Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sửa chữa và tính giá thành dịch vụ sửa chữa ở công ô tô xe máy hà bắc

Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 NÒn kinh tÕ nhiÒu thµnh phÇn vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ tr-êng cã sù qu¶n lý cña Nhµ n-íc ®· ®em l¹i nh÷ng biÕn chuyÓn tÝch cùc cho tÊt c¶ c¸c thµnh phÇn kinh tÕ, nÒn kinh tÕ nµy kh«ng nh÷ng khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ t¨ng tr-ëng vµ ph¸t triÓn, thu hót c¸c nguån vèn trong vµ ngoµi n-íc, t¹o c«ng ¨n viÖc lµm, ... mµ cßn gãp phÇn ®-a nÒn kinh tÕ n-íc ta hoµ nhËp víi nÒn kinh tÕ thÕ giíi vµ khu vùc. Tõ khi n-íc ta chuyÓn sang nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× c¸c doanh nghiÖp ®· thùc hiÖn h¹ch to¸n kinh tÕ ®éc lËp, do ®ã mèi quan t©m hµng ®Çu cña c¸c doanh nghiÖp lµ b¶o toµn vµ ph¸t triÓn vèn kinh doanh ®ång thêi cã lîi nhuËn. Víi ®Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng th× c¸c doanh nghiÖp muèn t×m ®-îc cho m×nh chç ®øng v÷ng ch¾c trªn thÞ tr-êng th× ph¶i lu«n c¹nh tranh gay g¾t víi c¸c doanh nghiÖp kh¸c. Lóc nµy, s¶n phÈm víi chÊt l-îng tèt lµ ch×a kho¸ cho c¸c doanh nghiÖp ®Èy m¹nh s¶n xuÊt, t¨ng nhanh vßng quay vèn, ®em l¹i nhiÒu lîi nhuËn tõ ®ã tÝch luü cho doanh nghiÖp vµ n©ng cao ®êi sèng cho c¸n bé c«ng nh©n viªn. Do ®ã, ®Ó cã thÓ ®iÒu hµnh vµ chØ ®¹o s¶n xuÊt kinh doanh trong ®iÒu kiÖn c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¸c doanh nghiÖp bªn c¹nh viÖc t¨ng c-êng ®æi míi c«ng nghÖ s¶n xuÊt, ¸p dông khoa häc kü thuËt vµo s¶n xuÊt nh»m n©ng cao n¨ng suÊt lao ®éng vµ chÊt l-îng s¶n phÈm th× c«ng t¸c qu¶n lý s¶n xuÊt, qu¶n lý kinh tÕ ®¶m b¶o thóc ®Èy qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh lµ mét yªu cÇu cÊp b¸ch kh«ng kÐm phÇn quan träng. §iÒu nµy buéc c¸c doanh nghiÖp ph¶i tù nghiªn cøu vµ t×m cho m×nh con ®-êng ®i ®Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn. §øng tr-íc yªu cÇu cÊp b¸ch ®ã, mçi doanh nghiÖp khi lùa chän bÊt kú mét ph-¬ng ¸n kinh doanh nµo còng ph¶i ®Æt vÊn ®Ò hiÖu qu¶ lªn hµng ®Çu, tøc lµ ®¹t ®-îc lîi nhuËn cao nhÊt. §ã lµ mét yªu cÇu bøc xóc ®èi víi bÊt kú mét doanh nghiÖp nµo vµ ®Ó thùc hiÖn ®-îc yªu cÇu ®ã ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i cã c¸c biÖn ph¸p qu¶n lý chÆt chÏ viÖc sö dông lao ®éng, vËt t-, tiÒn vèn tøc lµ ph¶i qu¶n lý chÆt chÏ c¸c chi phÝ s¶n xuÊt tõ ®ã tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Nh- vËy, c«ng t¸c h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm lu«n gi÷ vai trß quan träng trong c«ng t¸c qu¶n lý kinh doanh cña c¸c doanh nghiÖp. C«ng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 t¸c nµy cung cÊp c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ s¶n xuÊt, gióp c¸c nhµ l·nh ®¹o cã thÓ ph©n tÝch ®-îc vµ ra c¸c quyÕt ®Þnh qu¶n trÞ kÞp thêi. NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng nµy vµ víi mong muèn t×m ra nh÷ng biÖn ph¸p cô thÓ, gãp phÇn nhá bÐ vµo vÊn ®Ò chi phÝ s¶n xuÊt c«ng nghiÖp söa ch÷a vµ gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a - vÊn ®Ò ®ang ®-îc quan t©m hiÖn nay ë khèi c«ng nghiÖp cña c«ng ty, trong thêi gian thùc tËp t¹i c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c ®-îc sù h-íng dÉn tËn t×nh cña c« gi¸o TrÇn Thanh HuyÒn cña tr-êng Trung Häc TT c«ng NghÖ Hµ Néi, cïng c¸c c«, c¸c b¸c c¸n bé cña phßng tµi vô c«ng ty còng nh- c¸n bé XÝ nghiÖp b¶o d-ìng « t«, em ®· chän ®Ò tµi " Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë c«ng « t« xe m¸y Hµ B¾c " ®Ó viÕt b¸o c¸o tèt nghiÖp cña m×nh. Tuy nhiªn, néi dung ®Ò tµi réng lín, tr×nh ®é cßn h¹n chÕ, thêi gian t×m hiÓu thùc tÕ cã h¹n nªn luËn v¨n nµy kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Do ®ã, em rÊt mong nhËn ®-îc sù gãp ý chØ b¶o thªm cña c« gi¸o TrÇn Thanh HuyÒn còng nh- c¸c c¸n bé kÕ to¸n cña c«ng ty ®Ó bµi lµm cña em ®-îc hoµn thiÖn h¬n n÷a. Bè côc cña luËn v¨n gåm ba phÇn: PhÇn I: Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt. PhÇn II: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a ë XÝ nghiÖp b¶o d-ìng « t« cña c«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c PhÇn III: Ph-¬ng h-íng hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ söa ch÷a vµ tÝnh gi¸ thµnh dÞch vô söa ch÷a t¹i XÝ nghiÖp b¶o d-ìng « t« cña C«ng ty « t« xe m¸y Hµ B¾c. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 phÇn I Lý luËn chung vÒ h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt I) Nh÷ng vÊn ®Ò chung vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm 1) Chi phÝ s¶n xuÊt 1.1) Kh¸i niÖm: Mét trong nh÷ng th«ng tin quan träng ®èi víi c¸c nhµ qu¶n lý doanh nghiÖp lµ c¸c th«ng tin vÒ chi phÝ, v× mçi khi chi phÝ t¨ng thªm sÏ cã ¶nh h-ëng trùc tiÕp tíi lîi nhuËn. §Ó qu¶n lý ®-îc chi phÝ cÇn thiÕt ph¶i lµm râ c¸c c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ kh¸c nhau trong kÕ to¸n qu¶n trÞ, v× mçi c¸ch ph©n lo¹i chi phÝ ®Òu cung cÊp nh÷ng th«ng tin ë nh÷ng gãc ®é kh¸c nhau cho c¸c nhµ qu¶n trÞ ra c¸c quyÕt ®Þnh thÝch hîp. Trong kÕ to¸n tµi chÝnh, chi phÝ ®-îc ®Þnh nghÜa nh- lµ mét kho¶n hao phÝ bá ra ®Ó thu ®-îc mét sè s¶n phÈm hoÆc dÞch vô nµo ®ã. B¶n chÊt cña chi phÝ ph¶i mÊt ®i ®Ó ®æi lÊy mét kho¶n thu vÒ. Sù ph¸t sinh vµ ph¸t triÓn cña x· héi loµi ng-êi g¾n liÒn víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. NÒn s¶n xuÊt x· héi cña bÊt kú ph-¬ng thøc s¶n xuÊt nµo còng g¾n liÒn víi sù vËn ®éng vµ tiªu hao c¸c yÕu tè c¬ b¶n t¹o nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh kÕt hîp gi÷a søc lao ®éng víi t- liÖu lao ®éng vµ ®èi t-îng lao ®éng ®Ó t¹o ra s¶n phÈm. Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt lµ toµn bé chi phÝ cã liªn quan ®Õn viÖc chÕ t¹o s¶n phÈm trong mét kú nhÊt ®Þnh. Cßn chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong mét thêi kú nhÊt ®Þnh. Nãi c¸ch kh¸c, chi phÝ s¶n xuÊt lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé hao phÝ mµ doanh nghiÖp ph¶i tiªu dïng trong mét thêi kú ®Ó thùc hiÖn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiªu thô s¶n phÈm. Thùc chÊt chi phÝ lµ sù dÞch chuyÓn vèn - chuyÓn dÞch gi¸ trÞ cña c¸c yÕu tè s¶n xuÊt vµo c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸. Chi phÝ s¶n xuÊt gåm 3 kho¶n môc chi phÝ sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cña nh÷ng lo¹i nguyªn vËt liÖu cÊu thµnh thùc thÓ cña s¶n phÈm, cã gi¸ trÞ lín vµ cã thª x¸c ®Þnh ®-îc mét c¸ch t¸ch biÖt, râ rµng vµ cô thÓ cho tõng s¶n phÈm. Chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp: Lµ chi phÝ tiÒn l-¬ng cña nh÷ng lao ®éng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm, ngoµi chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp. Chi phÝ s¶n xuÊt chung chñ yÕu bao gåm 3 lo¹i chi phÝ: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng yÕu tè vËt chÊt kh«ng t¹o nªn thµnh phÇn chÝnh cña s¶n phÈm. - Chi phÝ lao ®éng gi¸n tiÕp: Lµ c¸c chi phÝ tiÒn l-¬ng cña tÊt c¶ c¸c lao ®éng gi¸n tiÕp. - Chi phÝ ph©n x-ëng kh¸c: Nhãm nµy gåm c¸c chi phÝ cÇn thiÕt kh¸c ®Ó vËn hµnh ph©n x-ëng. Mét doanh nghiÖp s¶n xuÊt ngoµi nh÷ng ho¹t ®éng cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô, cßn cã c¸c ho¹t ®éng kinh doanh vµ ho¹t ®éng kh¸c kh«ng cã tÝnh s¶n xuÊt nh- ho¹t ®éng b¸n hµng, ho¹t ®éng qu¶n lý doanh nghiÖp, ho¹t ®éng tµi chÝnh, ho¹t ®éng bÊt th-êng, ho¹t ®éng mang tÝnh chÊt sù nghiÖp,... vµ chØ nh÷ng chi phÝ cã liªn quan ®Õn c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt míi ®-îc coi lµ chi phÝ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ph¸t sinh th-êng xuyªn, liªn tôc trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp, nh-ng ®Ó phôc vô cho viÖc qu¶n lý vµ h¹ch to¸n kinh doanh, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶i ®-îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú (th¸ng, quý, n¨m) phï hîp víi kú b¸o c¸o. ChØ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt mµ doanh nghiÖp bá ra trong kú míi ®-îc tÝnh vµo chi phÝ s¶n xuÊt trong kú. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Khi tÝnh to¸n vµ tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, cÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi tiªu. Chi phÝ cña kú h¹ch to¸n lµ nh÷ng hao phÝ vÒ tµi s¶n vµ lao ®éng ®-îc biÓu hiÖn b»ng tiÒn cã liªn quan ®Õn khèi l-îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú h¹ch to¸n. Ng-îc l¹i, chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn c¸c lo¹i vËt t-, tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh nghiÖp, bÊt kÓ nã ®-îc dïng vµo môc ®Ých g×. Tæng chi tiªu trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm chi tiªu cho qu¸ tr×nh cung cÊp (chi mua vËt t-, hµng ho¸, tµi s¶n cè ®Þnh,...), chi tiªu cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt (chi cho s¶n xuÊt chÕ t¹o s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô,...), chi cho qu¸ tr×nh tiªu thô vµ qu¶n lý (chi cho b¸n hµng, qu¶n lý doanh nghiÖp,...). Chi phÝ vµ chi tiªu lµ hai kh¸i niÖm kh¸c nhau nh-ng cã quan hÖ mËt thiÕt víi nhau. Chi tiªu lµ c¬ së ph¸t sinh chi phÝ, kh«ng cã chi tiªu th× kh«ng cã chi phÝ. Tæng chi phÝ trong kú cña doanh nghiÖp bao gåm toµn bé gi¸ trÞ tµi s¶n hao phÝ hoÆc tiªu dïng cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt trong kú ®ã. Ngoµi sù kh¸c nhau vÒ l-îng, chi phÝ vµ chi tiªu cßn kh¸c nhau vÒ thêi gian, cã nh÷ng kho¶n chi tiªu kú nµy nh-ng ch-a ®-îc tÝnh vµo chi phÝ (chi mua nguyªn vËt liÖu vÒ nh©p kho ch-a ®-a vµo sö dông,...) hay cã nh÷ng kho¶n tÝnh vµo chi phÝ kú nµy nh-ng thùc tÕ ch-a chi tiªu (chi phÝ trÝch tr-íc). Së dÜ cã sù kh¸c nhau nµy lµ do ®Æc ®iÓm, tÝnh chÊt vËn ®éng vµ ph-¬ng thøc dÞch chuyÓn gi¸ trÞ cña tõng lo¹i tµi s¶n vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ yªu cÇu kü thuËt h¹ch to¸n chóng. 1.2) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt: Chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i cã néi dông kinh tÕ kh¸c nhau, môc ®Ých vµ c«ng dông cña chóng trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng kh¸c nhau. V× vËy, ®Ó thuËn lîi cho c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph¶i tiÕn hµnh ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt. Tuú vµo môc ®Ých vµ yªu cÇu qu¶n lý mµ chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc ph©n lo¹i theo nhiÒu tiªu thøc kh¸c nhau. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, chi phÝ s¶n xuÊt th-êng ®-îc ph©n theo c¸c tiªu thøc sau: a) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ: §Ó phôc vô cho viÖc tËp hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu ®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ ®-îc Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ph©n theo néi dung vµ tÝnh chÊt kinh tÕ. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt nµo gièng nhau vÒ tÝnh chÊt vµ néi dung kinh tÕ th× ®-îc xÕp vµo mét yÕu tè chi phÝ, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã ph¸t sinh ë lÜnh vùc ho¹t ®éng s¶n xuÊt nµo, ë ®©u vµ môc ®Ých hoÆc t¸c dông cña chi phÝ ®ã lµ g×. V× vËy, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt trong kú cña doanh nghiÖp ®-îc chia thµnh c¸c yÕu tè chi phÝ sau: - YÕu tè nguyªn liÖu, vËt liÖu: Bao gåm toµn bé gi¸ trÞ nguyªn, vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, phô tïng thay thÕ, c«ng cô, dông cô,... sö dông vµo s¶n xuÊt - kinh doanh (lo¹i trõ gi¸ trÞ dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi cïng víi nhiªn liÖu, ®éng lùc). - YÕu tè nhiªn liÖu, ®éng lùc sö dông vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt - kinh doanh trong kú (trõ sè dïng kh«ng hÕt nhËp l¹i kho vµ phÕ liÖu thu håi). - YÕu tè tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n phô cÊp l-¬ng: Ph¶n ¸nh tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng ph¶i tr¶ c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè BHXH, BHYT, KPC§ trÝch theo tû lÖ quy ®Þnh trªn tæng sè tiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng ph¶i tra c«ng nh©n viªn chøc. - YÕu tè khÊu hao TSC§: Ph¶n ¸nh tæng sè khÊu hao TSC§ ph¶i trÝch trong kú cña tÊt c¶ TSC§ sö dông cho s¶n xuÊt - kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ dÞch vô mua ngoµi: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng vµo s¶n xuÊt - kinh doanh. - YÕu tè chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn: Ph¶n ¸nh toµn bé chi phÝ kh¸c b»ng tiÒn ch-a ph¶n ¸nh vµo c¸c yÕu tè trªn dïng vµo ho¹t ®éng s¶n xuÊt - kinh doanh trong kú. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông ®èi víi viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch ®Þnh møc vèn l-u ®éng vµ cho biÕt kÕt cÊu tû träng cña tõng yÕu tè chi phÝ s¶n xuÊt ®Ó ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ vµ lËp b¸o c¸o chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè trªn B¶ng thuyÕt minh b¸o c¸o tµi chÝnh. Ngoµi ra, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn cung cÊp th«ng tin lµm c¬ së cho viÖc lËp dù to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho kú sau. b) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Mçi chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú ®Òu cã môc ®Ých vµ c«ng dông nhÊt ®Þnh ®èi víi ho¹t ®éng s¶n xuÊt. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy. nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ ®ã cã néi dung kinh tÕ nh- thÕ nµo, sÏ t¹o thµnh mét kho¶n môc chi phÝ. V× lÏ ®ã, c¸ch ph©n lo¹i nµy cßn ®-îc gäi lµ ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo kho¶n môc. Toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú t¹i ®¬n vÞ ®-îc chia thµnh c¸c kho¶n môc sau: - Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp: Bao gåm toµn bé chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu tham gia trùc tiÕp vµo viÖc s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn lao vô, dÞch vô (kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy chi phÝ nguyªn vËt liÖu sö dông vµo môc ®Ých s¶n xuÊt chung vµ nh÷ng ho¹t ®éng ngoµi s¶n xuÊt). - Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: Bao gåm chi phÝ vÒ tiÒn l-¬ng, phô cÊp l-¬ng vµ tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt (kh«ng tÝnh vµo kho¶n môc nµy sè tiÒn l-¬ng, phô cÊp l-¬ng vµ tiÒn trÝch BHXH, BHYT, KPC§ cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x-ëng, nh©n viªn b¸n hµng vµ nh©n viªn qu¶n lý doanh nghiÖp). - Chi phÝ s¶n xuÊt chung: Lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi ph©n x-ëng (trõ chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp), chi phÝ s¶n xuÊt chung gåm cã: +Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng +Chi phÝ vËt liÖu, c«ng cô, dông cô dïng chung cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña ph©n x-ëng. +Chi phÝ khÊu hao TSC§ sö dông t¹i ph©n x-ëng. +Chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng chung cho ph©n x-ëng. +Chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c phôc vô cho yªu cÇu s¶n xuÊt chung ë ph©n x-ëng. Ngoµi ra, ®Ó thuËn tiÖn cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh toµn bé th× theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, gi¸ thµnh s¶n phÈm bao gåm n¨m kho¶n môc : - Ba kho¶n môc nªu trªn: chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 -Chi phÝ b¸n hµng: Lµ nh÷ng chi phÝ mµ do¹nh nghiÖp bá ra cã liªn quan ®Õn ho¹t ®éng tiªu thô s¶n phÈm, hµng ho¸, lao vô, dÞch vô trong kú nh- chi phÝ nh©n viªn b¸n hµng, chi phÝ dông cô b¸n hµng, chi phÝ qu¶ng c¸o,... -Chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp: Lµ nh÷ng kho¶n chi phÝ ph¸t sinh cã liªn quan chung ®Õn toµn bé ho¹t ®éng cña c¶ doanh nghiÖp mµ kh«ng t¸ch riªng ra ®-îc cho bÊt kú ho¹t ®éng nµo, bao gåm chi phÝ qu¶n lý kinh doanh, qu¶n lý hµnh chÝnh vµ chi phÝ chung kh¸c. Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo môc ®Ých vµ c«ng dông cã t¸c dông phôc vô cho yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þnh møc, cung cÊp sè liÖu cho c«ng t¸c tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, ph©n tÝch t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh s¶n phÈm cho kú sau. c) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo mèi quan hÖ víi khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh: §Ó thuËn lîi cho viÖc lËp kÕ ho¹ch vµ kiÓm tra chi phÝ, ®ång thêi lµm c¨n cø ®Ó ®Ò ra c¸c quyÕt ®Þnh kinh doanh, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh l¹i ®-îc ph©n theo quan hÖ víi khèi l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc chia lµm hai lo¹i: - Chi phÝ kh¶ biÕn (biÕn phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ cã sù thay ®æi vÒ l-îng trong quan hÖ tû lÖ thuËn víi sù thay ®æi cña khèi l-îng s¶n phÈm (lao vô, dÞch vô) s¶n xuÊt (thùc hiÖn) trong kú. Thuéc lo¹i chi phÝ nµy cã chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. - Chi phÝ cè ®Þnh (®Þnh phÝ): Lµ nh÷ng chi phÝ kh«ng thay ®æi kÓ c¶ khi cã sù thay ®æi trong møc ®é ho¹t ®éng cña s¶n xuÊt hay khèi l-îng s¶n phÈm (lao vô, dÞch vô) s¶n xuÊt (thùc hiÖn) trong kú. Nh- vËy, chi phÝ kh¶ biÕn tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô lµ kh«ng ®æi nh-ng tæng chi phÝ kh¶ biÕn th× thay ®æi tû lÖ thuËn, cßn tæng chi phÝ cè ®Þnh th× kh«ng ®æi nh-ng chi phÝ cè ®Þnh tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô th× biÕn ®æi ng-îc chiÒu víi khèi l-îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô. Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸ch ph©n lo¹i nµy cã ý nghÜa rÊt lín trong qu¶n trÞ kinh doanh, gióp x¸c ®Þnh ®-îc ®iÓm hoµ vèn vµ ®-a ra c¸c quyÕt ®Þnh cã tÝnh chiÕn l-îc ®Ó h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm, t¨ng khèi l-îng tiªu thô vµ t¨ng hiÖu qu¶ s¶n xuÊt - kinh doanh. d) Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ mèi quan hÖ víi ®èi t-îng chÞu chi phÝ: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp ®-îc chia thµnh hai lo¹i: - Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc s¶n xuÊt ra mét lo¹i s¶n phÈm hoÆc thùc hiÖn mét lao vô, dÞch vô nµo ®ã vµ cã thÓ tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng chÞu phÝ. - Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh-ng chi phÝ s¶n xuÊt cã liªn quan ®Õn viÖc s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm, thùc hiÖn nhiÒu lao vô, dÞch vô vµ kh«ng thÓ ghi trùc tiÕp mµ ph¶i ph©n bæ cho c¸c ®èi t-îng chÞu phÝ theo tiªu thøc phï hîp. 2) Gi¸ thµnh s¶n phÈm: 2.1) Kh¸i niÖm: Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp lµ qu¸ tr×nh tiªu tèn c¸c chi phÝ s¶n xuÊt. KÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, doanh nghiÖp thu ®-îc c¸c s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. C¸c s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô nµy ®-îc s¶n xuÊt ra lµ ®Ó tiªu thô víi môc ®Ých thu ®-îc mét kho¶n tiÒn mµ sau khi bï ®¾p c¸c chi phÝ s¶n xuÊt h×nh thµnh nªn s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®ã doanh nghiÖp vÉn cã l·i. Nh- vËy, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ chi phÝ s¶n xuÊt tÝnh cho mét khèi l-îng s¶n phÈm hoÆc ®¬n vÞ s¶n phÈm, dÞch vô do doanh nghiÖp ®· s¶n xuÊt hoµn thµnh. Hay gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c kho¶n hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ cã liªn quan ®Õn khèi l-îng c«ng t¸c, s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. Trong gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm nh÷ng chi phÝ tham gia trùc tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tiªu thô ph¶i ®-îc båi hoµn ®Ó t¸i s¶n xuÊt ë doanh nghiÖp mµ kh«ng bao gåm nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong kú kinh doanh cña doanh nghiÖp. Nh- vËy, gi¸ thµnh lµ mét chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh chÊt l-îng Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 ho¹t ®éng s¶n xuÊt, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ sö dông c¸c lo¹i tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt. Nã cßn lµ c¨n cø ®Ó x¸c ®Þnh møc bï ®¾p nh÷ng g× mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô vµ lµ c¨n cø ®Ó x©y dùng, ®Ó ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ cña c¸c biÖn ph¸p kinh tÕ kü thuËt doanh nghiÖp ¸p dông trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh. HiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp còng ®-îc ph¶n ¸nh qua chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm. 2.2) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm : §Ó ®¸p øng c¸c