Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Lêi nãi ®Çu
iÖn nay, trong xu thÕ ®æi míi cña ®Êt n-íc, nªn kinh tÕ thÞ ttr-êng ®·
vµ ®ang më ra nhiÒu c¬ héi còng nh- nhiÒu th¸ch thøc lín ®èi víi c¸c
doanh nghiÖp. §Ó cã thÓ ®øng v÷ng vµ kh«ng ngõng lín m¹nh, ph¸t
triÓn, ®ßi hái c¸c doanh nghiÖp ph¶i chó träng ®Õn tÊt c¶ c¸c kh©u
trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, tõ khi bá ra vèn cho ®Õn khi thu ®-îc vèn vÒ, tiÕt kiÖm
chi phÝ vµ thu ®-îc lîi nhuËn cao ®Ó ®¶m b¶o bï ®¾p ®-îc chi phÝ bá ra, thùc
hiÖn nghÜa vô víi nhµ n-íc, c¶i thiÖn ®êi sèng cho ng-êi lao ®éng vµ thùc hiÖn
t¸i s¶n xuÊt më réng, kh«ng ngõng ph¸t triÓn.
H
X©y dùng lµ mét trong nh÷ng ngµnh kinh tÕ lín cña nÒn kinh tÕ quèc d©n,
®ãng vai trß chñ chèt ë kh©u cuèi cïng cña qu¸ tr×nh s¸ng t¹o nªn c¬ së vËt
chÊt kü thuËt vµ tµi s¶n cè ®Þnh. S¶n phÈm cña ngµnh x©y dùng cã tÝnh chÊt
kinh tÕ, kü thuËt, v¨n hãa, nghÖ thuËt vµ x· héi tæng hîp. Do ®ã c¸c c«ng tr×nh
x©y dùng cã t¸c ®éng quan träng ®èi víi tèc ®é t¨ng tr-ëng kinh tÕ vµ ®Èy
m¹nh ph¸t triÓn khoa häc kü thuËt, gãp phÇn ph¸t triÓn v¨n hãa vµ nghÖ thuËt
kiÕn tróc, m«i tr-êng sinh th¸i.
Hµng n¨m ngµnh x©y dùng c¬ b¶n thu hót gÇn 30% tæng vèn ®Çu t- cña c¶
n-íc. Víi nguån vèn ®Çu t- lín nh- vËy cïng víi ®Æc ®iÓm s¶n xuÊt cña ngµnh
lµ thêi gian thi c«ng kÐo dµi vµ th-êng trªn quy m« lín. VÊn ®Ò ®Æt ra ë ®©y lµ
lµm sao qu¶n lý vèn tèt, cã hiÖu qu¶ kh¾c phôc t×nh tr¹ng thÊt tho¸t vµ l·ng
phÝ trong qu¸ tr×nh thi c«ng, gi¶m chi phÝ gi¸ thµnh, t¨ng tÝnh canh tranh cho
doanh nghiÖp.
MÆc kh¸c trong ngµnh x©y dùng c¬ b¶n, viÖc h¹ gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn t¹o
tiÒn ®Ò cho c¸c ngµnh kh¸c trong nÒn kinh tÕ quèc d©n cïng h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm. Muèn h¹ gi¸ thµnh, doanh nghiÖp cÇn ph¶i tiÕt kiÖm tèi ®a c¸c chi phÝ
phôc vô cho s¶n xuÊt s¶n phÈm ®ã. Song yªu cÇu ®Æt ra lµ còng ph¶i tháa m·n
chÊt l-îng. §Ó ®¹t ®-îc ®iÒu ®ã, cã rÊt nhiÒu biÖn ph¸p gi¶m chi phÝ ®-îc thùc
hiÖn mét c¸ch ®ång bé trong doanh nghiÖp. Mét trong nh÷ng biÖn ph¸p ®-îc
c¸c nhµ s¶n xuÊt quan t©m lµ c«ng t¸c kÕ to¸n nãi chung vµ kÕ to¸n chi phÝ s¶n
xuÊt, gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng.
Chi phÝ s¶n xuÊt chÝnh lµ c¬ së t¹o nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm. V× vËy, nÕu
h¹ch to¸n chÝnh x¸c chi phÝ s¶n xuÊt sÏ ®¶m b¶o cho gi¸ thµnh ®-îc tÝnh ®óng,
1
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tÝnh ®ñ, kÞp thêi gióp cho doanh nghiÖp tÝnh to¸n ®-îc hiÖu qu¶ ho¹t ®éng s¶n
xuÊt kinh doanh. §ång thêi cã nh÷ng biÖn phÊp nh»m tiÕt kiÖm chi phÝ h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm, t¨ng lîi nhuËn cho doanh nghiÖp .
NhËn thøc ®-îc tÇm quan träng cña vÊn ®Ò trªn, qua thêi gian nghiªn cøu lý
luËn trong tr-êng häc vµ thêi gian ng¾n t×m hiÓu c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n
t¹i c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng,
em ®· chän ®Ò tµi “ Hoµn thiÖn c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸
thµnh s¶n phÈm trong c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng
vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng”
Khãa luËn tèt nghiÖp gåm cã 3 phÇn:
PhÇn 1: Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n .
PhÇn 2: T×nh h×nh c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n
phÈm trong c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn
h¹ tÇng.
PhÇn 3: Mét sè ý kiÕn ®ãng gãp hoµn thiÖn tæ chøc c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ
s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong c«ng ty x©y dùng sè 19 thuéc Tæng
c«ng ty x©y dùng vµ ph¸t triÓn h¹ tÇng.
Do thêi gian thùc tËp vµ kiÕn thøc cßn h¹n chÕ nªn trong khãa luËn nµy
kh«ng tr¸nh khái nh÷ng thiÕu sãt. Em rÊt mong nhËn ®-îc sù chØ b¶o, gãp ý
cña c¸c thÇy c« gi¸o.
Em xin ch©n thµnh c¶m ¬n thÇy gi¸o TS §oµn Xu©n Tiªn, c¸c c« chó phßng
tµi chÝnh kÕ to¸n c«ng ty x©y dùng sè 19 ®· gióp em hoµn thµnh khãa luËn tèt
nghiÖp nµy.
2
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
PhÇn 1
Lý luËn chung vÒ c«ng t¸c kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt
vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh
doanh x©y dùng c¬ b¶n
I. §Æc ®iÓm ho¹t ®éng kinh doanh cña ngµnh x©y dùng c¬ b¶n
t¸c ®éng ®Õn c«ng t¸c h¹ch to¸n kÕ to¸n.
X©y dùng c¬ b¶n lµ ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt quan träng mang tÝnh c«ng nghiÖp
nh»m t¹o ra c¬ së vËt chÊt cho nÒn kinh tÕ quèc d©n. Còng nh- c¸c nµnh kh¸c, sau
nh÷ng n¨m thùc hiÖn chuyÓn ®æi c¬ chÕ qu¶n lý ngµnh x©y dùng c¬ b¶n ngµy mét
thÝch nghi vµ ph¸t triÓn ®-îc §¶ng, nhµ n-íc quan t©m h¬n.
Lµ mét ngµnh s¶n xuÊt vËt chÊt nh-ng s¶n phÈm ngµnh x©y dùng c¬ b¶n l¹i
mang nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng biÖt so víi s¶n phÈm cña c¸c ngµnh s¶n xuÊt kh¸c.
ChÝnh v× vËy mµ tæ chøc hËchto¸n ë doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p ph¶i dùa trªn
nh÷ng ®Æc ®iÓm ®ã.
1. §Æc ®iÓm s¶n phÈm x©y l¾p:
- S¶n phÈm x©y l¾p lµ c¸c c«ng tr×nh, vËt kiÕn tróc cã quy m« lín, kÕt cÊu
phøc t¹p, mang tÝnh ®¬n chiÕc, thêi gian s¶n xuÊt kÐo dµi vµ ph©n t¸n… Do vËy,
tr-íc khi tiÕn hµnh x©y l¾p, s¶n phÈm dù ®Þnh ®Òu ph¶i qua c¸c kh©u tõ dù ¸n ®Õn
dù to¸n c«ng tr×nh. Trong suèt qu¸ tr×nh x©y l¾p ph¶i lÊy gi¸ dù to¸n lµm th-íc ®o
kÓ c¶ vÒ mÆt gi¸ trÞ lÉn kü thuËt.
- S¶n phÈm x©y l¾p hoµn thµnh kh«ng thÓ nhËp kho mµ ®-îc tiªu thô ngay
theo gi¸ dù to¸n hay gi¸ tháa thuËn víi chñ ®Çu t- (gi¸ ®Êu thÇu), do vËy tÝnh to¸n
chÊt l-îng hµng hãa cña s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng ®-îc thÓ hiÖn râ.
