Lêi nãi ®Çu
Trong nh÷ng n¨m gÇn ®©y, n-íc ta víi nÒn kinh tÕ thÞ tr-êng cã sù
qu¶n lý cña nhµ n-íc theo ®Þnh h-íng XHCN, c¸c doanh nghiÖp cã nhiÒu c¬
héi vµ ®iÒu kiÖn thuËn lîi ®Ó ph¸t triÓn s¶n xuÊt kinh doanh. Tuy vËy, c¬ héi
lu«n lu«n ®ång nghÜa víi kho kh¨n thö th¸ch. C¸c doanh nghiÖp kh«ng nh÷ng
ph¶i c¹nh tranh víi nh÷ng hµng hãa nhËp ngo¹i. Do ®ã chÊt l-îng vµ gi¸
thµnh s¶n phÈm lµ yÕu tè quyÕt ®Þnh kh¸ lín trong c¹nh tranh.
§èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× yÕu tè quyÕt ®Þnh c¬ b¶n ®Ó ®¶m b¶o
cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc tiÕn hµnh liªn tôc chÝnh lµ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng
cô dông cô. §©y lµ yÕu tè tiÒn ®Ò ®Ó t¹o nªn h×nh th¸i vËt chÊt cña s¶n phÈm.
Nã kh«ng chØ ¶nh h-ëng tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mµ cßn lµ nh©n tè quyÕt ®Þnh
tíi gi¸ thµnh s¶n phÈm vµ c«ng t¸c tµi chÝnh cña doanh nghiÖp. Ngoµi yÕu tè
th-êng xuyªn biÕn ®éng tõng ngµy, tõng giê nªn viÖc tæ chøc vµ h¹ch to¸n tèt
nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô sÏ gióp cho nhµ qu¶n trÞ ®Ò ra c¸c chÝnh
s¸ch ®óng ®¾n mang l¹i hiÖu qu¶ cho doanh nghiÖp. MÆt kh¸c chi phÝ vËt tl¹i chiÕm tØ träng lín trong chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh. V× vËy qu¶n lý vËt tmét c¸ch hîp lý vµ s¸t sao ngay tõ kh©u thu mua ®Õn kh©u sö dông sÏ gãp
phÇn tiÕt kiÖm vËt t-, gi¶m chi phÝ, gi¶m gi¸ thµnh, n©ng cao søc c¹nh tranh
cho s¶n phÈm cña doanh nghiÖp. §Ó lµm ®-îc ®iÒu ®ã c¸c doanh nghiÖp cÇn
ph¶i sö dông c¸c c«ng cô hîp lý mµ kÕ to¸n lµ c«ng cô gi÷ vai trß quan träng
nhÊt. KÕ to¸n vËt t- sÏ cung cÊp nh÷ng th«ng tin cÇn thiÕt vÒ viÖc qu¶n lý vµ
sö dông vËt t-, gióp cho c¸c nhµ l·nh ®¹o, qu¶n lý doanh nghiÖp ®Ò ra c¸c
biÖn ph¸p qu¶n lý chi phÝ vËt t- kÞp thêi vµ phï hîp víi ®Þnh h-íng ph¸t triÓn
cña doanh nghiÖp.
Trong c¬ chÕ thÞ tr-êng, nÒn kinh tÕ ®ang tõng b-íc ph¸t triÓn m¹nh mÏ
th× c«ng t¸c kÕ to¸n vËt t- còng cã nh÷ng thay ®æi ®Ó phï hîp víi ®iÒu kiÖn
míi. C¸c doanh nghiÖp ®-îc phÐp lùa chän ph-¬ng ph¸p vµ c¸ch tæ chøc h¹ch
to¸n tïy thuéc vµo quy m«, ®Æc ®iÓm vµ môc ®Ých kinh doanh cña doanh
nghiÖp m×nh. Nhµ m¸y « t« Hßa B×nh lµ mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt cã quy m« võa,
sè l-îng s¶n phÈm nhiÒu nªn vËt t- rÊt ®a ®¹ng vµ phong phó c¶ vÒ sè l-îng
vµ chñng lo¹i, tõ nh÷ng vËt liÖu chiÕm tû träng lín th-êng xuyªn ®-îc sö
dông ®Õn nh÷ng vËt liÖu chiÕm tû träng rÊt nhá trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt.
ChÝnh v× vËy c«ng t¸c h¸ch to¸n vËt t- rÊt ®-îc coi träng.
XuÊt ph¸t tõ nh÷ng vÊn ®Ò trªn, trong thêi gian thùc tËp t¹i Nhµ m¸y «
t« Hßa B×nh em ®· quyÕt ®Þnh ®i s©u vµo nghiªn cøu ®Ò tµi: “Hoµn thiÖn
c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô t¹i Nhµ m¸y « t« Hßa
B×nh“.
Néi dung chuyªn ®Ò bao gåm:
Ch-¬ng 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ
c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp
Ch-¬ng 2: T×nh h×nh thùc tÕ vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ
c«ng cô, dông cô t¹i Nhµ m¸y « t« Hßa B×nh
Ch-¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt ®Èy m¹nh c«ng t¸c kÕ to¸n
nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô t¹i Nhµ m¸y « t« Hßa B×nh.
Ch-¬ng 1
nh÷ng vÊn ®Ò lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu Vµ
c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp s¶n xuÊt
1.1.
Kh¸i niÖm, ®Æc ®iÓm nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong qu¸
tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh
1.1.1. Kh¸i niÖm
Nguyªn vËt, vËt liÖu lµ tµi s¶n l-u ®éng ®-îc mua s¾m, dù tr÷ ®Ó phôc
vô cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt b»ng tµi l-u ®éng.
C«ng cô, dông cô lµ t- liÖu lao ®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn ®Ó ghi nhËn lµ
tµi s¶n cè ®Þnh vµ c«ng cô, dông cô th-êng tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n
xuÊt kinh doanh.
1.1.2. §Æc ®iÓm
Nguyªn liÖu, vËt liÖu lµ mét trong ba yÕu tè c¬ b¶n cña qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt, lµ c¬ së vËt chÊt cÊu thµnh nªn thùc hµnh s¶n phÈm, nguyªn liÖu, vËt liÖu
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm kh¸c víi c¸c lo¹i tµi s¶n kh¸c.
+ Khi tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh, vËt liÖu bÞ tiªu hao
toµn bé, kh«ng gi÷ nguyªn h×nh th¸i vËt chÊt ban ®Çu vµ chuyÓn toµn bé gi¸ trÞ
1 lÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú.
+ Nguyªn vËt liÖu th-êng chiÕm tû träng lín trong toµn bé chi phÝ s¶n
xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm. Do vËy t¨ng c-êng c«ng t¸c qu¶n lý vµ h¹ch to¸n
nguyªn vËt liÖu tèt sÏ ®¶m b¶o sö dông cã hiÖu qña tiÕt kiÖm nguyªn vËt liÖu
nh»m hä thÊp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh vµ h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm.
+ Nhµ qu¶n lý ph¶i qu¶n lý nguyªn vËt liÖu ë tÊt c¶ c¸c kh©u mua, b¶o
qu¶n, sö dông vµ dù tr÷.
