Tài liệu Hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh sê kong lào

LỜI CAM ĐOAN Tôi xin cam đoan đây là công trình nghiên cứu khoa học của riêng tôi. Các số liệu, thông tin được sử dụng trong Luận văn đều trung thực, có nguồn gốc rõ ràng, được phép công bố và chưa được sử dụng để bảo vệ một học vị nào. Tác giả luận văn LATSAMY VANLABEUAM i LỜI CẢM ƠN Với tình cảm sâu sắc, chân thành, cho phép tôi được bày tỏ lòng biết ơn tới các cơ quan và cá nhân đã tạo điều kiện giúp đỡ cho tôi trong quá trình học tập và nghiên cứu hoàn thành luận văn này. Tôi xin chân thành cảm ơn toàn thể quý thầy, cô giáo và các cán bộ công chức của Trường Đại học Kinh tế Huế đã giúp đỡ tôi về mọi mặt trong suốt quá trình học tập và nghiên cứu. Đặc biệt, tôi xin bày tỏ lòng biết ơn sâu sắc đến TS. Hoàng Triệu Huy - người Thầy trực tiếp hướng dẫn, giúp đỡ tận tình tôi trong quá trình thực hiện luận văn. Cuối cùng, tôi xin chân thành cảm ơn sự giúp đỡ, động viên của gia đình, bạn bè và người thân trong suốt thời gian học tập, nghiên cứu luận văn này. Tác giả luận văn LATSAMY VANLABEUAM ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN Họ và tên học viên: LATSAMY VANLABEUAM Chuyên ngành: Quản Lý Kinh tế Niên khoá: 2016-2018 Người hướng dẫn khoa học: TS. Hoàng Triệu Huy Tên đề tài: : “Hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào”, 1. Tính cấp thiết của đề tài Do vậy việc quản lý đầu tư công càng đặc biệt quan trọng cho sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh SêKong trong giai đoạn hiện nay.. Vì vậy việc tìm kiếm các giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công là điều cần thiết. Đây là lý do mà Tôi lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào”, làm hướng nghiên cứu cho luận văn cao học của mình. 2. Phương pháp nghiên cứu Đề tài sử dụng Số lượng đối tượng phỏng vấn tác giả lựa chọn cho đề tài này bao gồm 20 cán bộ làm việc tại văn phòng UBND tỉnh và các Sở, Ban trực thuộc UBND tỉnh Sê Kong bao gồm: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng (Quy hoạch và Kiến trúc).. Căn cứ để tác giả lựa chọn các đối tượng phỏng vấn là các tiêu chí về phẩm chất đạo đức, thâm niên công tác và mức độ liên quan đến các hoạt động quản lý đầu tư công. 3. Kết quả nghiên cứu và những đóng góp khoa học của luận văn: - Làm sáng tỏ những vấn đề lý luận cơ bản về việc quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Phân tích thực trạng công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Phân tích một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ ngu ồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh sê kong trong thời gian tới iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT UBND Ủy ban nhân dân HĐND Hội đồng nhân dân DN Doanh nghiệp NSNN Ngân sách nhà nước KT-XH kinh tế - xã hội ĐTXDCB Đầu tư xây dựng cơ bản XDCB Xây dựng cơ bản iv MỤC LỤC LỜI CAM ĐOAN ....................................................................................................... i LỜI CẢM ƠN ............................................................................................................ ii TÓM LƯỢC LUẬN VĂN ........................................................................................ iii DANH MỤC CÁC CHỮ VIẾT TẮT ....................................................................... iv DANH MỤC CÁC BẢNG..........................................................................................x DANH MỤC CÁC HÌNH, BIỂU ĐỒ....................................................................... xi PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ.............................................................................................1 1. Tính cấp thiết của đề tài ..........................................................................................1 2. Mục tiêu nghiên cứu................................................................................................2 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu...........................................................................2 4. Phương pháp nghiên cứu.........................................................................................3 5. Kết cấu luận văn......................................................................................................5 PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU .......................................................................6 CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC ...........................................6 1.1 TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG.......6 1.1.1 Các công trình nghiên cứu đi trước....................................................................6 1.