- S¶n phÈm x©y l¾p cè ®Þnh t¹i n¬i s¶n xuÊt vµ ph©n bè trªn nhiÒu vïng l·nh
thæ, cßn c¸c ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt nh- m¸y mãc, lao ®éng, vËt t-,… ®Òu ph¶i chuyÓn
theo ®Þa ®iÓm cña c«ng tr×nh x©y l¾p. ®Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c s¶n xuÊt cã
tÝnh l-u ®éng cao vµ thiÕu æn ®Þnh, ®ång thêi g©y nhiÒu khã kh¨n phøc t¹p cho
c«ng t¸c qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
- Thêi gian sö dông s¶n phÈm l©u dµi ®ßi hái chÊt l-îng c«ng tr×nh ph¶i ®¶m
b¶o. §Æc ®iÓm nµy ®ßi hái c«ng t¸c kÕ to¸n ph¶i ®-îc tæ chøc tèt, cho chÊt l-îng
s¶n phÈm ®¹t nh- dù to¸n thiÕt kÕ, t¹o ®iÒu kiÖn cho viÖc bµn giao c«ng tr×nh, ghi
nhËn doanh thu vµ håi vèn.
3
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2. §Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p
Ho¹t ®éng x©y l¾p ®-îc diÔn ra diÔn ra d-íi ®iÒu kiÖn s¶n xuÊt thiÕu tÝnh æn
®Þnh, lu«n biÕn ®æi theo ®Þa ®iÓm vµ giai ®o¹n thi c«ng. Do vËy, doanh nghiÖp cÇn
lùa chän ph-¬ng ¸n tæ chøc thi c«ng thÝch hîp (kho¸n thi c«ng …)
Chu kú s¶n xuÊt kÐo dµi, do vËy tæ chøc s¶n xuÊt hîp lý, ®Èy nhanh tiÕn ®é thi
c«ng lµ ®iÒu kiÖn quan träng ®Ó tr¸nh nh÷ng tæn thÊt rñi ro vµ ø ®äng vèn trong ®Çu
t- kinh doanh.
S¶n xuÊt x©y l¾p ph¶i diÔn ra ngoµi trêi nªn chÞu ¶nh h-ëng lín cña ®iÒu kiÖn
tù nhiªn. Do vËy, s¶n xuÊt kinh doanh x©y l¾p rÊt dÔ x¶y ra c¸c kho¶n thiÖt h¹i.
3. §Æc ®iÓm c«ng t¸c kÕ to¸n trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p
Nh÷ng ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p, ®Æc ®iÓm tæ chøc s¶n xuÊt x©y l¾p nãi
trªn phÇn nµo chi phèi c«ng t¸c kÕ to¸n trong c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p nãi chung
vµ kÕ to¸n trong chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm nãi riªng.
KÕ to¸n chi phÝ nhÊt thiÕt ph¶i ®-îc ph©n tÝch theo tõng kho¶n môc chi phÝ, do
®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cã thÓ lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh, c¸c giai ®o¹n cña
h¹ng môc c«ng tr×nh hoÆc c¸c nhãm c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh cô thÓ, nh»m th-êng
xuyªn so s¸nh, kiÓm tra viÖc thùc hiÖn dù to¸n chi phÝ. Qua ®ã xem xÐt nguyªn
nh©n v-ît kÕ ho¹ch, hôt dù to¸n vµ ®¸nh gi¸ hiÖu qu¶ kinh doanh.
§èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ c¸c h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh, c¸c giai ®o¹n
c«ng viÖc ®· hoµn thµnh, c¸c khèi l-îng x©y l¾p cã tÝnh dù to¸n riªng ®· hoµn
thµnh. tõ ®ã x¸c ®Þnh ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ trÞ cho thÝch hîp. Ph-¬ng ph¸p tÝnh trùc
tiÕp, ph-¬ng ph¸p tæng céng chi phÝ, ph-¬ng ph¸p hÖ sè hoÆc ph-¬ng ph¸p tû lÖ.
§Ó cã thÓ so s¸nh, kiÓm tra chi phÝ, s¶n xuÊt x©y l¾p thùc tÕ ph¸t sinh víi dù
to¸n chi phÝ s¶n phÈm x©y l¾p ®· ®-îc lËp th× dù to¸n chi phÝ th-êng ®-îc lËp theo
tõng h¹ng môc chi phÝ: Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc
tiÕp, chi phÝ s¶n xuÊt chung, chi phÝ m¸y thi c«ng …
Tõ nh÷ng ®Æc ®iÓm trªn trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p c«ng t¸c kÕ to¸n võa
ph¶i ®¶m b¶o yªu cÇu ph¶n ¶nh chung cña mét ®¬n vÞ s¶n xuÊt lµ ghi chÐp tÝn h to¸n
®Çy ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt gi¸ thµnh s¶n phÈm võa thùc hiÖn phï hîp víi ngµnh nghÒ
chøc n¨ng cña m×nh cung cÊp th«ng tin vµ sè liÖu chÝnh x¸c phôc vô cho qu¶n lý
doanh nghiÖp.
II. C¬ së lý luËn vÒ chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm
trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y dùng c¬ b¶n
4
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1. Chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh s¶n xuÊt c¬ b¶n.
1.1- Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt.
Còng nh- c¸c nghµnh s¶n xuÊt vËt chÊt kh¸c, doanh nghiÖp x©y l¾p x©y dùng
muèn tiÕn hµnh ho¹t ®éng s¶n xuÊt ra s¶n phÈm x©y l¾p th× tÊt yÕu ph¶i cã ba yÕu
tè c¬ b¶n ®ã lµ:
- T- liÖu lao ®éng (Nhµ x-ëng, m¸y mãc, thiÕt bÞ vµ nh÷ng tµi s¶n cè ®Þnh
kh¸c).
- §èi t-îng lao ®éng (nguyªn vËt liÖu, nhiªn liÖu …).
- Søc lao ®éng: lao ®éng cña con ng-êi.
C¸c yÕu tè nµy tham gia vµo qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, h×nh thµnh nªn ba lo¹i chi phÝ
t-¬ng øng. §ã lµ chi phÝ vÒ sö dông t- liÖu lao ®éng, chi phÝ vÒ ®èi t-îng lao ®éng
vµ chi phÝ vÒ søc lao ®éng. Trong ®iÒu kiÖn vÒ s¶n xuÊt hµng hãa, c¸c chi phÝ nµy
®-îc biÓu hiÖn d-íi d¹ng gi¸ trÞ gäi lµ chi phÝ s¶n xuÊt.
Nh- vËy, chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n lµ
toµn bé chi phÝ vÒ lao ®éng vµ lao ®éng vËt hãa ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt
vµ cÊu thµnh nªn gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p.
Tuy nhiªn, ®Ó hiÓu ®óng chi phÝ s¶n xuÊt cÇn ph©n biÖt gi÷a chi phÝ vµ chi
tiªu. Chi phÝ lµ kh¸i niÖm cã ph¹m vi réng h¬n chi tiªu. Kh¸i niÖm chi phÝ g¾n liÒn
víi kú h¹ch to¸n, lµ nh÷ng chi phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn
quan ®Õn khèi l-îng s¶n xuÊt trong kú chø kh«ng ph¶i mäi kho¶n chi ra trong kú
h¹ch to¸n nã kh«ng ®ång nhÊt hoµn toµn víi chØ tiªu.
Chi tiªu lµ sù gi¶m ®i ®¬n thuÇn cña c¸c lo¹i vËt t- tµi s¶n, tiÒn vèn cña doanh
nghiÖp, bÊt kÓ nã ®-îc dïng vµo môc ®Ých g×. Chi tiªu cã thÓ lµ chi phÝ nÕu nh- khi
mua nguyªn vËt liÖu sö dông ngay vµo s¶n xuÊt kinh doanh nh-ng sÏ lµ kh«ng ph¶i
lµ chi phÝ nÕu mua vÒ nhËp kho ch-a sö dông ngay trong kú.
Chi phÝ s¶n xuÊt x©y l¾p ph¸t sinh th-êng xuyªn trong suèt qu¸ tr×nh tån t¹i vµ
s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp nh-ng ®Ó phôc vô cho qu¶n lý vµ h¹ch to¸n, ch i phÝ s¶n
xuÊt ph¶i ®-îc tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng kú tÝnh to¸n, tËp hîp theo tõng thêi kú
hµng th¸ng, hµng quý, hµng n¨m phï hîp víi kú b¸o c¸o. Trong ®¬n vÞ x©y l¾p , chi
phÝ s¶n xuÊt bao gåm nhiÒu lo¹i cã tÝnh chÊt kinh tÕ, c«ng dông kh¸c nhau vµ yªu
cÇu qu¶n lý ®èi víi tõng lo¹i còng kh¸c nhau. ViÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt kh«ng
chØ c¨n cø vµo sè liÖu tæng sè chi phÝ s¶n xuÊt mµ ph¶i theo dâi, dùa vµo sè liÖu cña
tõng lo¹i chi phÝ.
1.2- Ph©n lo¹i chi phÝ.