C«ng cô, dông cô trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt lµ nh÷ng t- liÖu lao
®éng cã gi¸ trÞ nhá hoÆc thêi gian sö dông ng¾n kh«ng ®ñ ®iÒu kiÖn ®Ó trë
thµnh tµi s¶n cè ®Þnh (thêi gian sö dông nhá h¬n 1 n¨m vµ cã gi¸ trÞ nhá h¬n 5
triÖu).
+ C«ng cô, dông cô th-êng tham gia vµo nhiÒu chu kú s¶n xuÊt kinh
doanh mµ vÉn gi÷ nguyªn ®-îc h×nh th¸i ban ®Çu.
+ Trong qu¸ tr×nh sö dông c«ng cô, dông cô bÞ hao mßn dÇn, phÇn gi¸
trÞ hao mßn ®-îc chuyÓn dÇn vµo chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh trong kú. Do
c«ng cô, dông cô cã gi¸ trÞ nhá, thêi gian sö dông ng¾n nªn ®-îc xÕp vµo tµi
s¶n lu- ®éng vµ th-êng ®-îc mua s¾m b»ng nguån vèn lu- ®éng.
1.1.3. Vai trß nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
o Vai trß cña nguyªn liÖu, vËt liÖu
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu trong c¸c lo¹i h×nh doanh nghiÖp ®Òu thuéc ®èi
t-îng lao ®éng, ®Òu cã ®Æc ®iÓm chØ tham gia vµo mét chu kú kinh doanh vµ
®Òu bÞ biÕn d¹ng hoÆc tiªu hao hoµn toµn vµ chuyÓn hÕt gi¸ trÞ vµo chi phÝ s¶n
xuÊt kinh doanh mét lÇn.
- Trong tõng lo¹i h×nh doanh nghiÖp th× nguyªn vËt liÖu ®Òu cã nh÷ng vµi
trß riªng vµ gãp phÇn cÊu thµnh nªn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ qu¸ tr×nh tiªu thô
hµng hãa mét c¸ch tèt h¬n. Ch¼ng h¹n:
+ Trong doanh nghiÖp th-¬ng m¹i th× chøc n¨ng chñ yÕu cña doanh
nghiÖp lµ tæ chøc l-u th«ng hµng hãa, ®-a hµng hãa tõ n¬i s¶n xuÊt ®Õn n¬i
tiªu dïng. Do ®ã, nguyªn vËt liÖu sö dông trong doanh nghiÖp th-¬ng m¹i chØ
lµ nh÷ng vËt liÖu, bao b× phôc vô cho qu¸ tr×nh tiÖu thô hµng hãa, c¸c lo¹i vËt
liÖu nhiªn liÖu dïng cho b¶o qu¶n, bèc v¸c, vËn chuyÓn hµng hãa trong qu¸
tr×nh tiªu thô: vËt liÖu sö dông cho c«ng t¸c qu¶n lý doanh nghiÖp nh- giÊy,
bót…vµ vËt liÖu sö dông cho viÖc söa ch÷a tµi s¶n cè ®Þnh, c«ng cô, dông cô…
+ Cßn nguyªn liÖu, vËt liÖu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt th× nã
®ãng vai trß hÕt søc quan träng ®èi víi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh cña
doanh nghiÖp. Nguyªn vËt liÖu lµ nh-ng t- liÖu s¶n xuÊt ®Ó cÊu thµnh nªn mét
s¶n phÈm kh¸c cã gi¸ trÞ sö dông ®èi víi ng-êi tiªu dïng. Nguyªn vËt liÖu
kh«ng nh÷ng lµ t- liÖu s¶n xuÊt mµ nã cßn cã mét vai trß ®ã lµ gióp cho qu¸
tr×nh ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh ®-îc liªn tôc vµ nã gióp cho qu¸ tr×nh
tiªu thô hµng hãa trªn thÞ tr-êng ngµy cµng tèt h¬n.
o Vai trß cña c«ng cô, dông cô
- Kh¸c víi nguyªn vËt liÖu th× c«ng cô, dông cô lµ nh÷ng t- liÖu lao
®éng kh«ng ®ñ tiªu chuÈn vÒ gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông quy ®Þnh ®èi víi tµi
s¶n cè ®Þnh. V× vËy, c«ng cô, dông cô ®-îc qu¶n lý nh- ®èi víi nguyªn vËt
liÖu. Theo quy ®Þnh, nh-ng t- liÖu lao ®éng sau kh«ng ph©n biÖt tiªu chuÈn
gi¸ trÞ vµ thêi gian sö dông vÉn ®-îc coi lµ c«ng cô, dông cô.
+ C¸c lo¹i bao b× dïng ®Ó ®ùng vËt liÖu, hµng hãa trong qu¸ tr×nh thu
mua, b¶o qu¶n, tiªu thô.
+ C¸c lo¹i bao b× kÌm hµng hãa cã tÝnh gi¸ riªng nh-ng bá qua qu¸
tr×nh b¶o qu¶n hµng hãa vËn chuyÓn trªn ®-êng vµ dù tr÷ trong kho cã tÝnh gi¸
trÞ hao mßn ®Ó trõ dÇn vµo gi¸ trÞ cña bao b×.
+ Nh÷ng dông cô, ®å nghÒ b»ng thñy tinh, sµnh, sø…
1.2.
+ QuÇn ¸o vµ dông cô b¶o hé lao ®éng.
Vai trß vµ nhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông
cô
Vai trß cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp lµ ghi
chÐp, ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ t×nh h×nh thu mua dù tr÷, nhËp xuÊt… nguyªn vËt liÖu
vµ c«ng cô, dông cô. MÆt kh¸c th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n cßn biÕt ®-îc chÊt
l-îng, chñng lo¹i cã ®¶m b¶o hay kh«ng, sè l-îng thiÕu hay thõa ®èi víi s¶n
xuÊt ®Ó tõ ®ã ng-êi qu¶n lý ®Ò c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc ®èi víi s¶n xuÊt ®Ó ®Ò
ra c¸c biÖn ph¸p thiÕt thùc nh»m kiÓm so¸t gi¸ c¶, chÊt l-îng nguyªn vËt liÖu
vµ c«ng cô, dông cô.
Th«ng qua tµi liÖu kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cßn gióp
cho viÖc kiÓm tra chÆt chÏ t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch sö dông, cung cÊp, tõ
®ã cã c¸c biÖn ph¸p ®¶m b¶o nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô cho s¶n
xuÊt mét c¸ch cã hiÖu qu¶ nhÊt.
NhiÖm vô cña kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
KÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô trong doanh nghiÖp ph¶i thùc
hiÖn tèt c¸c nhiÖm vô sau:
- Ghi chÐp ph¶n ¸nh ®Çy ®ñ kÞp thêi sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh lu©n chuyÓn
cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô c¶ vÒ gi¸ vµ hiÖn vËt. TÝnh to¸n ®óng
®¾n trÞ gi¸ vèn (hoÆc gi¸ thµnh) thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông
cô nhËp, xuÊt kho nh»m cung cÊp th«ng tin kÞp thêi chÝnh x¸c phôc vô cho
yªu cÇu lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ qu¶n lý doanh nghiÖp.