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC................................................................................................................8 1.2.1. Khát quát chung về đầu tư công từ ngân sách nhà nước...................................8 1.2.1.1. Khái niệm đầu tư công ...................................................................................8 1.2.1.2 Các lý thuyết về đầu tư công.........................................................................10 1.2.1.3 Đặc điểm và vai trò của đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước......12 1.2.2. Nội dung quản lý đầu tư công từ nguồn vốn Ngân sách nhà nước .................16 1.2.2.1. Khái niệm quản lý đầu tư công ....................................................................16 1.2.2.2. Nội dung quản lý đầu tư công ......................................................................17 1.2.3. Những nhân tố ảnh hưởng đến quản lý đầu tư công .......................................24 1.2.3.1 Nhóm nhân tố chủ quan ................................................................................24 v 1.2.3.2. Nhóm nhân tố khách quan............................................................................25 1.2.4 Vai trò, nhiệm vụ và quyền hạn của cấp tỉnh trong quản lý đầu tư công ........27 1.2.4.1 Vai trò của cấp tỉnh trong quản lý đầu tư công .............................................27 1.2.4.2. Nhiệm vụ, quyền hạn của cấp tỉnh trong quản lý đầu tư công.....................27 1.3. KINH NGHIỆM VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG CỦA MỘT SỐ QUỐC GIA TRÊN THẾ GIỚI VÀ BÀI HỌC RÚT RA ..............................................................29 1.3.1 Kinh nghiệm quản lý đầu tư công tại một số nước trên thế giới......................29 1.3.1.1. Về kế hoạch đầu tư và quy hoạch phát triển .................................................29 1.3.1.2. Về tổ chức quản lý đầu tư và thẩm định dự án .............................................30 1.3.1.3. Về điều chỉnh dự án đầu tư............................................................................31 1.3.1.4. Về ủy thác đầu tư ..........................................................................................32 1.3.1.5. Về giám sát, kiểm tra, đánh giá đầu tư .........................................................33 1.3.2. Những bài học rút ra có thể áp dụng cho quá trình quản lý đầu tư công tại tỉnh SeKong - Lào ............................................................................................................34 CHƯƠNG 2. THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI TỈNH SÊ KONG - LÀO .....................................35 2.1 ĐẶC ĐIỂM TỰ NHIÊN, KINH TẾ, VĂN HÓA – XÃ HỘI CỦA TỈNH SÊ KONG - LÀO............................................................................................................35 2.1.1. Đặc điểm tự nhiên ...........................................................................................35 2.1.2. Đặc điểm văn hóa - xã hội...............................................................................35 2.1.3. Đặc điểm kinh tế .............................................................................................36 2.2 THỰC TRẠNG ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI TỈNH DÊ KONG ..................................................................................39 2.2.1 Cơ cấu vốn đầu tư trên toàn Tỉnh.....................................................................39 2.2.2. Số lượng các dự án đầu tư có dùng ngân sách nhà nước ................................40 2.2.3 Mức độ đầu tư từ ngân sách nhà nước vào các ngành .....................................41 2.3 ĐÁNH GIÁ CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC BẰNG KHẢO SÁT ĐIỀU TRA ................................53 2.3.1 Mô tả chung về