5
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
Trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt, viÖc n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông c¸c yÕu tè chi phÝ lµ
hÕt søc quan träng. Khi c¸c kÕ ho¹ch cña doanh nghiÖp ®Æt ra kh«ng ®-îc thùc hiÖn
triÖt ®Ó hoÆc khi doanh nghiÖp muèn n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông cña vèn ®Çu t- th×
qu¶n trÞ doanh nghiÖp cÇn ph¶i x¸c ®Þnh ®-îc bé phËn nµo kh«ng hiÖu qu¶, bé phËn
nµo cÇn më réng quy m« ®Ó cã kÕ ho¹ch thu hÑp chi phÝ hay t¨ng c-êng c¸c kho¶n
chi phÝ nµy. Nh- vËy, ®Ó qu¶n lý tèt, n©ng cao hiÖu qu¶ sö dông chi phÝ, yªu cÇu
kh¸ch quan ®Æt ra lµ ph¶i ph©n lo¹i chi phÝ thµnh tõng nhãm riªng theo nh÷ng tiªu
thøc nhÊt ®Þnh. Mçi c¸ch ph©n lo¹i ®Òu ®¸p øng ®-îc Ýt nhiÒu cho môc ®Ých qu¶n lý
vµ c«ng t¸c h¹ch to¸n, kiÓm tra kiÓm so¸t chi phÝ ph¸t sinh ë nh÷ng gãc ®é kh¸c
nhau.
1.2.1- Ph©n lo¹i chi phÝ s¶n xuÊt theo yÕu tè:
§Ó phôc vô cho viÖc t©p hîp, qu¶n lý chi phÝ theo néi dung kinh tÕ ban ®Çu
®ång nhÊt cña nã mµ kh«ng xÐt ®Õn c«ng dông cô thÓ, ®Þa ®iÓm ph¸t sinh, chi phÝ
®-îc ph©n theo yÕu tè. C¸ch ph©n lo¹i nµy gióp cho viÖc x©y dùng vµ ph©n tÝch
®Þnh møc vèn l-u ®éng còng nh- viÖc lËp kiÓm tra, ph©n tÝch dù to¸n, chi phÝ. Theo
quy ®Þnh hiÖn hµnh ë ViÖt Nam, toµn bé chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p bao
gåm c¸c yÕu tè sau:
1.2.2- Ph©n lo¹i chi phÝ theo mèi quan hÖ cña chi phÝ vµ qu¸ tr×nh s¶n
xuÊt .
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy chi phÝ s¶n xuÊt cã thÓ ph©n thµnh hai lo¹i ®ã lµ: Chi
phÝ trùc tiÕp vµ chi phÝ gi¸n tiÕp. Trong ®ã:
- Chi phÝ trùc tiÕp: Lµ chi phÝ cã liªn quan trùc tiÕp tíi qu¸ tr×nh s¶n xuÊt vµ
t¹o ra s¶n phÈm. Nh÷ng chi phÝ nµy cã thÓ cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
tr×nh ®éc lËp (Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp, chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp).
- Chi phÝ gi¸n tiÕp: Lµ nh÷ng chi phÝ cho ho¹t ®éng tæ chøc phôc vô qu¶n lý,
do ®ã kh«ng t¸c ®éng trùc tiÕp cho tõng ®èi t-îng cô thÓ. Chi phÝ gi¸n tiÕp lµ chi
phÝ cã liªn quan vÒ qu¶n lý cña doanh nghiÖp nh- tr¶ l-¬ng cho bé m¸y doanh
nghiÖp, khÊu hao tµi s¶n cè ®Þnh phôc vô cho qu¶n lý doanh nghiÖp.
- Do mçi lo¹i chi phÝ trªn cã t¸c ®éng kh¸c nhau ®Õn khèi l-îng, chÊt l-îng
c«ng tr×nh nªn viÖc h¹ch to¸n chi phÝ theo h-íng ph©n tÝch ®Þnh râ chi phÝ trùc tiÕp,
chi phÝ gi¸n tiÕp cã ý nghÜa thùc tiÔn rÊt lín trong viÖc ®¸nh gi¸ tÝnh hîp lý cña chi
phÝ nh»m t×m ra biÖn ph¸p kh«ng ngõng gi¶m chi phÝ gi¸n tiÕp n©ng cao hiÖu qu¶
sö dông vèn ®Çu t- cña doanh nghiÖp.
6
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
1.2.3- Ph©n tÝch chi phÝ theo kho¶n môc phÝ:
Theo c¸ch ph©n tÝch nµy, c¨n cø vµo môc ®Ých vµ c«ng dông cña chi phÝ trong
s¶n xuÊt ®Ó chia ra c¸c kho¶n môc chi phÝ kh¸c nhau, mçi kho¶n môc chi phÝ chØ
bao gåm nh÷ng chi phÝ cã cïng môc ®Ých vµ c«ng dông, kh«ng ph©n biÖt chi phÝ
néi dung kinh tÕ nh- thÕ nµo.
§èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ cña ®¬n vÞ x©y l¾p cã thÓ lµ c¸c h¹ng môc c«ng
tr×nh, c¸c giai ®o¹n c«ng viÖc cña h¹ng môc c«ng tr×nh. Ph-¬ng ph¸p lËp dù to¸n
x©y dùng c¬ b¶n, dù to¸n ®-îc lËp theo tõng h¹ng môc c«ng tr×nh, h¹ng môc chi
phÝ. V× vËy, trong ®¬n vÞ x©y l¾p chñ yÕu sö dông ph©n lo¹i chi phÝ theo kho¶n
môc. Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, chi phÝ bao gåm nh÷ng kho¶n môc sau:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy mçi lo¹i chi phÝ thÓ hiÖn ®iÒu kiÖn kh¸c nhau cña chi
phÝ s¶n xuÊt, thÓ hiÖn n¬i ph¸t sinh chi phÝ, ®èi t-îng g¸nh chÞu chi phÝ. §ång thêi
lµ ®iÒu kiÖn ®Ó x¸c ®Þnh møc ®é ¶nh h-ëng cña c¸c nh©n tè kh¸c nhau vµo gi¸
thµnh s¶n phÈm, phôc vô c«ng t¸c kÕ ho¹ch hãa vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm.
Ngoµi ra, trong c¸c doanh nghiÖp x©y dùng cßn ph¸t sinh c¸c kho¶n chi phÝ
thuéc s¶n xuÊt kinh doanh phô, c¸c chi phÝ thuéc quü xÝ nghiÖp vµ c¸c nguån kinh
phÝ kh¸c nhau. C¸c chi phÝ nµy sÏ ®-îc tËp hîp l¹i vµ phôc vô cho ®èi t-îng nµo,
môc ®Ých nµo sÏ ®-îc ph©n bæ cho ®èi t-îng ®ã, môc ®Ých ®ã.
XuÊt ph¸t tõ ®Æc ®iÓm cña s¶n phÈm x©y l¾p, ph-¬ng ph¸p lËp dù to¸n trong
x©y dùng c¬ b¶n lµ dù to¸n ®-îc lËp cho tõng ®èi t-îng x©y l¾p nªn ph-¬ng ph¸p
ph©n lo¹i ®-îc sö dông phæ biÕn trong c¸c doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p.
2. Gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬
b¶n.
2.1- Kh¸i niÖm vµ b¶n chÊt:
Qu¸ tr×nh s¶n xuÊt lµ mét qu¸ tr×nh thèng nhÊt bao gåm hai mÆt: mÆt hao phÝ
s¶n xuÊt vµ mÆt kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Chi phÝ s¶n xuÊt chØ lµ mét mÆt thÓ hiÖn sù hao
phÝ, ®Ó ®¸nh gi¸ ®-îc chÊt l-îng s¶n xuÊt kinh doanh cña mét doanh nghiÖp chi phÝ
bá ra ph¶i ®-îc xem xÐt trong mèi quan hÖ chÆt chÏ víi kÕt qu¶ s¶n xuÊt. Quan hÖ
so s¸nh nµy h×nh thµnh nªn kh¸i niÖm “ gi¸ thµnh s¶n phÈm” .
Theo quan ®iÓm kÕ to¸n ViÖt Nam hiÖn nay, gi¸ thµnh s¶n phÈm lµ biÓu hiÖn
b»ng tiÒn cña toµn bé c¸c hao phÝ vÒ lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt hãa cã liªn
quan ®Õn khèi l-îng c«ng t¸c, s¶n phÈm vµ lao vô nhÊt ®Þnh ®· hoµn thµnh.
Theo hÖ thèng kÕ to¸n Ph¸p ban hµnh vµo n¨m 1982, gi¸ thµnh ®-îc bao gåm:
7
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
gi¸ mua nguyªn vËt liÖu tiªu hao, chi phÝ trùc tiÕp s¶n xuÊt, chi phÝ gi¸n tiÕp cã thÓ
ph©n bæ hîp lÝ vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm .
HÖ thèng nµy kh«ng cho phÐp tÝnh vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm c¸c lo¹i chi phÝ
nh-: chi phÝ tµi chÝnh, chi phÝ s-u tÇm, ph¸t triÓn, c¸c chi phÝ qu¶n lÝ chung. ChØ cã
nh÷ng chi phÝ nµo trùc tiÕp tham gia vµo gi¸ thµnh s¶n phÈm míi tÝnh vµo gi¸
thµnh. §¶m b¶o ®-îc tÝnh kh¸ch quan vµ tÝnh chÝnh x¸c cña chi tiªu gi¸ thµnh.