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c chØ tiªu kÕ ho¹ch, ph-¬ng ph¸p kü
thuËt vÒ h¹ch to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. §ång thêi h-íng dÉn
c¸c bé phËn, c¸c ®¬n vÞ trong doanh nghiÖp thùc hiÖn ®Çy ®ñ c¸c chÕ ®é h¹ch
to¸n ban ®Çu vÒ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Ph¶i h¹ch to¸n ®óng chÕ
®é, ®óng ph-¬ng ph¸p qui ®Þnh ®Ó ®¶m sù thèng nhÊt trong c«ng t¸c kÕ to¸n.
- KiÓm tra viÖc chÊp hµnh chÕ ®é b¶o qu¶n, dù tr÷ vµ sö dông nguyªn v©t
liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Tõ ®ã ph¸t hiÖn, ng¨n ngõa vµ ®Ò xuÊt nh÷ng biÖn
ph¸p sö lý nguyªn vËt liÖu thõa thiÕu, ø ®äng, kÐm hoÆc mÊt phÈm chÊt. Gióp
cho viÖc tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh chÝnh x¸c sè l-îng vµ gi¸ trÞ nguyªn vËt liÖu thùc
tÕ ®-a vµo s¶n xuÊt s¶n phÈm. Ph©n bæ chÝnh x¸c nguyªn vËt liÖu ®· tiªu vµo
®èi t-îng sö dông ®Ó tõ ®ã gióp cho viÖc tÝnh to¸n gi¸ thµnh s¶n phÈm ®-îc
chÝnh x¸c.
- Tæ chøc kÕ to¸n phï hîp víi ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n hµng tån kho, cung
cÊp th«ng tin cho viÖc lËp b¸o c¸o tµi chÝnh vµ ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh
doanh.
- Tæ chøc ghi chÐp, ph¶n ¸nh tæng hîp sè liÖu vÒ t×nh h×nh thu mua, vËn
chuyÓn b¶o qu¶n, ®¸nh gi¸ ph©n lo¹i t×nh h×nh nhËp xuÊt vµ b¶o qu¶n nguyªn
vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô. Tõ ®ã ®¸p øng ®-îc nhu cÇu qu¶n lý thèng nhÊt
cña Nhµ n-íc còng nh- yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp trong viÖc tÝnh gi¸
thµnh thùc tÕ cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô ®· thu mua vµ nhËp kho
®ång thêi kiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn kÕ ho¹ch thu mua vËt t- vÒ sè l-îng
chñng lo¹i, gi¸ c¶ vµ thêi h¹n cung cÊp nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
mét c¸ch ®Çy ®ñ, kÞp thêi.
1.3. Ph©n lo¹i vµ c¸c c¸ch ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô dông cô
1.3.1. Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu vµ c«ng, cô dông
Ph©n lo¹i nguyªn vËt liÖu
C¨n cø vµo néi dung kinh tÕ vµ yªu cÇu qu¶n trÞ doanh nghiÖp th×
nguyªn vËt liÖu ®-îc chia lµm c¸c lo¹i sau:
- Nguyªn liÖu, vËt liÖu chÝnh: Lµ ®èi t-îng lao ®éng cÊu thµnh nªn thùc
thÓ s¶n phÈm. C¸c doanh nghiÖp kh¸c nhau th× sö dông nguyªn vËt liÖu chÝnh
kh«ng gièng nhau: ë doanh nghiÖp c¬ khÝ nguyªn vËt liÖu lµ s¾t, thÐp,…;
doanh nghiÖp s¶n xuÊt ®-êng nguyªn vËt liÖu chÝnh lµ mÝa…Cã thÓ s¶n phÈm
cña doanh nghiÖp nµy lµm nguyªn liÖu cho doanh nghiÖp kh¸c…§èi víi nöa
thµnh phÈm mua ngoµi víi môc ®Ých ®Ó tiÕp tôc gia c«ng chÕ biÕn ®-îc coi lµ
nguyªn vËt liÖu chÝnh. VÝ dô: doanh nghiÖp dÖt mua sîi vÒ ®Ó dÖt v¶i.
- VËt liÖu phô: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu khi sö dông chØ cã t¸c dông phô cã
thÓ lµm t¨ng chÊt l-îng s¶n phÈm, hoµn chØnh s¶n phÈm hoÆc ®¶m b¶o cho
c«ng cô dông cô ho¹t ®éng ®-îc b×nh th-êng nh-: thuèc nhuém, thuèc tÈy,
®Çu nhên, giÎ lau,...
- Nhiªn liÖu: Lµ nh÷ng lo¹i vËt liÖu cã t¸c dông cung cÊp nhiÖt l-îng
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh doanh gåm: X¨ng, dÇu, than, cñi, khÝ gas,…
- Phô tïng thay thÕ: Lµ c¸c lo¹i phô tïng, chi tiÕt ®-îc sö dông ®Ó thay
thÕ, söa ch÷a nh÷ng m¸y mãc, thiÕt bÞ,…
- VËt liÖu vµ thiÕt bÞ xÊy dùng c¬ b¶n bao gåm nh÷ng vËt liÖu, thiÕt bÞ (
cÇn l¾p, kh«ng cÇn l¾p, vËt kÕt cÊu, c«ng cô, khÝ cô trong doanh nghiÖp phôc
vô môc ®Ých ®Çu t- cho x©y dùng c¬ b¶n).
- VËt liÖu kh¸c: Lµ toµn bé nguyªn vËt liÖu cßn l¹i trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt chÕ t¹o ra s¶n phÈm hoÆc phÕ liÖu thu håi tõ thanh lý tµi s¶n cè ®Þnh.
C¨n cø vµo nguån gèc h×nh thµnh: Nguyªn vËt liÖu ®-îc chia lµm
hai nguån
- Nguyªn vËt liÖu nhËp tõ bªn ngoµi
- Nguyªn vËt liÖu tù chÕ
Ph©n lo¹i c«ng cô, dông cô
C«ng cô, dông cô ®-îc ph©n lo¹i theo c¸c tiªu thøc t-¬ng tù nh- ph©n
lo¹i nguyªn vËt liÖu.
* Theo yªu cÇu qu¶n lý vµ yÒu cÇu ghi chÐp kÕ to¸n, c«ng cô dông cô
gåm:
- C«ng cô, dông cô
- Bao b× lu©n chuyÓn
- §å dïng cho thuª
* Theo môc ®Ých vµ n¬i sö dông c«ng cô dông cô gåm:
- C«ng cô dông cô dïng cho s¶n xuÊt kinh doanh
- C«ng cô dông cô dïng cho qu¶n lý
- C«ng cô dông cô dïng cho c¸c nhu cÇu kh¸c
* Ph©n lo¹i theo c¸c ph-¬ng ph¸p ph©n bæ ( Theo gi¸ trÞ vµ thêi gian
sö dông), c«ng cô dông cô gåm:
- Lo¹i ph©n bæ 1 lÇn
- Lo¹i ph©n bæ 2 lÇn
- Lo¹i ph©n bæ nhiÒu lÇn
1.3.1.1. Ph©n lo¹i theo môc ®Ých vµ néi dung cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng
cô, dông cô
C¨n cø vµo môc ®Ých, c«ng dông cña nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông
cô cã thÓ chia nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô thµnh
- Nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu s¶n xuÊt kinh
doanh
- Nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô dïng cho nhu cÇu kh¸c phôc vô
qu¶n lý ë c¸c ph©n x-ëng, tæ ®éi s¶n xuÊt, cho nhu cÇu b¸n hµng, qu¶n lý
doanh nghiÖp
1.3.2. §¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
1.3.2.1. Môc ®Ých cña viÖc ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
- Tæng hîp c¸c nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô kh¸c nhau ®Ó b¸o
c¸o t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån kho vËt t-.