mẫu điều tra............................................................................53 vi 2.3.2. Chất lượng thiết lập cơ chế chính sách và các quy định pháp luật .................54 2.3.3. Chất lượng hoạch định đầu tư .........................................................................55 2.3.4. Chất lượng công tác quy hoạch.......................................................................55 2.3.5. Chất lượng công tác thẩm định và phê duyệt dự án, duyệt tổng dự toán........56 2.3.6. Chất lượng công tác đấu thầu và chỉ định thầu ...............................................56 2.3.7. Chất lượng vốn đầu tư.....................................................................................57 2.3.8. Chất lượng công tác quản lý thực hiện đầu tư ................................................57 2.3.9. Chất lượng công tác kiểm tra giám sát quá trình thực hiện đầu tư .................58 2.3.10. Chất lượng công tác nghiệm thu và thanh quyết toán công trình .................59 2.3.11. Chất lượng công tác đánh giá hiệu quả sử dụng công trình đầu tư công ......59 2.3.12 Thống kê giá trị trung bình của công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong........................................................................60 2.4 ĐÁNH GIÁ CHUNG VỀ THỰC TRẠNG QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỢC TẠI TỈNH SÊ KONG........................42 2.4.1 Về thể chế chính sách và các quy định pháp luật .............................................42 2.4.2 Về hoạch định đầu tư........................................................................................44 2.4.3 Về công tác quy hoạch......................................................................................46 2.4.4 Về công tác thẩm định và phê duyệt dự án, duyệt tổng dự toán.......................47 2.4.5 Về công tác đấu thầu và chỉ định thầu..............................................................48 2.4.6 Về vốn đầu tư ...................................................................................................49 2.4.7 Về công tác chuẩn bị đầu tư .............................................................................50 2.4.8 Về công tác quản lý thực hiện đầu tư ...............................................................51 2.4.9 Về công tác kiểm tra giám sát quá trình thực hiện đầu tư ................................52 2.4.10 Về công tác nghiệm thu và thanh quyết toán công trình ................................52 2.4.11 Về công tác đánh giá hiệu quả sử dụng công trình.........................................53 2.5. NGUYÊN NHÂN CỦA NHỮNG HẠN CHẾ ..................................................60 CHƯƠNG 3 MỘT SỐ GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI TỈNH SÊ KONG TRONG THỜI GIAN TỚI........................................................................................63 vii 3.1 ĐẦU TƯ CÔNG TRONG CHIẾN LƯỢC PHÁT TRIỂN CỦA TỈNH SÊ KONG .......................................................................................................................63 3.1.1 Quan điểm, mục tiêu phát triển kinh tế xã hội của tỉnh Sê Kong đến năm 2030 ...................................................................................................................63 3.1.1.1 Quan điểm phát triển.....................................................................................63 3.1.1.2. Mục tiêu phát triển .......................................................................................64 3.1.2 Đầu tư công trong chiến lược phát triển kinh tế của Sê Kong đến năm 2030 .65 3.2 CÁC GIẢI PHÁP HOÀN THIỆN CÔNG TÁC QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC TẠI TỈNH SÊ KONG TRONG GIAI ĐOẠN TỚI ......................................................................................................67 3.2.1 Nâng cao chất lượng khâu thiết lập cơ chế chính sách và các quy định pháp luật ....................................................................................................................67 3.3.2 Nâng cao chất lượng khâu hoạch định đầu tư ..................................................68 3.2.3 Nâng cao chất lượng khâu quy hoạch ..............................................................68 3.2.4 Nâng cao chất lượng khâu thẩm định và phê