Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại bệnh viện hữu nghị việt nam – cu ba đồng hới tỉnh quảng bình

BỘ GIÁO DỤC VÀ ĐÀO TẠO ĐẠI HỌC HUẾ TRƯỜNG ĐẠI HỌC KINH TẾ LÊ THỊ HOÀNG QUYÊN HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT NAM – CU BA ĐỒNG HỚI TỈNH QUẢNG BÌNH CHUYÊN NGÀNH: QUẢN LÝ KINH TẾ MÃ SỐ: 8 34 04 10 LUẬN VĂN THẠC SĨ KHOA HỌC KINH TẾ NGƯỜI HƯỚNG DẪN KHOA HỌC: TS. PHAN THANH HOÀN HUẾ, 2018 LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan rằng số liệu và kết quả nghiên cứu trong luận văn này là trung thực và chưa hề được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tôi cũng xin cam đoan rằng mọi sự giúp đỡ để thực hiện luận văn này đã được cảm ơn và các thông tin trích dẫn trong luận văn đã được chỉ rõ nguồn gốc. Luận văn không sao chép bất kỳ một công trình nghiên cứu nào. Tác giả luận văn LÊ THỊ HOÀNG QUYÊN i LỜI CẢM ƠN Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn tới các cơ quan và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể quý thầy, cô giáo và các cán bộ công chức của Trường Đại học Kinh tế Huế đã giúp đỡ tôi về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Phan Thanh Hoàn- người Thầy trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận tình tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Tôi xin chân thành cảm ơn Ban Lãnh đạo, các Khoa phòng Bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới đã tạo điều kiện giúp đỡ tôi trong quá trình công tác, trong nghiên cứu, đóng góp cho tôi những ý kiến quý báu để hoàn thành luận văn này. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, động viên của gia đình, bạn bè và người thân trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu luận văn này. Tác giả luận văn LÊ THỊ HOÀNG QUYÊN ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Họ và tên học viên: LÊ THỊ HOÀNG QUYÊN Chuyên ngành: QUẢN LÝ KINH TẾ ỨNG DỤNG Niên khóa: 2016-2018 Người hướng dẫn khoa học: TS. PHAN THANH HOÀN Tên đề tài: HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT NAM – CU BA ĐỒNG HỚI TỈNH QUẢNG BÌNH 1. Tính cấp thiết của đề tài Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới là đơn vị sự nghiệp có thu, được Bộ trưởng Bộ Y tế cho phép thực hiện tự chủ một phần chi phí hoạt động kể từ tháng 7 năm 2009. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, nâng cao hiệu quả chất lượng công tác, đòi hỏi công tác quản lý tài chính phải được chú trọng và ngày càng đổi mới; Vì vậy, hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính sẽ giúp Bệnh viện kiểm soát tốt tình hình tài chính tại đơn vị và từ đó có thể đưa ra những biện pháp thích hợp cho sự phát triển của Bệnh viện trong tương lai. Nhận thức tầm quan trọng trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới tỉnh Quảng Bình” để nghiên cứu luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Phương pháp nghiên cứu Luận văn sử dụng các phương pháp tổng hợp, phân tích và xử lý số liệu. Với 153 bảng hỏi trong qua điều tra sơ cấp, luận văn sử dụng các phương pháp phân tích: thu thập số liệu; tổng hợp và xử lý số liệu: thống kê mô tả, kiểm tra độ tin cậy thang đo Cronbah’s Alpha, phương pháp phân tích nhân tố EFA, hồi quy tuyến tính bội. 3. Kết quả nghiên cứu và đóng góp luận văn Luận văn đã góp phần hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện công lập. Bên cạnh đó, luận văn đã phân tích công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới dựa trên số liệu thứ cấp giai đoạn 2014 - 2016 và số liệu điều tra khảo sát cán bộ nhân viên của Bệnh viện. Trên cơ sở đó, luận văn đã đề xuất các giải pháp hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới trong giai đoạn sắp tới. iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT BHYT :Bảo hiểm Y tế BHXH :Bảo hiểm xã hội BTC :Bộ tài chính BYT :Bộ Y tế CP :Chính phủ ĐVSNCL :Đơn vị sự nghiệp công lập LDLK :Liên doanh liên kết NĐ :Nghị định NQ :Nghị quyết NSNN :Ngân sách Nhà nước QĐ :Quyết định SCL TSCĐ :Sửa chữa lớn Tài sản cố định TCKT :Tài chính Kế toán TT :Thông tư TSCĐ :Tài sản cố định TTLT :Thông tư liên tịch TW :Trung Ương UBND :Ủy ban nhân dân VPCP :Văn phòng chính phủ XDCB :Xây dựng cơ bản iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ........................................................................................ iii DANH MỤC CHỮ VIẾT TẮT................................................................................. iv MỤC LỤC...................................................................................................................v DANH MỤC BẢNG BIỂU ........................................................................................x DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ ............................................................................. xii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ .............................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu .......................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 5. Kết cấu luận văn......................................................................................................5 PHẦN II: NỘI DUNG ................................................................................................6 CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP ..................6 1.1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý tài chính bệnh viện công lập..........................6 1.1.1. Khái niệm về tài chính công và công tác quản lý tài chính bệnh viện công lập.......6 1.1.2. Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện công lập...........................................7 1.1.3. Phạm vi quản lý tài chính bệnh viện công lập ..................................................8 1.2. Nội dung quản lý tài chính bệnh viện công lập theo cơ chế tự chủ tài chính ....10 1.2.1. Lập dự toán thu chi tài chính...........................................................................10 1.2.2. Thực hiện dự toán ...........................................................................................13 1.2.3. Quyết toán .......................................................................................................13 1.2.4. Thanh tra, kiểm tra, đánh giá ..........................................................................14 1.2.5 Các công cụ tham gia quản lý tài chính Bệnh viện công .................................15 1.2.5.1. Hệ thống chính sách pháp luật của Nhà nước..............................................15 1.2.5.2. Công tác kế hoạch ........................................................................................16 v 1.2.5.3. Quy chế chi tiêu nội bộ ................................................................................16 1.2.5.4. Hạch toán, kế toán, kiểm toán......................................................................16 1.2.5.5. Hệ thống thanh tra, kiểm tra.........................................................................17 1.2.5.6. Tổ chức bộ máy quản lý tài chính ................................................................17 1.3. Cơ chế tự chủ tài chính trong quản lý tài chính đối với bệnh viện công lập .....17 1.3.1. Nội dung của cơ chế tự chủ tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập.......17 1.3.2. Những đổi mới trong việc thực hiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính ..........................................................................................................................21 1.4. Các yếu tố ảnh hưởng đến quản lý tài chính tại bệnh viện công .......................23 1.4.1. Yếu tố bên ngoài .............................................................................................23 1.4.2. Yếu tố bên trong..............................................................................................25 1.5. Kinh nghiệm về quản lý tài chính bệnh viện công theo cơ chế tự chủ tài chính trên thế giới và thực tiễn tại Việt Nam......................................................................27 1.5.1. Kinh nghiệm quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại một số nước Đông Nam Á .............................................................................................................27 1.5.2. Kinh nghiệm quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại một số bệnh viện ở Việt Nam ........................................................................................................28 1.5.3. Bài học kinh nghiệm cho Bệnh viện công lập Việt Nam và Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam- Cu