Đăng ký Đăng nhập
Trang chủ Hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty thép thăng long...

Tài liệu Hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty thép thăng long

.DOC
90
96
137

Mô tả:

lêi më ®Çu Tr¶i qua h¬n mêi n¨m thùc hiÖn chÝnh s¸ch ®æi míi, chuyÓn nÒn kinh tÕ tõ c¬ chÕ kÕ ho¹ch ho¸ tËp trung sang nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã sù qu¶n lý vÜ m« cña nhµ níc theo ®Þnh híng x· héi chñ nghÜa, cïng víi xu thÕ toµn cÇu ho¸ nh hiÖn nay ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i thÝch øng víi nhu cÇu cña x· héi. Cã thÓ nãi thÞ trêng lµ m«i trêng c¹nh tranh lµ n¬i lu«n diÔn ra sù ganh ®ua cä s¸t gi÷a c¸c thµnh viªn tham gia ®Ó dµnh phÇn lîi cho m×nh. §Ó tån t¹i vµ ph¸t triÓn c¸c doanh nghiÖp ph¶i tËp trung mäi cè g¾ng, nç lùc vµo hai môc tiªu chÝnh: cã lîi nhuËn vµ t¨ng thÞ phÇn cña doanh nghiÖp trªn thÞ trêng. Doanh nghiÖp nµo n¾m b¾t ®Çy ®ñ vµ kÞp thêi c¸c th«ng tin th× cµng cã kh¶ n¨ng t¹o thêi c¬ ph¸t huy thÕ chñ ®éng trong kinh doanh vµ ®¹t hiÖu qu¶ cao. KÕ to¸n lµ mét lÜnh vùc g¾n liÒn víi ho¹t ®éng kinh tÕ tµi chÝnh, ®¶m nhiÖm hÖ thèng tæ chøc th«ng tin cã Ých cho c¸c quyÕt ®Þnh kinh tÕ. Do ®ã kÕ to¸n lµ ®éng lùc thóc ®Èy doanh nghiÖp lµm ¨n ngµy cµng cã hiÖu qu¶. Sù ph¸t triÓn cña kinh tÕ vµ ®æi míi s©u s¾c cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng ®ßi hái hÖ thèng kÕ to¸n ph¶i kh«ng ngõng ®îc hoµn thiÖn ®Ó ®¸p øng ®îc yªu cÇu cña qu¶n lý. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®ãng vai trß lµ m¹ch m¸u trong nÒn kinh tÕ quèc d©n, cã qu¸ tr×nh kinh doanh theo mét chu kú nhÊt ®Þnh: mua-dù tr÷- b¸n trong ®ã b¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh ®Õn qu¸ tr×nh hoat ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. Do ®ã viªc qu¶n lý qu¸ tr×nh b¸n hµng cã ý nghÜa rÊt lín ®èi víi c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i. NhËn thøc ®îc tÇm quan träng cña c«ng t¸c b¸n hµng, kÕ to¸n b¸n hµng lµ phÇn hµnh chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i vµ víi chøc n¨ng lµ c«ng cô chñ yÕu ®Ó n©ng cao hiÖu qu¶ tiªu thô th× cµng ph¶i ®îc cñng cè hoµn thiÖn nh»m phôc vô ®¾c lùc cho qu¸ tr×nh kinh doanh cña doanh nghiÖp. Qua qu¸ tr×nh thùc tËp t¹i c«ng ty ThÐp Th¨ng Long cïng víi lý luËn kÕ to¸n mµ em ®· ®îc häc, em ®· lùa chän ®Ò tµi: “Hoàn thiện công tác kế toán nghiệp vụ bán hàng tại công ty Thép Thăng Long” cho luËn v¨n tèt nghiÖp cña m×nh. Néi dung cña luËn v¨n tèt nghiÖp nµy ®îc nghiªn cøu dùa theo nh÷ng kiÕn thøc lý luËn ®îc trang bÞ ë nhµ trêng vÒ kÕ to¸n th¬ng m¹i, ph©n tÝch ho¹t ®éng kinh tÕ… vµ t×nh h×nh thùc tÕ t¹i c«ng ty ThÐp Th¨ng Long ®Ó t×m hiÓu néi dung cña tõng kh©u kÕ to¸n tõ chøng tõ ban ®Çu cho ®Õn khi lËp b¸o c¸o tµi chÝnh tõ ®ã thÊy ®îc nh÷ng vÊn ®Ò ®· lµm tèt vµ nh÷ng vÊn ®Ò cßn tån t¹i nh»m ®a ra biÖn ph¸p kh¾c phôc ®Ó hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty. Bè côc cña luËn v¨n gåm ba ch¬ng: Ch¬ng 1: Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng Ch¬ng 2: Thùc tr¹ng c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty thÐp Th¨ng Long. Ch¬ng 3: Mét sè ý kiÕn ®Ò xuÊt nh»m hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng t¹i c«ng ty thÐp Th¨ng Long. Ch¬ng 1 Lý luËn chung vÒ kÕ to¸n nghiÖp vô b¸n hµng ë c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng 1.1.§Æc ®iÓm cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1.1.1.ThÞ trêng. ThÞ trêng lµ n¬i mua b¸n trao ®æi c¸c lo¹i hµng ho¸; nãi c¸ch kh¸c ®©y lµ n¬i gÆp gì gi÷a cung vµ cÇu. ThÞ trêng còng lµ n¬i tËp trung nhiÒu nhÊt c¸c m©u thuÉn cña nÒn kinh tÕ, lµ n¬i khëi ®iÓm vµ kÕt thóc cña qu¸ tr×nh kinh doanh. Trong thÞ trêng, gi¸ c¶ lµ ph¹m trï trung t©m, lµ bµn tay v« h×nh ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch nÒn s¶n xuÊt cña x· héi. Th«ng qua gi¸ c¶ thÞ trêng, thÞ trêng thùc hiÖn c¸c chøc n¨ng ®iÒu tiÕt vµ kÝch thÝch cña m×nh trong ®ã cung- cÇu lµ hai ph¹m trï kinh tÕ lín bao trïm lªn thÞ trêng, quan hÖ cung- cÇu trªn thÞ trêng ®· quyÕt ®Þnh gi¸ c¶ trªn thÞ trêng. 1.1.2. Kinh tÕ thÞ trêng. 