duyệt dự án, duyệt tổng dự toán.......................................................................................................................71 3.3.5 Nâng cao chất lượng khâu đấu thầu và chỉ định thầu ......................................71 3.2.6 Nâng cao chất lượng khâu quản lý vốn đầu tư .................................................72 3.2.7 Nâng cao chất lượng khâu chuẩn bị đầu tư ......................................................72 3.2.8 Nâng cao chất lượng khâu quản lý thực hiện đầu tư........................................72 3.2.9 Nâng cao chất lượng khâu kiểm tra giám sát quá trình thực hiện đầu tư công .......73 3.2.10 Nâng cao chất lượng khâu nghiệm thu và thanh quyết toán công trình.........76 3.2.11 Nâng cao chất lượng khâu đánh giá hiệu quả sử dụng công trình .................77 3.2.12 Nâng cao chất lượng đội ngũ cán bộ thực hiện quản lý đầu tư công ..........77 PHẦN III: KẾT LUẬN VÀ KIẾN NGHỊ ................................................................81 I/ KẾT LUẬN ...........................................................................................................81 II/ KIẾN NGHỊ .........................................................................................................82 TÀI LIỆU THAM KHẢO.........................................................................................84 PHỤ LỤC..................................................................................................................86 viii QUYẾT ĐỊNH CỦA HỘI ĐỒNG BIÊN BẢN CỦA HỘI ĐỒNG CHẤM LUẬN VĂN THẠC SĨ KINH TẾ NHẬN XÉT LUẬN VĂN THẠC SĨ BẢN GIẢI TRÌNH CHỈNH SỬA LUẬN VĂN XÁC NHẬN HOÀN THIÊN LUẬN VĂN ix DANH MỤC CÁC BẢNG Bảng 2.1 Các chỉ tiêu tăng trưởng kinh tế của Tỉnh Sê Kong ............................37 từ năm 2015 - 2017 .............................................................................37 Bảng 2.2: Quy mô và cơ cấu kinh tế của tỉnh Sê Kong trong giai đoạn 2015-2017............................................................................38 Bảng 2.3: Số lượng các dự án có dùng ngân sách nhà nước trong giai đoạn 2015 –2017………………………………………………………………..40 Bảng 2.4 Cơ cấu vốn đầu tư vào các ngành trên địa bàn tỉnh Sê Kong .............41 Bảng 2.5 Kết quả khảo sát Chất lượng thiết lập cơ chế chính sách và các quy định pháp luật ......................................................................................54 Bảng 2.6 Kết quả khảo sát Chất lượng hoạch định đầu tư .................................55 Bảng 2.7 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác quy hoạch ...............................44 Bảng 2.8 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác thẩm định và phê duyệt dự án, duyệt tổng dự toán...............................................................................56 Bảng 2.9 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác đấu thầu và chỉ định thầu .......56 Bảng 2.10 Kết quả khảo Chất lượng vốn đầu tư ..................................................57 Bảng 2.11 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác quản lý thực hiện đầu tư.........57 Bảng 2.12 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác kiểm tra giám sát quá trình thực hiện đầu tư ...........................................................................................58 Bảng 2.13 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác nghiệm thu và thanh quyết toán công trình.............................................................................................59 Bảng 2.14 Kết quả khảo sát Chất lượng công tác đánh giá hiệu quả sử dụng công trình .....................................................................................................59 Bảng 2.15 Thống kê giá trị trung bình của công tác quản lý đầu tư công ................60 x DANH MỤC CÁC SƠ ĐỒ Sơ đồ 2.1 Biểu đồ tăng trưởng GDP bình quân đầu người trong 3 năm qua (2015-2017 ) ........................................................................................37 Sơ đồ: 2.2 Biểu đồ tăng trưởng cơ cấu kinh tế của tỉnh Sê Kong trong 3 năm qua .............................................................................................................38 Sơ đồ 2.3: Cơ cấu vồn đầu tư công trên toàn tỉnh Sê Kong giai đoạn 2015 - 2017 .............................................................................................................40 xi PHẦN 1. ĐẶT VẤN ĐỀ 1. Tính cấp thiết của đề tài Hoạt động đầu tư công luôn đóng vai trò quan trọng đối với bất kỳ quốc gia nào trên thế giới. Đầu tư công được coi là hoạt động không thể thiếu trong tiến trình phát triển kinh tế, xã hội của một quốc gia. Đầu tư công là hoạt động đầu tư của Nhà nước vào các chương trình, dự án xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế - xã hội. Nhờ đầu tư công, cơ sở hạ tầng của sản xuất và xã hội ngày càng phát triển, đời sống nhân dân ngày càng được nâng cao. Đầu tư công là vô cùng cần thiết vì đây là công cụ khắc phục các hạn chế của nền kinh tế thị trường, là đòn bẩy kinh tế tạo điều kiện cho đầu tư từ các khu vực còn lại phát huy hiệu quả cao thông qua việc xây dựng kết cấu hạ tầng kinh tế đồng thời còn giúp phát triển các mặt xã hội mà các thành phần kinh tế tư nhân ít khi tham gia vào. Đầu tư công rất được quan tâm ở nước Cộng hòa dân chủ nhân dân Lào nói chung và các tỉnh trên cả nước nói riêng trong đó có tỉnh Sê Kong. Sê Kong là tỉnh thuộc Nam Lào với mật độ dân cư thưa thớt; với diện tích 7.665 km2 và dân số: 103.326; đa số người dân sống bằng nghề nông. Mặc dù, tỉnh Sê Kong có nhiều khu vực giàu tiềm năng phát triển các sản phẩm hàng hóa nông lâm nghiệp, công nghiệp, đặc biệt là thế mạnh về du lịch, dịch vụ thương mại nhưng nhìn chung Sê Kong vẫn là một tỉnh nghèo, trình độ dân trí thấp, điều kiện địa lý phức tạp, giao thông đi lại khó khăn, lại có nhiều dân tộc cùng chung sống, cơ sở hạ tầng còn yếu nên nguồn thu ngân sách của tỉnh vẫn còn rất nhiều hạn chế do đó chi ngân sách nhà nước đặc biệt chi cho đầu tư xây dựng cơ bản chủ yếu do Trung ương hỗ trợ. Vì vậy, triển khai và sử dụng hiệu quả nguồn đầu tư công là vô cùng quan trọng đối với sự phát triểncủa tỉnh Sê Kong. Mặc dù có đóng góp quan trọng vào sự phát triển kinh tế - xã hội, bên cạnh những kết quả đạt được, công tác quản lý đầu tư từ ngân sách nhà nước cho đầu tư phát triển trên địa bàn tỉnh Sê Kong còn một số tồn tại, hạn chế như: Một số dự án được quyết định đầu tư có quy mô đầu tư không sát nhu cầu thực tế; quyết định đầu tư khi chưa xác định rõ nguồn vốn và khả năng cân đối 1 vốn ở từng cấp ngân sách. Công tác kế hoạch đầu tư và thực hiện kế hoạch đầu tư chưa đúng với các quy định của nhà nước, đặc biệt trong việc phân bổ nguồn vốn, ghi vốn cho các dự án không tuân thủ chặt chẽ quy định của Luật Ngân sách và Nghị định của Chính phủ về quản lý đầu tư xây dựng cơ bản, dẫn đến việc bố trí vốn đầu tư còn dàn trải, thiếu tập trung; việc bố trí vốn các dự án khởi công mới không đúng nguyên tắc vẫn diễn ra phổ biến; công tác lựa chọn nhà thầu còn lúng túng, có dấu hiệu sai phạm; đội ngũ cán bộ làm công tác quản lý đầu tư xây dựng còn thiếu về số lượng và yếu về chất lượng: Cán bộ làm công tác quản lý, giám sát của chủ đầu tư, các ban quản lý dự án không có đủ năng lực, trình độ và điều kiện quy định còn diễn ra phổ biến... Do đầu tư phân tán, vốn được phân bổ vào quá nhiều dự án dẫn đến tình trạng thiếu vốn và kéo dài tiến độ, làm tăng chi phí đầu tư và chậm đưa công trình vào sử dụng. Do vậy việc quản lý đầu tư công càng đặc biệt quan trọng cho sự phát triển kinh tế xã hội của tỉnh SêKong trong giai đoạn hiện nay.. Vì vậy việc tìm kiếm các giải pháp để hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công là điều cần thiết. Đây là lý do mà Tôi lựa chọn đề tài: “Hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào”, làm hướng nghiên cứu cho luận văn cao học của mình. 2. Mục tiêu nghiên cứu 2.1. Mục tiêu chung Nghiên cứu và đề ra giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách Nhà nước tỉnh Sê Kong - Lào 2.2. Mục tiêu cụ thể - Hệ thống hóa cơ sở lý luận và thực tiễn về công tác quản lý đầu tư công - Phân tích đánh giá thực trạng công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào. - Đề xuất một số giải pháp nhằm hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào. 3. Đối tượng và phạm vi nghiên cứu 3.1. Đối tượng nghiên cứu 2 Đối tượng nghiên cứu là các vấn đề liên quan đến công tác quản lý đầu tư công Tỉnh Sê Kong – Lào 3.2. Phạm vi nghiên cứu - Về không gian: Tỉnh Sê Kong – Lào - Về thời gian: Từ năm 2015 đến 2017. 