- Gióp kÕ to¸n viªn thùc hiÖn chøc n¨ng ghi chÐp b»ng tiÒn c¸c nghiÖp
vô kinh tÕ ph¸t sinh.
1.3.2.2. C¸c nguyªn t¾c ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
§¸nh gi¸ vËt t- lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña vËt t- ë nh÷ng thêi ®iÓm
nhÊt ®Þnh vµ theo nh÷ng nguyªn t¾c quy ®Þnh.
Khi ®¸nh gi¸ vËt t- ph¶i tu©n thñ c¸c nguyªn t¾c sau:
- Nguyªn t¾c gi¸ gèc: (Theo chuÈn mùc 02- Hµng tån kho) ph¶i ®-îc
®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc. Gi¸ gèc hay ®-îc gäi lµ trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t-; lµ
toµn bé c¸c chi phÝ mµ doanh nghiÖp ®· bá ra ®Ó cã ®-îc nh÷ng vËt t- vµ tr¹ng
th¸i hiÖn t¹i.
- Nguyªn t¾c thËn träng
VËt t- ®-îc ®¸nh gi¸ theo gi¸ gèc, nh-ng tr-êng hîp gi¸ trÞ thuÇn cã
thÓ thùc hiÖn ®-îc thÊp h¬n gi¸ gèc th× tÝnh theo gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn.
Gi¸ trÞ thuÇn cã thÓ thùc hiÖn ®-îc lµ gi¸ b¸n -íc tÝnh cña hµng tån kho
trong kú s¶n xuÊt kinh doanh trõ ®× chi phÝ -íc tÝnh ®Ó hoµn thµnh s¶n phÈm
vµ chi phÝ ø¬c tÝnh cÇn thiÕt cho viÖc tiªu thô chóng.
Thùc hiÖn nguyªn t¾c thËn träng b»ng c¸ch trÝch lËp dù phßng gi¶m gi¸
hµng tån kho; kÕ to¸n ®· ghi sæ theo gi¸ gèc vµ ph¶n ¸nh kho¶n dù phßng
gi¶m gi¸ hµng tån kho. Do ®ã, trªn b¸o c¸o tµi chÝnh tr×nh bµy th«ng hai chØ
tiªu:
- TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t- Dù phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho (®iÓu chØnh gi¶m gi¸
Nguyªn t¾c nhÊt qu¸n
C¸c ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n ¸p dông trong ®¸nh gi¸ vËt t-, ph¶i ®¶m b¶o
tÝnh nhÊt qu¸n. Tøc lµ kÕ to¸n ®· chän ph-¬ng ph¸p nµo th× ph¶i ¸p dông
ph-¬ng ph¸p ®ã nhÊt qu¸n trong suèt niªn ®é kÕ to¸n. Doanh nghiÖp cã thÓ
thay ®æi ph-¬ng ph¸p ®· chän, nh-ng ph¶i ®¶m b¶o ph-¬ng ph¸p thay thÕ cho
phÐp tr×nh bµy th«ng tin kÕ to¸n mét c¸ch trung thùc vµ hîp lý h¬n ®ång thêi
ph¶i gi¶i thÝch ®-îc ¶nh h-ëng cña sù thay ®æi ®ã.
1.3.3. C¸c ph-¬ng ph¸p ®¸nh gi¸ nguyªn vËt liÖu
1.3.3.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô theo gi¸ thùc tÕ
Gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- cã t¸c dông lãn trong c«ng t¸c qu¶n lý kÕ
to¸n vËt t-. Nã ®-îc dïng ®Ó h¹ch to¸n tæng hîp t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån kho
vËt t-, tÝnh to¸n ph©n bæ chÝnh x¸c vÒ vËt t- ®· tiªu hao trong qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt kinh doanh ®ång thêi ph¶n ¸nh chÝnh x¸c gi¸ trÞ vËt t- thùc tÕ hiÖn cã cña
doanh nghiÖp.
1.3.3.1.1. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô nhËp kho
Gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- nhËp kho ®-îc x¸c ®Þnh theo tõng nguån
nhËp:
NhËp kho do mua ngoµi: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho bao gåm gi¸
mua, c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®-îc hoµn l¹i, chi phÝ vËn chuyÓn bèc xÕp, b¶o qu¶n
trong qu¸ tr×nh mua hµng vµ c¸c chi phÝ kh¸c cã liªn quan trùc tiÕp ®Õn viÖc
mua vËt t-, trõ ®i c¸c kho¶n chiÕt khÊu th-¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua do
kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt.
Tr-êng hîp vËt t- mua vµo ®-îc sö dông cho ®èi t-îng chÞu thuÕ gi¸
trÞ gia t¨ng tÝnh theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ, gi¸ mua lµ gi¸ ch-a cã thuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng.
Tr-êng hîp vËt t- mua vµo ®-îc sö dông cho c¸c ®èi t-îng kh«ng
chÞu thuÕ gia trÞ gia t¨ng tÝnh theo ph-¬ng ph¸p trùc tiÕp hoÆc chÞu thuÕ gi¸ trÞ
gia t¨ng theo ph-¬ng phap trùc tiÕp th× gi¸ mua bao gåm c¶ thuÕ gi¸ trÞ gia
t¨ng (lµ tæng gi¸ thanh to¸n).
NhËp kho do tù s¶n xuÊt: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ gi¸ thµnh s¶n
xuÊt cña vËt t- tù gia c«ng chÕ biÕn.
NhËp do thuª ngoµi:
- NhËp do thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn: TrÞ vèn thùc tÕ nhËp kho lµ trÞ
gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt liÖu xuÊt kho thuª ngoµi gia c«ng chÕ biÕn céng sè tiÒn
ph¶i tr¶ cho ng-êi nhËn gia c«ng chÕ biÕn céng c¸c chi phÝ vËn chuyÓn bèc dì
khi giao nhËn.
- NhËp vËt t- do nhËn vèn gãp liªn doanh: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt tnhËp kho lµ gi¸ do héi ®ång liªn doanh tháa thuËn céng c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t
sinh khi tiÕp nhËn vËt t-.
- NhËp vËt t- do ®-îc trî cÊp: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- nhËp kho lµ
gi¸ ghi trªn biªn b¶n giao nhËn céng c¸c chi phÝ ph¸t sinh khi nhËn.
- NhËp vËt t- do ®-îc biÕu tÆng, ®-îc tµi trî: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt
t- nhËp kho lµ gi¸ trÞ hîp lý céng c¸c chi phÝ kh¸c ph¸t sinh.