yªu cÇu cña qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ to¸n ho¸ gi¸ thµnh còng nh- yªu cÇu x©y dùng gi¸ c¶ hµng ho¸, gi¸ thµnh ®-îc xem xÐt d-íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi tÝnh to¸n kh¸c nhau. Nh-ng cã hai c¸ch ph©n lo¹i gi¸ thµnh chñ yÕu sau: a) Ph©n theo thêi ®iÓm tÝnh vµ nguån sè liÖu ®Ó tÝnh gi¸ thµnh: Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh ®-îc chia lµm ba lo¹i: - Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch: Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së chi phÝ s¶n xuÊt kÕ ho¹ch vµ s¶n l-îng kÕ ho¹ch. ViÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh kÕ ho¹ch ®-îc tiÕn hµnh tr-íc khi b¾t ®Çu qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm vµ do bé phËn kÕ ho¹ch thùc hiÖn. Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch cña s¶n phÈm lµ môc tiªu phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp, lµ c¨n cø ®Ó so s¸nh, ®¸nh gi¸ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch gi¸ thµnh vµ kÕ ho¹ch h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. - Gi¸ thµnh ®Þnh møc: Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së c¸c ®Þnh møc chi phÝ hiÖn hµnh vµ chØ tÝnh cho mét ®¬n vÞ s¶n phÈm. Gièng nh- gi¸ thµnh kÕ ho¹ch, gi¸ thµnh ®Þnh møc còng ®-îc tÝnh to¸n tr-íc khi tiÕn hµnh qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh ®Þnh møc lµ c«ng cô qu¶n lý ®Þnh møc cña doanh nghiÖp, lµ th-íc ®o chÝnh x¸c ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ sö dông tµi s¶n, vËt t-, lao ®éng, tiÒn vèn trong s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh thùc tÕ: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc tÝnh trªn c¬ së sè liÖu chi phÝ s¶n xuÊt thùc tÕ ®· ph¸t sinh vµ tËp hîp ®-îc trong kú vµ s¶n phÈm thùc tÕ ®· s¶n xuÊt ra trong kú. Kh¸c víi hai lo¹i gi¸ thµnh trªn, gi¸ thµnh thùc tÕ chØ cã thÓ tÝnh to¸n ®-îc sau khi kÕt thóc qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Gi¸ thµnh thùc tÕ lµ chØ tiªu kinh tÕ tæng hîp, ph¶n ¸nh kÕt qu¶ phÊn ®Êu cña doanh nghiÖp trong viÖc ¸p dông c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ - tæ chøc- kü thuËt vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm, lµ c¬ së ®Ó x¸c ®Þnh kÕt qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy cã t¸c dông trong viÖc qu¶n lý vµ gi¸m s¸t chi phÝ, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n v-ît (hôt) ®Þnh møc chi phÝ trong kú h¹ch to¸n. Tõ ®ã, ®iÒu chØnh kÕ ho¹ch hoÆc ®Þnh møc chi phÝ cho phï hîp. b) Ph©n lo¹i gi¸ thµnh theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ: Theo ph¹m vi ph¸t sinh chi phÝ, chØ tiªu gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc chia thµnh: - Gi¸ thµnh s¶n xuÊt (Gi¸ thµnh c«ng x-ëng): Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm bao gåm c¸c chi phÝ s¶n xuÊt nh- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho nh÷ng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm ®-îc dïng ®Ó ghi sæ cho s¶n phÈm ®· hoµn thµnh nhËp kho hoÆc giao cho kh¸ch hµng. Gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm còng lµ c¨n cø ®Ó tÝnh gi¸ vèn hµng b¸n vµ l·i gép cña doanh nghiÖp s¶n xuÊt. - Gi¸ thµnh toµn bé (Gi¸ thµnh tiªu thô): Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm bao gåm gi¸ thµnh s¶n xuÊt cña s¶n phÈm céng thªm chi phÝ b¸n hµng vµ chi phÝ qu¶n lý doanh nghiÖp tÝnh cho s¶n phÈm hoµn thµnh vµ ®· ®-îc tiªu thô. ChØ khi nµo s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®-îc tiªu thô th× míi x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ thµnh toµn bé. Gi¸ thµnh toµn bé cña s¶n phÈm lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh l·i tr-íc thuÕ lîi tøc cña doanh nghiÖp. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho nhµ qu¶n lý biÕt ®-îc kÕt qu¶ kinh doanh (l·i, lç) cña tõng mÆt hµng, tõng lo¹i dÞch vô mµ doanh nghiÖp kinh doanh. 3) Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm : Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm kh«ng ph¶i lµ hai kh¸i niÖm ®ång nhÊt nhau, nh-ng chóng cã quan hÖ chÆt chÏ víi nhau. Chóng lµ hai mÆt cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt ph¶n ¸nh mÆt hao phÝ s¶n xuÊt, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶n ¸nh mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. VÒ chÊt, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ hai kh¸i niÖm gièng nhau, tøc lµ ®Òu tiªu hao yÕu tè lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt ho¸ mµ doanh nghiÖp bá ra cho ho¹t ®éng s¶n xuÊt, chÕ t¹o s¶n phÈm. Chi phÝ s¶n xuÊt trong kú lµ c¬ së ®Ó tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh, sù tiÕt kiÖm hay l·ng phÝ vÒ chi phÝ s¶n xuÊt cã ¶nh h-ëng tùc tiÕp ®Õn gi¸ thµnh s¶n phÈm h¹ hay t¨ng. Tuy nhiªn, chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cã nh÷ng mÆt kh¸c nhau: - VÒ mÆt ph¹m vi: Chi phÝ s¶n xuÊt g¾n víi mét thêi kú nhÊt ®inh, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm l¹i g¾n víi khèi l-îng s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô hoµn thµnh trong kú. - VÒ mÆt l-îng: Chi phÝ s¶n xuÊt bao gåm toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm hoµn thµnh, s¶n phÈm dë dang vµ s¶n phÈm háng mµ kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt ®· ph¸t sinh ë kú tr-íc vµ chi phÝ ch-a ph¸t sinh ë kú nµy, cßn gi¸ thµnh s¶n phÈm chØ bao gåm c¸c chi phÝ liªn quan ®Õn s¶n phÈm hoµn thµnh, nã chøa c¶ mét phÇn chi phÝ s¶n xuÊt kú tr-íc chuyÓn sang (chi phÝ s¶n xuÊt dë dang ®Çu kú) mµ kh«ng cã chi phÝ s¶n xuÊt dë dang cuèi kú. Ngoµi ra gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn cã thÓ bao gåm mét phÇn chi phÝ thùc tÕ ®· ph¸t sinh ®-îc ph©n bæ vµo kú nµy (chi phÝ tr¶ tr-íc) hoÆc mét phÇn chi phÝ sÏ ph¸t sinh ë c¸c kú sau nh-ng ®· ®-îc ghi nhËn lµ chi phÝ cña kú nµy (chi phÝ ph¶i tr¶). II) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : 1) §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt: §Ó thùc hiÖn ®-îc môc tiªu tiÕt kiÖm chi phÝ s¶n xuÊt, doanh nghiÖp ph¶i thùc hiÖn nhiÒu biÖn ph¸p kh¸c nhau. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®ã lµ ph¶i tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm. Trong khi ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp bao gåm nhiÒu lo¹i, cã thÓ ph¸t sinh ë nhiÒu ®Þa ®iÓm kh¸c nhau, dïng ®Ó s¶n xuÊt nhiÒu s¶n phÈm kh¸c nhau theo quy tr×nh c«ng nghÖ kh¸c nhau. Do ®ã, ®Ó tæ chøc tèt c«ng t¸c h¹ch tãan chi phÝ s¶n xuÊt th× c«ng viÖc ®Çu tiªn lµ x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cho phï hîp víi ®iÒu kiÖn hiÖn t¹i cña doanh nghiÖp vµ tho¶ m·n yªu cÇu qu¶n lý ®Æt ra. Khi x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cÇn dùa vµo c¸c c¬ së sau: Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 - TÝnh chÊt s¶n xuÊt vµ quy tr×nh c«ng nghÖ ®ang ¸p dông t¹i doanh nghiÖp. - Lo¹i h×nh s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. - N¬i ph¸t sinh chi phÝ. - Tr×nh ®é nh©n viªn kÕ to¸n vµ yªu cÇu qu¶n lý cña ®¬n vÞ. Tõ nh÷ng c¨n cø trªn, ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ lµ: - S¶n phÈm hay bé phËn chi tiÕt s¶n phÈm - Ph©n x-ëng, bé phËn, tæ, ®éi s¶n xuÊt hoÆc toµn doanh nghiÖp - §¬n ®Æt hµng - Giai ®o¹n, b-íc c«ng nghÖ hay toµn bé quy tr×nh c«ng nghÖ Trªn c¬ së ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt, kÕ to¸n lùa chän ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp. C¸c ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt th-êng ®-îc sö dông lµ: - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo s¶n phÈm. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo bé phËn, chi tiÕt s¶n phÈm. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®Þa ®iÓm ph¸t sinh chi phÝ hay theo ph©n x-ëng. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n ®Æt hµng - mçi ®¬n ®Æt hµng lµ mét ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt. - H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo giai ®o¹n c«ng nghÖ. Mçi ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chØ thÝch øng víi mét lo¹i ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt nªn tªn gäi cña c¸c ph-¬ng ph¸p nµy lµ biÓu hiÖn ®èi t-îng mµ nã cÇn tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ. 2) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt : 2.1) H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp a) Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn:  Kh¸i niÖm: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp lµ nh÷ng chi phÝ vÒ nguyªn vËt liÖu chÝnh, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, ... ®-îc sö dông trùc tiÕp ®Ó s¶n xuÊt ra s¶n phÈm. §èi víi chi phÝ nguyªn vËt liÖu cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ riªng biÖt (ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt hoÆc s¶n phÈm, lo¹i s¶n phÈm, ...) th× h¹ch to¸n trùc tiÕp cho ®èi t-îng ®ã. Trong tr-êng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp cã liªn quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ, kh«ng thÓ h¹ch to¸n riªng ®-îc th× ph¶i Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng liªn quan. Tiªu thøc ph©n bæ th-êng ®-îc sö dông lµ ph©n bæ theo ®Þnh møc tiªu hao, theo hÖ sè, theo träng l-îng, theo sè l-îng s¶n phÈm,... vµ ph©n bæ theo c«ng thøc sau: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu ph©n Tæng chi phÝ vËt liÖu Tû lÖ (hay hÖ sè) = x bæ cho tõng ®èi t-îng cÇn ph©n bæ ph©n bæ Trong ®ã: Tû lÖ (hay hÖ sè) Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tõng ®èi t-îng = ph©n bæ Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña tÊt c¶ c¸c ®èi t-îng Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK 621"Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp". Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Néi dung cña TK 621 nh- sau: - Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trùc tiÕp cho chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn lao vô, dÞch vô. - Bªn Cã: + Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng kh«ng hÕt + KÕt chuyÓn chi phÝ vËt liÖu trùc tiÕp. TK621 cuèi kú kh«ng cã sè d-. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: TK151,152,331, 111,112,411,311,... TK621 VËt liÖu dïng trùc tiÕp chÕ t¹o s¶n phÈm, tiÕn hµnh lao vô, dÞch vô TK154 KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK1331 TK152 VAT ®-îc khÊu trõ (nÕu cã) VËt liÖu dïng kh«ng hÕt nhËp kho hay chuyÓn kú sau S¬ ®å 1.1: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn b) H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú: §Æc ®iÓm cña ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ kh«ng theo dâi sù biÕn ®éng cña nguyªn vËt liÖu mét c¸ch th-êng xuyªn liªn tôc mµ cuèi kú míi thùc hiÖn kiÓm kª Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 vµ x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña hµng tån kho. Tõ ®ã x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng trong kú theo c«ng thøc: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu xuÊt dïng Gi¸ trÞ nguyªn Gi¸ trÞ nguyªn Gi¸ trÞ nguyªn = vËt liÖu tån ®Çu + vËt liÖu nhËp trong - vËt liÖu tån cuèi trong kú kú kú kú §Ó ph¶n ¸nh chi phÝ vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho s¶n xuÊt s¶n phÈm, thùc hiÖn lao vô, dÞch vô, kÕ to¸n còng sö dông TK621 - "Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp", nh-ng c¸c chi phÝ ph¶n ¸nh trªn tµi kho¶n nµy kh«ng ghi theo tõng chøng tõ xuÊt dïng nguyªn vËt liÖu mµ ®-îc ghi mét lÇn vµo cuèi kú h¹ch to¸n sau khi tiÕn hµnh kiÓm kª vµ x¸c ®Þnh ®-îc gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu tån kho vµ ®ang ®i ®-êng. Do ®ã, kÕt cÊu cña TK621 trong tr-êng hîp nµy lµ: - Bªn Nî: Gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu ®· xuÊt dïng cho c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. - Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô TK621 cuèi kú kh«ng cã sè d- vµ ®-îc më theo tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n : TK111,112, 331,311,411,.. . Gi¸ trÞ vËt liÖu t¨ng trong kú TK611 TK621 Gi¸ trÞ vËt liÖu dïng chÕ t¹o s¶n phÈm hay thùc hiÖn dÞchvô KÕt chuyÓn chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK151,152 TK1331 VAT ®-îc khÊu trõ (nÕu cã) Gi¸ trÞ vËt liÖu ch-a dïng KÕt chuyÓn gi¸ trÞ vËt liÖu ch-a dïng ®Çu kú Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 TK631 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å1. 2: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú 2.2) H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp: a) Kh¸i niÖm: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn ph¶i tr¶, ph¶i thanh to¸n cho c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt s¶n phÈm, trùc tiÕp thùc hiÖn c¸c lao vô, dÞch vô, bao gåm: tiÒn l-¬ng chÝnh, tiÒn l-¬ng phô, c¸c kho¶n phô cÊp cã tÝnh chÊt l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng (BHXH, BHYT, KPC§) cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp th-êng ®-îc tÝnh trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng chÞu chi phÝ cã liªn quan. Tuy nhiªn còng cã tr-êng hîp chi phÝ nµy kh«ng thÓ h¹ch to¸n ®-îc. Trong tr-êng hîp ®ã cÇn tiÕn hµnh ph©n bæ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp cho c¸c ®èi t-îng chÞu chi phÝ liªn quan theo mét trong nh÷ng tiªu thøc sau: Chi phÝ tiÒn c«ng ®Þnh møc (hoÆc kÕ ho¹ch), giê c«ng ®Þnh møc (hoÆc thùc tÕ), khèi l-îng s¶n phÈm s¶n xuÊt. b) Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp, kÕ to¸n sö dông TK622 - " Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp ". Tµi kho¶n nµy cuèi kú kh«ng cã sè d- vµ ®-îc më chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ. TK622 cã kÕt cÊu nh- sau: - Bªn Nî: Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ ph¸t sinh. - Bªn Cã: KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. c) Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: TK334 TK622 TK154 TiÒn l-¬ng vµ phô cÊp l-¬ng ph¶i KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp tr¶ cho c«ng nh©n trùc tiªp s¶n xuÊt (Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn) TK335 TK631 TrÝch tr-íc tiÒn l-¬ng phÐp vµo chi phÝ vµ c¸c kho¶n tiÒn l-¬ng trÝch tr-íc kh¸c KÕt chuyÓn chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp (Theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú) TK338 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 C¸c kho¶n ®ãng gãp theo tû lÖ víi tiÒn l-¬ng cña c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thùc tÕ ph¸t sinh Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å1. 3: S¬ ®å h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp 2.3) H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt chung: a) Kh¸i niÖm: Chi phÝ s¶n xuÊt chung lµ nh÷ng chi phÝ cÇn thiÕt cßn l¹i ®Ó s¶n xuÊt s¶n phÈm sau chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp vµ chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp. §©y lµ nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh trong ph¹m vi c¸c ph©n x-ëng (tiÒn l-¬ng vµ c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý ph©n x-ëng nh- qu¶n ®èc, phã qu¶n ®èc, ...), chi phÝ nguyªn vËt liÖu dïng cho ph©n x-ëng, chi phÝ c«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ khÊu hao TSC§ dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ dÞch vô mua ngoµi dïng cho s¶n xuÊt, chi phÝ s¶n xuÊt chung kh¸c b»ng