Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại công ty tnhh tân hùng cường

Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 1 Khoa Kinh tế NHAN XET DON VI THUC TAP NHẬN XÉT CỦA GIÁO VIÊN HƯỚNG DẪN Giáo viên hướng dẫn: Thầy Nguyễn Minh Phương Sinh viên thực hiện: Đỗ Mạnh Hiển SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 2 Khoa Kinh tế Lớp: CĐKT6 – K8 Đề tài: “ Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường” ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... ..................................................................................................................................... Hà Nội, ngày.…tháng….năm 2009 MỤC LỤC LỜI NÓI ĐẦU SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 3 Khoa Kinh tế ..................................................................................................................................8 CHƯƠNG 1...........................................................................................................10 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT.................10 VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP..............................................10 1.1. Đặc điểm của hoạt động xây lắp và ảnh hưởng đến kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp: ………………………………….....10 1.2. Chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp………………………….11 1.2.1. Chi phí sản xuất xây lắp:...................................................................................11 1.2.1.1. Khái niệm chi phí xây lắp................................................................................11 1.2.1.2. Phân loại chi phí xây lắp................................................................................12 1.2.2. Giá thành sản phẩm xây lắp................................................................................15 1.2.2.1. Các loại giá thành sản phẩm xây lắp....................................................................15 1.2.2.2. Quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp .........................................16 1.3. Nhiệm vụ kế toán chi phí giá thành sản phẩm xây lắp........................17 1.4. Kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp...............18 1.4.1. Đối tượng hạch toán chi phí và phương pháp hạch toán chi phí......................................18 1.4.1.1. Đối tượng hạch toán chi phí và phương pháp hạch toán chi phí.......................................18 1.4.1.2. Đối tượng tính giá thành sản phẩm......................................................................19 1.4.1.3. Mối quan hệ giữa đối tượng hạch toán chi phí và đối tưọng tính giá thành sản phẩm................20 1.4.2. Phương pháp hạch toán chi phí sản xuất xây lắp........................................................21 1.4.2.1. Hạch toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp.............................................................21 1.4.2.2. Hạch toán chi phí nhân công trực tiếp..................................................................23 1.4.2.3. Hạch toán chi phí sản xuất chung.......................................................................23 1.4.2.4. Kế toán các khoản thiệt hại trong sản xuất xây lắp.....................................................25 1.4.2.5. Hạch toán tổng hợp chi phí sản xuất xây lắp ...........................................................27 1.4.2.6. Hạch toán chi phí sản xuất xây lắp trong điều kiện thực hiện khoán sản phẩm.......................28 1.4.3. Các phương pháp đánh giá sản phẩm làm dở............................................................31 1.4.4. Phương pháp tính giá thành sản phẩm xây lắp..........................................................32 1.4.4.1. Phương pháp tính giá thành trực tiếp...................................................................33 1.4.4.2. Phương pháp tính giá thành theo định mức............................................................33 1.4.4.3. Phương pháp tính giá thành theo đơn đặt hàng........................................................34 1.4.5.Các hình thức sổ kế toán chủ yếu doanh nghiệp áp dụng...................35 1.4.5.1.Hình thức Nhật ký chung.................................................................................35 1.4.5.2.Hình thức Nhật ký