch to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ph¬ng ph¸p kª khai
thêng xuyªn
TK 621
TK 154
SD §K xxx
Cuèi kú kÕt chuyÓn CP NVL trùc tiÕp
TK152, 138
C¸c kho¶n gi¶m chi phÝ
TK 622
Cuèi kú kÕt chuyÓn CPNC trùc tiÕp
TK 627
Cuèi kú ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn CPSXC
TK 155, 157,632
Gi¸ thµnh phÈm hoµn thµnh
Tr×nh tù tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµo cuèi kú nh sau:
- KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp:
Nî TK 154
Tæng chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp
Cã TK 621
- KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp:
Nî TK 154
Tæng chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp
Cã TK 622
- Ph©n bæ hoÆc kÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung:
Nî TK 154
Tæng chi phÝ s¶n xuÊt chung
Cã TK 627
Bïi ThÞ B¹ch YÕn - KÕ to¸n 1 - K33
- Xem thêm -