tiÒn. Chi phÝ s¶n xuÊt chung ®-îc tËp hîp theo tõng ®Þa ®iÓm, tõng ph©n x-ëng ph¸t sinh chi phÝ. NÕu ph©n x-ëng s¶n xuÊt nhiÒu lo¹i s¶n phÈm hay thùc hiÖn nhiÒu lao vô, dÞch vô th× ®Ó tÝnh ®-îc gi¸ thµnh s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®ã cÇn thiÕt ph¶i ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung nµy cho tõng ®èi t-îng theo tiªu thøc phï hîp (theo ®Þnh møc, theo tiÒn l-¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt thùc tÕ, theo sè giê lµm viÖc thùc tÕ cña c«ng nh©n s¶n xuÊt ). C¸ch thøc ph©n bæ nh- sau: §èi víi chi phÝ s¶n xuÊt chung biÕn ®æi, kÕ to¸n sÏ ph©n bæ hÕt cho l-îng s¶n phÈm, dÞch vô hoµn thµnh  §èi víi ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung, trong tr-êng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt cao h¬n møc c«ng suÊt b×nh th-êng (møc c«ng suÊt b×nh th-êng lµ møc s¶n phÈm ®¹t ®-îc ë trung b×nh trong ®iÒu kiÖn b×nh th-êng) th× ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ®-îc ph©n bæ hÕt cho sè s¶n phÈm s¶n xuÊt.  Tr-êng hîp møc s¶n phÈm thùc tÕ s¶n xuÊt ra nhá h¬n møc c«ng suÊt b×nh th-êng th× phÇn ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung ph¶i ph©n bæ theo c«ng suÊt b×nh th-êng, Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 trong ®ã, sè ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung tÝnh cho l-îng s¶n phÈm chªnh lÖch gi÷a thùc tÕ so víi møc b×nh th-êng ®-îc tÝnh vµo gi¸ vèn hµng tiªu thô (cßn gäi lµ ®Þnh phÝ s¶n xuÊt chung kh«ng ph©n bæ). b) Tµi kho¶n sö dông: §Ó theo dâi c¸c kho¶n chi phÝ s¶n xuÊt chung kÕ to¸n sö dông TK627 - "Chi phÝ s¶n xuÊt chung ", më chi tiÕt theo tõng ph©n x-ëng, bé phËn s¶n xuÊt, dÞch vô. Bªn c¹nh ®ã, chi phÝ s¶n xuÊt chung cßn ®-îc chi tiÕt theo ®Þnh phÝ (gåm nh÷ng chi phÝ s¶n xuÊt gi¸n tiÕp, kh«ng thay ®æi theo sè l-îng s¶n phÈm hoµn thµnh). TK 627 cã kÕt cÊu: - Bªn Nî: TËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung thùc tÕ ph¸t sinh trong kú - Bªn Cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung + KÕt chuyÓn (hay ph©n bæ) chi phÝ s¶n xuÊt chung . TK627 cuèi kú kh«ng cã sè d- vµ ®-îc chi tiÕt thµnh 6 tiÓu kho¶n. Ngoµi ra, tuú vµo yªu cÇu qu¶n lý cña tõng doanh nghiÖp, tõng ngµnh, TK627 cã thÓ më thªm mét sè tiÓu kho¶n kh¸c ®Ó ph¶n ¸nh mét sè néi dung hoÆc yÕu tè chi phÝ. c) Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n: TK334,338 TK627 Chi phÝ nh©n viªn ph©n x-ëng TK111,112,152,... C¸c kho¶n thu håi ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt chung TK154 TK152,153 Chi phÝ vËt liÖu, dông cô Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ (theo ph-¬ng ph¸p KKTX) TK631 Ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c ®èi t-îng tÝnh gi¸ (theo ph-¬ng ph¸p KK§K) TK242,335 Chi phÝ theo dù to¸n TK214 Chi phÝ khÊu hao TSC§ TK632 KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung cè ®Þnh (kh«ng ph©n bæ) vµo gi¸ vèn TK331 TK331,111,112 C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kh¸c nhau mua ngoµi ph¶i tr¶ hay ®· tr¶ ThuÕ GTGT ®Çu vµo ®-îc khÊu trõ (nÕu cã) Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 S¬ ®å1. 4: H¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt chung III) h¹ch to¸n tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt, kiÓm kª vµ ®¸nh gi¸ s¶n phÈm dë dang: 1) Tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt: C¸c kho¶n môc chi phÝ s¶n xuÊt nh- chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp vµ chi phÝ s¶n xuÊt chung sau khi ®-îc h¹ch to¸n riªng sÏ ®-îc kÕt chuyÓn ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt toµn doanh nghiÖp vµ chi tiÕt theo tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Tuú thuéc vµo ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho ¸p dông t¹i ®¬n vÞ lµ ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn hay kiÓm kª ®Þnh kú mµ kÕ to¸n sö dông tµi kho¶n kh¸c nhau ®Ó tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp. 1.1) §èi víi doanh nghiÖp ¸p dông ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn: C¸c chi phÝ s¶n xuÊt kÓ trªn cuèi cïng ®-îc tæng hîp vµo bªn Nî TK154 - "Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang". Tµi kho¶n nµy ®-îc më chi tiÕt cho tõng hîp ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ. KÕt cÊu cña TK154: - Bªn Nî: Tæng hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh trong kú. - Bªn Cã: + C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n phÈm. + Tæng gi¸ thµnh s¶n xuÊt thùc tÕ hay chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô ®· hoµn thµnh. - D- Nî: Chi phÝ thùc tÕ cña s¶n phÈm, lao vô, dÞch vô dë dang, ch-a hoµn thµnh. Qu¸ tr×nh tæng hîp chi phÝ s¶n xuÊt ®-îc tiÕn hµnh nh- sau: TK154 TK621 D§K:xxx Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp TK152,111,... C¸c kho¶n ghi gi¶m chi phÝ s¶n xuÊt TK155,152 NhËp kho vËt Tæng t-, s¶n phÈm gi¸ thµnh TK157 Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp thùc tÕ Website: http://www.docs.vn Email : [email protected] Tel : 0918.775.368 s¶n Göi b¸n phÈm, lao vô hoµn TK627 TK632 thµnh Chi phÝ s¶n xuÊt chung Tiªu thô th¼ng TK622 DCK:xxx