MÆc dï ë nh÷ng n-íc kh¸c nhau, nh×n tõ gãc ®é riªng cã c¸c c¸ch hiÓu vÒ gi¸
thµnh kh¸c nhau nh-ng cã thÓ hiÓu chung lµ: Gi¸ thµnh lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña
c¸c chÝ phÝ liªn quan trùc tiÕp ®Õn qu¸ tr×nh s¶n xuÊt mét khèi l-îng s¶n phÈm
hoµn thµnh.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ mét bé phËn cña gi¸ trÞ s¶n phÈm x©y l¾p. S¶n
phÈm x©y l¾p cã thÓ lµ kÕt cÊu c«ng viÖc hoÆc giai ®o¹n c«ng viÖc cã thiÕt kÕ vµ dù
to¸n riªng, cã thÓ lµ h¹ng môc c«ng tr×nh toµn bé, gi¸ thµnh h¹ng môc c«ng tr×nh
hoÆc c«ng tr×nh toµn bé lµ gi¸ thµnh s¶n phÈm cña s¶n phÈm x©y l¾p.
Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p lµ chØ tiªu kinh tÕ t«ng hîp ph¶n ¸nh chÊt l-îng
ho¹t ®éng s¶n xuÊt, qu¶n lÝ cña doanh nghiÖp, kÕt qu¶ cña sö dông c¸c lo¹i vËt t-,
tµi s¶n trong qu¸ tr×nh s¶n xuÊt còng nh- c¸c gi¶i ph¸p kinh tÕ kü thuËt mµ doanh
nghiÖp thùc hiÖn nh»m ®¹t môc ®Ých s¶n xuÊt ra khèi l-îng s¶n phÈm nhiÒu nhÊt
víi møc chi phÝ thÊp nhÊt. Gi¸ thµnh s¶n phÈm cßn lµ c¨n cø ®Ó tÝnh to¸n, x¸c ®Þnh
hiÖu qu¶ kinh tÕ c¸c ho¹t ®éng s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp.
2.2.Ph©n lo¹i gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p:
§Ó ®¸p øng nhu cÇu qu¶n lý, h¹ch to¸n vµ kÕ ho¹ch hãa gi¸ thµnh còng nhyªu cÇu x©y dùng gi¸, gi¸ thµnh ®-îc xem xÐt d-íi nhiÒu gãc ®é, nhiÒu ph¹m vi
tÝnh to¸n kh¸c nhau. VÒ lý luËn còng nh- thùc tÕ gi¸ thµnh ®-îc chia thµnh nhiÒu
lo¹i kh¸c nhau.
2.2.1.C¨n cø vµo c¬ së tÝnh sè liÖu vµ thêi ®iÓm tÝnh gi¸ thµnh:
Theo c¸ch ph©n lo¹i nµy, gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc chia thµnh: Gi¸
thµnh dù to¸n, gi¸ thµnh kÕ ho¹ch vµ gi¸ thµnh thùc tÕ.
- Gi¸ thµnh dù to¸n(Z dt): Lµ tæng sè chi phÝ dù to¸n, ®Ó h×nh thµnh khèi l-îng
x©y l¾p c«ng tr×nh, ®-îc x¸c ®Þnh theo ®Þnh møc vµ theo khung gi¸ quy ®Þnh ¸p
dông theo tõng vïng l·nh thæ, tõng ®Þa ph-¬ng do cÊp cã thÈm quyÒn ban hµnh.
Zdt = Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh – Lîi nhuËn ®Þnh møc
Trong ®ã:
8
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
+ Gi¸ trÞ dù to¸n cña c«ng tr×nh lµ chØ tiªu dïng lµm c¨n cø cho c¸c doanh
nghiÖp x©y l¾p x©y dùng kÕ ho¹ch s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ. §ång thêi còng lµm c¨n cø
®Ó c¸c c¬ quan qu¶n lý nhµ n-íc gi¸m s¸t ho¹t ®éng s¶n xuÊt kinh doanh cña c¸c
doanh nghiÖp x©y l¾p. §©y lµ chi phÝ cho c«ng t¸c x©y dùng, l¾p r¸p c¸c cÊu kiÖn,
l¾p ®Æt c¸c m¸y mãc thiÕt bÞ, nã bao gåm c¸c chi phÝ trùc tiÕp, chi phÝ chung vµ lîi
nhuËn ®Þnh møc.
+ Lîi nhuËn ®Þnh møc lµ chØ tiªu nhµ n-íc quy ®Þnh ®Ó tÝch luü cho x· héi do
ngµnh x©y dùng c¬ b¶n t¹o ra.
- Gi¸ thµnh kÕ ho¹ch(Z kh): Lµ gi¸ thµnh x¸c ®Þnh xuÊt ph¸t tõ nh÷ng ®iÒu kiÖn
cô thÓ ë mçi ®¬n vÞ x©y l¾p trªn c¬ së biÖn ph¸p thi c«ng, c¸c ®Þnh møc, ®¬n gi¸ ¸p
dông trong ®¬n vÞ. Z kh s¶n phÈm x©y l¾p ®-îc lËp dùa vµo chi phÝ néi bé cña doanh
nghiÖp x©y l¾p, vÒ nguyªn t¾c ®Þnh møc néi bé ph¶i tiªn tiÕn h¬n ®Þnh møc dù to¸n.
Nã lµ c¬ së ®Ó phÊn ®Êu h¹ thÊp gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p trong giai ®o¹n kÕ
ho¹ch, ph¶n ¸nh tr×nh ®é qu¶n lý gi¸ thµnh cña doanh nghiÖp. Z kh ®-îc x¸c ®Þnh
nh- sau:
Zkh = Zdt – Møc h¹ gi¸ thµnh kÕ ho¹ch.
- Gi¸ thµnh thùc tÕ x©y l¾p (Z tt): Lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña tÊt c¶ c¸c chi phÝ
mµ doanh nghiÖp bá ra ®Ó h×nh thµnh mét ®èi t-îng x©y l¾p nhÊt ®Þnh vµ ®-îc x¸c
®Þnh theo sè liÖu kÕ to¸n cung cÊp. Z tt s¶n phÈm x©y l¾p kh«ng chØ bao gåm nh÷ng
nh÷ng chi phÝ trong ®Þnh møc mµ cßn bao gåm nh÷ng chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh
kh«ng cÇn thiÕt nh-: chi phÝ vÒ thiÖt h¹i ph¸ ®i lµm l¹i, thiÖt h¹i ngõng s¶n xuÊt,
mÊt m¸t, hao hôt vËt t-…do nh÷ng nguyªn nh©n chñ quan cña doanh nghiÖp.
VÒ nguyªn t¾c mèi quan hÖ gi÷a ba lo¹i gi¸ thµnh trªn ph¶i ®¶m b¶o nh- sau:
Zdù to¸n ZKÕ ho¹ch ZThùc tÕ .
ViÖc so s¸nh Ztt víi Zdù to¸n cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tr×nh ®é qu¶n lý cña doanh
nghiÖp trong mèi quan hÖ víi c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p kh¸c. ViÖc so s¸nh Z tt víi
Zkh cho phÐp ta ®¸nh gi¸ tiÕn bé hay sù non yÕu cña doanh nghiÖp x©y l¾p trong
®iÒu kiÖn cô thÓ vÒ c¬ së vËt chÊt, tr×nh ®é tæ chøc qu¶n lý b¶n th©n cña nã.
2.2.2- C¨n cø vµo ph¹m vi tÝnh gi¸ thµnh.
Do dÆc ®iÓm cña ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n th× thêi gian s¶n
xuÊt s¶n phÈm kÐo dµi, khèi l-îng s¶n phÈm lín nªn ®Ó tiÖn cho viÖc theo dâi
nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh ta ph©n chia gi¸ thµnh lµm hai lo¹i: gi¸ thµnh hoµn chØnh vµ
gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh.
- Gi¸ thµnh hoµn chØnh: Lµ gi¸ thµnh cña nh÷ng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng
9
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
tr×nh ®· hoµn chØnh ®¶m b¶o kü thuËt chÊt l-îng, ®óng thiÕt kÕ vµ hîp ®ång bµn
giao, ®-îc bªn chñ ®Çu t- nghiÖm thu vµ chÊp nhËn thanh to¸n. ChØ tiªu nµy cho
phÐp chóng ta ®¸nh gi¸ mét c¸ch chÝnh x¸c vµ toµn diÖn hiÖu qu¶ s¶n xuÊt thi c«ng
trän vÑn mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh nh-ng l¹i kh«ng ®¸p øng kÞp thêi c¸c
sè liÖu cÇn thiÕt cho viÖc qu¶n lý chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong suèt
qu¸ tr×nh thi c«ng c«ng tr×nh. Do vËy, ®Ó ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý vµ ®¶m b¶o chØ
®¹o s¶n xuÊt kÞp thêi, ®ßi hái ph¶i x¸c ®Þnh gi¸ thµnh x©y l¾p thùc tÕ.
- Gi¸ thµnh kh«ng hoµn chØnh (gi¸ thµnh c«ng t¸c x©y l¾p thùc tÕ): Ph¶n ¸nh
gi¸ thµnh cña mét khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p ®¹t tíi ®iÓm dõng kü thuËt nhÊt ®Þnh
cho phÐp kiÓm kª kÞp thêi chi phÝ ph¸t sinh ®Ó kÞp thêi ®iÒu chØnh cho thÝch hîp ë
nh÷ng giai ®o¹n sau, ph¸t hiÖn nguyªn nh©n g©y t¨ng gi¶m chi phÝ, tuy nhiªn chØ
tiªu nµy ph¶n ¸nh l¹i kh«ng toµn diÖn, chÝnh x¸c gi¸ thµnh toµn bé c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh.