sổ cái..................................................................................37 1.4.5.3 Hình thức sổ Chứng từ ghi sổ.........................................................................39 1.4.5.4.Hình thức sổ Nhật ký chứng từ..........................................................................41 SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 4 Khoa Kinh tế 1.4.5.5.Hình thức Kế toán máy....................................................................................43 CHƯƠNG 2..........................................................................................................45 THỰC TRẠNG TỔ CHỨC CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHI.............45 PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM...................................45 TẠI CÔNG TY TNHH TÂN HÙNG CƯỜNG..................................................45 2.1. KHÁI QUÁT CHUNG VỀ CÔNG TY TNHH TÂN HÙNG CƯỜNG. 45 2.1.1. Lịch sử hình thành và phát triển của công ty TNHH Tân Hùng Cường..............................45 2.1.2. Đặc điểm tổ chức sản xuất kinh doanh và tổ chức quản lý Công ty TNHH Tân Hùng Cường....47 2.1.2.1. Đặc điểm sản xuất kinh doanh ở Công ty TNHH Tân Hùng Cường...................................47 2.1.2.2. Quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm................................................................50 2.1.2.3. Đặc điểm tổ chức bộ máy quản lý tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường.........................50 2.1.3. Đặc điểm tổ chức công tác kế toán tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường............................54 2.1.3.1. Tổ chức bộ máy kế toán .................................................................................54 2.1.3.2.Hình thức sổ kế toán......................................................................................57 2.1.3.3. Chế độ kế toán hiện hành tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường.......................................58 2.2. Thực trạng công tác kế toán chi phi sản xuất và tính giá thành tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường.............................................................................58 2.2.1. Đối tượng và phương pháp hạch toán chi phí sản xuất tại công ty....................................58 2.2.2. Kế toán chi phí nguyên vật liệu trực tiếp..................................................................59 2.2.3. Kế toán chi phí nhân công trực tiếp.......................................................................70 2.2.4. Kế toán chi phí sử dụng máy thi công.....................................................................78 2.2.5. Kế toán chi phí sản xuất chung............................................................................81 2.3.tổng hợp chi phí sản xuất và xác định giá trị sản phẩm xây lắp dở dang……………………………………………………………………………85 2.3.1. Tổng hợp chi phí sản xuất..................................................................................85 2.3.2. Xác định giá trị sản phẩm dở dang.......................................................................87 2.4. Tính giá thành sản phẩm xây lắp tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường. ............................................................................................................................87 2.4.1. Đối tượng tính giá thành và kỳ tính giá thành..........................................................87 2.4.2. Phương pháp tính giá thành tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường..................................88 CHƯƠNG 3 :MỘT SỐ Ý KIẾN ĐÓNG GÓP NHẰM HOÀN THIỆN CÔNG TÁC KẾ TOÁN TẬP HỢP CHÍ PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM TẠI CÔNG TY TNHH TÂN HÙNG CƯỜNG........90 3.1. Sự cần thiết tổ chức công tác kế toán tập hợp chí phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường……………………….90 3.2. Những ưu nhược điểm về công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường……………...91 SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 5 Khoa Kinh tế 3.3. Một số ý kiến đề xuất nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thanh sản phẩm xây lắp…………………………………………….95 3.3.1. Ý kiến đề xuất với công ty TNHH Tân Hùng Cường....................................................95 