1.3.3.1.2. TÝnh gi¸ nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô xuÊt kho
VËt t- ®-îc nhËp kho tõ nhiÒu nguån kh¸c nhau, ë nhiÒu thêi ®iÓm
kh¸c nhau nªn cã nhiÒu gi¸ kh¸c nhau. Do ®ã, khi xuÊt kho vËt t- tïy thuéc
vµo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng, yªu cÇu, tr×nh ®é qu¶n lý vµ ®iÒu kiÖn trang bÞ
ph-¬ng tiÖn kü thuËt tÝnh to¸n ë tõng doanh nghiÖp mµ lùa chän mét trong c¸c
ph-¬ng ph¸p sau ®Ó x¸c ®Þnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- xuÊt kho:
Ph-¬ng ph¸p tÝnh theo gi¸ ®Ých danh: Theo ph-¬ng ph¸p nµy khi xuÊt
kho vËt t- th× c¨n cø vµo sè l-îng xuÊt kho thuéc l« nµo vµ ®¬n gi¸ thùc tÕ cña
l« ®ã ®Ó rÝnh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- xuÊt kho.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp cã chñng lo¹i
vËt t- Ýt.
Ph-¬ng ph¸p b×nh qu©n gia quyÒn: TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- xuÊt
kho ®-îc tÝnh c¨n cø vµo sè l-îng vËt t- xuÊt kho vµ ®¬n gi¸ b×nh qu©n gia
quyÒn, theo c«ng thøc:
TrÞ gi¸ vèn thùc
tÕ vËt t- xuÊt
kho
=
Sè l-îng vËt txuÊt kho
x
§¬n gi¸ b×nh
qu©n gi¸ quyÒn
- §¬n gi¸ b×nh qu©n th-êng ®-îc tÝnh cho tõng thø vËt t-.
- §¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ x¸c ®Þnh cho c¶ kú ®Òu gäi lµ ®¬n gi¸ b×nh
qu©n c¶ kú hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n cè ®Þnh. Theo c¸ch tÝnh nµy, khèi l-îng
tÝnh to¸n gi¶m nh-ng chØ tÝnh ®-îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ cña vËt t- vµo thêi ®iÓm
cuèi kú nªn kh«ng thÓ cung cÊp th«ng tin kÞp thêi.
- §¬n gi¸ b×nh qu©n cã thÓ x¸c ®Þnh sau mçi lÇn nhËp ®-îc gäi lµ ®¬n
gi¸ b×nh qu©n liªn hoµn hay ®¬n gi¸ b×nh qu©n di ®éng; theo c¸ch tÝnh nµy x¸c
®Þnh ®-îc trÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t- hµng ngµy cung cÊp th«ng tin ®-îc kÞp
thêi. Tuy nhiªn, khèi l-îng c«ng viÖc tÝnh to¸n sÏ nhiÒu h¬n nªn ph-¬ng ph¸p
nµy rÊt thÝch hîp ®èi víi nh÷ng doanh nghiÖp ®· lµm kÕ to¸n m¸y.
Ph-¬ng ph¸p nhËp tr-íc xuÊt tr-íc: Ph-¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶
®Þnh hµng nµo nhËp tr-íc sÏ ®-îc xuÊt tr-íc vµ lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸
nhËp. TrÞ gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®-îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp
sau cïng.
Ph-¬ng ph¸p sau- xuÊt tr-íc: Ph-¬ng ph¸p nµy dùa trªn gi¶ ®Þnh lµ
hµng nµo nhËp sau ®-îc xuÊt tr-íc, lÊy ®¬n gi¸ xuÊt b»ng ®¬n gi¸ nhËp. TrÞ
gi¸ hµng tån kho cuèi kú ®-îc tÝnh theo ®¬n gi¸ cña nh÷ng lÇn nhËp ®Çu tiªn.
1.4.
Yªu cÇu qu¶n lý nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
§èi víi doanh nghiÖp s¶n xuÊt viÖc qu¶n lý vËt t- mét c¸ch khoa häc vµ
hiÖu qu¶ lµ sù ®ßi hái cÊp b¸ch. HiÖn nay, vËt t- kh«ng cßn khan hiÕm vµ
kh«ng cßn ph¶i dù tr÷ nhiÒu nh- tr-íc nh-ng vÊn ®Ò ®Æt ra lµ ph¶i cung cÊp
®Çy ®ñ, kÞp thêi ®Ó ®¶m b¶o cho qu¸ tr×nh s¶n xuÊt ®-îc diÔn ra th-êng xuyªn
®ång thêi sö dông vèn tiÕt kiÖm nhÊt kh«ng g©y ø ®äng vèn kinh doanh.
ChÝnh v× lý do ®ã nªn ta cã thÓ xem xÐt viÖc qu¶n lý vËt t- trªn c¸c khÝa c¹nh
sau:
- Qu¶n lý viÖc thu mua vËt t- sao cho cã hiÖu qu¶ theo ®óng yªu cÇu sö
dông víi gi¸ c¶ hîp lý, ®ång thêi ph¶i tæ chøc tèt kh©u vËn chuyÓn ®Ó tr¸nh
thÊt tho¸t.
- Thùc hiÖn b¶o qu¶n vËt t- t¹i kho b·i theo ®óng chÕ ®é quy ®Þnh cho
tõng lo¹i trong tõng ®iÒu kiÖn phï hîp víi quy m« tæ chøc cña doanh nghiÖp
®Ó tr¸nh l·ng phÝ vËt t-.
- Do ®Æc tÝnh cña vËt t- chØ tham gia vµo mét chu lú s¶n xuÊt kinh
doanh vµ bÞ tiªu hao toµn bé trong qu¸ tr×nh ®ã. H¬n n÷a, chóng th-êng xuyªn
biÕn ®éng nªn c¸c doanh nghiÖp cÇn ph¶i x©y dùng ®Þnh møc tån kho ®Ó ®¶m
b¶o tèt cho nhu cÇu s¶n xuÊt.
1.5.
Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
1.5.1. Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
1.5.1.1. Chøng tõ kÕ to¸n sö dông
Trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp, c¸c nghiÖp vô
kinh tÕ ph¸t sinh liªn quan ®Õn viÖc nhËp, xuÊt vËt t- ®Òu ph¶i lËp chøng tõ
®Çy ®ñ kÞp thêi, ®óng chÕ ®é quy ®Þnh.
Theo chÕ ®ä chøng tõ kÕ to¸n ban hµnh theo Q§ 1141/TC/Q§/ C§KT
ngµy 01/11/1995 vµ theo Q§ 885/ 198/Q§/BTC ngµy 16/7/1998 cña Bé
tr-ëng Bé Tµi ChÝnh, c¸c chøng tõ kÕ to¸n vËt t- bao gåm:
PhiÕu nhËp kho (MÉu 01- VT)
PhiÕu xuÊt kho (MÉu 02- VT)
PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé (MÉu 03- VT)
Biªn b¶n kiÓm kª vËt t-, s¶n phÈm, hµng hãa (MÉu 08- VT)
Hãa ®¬n (GTGT)- MS 01 GTKT- 2LN
§èi víi c¸c chøng tõ nµy ph¶i lËp kÞp thêi, ®Çy ®ñ theo ®óng quy ®Þnh
vÒ mÉu biÓu, néi dung, ph-¬ng ph¸p lËp, ng-êi lËp chøng tõ ph¶i chÞu tr¸ch
nhiÖm vÒ tÝnh hîp lý, hîp ph¸p cña chøng tõ vÒ c¸c nghiÖp vô kinh tÕ tµi chÝnh
ph¸t sinh.