Ba Đồng Hới tỉnh Quảng Bình..................................................30 CHƯƠNG II: PHÂN TÍCH CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT NAM – CU BA ĐỒNG HỚI ...............................................................................................................31 2.1. Khái quát về Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới......................31 2.1.1. Lược sử hình thành và phát triển của Bệnh viện.............................................31 2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ của Bệnh viện ..............................................................32 2.1.3. Cơ cấu tổ chức tại Bệnh viện ..........................................................................34 2.1.4. Quy mô công tác khám chữa bệnh và tình hình đầu tư trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới ..................................................35 vi 2.2. Thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba Đồng Hới ....................................................................38 2.2.1. Cơ cấu tổ chức và chức năng, nhiệm vụ phòng Tài chính Kế toán ................38 2.2.1.1. Cơ cấu tổ chức..............................................................................................38 2.2.1.2. Chức năng, nhiệm vụ ...................................................................................40 2.2.2. Công tác lập dự toán thu chi ...........................................................................40 2.2.3. Thực hiện dự toán ...........................................................................................42 2.2.3.1. Thực trạng quản lý các nguồn thu tài chính.................................................42 2.2.3.2. Thực trạng quản lý các khoản chi ................................................................46 2.2.3.3. Các khoản chi thực hiện tự chủ tài chính tại Bệnh viện ..............................54 2.2.4. Công tác quyết toán.........................................................................................57 2.2.5. Công tác thanh tra, kiểm tra, đánh giá ............................................................58 2.2.6. Thực trạng việc sử dụng các công cụ quản lý tài chính trong công tác quản lý tài chính tại bệnh viện ...............................................................................................59 2.2.6.1. Hệ thống chính sách pháp luật của nhà nước...............................................59 2.2.6.2. Công tác kế hoạch ........................................................................................59 2.2.6.3. Qui chế chi tiêu nội bộ .................................................................................60 2.2.6.4. Công cụ hạch toán, kế toán, kiểm toán ........................................................60 2.2.6.5. Kiểm tra, thanh tra........................................................................................60 2.2.6.6. Tổ chức bộ máy quản lý tài chính ................................................................61 2.3. Đánh giá công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới qua số liệu điều tra ....................................61 2.3.1. Thống kê mẫu khảo sát ...................................................................................61 2.3.2 Đánh giá các nội dung điều tra của cán bộ kế toán có ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện ....................................63 2.3.3. Kiểm tra độ tin cậy thang đo các nhân tố trước khi tiến hành phân tích nhân tố phám phá EFA...........................................................................................................65 2.3.4. Kiểm định so sánh giá trị trung bình của một tổng thể với một giá trị cụ thể (One-Sample T-Test) ................................................................................................69 vii 2.3.4.1 Về bộ máy quản lý tài chính .........................................................................69 2.3.4.2. Về công tác lập dự toán thu chi tài chính tại Bệnh viện ..............................69 2.3.4.3. Về công tác quản lý các nguồn thu tài chính tại Bệnh viện .........................70 2.3.4.4. Về công tác quản lý và sử dụng các khoản chi tại Bệnh viện......................70 