Ngoµi ra trong x©y dùng c¬ b¶n cßn sö dông hai chØ tiªu gi¸ thµnh sau:
- Gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p: Lµ gi¸ do chñ ®Çu t- ®-a ra ®Ó c¸c doanh nghiÖp c¨n
cø vµo ®ã tÝnh gi¸ thµnh cña m×nh (cßn gäi lµ gi¸ dù thÇu c«ng t¸c x©y l¾p). VÒ
nguyªn t¾c gi¸ ®Êu thÇu x©y l¾p chØ ®-îc nhá h¬n hoÆc b»ng gi¸ dù to¸n. Nh- vËy,
chñ ®Çu t- míi tiÕt kiÖm ®-îc vèn, h¹ thÊp c¸c chi phÝ lao ®éng x· héi gãp phÇn
thóc ®Èy t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng x· héi.
- Gi¸ hîp ®ång c«ng t¸c x©y l¾p: Lµ gi¸ dù to¸n x©y l¾p ghi trong hîp ®ång
®-îc ký kÕt gi-a hai nhµ ®Çu t- vµ doanh nghiÖp x©y l¾p, sau khi tháa thuËn nhËn
thÇu. §©y chÝnh lµ gi¸ cña doanh nghiÖp x©y l¾p th¸ng cuéc trong ®Êu thÇu vµ ®-îc
chñ ®Çu t- tháa thuËn ký kÕt hîp ®ång giao nhËn.
ViÖc ¸p dông hai lo¹i gi¸ trªn lµ yÕu tè quan träng trong viÖc hoµn thiÖn c¬
chÕ qu¶n lý kinh tÕ trong x©y dùng. Nã sö dông quan hÖ tiÒn hµng, t¹o ra sù mÒm
dÎo nhÊt ®Þnh trong mèi quan hÖ gi÷a chñ ®Çu t- vµ doanh nghiÖp x©y l¾p, trong
viÖc ®Þnh gi¸ s¶n phÈm x©y l¾p còng nh- chñ ®éng trong kinh doanh, thÝch hîp víi
c¬ chÕ thÞ tr-êng, c¹nh tranh lµnh m¹nh.
3. Mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ
kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬ b¶n:
Ho¹t ®éng kinh doanh x©y l¾p lµ sù thèng nhÊt hai mÆt cña mét qu¸ tr×nh.
Trong ®ã chi phÝ thÓ hiÖn mÆt hao phÝ s¶n xuÊt vµ gi¸ thµnh thÓ hiÖn mÆt kÕt qu¶
s¶n xuÊt . Chóng ®Òu lµ biÓu hiÖn b»ng tiÒn cña c¸c lao ®éng sèng vµ lao ®éng vËt
hãa. Nh- vËy, vÒ b¶n chÊt chi phÝ vµ gi¸ thµnh lµ gièng nhau nh-ng xÐt vÒ mÆt
kh¸c, chóng l¹i kh«ng cã sù thèng nhÊt víi nhau.
10
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- VÒ l-îng: Trong gi¸ thµnh bao gåm c¶ chi phÝ ph¸t sinh ë kú tr-íc vµ lo¹i
trõ chi phÝ ë kú nµy chuyÓn sang gi¸ thµnh kú sau.
- VÒ thêi gian: Trong gi¸ thµnh, c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh ë kú tr-íc l¹i
®-îc tÝnh vµo gi¸ thµnh kú nµy, cã nh÷ng chi phÝ ë kú nµy nh-ng kh«ng ®-îc tÝnh
vµo gi¸ thµnh kú nµy mµ chuyÓn sang kú sau. Gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p vµ chi
phÝ s¶n xuÊt chØ thèng nhÊt vÒ l-îng trong tr-êng h¬p ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh lµ mét c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ù¬c hoµn
thiÖn trong kú tÝnh gi¸ thµnh hoÆc gi¸ trÞ khèi l-îng x©y l¾p dë dang ®Çu kú vµ cuèi
kú b»ng nhau.
- Cã thÓ ph¶n ¸nh mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh s¶n phÈm qua s¬ ®å
sau:
CPSX dë dang §K
CPSX ph¸t sinh trong kú
B
A
C
Tæng gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p
D
CPSX dë dang CK
Qua s¬ ®å nµy ta thÊy: AC = AB + BD – CD
Hay:
Tæng gi¸
thµnh s¶n
phÈm x©y
l¾p
=
Chi phÝ
s¶n xuÊt
dë dang
+
Chi phÝ
s¶n xuÊt
ph¸t sinh
trong kú
+
Chi phÝ
s¶n xuÊt
dë dang
cuèi kú
§Ó ph¶n ¸nh ®-îc mèi quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ gi¸ thµnh ®ßi hái ph¶i h¹ch
to¸n chi phÝ s¶n xuÊt ®Çy ®ñ vµ chi tiÕt ®ång thêi cßn vËn dông c¸c ph-¬ng ph¸p kü
thuËt nh»m nªu ra mét sè c¸ch chÝnh x¸c nhÊt quan hÖ gi÷a chi phÝ vµ kÕt qu¶ s¶n
xuÊt kinh doanh . §ã chÝnh lµ mèi quan hÖ gi÷a h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh
gi¸ thµnh s¶n phÈm .
4. Vai trß vµ nhiÖm vô tæ chøc h¹ch to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ
tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y l¾p x©y dùng c¬
b¶n.
4.1.Vai trß:
11
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
H¹ch to¸n kÕ to¸n lµ mét bé phËn cÊu thµnh quan träng cña hÖ thèng c«ng cô
qu¶n lý kinh tÕ, tµi chÝnh cã vai trß tÝch cùc trong viÖc qu¶n lý ®iÒu hµnh vµ kiÓm
so¸t c¸c ho¹t ®éng kinh tÕ. §Ó ®¶m b¶o ph¸t huy t¸c dông cña c«ng cô kÕ to¸n ®èi
víi doanh nghiÖp cÇn thiÕt ph¶i cã sù tÝnh ®óng, tÝnh ®ñ chi phÝ s¶n xuÊt vµo gi¸
thµnh. §©y còng lµ ®iÒu kiÖn cho viÖc ph©n tÝch ®¸nh gi¸, tæ chøc qu¶n lý vµ s¶n
xuÊt hîp lý n©ng cao hiÖu qu¶ qu¶n trÞ ®¶m b¶o cho sù tån t¹i l©u dµi cña doanh
nghiÖp.
Riªng ®èi víi ngµnh XDCB viÖc h¹ch to¸n ®óng chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh ®ñ
gi¸ thµnh cµng trë nªn quan träng vµ cã tÝnh quyÕt ®Þnh bëi sù t¸c ®éng cña nh÷ng
®Æc ®iÓm nh- gi¸ c¶ biÕn ®éng trong nh÷ng thêi ®iÓm kh¸c nhau cña x©y dùng, nhu
cÇu c«ng nh©n kh¸c nhau, nhu cÇu x©y dùng c¬ b¶n kh«ng nh- nhau. Th«ng qua
chØ tiªu gi¸ thµnh ta cã thÓ x¸c ®Þnh ®-îc kÕt qu¶ cña qu¸ tr×nh s¶n xuÊt kinh
doanh, thóc ®Èy sù s¸ng t¹o, t×m tßi ph-¬ng ¸n gi¶i quyÕt c«ng viÖc cã hiÖu qu¶.
4.2.NhiÖm vô.
§Ó ph¸t huy hÕt vai trß cña m×nh, viÖc tæ chøc h¹ch to¸n kinh tÕ chi phÝ s¶n
xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm ph¶i ®¹t ®-îc nh÷ng yªu cÇu:
- Ph¶n ¸nh kÞp thêi, chÝnh x¸c toµn bé chi phÝ thùc tÕ ph¸t sinh trong qu¸ tr×nh
s¶n xuÊt . TÝnh to¸n chÝnh x¸c, ph©n bæ kÞp thêi gi¸ thµnh x©y l¾p theo ®èi t-îng
tÝnh gi¸ thµnh .
- Ph©n bæ hîp lý c¸c chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng kho¶n môc vµo c¸c ®èi t-îng
tËp hîp chi phÝ, ¸p dông ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸ thµnh thÝch hîp.
- KiÓm tra t×nh h×nh thùc hiÖn c¸c ®Þnh møc vÒ chi phÝ vËt liÖu, lao ®éng sö
dông m¸y, kiÓm tra dù to¸n chi phÝ gi¸n tiÕp, ph¸t hiÖn kÞp thêi c¸c kho¶n môc chi
phÝ chªnh lÖch ngoµi ®Þnh møc, ngoµi kÕ ho¹ch, ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p ng¨n ngõa kÞp
thêi.
- KiÓm tra viÖc thùc hiÖn gi¸ thµnh theo tõng kho¶n môc chi phÝ, theo tõng
h¹ng môc c«ng tr×nh, v¹ch ra c¸c kh¶ n¨ng tiÒm tµng vµ ®Ò ra c¸c biÖn ph¸p h¹ gi¸
thµnh s¶n phÈm.