1.5.1.2. Sè chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
Sæ kÕ to¸n dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c nghiÖp vô kinh tÕ. Trªn c¬ së chøng tõ
kÕ to¸n hîp lý, hîp ph¸p, sæ kÕ to¸n vËt t- phôc vô cho viÖc thanh to¸n chi tiÕt
c¸c nghiÖp vô kinh tÕ liªn quan ®Õn vËt t-, tïy thuéc vµo ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n
vÒ viÖc ¸p dông trong doanh nghiÖp mµ sö dông c¸c sæ( ThÎ) kÕ to¸n chi tiÕt
sau:
- Sæ (thÎ) kho
- Sæ (thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu
- Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
- Sæ sè dNgoµi ra kÕ to¸n cßn cã thÓ më thªm c¸c b¶ng kª nhËp, b¶ng kª xuÊt,
b¶ng lòy kÕ tæng hîp nhËp- xuÊt- tån khi vËt liÖu phôc vô cho viÖc ghi sæ kÕ
to¸n chi tiÕt, ®¬n gi¶n, kÞp thêi
1.5.1.3. C¸c ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô,
dông cô
KÕ to¸n chi tiÕt vËt t- ®-îc tiÕn hµnh ®ång thêi ë kho vµ ë phßng kÕ
to¸n cña doanh nghiÖp nh»m ®¶m b¶o ®óng khíp sè liÖu sæ s¸ch vµ hiÖn vËt
theo tõng lo¹i, tõng nhãm vËt t- trªn chÝnh s¸ch chøng tõ hîp ph¸p, hîp lÖ.
Yªu cÇu cña h¹ch to¸n chi tiÕt lµ ph¶n ¸nh kÞp thêi chÝnh x¸c vÒ t×nh h×nh
nhËp- xuÊt- tån cña tõng lo¹i vËt t- c¶ vÒ sè l-îng vµ gi¸ trÞ. HiÖn nay, ë c¸c
doanh nghiÖp s¶n xuÊt kÕ to¸n chi tiÕt vËt t- cã thÓ tiÕn hµnh mét trong ba
c¸ch sau ®©y:
- Ph-¬ng ph¸p ghi thÎ song song
- Ph-¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
- Ph-¬ng ph¸p sæ sè d1.5.1.3.1. Ph-¬ng ph¸p ghi thÎ song song
Néi dung
ë kho: Thñ kho dïng “ThÎ kho” ®Ó ghi chÐp h¯ng ng¯y t×nh h×nh
nhËp xuÊt tån cña tõng thø vËt t- theo chØ tiªu sè l-îng.
ThÎ kho
PhiÕu nhËp kho
PhiÕu xuÊt kho
Sæ kÕ to¸n chi tiÕt
B¶ng kª nhËp
xuÊt tån
Sæ kÕ to¸n tæng
hîp
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu cuèi th¸ng
Khi nhËn chøng tõ nhËp xuÊt vËt t-, Thñ kho ph¶i kiÓm tra tÝnh h¬p lý,
hîp ph¸p cña chøng tõ råi tiÕn hµnh ghi chÐp sè thùc nhËn, thùc xuÊt vµo
chøng tõ vµ ThÎ kho; cuèi ngµy tÝnh ra sè tån kho ®Ó ghi vµo cét tån trªn ThÎ
kho. §Þnh kú, Thñ kho göi c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt ®· ph©n lo¹i theo tõng thø
vËt t- cho phßng kÕ to¸n.
ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sö dông sæ (ThÎ) kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó ghi
chÐp t×nh h×nh nhËp xuÊt cho tõng thø vËt t- theo c¶ hai chØ tiªu sè l-îng vµ
gi¸ trÞ.
KÕ to¸n khi nhËn ®-îc chøng tõ nhËp, xuÊt cña Thñ kho göi lªn, kÕ to¸n
kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh chøng tõ; c¨n cø vµo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt
kho ®Ó ghi vµo sæ( thÎ) kÕ to¸n chi tiÕt vËt t-, mçi chøng tõ ®-îc ghi mét dßng
Cuèi th¸ng, kÕ to¸n lËp b¶ng kª nhËp- xuÊt- tån, sau ®ã, ®èi chiÕu
- §èi chiÕu sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi thÎ kho cña thñ kho.
- §èi chiÕu sè liÖu dßng tæng céng trªn b¶ng kª nhËp- xuÊt- tån víi sè
liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp.
- §èi chiÕu sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n chi tiÕt víi sæ liÖu kiÓm kª thùc tÕ.
* ¦u ®iÓm:
Ghi chÐp ®¬n gi¶n, dÔ kiÓm tra, ®èi chiÕu.
* Nh-îc ®iÓm:
ViÖc ghi chÐp gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n cßn trïng lÆp vÒ chØ tiªu sè
l-îng, khèi l-îng ghi chÐp cßn nhiÒu.
* §iÒu kiÖn ¸p dông:
ThÝch hîp víi nh÷ng doanh nghiÖp cã Ýt chñng lo¹i vËt t-, viÖc nhËpxuÊt diÔn ra kh«ng th-êng xuyªn. §Æc biÖt, trong ®iÒu kiÖn doanh nghiÖp ®·
lµm kÕ to¸n m¸y th× ph-¬ng ph¸p nµy vÉn ¸p dông cho nh÷ng doanh nghiÖp
cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t- diÔn ra th-êng xuyªn. Do ®ã, xu h-íng ph-¬ng
ph¸p nµy sÏ ®-îc ¸p dông ngµy cµng réng r·i.
1.5.1.3.2. Ph-¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn
Néi dung
ë kho: Thð kho sõ dóng “ThÎ kho” ®Ó ghi chÐp gièng nh ph¬ng
ph¸p ghi thÎ song song.
ë phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n sõ dóng “Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn” ®Ó ghi
chÐp cho tông th÷ vËt t theo c° hai chØ tiªu sè lîng v¯ gi¸ trÞ. “Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn” ®îc më cho c° n¨m v¯ ®îc ghi v¯o cuèi th¸ng, mçi th÷ vËt t
®-îc ghi mét dßng trªn sæ.
Hµng ngµy, khi nhËn ®-îc chøng tõ nhËp xuÊt kho, kÕ to¸n tiÕn hµnh
kiÓm tra vµ hoµn chØnh chøng tõ. Sau ®ã tiÕn hµnh ph©n lo¹i chøng tõ theo
tõng thø vËt t-, chøng tõ nhËp riªng, chøng tõ xuÊt riªng. HoÆc kÕ to¸n cã thÓ
lËp b¶ng kª nhËp , b¶ng kª xuÊt
Cuèi th¸ng tæng hîp sè liÖu tõ c¸c chøng tõ( hoÆc tõ b¶ng kª) ®Ó ghi
vµo sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn cét lu©n chuyÓn vµ tÝnh ra sè tån cuèi th¸ng.
ViÖc ®èi chiÕu sè liÖu ®-îc tiÕn hµnh gièng nh- ph-¬ng ph¸p ghi thÎ
song song nh-ng chØ tiÕn hµnh vµo cuèi th¸ng. Tr×nh tù ghi sæ ®-îc kh¸i qu¸t
theo s¬ ®å:
ThÎ kho
PhiÕu nhËp
B¶ng kª
nhËp
PhiÕu xuÊt
Sæ ®èi chiÕu
lu©n chuyÓn
B¶ng kª
xuÊt
Sæ kÕ to¸n tæng hîp
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu cuèi th¸ng
* ¦u ®iÓm: Khèi l-îng ghi chÐp cña kÕ to¸n ®-îc gi¶m bít do chØ ghi
mét lÇn vµo cuèi th¸ng.