1.1.2.1. Kh¸i niÖm kinh tÕ thÞ trêng. Cïng víi lÞch sö ph¸t triÓn cña loµi ngêi th× kinh tÕ x· héi còng cã bíc tiÕn phï hîp. H×nh th¸i kinh tÕ chuyÓn tõ kinh tÕ tù nhiªn lªn h×nh th¸i kinh tÕ cao h¬n ®ã lµ kinh tÕ hµng ho¸. Kinh tÕ hµng ho¸ ra ®êi ®¸nh dÊu sù ph¸t triÓn cña nÒn kinh tÕ x· héi, tíi nay nã ®· ph¸t triÓn vµ ®¹t tíi tr×nh ®é cao ®ã lµ nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Kinh tÕ thÞ trêng lµ kiÓu tæ chøc kinh tÕ x· héi mµ trong ®ã c¸c quan hÖ kinh tÕ, ph©n phèi s¶n phÈm , lîi Ých ®Òu do c¸c quy luËt cña thÞ trêng ®iÒu tiÕt, chi phèi. Kinh tÕ thÞ trêng lµ nÒn kinh tÕ ®îc vËn hµnh theo c¬ chÕ thÞ trêng mµ c¬ chÕ thÞ trêng lµ tæng thÓ c¸c nh©n tè quan hÖ c¬ b¶n, vËn ®éng díi sù chi phèi cña quy luËt thÞ trêng trong m«i trêng c¹nh tranh nh»m môc ®Ých sinh lîi. 1.1.2.2. §Æc trng c¬ b¶n cña nÒn kinh tÕ thÞ trêng. ThÞ trêng vµ c¬ chÕ thÞ trêng lµ yÕu tè kh¸ch quan, tõng doanh nghiÖp kh«ng thÓ lµm thay ®æi thÞ trêng mµ hä ph¶i tiÕp cËn vµ tu©n theo thÞ trêng. Qua thÞ trêng doanh nghiÖp cã thÓ tù ®¸nh gi¸ l¹i m×nh vµ biÕt ®îc m×nh lµm ¨n hiÖu qu¶ kh«ng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, quan hÖ kinh tÕ cña c¸c c¸ nh©n, c¸c doanh nghiÖp biÓu hiÖn qua viÖc mua b¸n hµng ho¸, dÞch vô trªn thÞ trêng. Th¸i ®é c xö cña tõng thµnh viªn tham gia thÞ trêng lµ híng t×m kiÕm lîi Ých cña m×nh theo sù dÉn d¾t cña gi¸ c¶ thÞ trêng. Trong c¬ chÕ thÞ trêng, nh÷ng vÊn ®Ò cã liªn quan ®Õn viÖc ph©n bæ vµ sö dông nguån tµi nguyªn s¶n xuÊt khan hiÕm nh lao ®éng, vèn,…vÒ c¬ b¶n ®îc gi¶i quyÕt kh¸ch quan th«ng qua sù ho¹t ®éng cña c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc biÖt lµ quy luËt cung cÇu. Kh¸ch hµng gi÷ vÞ trÝ trung t©m trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng; quyÕt ®Þnh sù tån t¹i vµ ph¸t triÓn cña c¸c doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ph¶i t×m mäi c¸ch ®Ó thu hót tho¶ m·n nhu cÇu cña kh¸ch hµng víi ph¬ng tr©m “kh¸ch hµng lµ thîng ®Õ”. TÊt c¶ c¸c mèi quan hÖ gi÷a c¸c chñ thÓ kinh tÕ ®îc tiÒn tÖ ho¸. TiÒn tÖ trë thµnh thíc ®o hiÖu qu¶ kinh tÕ cña c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Lîi nhuËn lµ yÕu tè trung t©m, lµ ®éng lùc thóc ®Èy ph¸t triÓn s¶n xuÊt, t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng vµ hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh. Th«ng qua c¸c quy luËt kinh tÕ ®Æc biÖt lµ sù linh ho¹t trong gi¸ c¶ nÒn kinh tÕ thÞ trêng lu«n duy tr× sù c©n b»ng gi÷a cung- cÇu cña c¸c lo¹i hµng ho¸, dÞch vô, h¹n chÕ x¶y ra khan hiÕm hµng ho¸. 1.1.2.3. Vai trß cña kinh tÕ thÞ trêng. Cïng víi sù ph¸t triÓn cña lùc lîng s¶n xuÊt, mèi quan hÖ gi÷a môc tiªu t¨ng cêng tù do c¸ nh©n vµ môc tiªu c«ng b»ng x· héi, gi÷a ®Èy m¹nh t¨ng trëng kinh tÕ vµ n©ng cao chÊt lîng cuéc sèng. ThÞ trêng cã vai trß trùc tiÕp híng dÉn c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ, c¸c doanh nghiÖp vµ ngêi tiªu dïng lùa chän lÜnh vùc ho¹t ®éng, ®Þnh ra c¸c ph¬ng ¸n kinh doanh ®¹t hiÖu qu¶ kinh tÕ cao. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, mçi c¸ nh©n, mçi ®¬n vÞ kinh tÕ ®îc tù do lùa chän s¶n xuÊt kinh doanh n»m trong khu«n khæ ph¸p luËt quy ®Þnh. Qua ®ã ta thÊy nÒn kinh tÕ thÞ trêng cã kh¶ n¨ng tËp hîp ®îc c¸c lo¹i ho¹t ®éng, trÝ tuÖ vµ tiÒm lùc cña hµng lo¹t con ngêi nh»m híng tíi lîi Ých chung cña x· héi ®ã lµ: thóc ®Èy t¨ng trëng kinh tÕ, t¨ng n¨ng xuÊt lao ®éng, t¨ng hiÖu qu¶ kinh tÕ. Nhng nÒn kinh tÕ thÞ trêng kh«ng ph¶i lµ mét hÖ thèng ®îc tæ chøc hµi hoµ mµ trong hÖ thèng ®ã còng chøa ®ùng ®Çy m©u thuÉn phøc t¹p. V× vËy, ®Ó kh¾c phôc ®îc vµ h¹n chÕ nh÷ng t¸c ®éng tiªu cùc cña c¬ chÕ thÞ trêng cÇn thiÕt ph¶i cã sù can thiÖp cña chÝnh phñ vµo nÒn kinh tÕ thÞ trêng. 1.2. Ho¹t ®éng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng. Trong nÒn kinh tÕ thÞ trêng, ho¹t ®éng cña c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i còng mang nh÷ng ®Æc ®iÓm cña th¬ng m¹i thÞ trêng. C¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®Òu ph¶i tu©n thñ theo gi¸ c¶ thÞ trêng (lµ h×nh thøc biÓu hiÖn cña gi¸ trÞ thÞ trêng). Quy luËt cung- cÇu, quy luËt gi¸ trÞ, quy luËt c¹nh tranh lµ nh÷ng yÕu tè quyÕt ®Þnh tíi gi¸ c¶ thÞ trêng. Trªn thÞ trêng, ngêi b¸n hµng muèn b¸n víi gi¸ c¶ cao cßn ngêi ngêi mua l¹i muèn mua víi gi¸ thÊp. Do ®ã ph¶i th«ng qua gi¸ c¶ thÞ trêng ®Ó ®iÒu hoµ lîi Ých gi÷a ngêi mua vµ ngêi b¸n. Gi¸ nµy cã xu híng tiÕn tíi gi¸ b×nh qu©n(gi¸ mµ t¹i ®ã møc cung b»ng møc cÇu). Th¬ng m¹i tù do cã sù ®iÒu tiÕt vÜ m« cña nhµ níc. C¸c doanh nghiÖp ®îc tù do kinh doanh c¸c mÆt hµng (trõ c¸c mÆt hµng nhµ níc cÊm); c¸c doanh nghiÖp ho¹t ®éng trong mét m«i trêng c¹nh tranh lµnh m¹nh, ngêi mua cã quyÒn lùa chän ngêi b¸n cßn ngêi b¸n b¸n g×, b¸n nh thÕ nµo phô thuéc vµo kh¶ n¨ng cña m×nh. Khi chuyÓn sang c¬ chÕ thÞ trêng, nhµ níc chñ tr¬ng h×nh thµnh nÒn kinh tÕ ®a thµnh phÇn, Nhµ níc khuyÕn khÝch c¸c thµnh phÇn kinh tÕ ho¹t ®éng trªn c¬ së tu©n thñ theo ph¸p luËt. Lîi nhuËn lµ môc ®Ých chñ yÕu taä ra sù c¹nh tranh gi÷a c¸c doanh nghiÖp vµ còng do sù c¹nh tranh nµy mµ thÞ trêng ngµy cµng ph¸t triÓn. 