- Th«ng qua ghi chÐp, ph¶n ¸nh tÝnh to¸n ®Ó ®¸nh gi¸ cã hiÖu qu¶ s¶n xuÊt
kinh doanh cña tõng doanh nghiÖp. KÞp thêi lËp b¸o c¸o kÕ to¸n vÒ chi phÝ vµ lËp
gi¸ thµnh theo quy ®Þnh cña c¬ quan chñ qu¶n cÊp trªn.
- Víi c¸c yªu cÇu trªn, nhiÖm vô h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt vµ tÝnh gi¸ thµnh
s¶n phÈm lµ:
- X¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt, lùa chän ph-¬ng ph¸p tËp
12
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
hîp chi phÝ s¶n xuÊt vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt thÝch hîp
- X¸c ®Þnh ®óng ®èi t-îng tÝnh gi¸ thµnh vµ lùa chän ph-¬ng ph¸p tÝnh gi¸
thµnh thÝch hîp.
- X©y dùng quy t¾c tËp hîp chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm cña doanh
nghiÖp. Quy ®Þnh tr×nh tù c«ng viÖc, ph©n bæ chi phÝ cho tõng ®èi t-îng, tõng s¶n
phÈm chi tiÕt.
III. H¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt trong ®¬n vÞ kinh doanh x©y
dùng c¬ b¶n.
1. §èi t-îng vµ ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt
1.1- §èi t-îng vµ c¨n cø x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
§èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt lµ ph¹m vi giíi h¹n mµ chi phÝ cÇn tËp hîp
nh»m phôc vô cho viÖc th«ng tin kiÓm tra chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm .
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cÇn thiÕt cho c«ng t¸c h¹ch
to¸n kÕ to¸n chi phÝ s¶n xuÊt sao cho phï hîp víi ®Æc ®iÓm t×nh h×nh ho¹t ®éng s¶n
xuÊt, ®Æc ®iÓm quy tr×nh s¶n phÈm vµ ®¸p øng yªu cÇu qu¶n lý chi phÝ cña doanh
nghiÖp. Tõ kh©u ghi chÐp ban ®Çu, tæng hîp sè liÖu, tæ chøc tµi kho¶n vµ më sæ chi
tiÕt ®Òu ph¶i theo ®óng ®èi t-îng kÕ to¸n chi phÝ ®· x¸c ®Þnh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt trong ngµnh s¶n xuÊt nãi
chung vµ trong kinh doanh x©y l¾p nãi riªng th-êng c¨n cø vµo:
- §Æc ®iÓm quy tr×nh c«ng nghÖ cña viÖc s¶n xuÊt s¶n phÈm (viÖc s¶n xuÊt s¶n
phÈm lµ gi¶n ®¬n hay phøc t¹p, liªn tôc hay song song)
- Lo¹i h×nh s¶n xuÊt s¶n phÈm ( s¶n xuÊt ®¬n chiÕc hay hµng lo¹t)
- §Æc ®iÓm tæ chøc ho¹t ®éng kinh doanh cña doanh nghiÖp .
- ®Æc ®iÓm tæ ch-c bé m¸y qu¶n lý (hay yªu cÇu qu¶n lý ).
- §¬n vÞ tÝnh gi¸ thµnh trong doanh nghiÖp
Tæ chøc s¶n xuÊt lµ qu¸ tr×nh s¶n xuÊt thi c«ng cña c¸c doanh nghiÖp XDCB
cã nh÷ng ®Æc ®iÓm riªng so víi nh÷ng ngµnh nghÒ kh¸c nªn ®èi t-îng kÕ to¸n chi
phÝ s¶n xuÊt th-êng ®-îc x¸c ®Þnh lµ tõng c«ng tr×nh, bé phËn thi c«ng hay ®¬n ®Æt
hµng.
Trªn thùc tÕ, c¸c doanh nghiÖp x©y l¾p hiÖn nay th-êng tËp hîp chi phÝ theo
c«ng tr×nh hoÆc h¹ng môc c«ng tr×nh.
ViÖc x¸c ®Þnh ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ kh©u ®Çu tiªn cÇn thiÕt
13
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
vµ quan träng cña c«ng t¸c kÕ to¸n tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt. Cã x¸c ®Þnh ®óng ®èi
t-îng h¹ch to¸n, tËp hîp chÝnh x¸c c¸c kho¶n chi phÝ ph¸t sinh phï hîp víi ®Æc
®iÓm tæ chøc vµ s¶n xuÊt cña doanh nghiÖp míi gióp cho tæ chøc tèt c«ng t¸c chi
phÝ. Tõ kh©u h¹ch to¸n ban ®Çu ®Õn tæ chøc tµi kho¶n, tæng hîp sè liÖu vµ ghi sæ
chi tiÕt, sæ tæng hîp ®Òu ph¶i lu«n lu«n b¸m s¸t ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ x¸c ®Þnh.
1.2 Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt:
Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ mét ph-¬ng ph¸p hay mét hÖ thèng
c¸c ph-¬ng ph¸p ®-îc sö dông ®Ó tËp hîp vµ ph©n lo¹i chi phÝ trong ph¹m vi giíi
h¹n cña ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ.
Trªn c¬ së ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ kÕ to¸n sÏ lùa chän ph-¬ng ph¸p h¹ch
to¸n chi phÝ thÝch øng. Trong doanh nghiÖp kinh doanh x©y l¾p cã nh÷ng ph-¬ng
ph¸p h¹ch to¸n (tËp hîp) chi phÝ s¶n xuÊt sau:
- Ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt theo c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng
tr×nh: Hµng th¸ng chi phÝ s¶n xuÊt ph¸t sinh liªn quan ®Õn c«ng tr×nh, h¹ng môc
c«ng tr×nh nµo th× tËp hîp cho c«ng tr×nh hay h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã. C¸c kh o¶n
chi phÝ ®ã ®-îc ph©n chia theo tæng sè kho¶n môc tÝnh gi¸ thµnh. Gi¸ thµnh thùc tÕ
cña ®èi t-îng ®ã chÝnh lµ tæng sè chi phÝ ®-îc tËp hîp cho tõng ®èi t-îng kÓ tõ khi
khëi c«ng ®Õn hoµn thµnh.
- Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo tõng ®¬n ®Æt hµng: Chi phÝ ph¸t
sinh hµng th¸ng sÏ ®-îc ph©n lo¹i theo ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt. Khi ®¬n ®Æt hµng
hoµn thµnh th× tæng chi phÝ ®-îc tËp hîp theo ®¬n ®Æt hµng ®ã chÝnh lµ gi¸ thµnh
thùc tÕ. Ph-¬ng ph¸p nµy ®-îc sö dông trong tr-êng hîp doanh nghiÖp x¸c ®Þnh
®èi t-îng tËp hîp chi phÝ lµ ®¬n ®Æt hµng riªng biÖt.
- Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt theo ®¬n vÞ thi c«ng (c«ng tr×nh, ®éi
thi c«ng). Theo ph-¬ng ph¸p nµy c¸c chi phÝ ph¸t sinh ®-îc tËp hîp theo tõng ®¬n
vÞ thi c«ng c«ng tr×nh.Trong tõng ®¬n vÞ ®ã, chi phÝ l¹i ®-îc tËp hîp theo tõng ®èi
t-îng chÞu phÝ nh- h¹ng môc c«ng tr×nh, nhãm h¹ng môc c«ng tr×nh. Trªn thùc tÕ
cã nh÷ng chi phÝ ph¸t sinh liªn quan ®Õn nhiÒu c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh, do
vËy cÇn ph¶i ph©n bæ chi phÝ theo tiªu thøc thÝch hîp (ph-¬ng ph¸p ph©n bæ trùc
tiÕp hoÆc gi¸n tiÕp).
- Ph-¬ng ph¸p tËp hîp chi phÝ theo khèi l-îng c«ng viÖc hoµn thµnh. theo
ph-¬ng ph¸p nµy, toµn bé chi phÝ ph¸t sinh trong thêi kú nhÊt ®Þnh ®-îc tËp hîp
cho ®èi t-îng chÞu phÝ. Gi¸ thµnh thùc tÕ cña khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p hoµn
thµnh lµ toµn bé chi phÝ bá ra trong giai ®o¹n thi c«ng khèi l-îng c«ng t¸c x©y l¾p
®ã
14
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
2. Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt .
Chi phÝ s¶n xuÊt cña ®¬n vÞ x©y l¾p XDCB bao gåm nhiÒu lo¹ivµ cã néi dung
tÝnh chÊt kh¸c nhau, ph-¬ng ph¸p h¹ch to¸n chi phÝ còng kh¸c nhau, cho nªn viÖc
tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p ph¶i ®-îc tiÕn hµnh theo mét tr×nh tù
hîp lý cã khoa häc th× míi cã thÓ tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm mét c¸ch chÝnh x¸c kÞp
thêi ®-îc
Tr×nh tù h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt lµ thø tù c¸c c«ng viÖc nh»m tËp hîp chi
phÝ s¶n xuÊt ®Ó phôc vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh c«ng tr×nh ®-îc kÞp thêi theo tÝnh
chÊt vµ ®Æc ®iÓm cña tõng ngµnh.