2.3.4.5. Về công tác quyết toán tại Bệnh viện ..........................................................71 2.3.4.6. Về công tác thanh tra kiểm tra tại Bệnh viện..............................................71 2.3.4.7. Về công cụ tham gia quản lý tài chính tại Bệnh viện ..................................72 2.3.4.8. Về nội dung khác liên quan đến công tác quản lý tài chính tại Bệnh viện ..72 2.3.5. Phân tích nhân tố khám phá (EFA) .................................................................73 2.3.6. Phân tích hồi quy các yếu tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba Đồng Hới..................77 2.4. Đánh giá chung về công tác tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cu Ba Đồng Hới ..............................................80 2.4.1. Kết quả đạt được .............................................................................................80 2.4.2. Hạn chế............................................................................................................82 2.4.3 Những nguyên nhân hạn chế............................................................................85 2.4.3.1 Nguyên nhân khách quan ..............................................................................85 2.4.3.2 Nguyên nhân chủ quan..................................................................................86 CHƯƠNG III: GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN HỮU NGHỊ VIỆT NAM – CU BA ĐỒNG HỚI ...............................................................................................88 3.1 Mục tiêu quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới ....................................................................................88 3.2. Các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới...................................89 3.2.1 Giải pháp chung ...............................................................................................89 3.2.1.1 Nâng cao nhận thức về công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính ..89 3.2.1.2 Nâng cao năng lực và vai trò của công tác tài chính kế toán ........................89 3.2.2 Giải pháp về chuyên môn, nghiệp vụ...............................................................90 viii 3.2.2.1 Hoàn thiện công tác lập dự toán thu chi tài chính.........................................90 3.2.2.2 Nhóm giải pháp về các nguồn thu tài chính..................................................91 3.2.2.3 Nhóm giải pháp về các khoản chi .................................................................93 3.2.2.4 Hoàn thiện công tác quyết toán, công khai tài chính hàng năm ...................94 3.2.2.5 Tăng cường công tác kiểm tra kế toán, kiểm tra nội bộ trong bệnh viện ....95 3.2.3. Nhóm giải pháp khác ......................................................................................96 3.2.3.1 Hoàn thiện ứng dụng hệ thống công nghệ thông tin vào công tác quản lý tài chính ....................................................................................................................96 3.2.3.2 Thực hiện khoán quản tại một số khoa phòng trong bệnh viện...................97 3.2.3.3 Tăng cường công tác quản lý tài sản công ..................................................97 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................98 1. Kết luận .................................................................................................................98 2. Kiến nghị ...............................................................................................................98 2.1. Đối với Chính phủ..............................................................................................99 2.2. Kiến nghị đối với Bộ Y tế ..................................................................................99 2.3. Đối với cơ quan Bảo hiểm xã hội tại địa phương ............................................100 DANH MỤC TÀI LIỆU THAM KHẢO ................................................................101 PHỤ LỤC................................................................................................................103 QUYẾT ĐỊNH HỘI ĐỒNG BIÊN BẢN HỘI ĐÒNG NHẬN XÉT PHẢN BIỆN 1 + 2 BẢN GIẢI TRÌNH LUẬN VĂN XÁC NHẬN HOÀN THIỆN LUẬN VĂN ix DANH MỤC BẢNG BIỂU