1.3. Yªu cÇu qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng NghiÖp vô b¸n hµng tiªu thô hµng ho¸ liªn quan ®Õn tõng kh¸ch hµng, tõng ph¬ng thøc thanh to¸n vµ tõng mÆt hµng nhÊt ®Þnh.Do ®ã, c«ng t¸c qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng ®ßi hái ph¶i qu¶n lý c¸c chØ tiªu nh qu¶n lý doanh thu, t×nh h×nh thay ®æi tr¸ch nhiÖm vËt chÊt ë kh©u b¸n, t×nh h×nh tiªu thô vµ thu håi tiÒn, t×nh h×nh c«ng nî vµ thanh to¸n c«ng nî vÒ c¸c kho¶n thanh to¸n c«ng nî vÒ c¸c kho¶n ph¶i thu cña ngêi mua, qu¶n lý gi¸ vèn cña hµng ho¸ ®· tiªu thô…qu¶n lý nghiÖp vô b¸n hµng cÇn b¸m s¸t c¸c yªu cÇu sau: + Qu¶n lý sù vËn ®éng cña tõng mÆt hµng trong qu¸ tr×nh xuÊt- nhËptån kho trªn c¸c chØ tiªu sè lîng, chÊt lîng vµ gi¸ trÞ + N¾m b¾t theo dâi chÆt chÏ tõng ph¬ng thøc b¸n hµng,tõng thÓ thøc thanh to¸n,tõng kh¸ch hµng vµ tõng lo¹i hµng ho¸ tiªu thô + §«n ®èc thanh to¸n, thu håi ®Çy ®ñ tiÒn hµng. +TÝnh to¸n x¸c ®Þnh tõng lo¹i ho¹t ®éng cña doanh nghiªp. + Thùc hiÖn ®Çy ®ñ nghÜa vô ®èi víi nhµ níc theo chÕ ®é quy ®Þnh. 1.4. NhiÖm vô cña kÕ to¸n b¸n hµng H¹ch to¸n kÕ to¸n cã vai trß quan träng trong hÖ thèng qu¶n lý kinh doanh, nã lµ c«ng cô quan träng phôc vô cho c«ng t¸c ®iÒu hµnh vµ qu¶n lý ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh, qu¶n lý vèn cña c¸c doanh nghiÖp. §ång thêi nã lµ nguån th«ng tin sè liÖu tin cËy ®Ó nhµ níc ®iÒu hµnh vÜ m« nÒn kinh tÕ quèc d©n, kiÓm tra, kiÓm so¸t cña c¸c ngµnh c¸c lÜnh vùc. Do ®ã, kÕ to¸n b¸n hµng cÇn thùc hiÖn c¸c nhiÖm vô chñ yÕu sau: Ghi chÐp ph¶n ¸nh kÞp thêi ®Çy ®ñ vµ chÝnh x¸c t×nh h×nh b¸n hµng cña doanh nghiÖp c¶ vÒ gi¸ trÞ vµ sè l¬ng hµng b¸n trªn tõng mÆt hµng, tõng ®Þa ®iÓm b¸n hµng, tõng ph¬ng thøc b¸n hµng. TÝnh to¸n vµ ph¶n ¸nh chÝnh x¸c tæng gi¸ tÝnh to¸n cña hµng b¸n ra bao gåm c¶ doanh thu b¸n hµng, thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng ®Çu ra cña tõng nhãm hµng, tõng ho¸ ®¬n kh¸ch hµng, tõng ®¬n vÞ trùc thuéc( theo c¸c cña hµng, quÇy hµng…). X¸c ®Þnh chÝnh x¸c gi¸ mua thùc tÕ cña lîng hµng ®· tiªu thô ®ång thêi ph©n bæ phÝ thu mua cho hµng tiªu thô nh»m x¸c ®Þnh hiÖu qu¶ b¸n hµng. KiÓm tra, ®«n ®èc t×nh h×nh thu håi vµ qu¶n lý tiÒn hµng, qu¶n lý kh¸ch nî theo dâi chi tiÕt theo tõng kh¸ch hµng, l« hµng sè tiÒn kh¸ch nî, thêi h¹n vµ t×nh h×nh tr¶ nî… TËp hîp ®Çy ®ñ, chÝnh x¸c, kÞp thêi c¸c kho¶n chi phÝ b¸n hµng, thùc tÕ ph¸t sinh vµ kÕt chuyÓn (hay ph©n bæ), cho phÐp b¸n hµng cho hµng tiªu thô lµm c¨n cø ®Ó x¸c ®inh kÕt qu¶ kinh doanh. Cung cÊp th«ng tin cÇn thiÕt vÒ t×nh h×nh b¸n hµng, phôc vô cho viÖc chØ ®¹o vµ ®iÒu hµnh kinh doanh cña doanh nghiÖp. Tham mu cho l·nh ®¹o vÒ c¸c gi¶i ph¸p ®Ó thóc ®Èy qu¸ tr×nh b¸n hµng 1.5. §Æc ®iÓm nghiÖp vô b¸n hµng trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i B¸n hµng lµ kh©u cuèi cïng trong ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Th«ng qua b¸n hµng , gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ®îc thùc hiÖn: vèn cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®¬c chuyÓn tõ h×nh th¸i hiÖn vËt sang h×nh th¸i gi¸ trÞ, doanh nghiÖp thu håi ®îc vèn bá ra,bï ®¾p ®îc chi phÝ vµ cã nguån tÝc luü ®Ó më réng kinh doanh. NghiÖp vô b¸n hµng cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã ®Æc ®iÓm c¬ b¶n nh sau: 1.5.1. Ph¬ng thøc vµ h×nh thøc b¸n hµng : C¸c doanh nghiÖp kinh doanh th¬ng m¹i cã thÓ b¸n hµng theo nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau: b¸n bu«n, b¸n lÎ, ký göi, ®¹i lý…trong mçi ph ¬ng thøc l¹i cã thÓ thùc hiÖn díi nhiÒu h×nh thøc kh¸c nhau. 1.5.1.1. B¸n bu«n B¸n bu«n hµng ho¸ lµ ph¬ng thøc b¸n hµng chñ yÕu cña c¸c ®¬n vÞ th¬ng m¹i, c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt…®Ó thùc hiÖn b¸n ra hoÆc ®Ó gia c«ng chÕ biÕn. §Æc ®iÓm cña hµng b¸n bu«n lµ hµng ho¸ vÉn n»m trong lÜnh vùc lu th«ng, cha ®a vµo lÜnh vùc tiªu dïng, do vËy gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ cha ®îc thùc hiÖn. Hµng ho¸ thêng ®îc b¸n bu«n theo l« hoÆc ®îc b¸n víi sè lîng lín, gi¸ biÕn ®éng tuú thuéc vµo khèi lîng hµng b¸n vµ ph¬ng thøc thanh to¸n.Trong b¸n bu«n thêng bao gåm 2 ph¬ng thøc: a. B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho: B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho lµ ph¬ng thøc b¸n bu«n hµng ho¸ mµ trong ®ã hµng ph¶i ®îc xuÊt tõ kho b¶o qu¶n cña doanh nghiÖp. B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho cã thÓ thùc hiÖn díi 2 h×nh thøc: * B¸n bu«n hµng ho¸ qua kho theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp. Theo h×nh thøc nµy, bªn mua cö ®¹i diÖn ®Õn kho cña bªn b¸n ®Ó nhËn hµng. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸, giao trùc tiÕp cho ®¹i diÖn bªn mua. Sau khi ®¹i diÖn bªn mua nhËn ®ñ hµng, thanh to¸n tiÒn hoÆc chøng nhËn nî, hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. * B¸n bu«n qua kho theo h×nh thøc chuyÓn hµng. Theo h×nh thøc nµy, c¨n cø vµo hîp ®ång ®· ký kÕt hoÆc theo ®¬n ®Æt hµng doanh nghiÖp th¬ng m¹i xuÊt kho hµng ho¸, dïng ph¬ng tiÖn cña m×nh hoÆc ®i thuª ngoµi, chuyÓn hµng ®Õn kho cña bªn mua hoÆc mét ®Þa ®iÓm mµ bªn mua quy ®Þnh trong hîp ®ång. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña bªn doanh nghiÖp th¬ng m¹i, chØ khi nµo ®îc bªn mua kiÓm nhËn, thanh to¸n hoÆc chÊp nhËn thanh to¸n th× sè hµng chuyÓn giao míi ®îc coi lµ tiªu thô; ngêi b¸n mÊt quyÒn së h÷u sè hµng ®· giao. Chi phÝ vËn chuyÓn do doanh nghiÖp th¬ng m¹i chÞu hay bªn mua chÞu lµ do sù tho¶ thuËn tõ tríc gi÷a hai bªn. NÕu doanh nghiÖp th¬ng m¹i chÞu chi phÝ vËn chuyÓn, sÏ ®îc tÝnh vµo chi phÝ b¸n hµng. NÕu bªn mua chÞu chi phÝ vËn chuyÓn, sÏ ph¶i thu tiÒn cña bªn mua. b. B¸n bu«n hµng ho¸ vËn chuyÓn th¼ng. Doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi mua hµng, nhËn hµng mua kh«ng ®a vÒ nhËp kho mµ chuyÓn b¸n th¼ng cho bªn mua. Ph¬ng thøc nµy cã thÓ thùc hiÖn theo hai h×nh thøc: * B¸n bu«n hµng ho¸ vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc giao hµng trùc tiÕp Doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi mua hµng, giao trùc tiÕp cho ®¹i diÖn cña bªn mua t¹i kho ngêi b¸n. Sau khi giao, nhËn, ®¹i diÖn bªn mua ký nhËn ®ñ hµng bªn mua ®· thanh to¸n tiÒn hoÆc chÊp nhËn nî, hµng ho¸ ®îc x¸c nhËn lµ tiªu thô. * B¸n bu«n hµng ho¸ vËn chuyÓn th¼ng theo h×nh thøc chuyÓn hµng. Theo h×nh thøc chuyÓn hµng nµy, doanh nghiÖp th¬ng m¹i sau khi mua hµng nhËn hµng mua, dïng ph¬ng tiÖn vËn t¶i cña m×nh hoÆc thuª ngoµi vËn chuyÓn hµng ®Õn giao cho bªn mua ë ®Þa ®iÓm ®· ®îc tho¶ thuËn. Hµng ho¸ chuyÓn b¸n trong trêng hîp nµy vÉn thuéc quyÒn së h÷u cña doanh nghiÖp th¬ng m¹i. Khi nhËn tiÒn cña bªn mua thanh to¸n hoÆc giÊy b¸o cña bªn mua ®· nhËn ®¬c hµng vµ chÊp nhËn thanh to¸n th× hµng ho¸ chuyÓn ®i míi ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. 1.5.1.2. B¸n lÎ. B¸n lÎ hµng ho¸ lµ ph¬ng thøc b¸n hµng trùc tiÕp cho ngêi tiªu dïng, c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ hoÆc c¸c ®¬n vÞ kinh tÕ tËp thÓ mua vÒ mang tÝnh chÊt tiªu dïng néi bé. B¸n hµng theo ph¬ng thøc nµy cã ®Æc ®iÓm lµ hµng ho¸ ®· ra khái lÜnh vùc lu th«ng vµ ®i vµo lÜnh vùc tiªu dïng, gi¸ trÞ vµ gi¸ trÞ sö dông cña hµng ho¸ ®· ®îc thc hiÖn. B¸n lÎ thêng b¸n ®¬n chiÕc hoÆc sè lîng nhá, gi¸ b¸n thêng æn ®Þnh. B¸n lÎ cã thÓ thùc hiÖn díi c¸c h×nh thøc sau: a. B¸n lÎ thu tiÒn tËp trung. §©y lµ h×nh thøc b¸n hµng mµ trong ®ã, t¸ch rêi nghiÖp vô thu tiÒn cña ngêi mua vµ nghiÖp vô giao hµng cho ngêi mua. Mçi quÇy hµng cã mét nh©n viªn thu tiÒn lµm nhiÖm vô thu tiÒn cña kh¸ch; viÕt c¸c ho¸ ®¬n hoÆc tÝch kª cho kh¸ch ®Ó kh¸ch ®Õn nhËn hµng ë quÇy hµng do nh©n viªn b¸n hµng giao. HÕt ca b¸n hµng, nh©n viªn b¸n hµng c¨n cø vµo ho¸ ®¬n vµ tÝch kª giao hµng cho kh¸ch hoÆc kiÓm kª hµng ho¸ tån quÇy ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng hµng ®· b¸n trong ngµy vµ lËp b¸o c¸o b¸n hµng. Nh©n viªn thu tiÒn lµm giÊy nép tiÒn vµ nép tiÒn b¸n hµng cho thñ quü. b. B¸n lÎ thu tiÒn trùc tiÕp. Theo h×nh thøc nµy, nh©n viªn b¸n hµng trùc tiÕp thu tiÒn cña kh¸ch vµ giao hµng cho kh¸ch. HÕt ca, hÕt ngµy b¸n hµng, nh©n viªn b¸n hµng lµm giÊy nép tiÒn vµ nép tiÒn cho thñ quü. §ång thêi, kiÓm kª hµng ho¸ tån quÇy ®Ó x¸c ®Þnh sè lîng hµng ®· b¸n trong ca, trong ngµy vµ lËp b¸o b¸n hµng. c. B¸n lÎ tù phôc vô (tù chän) Kh¸ch hµng tù chän lÊy hµng ho¸, mang ®Õn bµn tÝnh tiÒn vµ thanh to¸n tiÒn hµng. Nh©n viªn thu tiÒn kiÓm hµng, tÝnh tiÒn lËp ho¸ ®¬n b¸n hµng vµ thu tiÒn cña kh¸ch hµng. Nh©n viªn b¸n hµng cã tr¸ch nhiÖm híng dÉn kh¸ch hµng vµ qu¶n lý hµng ho¸ ë quÇy hµng do m×nh phô tr¸ch. d. H×nh thøc b¸n tr¶ gãp Theo h×nh thøc nµy, ngêi mua hµng ®îc tr¶ tiÒn mua hµng thµnh nhiÒu lÇn cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ngoµi sè tiÒn thu theo gi¸ b¸n th«ng thêng cßn thu thªm ngêi mua mét kho¶n l·i do tr¶ chËm.VÒ thùc chÊt, ngêi b¸n chØ mÊt quyÒn së h÷u khi ngêi mua thanh to¸n hÕt tiÒn hµng. Tuy nhiªn, vÒ mÆt h¹ch to¸n, khi giao hµng cho ngêi mua, hµng ho¸ b¸n tr¶ gãp ®îc coi lµ tiªu thô, bªn b¸n ghi nhËn doanh thu. e. H×nh thøc b¸n hµng t ®éng B¸n hµng tù ®éng lµ h×nh thøc b¸n lÎ hµng ho¸ mµ trong ®ã, c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i sö dông c¸c m¸y b¸n hµng tù ®éng chuyªn dïng cho mét hoÆc mét vµi lo¹i hµng nµo ®ã ®Æt ë c¸c n¬i c«ng céng kh¸ch hµng sau khi bá tiÒn vµo m¸y, m¸y tù ®éng ®Èy hµng cho ngêi mua. 1.5.1.3.Ph¬ng thøc göi hµng ®¹i lý b¸n hay ký göi hµng ho¸ §©y lµ ph¬ng thøc b¸n hµng mµ trong ®ã, doanh nghiÖp th¬ng m¹i giao hµng cho c¬ së ®¹i lý, ký göi ®Ó cho c¬ së nµy trùc tiÕp b¸n hµng, bªn nhËn lµm ®¹i lý ký göi sÏ trùc tiÕp b¸n hµng, thanh to¸n tiÒn hµng vµ ®îc hëng hoa hång ®¹i lý