3.3.2. Ý kiến đề xuất với chế độ kế toán hiện hành...........................................................103 3.4. Một số biện pháp giảm chi phí sản xuất, hạ giá thành sản phẩm......104 KẾT LUẬN.........................................................................................................106 TÀI LIỆU THAM KHẢO.................................................................................107 SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 6 Khoa Kinh tế DANH MỤC TỪ VIẾT TẮT TK Tài khoản XĐKQKD Xác định kết quả kinh doanh CPBH Chi phí bán hàng CPQLDN Chi phí quản lý doanh nghiệp BHXH Bảo hiểm xã hội BHYT Bảo hiểm y tế KPCĐ Kinh phí công đoàn TCTN Trợ cấp thất nghiệp K/c Kết chuyển DANH MỤC SƠ ĐỒ STT Tên Nội dung sơ đồ Trang 1 Sơ đồ 1 Sơ đồ ghi sổ theo hình thức ghi sổ nhật ký chung 35 2 Sơ đồ 2 Sơ đồ ghi sổ theo hình thức nhật ký sổ cái 37 3 Sơ đồ 3 Sơ đồ ghi sổ theo hình thức chứng từ ghi sổ 39 4 Sơ đồ 4 Sơ đồ ghi sổ theo hình thức nhật ký chứng từ 41 5 Sơ đồ 5 Sơ đồ ghi sổ theo hình thức kế toán trên máy vi tính 43 6 Sơ đồ 6 Mô hình tổ chức sản xuất kinh doanh tại công ty 48 7 Sơ đồ 7 Sơ đồ quy trình sản xuất sản phẩm 49 8 Sơ đồ 8 Quy trình sản xuất sản phẩm xây lắp tại công ty 50 9 Sơ đồ 9 Mô hình tổ chức bộ máy quản lý tại công ty 51 10 Sơ đồ 10 Mô hình tổ chức bộ máy kế toán tại công ty 55 11 Sơ đồ 11 Trình tự hạch toán theo hình thức nhật ký chung 57 DANH MỤC BẢNG BIỂU SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 7 Khoa Kinh tế 12 Biểu 1 Hoá đơn GTGT 61 13 Biểu 2 Phiếu nhập kho 62 14 Biểu 3 Phiếu xuất kho 64 15 Biểu 4 Bảng tổng hợp phiếu suất 65 16 Biểu 5 Trích sổ nhật ký chung 66 17 Biểu 6 Sổ cái TK 621 68 18 Biểu 7 Bảng tổng hợp vật liệu 69 19 Biểu 8 Bảng chấm công 72 20 Biểu 9 Hợp đồng làm khoán 73 21 Biểu 10 Bảng tổng hợp thanh toán tiền lương 74 22 Biểu 11 Bảng phân bổ BHXH, BHYT, KPCĐ 76 23 Biểu 12 Số cái TK 622 77 24 Biểu 13 Bảng tổng hợp chi phí thuê máy 79 25 Biểu 14 Sổ cái TK 623 80 26 Biểu 15 Sổ chi tiết chi phí sử dụng máy thi công 81 27 Biểu 16 Bảng tính và phân bổ khấu hao TSCĐ 83 28 Biểu 17 Sổ Cái TK 627 84 29 Biểu 18 Sổ Cái TK 154 86 30 Biểu 19 Bảng tính giá thành SPXL hoàn thành 88 SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 8 Khoa Kinh tế LỜI NÓI ĐẦU Cùng với sự phát triển chung của nền kinh tế, khối lượng đầu tư vào xây dựng hàng năm của nước ta hiện nay tăng rất nhanh. Kéo theo đó ngày càng xuất hiện nhiều công ty xây dựng thuộc mọi thành phần kinh tế với nguồn vốn đầu tư phong phú và tính cạnh tranh của thị trường xây dựng trong nước tăng lên rõ rệt. Trong điều kiện đó các doanh nghiệp xây dựng muốn tồn tại và phát triển cần phải năng động trong tổ chức, quản lý, điều hành hoạt động sản xuất kinh doanh, đặc biệt cần làm tốt công tác hạch toán chi phí sản xuất nhằm tính đúng giá thành sản phẩm, tạo ra sản phẩm với giá thành hợp lý mà vẫn đảm bảo yêu cầu chất lượng. Có thể nói đây chính là con đường đúng đắn để phát triển bền vững nhưng để làm được điều này các doanh nghiệp phải tìm cách quản lý tốt chi phí, hạ thấp chi phí thông qua việc sử dụng tiết kiệm đầu vào, tận dụng tốt những năng lực sản xuất hiện có, kết hợp các yếu tố sản xuất một cách tối ưu… và muốn thực hiện được, các nhà quản lý kinh tế cần phải nhờ đến kế toán – một công cụ quản lý kinh tế hữu hiệu nhất mà trong nền kinh tế thị trường nó được coi như ngôn ngữ kinh doanh, như nghệ thuật để ghi chép, phân tích, tổng hợp các nghiệp vụ kinh tế phát sinh trong quá trình sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp. Trong đó hạch toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm là bộ phận quan trọng hàng đầu, ảnh hưởng lớn đến hiệu quả hoạt động, sự thành công và phát triển của doanh nghiệp. Qua số liệu bộ phận kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm cung cấp, các nhà quản lý theo dõi được chi phí, giá thành từng công trình theo từng giai đoạn, từ đó đối chiếu, so sánh với số liệu định mức, tình hình sử dụng lao động, vật tư, chi phí dự toán để tìm ra nguyên nhân chênh lệch, kịp thời ra các quyết định đúng đắn, điều chỉnh hoạt động sản xuất kinh doanh theo mục tiêu đã đề ra. Nhận thức được ý nghĩa, vai trò quan trọng của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp nên trong thời gian thực tập tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường với sự giúp đỡ của các bác, các SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 9 Khoa Kinh tế cô trong phòng kế toán, cùng với sự định hướng của Thầy giáo Nguyễn Minh Phương em đã chọn đề tài “ Hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường” cho chuyên đề thực tập tốt nghiệp của mình. Nội dung đề tài của em gồm 3 phần như sau: Chương 1: Những vấn đề cơ bản trong công tác kế toán tập hợp chi phí và tính giá thành sản phẩm trong các doanh nghiệp xây lắp. Chương 2: Thực trạng công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường. Chương 3: Một số ý kiến nhằm hoàn thiện công tác kế toán tập hợp chí phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường. Trong quá trình nghiên cứu đề tài, em đã cố gắng tiếp cận với những kiến thức mới nhất về chế độ kế toán do Nhà nước ban hành kết hợp với những kiến thức đã học tập được ở trường. Song đây là một đề tài rất rộng và phức tạp, nhận thức của bản thân còn mang nặng tính lý thuyết và thời gian thực tập có hạn nên đề tài của em còn nhiều thiếu sót. Vì vậy em mong nhận được những ý kiến đóng góp của các thầy cô giáo, các cán bộ kế toán và những người quan tâm để nhận thức của em về vấn đề này được hoàn thiện hơn. Em xin trân thành cảm ơn sự giúp đỡ nhiệt tình của Thầy giáo Nguyễn Minh Phương, của các cô các bàc làm việc tại phòng tài chính kế toán tại Công ty TNHH Tân Hùng Cường đã giúp đỡ em trong quá trình nghiên cứu và hoàn thiện đề tài này. Hà Nội, tháng 05 năm 2009 Sinh viên thực hiện Đỗ Mạnh Hiển SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 10 Khoa Kinh tế CHƯƠNG 1 NHỮNG VẤN ĐỀ CHUNG VỀ KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP 1.1. ĐẶC ĐIỂM CỦA HOẠT ĐỘNG XÂY LẮP VÀ ẢNH HƯỞNG ĐẾN KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP Xây lắp là một ngành sản xuất mang tính công nghiệp nhằm tạo ra cơ sở vật chất kỹ thuật cho nền kinh tế quốc dân, góp phần hoàn thiện cơ cấu kinh tế, tạo tiền đề để thực hiện công nghiệp hoá, hiện đại hoá đất nước. Tuy nhiên ngành xây lắp có những đặc điểm riêng biệt khác với các ngành sản xuất khác ảnh hưởng đến công tác quản lý và hạch toán. - Sản phẩm xây lắp là những công trình hoặc vật kiến trúc có quy mô lớn, kết cấu phức tạp. mang tính đơn chiến. Mỗi sản phẩm được xây lắp theo thiết kế kỹ thuật và giá dự toán riêng. Do đó, đòi hỏi mỗi sản phẩm trước khi tiến hành sản xuất phải lập dự toán về thiết kế thi công và trong quá trình sản xuất sản phẩm xây lắp phải tiến hành so sánh với dự toán, lấy dự toán làm thước đo. - Sản phẩm xây lắp được tiêu thụ theo giá trị dự toán hoặc giá thanh toán với đơn vị chủ thầu, giá này thường được xác định trước khi tiến hành sản xuất thông qua hợp đồng giao nhận thầu. Mặt khác sản phẩm xây lắp không thuộc đối tượng lưu thông, nơi sản xuất đồng thời là nơi tiêu thụ sản phẩm vì vậy sản phẩm xây lắp là loại hàng hoá có tính chất đặc biệt. Thời gian sử dụng của sản phẩm xây lắp là lâu dài và giá trị của sản phẩm xây lắp rất lớn. Đặc điểm này đòi hỏi các doanh nghiệp xây lắp trong quá trình sản xuất phải kiểm tra chặt chẽ chất lượng công trình để đảm bảo cho công trình và tuổi thọ của công trình theo thiết kế. SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 11 Khoa Kinh tế Những đặc điểm trên có ảnh hưởng lớn tới công tác tổ chức hạch toán kế toán làm cho phương pháp tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp có những đặc điểm riêng. Để phát huy đầy đủ vai trò là công cụ quản lý kinh tế, công tác kế toán trong các doanh nghiệp xây lắp phải được tổ chức phù hợp với đặc điểm sản xuất kinh doanh, quy trình công nghệ sản xuất sản phẩm trong xây dựng cơ bản và thực hiện nghiêm túc các chế độ của kế toán do Nhà nước ban hành. 1.2. CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP. 1.2.1. Chi phí sản xuất xây lắp: 1.2.1.1. Khái niệm chi phí xây lắp. Doanh nghiệp xây lắp là một doanh nghiệp sản xuất trong đó quá trình hoạt động sản xuất cũng là sự kết hợp của các yếu tố sức lao động của con người, tư liệu lao động và đối tượng lao động. Quá trình sử dụng các yếu tố cơ bản trong sản xuất cũng đồng thời là quá trình doanh nghiệp phải chi ra những chi phí sản xuất tương ứng chi phí khấu hao TSCĐ, chi phí NVL, và trong nền kinh tế thị trường các yếu tố chi phí trên được biểu hiện bằng tiền. Vậy chi phí xây lắp