4. Phương pháp nghiên cứu 4.1. Phương pháp thu thập dữ liệu 4.1.1 Dữ liệu thứ cấp Luận văn chủ yếu sử dụng các phương pháp thu thập dữ liệu thứ cấp và sơ cấp để phục vụ cho quá trình nghiên cứu của mình; Cụ thể Chương 1: Tác giả tổng hợp, phân tích, sử dụng phương pháp quy nạp, diễn giải, duy vật biện chứng, duy vật lịch sử để hình thành nên cơ sở lý luận từ các dữ liệu thứ cấp được thu thập qua các nguồn các sách giáo trình liên quan đền vấn đề nghiên cứu, các bài viết đăng trên báo hoặc các tạp chí khoa học chuyên ngành và tạp chí có liên quan đến nội dung nghiên cứu, tài liệu giáo trình hoặc các xuất bản khoa học liên quan đến vấn đề nghiên cứu. Chương 2: Tác giả sử dụng phương pháp tổng hợp, phân tích dữ liệu thứ cấp từ Báo cáo công tác đầu tư công của tỉnh Sê Kong – Lào các năm 2015 – 2017. Sử dụng phương pháp điều tra, khảo sát từ các cán bộ quản lý nguồn vốn đầu tư công để có được thông tin khách quan. Chương 3: Sử dụng phương pháp dự báo, phân tích xu hướng để xây dựng giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công đến năm 2022. 4.1.2. Dữ liệu sơ cấp Luận văn sử dụng phương pháp phỏng vấn bằng phiếu khảo sát để thu thập dữ liệu sơ cấp. Nội dung phỏng vấn là các vấn đề liên quan đến quản lý vốn đầu tư công từ nguồn ngân sách nhà nước tại Tỉnh Sê Kong - Lào. - Đối tượng phỏng vấn là những cán bộ quản lý, công chức liên quan đến công tác quản lý vốn đầu tư công tại tỉnh Sê Kong. 3 - Số lượng đối tượng phỏng vấn tác giả lựa chọn cho đề tài này bao gồm 20 cán bộ làm việc tại văn phòng UBND tỉnh và các Sở, Ban trực thuộc UBND tỉnh Sê Kong bao gồm: Sở Kế hoạch và Đầu tư, Tài chính, Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Xây dựng (Quy hoạch và Kiến trúc). Trong đó, Sở Kế hoạch và Đầu tư và Ban Tài chính là hai bộ phận trực thuộc UBND tỉnh Sê Kong có liên quan đến các hoạt động quản lý đầu tư công trên địa bàn tỉnh. Căn cứ để tác giả lựa chọn các đối tượng phỏng vấn là các tiêu chí về phẩm chất đạo đức, thâm niên công tác và mức độ liên quan đến các hoạt động quản lý đầu tư công. - Địa điểm nghiên cứu: tỉnh Sê Kong. -Thời gian tiến hành: từ ngày 01/11/2017 đến ngày 30/11/2017. - Các công cụ nghiên cứu được sử dụng trong bước 2 bao gồm các công cụ quan sát và phỏng vấn. Công cụ quan sát: Thu thập thông tin trên cơ sở quan sát hoạt động đầu tư công, quản lý đầu tư công của tỉnh Sê Kong nhằm thu thập đầy đủ thông tin về thực trạng quản lý đầu tư công của tỉnh Sê Kong. Công cụ phỏng vấn: Tọa đàm, trao đổi với cán bộ chịu trách nhiệm về quản lý đầu tư công của tỉnh Sê Kong để thu thập thông tin qua đó rút ra những kết luận cho nhiệm vụ nghiên cứu. Tham khảo ý kiến của các chuyên gia, nhà khoa học, nhà quản lý về lĩnh vực đầu tư công để có cơ sở lý luận và thực tiễn vững chắc trong quá trình nghiên cứu đề tài. Sau khi phân tích và đánh giá thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước trên địa bàn tỉnh Sê Kong, tác giả đề xuất các nhóm giải pháp nhằm nâng cao chất lượng quản lý đầu tư công trong giai đoạn tới bằng cách áp dụng các phương pháp dự đoán, thống kê, mô tả. - Phương pháp điều tra, khảo sát, phỏng vấn bằng phiếu điều tra và phương pháp phỏng vấn sâu các đối tượng nghiên cứu đã tham gia phỏng vấn trắc nghiệm về nội dung liên quan đến chất lượng quản lý đầu tư công tại tỉnh Sê Kong giai đoạn vừa qua. - Phiếu điều tra, khảo sát 4 Phiếu điều tra, khảo sát tập trung phỏng vấn trắc nghiệm các đối tượng về hiệu quả các nội dung quản lý đầu tư công, bao gồm 11 nội dung về chất lượng các công tác thiết lập cơ chế chính sách và các quy định pháp luật, hoạch định đầu tư, quy hoạch, thẩm định và phê duyệt dự án, duyệt tổng dự toán, đấu thầu và chỉ định thầu, vốn đầu tư, chuẩn bị đầu tư cho đến chất lượng công tác quản lý thực hiện đầu tư, kiểm tra giám sát quá trình thực hiện đầu tư, nghiệm thu và thanh quyết toán công trình và công tác đánh giá hiệu quả sử dụng công trình. 