b¸n, sè hµng chuyÓn giao cho c¸c c¬ së ®¹i lý, ký göi vÉn thuéc vÒ doanh nghiÖp th¬ng m¹i cho ®Õn khi doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®îc c¬ së ®¹i lý, ký göi thanh to¸n tiÒn hay chÊp nhËn thanh to¸n hoÆc th«ng b¸o vÒ sè hµng ®· b¸n ®îc, doanh nghiÖp míi mÊt quyÒn së h÷u sè hµng nµy. 1.5.2. Ph¹m vi hµng ho¸ ®· b¸n Hµng ho¸ ®îc coi lµ ®· hoµn thµnh viÖc b¸n trong doanh nghiÖp th¬ng m¹i, ®îc ghi nhËn doanh thu b¸n hµng ph¶i ®¶m b¶o c¸c ®iÒu kiÖn nhÊt ®Þnh. Theo quy ®Þnh hiÖn hµnh, ®îc coi lµ hµng ho¸ ®· b¸n ph¶i tho¶ m·n c¸c ®iÒu kiÖn sau: + Hµng ho¸ ph¶i ®îc th«ng qua qu¸ tr×nh mua b¸n vµ thanh to¸n theo mét ph¬ng thøc nhÊt ®Þnh. + Hµng ho¸ ph¶i ®îc chuyÓn quyÒn së h÷u tõ doanh nghiÖp th¬ng m¹i (bªn b¸n) sang bªn mua vµ doanh nghiÖp th¬ng m¹i ®· thu ®îc tiÒn hay mét loaÞ hµng ho¸ kh¸c hoÆc ®îc ngêi mua chÊp nhËn nî. + Hµng ho¸ b¸n ra phô thuéc diÖn kinh doanh cña doanh nghiÖp do doanh nghiÖp mua vµo hoÆc gia c«ng, chÕ biÕn hay nhËn vèn gãp, cÊp ph¸t tÆng thëng. * Ngoµi ra c¸c trêng hîp sau ®©y còng ®îc coi lµ hµng b¸n: + Hµng ho¸ xuÊt ®Ó ®æi lÊy hµng ho¸ kh¸c (hµng ®èi lu). + Hµng ho¸ xuÊt ®Ó tr¶ l¬ng, thëng cho c«ng nh©n viªn, thanh to¸n thu nhËp cho c¸c thµnh viªn cña doanh nghiÖp. + Hµng ho¸ xuÊt lµm quµ biÕu tÆng, qu¶ng c¸o, chµo hµng… + Hµng ho¸ xuÊt dïng trong néi bé phôc vô cho ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp. + Hµng ho¸ hao hôt, tæn thÊt trong kh©u b¸n do bªn mua chÞu. 1.5.3. Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu Thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm chuyÓn giao quyÒn së h÷u vÒ s¶n phÈm hµng ho¸, lao vô tõ ngêi b¸n sang ngêi mua. Nãi c¸ch kh¸c, thêi ®iÓm ghi nhËn doanh thu lµ thêi ®iÓm ngêi mua tr¶ tiÒn cho ngêi b¸n hay ngêi mua chËp nhËn thanh to¸n sè hµng ho¸ s¶n phÈm hµng ho¸, dÞch vô …mµ ngêi b¸n ®· chuyÓn giao. Theo chuÈn mùc kÕ to¸n ViÖt Nam (chuÈn mùc sè 14), doanh thu b¸n hµng ®îc ghi nhËn khi ®ång thêi tho¶ m·n 5 ®iÒu kiÖn: + Ngêi b¸n ®· chuyÓn giao phÇn lín rñi ro vµ lîi Ých g¾n liÒn víi quyÕn së h÷u s¶n phÈm hoÆc hµng ho¸ cho ngêi mua. + Ngêi b¸n kh«ng cßn n¾m gi÷ quyÒn qu¶n lý hµng ho¸ nh ngêi së h÷u hµng ho¸ hoÆc kiÓm so¸t hµng ho¸. + Doanh thu ®¬c x¸c ®Þnh t¬ng ®èi ch¾c ch¾n. + Ngêi b¸n ®· thu ®îc hoÆc sÏ thu ®îc lîi Ých kinh tÕ tõ giao dÞch b¸n hµng. +X¸c ®Þnh ®îc chi phÝ liªn quan ®Õn giao dÞch b¸n hµng. 1.6. C¸c ph¬ng thøc thanh to¸n Sau khi giao hµng cho bªn mua vµ nhËn ®îc chÊp nhËn thanh to¸n bªn b¸n cã thÓ nhËn tiÒn hµng theo nhiÒu ph¬ng thøc kh¸c nhau tuú vµo sù tÝn nhiÖm tho¶ thuËn gi÷a 2 bªn mµ lùa chän c¸c ph¬ng thøc thanh to¸n cho phï hîp. HiÖn nay c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã thÓ ¸p dông 2 ph¬ng thøc thanh to¸n: 1.6.1. Thanh to¸n trùc tiÕp Sau khi kh¸ch hµng nhËn ®¬c hµng, kh¸ch hµng thanh to¸n ngay tiÒn cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i cã thÓ b»ng tiÒn mÆt hoÆc b»ng tiÒn t¹m øng, b»ng chuyÓn kho¶n hay thanh to¸n b»ng hµng( hµng ®æi hµng). 1.6.2. Thanh to¸n tr¶ chËm Kh¸ch hµng ®· nhËn ®îc hµng nhng cha thanh to¸n tiÒn cho doanh nghiÖp th¬ng m¹i. ViÖc thanh to¸n tr¶ chËm cã thÓ thùc hiÖn theo ®iÒu kiÖn tÝn dông u ®·i theo tho¶ thuËn. Ch¼ng h¹n ®iÒu kiÖn “1/10, n/20”, cã nghÜa lµ trong 10 ngµy ®Çu tiªn kÓ tõ ngµy chÊp nhËn nî, nÕu ngêi mua thanh to¸n c«ng nî sÏ ®îc hëng chiÕt khÊu 10%, kÓ tõ ngµy thø 11 ®Õn ngµy thø 20 ngêi mua ph¶i thanh to¸n toµn bé c«ng nî lµ n. NÕu 20 ngµy mµ ngêi mua cha thanh to¸n nî th× hä sÏ ph¶i chÞu l·i suÊt tÝn dông. 1.7. KÕ to¸n chi tiÕt nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i KÕ to¸n chi tiÕt b¸n hµng ®ßi hái ph¶n ¸nh c¶ vÒ gi¸ trÞ, sè lîng, chÊt lîng cña tõng mÆt hµng theo tõng kho vµ tõng ngêi phô tr¸ch. Thùc tÕ hiÖn nay cã 3 ph¬ng ph¸p kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ sau: 1.7.1. Ph¬ng ph¸p thÎ song song. Ph¬ng ph¸p thÎ song song lµ ph¬ng ph¸p mµ t¹i kho vµ t¹i bé phËn kÕ to¸n b¸n hµng ®Òu cïng sö dông thÎ ®Ó ghi sè s¶n phÈm, hµng ho¸. T¹i kho: thñ kho dïng thÎ kho ®Ó ph¶n ¸nh t×nh h×nh nhËp, xuÊt, tån hµng ho¸ vÒ sè lîng. Mçi chøng tõ ghi vµo mét dßng cña thÎ kho. ThÎ kho ®îc më cho tõng ®Þa ®iÓm b¸n hµng. Cuèi th¸ng, thñ kho tiÕn hµng tæng céng sè nhËp-xuÊt, tÝnh ra sè tån kho vÒ mÆt sè lîng theo tõng danh ®iÓm hµng ho¸. T¹i phßng kÕ to¸n: kÕ to¸n b¸n hµng më thÎ chi tiÕt cho tõng danh ®iÓm hµng ho¸ t¬ng øng víi thÎ kho më ë kho. ThÎ nµy cã néi dung t¬ng tù thÎ kho chØ kh¸c lµ theo dâi c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ hµng ngµy hoÆc ®Þnh kú, khi nhËn ®îc c¸c chøng tõ nhËp- xuÊt kho do thñ kho chuyÓn tíi, nh©n viªn kÕ to¸n b¸n hµng ph¶i kiÓm tra ®èi chiÕu ghi ®¬n gi¸ h¹ch to¸n vµo vµ tÝnh ra sè