Bảng 2.1: Tình hình thực hiện các chỉ tiêu chuyên môn tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016............................35 Bảng 2.2: Tình hình đầu tư trang thiết bị y tế tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016................................................37 Bảng 2.3: Tình hình đội ngũ cán bộ quản lý tài chính tại phòng Tài chính Kế toán Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016............................................................................................39 Bảng 2.4: Dự toán thu, chi ngân sách Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016...........................................................41 Bảng 2.5: Bảng tổng hợp các nguồn thu tài chính Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016.............................................44 Bảng 2.6: Bảng tổng hợp các khoản chi Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016...........................................................47 Bảng 2.7: Cơ cấu các nguồn chi Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016.....................................................................50 Bảng 2.8: Cơ cấu chi 4 nhóm chi từ nguồn kinh phí ngoài NSNN cấp tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016....52 Bảng 2.9: Cơ cấu chi 4 nhóm chi thực hiện tự chủ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016....................................55 Bảng 2.10: Báo cáo thực hiện trích lập các quỹ sự nghiệp Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016............................57 Bảng 2.11: Đặc điểm mẫu khảo sát .......................................................................61 Bảng 2.12 Đánh giá của cán bộ kế toán đối với công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện .......................................................63 Bảng 2.13: Kết quả kiểm định độ tin cậy thang đo ...............................................66 Bảng 2.14: Đánh giá tổ chức bộ máy quản lý tài chính tại Bệnh viện ..................69 Bảng 2.15: Đánh giá công tác lập dự toán thu chi tài chính tại Bệnh viện............69 Bảng 2.16: Đánh giá công tác quản lý các nguồn thu tài chính tại Bệnh viện ......70 x Bảng 2.17: Đánh giá công tác quản lý và sử dụng các khoản chi tại Bệnh viện ...70 Bảng 2.18: Đánh giá công tác quyết toán tại Bệnh viện........................................71 Bảng 2.19: Đánh giá về công tác thanh tra, kiểm tra tại Bệnh viện ......................71 Bảng 2.20: Đánh giá về công cụ tham gia quản lý tài chính tại Bệnh viện...........72 Bảng 2.21: Đánh giá nội dung khác liên quan đến công tác QLTC tại Bệnh viện72 Bảng 2.22: Kiểm định KMO và Bartlett'st ............................................................75 Bảng 2.23: Tổng phương sai trích .........................................................................75 Bảng 2.24: Ma trận xoay nhân tố...........................................................................76 Bảng 2.25: Kết quả phân tích mô hình hồi quy .....................................................78 xi DANH MỤC SƠ ĐỒ, BIỂU ĐỒ Sơ đồ 1.1: Chu trình quản lý tài chính..................................................................11 Sơ đồ 1.2: Chu trình ngân sách.............................................................................12 Sơ đồ 2.1: Cơ cấu tổ chức Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam - Cuba Đồng Hới......34 Sơ đồ 2.2: Cơ cấu tổ chức phòng Tài chính kế toán tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016....................................39 xii PHẦN I: ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài nghiên cứu Trong xu hướng chung của thế giới và các nước trong khu vực là đẩy mạnh công tác quản lý bệnh viện, quản lý chất lượng dịch vụ khám, chữa bệnh thì công tác quản lý tài chính đang là động lực thúc đẩy các Bệnh viện phải sáng tạo, cải tiến nâng cao chất lượng dịch vụ khám chữa bệnh. Do đó “Không ngừng nâng cao hiệu quả công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm tại bệnh viện” là chủ đề rất quan trọng, mang tính thời sự cao, phù hợp với chủ trương và chỉ đạo của ngành y tế hiện nay. Đây là những nhiệm vụ ưu tiên hàng đầu để Bệnh viện thực hiện tự chủ trong công tác quản lý và điều hành Bệnh viện. Do vậy Đảng và