là biểu hiện bằng tiền toàn bộ hao phí về lao động sống và lao động vật hoá mà doanh nghiệp đã chi ra để tiến hành các hoạt động sản xuất và xây lắp trong một thời kỳ nhất định. Tuy nhiên trong quá trình xây lắp doanh nghiệp phát sinh rất nhiều khoản chi phí ngoài hoạt động sản xuất xây lắp. Theo chế độ kế toán hiện hành, chỉ những chi phí phát sinh liên quan đến quá trình sản xuất xây lắp nhằm tạo ra sản phẩm xây lắp mới được coi là chi phí sản xuất xây lắp. - Chi phí doanh nghiệp bỏ ra để tạo nên giá trị sản phẩm bao gồm 3 bộ phận c, v, m. G=c+v+m G:Tổng chi phí doanh nghiệp bỏ ra. SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 12 Khoa Kinh tế c: Là toàn bộ giá trị tự liệu sản xuất đã được tiêu hao trong quá trình sản xuất xây lắp như khấu hao TSCĐ, NVL, CC, DC. v: Là chi phí tiền lương, tiền công phải trả cho người lao động tham gia vào quá trình sản xuất xây lắp tạo ra sản phẩm. m: Là giá trị mới lao động sáng tạo ra. Trong doanh nghiệp xây lắp, c và v là chi phí sản xuất xây lắp để tạo ra sản phẩm xây lắp của doanh nghiệp. 1.2.1.2. Phân loại chi phí xây lắp * Phân loại chi phí sản xuất theo nội dung kinh tế của chi phí. Theo cách phân loại này, mỗi loại chi phí sản xuất mang một nội dung kinh tế riêng, ngoài ra không phân biệt chi phí sản xuất mang một nội dung kinh tế riêng, ngoài ra không phân biệt chi phí đó phát sinh ở lĩnh vực hoạt động sản xuất nào, ở đâu và mục đích hoặc tác dụng của chi phí như thế nào. Ta có thể phân loại như sau: - Chi phí nguyên vật liệu: Là toàn bộ chi phí về các loại nguyên vật liệu phụ tùng thay thế, vật liệu thiết bị xây dựng cơ bản mà doanh nghiệp đã sử dụng trong quá trình sản xuất sản phẩm. - Chi phí nhân công: Là toàn bộ tiền công, tiền lương phải trả, các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ của công nhân sản xuất trong doanh nghiệp. - Chi phí công cụ, dụng cụ là phần giá trị hao mòn của các loại công cụ dụng cụ trong quá trình sản xuất xây lắp. - Chi phí hao TSCĐ: Là toàn bộ số tiền tính khấu hao TSCĐ sử dụng vào hoạt động sản xuất xây lắp của doanh nghiệp. - Chi phí dịch vụ mua ngoài là toàn bộ số tiền mà doanh nghiệp phải trả về các dịch vụ bên ngoài sử dụng vào quá trình xây lắp của doanh nghiệp như tiền điện tiền nước, điện thoại.. SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 13 Khoa Kinh tế - Chi phí khác bằng tiền: Là toàn bộ các khoản chi phí phát sinh trong quá trình sản xuất xây lắp ở doanh nghiệp ngoài các yếu tóo trên và được thanh toán bằng tiền. Việc phân loại chi phí theo nội dung kinh tế chỉ rõ quá trình hoạt động xây lắp doanh nghiệp phải phân bố ra các loại chi phí gì, nó là cơ sở để kế toán tập hợp chi phí sản xuất theo yếu tố, phục vụ việc lập bảng thuyết minh báo cáo tài chính, là cơ sở để phân tích, kiểm tra dự toán chi phí sản xuất và lập kế hoạch cung ứng vật tư, là cơ sở để tính mức tiêu hao vật chất và thu nhập quốc dân. * Phân loại chi phí sản xuất theo mục đích, công dụng của chi phí không xét đến nội dung kinh tế của chi phí, tiêu thức phân loại này chỉ rõ chi phí doanh nghiệp bỏ ra cho từng lĩnh vực hoạt động, từng địa điểm phát sinh chi phí, làm cơ sở cho việc tính giá thành sản phẩm xây lắp theo khoản mục và phân tích tình hình thực hiện giá thành. Trong doanh nghiệp xây lắp, chi phí sản xuất được chia thành các khoản mục: - Chi phí vật liệu trực tiếp: Là chi phí vật liệu chính, vật liệu phụ, vật kết cấu, vật liệu luân chuyển cần thiết để tạo nên sản phẩm xây lắp, không bao gồm chi phí vật liệu đã tính vào chi phí sản xuất chung, chi phí máy thi công. - Chi phí nhân công trực tiếp: Là chi phí về tiền công, tiền lương, các khoản phụ cấp có tính chất lượng của nhân công trự tiếp xây lắp cần thiết để hoàn chính sản phẩm xây lắp, khoản mục này không bao gồm các khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ tính trên tiền lương của công nhân trực tiếp sản phẩm xây lắp và chi phí tiền lương nhân viên quản lý đội, nhân viên điều khiển máy thi công. - Chi phí sử dụng máy thi công: Là toàn bộ chi phí sử dụng xe, máy thi cong phục vụ trực tiếp cho hoạt động sản xuất xây lắp công trình bao gồm: Chi phí khấu hao máy thi công, chi phí sửa chữa lớn sửa chữa thường xuyên máy thi công, chi phí nhiên liệu và động lực dùng cho máy thi công và các khoản chi phí khác liên quan đến việc sử dụng máy thi công chi