tiÒn, sau ®ã lÇn lît ghi c¸c nghiÖp vô nhËp, xuÊt vµo c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ cã liªn quan. Cuèi th¸ng tiÕn hµnh céng thÎ vµ ®èi chiÕu víi thÎ kho. §Ó thùc hiÖn ®èi chiÕu gi÷a kÕ to¸n tæng hîp vµ chi tiÕt, kÕ to¸n ph¶i c¨n cø vµo c¸c thÎ kÕ to¸n chi tiÕt ®Ó lËp b¶ng tæng hîp nhËp- xuÊt- tån kho vÒ mÆt gi¸ trÞ cña tõng lo¹i hµng ho¸. Sè liÖu cña b¶ng nµy ®îc ®èi chiÕu víi sè liÖu cña phÇn kÕ to¸n tæng hîp. Ngoµi ra, ®Ó qu¶n lý chÆt chÏ thÎ kho, nh©n viªn kÕ to¸n b¸n hµng cßn më sæ ®¨ng ký thÎ kho, khi giao thÎ kho cho thñ kho, kÕ to¸n ph¶i ghi vµo sæ. S¬ ®å 01: Chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p thÎ song song PhiÕu nhËp kho ThÎ kho Ghi chó: Sæ, thÎ kÕ to¸n chi tiÕt PhiÕu xuÊt kho Ghi hµng ngµy Quan hÖ ®èi chiÕu Ghi cuèi th¸ng B¶ng tæng hîp nhËp xuÊt, tån kho hµng ho¸ KÕ to¸n tæng hîp 1.7.2. Ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn. Trong ph¬ng ph¸p nµy, t¹i kho thñ kho sö dông thÎ kÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ gièng ph¬ng ph¸p thÎ song song.T¹i phßng kÕ to¸n, kÕ to¸n kh«ng më thÎ chi tiÕt mµ më sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn ®Ó h¹ch to¸n sè lîng vµ sè tiÒn tõng danh ®iÓm b¸n hµng theo tõng kho. Sæ nµy ghi mçi th¸ng mét lÇn vµo cuèi th¸ng trªn c¬ së chøng tõ nhËp, xuÊt ph¸t sinh trong th¸ng cña tõng hµng ho¸, mçi thø chØ ghi mét dßng trong sæ. Cuèi th¸ng ®èi chiÕu sè lîng hµng ho¸ trªn sæ lu©n chuyÓn víi thÎ kho, ®èi chiÕu sè tiÒn víi kÕ to¸n tæng hîp. S¬ ®å 02: KÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p sæ ®èi chiªu lu©n chuyÓn Chøng tõ nhËp B¶ng kª nhËp hµng ho¸ ThÎ kho Sæ ®èi chiÕu lu©n chuyÓn Chøng tõ xuÊt Ghi chó: KÕ to¸n tæng hîp B¶ng kª xuÊt hµng ho¸ Ghi hµng ngµy Quan hÖ ®èi chiÕu Ghi cuèi th¸ng 1.7.3. Ph¬ng ph¸p sæ sè d Theo ph¬ng ph¸p sæ sè d, t¹i kho c«ng viÖc cña thñ kho gièng nh hai ph¬ng ph¸p trªn. Ngoµi ra theo ®Þnh kú, sau khi ghi thÎ kho kÕ to¸n lËp phiÕu giao nhËn chøng tõ vµ nép cho kÕ to¸n kÌm theo c¸c chøng tõ nhËp, xuÊt hµng ho¸. Ngoµi ra thñ kho cßn ph¶i ghi sè lîng hµng ho¸ tån kho cuèi th¸ng theo tõng danh ®iÓm hµng ho¸ vµo sæ sè d. Sæ sè d ®¬c kÕ to¸n më cho tõng kho vµ dïng cho c¶ n¨m , tríc ngµy cuèi th¸ng kÕ to¸n giao cho thñ kho ®Ó ghi vµo sæ. Ghi xong thñ kho ph¶i göi vµo phßng kÕ to¸n vµ tÝnh thµnh tiÒn. T¹i phßng kÕ to¸n: nh©n viªn kÕ to¸n theo ®Þnh kú ph¶i xuèng kho ®Ó híng dÉn vµ kiÓm tra viÖc ghi chÐp thÎ kho cña thñ kho vµ thu nhËn chøng tõ. Khi nhËn ®îc chøng tõ, kÕ to¸n kiÓm tra vµ tÝnh gi¸ theo tõng chøng tõ ( gi¸ h¹ch to¸n) tæng céng sè tiÒn vµ ghi vµo cét sè tiÒn trªn phiÕu giao nhËn chøng tõ. §ång thêi ghi sè tiÒn võa tÝnh ®îc cña tõng mÆt hµng (nhËp riªng, xuÊt riªng) vµo b¶ng luü kÕ nhËp-xuÊt-tån kho hµng ho¸. B¶ng nµy ®îc më cho tõng kho, mçi kho mét tê ®îc ghi trªn c¬ së c¸c phiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp, xuÊt hµng ho¸. TiÕp ®ã céng sè tiÒn nhËp , xuÊt trong th¸ng vµ dùa vµo sè d ®Çu th¸ng ®Ó tÝnh ra sè d cuèi th¸ng cña tõng mÆt hµng. Sè d nµy ®îc dïng ®Ó ®èi chiÕu víi sè d trªn sæ sè d. S¬ ®å 03: KÕ to¸n chi tiÕt hµng ho¸ theo ph¬ng ph¸p sæ sè d Chøng tõ nhËp ThÎ kho Chøng tõ Ghi chó: xuÊt PhiÕu giao nhËn chøng tõ nhËp Sæ sè d B¶ng luü kÕ N-X-T PhiÕu giao nhËn chøng tõ xuÊt Ghi hµng ngµy Quan hÖ ®èi chiÕu Ghi cuèi th¸ng B¶ng tæng hîp N-X-T KÕ to¸n tæng hîp 1.8. KÕ to¸n tæng hîp nghiÖp vô b¸n hµng trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i 1.8.1. KÕ to¸n gi¸ vèn hµng b¸n TÝnh gi¸ hµng ho¸ vÒ thùc chÊt lµ viÖc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ ghi sæ cña hµng ho¸. Theo quy ®Þnh hµng ho¸ ®îc tÝnh theo gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) tøc lµ hµng ho¸ khi nhËp kho hay xuÊt kho ®Ìu ®îc ph¶n ¸nh trªn sæ s¸ch theo gi¸ thÞ trêng. Gi¸ gèc ghi sæ cña hµng ho¸ ®îc tÝnh nh sau: Gi¸ thùc tÕ ghi sæ gåm gi¸ trÞ mua cña hµng ho¸ (gi¸ mua ghi trªn ho¸ ®¬n cña ngêi b¸n ®· ®¬c trõ vµo chi phÝ th¬ng m¹i vµ gi¶m gi¸ hµng mua ®îc hëng, céng c¸c chi phÝ gia c«ng, hoµn thiÖn vµ céng c¸c lo¹i thuÕ kh«ng ®îc hoµn l¹i) vµ c¸c chi phÝ thu mua thùc tÕ (chi phÝ vËn chuyÓn, bèc dì, chi phÝ bao b×, chi phÝ thu nua, chi phÝ thuª kho thuª b·i, tiÒn ph¹t lu hµng, lu kho, lu b·i….). §Ó x¸c ®Þnh gi¸ thùc tÕ (gi¸ gèc) ghi sæ cña hµng ho¸ xuÊt kho trong kú, tuú theo ®Æc ®iÓm ho¹t ®éng cña tõng doanh nghiÖp, tuú thuéc vµo yªu cÇu qu¶n lý tr×nh ®é nghiÖp vô kÕ to¸n cã thÓ sö dông mét sè ph¬ng ph¸p sau ®©y theo nguyªn t¾c nhÊt qu¸n, nÕu thay ®æi ph¬ng ph¸p ph¶i gi¶i thÝch râ rµng. 1.8.1.1. Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n Theo ph¬ng ph¸p nµy, gi¸ gèc hµng ho¸ xuÊt trong thêi k× ®îc tÝnh theo gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n (b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷, b×nh qu©n cuèi kú tríc, b×nh qu©n mçi lÇn nhËp). Gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ xuÊt dïng = Sè lîng hµng ho¸ xuÊt dïng x Gi¸ trÞ ®¬n vÞ b×nh qu©n hµng ho¸ xuÊt a. Ph¬ng ph¸p ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Ph¬ng ph¸p nµy ®¬n gi¶n, dÔ lµm nhng ®é chÝnh x¸c kh«ng cao, h¬n n÷a c«ng viÖc tÝnh to¸n dån vµo cuèi th¸ng g©y ¶nh hëng tíi c«ng t¸c quyÕt to¸n nãi chung Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n c¶ kú dù tr÷ Gi¸ gèc hµng ho¸ tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú = Sè lîng hµng ho¸ tån ®Çu kú vµ nhËp trong kú b. Ph¬ng ph¸p ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc Ph¬ng ph¸p nµy kh¸ ®¬n gi¶n, ph¶n ¸nh kÞp thêi biÕn ®éng cña hµng ho¸ tuy nhiªn kh«ng chÝnh x¸c v× kh«ng tÝnh ®Õn sù biÕn ®éng cña hµng ho¸ kú nµy. GiÊ ®¬n vÞ b×nh qu©n cuèi kú tríc = Gi¸ gèc hµng ho¸ tån kho ®Çu kú Sè lîng thùc tÕ hµng ho¸ tån ®Çu kú c. Ph¬ng ph¸p gi¸ ®¬n vÞ sau mçi lÇn nhËp. Ph¬ng ph¸p nµy kh¾c phôc ®îc nhîc ®iÓm cña hai ph¬ng ph¸p trªn, laÞ võa chÝnh x¸c võa cËp nhËt. Nhîc ®iÓm cña ph¬ng ph¸p nµy lµ tèn nhiÒu c«ng vµ ph¶i tÝnh to¸n nhiÒu lÇn. Gi¸ ®¬n vÞ b×nh qu©n sau mçi lÇn nh©p = Gi¸ thùc tÕ hµng ho¸ tån kho sau mçi lÇn nhËp Sè lîng thùc tÕ hµng ho¸ tån sau mçi lÇn nhËp 1.8.1.2. Ph¬ng ph¸p nhËp tríc- xuÊt tríc (FIFO) Theo ph¬ng ph¸p nµy gi¶ thiÕt r»ng hµng ho¸ nµo nhËp tríc th× xuÊt tríc, xuÊt hÕt sè nhËp tríc råi míi ®Õn sè nhËp sau theo gi¸ thùc tÕ cña tõng sè hµng xuÊt. Nãi c¸ch kh¸c, c¬ s¬ cña ph¬ng ph¸p nµy lµ gi¸ gèc cña hµng ho¸ mua tríc sÏ ®îc dïng lµm gi¸ ®Ó tÝnh gi¸ hµng ho¸ mua tríc. Do vËy, gi¸ trÞ hµng ho¸ tån kho cuèi kú sÏ lµ gi¸ thùc tÕ cña hµng ho¸ mua vµo sau cïng. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong trêng hîp gi¸ c¶ æn ®Þnh hoÆc cã xu híng gi¶m. 1.8.1.3. Ph¬ng ph¸p nhËp sau- xuÊt tríc (LIFO) Ph¬ng ph¸p nµy gi¶ ®Þnh nh÷ng hµng ho¸ mua sau cïng ®îc xuÊt tríc tiªn. Ph¬ng ph¸p nµy thÝch hîp trong trêng hîp l¹m ph¸t. 1.8.1.4. Ph¬ng ph¸p gi¸ thùc tÕ ®Ých danh Theo ph¬ng ph¸p nµy, hµng ho¸ ®îc x¸c ®Þnh gi¸ trÞ theo ®¬n chiÕc hay tõng l« vµ gi÷ nguyªn tõ lóc nhËp kho cho ®Õn lóc xuÊt dïng. Khi xuÊt hµng ho¸ sÏ tÝnh theo gi¸ gèc. Ph¬ng ph¸p nµy thêng sö dông víi c¸c lo¹i hµng ho¸ cã gi¸ trÞ cao vµ cã tÝnh t¸ch biÖt. 1.8.2. KÕ to¸n doanh thu b¸n hµng 1.8.2.1. Chøng tõ sö dông Tuú theo ph¬ng thøc, h×nh thøc b¸n hµng, h¹ch to¸n b¸n hµng sö dông c¸c chøng tõ kÕ to¸n sau + Ho¸ ®¬n gi¸ trÞ gia t¨ng hay ho¸ ®¬n b¸n hµng. + PhiÕu xuÊt kho kiªm vËn chuyÓn néi bé. + PhiÕu xuÊt kho hµng göi b¸n ®¹i lý. + B¸o c¸o b¸n hµng, b¶ng kª b¸n lÎ hµng ho¸, dÞch vô, b¶ng thanh to¸n hµng ®¹i lý ( ký göi). + ThÎ quÇy hµng, giÊy nép tiÒn, b¶ng kª nhËn hµng vµ thanh to¸n hµng ngµy. +Ho¸ ®¬n b¸n lÎ +C¸c chøng tõ kh¸c cã liªn quan( chøng tõ ®Æc thï nh tem, vÐ, thÎ in s½n mÖnh gi¸…) 1.8.2.2 . Tµi kho¶n sö dông §Ó ph¶n ¸nh c¸c kho¶n liªn quan gi¸ b¸n, doanh thu vµ c¸c ho¸ ®¬n kho¶n ghi gi¶m doanh thu vÒ b¸n hµng cïng víi doanh thu thuÇn vÒ b¸n hµng, kÕ to¸n sö dung c¸c kho¶n sau ®©y: a. TK 511 “doanh thu b¸n hµng vµ cung cÊp dÞch vô” TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh tæng doanh thu b¸n hµng thùc tÕ cïng c¸c kho¶n gi¶m trõ doanh thu. Tõ ®ã x¸c ®Þnh DTT trong kú cña doanh nghiÖp. Néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n nh sau: Bªn nî + Kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, chiÕt khÊu th¬ng m¹i khi b¸n hµng vµ doanh thu b¸n hµng bÞ tr¶ l¹i. + Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT tÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép tÝnh theo DTBH thùc tÕ. + KÕt chuyÓn DTT vÒ tiªu thô trong kú. Bªn cã: Ph¶n ¸nh tæng doanh thu tiªu thô trong kú. Tµi kho¶n 511 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ chi tiÕt lµ 4 tµi kho¶n cÊp hai díi d©y: + TK 5111 “doanh thu b¸n hµng ho¸”: tµi kho¶n nµy ®îc s dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp th¬ng m¹i. + TK 5112 “doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm”: tµi kho¶n nµy ®îc sñ dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp s¶n xuÊt vËt chÊt nh c«ng nghiÖp, n«ng nghiÖp, x©y l¾p… + TK 5113 “ doanh thu cung cÊp dÞch vô”: tµi kho¶n nµy ®îc sö dông chñ yÕu trong c¸c doanh nghiÖp dÞch vô, du lÞch, vËn t¶i, bu ®iÖn hµng ho¸, dÞch vô khoa häc kÜ thuËt, dÞch vô may ®o, dÞch vô söu ch÷a ®ång hå… + TK 5114 “doanh thu trî cÊp, trî gi¸”: tµi kho¶n nµy ®îc sö dông ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n mµ nhµ níc trî cÊp, trî gi¸ cho doanh nghiÖp, trong trêng hîp doanh nghiÖp thùc hiÖn nhiÖm vô cung cÊp hµng ho¸, dÞch vô theo yªu cÇu cña nhµ níc. Khi ph¶n ¸nh doanh nghiÖp b¸n hµng, bªn cã TK 511 cÇn ph©n biÖt theo tõng trêng hîp: . Hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p khÊu trõ thuÕ, doanh thu b¸n hµng ghi theo gi¸ b¸n cha thuÕ GTGT. . Hµng ho¸, dÞch vô thu«c ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp vµ hµng ho¸, dÞch vô thuéc ®èi tîng chÞu thuÕ gi¸ trÞ gia t¨ng theo ph¬ng ph¸p xuÊt khÈu, doanh thu b¸n hµng ghi theo gi¸ tÝnh to¸n víi ngêi mua gåm c¶ thuÕ ph¶i chÞu . b. TK 512 “doanh thu néi bé”. Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu do b¸n hµng ho¸, dÞch vô trong néi bé gi÷a c¸c ®¬n vÞ trùc thuéc trong cïng mét c«ng ty hoÆc tæng c«ng ty. Néi dung ph¶n ¸nh cña TK 512 nh sau: Bªn nî: + Kho¶n gi¶m gi¸ hµng b¸n, chiÕt khÊu th¬ng m¹i khi b¸n hµng vµ doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i. + Sè thuÕ tiªu thô ®Æc biÖt, thuÕ xuÊt khÈu, thuÕ GTGT tÝnh theo ph¬ng ph¸p trùc tiÕp ph¶i nép theo DTBH néi bé . +KÕt chuyÓn DTT vÒ tiªu thô trong kú. Bªn cã: Ph¶n ¸nh tæng doanh thu tiªu thÞ néi bé trong kú Tµi kho¶n 512 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ gåm 3 tµi kho¶n cÊp hai: + TK 5121 “doanh thu b¸n hµng ho¸” + TK 5122 “doanh thu b¸n c¸c thµnh phÈm” + TK 5123 “doanh thu cung cÊp dÞch vô” c. TK 531 " hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i” TK nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh doanh thu cña sè hµng ho¸ dÞch vô ®· tiªu thô, bÞ kh¸ch hµng tr¶ l¹i do kh«ng ®óng quy c¸ch, phÈm chÊt hoÆc do vi ph¹m hîp ®ång kinh tÕ . Néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n 531 nh sau: Bªn nî: TËp hîp doanh thu cña hµng ho¸ bÞ tr¶ l¹i chÊp nhËn cho ngêi mua trong kú (®· tr¶ l¹i tiÒn cho ngêi mua hoÆc tÝnh trõ vµo nî ph¶i thu). Bªn cã: KÕt chuyÓn sè doanh thu hµng b¸n bÞ tr¶ l¹i Tµi kho¶n 531 cuèi kú kh«ng cã sè d . d. TK 532 “ gi¶m gi¸ hµng b¸n” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh kho¶n gi¶m gi¸ cho kh¸ch hµng tÝnh trªn gi¸ b¸n tho¶ thuËn. Néi dung ghi chÐp cña tµi kho¶n 532 nh sau: Bªn nî: Kho¶n gi¶m gi¸ ®· chÊp nhËn víi ngêi mua. Bªn cã: KÕt chuyÓn kho¶n gi¶m gi¸ sang tµi kho¶n liªn quan ®Ó x¸c ®Þnh doanh thu thuÇn. Tµi kho¶n 532 kh«ng cã sè d. e. TK 521 “chiÕt khÊu th¬ng th¬ng m¹i” Sö dông ®Ó theo dâi toµn bé c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i chÊp nhËn cho kh¸ch hµng trªn gi¸ b¸n ®· tho¶ thuËn vÒ lîng hµng ho¸, s¶n phÈm, dÞch vô ®· tiªu thô. KÕt cÊu tµi kho¶n nµy nh sau: Bªn nî: TËp hîp tÊt c¶ c¸c kho¶n chiÕt khÊu th¬ng m¹i chÊp thuËn cho ngêi mua trong kú. Bªn cã: KÕt chuyÓn toµn bé sè chiÕt khÊu th¬ng m¹i vµo bªn nî tµi kho¶n 511,512 Tµi kho¶n 511 cuèi kú kh«ng cã sè d vµ chi tiÕt thµnh 3 tiÓu kho¶n: + TK 5211 “chiÕt khÊu b¸n hµng” + TK 5212 “chiÕt khÊu thµnh phÈm” + K 5213 “chiÕt khÊu dÞch vô” Bªn c¹nh c¸c tµi kho¶n ph¶n ¸nh doanh thu vµ c¸c kho¶n gi¶m doanh thu, ®Ó h¹ch to¸n nghiÖp vô b¸n hµng, kÕ to¸n cßn sö dông c¸c tµi kho¶n liªn quan ®Õn viÖc x¸c ®Þnh gi¸ vèn hµng b¸n. f. TK157 “hµng göi b¸n” Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh trÞ gi¸ mua cña hµng ho¸ chuyÓn b¸n, göi b¸n ®¹i lý, ký göi, dich vô ®· hoµn thµnh nhng cha x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. TK 157 ®îc më chi tiÕt theo tõng lo¹i hµng ho¸, tõng lÇn göi hµng tõ khi göi cho dÕn khi chÊp nhËn thanh to¸n cho doanh nghiÖp. Néi dung ghi chÐp cña TK 157 nh sau: * Víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho ph¬ng ph¸p kª khai thêng xuyªn. Bªn nî: +TËp hîp trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng ho¸ ®· chuyÓn b¸n ho¨c giao cho bªn nhËn ®¹i lý, ký göi. + Gi¸ thµnh thùc tÕ dÞch vô ®· hoµn thµnh nhng cha ®îc chÊp nhËn thanh to¸n. Bªn cã: + KÕt chuyÓn trÞ gi¸ mua thùc tÕ hµng ho¸chuyÓn b¸n, göi ®¹i lý, ký göi vµ gi¸ thµnh dÞch vô ®îc x¸c ®Þnh lµ ®· tiªu thô. +TrÞ gi¸ mua thùc tÕ hµng ho¸ kh«ng b¸n ®îc ®· thu håi( bi ngêi mua, ngêi nhËn tr¶ l¹i). Sè d bªn nî: TrÞ gi¸ mua hµng ho¸ ®· göi ®i cha ®îc x¸c ®Þnh lµ tiªu thô. * Víi doanh nghiÖp h¹ch to¸n hµng tån kho theo ph¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú. Bªn nî: Ph¶n ¸nh mua thùc tÕ cña hµng göi ®i cha tiªu thô cuèi kú Bªn cã: KÕt chuyÓn trÞ gi¸ mua thùc tÕ cña hµng göi ®i cha tiªu thô ®©u kú Sè d bªn nî: TrÞ gi¸ mua cña hµng göi b¸n cha tiªu thô g. TK 632 “ gi¸ vèn hµng b¸n” Dïng ®Ó x¸c ®Þnh gi¸ trÞ cña vèn hµng ho¸, dÞch vô ®· tiªu thô trong kú tµi kho¶n 632 cã sè d vµ cã thÓ më chi tiÕt theo tõng mÆt hµng, tõng dÞch vô, tõng th¬ng vô… tuú theo yªu cÇu cung cÊp th«ng tin vµ tr×nh ®é c¸n bé kÕ to¸n còng nh ph¬ng thøc tÝnh to¸n cña tõng doanh nghiÖp. Doanh nghiÖp ghi chÐp TK 623 nh sau:
- Xem thêm -

Tài liệu liên quan