nhà nước ta chủ trương đổi mới cơ chế quản lý tài chính đối với đơn vị sự nghiệp có thu nhằm phát huy mọi khả năng của đơn vị để cung cấp dịch vụ chất lượng cao cho xã hội, tăng nguồn thu từng bước giải quyết thu nhập cho người lao động, giảm dần bao cấp từ ngân sách nhà nước. Ngày 25 tháng 4 năm 2006. Chính phủ đã ban hành Nghị định 43/2006/NĐ-CP quy định quyền tự chủ, tự chịu trách nhiệm về thực hiện nhiệm vụ, tổ chức bộ máy, biên chế và tài chính đối với đơn vị sự nghiệp công lập. Chính sách này được xem như một công cụ để nâng cao tính hiệu quả về kỹ thuật, trong việc cung cấp các dịch vụ y tế bằng cách tạo ra các động lực kinh tế mạnh mẽ hơn cho đội ngũ cán bộ, nhân viên và bằng cách củng cố thẩm quyền của các nhà quản lý trong các cơ sở y tế. Ngày 14 tháng 2 năm 2015 Chính phủ ban hành Nghị định 16/2015/NĐ-CP quy định cơ chế tự chủ của đơn vị sự nghiệp công lập, đây chính là cơ sở để các bệnh viện công thực hiện đầy đủ và chuẩn hóa các quy định về quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ. Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới là đơn vị sự nghiệp có thu, được Bộ trưởng Bộ Y tế cho phép thực hiện tự chủ một phần chi phí hoạt động kể từ tháng 7 năm 2009. Hiện tại, nhằm thực hiện theo lộ trình của Bộ Y tế thực hiện theo nghị quyết 19-NQ/TW tại hội nghị lần thứ 6 Ban chấp hành Trung ương Đảng khóa XII, chuyển dần các bệnh viện trực thuộc Bộ Y tế về địa phương quản lý; thực hiện theo lộ trình đó, Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới có kế hoạch 1 chuyển về Ủy ban nhân dân tỉnh Quảng Bình quản lý vào năm 2020 đòi hỏi bệnh viện phải khẳng định được vị thế tự chủ về mặt tài chính. Để hoàn thành tốt nhiệm vụ được giao, nâng cao hiệu quả chất lượng công tác, đòi hỏi công tác quản lý tài chính phải được chú trọng và ngày càng đổi mới; Vì vậy, hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính sẽ giúp Bệnh viện kiểm soát tốt tình hình tài chính tại đơn vị và từ đó có thể đưa ra những biện pháp thích hợp cho sự phát triển của Bệnh viện trong tương lai. Nhận thức tầm quan trọng trên, tác giả đã lựa chọn đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới tỉnh Quảng Bình” để nghiên cứu luận văn tốt nghiệp của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu Mục tiêu chung: Luận văn tập trung đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới để từ đó đưa ra những định hướng và giải pháp để hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính. Mục tiêu cụ thể: - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính đối với Bệnh viện công lập. - Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới giai đoạn 2014-2016; những kết quả đạt được, những mặt còn tồn tại và nguyên nhân. - Đề xuất các giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu Là những vấn đề liên quan đến hoạt động quản lý tài chính, cơ chế tự chủ, tự chịu trách nhiệm và cơ chế quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới. 3.2. Phạm vi nghiên cứu bao gồm phạm vi về không gian, thời gian và nội dung nghiên cứu Phạm vi không gian: tại Bệnh viện HN Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới tỉnh Quảng Bình Phạm vi thời gian: Đề tài được nghiên cứu các chỉ tiêu và số liệu tập trung trong 3 2 năm từ năm 2014 đến năm 2016 và đề xuất giải pháp nhằm hoàn thiện quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính trong thời gian tới. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập số liệu  Số liệu thứ cấp Nghiên cứu, tổng hợp, phân tích thông tin từ các nghị định, giáo trình và các phương tiện thông tin đại chúng. Thu thập, sử dụng dữ liệu thứ cấp về số liệu tài chính tại bộ phận kế toán tổng hợp phòng tài chính kế toán Bệnh viện hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới tỉnh Quảng Bình. Số liệu phân tích, nghiên cứu bao gồm: báo cáo tài chính, bảng cân đối kế toán, báo cáo chi tiết thu chi hoạt động sự nghiệp và hoạt động sản xuất kinh doanh, bảng đối chiếu dự toán và tình hình sử dụng kinh phí ngân sách tại kho bạc, quy chế chi tiêu nội bộ của đơn vị….  