phí di chuyển, tháo, lắp máy thi công. SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 14 Khoa Kinh tế Khoản mục chi phí máy thi công không bao gồm khoản trích BHXH, BHYT, KPCĐ tính trên tiền lương công nhân điều khiển máy…. - Chi phí sản xuất chung là các chi phí trực tiếp khai thác ngoài các khoản chi phí phát sinh ở tổ đội, công trường xây dựng bao gồm: lương nhân viên quản lý đội, các khoản BHXH, BHYT, KPCĐ tính trên tiền lương phải trả công nhân trực tiếp sản xuất xây lắp nhân viên quản lý đội, công nhân điều khiển máy thi công, khấu hao TSCĐ dùng chung cho hoạt động của tổ, đội và chi phí liên quan đến hoạt động của tổ, đội. * Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ giữa chi phí với đối tượng chịu chi phí: - Chi phí trực tiếp: Là chi phí liên quan đến từng đối tượng chịu chi phí, những chi phí này được kế toán căn cứ vào chứng từ gốc để tập hợp cho từng đối tượng chịu chi phí. - Chi phí gián tiếp: Là chi phí liên quan đến nhiều đối tượng chịu chi phí, những chi phí này kế toán phải tiến hành phân bổ cho các đối tượng liên quan theo một tiêu chuẩn thích hợp. Cách phân loại chi phí này có ý nghĩa đối với việc xác định phương pháp kế toán tập hợp và phân bổ chi phí cho các đối tượng một cách hợp lý. * Phân loại chi phí sản xuất theo mối quan hệ với khối lượng sản phẩm: Theo cách phân loại này chi phí sản xuất gồm 3 loại: - Chi phí cố định: Là chi phí mà tổng số không thay đổi khi có sự thay đổi về khối lượng hoạt động sản xuất hoặc khối lượng sản phẩm sản xuất trong kỳ. - Chi phí biến đổi: Là những thay đổi về tổng số tỷ lệ với sự thay đổi của mức độ hoạt động, của khối lượng sản phẩm sản xuất trong kỳ như chi phí nguyên vật liệu trực tiếp, chi phí nhân công trực tiếp… - Chi phí hỗn hợp: Là chi phí gồm các yếu tố định phí và biến phí phân loại chi phí sản xuất theo cách này có ý nghĩa quan trọng đối với công tác quản lý doanh SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 15 Khoa Kinh tế nghiệp, phân tích điểm hoà rải và phục vụ cho việc ra quyết định quản lý cần thiết để hạ giá thành sản phẩm, tăng hiệu quả kinh doanh. Ngoài ra cách phân loại chi phí sản xuất trên tuỳ thuộc vào các yêu cầu quản lý chi phí sản xuất xây lắp có thể phân loại theo các cách khác nhau, mối quan hệ giữa chi phí sản xuất với quy trình công nghệ, theo thẩm quyền và ra quyết định. 1.2.2. Giá thành sản phẩm xây lắp. Giá thành sản phẩm xây lắp là toàn bộ chi phí về lao động sống lao động vật hoá và chi phí khác biểu hiện bằng tiền mà doanh nghiệp xây lắp đã bỏ ra để hoàn thành khối lượng xây lắp, công trình hạng mục công trình theo quy định sản phẩm xây lắp có thể là công trình, hạng mục công trình hoàn thành toàn bộ, giá thành sản phẩm xây lắp mang tính chất cá biệt, mỗi hạng mục công trình, công trình hay khối lượng xây lắp khi đã hoàn thành đều có giá riêng giá thành sản phẩm xây lắp là chỉ tiêu kinh tế tổng hợp phản ánh chất lượng hoạt động sản xuất, phản ánh kết quả sử dụng các loại tài sản vật tư, lao động, tiền vốn trong quá trình sản xuất cũng như các giải pháp kinh tế kỹ thuật mà doanh nghiệp đã sử dụng nhằm tiết kiệm chi phí sản xuất và hạ giá thành. 1.2.2.1. Các loại giá thành sản phẩm xây lắp. * Giá thành dự toán. Do đặc điểm hoạt động xây lắp, thời gian sản xuất thi công dài, mang tính chất đơn chiếc nên mỗi công trình, mỗi hạng mục công trình đều phải lập dự toán trước khi sản xuất thi công. Giá thành dự toán là tổng chi phí dự toán để hoàn thành khối lượng xây lắp công trình, hạng mục công trình, giá dự toán được xác định trên cơ sở các định mức kinh tế, kỹ thuật và đơn giá của Nhà nước. Giá dự toán là chênh lệch giữa giá trị dự toán và phần lãi định mức. Giá thành dự toán của công trinh, hạng mục công trình = Giá trị dự toán công trình, hạng mục công trình - Lãi định mức. SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt 16 Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội Khoa Kinh tế * Giá thành kế hoạch: Là giá thành được xác định trên cơ sở những điều kiện cụ thể của doanh nghiệp về các định mức, đơn giá, hiệu pháp thi công: Giá thành kế hoạch của công trình, hạng mục công trình = Giá thành dự toán của công trình, hạng mục công trình - Mức hạ giá thành kế hoạch. * Giá thành thực tế. Giá thành thực tế của khối lượng xây lắp là biểu hiện bằng tiền của toàn bộ chi phí thực tế để hoàn thành khối lượng xây lắp gồm chi phí định mức, vượt định mức và không định mức như các khoản bội chi, lãng phí về vật tư, lao động trong quá trình sản xuất xây lắp của đơn vị được phép tính vào giá thành, giá thành thực tế được tính trên cơ sở số liệu kế toán về chi phí sản xuất xây lắp thực hiện trong kỳ. Giá thành khối lượng xây lắp hoàn chỉnh là giá thành của những công trình hạng mục công trình đã hoàn thành đảm bảo kỹ thuật đúng chất lượng thiết kế được bên chủ đầu tư nghiệm thu và chấp nhận thanh toán. Chi tiêu này cho phép đánh giá chính xác toàn diện hiệu quả sản xuất thi công một công trình, hạng mục công trình. 