§èi víi ngµnh x©y dùng c¬ b¶n viÖc tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt gåm c¸c b-íc
sau:
- B-íc 1: TËp hîp c¸c chi phÝ c¬ b¶n cã liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng
tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh.
- B-íc 2: TÝnh to¸n vµ ph©n bæ lao vô cña ngµnh s¶n xuÊt kinh doanh phô cã
liªn quan trùc tiÕp cho tõng c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh trªn c¬ së khèi l-îng
lao vô phôc vô.
- B-íc 3: TËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ s¶n xuÊt chung cho c¸c c«ng tr×nh cã
liªn quan theo tiªu thøc phï hîp.
- B-íc 4: X¸c ®Þnh chi phÝ dë dang cuèi kú. Tõ ®ã tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm
hoµn thµnh.
3. Tæ chøc h¹ch to¸n chi phÝ s¶n xuÊt.
Tr-íc ®©y, trong doanh nghiÖp x©y l¾p, ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho doanh
nghiÖp cã thÓ lùa chän ph-¬ng ph¸p kª khai th-ßng xuyªn vµ kiÓm kª ®Þnh kú.
Ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn lµ ph-¬ng ph¸p theo dâi mét c¸ch th-êng
xuyªn, liªn tôc t×nh h×nh biÕn ®éng t¨ng, gi¶m cña c¸c lo¹i hµng tån kho vµ c¸c lo¹i
tµi kho¶n ph¶n ¸nh tõng lo¹i hµng tån kho.
Ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú lµ ph-¬ng ph¸p kh«ng theo dâi mét c¸ch th-êng
xuyªn, liªn tôc vÒ t×nh h×nh biÕn ®éng cña c¸c lo¹i hµng tån kho trªn c¸c lo¹i tµi
kho¶n t-¬ng øng mµ chØ ph¶n ¸nh gi¸ trÞ tån kho ®Çu kú vµ cuèi kú trªn c¬ së kiÓm
tra cuèi kú, x¸c ®Þnh l-äng tån kho thùc tÕ vµ l-îng xuÊt dïng cho s¶n xuÊt kinh
doanh vµ môc ®Ých kh¸c.
HiÖn nay, theo quy ®Þnh hiÖn hµnh ®Ó h¹ch to¸n hµng tån kho trong doanh
nghiÖp x©y l¾p, kÕ to¸n chØ ¸p dông ph-¬ng ph¸p kiÓm kª ®Þnh kú.
15
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
3.1- Tµi kho¶n sö dông.
§Ó theo dâi t×nh h×nh chi phÝ thi c«ng c«ng tr×nh theo ph-¬ng ph¸p kª khai
th-êng xuyªn, kÕ to¸n trong c¸c ®¬n vÞ x©y l¾p th-êng xuyªn dïng nh÷ng tµi kho¶n
6 (Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh: TK621, TK622, TK623, TK627…) vµ TK s¶n xuÊt
kinh doanh dë dang TK154.
- Tµi kho¶n 621 “ Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp” :
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh c¸c chi phÝ nguyªn vËt liÖu, vËt liÖu sö dông
trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y, l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, thùc hiÖn dÞch vô,
lao vô cña doanh nghiÖp x©y l¾p.
- TK622 “ Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp” :
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó ph¶n ¸nh chi phÝ lao ®éng trùc tiÕp tham gia vµo qu¸
tr×nh x©y l¾p, s¶n xuÊt s¶n phÈm c«ng nghiÖp, cung cÊp dÞch vô. Chi phÝ lao ®éng
trùc tiÕp bao gåm c¸c kho¶n ph¶i tr¶ cho ng-êi lao ®éng thuéc qu¶n lý cña doanh
nghiÖp vµ lao ®éng thuª ngoµi theo tõng c«ng viÖc.
Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy nh÷ng kho¶n ph¶i tr¶ vÒ l-¬ng vµ c¸c
kho¶n trÝch theo l-¬ng cña nh©n viªn qu¶n lý, nh©n viªn v¨n phßng, cña bé m¸y
qu¶n lý doanh nghiÖp hoÆc cña bé phËn b¸n hµng. Riªng ®èi víi ho¹t ®éng x©y l¾p
kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi kho¶n nµy kho¶n tÝnh b¶o hiÓm x· héi, b¶o hiÓm y tÕ, kinh
phÝ c«ng ®oµn tÝnh trªn quü l-¬ng nh©n c«ng trùc tiÕp cña ho¹t ®éng x©y l¾p.
- Tµi kho¶n 623 “ Chi phÝ sö dông m¸y thi c«ng”
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp vµ ph©n bæ chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng
phôc vô trùc tiÕp cho ho¹t ®éng x©y l¾p c«ng tr×nh. Tµi kho¶n nµy chØ sö dông ®Ó
h¹ch to¸n chi phÝ sö dông xe, m¸y thi c«ng ®èi víi tr-êng hîp doanh nghiÖp x©y
l¾p thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh theo ph-¬ng thøc thi c«ng hçn hîp võa thñ c«ng,
võa kÕt hîp b»ng m¸y.
§èi vèi nh÷ng doanh nghiÖp thùc hiÖn x©y l¾p c«ng tr×nh hoµn toµn b»ng m¸y
th× kh«ng sö dông TK623 mµ doanh nghiÖp h¹ch to¸n c¸c chi phÝ trùc tiÕp vµo c¸c
tµi TK621, TK622, TK627.
Kh«ng h¹ch to¸n vµo tµi TK623 kho¶n trÝch BHXH, BHYT, kinh phÝ c«ng
®oµn tÝnh trªn l-îng c«ng nh©n sö dông m¸y thi c«ng.
TK623 cã c¸c tµi kho¶n cÊp hai sau:
- TK6231: chi phÝ nh©n c«ng.
- TK6232: chi phÝ vËt liÖu.
16
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
- TK6233: chi phÝ dông cô s¶n xuÊt.
- TK6234: chi phÝ khÊu hao m¸y thi c«ng.
- TK6237: chi phÝ dÞch vô mua ngoµi.
- TK6238: chi phÝ b»ng tiÒn kh¸c.
- Tµi kho¶n 627 “ Chi phÝ s¶n xuÊt chung “ .
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt cña ®éi, c«ng tr×nh x©y dùng
gåm l-¬ng nh©n viªn qu¶n lý ®éi x©y dùng, c¸c kho¶n trÝch theo l-¬ng cho c«ng
nh©n trùc tiÕp x©y l¾p, nh©n viªn sö dông m¸y thi c«ng vµ nh©n viªn qu¶n lý ®éi,
khÊu hao TSC§…
Bªn Nî : TËp hîp c¸c chi phÝ s¶n xuÊt chung trong kú.
Bªn Cã : KÕt chuyÓn chi phÝ s¶n xuÊt chung vµo Tk 154.
Tµi kho¶n 627 ®-îc më cho tõng ®èi t-îng, tõng ho¹t ®éng, tõng ph©n x-ëng,
tõng bé phËn. Cuèi kú tµi kho¶n nµy kh«ng cã sè d-.
- Tµi kho¶n 154 “ Chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh dë dang” .
Tµi kho¶n nµy dïng ®Ó h¹ch to¸n, tËp hîp chi phÝ s¶n xuÊt kinh doanh, phôc
vô cho viÖc tÝnh gi¸ thµnh s¶n phÈm x©y l¾p, s¶n phÈm c«ng nghiÖp, dÞch vô, lao vô
doanh nghiÖp x©y l¾p ¸p dông ph-¬ng ph¸p kª khai th-êng xuyªn.
Kh«ng h¹ch to¸n vµo TK 154 nh÷ng chi phÝ sau : chi phÝ b¸n hµng, chi phÝ
qu¶n lý doanh nghiÖp, chi phÝ ho¹t ®éng tµi chÝnh, chi phÝ bÊt th-êng, chi phÝ sù
nghiÖp.
Tµi kho¶n 154 ®-îc h¹ch to¸n chi tiÕt cho tõng ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ s¶n
xuÊt vµ cã 4 tµi kho¶n cÊp 2 sau :
- TK 1541 : X©y l¾p.
- TK 1542 : S¶n phÈm kh¸c.
- TK 1543 : DÞch vô.
- TK 1544 : Chi phÝ b¶o hµnh x©y l¾p.
3.2. Tr×nh tù h¹ch to¸n.
3.2.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
Chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp th-êng chiÕm tû träng lín (70% 80%)
trong chi phÝ s¶n xuÊt s¶n phÈm x©y l¾p vµ bao gåm nhiÒu lo¹i nh- : gi¸ trÞ thùc tÕ
cña vËt liÖu chÝnh,vËt liÖu kÕt cÊu, vËt liÖu phô, nhiªn liÖu, b¶o hé lao ®éng vµ phô
tïng lao ®éng kh¸c … cÇn thiÕt ®Ó t¹o nªn s¶n phÈm. Chi phÝ nguyªn vËt liÖu
17
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
kh«ng bao gåm c¸c chi phÝ ®· tÝnh vµo m¸y thi c«ng hoÆc ®· tÝnh vµo chi phÝ s¶n
xuÊt chung. Gi¸ trÞ thùc tÕ ®-îc h¹ch to¸n vµo kho¶n môc nµy ngoµi gi¸ trÞ thùc tÕ
cßn cã c¶ chi phÝ thu mua vËn chuyÓn tõ n¬i mua vÒ n¬i nhËp kho vËt liÖu hoÆc
xuÊt th¼ng ®Õn n¬i c«ng tr×nh.