Số liệu sơ cấp Tổng số cán bộ nhân viên của Bệnh viện hiện có 676 cán bộ gồm: 160 bác sĩ, 26 dược sĩ, 257 điều dưỡng, 36 hộ sinh, 45 kỹ thuật và 155 các chức danh khác. Điều tra nguồn số liệu sơ cấp trên cơ sở tiến hành khảo sát thực tế tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới thông qua điều tra bằng bảng hỏi. Đối tượng được lựa chọn khảo sát là các cán bộ nhân viên của Bệnh viện có liên quan trực tiếp đến công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ. Đầu tiên, luận văn nghiên cứu sử dụng kỹ thuật DELPHI để phỏng vấn ý kiến từ những chuyên gia có chuyên môn và kinh nghiệm trong lĩnh vực nghiên cứu khoa học, và các chuyên gia thực tiễn là cán bộ làm công tác quản lý tại bệnh viện để có sự hiểu biết đầy đủ hơn về vấn đề nghiên cứu. Kết quả nghiên cứu sơ bộ này là cơ sở để luận văn thiết kế bảng hỏi và đưa vào nghiên cứu chính thức. Theo “Phân tích dữ liệu nghiên cứu với SPSS” của Hoàng Trọng _Chu Nguyễn Mộng Ngọc [15]: số mẫu cần thiết để phân tích nhân tố phải lớn hơn hoặc bằng năm lần số biến quan sát. Với 24 biến quan sát trong phiếu điều tra, kích cỡ mẫu phải đảm bảo điều kiện như sau: n ≥ 5 * k = 5 * 24 ≥ 120 (quan sát) 3 Như vậy, để đảm bảo độ chính xác cũng như mức độ thu hồi bảng hỏi, luận văn nghiên cứu quyết định chọn 160 mẫu để tiến hành điều tra khảo sát. Kết quả thu hồi được 153 phiếu khảo sát đảm bảo chất lượng để tiến hành phân tích. Phương pháp chọn mẫu: Sử dụng phương pháp chọn mẫu ngẫu nhiên đơn thuần đối tượng điều tra là 87 cán bộ làm công tác quản lý tại bệnh viện, 30 cán bộ viên chức làm công tác kế toán; còn lại tiến hành chọn mỗi khoa phòng 2-3 cán bộ được điều tra. Nội dung điều tra chủ yếu tập trung: Phần 1: Thông tin đối tượng được tiến hành điều tra Phần 2: Nội dung khảo sát đánh giá về công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới trong thời gian vừa qua. Bảng hỏi có 11 câu hỏi đánh giá tình hình quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính đối với cán bộ làm công tác kế toán và 24 câu hỏi đánh giá tình hình quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính đối với cán bộ viên chức tại bệnh viện. Đánh giá hài lòng của người được hỏi bằng cách sử dụng thang đo Likert 5 mức độ, người được phỏng vấn sẽ đánh dấu  vào con số mà họ cho là thích hợp nhất với ý kiến của họ. Theo đó, 24 câu hỏi đánh giá tình hình quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính đối với cán bộ viên chức tại bệnh viện được thiết kế dựa trên các khía cạnh của các nhân tố ảnh hưởng đến công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới (dựa trên sự tham khảo ý kiến chuyên gia và kết quả của cuộc khảo sát thử trước khi khảo sát chính thức), bao gồm các nội dung: (1) Bộ máy quản lý tài chính; (2) Công tác lập dự toán thu chi tài chính; (3) Quản lý các nguồn thu tài chính; (4) Quản lý và sử dụng các khoản chi; (5) Công tác quyết toán; (6) Công tác thanh tra, kiểm tra, giám sát; (7) Công cụ tham gia quản lý tài chính. 4.2. Phương pháp tổng hợp và xử lý số liệu - Phương pháp thống kê mô tả: Là phương pháp sử dụng các chỉ tiêu tổng hợp (số tuyệt đối, số tương đối, số bình quân) để mô tả và phân tích thực trạng quản lý tài chính tại Bệnh viện trong 3 năm 2014-2016. - So sánh định lượng: So sánh dữ liệu quản lý tài chính các năm. Từ đó thấy 4 được sự khác biệt trước và sau khi thực hiện các giải pháp quản lý để có những định hướng cho những năm tiếp theo. 4.3. Phương pháp phân tích số liệu Dữ liệu sau khi mã hóa, làm sạch và tiến hành các bước phân tích trên phần mềm SPSS: Kiểm định độ tin cậy của thang đo: Sử dụng Cronbach Alpha để kiểm tra độ tin cậy các tham số ước lượng trong tập dữ liệu theo từng nhóm yếu tố trong mô hình. Những biến không đảm bảo độ tin cậy sẽ bị loại khỏi tập dữ liệu. Thống kê mô tả: Các kết quả thống kê mô tả sẽ được sử dụng để đưa ra các đặc điểm chung về đối tượng điều tra và các thông tin thống kê ban đầu. Kiểm định so sánh giá trị trung bình Oner-Sample T-Test: dùng để so sánh giá trị trung bình của một tổng thể với một giá trị cụ thể. Phân tích nhân tố khám phá EFA được dùng để thu nhỏ và tóm tắt các dữ liệu, phương pháp này rất có ích cho việc xác định các tập hợp cần thiết cho vấn đề nghiên cứu và được sử dụng để tìm mối quan hệ giữa các biến với nhau. Giữa các nhóm biến có liên hệ qua lại với nhau được xem xét và trình bày dưới dạng một ít nhân tố cơ bản. Phân tích hồi quy bội: Là phương pháp phân tích nhằm xác định mức độ ảnh hưởng của các nhân tố sau khi được rút trích trong phân tích nhân tố