1.2.2.2. Quan hệ giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp . Tổng giá thành sản phẩm = Chi phí sản xuấất dở dang đấầu kỳ + Chi phísản xuấất dở dang trong kỳ - Chi phí sản xuấất dở dang cuốấi kỳ Giữa chi phí sản xuất và giá thành sản phẩm xây lắp có mối quan hệ chặt chẽ với nhau, giá thành sản phẩm được tính trên cơ sở chi phí đẽa tập hợp. Tuy nhiên giữa chúng có sự khác nhau về phạm vi, quan hệ và nội dung, do đó cần phải phân biệt giữa chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm xây lắp. Chi phí sản xuất được xác định theo một thời kỳ nhất định (tháng, quý, năm) mà không tính đến số chi phí có liên quan đến số sản phẩm đã hoàn thành hay SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 17 Khoa Kinh tế chưa. Ngược lại giá thành sản phẩm bao gồm những chi phí sản xuất có liên quan đến khối lượng sản phẩm, dịch vụ đã hoàn thành trong thời kỳ mà không xét đến nó được chi ra vào thời kỳ nào. Trong giá thành của sản phẩm sản xuất ra trong kỳ có thể bao gồm cả những chi phí đã chi ra trong kỳ trước (hoặc trong nhiều kỳ trước) đồng thời chi phí sản xuất có thể chi ra trong kỳ này lại nằm trong giá thành sản phẩm của kỳ sau. Chi phí sản xuất kinh doanh và giá thành sản phẩm đều là hao phí về lao động sống, lao động vật hoá nhưng trong chỉ tiều giá thành thì bao gồm những chỉ tiêu gắn với sản phẩm hay khối lượng công việc hoàn thành mà không kể đến việc chi phí đó đã chi ra trong kỳ kinh doanh nào. Nói đến giá thành sản phẩm xây lắp là nói đến chi phí xây lắp tính cho một khối lượng xây lắp hoàn thành bàn giao cũng có nghĩa là thừa nhận chi phí xây lắp để tạo ra khối lượng xây lắp đó cần chi phí xây lắp bỏ ra chưa hẳn đã hoàn toàn hợp lý và được thừa nhận. Như vậy là có sự khác nhau song giữa giá thành sản phẩm xây lắp có mối quan hệ mật thiết với nhau tài liệu hạch toán chi phí xây lắp là cơ sở để tính giá thành sản phẩm xây lắp. Nếu như xác định việc tính giá thành sản phẩm xây lắp là công tác chủ yếu trong hạch toán kế toán thì chi phí xây lắp có tác dụng quyết định đến sự chính xác của giá thành sản phẩm xây lắp. 1.3. NHIỆM VỤ KẾ TOÁN CHI PHÍ GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP. Nhiệm vụ chủ yếu của công tác kế toán chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp phù hợp với điều kiện hiện tại của doanh nghiệp và phương pháp của kế toán theo trình tự logic, chính xác, đầy đủ, kiểm tra các khâu hạch toán như tiền lương, vật liệu, TSCĐ … xác định số liệu cần thiết cho kế toán tập hợp chi phí sản xuất và tính giá thành sản phẩm xây lắp. Cụ thể phải thực hiện tốt các nhiệm vụ sau: SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 18 Khoa Kinh tế - Phản ánh chính xác, đầy đủ kịp thời toàn bộ chi phí sản xuất thực tế phát sinh trong kỳ kế toán. - Kiểm tra tình hình thực hiện các định mức vật tư lao động, chi phí sử dụng máy thi công và các dự toán chi phí khác phát hiện kịp thời các khoản chênh lệch so với định mức, các chi phí ngoài kế hoạch trong thi công. - Tính toán chính xác và kịp giá thành sản phẩm xây lắp. - Kiểm tra việc thực hiện kế hoạch hạ giá thành của doanh nghiệp theo từng công trình, hạng mục công trình, vạch ra khả năng và các biện pháp hạ giá thành một cách hợp lý và có hiệu quả. - Xác định đúng đắn và bàn giao thanh toán kịp thời khối lượng công tác xây dựng đã hoàn thành. Định kỳ kiểm tra và đánh giá khối lượng thi công dở dang theo nguyên tắc quy định. Đánh giá đúng đắn kết quả hoạt động sản xuất kinh doanh ở từng công trình, hạng mục công trình, từng bộ phận thi công, đội xây dựng … trong từng thời kỳ nhằm phục vụ cho yêu cầu quản lý của lãnh đạo doanh nghiệp. 