* Nh-îc ®iÓm: Ph-¬ng ph¸p nµy vÉn cßn ghi sæ trïng lÆp gi÷a kho vµ
phßng kÕ to¸n vÒ chØ tiªu sè l-îng; viÖc kiÓm tra ®èi chiÕu gi÷a kho vµ phßng
kÕ to¸n chØ tiÕn hµnh ®-îc vµo cuèi th¸ng nªn h¹n chÕ t¸c dông kiÓm tra cña
kÕ to¸n.
* §iÒu kiÖn ¸p dông: ThÝch hîp víi c¸c doanh nghiÖp cã chñng lo¹i vËt
t- Ýt kh«ng cã ®iÒu kiÖn ghi chÐp, theo dâi t×nh h×nh nhËp, xuÊt hµng ngµy;
ph-¬ng ph¸p nµy th-êng Ýt ®-îc ¸p dông trong thùc tÕ.
1.5.1.3.3. Ph-¬ng ph¸p sæ sè d Néi dung
ë kho: VÉn sõ dóng “thÎ kho” ®Ó ghi chÐp nh hai ph¬ng ph¸p trªn.
§ång thêi cuèi th¸ng thð kho cßn ghi v¯o “Sè sè d” sè tån kho cuèi th¸ng
cña tõng thø vËt t- cét sè l-îng.
“Sæ sè d” do kÕ to¸n lËp cho tông kho, ®îc më cho c° n¨m. trªn “Sæ
sè d”, vËt t ®îc xÕp th÷, nhãm, lo¹i; cã dßng céng nhãm, céng l¹i. Cuèi
mçi th¸ng, “Sæ sè d” ®îc chuyÓn cho thð kho ®Ó ghi chÐp.
Phßng kÕ to¸n: KÕ to¸n ®Þnh kú xuèng kho kiÓm tra viÖc ghi chÐp trªn
“ThÎ kho” cða thð kho v¯ trùc tiÕp nhËn chøng tõ nhËp- xuÊt kho. Sau ®ã, kÕ
to¸n ký x¸c nhËn vµo tõng thÎ kho vµ ký vµo phiÕu giao nhËn chøng tõ.
T¹i phßng kÕ to¸n, nh©n viªn kÕ to¸n kiÓm tra l¹i chøng tõ, hoµn chØnh
chøng tõ vµ tæng hîp gi¸ trÞ (gi¸ h¹ch to¸n) theo tõng nhãm, lo¹i vËt t- ®Ó ghi
chÐp v¯o cét “Sè tiÒn” trªn “PhiÕu giao nhËn ch÷ng tô”, sè liÖu n¯y ®îc ghi
v¯o “B°ng kª lñy kÕ nhËp” v¯ “B°ng kª lñy kÕ xuÊt” vËt t.
Cuèi th¸ng, c¨n cø vµo b¶ng kª lòy kÕ nhËp, b¶ng kª lòy kÕ xuÊt ®Ó
céng tæng sè tiÒn theo tõng nhãm vËt t ®Ó ghi v¯o “B°ng kª nhËp- xuÊt- tån”.
§ång thêi, sau khi nhËn ®îc “Sæ sè d” do thð kho chuyÓn lªn, kÕ to¸n c¨n
c- vµo cét sè d- vÒ sè l-îng vµ ®¬n gi¸ h¹ch to¸n cña tõng nhãm vËt t- t-¬ng
øng ®Ó tÝnh ra sè tiÒn ghi vµo cét sè d- b»ng tiÒn.
KÕ to¸n ®èi chiÕu sè liÖu trªn cét sè d bºng tiÒn cða “Sæ sè d” víi cét
trªn “B°ng kª nhËp- xuÊt- tån”. §èi chiÕu sè liÖu trªn “B°ng kª nhËp- xuÊttån” víi sè liÖu trªn sæ kÕ to¸n tæng hîp.
Néi dung tr×nh tù h¹ch to¸n chi tiÕt vËt liÖu theo ph-¬ng ph¸p sæ sè d®-îc kh¸i qu¸t theo s¬ ®å sau:
ThÎ kho
PhiÕu nhËp kho
Sæ sè d-
PhiÕu xuÊt kho
PhiÕu giao
PhiÕu giao
nhËn chøng tõ
nhËn chøng tõ
B¶ng kª lòy
B¶ng kª
B¶ng kª lòy
kÕ nhËp
nhËp-xuÊt-
kÕ xuÊt
tån
Sæ kÕ to¸n
tæng hîp
Ghi chó:
Ghi hµng ngµy
Ghi cuèi th¸ng
§èi chiÕu hµng ngµy
* ¦u ®iÓm:
Gi¶m ®-îc khèi l-îng ghi chÐp do kÕ to¸n chØ ghi theo chØ tiªu sè tiÒn
vµ ghi theo nhãm vËt t-.
Ph-¬ng ph¸p nµy ®· kÕt hîp chÆt chÏ gi÷a h¹ch to¸n nghiÖp vô vµ h¹ch
to¸n kÕ to¸n. KÕ to¸n ®· thùc hiÖn kiÓm tra ®-îc th-êng xuyªn viÖc ghi chÐp
vµ b¶o qu¶n trong kho cña thñ kho;
C«ng viÖc ®-îc dµn ®Òu trong th¸ng
* Nh-îc ®iÓm
KÕ to¸n ch-a theo dâi chi tiÕt ®Õn tõng thø vËt t- nªn ®Ó cã th«ng tin vÒ
t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån cña thø vËt t- nµo th× c¨n cø vµo sè liÖu trªn thÎ
kho:
ViÖc kiÓm tra, ph¸t hiÖn sai sãt nhÇm lÉn gi÷a kho vµ phßng kÕ to¸n rÊt
phøc t¹p.
* §iÒu kiÖn ¸p dông
Doanh nghiÖp cã nhiÒu chñng lo¹i vËt t-, viÖc nhËp- xuÊt diÔn ra th-êng
xuyªn.
Doanh nghiÖp ®· x©y dùng ®-îc hÖ th«ng gi¸ h¹ch to¸n vµ x©y dùng
®-îc hÖ thèng danh ®iÓm vËt t-. Tr×nh ®é chuyªn m«n nghiÖp vô cña kÕ to¸n
v÷ng vµng.
1.5.2. Ph-¬ng ph¸p kÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô
KÕ to¸n vËt t- lµ tµi s¶n l-u ®éng thuéc nhãm hµng tån kho cña doanh
nghiÖp nªn theo quy ®Þnh cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh
(Q§/1141/TC/Q§/C§KT ngµy 01/11/1995) trong mét doanh nghiÖp chØ ¸p
dông mét trong hai ph-¬ng ph¸p hµng tån kho: ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng
xuyªn (KKTX) vµ ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú (KK§K). ViÖc sö dông
ph-¬ng ph¸p nµo tïy thuéc vµo ®Æc ®iÓm kinh doanh cña doanh nghiÖp, vµo
yªu cÇu cña c«ng t¸c qu¶n lý vµ tr×nh ®é cña c¸n bé kÕ to¸n còng nh- qui ®Þnh
cña chÕ ®é kÕ to¸n hiÖn hµnh.