Trong XDCB còng nh- c¸c ngµnh kh¸c vËt liÖu sö dông cho c«ng tr×nh, h¹ng
môc c«ng tr×nh nµo ®-îc tËp hîp trùc tiÕp cho c«ng tr×nh, h¹ng môc c«ng tr×nh ®ã
trªn c¬ së c¸c chøng tõ gèc vµ sè l-îng thùc tÕ ®· sö dông. Tr-êng hîp vËt liÖu liªn
quan ®Õn nhiÒu ®èi t-îng tËp hîp chi phÝ kh«ng thÓ tæ chøc kÕ to¸n riªng ®-îc th×
ph¶i ¸p dông ph-¬ng ph¸p ph©n bæ ®Ó ph©n bæ chi phÝ cho c¸c ®èi t-îng liªn quan
theo c¸c tiªu thøc thÝch hîp.
Chi phÝ vËt liÖu ph©n bæ
cho tõng ®èi t-îng
Tû lÖ (hÖ sè)
ph©n bè
=
Tiªu thøc ph©n bæ cña
tõng ®èi t-îng
x
TØ lÖ (hÖ sè)
ph©n bæ
Tæng chi phÝ vËt liÖu cÇn ph©n bæ
=
Tæng tiªu thøc ph©n bæ cña c¸c ®èi t-îng
Khi mua nguyªn vËt liÖu vÒ cã thÓ ®-îc nhËp kho hoÆc cã thÓ xuÊt th¼ng ra
c«ng tr×nh. Tr-êng hîp thi c«ng nhËn vËt t- tõ kho vËt t- cña doanh nghiÖp th× c¨n
cø vµo nhu cÇu s¶n xuÊt thi c«ng, ®Þnh møc tiªu hao vËt liÖu c¸c ®¬n vÞ sÏ xin lÜnh
vËt t- sö dông sau khi ®-îc c¸c cÊp phßng ban liªn quan xÐt duyÖt, phµng cung øng
vËt t- lµm phiÕu xuÊt kho cho ®¬n vÞ sö dông.
Khi xuÊt vËt liÖu thñ kho sÏ ghi sæ thùc xuÊt cña cét trªn phiÕu xuÊt. Sau mçi
lÇn xuÊt vËt t-, thñ kho ph¶i c¨n cø vµo sè liÖu trong phiÕu ghi sæ thùc xuÊt vµo thÎ
kho. Cuèi th¸ng thñ kho ph¶i ghi l¹i phiÕu cña ®¬n vÞ lÜnh, kiÓm tra ®èi chiÕu víi
thÎ kho vµ chuyÓn lªn phßng cung øng vËt t- vµ phßng kÕ to¸n. Cuèi kú h¹ch to¸n
kiÓm kª sè vËt liÖu cßn l¹i n¬i s¶n xuÊt ®Ó ghi gi¶m trõ chi phÝ vËt liÖu ®· tÝnh cho
tõng ®èi t-îng h¹ch to¸n chi phÝ.
18
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
S¬ ®å 1.1. H¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu trùc tiÕp.
TK331,111,112,141
TK621
Mua vËt t- kh«ng qua kho
TK154
KÕt chuyÓn CPNVL
cuèi kú
TK133
ThuÕ GTGT ®Çu
vµo ®-îc khÊu
trõ
TK152,153
XuÊt kho NVL cho SX
NhËp kho NVL kh«ng
sö dông hÕt
Th«ng qua kÕt qu¶ h¹ch to¸n chi phÝ nguyªn vËt liÖu hao phÝ thùc tÕ theo tõng
n¬i ph¸t sinh, cho tõng ®èi t-îng chÞu phÝ th-êng xuyªn kiÓm tra ®èi chøng víi
®Þnh møc vµ dù to¸n ®Ó kÞp thêi ph¸t hiÖn nh÷ng l·ng phÝ mÊt m¸t hoÆc kh¶ n¨ng
tiÕt kiÖm vËt liÖu, x¸c ®Þnh nguyªn nh©n, ng-êi chÞu tr¸ch nhiÖm ®Ó xö lý hoÆc
khen th-ëng kÞp thêi nh»m phÊn ®Êu tiÕt kiÖm chi phÝ vËt liÖu, h¹ gi¸ thµnh s¶n
phÈm x©y l¾p.
3.2.2. H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp lµ nh÷ng kho¶n tiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ cho nh©n c«ng
trùc tiÕp s¶n xuÊt thi c«ng c«ng tr×nh. Chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp bao gåm c¶
kho¶n ph¶i tr¶ cho ng-êi lao ®éng trong vµ ngoµi biªn chÕ vµ lao ®éng thuª ngoµi.
Trong kho¶n môc chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp kh«ng bao gåm tiÒn l-¬ng c«ng
nh©n ®iÒu khiÓn vµ phôc vô m¸y thi c«ng, tiÒn l-¬ng c«ng nh©n x©y l¾p vµ vËn
chuyÓn ngoµi cù ly thi c«ng kh«ng bao gåm c¸c kho¶n BHXH, BHYT, KPC§ tÝnh
trªn quü l-¬ng c«ng nh©n trùc tiÕp s¶n xuÊt.
H¹ch to¸n thêi gian lao ®éng: ViÖc h¹ch to¸n thêi gian lao ®éng ®-îc tiÕn
hµnh theo tõng lo¹i c«ng nh©n viªn, theo tõng c«ng viÖc ®-îc giao vµ cho tõng ®èi
19
Website: http://www.docs.vn Email :
[email protected] Tel : 0918.775.368
t-îng h¹ch to¸n chi phÝ vµ tÝnh gi¸ thµnh.
Theo dâi thêi gian lao ®éng ®-îc tiÕn hµnh trªn b¶ng chÊm c«ng. C¸c chøng
tõ sau khi ®-îc kiÓm ta x¸c nhËn ë ®éi s¶n xuÊt, c¸c phßng ban liªn quan ®-î c
chuyÓn vÒ phßng kÕ to¸n. KÕ to¸n tiÒn l-¬ng lÊy ®©y lµm c¬ së tÝnh l-¬ng theo dâi
trªn tµi kho¶n chi phÝ liªn quan.
- H¹ch to¸n khèi l-îng giao kho¸n: chøng tõ ban ®Çu sö dông ®Ó h¹ch to¸n lµ:
“ Hîp ®ång giao kho¸n” . Hîp ®ång giao kho¸n ®-îc ký trong tõng c«ng viÖc, theo
h¹ng môc c«ng tr×nh hoµn thµnh vµ ®-îc x¸c nh©n kÕt qu¶ råi chuyÓn vÒ phßng kÕ
to¸n lµm c¨n cø tÝnh l-¬ng.
- TÝnh l-¬ng, tr¶ l-¬ng vµ tæng hîp ph©n bæ tiÒn l-¬ng: Hµng th¸ng, c¨n cø
vµo b¶ng chÊm c«ng, hîp ®ång giao kho¸n vµ c¸c chøng tõ cã liªn quan kh¸c ®Ó
lµm chøng tõ thanh to¸n l-¬ng vµ kiÓm tra viÖc tr¶ l-¬ng cho c¸n bé c«ng nh©n
viªn. B¶ng thanh to¸n l-¬ng ®-îc lËp hµng th¸ng theo tõng ®éi s¶n xuÊt, bé phËn
thi c«ng vµ c¸c phßng ban. ViÖc tæng hîp ph©n bæ l-¬ng vµo c¸c tµi kho¶n chi phÝ
vµo c¸c ®èi t-îng ®Ó ®-îc trªn “ B¶ng ph©n bæ tiÒn l-¬ng vµ b¶o hiÓm x· héi” . Néi
dung h¹ch to¸n lao ®éng tiÒn l-¬ng ®-îc ph¶n ¸nh qua s¬ ®å sau:
S¬ ®å 1.2: H¹ch to¸n chi phÝ nh©n c«ng trùc tiÕp.
TK111,112,334
TK622
TiÒn l-¬ng ph¶i tr¶ CNV
TK154
KÕt chuyÓn chi phÝ NC
trùc tiÕp
TK141
DuyÖt t¹m øng l-¬ng ®éi nhËn
¬ng
kho¸n, quyÕt to¸n l-¬ng t¹m
øng cho ®éi
Mét trong nh÷ng yÕu tè khuyÕn khÝch ng-êi lao ®éng trong viÖc hoµn thµnh
nhiÖm vô ®-îc giao vµ t¨ng n¨ng suÊt lao ®éng lµ tiÒn l-¬ng. §Ó ®¹t ®-îc chøc
n¨ng lµ c«ng cô phôc vô cho s¶n xuÊt cho sù ®iÒu hµnh qu¶n lý lao ®éng tiÒn l-¬ng
cã hiÖu qu¶, kÕ to¸n cÇn ph¶i h¹ch to¸n tíi kho¶n môc chi phÝ nµy.
20