4.2 Phương pháp xử lý, phân tích dữ liệu Dữ liệu phỏng vấn sẽ được phân tích, xử lý dựa trên phần mềm SPSS 20.0 kết hợp với phần mềm Excel để phân tích diễn giải dữ liệu. Phương pháp xử lý, phân tích đánh giá dữ liệu: Thống kê mô tả dữ liệu bằng tần số, phần trăm, giá trị trung bình các chỉ tiêu. Các thông tin về tần suất, phần trăm cho biết mức độ lựa chọn của các đối tượng tham gia phỏng vấn, giá trị trung bình giúp hình dung điểm mức độ đánh giá của từng tiêu chí thông qua đó có thể xếp hạng mức độ tốt, chưa tốt. Từ cơ sở đó có thể nhận xét, đánh giá và đề xuất các giải pháp. 5. Kết cấu luận văn Luận văn được bố cục gồm 3 chương, cụ thể như sau : Chương 1: Cơ sở lý luận và thực tiễn về quản lý đầu tư công từ vốn ngân sách nhà nước. Chương 2: Thực trạng quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào. Chương 3: Một số giải pháp hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong – Lào trong thời gian tới. 5 PHẦN 2. NỘI DUNG NGHIÊN CỨU CHƯƠNG 1. CƠ SỞ LÝ LUẬN VÀ THỰC TIỄN VỀ QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.1 TỔNG QUAN VỀ TÌNH HÌNH NGHIÊN CỨU QUẢN LÝ ĐẦU TƯ CÔNG 1.1.1 Các công trình nghiên cứu đi trước Để chuẩn bị cho việc thực hiện đề tài “Hoàn thiện công tác quản lý đầu tư công từ nguồn vốn ngân sách nhà nước tại tỉnh Sê Kong - Lào”, học viên đã tìm hiểu, nghiên cứu một số tài liệu trong và ngoài nước liên quan đến vấn đề cần giải quyết. Học viên xin giới thiệu tổng quan các nghiên cứu quan trọng đã công bố mà dựa vào đó học viên sử dụng làm tài liệu nghiên cứu và tham khảo. 1.1.1.1 Tài liệu nước ngoài - Mizell, L. and D. Allain-Dupré (2013). «Creating Conditions for Effective Public Investment: Sub-national Capacities in a Multi-level Governance Context». OECD Regional Development Working Papers, 4/2013, OECD Publishing. Bài viết cung cấp kinh nghiệm quản lý đầu tư công hiệu quả ở các nước OECD. Bài viết này tập trung vào tìm cách (1) xác định khả năng cho phép để chính quyền địa phương thiết kế và thực hiện chiến lược đầu tư công đối với phát triển khu vực, và (2) cung cấp hướng dẫn thực tế để đánh giá và tăng cường các năng lực trong bối cảnh quản trị đa cấp. [19] - Anand Rajaram, Lê Minh Tuấn, Nataliya Biletska and Jim Brumby, (2010). «A Diagnostic Framework for Assessing Public Investment Management». The World Bank Africa Region, Public Sector Reform and Capacity Building Unit & Poverty Reduction and Economic Management Network, Public Sector Unit, August 2010. Bài viết cung cấp một khung chẩn đoán thực dụng và khách quan để đánh giá hệ thống quản lý đầu tư công của các chính phủ. Việc phân bổ ngân sách cho đầu tư công có thể nâng cao triển vọng kinh tế trong tương lai, khẳng định các quy trình phối hợp lựa chọn và quản lý đầu tư công là rất quan trọng. Ngoài ra, khung được thiết kế để thúc đẩy chính 6 phủ để thực hiện định kỳ tự đánh giá hệ thống đầu tư công và cải cách cơ chế quản lý để nâng cao hiệu quả của đầu tư công. [20] - OECD, 2013. «Draft OECD principles on Effective Public investment: a shared responsibility across levels of government». For external consultation, November 2013. Tài liệu này trình bày một dự thảo về đầu tư công hiệu quả: một trách nhiệm được chia sẻ qua các cấp chính quyền được phát triển bởi các lãnh thổ Ủy ban Chính sách Phát triển (TDPC) của OECD. [21] 1.1.1.2 Tài liệu trong nước Liên quan đến vấn đề đầu tư công và vai trò của Nhà nước đối với đầu tư công, đã có khá nhiều cấp, ngành và các đơn vị nghiên cứu cũng như các phương tiện thông tin đại chúng quan tâm, phân tích đánh giá. Cụ thể, đó là: Sách “Quản lý Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa ở Việt Nam” của GS.TSKH Lương Xuân Quỳ, nhà xuất bản Lý luận chính trị năm 2006. Cuốn sách đưa ra cái nhìn tổng thể về vai trò quản lý của Nhà nước trong nền kinh tế thị trường định hướng xã hội chủ nghĩa nói chung; [9] Sách “Quản lý tài chính công” của PGS.TS Trần Đình Ty, nhà xuất bản lao động năm 2003, cung cấp một cách có hệ thống cơ sở lý luận về tài chính công và quản lý tài chính công; [11] Ngoài ra cũng có thể kể đến một số nghiên cứu khác như: Luận văn thạc sỹ “Hiệu quả quản lý đầu tư công tại thành phố Hồ Chí Minh: Vấn đề và giải đáp” của tác giả Nguyễn Hoàng Anh - Đại học Kinh tế thành phố Hồ Chí Minh. Luận văn tập trung phân tích việc quản lý đầu tư công tại thành phố Hồ Chí Minh- những điểm được và chưa được trong thời gian qua; [1] Luận văn tiến sỹ “Hoàn thiện phương pháp đánh giá hiệu quả của các dự án đầu tư công cộng ở Việt Nam” của tác giả Phan Tất Thứ - Đại học Kinh tế quốc dân Hà Nội năm 2005: Đưa ra một số phương pháp đánh giá hiệu quả các dự án đầu tư công cộng ở Việt Nam. [12] Luận văn thạc