ViÖc tÝnh gi¸ thùc tÕ vËt t- nhËp kho lµ nh- nhau ®èi víi c¶ hai ph-¬ng
ph¸p, nh-ng gi¸ thùc tÕ vËt t- xuÊt kho l¹i kh¸c nhau.
Theo ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn gi¸ thùc tÕ vËt liÖu xuÊt kho
®-îc c¨n cø vµo c¸c chøng tõ xuÊt kho sau khi ®· tËp hîp ph©n lo¹i theo ®èi
t-îng sö dông ®Ó ghi vµo c¸c tµi kho¶n sö dông vµo sæ kÕ to¸n.
Theo ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú th× viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ vËt t- xu©t
dïng l¹i c¨n cø vµo gi¸ trÞ thùc tÕ tån kho ®Çu kú, mua (nhËp) trong kú vµ kÕt
qu¶ kiÓm kª cuèi kú tÝnh theo c«ng thøc:
TrÞ gi¸ vËt t- = TrÞ gi¸ vËt txu©t kho
tån kho ®Çu kú
+
TrÞ gi¸ vËt tnhËp trong kú
-
TrÞ gi¸ vËt ttån kho cuèi kú
1.5.2.1. KÕ to¸n tæng hîp nguyªn vËt liÖu vµ c«ng cô, dông cô theo ph-¬ng
ph¸p KKTX
1.5.2.1.1. Kh¸i niÖm
* Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn hµng tån kho lµ ph-¬ng ph¸p ghi
chÐp, ph¶n ¸nh th-êng xuyªn, liªn tôc, cã hÖ thèng, t×nh h×nh nhËp- xuÊt- tån
kho c¸c lo¹i vËt t- trªn c¸c tµi kho¶n vµ sæ kÕ to¸n tæng hîp trªn c¬ së c¸c
chøng tõ nhËp- xuÊt.
1.5.2.1.2. Tµi kho¶n kÕ to¸n sö dông
Tµi kho¶n 152- Nguyªn vËt liÖu: Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ
t×nh h×nh t¨ng gi¶m nguyªn vËt liÖu theo trÞ gi¸ vèn thùc tÕ. TK 152 cã më chi
phÝ s¶n xuÊt tiÕt thµnh c¸c t¸i kho¶n cÊp 2, cÊp 3… theo tõng lo¹i, nhãm, thø
vËt liÒu tïy thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý cña doanh nghiÖp nh-:
- TK 1521: Nguyªn vËt liÖu chÝnh
- TK 1522: Nguyªn vËt liÖu phô
- TK 1523: Nhiªn liÖu
- TK 1524: Phô tïng thay thÕ
- TK 1525: VËt liÖu vµ thiªt bÞ XDCB
- TK 1528: VËt liÖu kh¸c
* KÕt cÊu TK 152
- Bªn Nî ghi:
+ TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nguyªn vËt liÖu nhËp trong kú
+ Sè tiÒn ®iÒu chØnh t¨ng gi¸ nguyªn vËt liÖu khi ®¸nh gi¸ l¹i
+ TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thõa ph¸t hiÖn khi kiÓm kª
- Bªn Cã ghi:
+ TrÞ gi¸ vèn thùc tÕ nguyªn vËt liÖu xuÊt trong kú
+ Sè tiÒn gi¶m gi¸, chiÕt kh©u th-¬ng m¹i hµng mua
+ Sè tiÒn ®iÒu chØnh gi¶m gi¸ nguyªn vËt liÖu khi ®¸nh gi¸ l¹i
+ TrÞ gi¸ nguyªn vËt liÖu thiÕu ph¸t hiÖn khi kiÓm kª
- Sè d- Nî:
+ Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh sè hiÖn cã vµ t×nh h×nh t¨ng gi¶m
c«ng cô dông cô theo trÞ gi¸ thùc tÕ.
Tµi kho¶n 153- C«ng cô dông cô: T-¬ng tù nh- TK 152- Nguyªn liÖu
vËt liÖu
- TK 153- C«ng cô dông cô cã 3 tµi kho¶n cÊp 2:
- TK 1531- C«ng cô dông cô
- TK 1532- Bao b× lu©n chuyÓn
- TK 1533- §å dïng cho thuª
Tµi kho¶n 151- Hµng mua ®ang ®i ®-êng
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vèn thùc tÕ vËt t-, hµng hãa mµ doanh
nghiÖp ®· mua nh-ng ch-a vÒ nhËp kho doanh nghiÖp vµ t×nh h×nh hµng ®ang
®i ®-êng ®· vÒ nhËp kho.
* KÕt cÊu TK 151- Hµng mua ®ang ®i ®-êng
Bªn Nî ghi:
+ TrÞ gi¸ vËt t-, hµng hãa ®ang ®i ®-êng
Bªn Cã ghi:
+ TrÞ gi¸ vËt t-, hang hãa ®ang ®i ®-êng th¸ng tr-íc, thang
nµy ®· vÒ nhËp kho hay ®-a vµo sö dông ngay.
Sè d- Nî:
+ Ph¶n ¸nh trÞ gi¸ vËt t- , hµng hãa ®ang ®i ®-êng cuèi kú
Tµi kho¶n 159- Dù Phßng gi¶m gi¸ hµng tån kho
Tµi kho¶n nµy ®-îc dïng ®Ó ph¶n ¸nh bé phËn gi¸ trÞ dù tÝnh bÞ gi¶m
sót so víi gi¸ gèc cña hµng tån kho nh»m ghi nhËn c¸c kho¶n lç hay phÝ tæn
cã thÓ ph¸t sinh nh-ng ch-a ch¾c ch¾n. TK nµy lµ TK ®iÒu chØnh cho c¸c TK
hµng tån kho trong ®ã c¸c tµi kho¶n liªn quan kh¸c nh-:
- TK 111: TiÒn mËt
- TK 112: TiÒn göi ng©n hµng
- TK 141: T¹m øng
- TK 128: §Çu t- chøng kho¸n ng¾n h¹n
- TK 411: Nguån vèn kinh doanh
* TK 133: ThuÕ GTGT theo ph-¬ng ph¸p khÊu trõ
- TK 133 cã 2 TK cÊp 2:
+ TK 1331: ThuÕ GTGT cña hµng hãa vËt t+ TK 1332: ThuÕ GTGT ®-îc khÊu trõ cña TSC§
* TK 331: Ph¶i tr¶ ng-êi b¸n
Tµi kho¶n nµy ph¶n ¸nh quan hÖ thanh to¸n gi÷a c¸c doanh nghiÖp víi
ng-êi b¸n, ng-êi nhËn thÇu vÒ c¸c kho¶n vËt t-,hµng hãa, lao vô, dÞch vô ®· kÝ
kÕt. TK 331 ®-îc më chi tiÕt cho tõng ng-êi b¸n, ng-êi nhËn thÇu.
…
1.5.2.1.3. Tr×nh tù h¹ch to¸n
- Xem thêm -
.PDF 
82 
27139 
106 