1.4. KẾ TOÁN CHI PHÍ SẢN XUẤT VÀ TÍNH GIÁ THÀNH SẢN PHẨM XÂY LẮP. 1.4.1. Đối tượng hạch toán chi phí và phương pháp hạch toán chi phí. 1.4.1.1. Đối tượng hạch toán chi phí và phương pháp hạch toán chi phí Đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là phạm vi giới hạn mà các chi phí sản xuất phát sinh được tập hợp nhằm đáp ứng nhu cầu kiểm tra, giám sát chi phí và yêu cầu tính giá thành. Việc xác định đối tượng hạch toán chi phí sản xuất là khâu đầu tiên của công tác kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Xác định đúng đắn đối tượng tập hợp chi phí sản xuất phù hợp với hoạt động, đặc điểm của từng công trình thi công và đáp ứng được yêu cầu quản lý của doanh nghiệp mới tạo điều kiện tốt nhất để tổ chức công việc kế toán tập hợp chi phí sản xuất. Việc xác định SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 19 Khoa Kinh tế đối tượng hạch toán chi phí sản xuất trong doanh nghiệp xây lắp cầu phải dựa vào những đặc điểm sau: - Đặc điểm tổ chức thi công của doanh nghiệp . - Quy trình công nghệ kỹ thuật sản xuất ra sản phẩm xây lắp . - Địa điểm phát sinh chi phí, mục đích công dụng của chi phí. - Yêu cầu về trình độ quản lý của doanh nghiệp . Dựa vào những vấn đề trên, đối tượng kế toán hạch toán chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp xây lắp có thể là từng bộ phận, từng đội công trình, hay mục công trình… * Phương pháp tập hợp chi phí sản xuất. Vì đối tượng hạch toán chi phí sản xuất nhiều và khác nhau do đó hình thành các phương pháp kế toán hạch toán chi phí sản xuất khác nhau. Thông thường kế toán tập hợp chi phí sản xuất trong các doanh nghiệp thực hiện theo 2 phương pháp chủ yếu: - Phương pháp tập hợp chi phí phát sinh liên quan trực tiếp đến đối tượng tập hợp chi phí nào thì tập hợp trực tiếp theo đối tượng đó. Phương pháp này đảm bảo tập hợp chi phí sản xuất cho đối tượng một cách chính xác, cung cấp số liệu chính xác cho việc tính giá thành của từng công trình, hạng mục công trình và có tác dụng tăng cường kiểm tra giám sát chi phí sản xuất theo các đối tượng áp dụng phương pháp này với công tác hạch toán ban đầu phải thực hiện chặt chẽ, phản ánh ghi chép cụ thể rõ ràng chi phí sản xuất theo từng đối tượng chịu chi phí. - Phương pháp tập hợp chi phí gián tiếp. Theo phương pháp này chi phí phát sinh liên quan đến nhiều đối tượng tập hợp chi phí sản xuất, hạch toán ban đầu không thể ghi chép riêng cho từng đối tượng phải lựa chọn phương pháp phân bổ chi phí sản xuất cho từng đối tượng tập hợp chi phí, áp dụng phương pháp chi phí gián tiếp được tiến hành theo các bước sau. + Tập hợp chi phí liên quan đến nhiều đối tượng. SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt Trường Đại học Công Nghiệp Hà Nội 20 Khoa Kinh tế + Xác định hệ só phân bổ trên cơ sở tiêu chuẩn phân bổ hợp lý . + Xác định chi phí sản xuất của từng đối tượng tập hợp chi phí. Chi phí sản xuất của từng đối tượng Tổng tiêu thức = tập hợp chi phí phân bổ của đối tượng Hệ số x tập hợp chi phí phân bổ Áp dụng phương pháp này tính chính xác phụ thuộc vào việc lựa chọn tiêu chuẩn phân bố, do đó kế toán phải căn cứ vào đặc điểm hoạt động sản xuất, trình độ, yêu cầu quản lý và đặc điểm chi phí để lựa chọn. 1.4.1.2. Đối tượng tính giá thành sản phẩm. Đối tượng tính giá thành là các loại sản phẩm, công việc do doanh nghiệp sản xuất ra cần phải tính được tổng giá thành là công việc đầu tiên trong toàn bộ công việc tính giá thành sản phẩm, nó có ý nghĩa quan trọng là căn cứ để kế toán mở cái bảng chi tiết tính giá thành và tổ chức tính giá thành theo từng đối tượng phục vụ cho việc kiểm tra, đánh giá tình hình thực hiện kế hoạch giá thành. Việc xác định đối tượng tính giá thành phải dựa vào cơ sở đặc điểm sản xuất của doanh nghiệp, các loại sản phẩm mà doanh nghiệp sản xuất và quy trình sản xuất sản phẩm. Các doanh nghiệp xây lắp với đặc điểm sản xuất xây lắp đối tượng tính giá thành hoặc từng khối lượng công nghệ xây lắp có thiết kế riêng (dự toán riêng). * Kỳ tính giáthành. Kỳ tính giá thành là thời kỳ phân bổ kế toán giá thành cần phải tiến hành công việc tính giá thành cho các đối tượng tính giá thành. Việc xác định kỳ tính giá thành phải căn cứ vào đặc điểm tổ chức sản xuất, chu kỳ sản xuất sản phẩm để xác định trong các doanh nghiệp xây lắp, chu kỳ tính giá thành được xác định như sau: SVTH : Đỗ Mạnh Hiển – KT6 - K8 nghiệp Chuyên đề tốt