sĩ “Quản lý đầu tư công tại tỉnh Hòa Bình” của tác giả Nguyễn Mạnh Hải, đã bảo vệ thành công tại Đại học Kinh tế - Đại học Quốc gia Hà Nội. 7 Để đánh giá hoạt động quản lý đầu tư công luận văn đã sử dụng phương pháp phỏng vấn các khách thể nghiên cứu là những cán bộ làm trong các UBND tỉnh Hòa Bình, các sở ban ngành tại tỉnh, với số lượng phỏng vấn là 30 người. Luận văn đã thành công trong việc sử dụng phương pháp nghiên cứu thực trạng. Tuy nhiên phần giải pháp trong luận văn mang tính định hướng chứ chưa rõ ràng. [7] 1.1.2 Nhận xét chung về các nghiên cứu trước đây Có thể thấy, mỗi công trình nghiên cứu đi trước đều có cách tiếp cận hầu như khác nhau. Hầu hết các nghiên cứu đã có đều chỉ nghiên cứu đầu tư công như một bộ phận trong tổng thể các hoạt động của Chính phủ hoặc chỉ đề cập đến vấn đề đầu tư công tại một địa phương hoặc là chỉ phân tích ở một khía cạnh của công tác quản lý đầu tư như vấn đề chống lạm phát hoặc một đối tượng của quản lý đầu tư công. Nhìn chung, chưa có một nghiên cứu nào mang tính bao quát, nêu được cơ sở lý luận, tình hình đầu tư công nói chung và công tác quản lý đầu tư công từ ngân sách nhà nước nói riêng, cũng có ít công nghiên cứu quản lý đầu tư công tại nước Cộng hòa Dân chủ Nhân dân Lào. Tuy nhiên, từ những công trình nghiên cứu đi trước giúp tác giả tổng hợp, phân tích các lý luận liên quan đến đầu tư công từ ngân sách nhà nước. Phương pháp tiếp cận nghiên cứu từ các đề tài giúp tác giả hình thành được phương pháp nghiên cứu luận văn một cách khoa học, hiệu quả hơn. Nhất là phương pháp nghiên cứu đánh giá chất lượng quản lý đầu tư công của tác giả Nguyễn Mạnh Hải, phương pháp phỏng vấn bằng bảng câu hỏi. Đây là phương pháp giúp đề tài có thể thu thập được những thông tin khá khách quan và chi tiết. 1.2 CƠ SỞ LÝ LUẬN VỀ ĐẦU TƯ CÔNG TỪ NGUỒN VỐN NGÂN SÁCH NHÀ NƯỚC 1.2.1. Khát quát chung về đầu tư công từ ngân sách nhà nước 1.2.1.1. Khái niệm đầu tư công a. Khái niệm đầu tư Theo cách hiểu thông thường nhất trong xã hội, đầu tư là việc bỏ vốn ra bằng tiền hoặc các tài sản hữu hình (nhà xưởng, máy móc,...) hoặc tài sản vô hình (phát 8 minh, sáng chế, thương hiệu,...) để kinh doanh nhằm đạt được lợi ích nào đó. Còn theo kinh tế học vĩ mô thì đầu tư được hiểu là tăng vốn tư bản nhằm tăng cường sức sản xuất trong tương lai. Có nghĩa là đầu tư là việc bỏ tư bản, bỏ vốn vào hoạt động nào đó để đạt được mục đích kinh tế, là hoạt động mang lại lợi nhuận cho chủ đầu tư. Đầu tư còn được gọi là hình thành tư bản hoặc tích lũy tư bản. Chỉ có tăng tư bản làm tăng năng lực sản xuất vật chất mới được tính là đầu tư, còn tăng tư bản trong lĩnh vực tài chính tiền tệ và kinh doanh bất động sản không được coi là đầu tư. b. Khái niệm đầu tư công Khái niệm đầu tư công được xây dựng theo các tính chất của quan hệ sở hữu vốn, khu vực đầu tư, hiệu quả đầu tư và đối tượng đầu tư. Cách thứ nhất: Theo đối tượng sở hữu vốn, hoạt động đầu tư sử dụng vốn thuộc sở hữu nhà nước được gọi là đầu tư công, thuộc sở hữu tư nhân gọi là đầu tư tư nhân. Như vậy, định nghĩa này tiếp cận đầu tư công theo góc độ chủ thể quản lý Nhà nước, nhấn mạnh vai trò và trách nhiệm cùa nhà nước đối với hoạt động đầu tư công. Cách thứ hai: Theo khu vực đầu tư, nền kinh tế bao gồm hai khu vực là Công cộng và tư nhân. Hoạt động đầu tư thuộc khu vực công cộng gọi là đầu tư công cộng, hoạt động đầu tư thuộc khu vực tư nhân gọi là đầu tư tư nhân. Cách thứ ba: Nhìn từ góc độ hiệu quả của đầu tư, kinh tế học vĩ mô cho rằng: đầu tư làm gia tăng tư bản xã hội gọi là đầu tư công cộng hay còn gọi là đầu tư công. Cách tiếp cận trên nhìn từ góc độ quy mô tác động, hiệu quả của đầu tư. Cách thứ tư: Xét theo đối tượng thụ hưởng đầu tư và đầu ra của đầu tư, các hoạt động sản xuất ra hàng hóa công cộng gọi là đầu tư công, các hoạt động sản xuất ra hàng hóa tư nhân gọi là đầu tư tư nhân. Tiếp cận theo góc độ này, kinh tế công cộng cho rằng: đặc trưng chủ yếu của hàng hóa, dịch vụ công là hàng hóa, dịch vụ đáp ứng nhu cầu thiết yếu của xã hội, cộng đồng, việc tiến hành hoạt động cung cấp hàng hóa ấy có thể do nhà nước trực tiếp đảm nhận, trao quyền cung cấp hàng hóa công cho các cá nhân hoặc Nhà nước tài trợ công cho khu vực tư để cung cấp hàng hóa công. Theo cách tiếp cận này, hoạt động đầu tư công là hoạt động 9