khám phá EFA đến biến phụ thuộc, với các kiểm định thống kê phù hợp. 5. Kết cấu luận văn Ngoài phần mở đầu và phần kết luận, kiến nghị. Nội dung chính của Luận văn gồm 3 chương: Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện công lập Chương 2: Phân tích công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tại Bệnh viện Hữu nghị Việt Nam – Cu Ba Đồng Hới. Chương 3: Giải pháp hoàn thiện công tác quản lý tài chính theo cơ chế tự chủ tài chính tại Bệnh viện Hữu Nghị Việt Nam-Cu Ba Đồng Hới. 5 PHẦN II: NỘI DUNG CHƯƠNG I: CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ TÀI CHÍNH THEO CƠ CHẾ TỰ CHỦ TÀI CHÍNH TẠI BỆNH VIỆN CÔNG LẬP 1.1. Cơ sở lý luận về công tác quản lý tài chính bệnh viện công lập 1.1.1. Khái niệm về tài chính công và công tác quản lý tài chính bệnh viện công lập Tài chính là các quỹ tiền tệ thuộc quyền sở hữu của các chủ thể, được hình thành thông qua quá trình phân phối và phân phối lại của cải xã hội trong một thời kỳ nhất định Tài chính công là các quỹ tiền tệ tập trung và không tập trung thuộc sở hữu và chi phối của Nhà nước, được hình thành và sử dụng trên cơ sở công quyền thông qua các văn bản pháp quy trong một thời kì nhất định [20]. Quản lý tài chính bệnh viện theo nghĩa rộng là sự tác động liên tục có hướng đích, có tổ chức của các nhà quản lý bệnh viện lên đối tượng và quá trình hoạt động tài chính của bệnh viện nhằm xác định nguồn thu và các khoản chi, tiền hành thu chi theo đúng pháp luật, đúng các nguyên tắc của Nhà nước về tài chính, đảm bảo kinh phí cho mọi hoạt động của bệnh viện. Tại Việt Nam, quản lý tài chính bệnh viện đang là một nội dung của chính sách kinh tế - tài chính y tế do Bộ Y tế chủ trương với trọng tâm là sử dụng các nguồn lực các dịch vụ y tế một cách hiệu quả và công bằng. Tính hiệu quả chú trọng đến trình độ trang thiết bị kỹ thuật, phương pháp phân phối nguồn lực, hiệu lực quản lý hành chính và chất lượng dịch vụ y tế cung cấp cho nhân dân. Tính công bằng đòi hỏi cung cấp dịch vụ y tế bằng nhau cho những người có mức độ bệnh tật như nhau thỏa mãn nhu cầu khám chữa bệnh của mọi người khi ốm đau theo một mặt bằng chi phí nhất định mà không đòi hỏi khả năng chi trả của người bệnh là điều kiện tiên quyết. Như vậy, quản lý tài chính trong bệnh viện là việc quản lý toàn bộ các nguồn vốn: vốn ngân sách Nhà nước cấp, vốn viện trợ, vốn vay và các nguồn vốn khác; tài 6 sản, vật tư của bệnh viện để phục vụ nhiệm vụ khám bệnh, chữa bệnh, đào tạo, nghiên cứu khoa học, chỉ đạo tuyến … Quản lý tài chính trong bệnh viện công lập gồm [18]: - Sử dụng, quản lý các nguồn kinh phí ngân sách Nhà nước cấp và các nguồn được coi là ngân sách Nhà nước cấp như: viện phí, bảo hiểm y tế, viện trợ... theo đúng chế độ định mức qui định của Nhà nước. - Tăng nguồn thu hợp pháp, cân đối thu chi, sử dụng các khoản chi có hiệu quả, chống lãng phí, thực hành tiết kiệm. - Thực hiện chính sách ưu đãi và đảm bảo công bằng trong khám bệnh, chữa bệnh cho các đối tượng ưu đãi xã hội và người nghèo. - Từng bước tiến tới hạch toán chi phí và giá thành khám bệnh, chữa bệnh. - Giám đốc bệnh viện là người chịu trách nhiệm quản lý tài chính trong bệnh viện. 1.1.2. Mục tiêu của quản lý tài chính bệnh viện công lập Hiệu quả thực hiện của tài chính kế toán là mục tiêu quan trọng của quản lý tài chính bệnh viện. Các yếu tố của mục tiêu này bao gồm: - Duy trì cán cân thu chi: đây là điều kiện tiên quyết và bắt buộc của quản lý tài chính bệnh viện và cũng là tiêu chuẩn cho sự thành công trong cơ chế quản lý mới- tiến tới hạch toán chi phí. - Bệnh viện phải cải thiện chất lượng thông qua một số chỉ tiêu chuyên môn như: tỉ lệ tử vong… - Nhân viên hài lòng với bệnh viện: đời sống cán bộ công nhân viên được cải thiện, cải thiện phương tiện làm việc, xây dựng văn hóa bệnh viện. - Bệnh viện phát triển cơ sở vật chất, phát triển các chuyên khoa. - Công bằng y tế: chất lượng phục vụ như nhau cho toàn bộ các đối tượng Như vậy, quản lý tài chính bệnh viện phải đáp ứng cùng lúc bốn đối tác: Bệnh nhân, nhân viên bệnh viện, Ban giám đốc bệnh viện và Nhà nước. Đó là: Với bệnh nhân: chất lượng chăm sóc và công bằng y tế Với nhân viên: được hài lòng do đời sống được cải thiện Yêu cầu của Ban giám đốc: hoàn thanh trách nhiệm cán cân thu chi Y tế Nhà nước: phát triển bệnh viện 7